________________
ઉવસગ્ગહર સ્તોત્ર-વિવેચન
૦ મણીયસ - હે મહાયશસ્વી ! હે મહાકીર્તિવાળા ! પુરિસાદાનીય ! - કૈલોક્યમાં ફેલાઈ ચૂકેલા યશવાળા !
-૦- અહીં બીજી રીતે પણ વ્યાખ્યા કરાઈ છે. તેમાં “મહાયશ'ને બદલે અમહાયશ' પદ ગ્રહણ કર્યું છે. તેનો અર્થ આ રીતે કર્યો કે – સમ એટલે રોગ, હીં એટલે તેને હણે તે, મા એટલે પાપ, સ્થતિ એટલે તેનો અંત કરે છે. અહીં ‘મહાયસ' શબ્દના પૂર્વનો , સંથો શબ્દના શો માં લોપ થવાથી સંયુમો મહીયસ એ પ્રમાણે થાય છે. હે રોગ અને પાપનો નાશ કરનારા (પાર્શ્વપ્રભુ ) એ પ્રમાણે મેં તમારી સ્તવના કરી છે.
• મત્તિકમર નિવમ દિવM - ભક્તિથી ભરપુર હૃદય વડે. ૦ મત્તિકમર - ભક્તિથી ભરપુર, ભક્તિનો સમૂહ. ૦ નિમM - ભરેલ. (ભક્તિના સમૂહથી) ભરેલ (એવા)
- આ પદ હવે પછીના દિયUT' શબ્દનું વિશેષણ છે. જેમાં “ભક્તિનો અર્થ અંતરંગ પ્રીતિ થાય છે. ગુણોના બહુમાનથી અંતઃકરણમાં ઉત્પન્ન થયેલ પ્રીતિને ભક્તિ કહે છે. શ્રી જિનેશ્વર દેવની ભક્તિથી પૂર્વના અનેક ભવોના સંચિત કરેલા કર્મો ક્ષય પામે છે, એવી દ્રવ્ય અને ભાવ સ્વરૂપ ભક્તિથી ભરપુર.
૧૦ હિયUM - હૃદય વડે, અંત:કરણથી, મનથી.
-૦- આ સમગ્ર પદ સ્તવના કે સ્તુતિના પ્રાણ સ્વરૂપ છે. પાર્શ્વનાથ પ્રભુની જે કંઈ સ્તવના પહેલી ચાર ગાથામાં કરી, તેની કબુલાત કે સ્વીકૃતિ કે સ્મૃતિ રૂપે પાંચમી ગાથાના આરંભમાં લખ્યું - રૂમ સંયુકો મહાયસ. (જુઓ સૂત્ર-૮ લોગસ્સ'માં પણ આ જ પદ્ધતિએ ‘વં મU મિથુમા’ પદ આવે છે.) પણ ત્યાં સુધી આ સ્તવના દ્રવ્યથી છે કે ભાવથી, એવું કંઈ સ્પષ્ટ કર્યું નથી. જ્યારે અહીં પ્રગટ સ્વરૂપે કહે છે કે, “ભક્તિના સમૂહથી ભરેલ હૃદય-અંતઃકરણ વડે મેં સ્તવના કરી' અર્થાત્ આ સ્તવના કેવળ ભક્તિ બુદ્ધિથી છે, સ્વાર્થ કે લાલસાથી નહીં.
• તા કે વિજ્ઞ વહિં મ મ પર જિવંત - તેથી હે દેવ ! જિનોમાં ચંદ્ર સમાન એવા હે પાર્થપ્રભુ ! ભવોભવ મને બોધિ આપો.
૦ તા - તેથી. (ભક્તિના સમૂહથી ભરપુર એવા અંતઃકરણ વડે મેં આપની સ્તવના-સ્તુતિ કરેલી છે, તેથી)
૦ વેવ - હે દેવ! આ પદ પાર્થપ્રભુના સંબોધન રૂપે છે. વૃત્તિકારે પણ અહીં વેવ શબ્દનો અર્થ દેવલોકના દેવરૂપે કર્યો નથી, પણ “જે ત્રણે જગના લોકો વડે ખવાય તે દેવ.” અર્થાત્ દેવાધિદેવના અર્થમાં ‘દેવ' શબ્દ લીધો છે.
ટેવ - સકલ રાગાદિ મલરૂપ કલંકથી રહિત, સર્વે જીવોના યોગ અને ક્ષેમના વહન કરનારા, શસ્ત્રાદિ ઉપાધિથી રહિત હોવાથી પ્રસન્નતાના પાત્ર, જ્યોતિરૂપ, દેવાધિદવ, સર્વજ્ઞ એવા વિશિષ્ટ આત્મા.
૦ વિજ્ઞ - આપો. દેજો - ખરેખર, પરમાત્મા કશું આપતા નથી, તો પણ અહીં “આપો’ એમ કહેવાયું તેનું સ્પષ્ટીકરણ પૂર્વે સૂત્ર-૮ “લોગસ્સ'માં ‘આરુગ્ગ [2] 6]
