________________
૨૫૪ /
કુપક્ષકૌશિકસહસ્ત્રકિરણાનુવાદ જ સંઘપદકમાં કહેવાયું છે. અમે નથી કહેતા. તે આ પ્રમાણે –
संघत्राकृत चैत्यकूटपतितस्यान्तस्तरां . ताम्यतस्तन्मुद्रादृढ पाशबन्धनवतः शक्तश्च न स्पन्दितुम् । मुक्त्यै कल्पितदानशीलतपसो ऽप्येतत्क्रमस्थायिनः।
सङ्घव्याघ्वशस्य जन्तुहरिणवातस्य मोक्षः कुतः ॥१॥ સંઘપટ્ટકમાં આ શ્લોકની વૃત્તિનો એકદેશભાગ આ પ્રમાણે છે :–“તેવી જ રીતે વર્તમાનકાલીન એવા સંઘની પ્રવૃત્તિનો પરિહાર કરવાવડે કરીને આચાર્ય જિનવલ્લભસૂરિ આદિઓનું સંઘ બાહ્યત્વ થયું તે તેઓનું ભૂષણ છે. દૂષણ નથી. કારણ કે તે વર્તમાનકાલીન પ્રવૃત્તિનું ઉસૂત્રપણું હોવાવડે કરીને તે પ્રવૃત્તિને કરવાવાળાનો દારુણ દુર્ગતિના વિપાકને સાંભળવા વડે કરીને જે પરિહાર કર્યો, તે પરિહાર કરવાવડે કરીને ચાલુ સંઘથી બાહ્ય થવાપણું છે તે તેઓના ચિત્તમાં–જિન વલ્લભઆદિના ચિત્તમાં રૂચેલું હોવાથી.” ઇત્યાદિ વચનોવડે કરીને તે કાલે તે જિનવલ્લભનું સંઘબાહ્ય કરવાપણું સિદ્ધ જ થાય છે. એમ નહિં કહેવું કે જિનવલ્લભસૂરિનું સંઘ-બહારપણું થયું તે ચૈત્યવાસીસંઘની અપેક્ષાએ જ.
ચૈત્યવાસી એવા સાધુઓ વડે કરીને પણ સુસાધુ સમુદાયનું વચન દ્વારા પણ તેવા પ્રકારના પરાભવ કરવાનું અશકયપણું હોવાથી. લોકને વિષે પણ ઉન્માર્ગગામી ઘણો જનસમુદાય હોય તો પણ શું માર્ગે ચાલનાર પ્રાણીને વચનથી પણ પંક્તિ બહાર કરવાને સમર્થ થઈ શકે? નથી થઈ શકતો. કારણ કે–તેવા પ્રકારના જગતના વ્યવહારનો અસંભવ હોવાથી. જો એમ ન હોય તો અભયદેવસૂરિ આદિઓને પણ (ચૈત્યવાસીઓથી) તેવા પ્રકારનો પરાભવનો સંભવ હોત. એવું કોઈકાલે જોયું કે સાંભળ્યું નથી કે અસંવિગ્ન સમુદાયવડે કરીને સંવિગ્ન સમુદાય, સંઘ બહાર કરાયો હોય.
વળી બીજી વાત એ છે કે ખરતરવડે જ “ઔદયુગીન એટલે સાંપ્રતકાલીન સંઘપ્રવૃત્તિનો પરિહાર કરવાવડે કરીને” ઇત્યાદિ કહેલું છે. “નહિ કે ચૈત્યવાસી સંઘવડે” એ પ્રમાણે કીધું નથી. અને તેથી કરીને તીર્થને નહિ સંમત એવા વચનનું પ્રકાશન કરવાવડે કરીને અને વારવા છતાં પણ નહિ પાછા ફરનાર એવા જિનવલ્લભનું પૂર્ણિમાની પખી કરનાર ચંદ્રપ્રભાચાર્યની જેમજ સંઘ બાહ્યપણું જાણવું. આમ કહેવાવડે કરીને “અભયદેવસૂરિ નિશ્રા સ્વીકારીને જ જિનવલ્લભ વિચરતાં હતાં” ઇત્યાદિ જે કોઈક વાચાલ બોલી રહ્યો છે તેના મોઢે આ વચનવડે તાળું માર્યું એમ જાણવું. કારણકે અભયદેવસૂરિની નિશ્રા અંગીકાર કરીને વિચરનારને સંઘબાહ્ય કરવાપણાનો અસંભવ હોવાથી. વળી બીજી વાત એ છે કે જો આ જિનવલ્લભ, સંઘ બહાર ન થયો હોત તો તે વખતના સંઘને વાઘની ઉપમા પણ ન આપત.
તેથી કરીને સંધે વારવા છતાં પણ છઠું કલ્યાણક સ્થાપ્યું. અને સંયતિએ નિવારવાનું તો ખરતરે પણ કહેલું છે. તે વાત પૂર્વે કહેલાં જિનવલ્લભના અધિકારમાં સ્પષ્ટ જ છે. અને જ્યારે એક સાધ્વીએ નિવારેલું સિદ્ધ થાય છે. તો સંઘે નિવારવું તો નિચે જ સિદ્ધ થાય : કારણ કે સાધ્વી, સંઘની
