Sambodhi 1982 Vol 11

Author(s): Dalsukh Malvania, H C Bhayani, Nagin J Shah
Publisher: L D Indology Ahmedabad

Page 415

३४
महाकवि कालिदास-विरचितं
546वापी चास्मिन्मरकतशिलाबद्धसोपानमार्गा हेमेश्छन्ना विकचकमलैः स्निग्धवैदूर्यनालैः । यस्यास्तोये कृतवसतयो मानसं सन्निकृष्ट नाध्यास्यन्ति व्यपगतशुचस्त्वामपि प्रेक्ष्य हंसाः ॥८२॥
547अस्मिन् उद्याने न केवला(लो) मन्दारः [अपि च] वापी वर्तते । कथंभूता बापी ! मरकतशिलाबद्धसोपानमार्ग(ग) । मम गृहे चैवंविधा वापी पद्म(द्मा)नि वर्तते(न्ते) । किं विशिष्टा वापी ! हेमैः स्वर्णमयैः विकचकमलेस्छि(छ)न्ना छादिता । वाप्यां हि(है)मकमलैर्भवितव्यम् । कीदृशैस्ते[स्निग्धवैदूर्य नाले:]546 स्निग्धवैदूर्यमणिरेव नालो दण्डो येषां तानि तैः । हंसा धार्तराष्ट्राः । त्वमपि भवन्तमपि प्रेक्ष्य दृष्ट्वा । सन्निकृष्टं समीपस्थमपि । मानसं मानसरो नाभ्या. स्यन्ति न स्मरिष्यन्ते(न्ति) । कीदृशा हंसा ? वाप्यास्तोये जले कृतवसतय: विहितनिवासाः । पनः कीदृशा हंसाः ? {अव्यपगत शुचः व्यः(व्य)पगत(ता) शुक(क्) येषां ते । तत्रैवोपद्रवाभावान्न दुःखा(खि)[ताः] । अत्र हेमशब्दो रजतादौ ॥८२॥
549तस्यास्तीरे रचितशिखरः पेशलैरिन्द्रनीलैः
क्रीडाशैलः कनककदलीवेष्टनप्रेक्षणीयः । मदगेहिन्याः प्रिय इति सखे चेतसा कातरेण प्रेक्ष्योपान्तस्फुरिततडितं त्वां तमेव स्मरामि ॥८३॥
तस्या:व्यापा(वाप्या)स्तीरे550 क्रीडाशिलोस्ति । कीदृशै (श:)551 क्रीडाशैला:(ल:)5522 (प)शलै: रम्यैः इन्द्रनीलैरिन्द्रनीलरत्न[:] रचितशिखरैः(रः)553 विरचित श्रृ[श)ङ्गः । पुनः कीदृशः १ कनककदलीवेष्टनप्रेक्षणीयः । कनकमयीनां स्वर्णकदलीलताना(न) च वेष्टनेन प्रेक्षणीयो रम्यः । हे सखे । इति हेतोः काते(त)रेण विरहवशादधीरेण मनना(सा)554 चेतसा त्वत्सादृश्यात्तमेवाद्रि(दि) क्रीडाशैलं स्मरामि चिन्तयामि इति । किं मद्ग(द्गे)हिन्याः स मे(मम)555 प्रियायाः (प्रिय) इति । किं कृत्वा ? त्वां भवन्तं वीक्ष्य । कीदृशं त्वां ? प्रत्यो(प्रेक्ष्यो)556 पान्तस्फा(स्फु)रिततडितं प्रेत्यो(क्ष्यो)या. (पान्ते स्का(स्फु)रिता लसंती तडि(त) यस्य स तम् । शेषत्वाविवक्षायां स्वामित्यधीराथे (गर्थे ति षष्ट्या भावः ॥८३॥
रक्ताशोकचलकिसलयः केसरप्रचात्र कान्त: प्रत्यासन्नो कुरषकवृतेर्माधवामण्डपस्य ।। एकः सख्यास्तव सह मया वामपादाभिलाषी काक्षत्यन्यो वदनमदिरा दोहदच्छमनास्याः ॥८४॥559
हे सखे ! अत्र क्रीडाशे(शै)ले रक्ताशोक केश(स)रवृक्षौ559 विद्य(ये)ते । कीदृशौ तौ ? करवकवृतेश्च पुनर्माधवीमण्डपस्य प्रत्यासन्नौ निकटवर्तिनौ । तयोर्मध्ये एकश्चाद्यो 560रक्ताशोको मया सह तव शष्या(सख्या)561 मत्प्रियायाः वामपादाभिलाषी वर्तते । वामपाद (म)भिलषति,562