Book Title: Kavya Prakash
Author(s): Mammatacharya, Ramnarayan Vishvanath Pathak, Rasiklal Chotalal Parikh
Publisher: Gujarat Puratattva Mandir
View full book text
________________
ચેાથેા ઉલ્લાસ
१०२ क्षणदासावक्षणदा वनमवनं व्यसनमव्यसनम् । बतवीर तव द्विषतां पराङ्मुखे त्वयि पराङ्मुखं સર્વમ્ ૮૨ [૮]
"
૬૫
અહીંઆં શબ્દશક્તિમૂલક વિરાધના અંગભૂત અર્થાન્તરન્યાસ વડે વિધિ પણ તને અનુવર્તે છે” એવું સર્વ પદથી પ્રકટ થતું વસ્તુ [ સૂચવાય છે ].
૧૦ વ્હીલ કમલદલ હતેા તવ વાસના પાડિયે અધર,
એવું સુણી નવવધૂ ઢાળે ધરતી ભણી મુખને. ૮૩. [ ] અહીંઆં, રૂપક વડે, તેં એને એટલી બધી વાર પચુિંબન કર્યું કે તે પ્લાન થઈ ગયા, એમ ‘બ્લાન’ વગેરે પદથી પ્રકટ થતા કાવ્યલિંગ અલંકાર સૂચવાય છે. આ દાખલાએમાં ગૂંજક
સ્વતઃસંભવી છે.
૧૦૪ચન્દ્ર-ધવલ રજનીમાં જે કરી ટ કાર કામલ ધનુષને, જાણે એકી છત્રે કરે ભુવનરાજ મ્હાલતા. ૮૪ [૧૦] અહી’આ વસ્તુવડે, જે કામીઓના સમર રાજા છે તેમાંથી એકપણ તેનાં આદેશથી વિમુખ થતા નથી; એટલે કે ઉપભેાગમાં કાયેલા જાગતા જાગતા જ તે રાત્રિ પસાર કરે છે એમ “ભુવનરાજ” પદથી પ્રકટ થતું વસ્તુ પ્રકાશે છે.
આ
–
૧૦૨ હું વીર્ ! તું રા- એની વિરુદ્ધ પડતાં તેમને બધું વિરુદ્ધ પડે છે. આ ક્ષણંદા અક્ષદા, વન અવન, અને વ્યસન અવ્યસન થાય છે. ગુદા = રાત્રિ. અક્ષણદા-એક પક્ષે રાત્રિ નહિ તે, ખરે પક્ષે ક્ષણ, ઉત્સવ નહિ આપનારી. અવન એક પક્ષે વન નહિ તે, જે પક્ષે રક્ષક. વ્યસન એટલે દુઃખ. અવ્યસન એક પક્ષે વ્યસન નહિ તે, તેનું અસન (પ્રેરવું) ઘેટાં હાંકતાં તે
જે પક્ષે અવી (ઘેટાં)
૧૦૭ તારા વલ્લભા અધર સવારમાં મ્યાન કમલદલ હતા એવું સાંભળીને નવવધૂ જમીન તરફ વદન કરે છે.
૧૦૪૮ચન્દ્રધવલ રત્રિએમાં પેાતાના લલિત ચાપને ખેંચીને જામતા ભુવનેનું એકત્ર રાજ્ય જાણે કરે છે. >
