Updeshpad Mahagranth

Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay

Page 7

ઉપદેશપદ-અનુવાદ
- પ્રાકૃત - સંસ્કૃતાદિભાષામય એકોનપંચાશત્ પ્રકરણમય પ્રકરણસમુચ્ચય-પત્ર ૪૭ માલવ - દેશીયરત્નપુરીસ્થા (પ્ર. શ્રેષ્ઠિ ઋષભદેવજી કેશરીમલજી સંસ્થા સંવત ૧૯૮૦) – દેવસૂરિકૃતિ મુનિચંદ્રસૂરિગુરુ-વિરહ વિલાબ (૨૫ ગાથાની અપભ્રંશ મુનિચંદ્રાચાર્ય - સ્તુતિ પછી) તેમાંના કેટલાકના આદ્યન્ત ઉલ્લેખો અમે પાટણ જૈન ભંડાર ગ્રન્થસૂચી (ગ્રા. ઓ. સિ. નં. ૭૬)માં કર્યા છે. જેસલમેર ગ્રંથભંડારસૂચીમાં અપ્રસિદ્ધ ગ્રન્થ - ગ્રન્થકૃત્પરિચય પૃ. ૨૫માં વૃત્તિયો, પંજિકાઓ, સપ્તતિયો વગેરેનું સૂચન કર્યું છે.
- મુનિચંદ્રસૂરિના પ્રશિષ્ય રત્નપ્રભસૂરિએ પ્રાકૃતમાં રચેલ, વિક્રમ સંવત ૧૨૩૩માં અણહિલ્લનગર (પાટણ)માં વીરભવનમાં સમાપ્ત કરેલ નેમિચરિતના અંતમાં વહુગચ્છનો ઉલ્લેખ કર્યા પછી પોતાના દાદાગુરુ મુનિચંદ્રસૂરિનો પરિચય કરાવ્યો છે.–
તે વડુંગચ્છ (બૃહદ્દચ્છ)માં, આલંદ આપનાર, અમૃતમય, કુવલય (કુમુદ, ભૂમંડલ)ને આનંદ આપનાર પૂર્ણિમાના ચંદ્ર જેવા શ્રી મુનિચંદ્ર મુનીન્દ્ર થઈ ગયા. જે પ્રમાદથી કલુષિત જલવાળા, પોતાના ગચ્છ સરોવરમાંથી નીકળી ગયા, પાત્ર (સુયોગ્ય) પરિવારથી યુક્ત થઈ જેમણે યશ -સુગંધ સમૂહથી ભુવનને ભરી દીધું હતું. આરંભ કરેલાં શુદ્ધ ધર્મનાં રમ્ય અનુષ્ઠા રૂપી સુંદર મકરંદવાળા પદ્મ (કમળ) જેવા જેમને કોણે મસ્તક ઉપર ધર્યા નહતા ?
જેમણે પોતાના પતિ મહાસ્યથી “કમ્મપયડી” (કર્મપ્રકૃતિ)ને પાર કરીને, વિવરણ કરીને વિદ્વાનોને સુગમ પદાર્થવાળી કરી હતી. તેમજ જેમણે અનેકાન્તજયપતાકા, ઉપદેશપદો, શાસ્ત્રવાર્તા (સમુચ્ચય), સાર્ધશતક, ધર્મબિન્દુ વગેરે ગ્રંથોનાં વિવરણો કર્યા હતાં.
તેમના શિષ્યોમાં શ્રેષ્ઠ, જેમનો યશ દશે દિશામાં ફેલાયેલો છે, તેવા શ્રીદેવસૂરિએ સૂરિપદને ચિરકાલ સુધી અલંકૃત કર્યું હતું.”
"सुमहे देउ पवित्तो, अमयमओ, विहियकुवलयाणंदो । सिरिमुणिचंदमुणिंदो, पव्वणचंदो व्व तत्थासि ॥ नियगच्छसराउ पमायंपकिलजलाउ नीहरिओ । । पत्तपरिवारजुत्तो, जस-परिमल-भरभरिय भुवणो ॥ ભારદ્ધ-સુદ્ધ-ધH-Hપુટ્ટાખ-તક્રુ-મયરલ | जो केण पउमो व्व मत्थयए एत्थ न हु धरिओ ? ॥ 'नियमइमाहप्पाउ पारिकाऊण विवरिऊणेव । जेण विउसाण विहिया, कम्मपयडी सुपयत्था ॥ णेगंतजपडाया उवएसपयाणि सत्थवत्ताउ । सड़ढसयग-धम्मबिंदुभयाइणो विवरिया जेण ॥ सिरिदेवसरिसुगुरूहि तस्स सीसाहिएहिं सूरिपयं ।
તનિસિપરિયનસfહં તમનંકિય વિરું " – પાટણ પ્રાચીન જૈન ભંડાર-ગ્રન્થસૂચી (ગા.ઓ.સિ.નં. ૭૬, પૃ. ૨૫૧)
– જેસલમેર ગ્રન્થભંડારસુચી (ગા.ઓ.સિ.૫૩. ૩૫-૩૬)માં અમે અનેકાત-જયપતાકા-ટિપ્પનની સં. ૧૧૭૧ની પ્રાચીન પ્રતિનો, તથા ધર્મબિન્દુ - વૃત્તિની તાડપત્રીય પ્રતિનો નિર્દેશ કર્યો છે. તપાગચ્છના મુનિસુંદરસૂરિએ સંવત ૧૪૬૬માં રચેલી સંસ્કૃત ગુર્નાવલીમાં એને અનુસરતું, થોડી વિશેષતા સાથે આવા આશયનું જણાવ્યું છું –
A