Book Title: Kavya Prakash
Author(s): Mammatacharya, Ramnarayan Vishvanath Pathak, Rasiklal Chotalal Parikh
Publisher: Gujarat Puratattva Mandir
View full book text
________________
- કાવ્યપ્રકાશ
વગેરેને બંધ થાય છે ત્યારે બન્નેના અભેદના જ્ઞાનથી જ ! જણાવવા ધારેલું પ્રયોજન જણાવાય છે. માત્ર ગંગાને સંબંધ પ્રતીત થાય છે એમ કહીએ તો “ગંગાતટ ઉપર નેસ” એવા શબ્દના પ્રયોગમાં અને લક્ષણના પ્રગમાં શે ભેદ રહે ? (સ. ૧૪) પણ જ્યાં વિષયી અને વિષય તે તે રીતે બેલાય
ત્યાં સારપા લક્ષણા થાય છે; જે (શુદ્ધાથી )
જુદી છે. જે આપાય છે તે વિષયી અને જેમાં આપાય છે તે વિષય. જેમાં વિષયી અને વિષય બન્ને, તેમને બન્નેને ભેદ
આ ચર્ચા વધારે સ્કુટ થાય તે માટે તેને નીચે પ્રમાણે સંવાદમાં ગોઠવી છે.
વાહી-ગંગા ઉપર નેસ’ એ વાક્યથી તમારે કહેવું છે શું? ગંગા ઉપર નેસ છે એમ કહેવું છે કે ગંગાતટ ઉપર?
પ્રતિવાદી–ગંગાતટ ઉપર નેસ છે એમ.
વાદી–ત્યારે ગંગાતટ ઉપર નેસ” કહેવાને બદલે ગંગા ઉપર નેસ એમ કહેવાનું તમારું પ્રયોજન શું છે?
પ્રતિવાદી–પ્રયોજન એ છે કે ગંગા’ શબ્દથી એ જગાની શીતળતા અને પવિત્રતા સૂચવવા માગીએ છીએ.
વાદી–કેમ “ગંગાતટ' શબ્દથી એ પ્રમાણે પવિત્રતા અને શીતળતા ન સૂચવી શકાત?
પ્રતિવાદી-ન જ સૂચવી શકાત. ગંગાતટથી જે પવિત્રતા અને શીતળતા સુચવાત હેત તે ગંગા શા માટે કહેત ? - વાદી–ત્યારે તમે કબુલ કરે છે કે શીતળતા અને પવિત્રતા સંગાતટ શબ્દથી સૂચવાતી નથી અને ગંગા શબ્દથી સૂચવાય છે?
પ્રતિવાદીહા.
વાવી–હવે કહે કે ગંગા ઉપર નેસ એને લક્ષણથી અર્થ કરવામાં ગંગા અને ગંગાતટ એ લક્ષક અને લક્ષ્યને ભેદ પ્રતીત થાય છે એમ તમે માને છે ?
પ્રતિવાદી–હાસ્તે. ગંગા અને ગંગાતટ બે જુદાં જ છે!
