Book Title: Kavya Prakash
Author(s): Mammatacharya, Ramnarayan Vishvanath Pathak, Rasiklal Chotalal Parikh
Publisher: Gujarat Puratattva Mandir
View full book text
________________
પાંચમો ઉલ્લાસ
૧૦૭
વગેરેમાં ‘પિનાકી’ વગેરે પદથી વિલક્ષણ રીતે ‘કપાલી’ વગેરે પ શી રીતે કાવ્યને અનુગુણ થાય છે?
.
વળી વાચ્ય અથ બધા સમજનારા માટે એકરૂપ જ છે તેથી તે નિયત છે. કારણકે ‘સૂર્યાં અસ્ત થયા ’ વગેરેમાં વાચ્યાથ કદી બદલાતા નથી. પણ વ્યંગ્ય તે તે તે પ્રકરણ. વક્તા, સમજનાર વગેરે વિશેષાની સહાયતાથી વિવિધ થાય છે. જેમકે ‘સૂર્યાં અસ્ત થયે’ એથીપ શત્રુ ઉપર સામી ચઢાઈ કરવાના અવસર છે,જ્ઞ અભિસરણ શરૂ કર, તારા પિયુ આવ્યામાં છે, કામ કરવાનું બંધ કરીએ,૩ સધ્યા સમયના આચાર શરૂ કર,T દૂર ન જા,તે ગાચેાને ઘરમાં દાખલ કરા," હવે તાપ નહિ પડે,લૌ વેચવાની વસ્તુએ સકેલી ચેા,ત્રં હજી પણ પિયુ આન્ગેા નહિ, વગેરે અનવધિ બ્યંગ્ય અથ તે તે પ્રસ ગે પ્રતિભાસે છે.
‘ એષ્ટ ’ (ઉ. ૨) વગેરેમાં વાચ્યન્યગ્યના નિષેધવિધિરૂપે, ભેદ હાવા છતાં,
૮૬ માસ
વીસારી વિચારી આર્યો મર્યાદથી કા કચું કહેા તે; નિત મ છે સેબ્ય મહીધરાના કે કામથી હાસતી કામિનીના ?
""
૧૩૩
૮૫ ૬ રાજા સેનાપતિને કહે છે. આ દૂતી અભિસારિકાને, મૈં સખી વાસકસજ્જાને, ૩ મજુરા એક બીજાને, ૬ ધાર્મિક બ્રાહ્મથને અે આસ જન કાંઇક કામસર બ્હાર જનારને, જે ગૃહસ્થેા ગાવાળને, મૈં દિવસે તાપથી ખળેલાને ં વેપારીએ પોતાના ગુમાસ્તાને, અઃ પ્રેાષિતભત કા ખાર લાવનારને.
૮૬ <હૈ આર્યો માત્સર્યાં છેડી વિચાર કરી મર્યાદાથી કાય છે તે કહા—પવ તાના નિત ખેા સેવ્ય છે કે કામથી હસતી કામિનીના ?>
