________________
૩૯૪
કુપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણાનુવાદ ગણધરો આદિવડે કરીને જિનપૂજા નિષેધાયેલી નથી. અને જિનદત્તવડે નિષેધાયેલી છે તો તીર્થંકરાદિ કરતાં પણ શું જિનદત્ત શ્રેષ્ઠતર છે? કે જે કારણવડે કરીને કોઈના વડે કરીને નિષેધાયેલું નથી, ક્યારેય પણ આવું પ્રરૂપાયું નથી. અને આવા પરમભક્ત (?) જિનદત્તે તીર્થકર ભગવાનની પૂજા પણ નિષેધી! ઇત્યાદિ યુકિતઓ વડે કરીને તે ખરતરનો તિરસ્કાર કરવો જોઈએ. અને દૂરથી દર્શન માત્રમાં છોડી દેવો જોઈએ. || ગાથાર્થ-૧૭૪ ||
હવે કોની જેમ અને ક્યા હેતુ વડે કરીને તિરસ્કાર કરવો જોઈએ? તે કહે છે.
पागय आगम-सक्कयकरणं भासंतु सिद्धसेणोऽवि। जिणगणहर-आसाई का वत्ता दुमगजिणदत्ते ?॥१७५॥
પ્રાકૃત એવા આગમનું સંસ્કૃત કરવું એટલે કે જે સિદ્ધાંત, પ્રાકૃત ભાષામાં છે તેને સંસ્કૃત ભાષામાં હું રચું. એ પ્રમાણેનું વચન બોલતા એવા સિદ્ધસેન દિવાકર પણ શ્રી જિનેશ્વર ભગવંત અને ગણધર આદિની આશાતનાકારી થયા. અને તેથી તેમના ગુરુએ સિદ્ધસેનને આક્રોશના વિષયી બનાવીને પારાંચિત પ્રાયશ્ચિત્ત વડે શુદ્ધ કર્યો તો પછી દ્રમક (ભિખારી) એવા જિનદત્તની શી વાત? તેના વિષયમાં વાતો કરવી તે પણ ઉચિત નથી. અત્યંત અનુચિત એવી વાતના પ્રરૂપક હોવા વડે કરીને અગ્રાહ્યનામવાળો જિનદત્ત છે. હવે આ વાતના ઉપનયની યોજના કહે છે.
પ્રવચનના ગૌરવ નિમિત્ત એવી પરમ ભક્તિવડે કરીને પ્રાકૃત એવા સિદ્ધાંતને સંસ્કૃતમાં કરવાની ગુરુ (મોટી) અભિલાષાથી શ્રી સિદ્ધસેનદિવાકરસૂરિ વડે કરીને પણ પોતાના ગુરુને વિનંતિ કરાઈ. ત્યારે ગુસવડે કરીને પાટુના પ્રહારવડે કરીને હણાયેલો એવો તે સિદ્ધસેનદિવાકર ગુરુના પગમાં પડ્યો. અને “મારો આ અપરાધ ક્ષમા કરો અને જે પ્રાયશ્ચિત્ત આવતું હોય તે આપો.” એ પ્રમાણે કલ્પે સતે ગુરુવડે કરીને કહેવાયું કે “હે વત્સ! જો સંસ્કૃત ભાષાવડે કરીને સિદ્ધાંત રચ્યો હોય અને તે બાલાદિને ઉપકારી થતો હોત તો તારી અપેક્ષાવડે કરીને મહાશક્તિને ધારણ કરવાવાળા એવા ગણધરોએ જ સર્વાક્ષરસંનિપાતની નિપુણતાવડે કરીને સિદ્ધાંતો સંસ્કૃત ભાષામાં રચ્યા હોત. સામર્થ્યશક્તિ હોવા છતાં પણ “સંસ્કૃત સિદ્ધાંતરચના પ્રવચનને અનુપકારિણી છે.” એમ વિચારીને તેઓવડે કરીને સિદ્ધાંત, પ્રાકૃત ભાષામાં ગૂંથાયો-બનાવાયો. સિદ્ધાંતની રચના કરી. અને એથીજ કરીને તારો સંસ્કૃત રચવાનો અભિપ્રાય અને વચન એ બન્ને પણ અનુચિત છે. અને ગણધર આદિ મહાપુરુષોની મહાઆશાતનાના હેતુરૂપ (વિચારણા અને વચન) આ બન્ને વાતો છે એ પ્રમાણે કહીને પારાંચિત પ્રાયશ્ચિત્ત આપ્યું.
એ પ્રમાણે જિનદત્તે કલ્પેલું સ્ત્રીસ્વભાવજન્ય અપાવિત્ય હોયે છતે પણ સ્ત્રીઓને જો જિનપૂજા અનુચિત હોત તો જેમ સ્ત્રીઓને જિનકલ્પ સ્વીકારવાનો નિષેધ કર્યો છે, તેમ ગણધર ભગવંત આદિઓ તેનો પણ નિષેધ કરત; પરંતુ તેઓએ તો નિષેધ કરેલ નથી. અને એથી જ કરીને સ્ત્રી જિનપૂજાનો નિષેધ કરવો તે ગણધરાદિઓની કેવલ આશાતના જ જિનદત્તે કલ્પેલી છે. વળી જે “જિનેશ્વર
