Sambodhi 1982 Vol 11

Author(s): Dalsukh Malvania, H C Bhayani, Nagin J Shah
Publisher: L D Indology Ahmedabad

Page 418

मेघदूतम्
कीदृशी ताम् ? पर (रि)मितकथाम् । पर(रि)मिता स्वल्पकथा यस्याः सा पि(पे)शलभाषिणी601 । पुनः कीदृशी, तां ? गाढोत्कण्ठां [गाढा]602 मयि भर्तरिविषयो(ये)603 उत्कण्ठा यस्याः। उत्प्रेक्ष(क्ष्य)ते । मयि सहचरे पत्यो दूरीभूते604 सति, एका605 केवल चक्रवाकीमिव । अह(ह)606 तां बालां रमणी, अन्यरूपाम् । जात संपन्नां मन्ये जाने । केषु सत्सु गुरुषु दुस्सहेषु दिनेषु606 गच्छत्सु सत्सु । उत्प्रेक्ष(क्ष्यते। तुहिनमथितां शिशिरदग्धो पदिमनीमिव, कमलिनीमिव । अत्र वा शब्द इवार्थो ज्ञेयः ॥८९॥
नूमं तस्याः प्रबलरुदितोच्छुननेत्रं प्रियाया निःश्वासानामशिशिरतया भिन्नवर्णाधरोष्टम् । हस्तन्यस्तं मुखमसकलव्यक्ति लम्बालकत्वादिन्दौर्दैन्यं त्वदनुसरणक्लिष्टकान्तेबिभति' ।।९।।
निजकान्तायाः विरहावस्थां प्रकटयन्नाह । नूनं निश्व(श्च,येन तस्या मत्प्रियायाः । मुख वदनम् । इन्दो चान्द्रमसः । दैन्यदा(दी)नत्वम्6081[विच्छायतां]609बिभर्ति धरिष्य(धारय)ति610 । 611वत(त)मानसमीपे भविष्यति काले वर्तमाना । कथंभूतस्येन्दोः ? त्वदनुसरणक्लिष्टकान्ते:। तवानुशरणम् । त्वदनुशरणेन क्लिष्टा विच्छाय[व] नीतातस्याः(स्य)। कीदृशं मुखं १ प्रबलरुदितोच्छुननेत्र, प्रबलरुदितेनाऽविच्छिन्नरुदनेनोच्छूननेत्रे यस्य तत् । पुनः की. निश्वास (सा)नामशिशिरतया उच्छवास(सा)नामुष्णः( च्छ्वा [स] परम्परया, भिन्नवर्णाऽधरोष्ठ [म्]भिन्नवर्णों, विरहोच्छ्वासमौ(?)वदनाद्गतकान्ती(न्तिः) अधरोष्टं टः] यस्य तत् । कस्माल्लंबालकस्य भावी लम्बालकत्वं तस्मात् । प्रलम्बकेशवात् विरहिणी केशान्न समाचर(रच)यति ॥१०॥
आलोके ते निपतति पुरा सा बलिव्याकुला वा मत्सादृश्यं विरहतनु वा भावगम्य लिखन्ती । पृच्छन्ती वा मधग्वचनां सारिका पञ्जरस्था कश्चिद्भ: स्मरसि रसिके त्वं हि तस्य प्रियेति ॥९॥
हे जगज्जीवन ! सा मकान्ता, ते तव, आलोके दर्शनेपथे(थि,614 पुरा निपतति, निपति. ष्यति । यावत्पुरा निपातयोः ऽलुद(लट्) । सूत्रम615 । एतादृशान् व्यापारान् विदधन्ती(ती)616 तां अवलोकयिष्यसि इति भावः । की० सा ? बलियाकुल(ला,617 बल्यां लौ) देवपूजन-618 व्याकुला तत्परा बलियाकुला । किं कुर्वती ? वा अथवा भावगम्यं निजचित्तस्थ मत्सादृश्यं ममानुकार, चित्रफलकादौ619 लिखती सती ते आलो के निपतिष्यति । ते आलोके निपतिष्यति ।} कीदृशं मत्सादृश्यं ? विरहतनु । विरहेण वियोगे तनु दुर्बल यत्तत्, वा अथवा मधुरवचनां शिष्टभाविणी(णी) पजरस्थां स्वर्णपब्जरवासिनीसारिका मिति पृच्छन्तीति । आलोके यास्यते इति । किं कचिदिति620 परप्रश्न । हे रसिके ! {भाव621 क(भ)तु: स्मरसि मत्पति ध्यायसि । हि यस्मात्कारणात् तस्य पत्युः प्रियाऽभीष्टा ॥९१॥