________________
ગાંધી જીરું
છે | અ ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૫ ૦ પ્રબુદ્ધ જીવન • ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક ૯ પૃષ્ઠ ૨૩ અંતિમ
8
hષાંક ક
ગાંધી
* કૉંગ્રેસે અખંડ હિન્દુસ્તાનના ભાગલાની વાતને સંમતિ આપી મુઠ્ઠ પર માન થર્મસંટ મા પડા હૈ મેરા દ્રિત પી વિદીર ખાને કે ક હું ત્યારે ઘણા લોકોને એ વાત પસંદ ન હતી. ત્યારે તેમણે ગાંધીજીનો તિ કરતા હૈ તો પી નોરતી મૈદાં નાડુંમૌર ક્યા કરું. યદ મુદ્દે છે એ અંગે અભિપ્રાય જાણવા પ્રયત્ન કર્યો હતો. ત્યારે ગાંધીજીનો માલુમ નહીં હોતા હૈ ઉત્તર હતો:
- દિલ્હીમાં પ્રાર્થના-પ્રવચનોમાં અહર્નિશ શાંતિ અને અહિંસાનો હું “મૈં તૂન કરતા હૂં કિ મુદ્દે થી ય નિર્ણય મચ્છી નહીં ન હૈ, અનુરોધ કર્યા પછીય ત્યાંની પરિસ્થિતિમાં કોઈ ફેર પડતો નથી હું ૧૬ નૈમિન દુનિયા મેં ક વીને પેસી રોતી રહતી હૈ, નો માને મન વધી નહીં જણાતો ત્યારે હતાશ થયેલા ગાંધીજીના ઉદ્ગારો આ છેઃ ૬
होती, फिर भी हम उसे सहन करते हैं। इस तरह इसको भी हमें सहन मैं यहां दिल्ली में क्यों पड़ा हूं? मुझे बिहार या नोआखली में चले है # વરતા હૈ’ ૪
जाना चाहिए। यहाँ तो मैं बेहाल हूं। यदि मुझसे कोई पुछे कि मैने यहाँ જે રીતે એ વખતે હિંદુ-મુસ્લિમ-શીખ-ખ્રિસ્તી લોકો આપસ થા વિજયા તો મૈં યદી વેદ સતા હૂં કિ મૈને વેવત હનામત વશી હૈ હૈ આપસમાં લડવા લાગ્યા હતા, એ જોઈને ગાંધીજી દુઃખી થઈને કહે દિલ્હીમાં લોકો એમને કહેવા લાગ્યા હતા કે તમારા ભાષણો (
આજકાલ નિરાશા પેદા કરી રહ્યા છે. કેટલાક લોકો તો એમને કે “મેરે નસીવ મેં નન્મ સે ના પડી દૈ ગૈ વાહતા હૂં કિ વદ મોર ન સ્પષ્ટ કહેવા લાગ્યા હતા કે તેમણે હવે બિલકુલ ચૂપ રહેવું જોઈએ, હું લંડની પ રિ પી વિન વો ય વત નહીં હોતા વિ છોટે રિવે બોલવું નહીં જોઈએ. એ વખતે એમના દિલોજાન દોસ્તોની સાથે હું ૬ માપસ મેં નડતે હૈં ઔર દૃમ પાર્ફ ટુરૂં માનાવી તો રવો વૈä' પણ મતભેદો થઈ ચૂક્યા હતા. ત્યારે અવસાદ સાથે એમની મનોદશા ૬ ૐ સમય સમય બળવાન છે, નહીં પુરુષ બળવાન એ સનાતન મરણોન્મુખ થતી જાય છે. જુઓ એમના વચનોઃ * સત્યનો અનુભવ ગાંધીજીને
मुझे अब जीना कितना है? है છે પણ થયો છે. એક સમયે ગ્રંથ સ્વાધ્યાય
आपको मैं कह दूं कि मुझको दिल : હું પોતાની શી તાકાત હતી અને | શ્રી ભદ્રંકર વિધા દીપક જ્ઞાન વિજ્ઞાન સ્વાધ્યાય સત્રના ઉપક્રમે में खुशी नहीं हो सकती है कि मैं , ૪ આજે શી સ્થિતિ છેઃ શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ દ્વારા આયોજિત
जिंदा रहूं और जो मैं चाहता हूं वह है पहले अगर कोई जरा भी
न कर सकू।... मेरा काम खत्म परदेशी काम करता था तो मैं उसे ય. પૂજ્ય ગુરુદેવ ડૉ. રાકેશભાઈ ઝવેરીની
हो गया है। मैं कोई आत्महत्या बहुत डांटता था। लेकिन तब मेरा
અમૃતમય વાણીહાશ.
करके मरना चाहता हूं ऐसा नहीं। राज था, बंदूक का राज नहीं. सारे
ભગવાન મહાવીરની અંતિમ દેશના है मुल्क में प्रेम का राज था. अब ‘ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર' ગ્રંથ
ભલે તેઓ આત્મહત્યા કૅ मेरा वह सिक्का नहीं है। मैं अब ત્રિદિવસીય સ્વાધ્યાય
કરવા ઈચ્છતા નથી એમ એમણે છે Doबूढा हो गया हूं।
કહ્યું પણ એમને એનો વિચાર 5 જ્યારે પંજાબ, બિહાર, | સ્થળ : બિરલા માતુશ્રી સભાગૃહ-મરીન લાઈન્સ-મુંબઈ
તો મનમાં આવી ગયો હશે જેથી ; ૐ બંગાળ, દિલ્હી-એમ બધે | દિવસ : ૨૦૧૫ મે માસ, તારીખ ૫, ૬, ૭ મંગળ, બુધ, ગુરુ
એનો પ્રવચનમાં ઉલ્લેખ થઈ ૬ વેરની આગ વધવા લાગી. સમય : ત્રણ દિવસ સાંજે સાડા છ થી નવ
જાય છે. એ વખતની લોકોની હું હું અપહરણ, બળાત્કાર, સંયોજિકા રેશ્મા જૈન- 9920951074
હેવાનિયત અને રાષ્ટ્રની હાલત ? છે હત્યાઓ થવા લાગી ત્યારે સો પ્રવેશઃ જિજ્ઞાસુઓને પોતાનું નામ સરનામું ઑફિસમાં વહેલી તકે !
જોઈને તેઓ એટલા બધા ગાંધીજીની હાજરીની અપેક્ષા નોંધાવી લેવા વિનંતિ. ૨૩૮૨૦૨૯૬. સ્વાધ્યાયના દિવસના એક
અસ્વસ્થ થઈ ગયા હતા કે પણ રાખે છે. ગાંધીજી પણ બધે સપ્તાહ પહેલાં જીજ્ઞાસુઓને પ્રવેશ પત્ર પોતાના સરનામે મોકલવામાં
એમનાથી કહેવાઈ જાય છે કે શું હું શાંતિ સ્થાપવા ઈચ્છે છે. પણ આવશે.
हिंदुस्तान इतना आलीशान { તેઓ ક્યાં ક્યાં પહોંચી શકે ? ( ત્રણ દિવસ સ્વાધ્યાયના સૌજન્યદાતા
मुल्क, आज बिलकुल एक કે તેઓ શું કરી શકે ? તેમની
ભાગ્યશાળી
स्मशानसा हो गया है। ऐसा हेवान । ૐ આવી મનોદશાનો પડઘો
બિપીનચંદ્ર કે. જૈન
હો યા હૈ? હું એમનાં આ વચનોમાં પડતો
નિલમબેન બી. જૈન
દેશની પ્રજા વેર-ઝે ૨, કે દેખાય છે:
ઈષ્ય-અસૂયા, કામ-ક્રોધ, હું ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષ જે સમયનું મૂલ્ય જાણે છે તે બિનજરૂરી એક શબ્દ પણ બોલતો નથી. વતનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 5
ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક કા ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક ન ગાંધી જીવનનો અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 5 ગાંધી 4
અંતિમ અધ્યાય વિશેષાંક 5 ગાંધી જીવનનો
