________________
लेखकनु निवेदन : ९ બ્રહ્મા ને વિષ્ણુ જાણે સૂઈ ગયા છે. હવે રુદ્રનાં ડમરુ-એટમ બોંબના ભણકારા-આપણે સાંભળી રહ્યા છીએ. ઈસ હાથ દો ઉસ હાથ લા ! જાણે આપણું કર્યું આપણે આજે ભોગવીએ છીએ. ૫૦ લાખના એક માલિકને મેં જોયા ત્યારે મને એ કંગાલથી પણ હીન લાગ્યો. ખેતરે આટરાં ખેડાય છે, પણ માનવીને દાણો નથી મળતો. કાળદુકાળ, રોગ-મહામારી, કલેશ ને બુદ્ધ રોજના જીવનનાં અંગ બન્યાં છે. રાજકીય રીતે આની અનેક કારણપરંપરાઓ ને એના નિવારણને અનેક અખતરાઓ જાય છે. પણ જયાં એકબીજા પ્રત્યેને સંદેહ, એના પરિણામરૂ૫ યુહ અથવા યુદ્ધની માત્ર સંભાવના કે કપના જ પ્રજાકમાણીનો મોટો હિસ્સા ખાય છે, ત્યાં બીજી વાતો કર્યો માટે કરવી ?
થોડુંક એવું પશુ પ્રતિકૂલ પરિવર્તન માનવીને સહ્ય નથી. અવશ્વાસ, ભય, આશંકા, પૂર્વગ્રહ ને નમાલા ગજગ્રાહે પૃથ્વીની તાકાતને નિરર્થક રીતે ભરખી રહ્યાં છે. શાન્તિનું નામ નથી રહ્યું ! સડકારને પાસ નથી ! સમન્વયની ધીરજ નથી ! દિશાઓમાં ભણે યુદ્ધના જ પડઘા સદાકાળ ગુંજ્યા કરે છે !
ઉપર્યુક્ત વિચારણાથી ખળભળેલી હદ્દતંત્રીએ આ નવલને જન્મ આપ્યો છે. એને કાપનિક બનાવી શકાત, પણ એમ સકારણું નથી કર્યું ! વર્તમાન યુગની નાની-મોટી આવૃત્તિશી પ્રાચીન યુગની એકાદ એતિહાસિક ઘટના શોધવા દષ્ટિ દેડાવી ને આ અનેક કથાતંતુથી ગૂંથાયેલી કથા હાથ આવી ગઈ. આને કાઈરેન નવલકથા ન માને; આમાંનાં ઘણાં પાત્રો બૌદ્ધ ને બ્રાહાણ સાહિત્યમાં પણ છે એટલે સાધન માટે સ્વીકારાયેલા આ વાર્તાતત્ત્વને સંપ્રદાય સ થે કંઈ સંબંધ નથી. એ વેળા જેનો સ્વાધ્યાય ચાલતો હતો, એ મહ: વર-જીવનમાં આવેલી કથાઓમાંથી એકાએક આ નવલ મુ ચાઈ ગઈ છે ! પ્રસંગે પણ એવા અનુરૂપ મળી ગયો કે મારી કલ્પનાને કંઈ નવીન ઘટના ઉમેરવાની જરૂર ન રહી !
