________________
૪૫ર જે
કુપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણાનુવાદ જે અંકો થયા તે ૧૬૨૯ સંખ્યાવાલું સંવત્સર તેનો જે મહિમા. એટલે નામગ્રહણ આદિવડે કરીને જેમની પ્રસિદ્ધિ છે એવા પ્રકારના વર્ષમાં એટલે ૧૯૨૯ના ચૈત્ર મહિનાના સુદ પખવાડીયાની અંદર–
કઈ તિથિએ? તો કહે છે કે ગુરુ, સુરગુરુ હોવાથી જે શોભાથી વધી રહેલ છે અને તે ગુરુના સાનિધ્યથી વિનય = સૂર્યનો જય થાય છે, કારણ કે સૂર્યના શુક્ર અને શનિ શત્રુ છે, બુધ મધ્યસ્થ છે, અને ચંદ્ર-મંગલ-ગુરુ તેના મિત્ર છે, અને તેથી ગુરુના યોગે સૂર્યનો જય થાય છે, અર્થાત ગુરુવારે અને ગુરૂદેવતયોગે એટલે કે પુષ્યનક્ષત્રમાં–
કેવા પ્રકારના યોગમાં? ગુરુપુષ્યના યોગમાં. પૂર્ણતિથિ એટલે દશમે, ચૈત્રસુદમાં પ અને પૂનમે પુષ્યનક્ષત્ર ન આવે; પરંતુ દશમે આવે. તેથી ચૈત્ર સુદ-૧૦ ગુરુવાર પુષ્યનક્ષત્રમાં સુવિહિત અગ્રણી એવા હીરસૂરિ મહારાજનું રાજ્ય પ્રવર્તમાન હોતે છતે, કેવા લક્ષણવાલા?
હવે ગુરુપક્ષમાં કહે છે, નવહાથ પ્રમાણ શરીરવાલા એવા પાર્શ્વનાથપ્રભુ, તે પ્રભુવડે અંકિત એવો જે અવિચ્છિન્નકાલ, તે કાલની સરખો મહિમા છે જેમનો અથવા તો નવ હાથની કાયાવાલા પાર્શ્વપ્રભુના રાજયના મહિમા જેવો જેનો મહિમા છે એવા હીરવિજયસૂરિના રાજયમાં =
હવે આ વાતનો ભાવ એ છે કે ઋષભ આદિ ભગવંતોની અપેક્ષાએ હીન = ઊતરતા કાલમાં ઉત્પન્ન થયા હોવા છતાં પણ શ્રી પાર્શ્વનાથપ્રભુ, સર્વજનોને વિષે “આદેય' નામવાળા હતા, તેવી રીતે
ષભદેવ આદિ તીર્થકરો હોતા. એવી રીતે વજૂદવામી આદિની અપેક્ષાએ મહાવીરસ્વામીના જન્મનક્ષત્ર ઉપર સંક્રાન્ત થયેલ ભસ્મરાશિના માહાસ્યથી કુનૃપતિ અને કુપાક્ષિકોની બહુલતાવાળા કાળમાં ઉત્પન્ન થયા હોવા છતાં હીરવિજયસૂરિ જેવી રીતે માંહાભ્યને ભજવાવાળા હતા, તેવી રીતે વજસ્વામી આદિઓ ન હતા, આ વાત વર્ણનમાત્ર નથી. કિંતુ પારમાર્થિક છે એ બતાવવાને માટે વિશેષણ દ્વારા હેતુ જણાવે છે.
કેવા પ્રકારના હીરવિજય સુગુરુવાર હતા? તો કહે છે કે ત્રિસતપણે ચિત્ર એટલે = આશ્ચર્ય જેમ થાય તેવી રીતના કુપાક્ષિક મુખ્યોએ પણ પોતાના કુપક્ષનો પરિત્યાગ કરવા પૂર્વક સિત કહેતાં શ્વેતશુદ્ધ એવો પક્ષ અંગીકાર કર્યો છે જેમના વારામાં-સમયમાં એવા. આનો ભાવ એ છે કે-કુપાક્ષિકોના મુખ્ય અગ્રેસર એવા અને પરિવારથી યુક્ત એવા લોંકામતી ઋષિ મેઘજી આદિએ નગરને વિષે શ્રેષ્ઠ એવા અમદાવાદમાં બધા રાજાઓમાં મુખ્ય એવા મુદ્ગલાધિપતિ શ્રી અકબરની સાક્ષીએ મહામહોત્સવપૂર્વક પ્રવ્રયા આદિને સ્વીકારી! તેવી રીતનું કાર્ય પ્રાચીન આચાર્યોના રાજ્યમાં બન્યું નથી.
જો કે કોઈક કુપાક્ષિક, ક્યારેક પ્રવ્રયાદિકને સ્વીકારતો જોયો છે અને સાંભળ્યો છે, પરંતુ તેના નાયકો એવી રીતે દીક્ષા લે તે તો હીરસૂરિ મ. ના રાજ્યમાં જ બન્યું છે, એ આશ્ચર્ય છે. આવું આશ્ચર્ય પણ ક્યાંથી થયું? એના માટે વિશેષણ દ્વારા હેતુ જણાવે છે.
કેવા લક્ષણવાળા શ્રી પૂજ્યના વારામાં (સમયમાં) તો કહે છે કે ગુવતq=r6=મોટું =ઢવત=ભાગ્ય તે યુવત તે ગુરુદૈવતના=મોટા ભાગ્યના પૂર્ણ ઉદયે. એટલે કે-તીર્થંકર નામકર્મના ઉદયની જેમ પૂર્વજન્મમાં ઉપાર્જિત કરેલી શુભ પ્રકૃતિના વિપાકનો અનુભવ છે જેમાં એવા મોટા ભાગ્યનો પૂર્ણ ઉદય થયે છતે. આ મોટા ભાગ્યનો ઉદય કેવળ ગુરુનો જ નહિં; પરંતુ તેમના
