Pratikramana Hetu

Author(s): Jain Dharma Prasarak Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 69

હવે રાત્રિક પ્રતિક્રમણને કમ કિંચિત્ સહેતુપણે કહીએ છીએ–રાત્રિના પાછલા છેલા પ્રહરે નિદ્રા તજી દઈને પ્રથમ ઇરિઆવહી પડિકકમે. “ઈરિયાવહી પ્રતિક્રમ્યા વિના ચૈત્યવંદન, સોય, આવશ્યકાદિ કાંઈ પણ કરવું ન કલપે” એમ શ્રમિgનિશિથ સૂત્રમાં કહ્યું છે. વળી વિવાહ અને વિષે કહ્યું છે કે-“ દ્રવ્યાધિકારે દિવ્યદ્ધિ અને કુસુમશેખરને તજી દઈને, પિષધશાળામાં આવી, સ્થાપનાચાર્ય સ્થાપીને મૂકી દીધાં છે ભૂષણે જેણે એ શ્રાવક ઇરિયાવહી પુરસ્પર મુહપત્તિ પડિલેહીને પછી ચાર પ્રકારને પિષધ કરે.” શ્રી ભાવે
fમાં પણ કહ્યું છે કે-“ત્યાં ઢા નામે શ્રાવક શરીરચિંતા કરીને ઉપાશ્રય પ્રત્યે જાય, દૂરથી ત્રણ નિસહી કહીને ઉપાશ્રયમાં પ્રવેશ કરે અને ઢટ્ટર સ્વર વડે ઈરિયાવહી પડિક્કમે.” વળી કહ્યું છે કે
ववहारावस्तय महानिसीह, भगवड विवाहचलास । पडिक्कमण चुनिमाइसु, पढमं इरिया पडिकमणं ॥१॥
શ્રી વ્યવહાર સૂત્ર, આવશ્યક સૂત્ર, મહાનિશીથ સૂત્ર, ભગવતિ સૂત્ર, વિવાહચૂલિકા તથા પ્રતિક્રમણચૂર્ણિ આદિને વિષે પ્રથમ ઈરિયાવહી પ્રતિક્રમવાનું કહેલું છે.”
વળી શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે કે-“પ્રથમ ગમનાગમન જે ઇરિયાવહી તે પડિક્કામીને, આલેઈને, નિંદા કરીને, ગરહા કરીને “હા ઇતિ ખેદે! આ મારું ષવંત કૃત્ય છે એમ ચિંતવીને મિચ્છામી દુક્કડં દેય. પછી તથારૂપ પ્રાયશ્ચિત્તને આચરતા સતા કાર્યોત્સર્ગ કરીને આચરણ કરવા એગ્ય જે ચૈત્યવંદનાદિ અનુષ્ઠાન તેને વિષે