________________
શ્રી પ્રવચન પરીક્ષાનુવાદ ભાગ-૧
જે ૩૧ જેથી કરીને બાકીની શિષ્યપરંપરાઓ અનાદિ સાંત છે. તેથી જ કરીને વિરાવલીમાં કહેલું છે કે “શાખા કુલ આદિ સાંપ્રતકાલે નથી.” તેવા વચનથી તેઓની શાખા આદિનું અનાદિપણું હોવા છતાં તે સાંતત્વ જ છે એણ સિદ્ધ થયેલું છે. વાદી પ્રશ્ન કરે છે કે નાભૂત-સોમભૂત આદિ નામ વડે કરીને સાત્વિપણું સિદ્ધ થયે છતે તમે અનાદિત્વ કેમ કહો છે?
અહીંયા અનાદિપણું જે કહ્યું છે તે આચારને આશ્રીને કહેલું છે. અને તેથી કરીને તીર્થકરના શિષ્યથી પ્રવૃત્ત થયેલ નાગકુલ આદિને વિષે આચારનું અવિરતપણું હોવાથી અનાદિપણું સિદ્ધ છે.
શું એક જ સંતતિવાળું તીર્થ કહેવાય છે? નાત્યાદિ નાગેન્દ્ર-ચંદ્ર-નિવૃત્તિ અને વિદ્યાધર કુલને વિષે ચંદ્રકુલ તીર્થરૂપે સંમત હતું તેમ હમણાં પણ પ્રત્યક્ષ તીર્થરૂપે માન્ય છે. બાકીના ત્રણમાં પણ નિવૃત્તિકુલ તે વખતે જ નિવૃત્ત થયેલું હતું અને નાગેન્દ્ર, વિદ્યાધરકુલ પણ છિન્ન પ્રાય જેવું છે. જોકે કોઈક તેના કુલમાં ઉત્પન્ન થયેલ સંભળાય છે. છતાં પણ ચારિત્ર ક્રિયાનો અભાવ હોવાથી કેવલ લિંગધારીપણું હોવાથી તે પણ અકિંચિત્કાર જ જાણવો. અને જે ચંદ્રકુલમાંથી પણ પૂર્ણિમાપક્ષ આદિ જુદા થયા છે તેઓ પોતાને “ચંદ્રકુલવાલા' તરીકે જે જણાવે છે. તે અયુક્ત જ છે. કારણ કે તે ઉપર દષ્ટાંત આપે છે નવીન માર્ગના પ્રકાશકપણા વડે કરીને અભિનિવેશ માર્ગમાં પડેલ હોવાથી તેઓનું ચંદ્રકુલ નથી. | ગાથા-૨૨ -
जह मणुआणं एगा, अणायणंता य संतई लोए। સેના ગાફસંતા, વિવું રેવ વસંતિારરૂા
જેવી રીતે માણસોની એક સંતતિ, અનાદિ અનંત થાય છે. બાકીની સંતતિઓ અનાદિ સાંત થાય છે. અહીં ગર્ભજોની સંતતિની અપેક્ષાએ અનાદિપણું કહેલ છે. આ પ્રમાણે છતે કેટલીક સંતતિઓ અંતવાલી જ હોય છે. લોકને વિષે પણ આ પ્રત્યક્ષ દેખાય છે. જેમ કોઈક દેવદત્તના ચાર પુત્રો હોય છે. તેમાં એકની સંતતિ વધતી હોય છે. એકને એક છોકરાને અંતે અંત આવી જાય. એકને બે છોકરાએ અંત આવી જાય અને એકને ત્રણ છોકરાના અંતે અંત થઈ જાય. ત્યારે કોઈકને છોકરાની પરંપરા વધતી જ જાય. | ગાથા-૨૩
હવે સ્થવિરાવલીમાં જે શાખા અને કુલો કહેલાં છે. તેઓને વિષે પરસ્પર અદૂષકપણા વડે કરીને અવિવાદ જ હતો. એ કેવી રીતે? તે કહે છે.
दसविहसामायारीकरणे तह निचकिचकिरिआसु। .
सव्वेसिं सामन्त्रं, तेसिं तेणेव अविवाओ॥२४॥ ઇચ્છા-મિચ્છા-તહક્કાર ઇત્યાદિરૂપ જે દશવિધ-દશ પ્રકારની સામાચારી, તેનાં પરિપાલનમાં તથા નિત્યકૃત્ય જે પ્રતિક્રમણ-પડિલેહણ આદિ સ્વરૂપ સાધુના અનુષ્ઠાનો તેના ઉપાયરૂપ જે ક્રિયાઓ
