________________
૩૨૮ ૪ -
કપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણાનુવાદ અને બીજા જ (તપગચ્છના) જિનવલ્લભના કરેલા પિંડવિશુદ્ધિ આદિ પ્રકરણોને પણ ‘અમારે સંમત એવા જિનવલ્લભના કરેલા છે.” એવા વચનો વડે કરીને ખોટી રીતે જિનવલ્લભને પણ ખ્યાતિ પદ પર ચઢાવી દીધેલ છે. એ તો રહેવા દો.
બીજી વાત ભદ્રબાહુસ્વામીએ કરેલું “વફા સમળે ભવ” એ સ્તોત્રને છેલ્લે નવીન ગાથા દાખલ કરીને પણ તે સ્તોત્ર, “અમારા અભયદેવસૂરિ મહારાજનું બનાવેલું છે એ પ્રમાણે જાહેર ઢંઢેરો પીટી દીધો! ઇત્યાદિ બધું જ પણ “જે આત્મા જેની વડે કરીને બોધ પામે તેવાથી તેને બોધ પમાડવો.” એવી પ્રકારના વાકયનું શરણું સ્વીકારીને જિનપતિસૂરિએ બ્રહ્માંડકલ્પ સરખા પોતાના મતને વિકલ્પીને તેના અનુસારે પોતાની મર્યાદા બાંધી. અને ખરતરવાળાને બધાયને તે સંમત થઈ અને પ્રકરણો તો પ્રાયઃ કરીને ત્યાર પછી બનેલા છે. અને પૂર્વે જે બનેલા છે, તે તો નહિ સંમત એવા વિચારોને કાઢી નાંખવા પૂર્વક અને સ્વસંમત વિચારોને દાખલ કરવાપૂર્વક બનેલા છે અને એથી જ કરીને ગ્રંથોને વિષે પણ પ્રાયઃ કરીને એકવાકયતા જ દેખાય છે. નહિ કે સર્વથા! જેથી કરીને પૌષધવિધિ પ્રકરણની અંદર સામાયિકનો ઉચ્ચાર કરતી વખતે ત્રણ નવકાર ગણવાપૂર્વક ત્રણ વાર કરેમિ ભંતે ઉચ્ચરાવવું. એવી વાત નહિ હોવા છતાં પણ તેના ઉદ્ધારરૂપે વર્ણનમાં લખી નાંખ્યું છે ઇત્યાદિ અનેક અસંગતપણું વિકલ્પેલું છે.
આવા પ્રકારની મર્યાદા કરવામાં એક દેશથી દષ્ટાંત આપે છે. જેવી રીતે શ્રી મહાવીર પ્રભુના શાસનમાં સૂત્રપાઠોમાં દશ પૂર્વધર એવા શ્રી વજવામીએ મર્યાદા બાંધી તેમાં મેધકુમાર-જમાલિ આદિના નામો, પૂર્વના નામોનું પરાવર્તન કરીને લખેલ છે. દરેક અવસર્પિણી કાલમાં જ છેલ્લા શ્રુતધર જે હોય તે સૂત્રપાઠની મર્યાદા કરે. અને અભિનવ એવું દશવૈકાલિક સૂત્ર બનાવે! અનાદિકાલની સ્થિતિ છે. અને તેથી કરીને છેલ્લાં કૃતધર વજસ્વામીજીએ સૂત્રપાઠની જે મર્યાદા કરી છે તે સર્વેને સંમત છે. એ પ્રમાણેનો વૃદ્ધ સંપ્રદાય છે. | ગાથાર્થ-૬૮ || હવે જિનપતિસૂરિએ કરેલી મર્યાદા કોની જેમ કોને સંમત છે?
जह वयरसामिसु कया, मेरा सुमयापि सासणे चेव। ___ तह तम्मयकयमेरा, तम्मयवासीण ननेसिं॥६६॥
જેવી રીતે શ્રી વજસ્વામી ભગવંતે જિનેશ્વર ભગવંતના શાસનની શોભના-સુંદર એવી મર્યાદા કરી તે અતિશયે કરીને જૈન શાસનમાં સર્વેને સંમત જ છે. બીજે ઠેકાણે નહિ. જેવી રીતે ખરતર મતની મર્યાદા, ખરતરવાસીઓને જ સંમત છે. બાકી બીજા પ્રવચનના જાણકાર અને શુદ્ધ શ્રદ્ધાવાળા આત્માઓને (સંમત) નથી. II ગાથાર્થ-૬૯ I હવે ખરતર મતની મર્યાદા સ્વીકારવામાં જે થાય છે તે જણાવે છે.
तीए पमाणकरणे, अपमाणं सासणं समग्गंपि। कायव्वं विवरीया, जेणं दोण्हंपि. दो.. पंथा॥७०॥
