Kupaksha Kaushik Sahasra Kiran Aparnam Pravachan Pariksha

Author(s): Dharmsagar, Narendrasagarsuri, Munindrasagar, Mahabhadrasagar
Publisher: Shasankantakoddharsuri Jain Gyanmandir

Page 497

૪૫o
કુપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણાનુવાદ બુદ્ધિએ વિચાર કરીને ફરી વખત જૈનમાર્ગને અંગીકાર કરેલો છે એવું વચન ન બોલવું જોઈએ. | ગાથાર્થ–૨૩૪ . હવે બે ગાથાએ કરીને ઉપસંહાર જણાવે છે.
जम्हा उ संकिलिट्ठो, ऽभिनिवेसी होइ तित्थपडिकूले। लोओ उ भणइ तित्थं, तित्थं खलु तित्थअणुकूलो॥२३५॥ तेणं तब्भवसिद्धी; लब्भइ परतित्थिएसु न वियऽवत्ते। इअ मुणिअ हुंतु भव्वा, भद्दपया तित्थभत्तिवया ॥२३६॥
જેથી કરીને અભિનિવેશી કુપાક્ષિક, સંકિલષ્ટ પરિણામવાળો અને તીર્થની અહિત પ્રવૃત્તિવાળો પૂર્વે કહેલી યુક્તિઓ વડે થાય છે. અને લૌકિક એટલે કે બૌદ્ધ સાંખ્ય આદિ તીર્થને જૈન માર્ગને તીર્થ તરીકે જૈન માર્ગ તરીકે સમ્યક્ પ્રકારે બોલતો છતો તીર્થની અનુકૂલ પ્રવૃત્તિવાળો હોય છે. તે કારણ વડે કરીને અન્ય તીર્થકોની વિષે તભવ સિદ્ધિગામી એટલે કે ચરમશરીરી આત્મા પણ મલી શકે છે. તેથી કરીને એક જ સમયે અન્ય તીર્થિકોને વિષે ઉત્કૃષ્ટથી ૧૦–આત્માઓ સિદ્ધિપદને પામે છે. કહેલું છે કે :_ 'सिज्झइ गिहिअन्नसलिंग चउदसट्ठाहिअसयं च॥ .
એટલે કે ગૃહસ્થલિંગ-૪ સિદ્ધ, અન્યલિંગ–૧૦ સિદ્ધ અને સ્વલિંગે ઉત્કૃષ્ટથી-૧૦૮ સિદ્ધિપદને પામે છે. અને અવ્યક્તમાં–કુપાક્ષિક વર્ગમાં ચરમ શરીરી ન હોય. એનો ભાવ એ છે કે ખરેખર અન્યતીર્થિક જૈનમાર્ગની શ્રદ્ધાને ભજતો થકો તદ્ભવે સિદ્ધિ પામવાવાળો થાય છે; પરંતુ તેવા પ્રકારની યોગ્યતાને કારણે કોઈક આત્મા એક—બે ભવે પણ સિદ્ધ થાય. કારણ કે તેને જૈનમાર્ગને “જૈનમાર્ગ તરીકે બોલવામાં તેવા પ્રકારનો વચન દોષનો અભાવ હોવાથી. ઉસૂત્રમાર્ગમાં પડેલો તો સન્માર્ગનો આશ્રિત હોય તો પણ ચરમ શરીરી થતો નથી. અને તે કુપક્ષની શ્રદ્ધા દ્વારાએ કરીને મર્યો છતો નિશ્ચય કરીને અનંત સંસારી જ થાય.
કારણ કે તીર્થને “અતીર્થપણે” અને અતીર્થને “તીર્થપણે' બોલવાનું તેવા પ્રકારના વચનોનો સદ્ભાવ હોવાથી. આમ તત્ત્વની વાત જાણીને તીર્થને તીર્થ તરીકે બોલવું જોઈએ. અને તે વચન પણ એવી રીતના ભાવવાળું હોવું જોઈએ કે ત્રણે લોકમાં ઉત્તમ તથા સર્વગુણનિધાન એવું આ તીર્થ છે. એવા પ્રકારની ભક્તિયુક્ત વચન જે પ્રાણીનું છે તે પ્રાણીઓ મંગલસ્થાનોવાળા થાય છે. '
આ વાતનો ભાવ એ છે કે તીર્થકર ભગવંતનું સ્થાપિત કરેલું તીર્થ, કાયાએ કરીને એનું આરાધન કરવું તે વાત દૂર રહો. પરંતુ વચન માત્રથી પણ તીર્થના સ્વરૂપને સમ્યક્ પ્રકારે નિરૂપણ કરતો એવો આત્મા, ત્રણે લોકને પૂજ્ય એવી લક્ષ્મીનું સ્થાન થાય છે. અર્થાત મોક્ષલક્ષ્મીને પામે છે. // ગાથાર્થ–૨૩૫, ૨૩૬ // હવે ત્રીજા વિશ્રામનો ઉપસંહાર જણાવે છે.