________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧ - ૧૭ ‘દ્દો મંગતં” એ પ્રમાણે બોલનારનો કદાગ્રહ અને અભિનિવેશી મિથ્યાત્વનો વિલાસ એ ચોક્ખો બતાવેલો છે.
હવે વાદી પ્રશ્ન કરે છે કે,‘વર્ મંતં” એ પાઠ તો વજસ્વામી વડે કરાયેલો છે એની પહેલાં તો ‘દોડ્ મંજૂÄ' પાઠ હતોને? એ પ્રમાણે જે તું કહેતો હોય તો તે પ્રમાણે છે જ નહિ ‘વર્ફે માતં' એ પાઠનું અનાદિ સિદ્ધપણું હોવાથી.
કોઈપણ આગમમાં ‘વજ્રસ્વામીજીએ આ પ્રમાણે પાઠનું પરાવર્તન કર્યું છે.' તેવું જોયું કે સાંભળ્યું નથી. પરંતુ વજસ્વામીજીએ ‘આ સૂત્રમાં લખેલ છે' એમ જણાવેલ છે. મહાનિશીથના ચોથા અધ્યયનમાં લખ્યું છે કે :
“एयं तु जं पंचमंगलमहासु अक्खंधस्स वक्खाणं तं महया पबंधेणं अणंतगमपज्जवेहिं सुत्तस्स य पिहभूआहिं निजत्तिभासचुण्णीहिं जहेव अणंतणाणदंसणधरेहिं तित्थयरेहिं वक्खाणियं तहेव समासओ वक्खाणिजंतं आसी, अहऽण्णया कालपरिहाणिदोसेण तीओ निज्जुत्तिभासचुण्णीओ वुच्छिन्नाओ, इओ अ वच्चंतेण कालसमएणं महट्टिपत्ते पयाणुसारी वयरसामी दुवालसंगसुअहरे समुप्पण्णे, तेणेसो पंचमंगलमहासुअक्खंधस्स उद्धारो मूलसुत्तस्स मज्झे लिहिओ, मूलसुतं पुण सुत्तत्ताए गणहरेहिं, अत्थत्ताए अरिहं भगवंतेहिं धम्मतित्थगरेहिं तिलोअमहिएहिं वीरजिणंदेहिं पण्णविअंति बुद्धसंपयाउत्ति”
‘‘આ પંચમગંલમહાશ્રુતસ્કંધનું વ્યાખ્યાન, તે મોટા પ્રબંધ વડે કરીને અનંત ગમ અને પર્યાયો વડે કરીને સૂત્રથી જુદી થયેલ એવી નિર્યુક્તિ, ભાષ્ય અને ચૂર્ણિઓ વડે કરીને જેવી રીતે અનંતજ્ઞાનદર્શનને ધારણ કરનારા તીર્થંકરો વડે વર્ણવાયું હતું તેવી રીતે સંક્ષેપથી પણ વખાણાતો હતો.
હવે એક વખત કાલના પરિહાણીના દોષથી-અવસર્પિણીના કાલના પ્રભાવથી તે બધી નિર્યુક્તિ-ભાષ્ય-ચૂર્ણિઓ બુચ્છિન્ન થઈ. એવા સમયમાં મહાઋદ્ધિ પ્રાપ્ત એવા, દ્વાદશાંગશ્રુતને ધારણ કરનારા અને પદાનુસારી લબ્ધિવાળા શ્રીવજસ્વામી ઉત્પન્ન થયા. તેમણે આ પંચમંગલ મહાશ્રુતસ્કંધનો ઉદ્ધાર મૂલસૂત્રમાં લખ્યો. મૂળસૂત્ર તો સૂત્રપણે કરીને ગણધરો વડે અને અર્થ વડે કરીને ત્રણ લોકથી પૂજિત અને ધર્મ તીર્થંકર એવા અરિહંત ભગવાન મહાવીર દેવે પ્રરુપેલ છે. એ પ્રમાણેનો વૃદ્ધસંપ્રદાય છે.'' આ પ્રમાણે મહાનિશીથ સૂત્રના ચોથા અધ્યયનમાં કહેલું છે.
વળી ‘વજ્રસ્વામીએ કરેલું છે. એ હેતુથી (અમે) સ્વીકારતાં નથી.' એવું જે વચન બોલવું તે પણ મહામોહનું કારણ છે. કારણ કે બધાને પણ નિંદનીય એવા બે દોષનો સદ્ભાવ હોવાથી : તે આ પ્રમાણે–વજસ્વામીએ નહિં કરેલું હોવા છતાં પણ તેમનું કરેલું છે એ પ્રમાણે ઊભય લોકથી વિરુદ્ધ એવું મહાપુરુષને કલંકદાન કરવાનું થાય છે એ પહેલો દોષ છે.
પ્ર. ૫. ૩
“નો ળાફ ધોળય, નિતિબો, જીવમિ શિવિના । नयरंमि कुसुमनामे, तं वयररिसिं नम॑सामि ॥१॥
