________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
જે ૪૪૫ મહારાજે કહ્યું. તમે નવા શ્રાવક છો. પછી પૂછે છે.” આ પ્રમાણે આર્યરક્ષિત કથાનકમાં કહેલું છે. તેવી રીતે ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રના ૨૯મા અધ્યયનની અંદર વીસત્ય મં!િ વીવે કિં ગાડું? ગોત્ર વર્ણવીસન્ચ સંસવિલોહિં ના એ સૂત્રની ટીકાની અંદર સામાયિક લેવાની ઇચ્છાવાળાએ સામાયિક પ્રણેતાઓને સ્તવવા જોઈએ. અને તત્ત્વથી સામાયિકના પ્રણેતાઓ તીર્થકરો જ છે. તેથી કરીને તે સૂત્રને જણાવે છે. '
આ અવસર્પિણીમાં ઉત્પન્ન થયેલા એવા તીર્થકરોના નામોત્કીર્તન સ્વરૂપ એવા ચતુર્વિશતિ સ્તવ (લોગન્સ) વડે કરીને દર્શન કહેતાં સમ્યકત્વને ઉપઘાત કરનારા કર્મોનું દૂર થવાવડે કરીને જે નિર્મલપણું થવું તેનું નામ દર્શનવિશુદ્ધિ, તે દર્શન વિશુદ્ધિ થાય છે. અને આ ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રની વૃત્તિમાં સામાયિ ૨ પ્રતિપત્તાન એ પ્રમાણેનું ગ્રંથની સંમતિ કરનારનું જે વચન એ વચનવડે કરીને તીર્થકર ભગવંતના નામોત્કીર્તનપૂર્વકનું જ સામાયિક કહેલું છે. અને તે સામાયિક, ઇરિયાવહિયં કરવાપૂર્વક જ થાય છે. એ સિવાય થતું નથી. એ પ્રમાણે સૂક્ષ્મબુદ્ધિએ વિચારવું જોઈએ.
વળી બીજી વાત નવપદ પ્રકરણ આદિના કર્તાએ પોતે શરુઆતમાં જ ઇરિયાવહિયં પ્રતિક્રમણ કરાવતાં હોવા છતાં પોતાની કૃતિઓને વિષે “સામાયિકમાં પછી ઇરિયાવહિયં કરવી એમ કેમ બોલે?' શઠ આત્મા પણ પોતાના પગ પર કુહાડો મારતો નથી. તેથી કરીને “પછી ઇરિયાવહિય'ની વાત મહાનિશીથ સૂત્રમાં કહેલા પ્રયોજનવાલી નથી, પરંતુ ભિન્ન અર્થને જણાવનારી છે. ઇત્યાદિ અનેક યુક્તિઓના વિસ્તારને જાણવાની ઇચ્છાવાળાઓ મારી કરેલી ઈર્યાપથિકી ષત્રિંશિકા' જોશે. એ બુદ્ધિથી તે યુક્તિઓ અહીં બતાવતા નથી, પરંતુ કોઈક સ્કૂલ બુદ્ધિવાળાને જાણી શકાય એવું જણાવીએ છીએ. તે આ પ્રમાણે તિ જોતું એટલે પૂર્વે કહ્યા પ્રમાણે જો છે તો સામયિક પણ શુદ્ધચિત્તથી કરવું જોઈએ. અને તે મનની શુદ્ધિકારી એવી પહેલી ઈરિયાવહિયં કરવી તે ધ્રુવાંકરૂપ છે. અને બીજી છા રૂરિયા આદિ લક્ષણવાલી બીજી ઇરિયાવહિયં ભિન્ન અર્થવાલી હોવા છતાં પણ તારાવડે (ખરતરવડે) એક અર્થવાલી તરીકે સ્વીકારાય છે. તે વાસ્તવિક અને આરોપ એવી રીતે તે ઇરિયાવહિયં તારા મતમાં યોગ્ય છે. પણ ધ્રુવાંકરૂપ એવી જે પહેલી ઈરિયાવહિયં પ્રતિક્રાંતિ તેના પરિત્યાગમાં તારી પાસે શું પ્રમાણ છે? અર્થાત્ કોઈપણ પ્રમાણ નથી. અને એથી કરીને ચિત્તવિશુદ્ધિના હેતુરૂપ એવી પહેલી ઇરિયાવહિયંને છોડીને બીજી જે નિમ્પ્રયોજનરૂપ ઇરિયાવહિયા છે તે ઇરિયાવહિયાને પડિક્કમનારા તે ખરતરો મહાઅજ્ઞાનીઓ અને વિપરીત ઉસૂત્રભાષીઓ જાણવા. / ગાથાર્થ–૨૨૬ //
હવે સ્કૂલયુક્તિએ કરીને તાત્પર્ય જણાવે છે. तम्हा पढमा पेढिअकप्पा कप्पडुमोवमा इरिया।
सा पुण पच्छा इरिया, गमणंनिवित्ती अ पडिक्कमणं ॥२२७॥
જેથી કરીને પૂર્વે કહ્યું છે તે પ્રમાણે પહેલી ઇરિયાવહિયં પૌષધ આદિ અશેષ ધર્માનુષ્ઠાન માટેની સાધારણ પીઠીકારૂપ અને ક્રિયાઓને સાધવા માટે કલ્પવૃક્ષ સમાન છે. “પચ્છા દરીયાવહિયાએ
