________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
જે ર૯૯ વ્યતિકર કહ્યો. પુરોહિત પણ ગુણોના પાત્ર એવા બન્ને મુનિઓને જોઈને પોતાના ઘરે જ રાખ્યા. અને ત્યારબાદ રાજાની પાસે જઈને ચૈત્યવાસીનો વૃત્તાંત અને આ બન્ને મુનિઓનું સ્વરૂપ યથાસ્થિત જણાવ્યું.
અને ચૈત્યવાસીઓની આજ્ઞાનું પાલન કરનારા રાજાએ ચૈત્યવાસીઓને વિનયપૂર્વક જણાવ્યું કે “મારા આગ્રહવડે કરીને આ બન્નેને રહેવા માટે આજ્ઞા આપો. ચૈત્યવાસીઓએ રાજાને આજ્ઞા આપી. અને બન્ને જણાં વસતિવાસવર્ડ કરીને ત્યાં રહ્યાં. ત્યાર પછી કેટલોક કાલ ગયા બાદ ધારા નગરીમાં ફરી આવ્યા. ત્યાં મોટો શેઠીયો જે મહીધર અને તેની પત્ની ધનદેવી તેનો પુત્ર બાલ બ્રહ્મચારી અને જેને વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન થયો છે એવા અભયદેવકુમારને દીક્ષા આપી. તે પણ બહુશ્રુત થયો ત્યારે શ્રીવર્ધમાનસૂરિના વચનવડે કરીને શ્રીજિનેશ્વરસૂરિએ વૈરાગ્યનિધિ અભયકુમાર મુનિને આચાર્યપદે સ્થાપ્યા.
અને તે અભયદેવસૂરિએ શાસનદેવીની પ્રેરણાથી નવાંગી ટીકા બનાવી અને એ નવાંગી ટીકા બનાવવા કાર્યમાં ઉદ્યત એવા શ્રીઅભયદેવસૂરિજીને આયંબીલના તપવડે કરીને, રાત્રિમાં જાગવાવડે કરીને અને લખવા આદિના અતિ પ્રયાસવડે કરીને શરીરમાં રક્તદોષ લોહી વિકાર (કોઢ) ઉત્પન્ન થયો. આ રોગ ઉત્પન્ન થયેલો જોઈને ઇર્ષાળુઓ વડે કરીને એવી વાત ફેલાવડાવી કે “આ ઉત્સુત્ર પ્રરુપણા કરી તેના ફળ સ્વરૂપે આચાર્ય મહારાજના શરીરે કોઢ રોગની ઉત્પત્તિ થઈ છે' એવા પ્રકારની પોતાનાથી થતી અપભ્રાજના જાણીને ખિન્ન થયેલા આચાર્ય મહારાજે શાસનસૂરિને જણાવ્યું. અને શાસનસૂરીએ પણ શ્રીસ્તંભન પાર્શ્વનાથ પ્રભુની પ્રતિમા પ્રગટ કરવાના ઉપાય દ્વારાએ તે કોઢ રોગની ઉપશાંતિનો ઉપાય બતાવ્યો. અને આચાર્ય મહારાજે પણ તે પ્રમાણે કરવાવડે કરીને જેમનો રક્તદોષ (કોઢ) શાંત થયો છે એવા આચાર્ય મહારાજે કેટલોક કાલ પ્રવચનની પ્રભાવના કરીને શુભ ધ્યાનમાં તત્પર થયેલા અનશન કરવાપૂર્વક દેવલોકને સાધ્યો. એ પ્રમાણે અભયદેવસૂરિનો સમુદાયાર્થ પૂરો થયો.”
હવે આ ચરિત્રમાં “દુર્લભરાજાની સભામાં શ્રી જિનેશ્વરસૂરિનું ગમન પણ થયું નથી. અને જયારે ગમન થયું જ નથી તો ચૈત્યવાસીઓની સાથે તેની સભામાં વાદવિવાદ કયાંથી ઊભો થયો? અને જ્યારે વાદવિવાદ ઊભો નથી થયો ત્યારે વાંઝણીના છોકરા જેવો ખરતર' બિરુદની પ્રાપ્તિની વાત સંભવે કયાંથી?'!! એમ નહિં કહેવું કે આ સંબંધ પ્રભાવક ચરિત્રમાં જ મળે છે. બીજે કોઈ ઠેકાણે નહિ. કારણ કે બીજે બીજે સ્થલે પણ એવી રીતના અધિકારની પ્રાપ્તિ થતી હોવાથી. તે આ પ્રમાણે –
.. "तथाहि-वच्छा! गच्छह अणहिल्लपट्टणे संपयं जओ तत्थ। सुविहिअजइप्पवेसं चेइअमुणिणो निवारिति॥१॥ सत्तीए बुद्धीए सुविहिअसाहूण तत्थ य पवेसो। कायवो तुम्ह समो अन्नो न हु अत्थि कोऽवि विऊ॥२॥ सीसे धरिऊण गुरूणमेयमाणं कमेण ते पत्ता। गुजरधरावयंसं अणहिल्लभिहाणयं नगरं॥३॥ गीअत्थमुणिसमेया भमिआ पइमंदिरं वसहिहेऊ। सा तत्थ नेव पत्ता गुरूण तो समरिअं वयणं॥४॥ तत्थ य दुल्लहराओ राया रायव्व सम्बकलकलिओ। तत्थ (स्स) पुरोहिअसारो सोमेसरनामओ आसी॥५॥ तस्स घरे
