Sambodhi 1982 Vol 11

Author(s): Dalsukh Malvania, H C Bhayani, Nagin J Shah
Publisher: L D Indology Ahmedabad

Page 401

महाकवि-कालिदास-विरचितं
322आराध्यैनं शरवणभवं देवमुल्लवितावा सिद्धद्वन्द्वर्जलकणभयाद्वीणिभिर्मुक्तमार्गः । व्यालम्बेथाः सुरभितनयालम्भजां मानयिष्यस्रोतोमूर्त्या भुवि परिणतां रन्तिदेवस्य कीर्तिम् ॥४८॥
- अबत सल्लंधिताध्वाऽतिक्रान्तमार्गः सन् [त्वं]3 2 3 विलम्बेथाः विलंबं कुर्याः । किं कृत्वा ? एनं शरवणभु(भ)वं 324 देवं स्कन्दं आराध्य पूजयित्वा । शरवणात् भवतीति शरवणभूस्तं सोढुमः क्षमईक्षम}या गणया तद्वीर्य शरवणे क्षिप्तम् । प्राणि(प्रणि)रन्त:325 शरेग्विति णत्वम् । पुनः कीउसस्त्वं ? सिद्धद्वन्द्वैः सिद्धयुगलेः जलकणभयात् मुक्तमार्गः, त्यक्तपन्याः । सिद्ग(द्ध)द्वन्द्वैः की विभिः वीणाकरैः । त्वां किं कर्वन् ? रन्तिदेवस्य राज्ञः कीर्ति चर्मत्व(ज्व)त्याख्या - नदी मानसिष्यन् पूजयिष्यन् । कीदृशी कीति ? सुरभितनयालम्भजां, सुरभितनयायाः गावस्तासामालम्भ[नं] 327 विनाशनं तस्माज्जाता ताम् । पुनः किं लक्षणां ? भुवि पृथिव्यां 28च (तस्रो श्रोतोमूर्त्या प्रवाहरूपेण परिणता, रूप(पा)न्तरगताम्329 ॥४८॥
33°त्वय्यादातुजलमवनते शाङ्गिणो वर्णचौरे तस्याः सिन्धोः पृथुमपि तनुं दूरभावात्प्रवाहम् । प्रेक्षिष्यन्ते गगनगतयो दरमावणे दृष्टीरेकं मुक्तागणमिव भुवः स्थूलमध्येन्द्रनीलम् ॥४९॥
हे बन्यो ! गगनमतयो देवाः तस्याः सिन्धोर्नद्याः पृथुमपि स्थूलमपि, प्रवाहे(है) 331 तनु सूक्ष्मं प्रेश्चिष्यन्तेऽवलोकयिष्यन्ते । कस्मात् ? दूराभावात् दूरान्महदपि वस्तु तनु दृश्यते । किं कृस्खा ? दृष्टी333 नेत्राणि दूरमत्यर्थ्यमावर्त्य प्रसार्य निक्षिप्य । क्व सति त्वपि भवति जलमादातुं प्राधिमवनते ससि । कीदृशि स्वयि, शाङ्गिणो वर्णचौरे कृष्णत्वात् 333 । मुक्तादामा(म)- मध्ये[ऽन्तराले]334 इन्द्रनीलः यस्य तत् ॥४९॥
33तामुत्तार्य व्रज परिचितधूलताविभ्रमा पश्मोत्क्षेपादुपरिविलसत्कृष्णशारप्रभाणाम् । कुन्दक्षेपानुगमधुकरश्रीमुखामात्मबिम्ब पात्रीकुर्वन्दशपुरवधूनेत्रकौतूहलानाम् ॥१०॥
.... हे मेन ! ततो अंग्रे ब्रज याहि 36। किं कृत्वा १ तां चर्मत्व(ण्व)ती(ती) नदीमुत्तीर्य । स्वं विकुर्वन् । आत्मबिम्बमात्मानुरूपम् । दशपुरवधूनेत्रकु(को तु(तू)हलानां337 प(पा)त्रीकुर्वन् ; दशमन् । बसपुरनगरस्य वध्वो दे(द)शपुरवधूस्तासां नेत्राणि, तेषां कुतुहला:(ला)ति(नि) तेषाम् । पुमः किं लक्षणाना १ ८० [दशपुरवधूनेत्र] कौतूहलानां परिचितस्थू(भ्र)33 लतविभ्रमानाम परिचिता नागरिकस्यात् । अभ्यस्ता भूलता अशाखो विनमा यस्तेषाम् । पुनः किं लक्षणानां ?