________________
ગાંધી જી
અથ પૃષ્ઠ ૨૦૦ પ્રબુદ્ધ જીવન ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક ૯ ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૫ અંતિમ
* |ષાંક પ્રક
ગાંધી
વિશેષક F Iધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક
વાત આજના વાતાવરણમાં ટલ્લે ચડી હોવા છતાં, તેનું અગત્ય પણ હતો. ત્રણે દુ:ખ ટળે એવું એમણે માગવું હતું અને ભગવાન ક હું લગીર ઘટતું નથી. જવાહરલાલ નેહરુ ઉપરાંત સુભાષચંદ્ર બોઝની તો એક જ વરદાન આપે એટલે બુઢાએ માગ્યું, “મારા પૌત્રને હું પણ આ મુદ્દા બાબતની સમજણ ટકોરાબંધ રહી. આ જ ચોપડીમાં ચાંદીની કૂંડીમાં નહાતો જોઉં.” અને આમ એને આંખ, આવરદા મેં આઝાદ હિંદ ફોજમાં જ કોમી એકતા સુભાષબાબુએ સિદ્ધ કરી અને અઢળક ધન મળ્યાં. હું હતી તેનાથી ગાંધીજી પ્રભાવિત હતા તેમ નોંધાયું છે. આજના આપણાં દેશમાં પણ એવો બુઢો થઈ ગયો. તેણે પણ આવું જ હું ૬ વાતાવરણમાં આ ભારે અગત્યની બાબત છે. હિંદુ-મુસ્લિમ-શીખ યુક્તિવાળું વરદાન માગ્યું હતું. પોરબંદર અને રાજકોટના દીવાનનો ૬ ૐ વગેરે તમામ કામોના લોકો ખભે ખભા મિલાવીને કામ કરે તેમ દીકરો હતો, ભણીને બૅરિસ્ટર થયેલો, કમાતો ધમાતો હૈં
બનવું જોઈએ. તેમ થાય તો જ દેશ વધુ સંગઠિત અને શક્તિશાળી બાળબચ્ચાંવાળો સંસારી માણસ હતો. પણ તેણે શું માગ્યું? એણે 5 * બને. આ પ્રસંગોથી તે અનેકવાર પૂરવાર રહ્યું છે.
વરદાન માગ્યું, ‘હે ઈશ્વર! દિલ્હીના સિંહાસન પર હું એક ભંગીની * હૈં આ દિવસોમાં કાઠિયાવાડની વાત સવિશેષ નોંધાઈ છે. આવા છોકરીને બેઠેલી જોવા ઇચ્છું છું. અને આમ એણે ભંગી, સ્ત્રી અને હું = નાનકડા પ્રદેશમાં ય જ્યાં હિંદુ-મુસલમાનનો ભેદભાવ નથી તેને ગરીબનો સામટો ઉદ્ધાર ઈક્યો.” રે સંભાળી શકવાની ઈચ્છા ગાંધીજી દર્શાવ્યા કરે છે.
જાતને પૂછીએ. આપણે છેવાડાના આવા આવા માણસોને હું આવી બધી તરેહતરેહની વાતો થતાં, પંડિત જવાહરલાલ નેહરુ કેન્દ્રમાં રાખતા થયા કે હાંસિયામાં ધકેલતા રહ્યા? રિ કહે: ‘બાપુ, હમ સાથ એક દફે કાઠિયાવાડ જાયેંગે, મુઝે તો આપકા પાનબીડું: [ પોરબંદર દેખને કી બડી ખ્વાઈશ હૈ.” બાપુ કહે: ‘પણ મારું “એક વાત ખરી. આપણા જીવતરમાં આપણે બધા પરિપૂર્ણ ન ૬ જન્મસ્થાન, અલ્લાહબાદ' જેવો મહેલ નથી હો? અંધારી કોટડી થઈ શકીએ. પૂર્ણતાની પ્રાપ્તિ ઝટવારમાં ન થઈ જાય એ સમજી ? ક છે. અને પહેલાંના સમયમાં
શકાય તેવી વાત છે. એટલે આજે 2 સુવાવડીને અંધારામાં ફાટેલમાં 1 ગાંધીજી આધુનિક હતા? એક અંગ અપનાવી, કાલે બીજું હું ફાટેલ ગોદડી પર જ સુવાડતા, | સત્યને વળગી રહેવું અને નીતિના નિયમને સર્વોપરી ગણવો |
અંગ, પરમ દિવસે ત્રીજું એમ કું વળી સીંદરીનો ખાટલો હોય, | જો આધુનિકતાનું લક્ષણ હોય, તો ગાંધીજી આધનિ
એક પછી એક-અંગ 8 જુઓ તો ખરા સ્ત્રી પ્રત્યેનો વચન પાળવું અને માથે લીધેલું કામ પાર ઉતારવું એ જો
અપનાવીને આપણે સમગ્રને 5 કે અન્યાય!! અનેક માનવીનું
અપનાવી શકીએ છીએ. ૬ આધુનિકતાનું લક્ષણ હોય, તો ગાંધીજી આધુનિક હતા. શું સર્જન કરનારી સ્ત્રીના આવા
એક-એક પગલું ભરીને જ જુ જો સહિષ્ણુતા અને સમજદારી આધુનિક હોય, તો ગાંધીજીને હાલ અમારો સમાજ હજુ ય કરે
આપણે પૂર્ણતાના શિખરે હૈં જ છે.” આધુનિક ગણવા જ પડે.
પહોંચી શકીએ. માનવજીવનની જે | ગાંધીજી ક્યાંના ક્યાં લઈ | | જેઓ આપણા કરતાં જુદો અભિપ્રાય ધરાવતા અથવા આપણા
સુધારણા એ જ માર્ગે શક્ય છે. * હું જાય છે! આજે મહિલાઓ અંગે વિરોધી હોય તેમની સાથે પણ સ્વસ્થપણે વર્તવું એ આધુનિક હોય,
એ જ રીતે બાપુની જીવનદૃષ્ટિને હું જે વાતાવરણ દેખા દે છે તેને તો ગાંધીજી આધુનિક હતા.
આપણે સમજીએ અને ૨ 3 સારુ આ પ્રસંગમાં કંઈક અંશે || જો દરજ્જાનો, સત્તાનો કે સંપત્તિનો ખ્યાલ કર્યા વગર સૌ પ્રત્યે
આચારમાં ઉતારીએ તો આપણું હું કદાચ પ્રકાશ લાધે ખરો. સમાન સૌજન્ય દાખવવું એ આધુનિક હોય, તો બેશક, ગાંધીજી |
કામ થઈ જાય, દેશનું કામ થઈ હું આચાર્ય દાદા ધર્માધિકારીને આધુનિક હતા.
જાય અને બાપુનું બલિદાન પણ ૬ 3 નામ “વરદાન' નામક એક પ્રસંગ | જો દીનહીનો સાથે તાદામ્ય સાધવું એ આધુનિક હોય, તો | સાર્થક થઈ જાય.' “શાશ્વત ગાંધી’ના જાન્યુઆરી ગાંધીજી આધુનિક હતા.
Tનાનાભાઈ ભટ્ટ * ૨૦૧૫ અંકમાં છેઃ | જો ગરીબો, દરિદ્રો, દલિતો, દુર્ભાગીઓ માટે અવિશ્રાંત કામ (સૌજન્ય : ‘શાશ્વત ગાંધી', એક ગરીબ આંધળો બુઢો કરવું એ આધુનિક હોય, તો ગાંધીજી આધુનિક હતા.
પુસ્તક ૩૭, જાન્યુઆરી-૨૦૧૫) 3 હતો. એણે લાંબું તપ કરીને | અને સૌથી વિશેષ તો એ કે કોઈ ઉમદા હેતુ માટે મૃત્યુ વહોરી
* * * ભગવાનને પ્રસન્ન કર્યા. ભગવાને લિવું એ આધુનિક હોય તો ગાંધીજી આધુનિક હતા.
Holly Cottage, B-Ferring હું દર્શન આપ્યાં અને કહ્યું, “માગ,
Clofe, Harrow, Middlesex Lજીવતરામ કૃપાલાની
HA2 OAR UK € માગ !માગે તે આપું.” એ ઘરડો
(અનુ. નગીનદાસ પારેખ)
e-mail: હૈ હતો, આંધળો હતો અને ગરીબ
(‘ગાંધીજી : જીવન અને વિચાર’ પુસ્તક) |
[email protected]
ગાંધીજીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 9 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક ગાંધીજીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષક 5 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 5 ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક ગાંધી #
ગાંધી;
ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષ
જે હૃદયપૂર્વક ઈશ્વરનું નામ લેશે તે મુક્ત થશે.
વતનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક
