Book Title: Kavya Prakash
Author(s): Mammatacharya, Ramnarayan Vishvanath Pathak, Rasiklal Chotalal Parikh
Publisher: Gujarat Puratattva Mandir
View full book text
________________
એ ઉલ્લાસ
અહીં પરાકેમનું પ્રાધાન્ય સમજાય છે. વિભકિતવિશેષનું, જેમકે १३प्रधनाध्वनि धीरधनुर्धनिभृति विधुरैरयोधि तंत्र दिवसम् ।
दिवसेन तु नरप भवानयुद्ध विधिसिद्धसाधुवादपदम् ॥१०॥ અહીં વિવસેન એ અપવર્ગ તૃતીયા ફલપ્રાપ્તિ સૂચવે છે. ૧૩૪ સાક્ષાત્ દેખે જ્યમ રતિ નવા કામને, તેવ રીતે,
ગોખે બેઠી, ભવનનૌ ઊંચી મેડના, માલતી એ, વારે વારે, નિકટથી જો માધવ પ્રેક્ષ માગે
ગાઢકંઠા થકી અતિ હલાં અંગડાંથી ઝરે છે.” ૧૦૬ અહીં અનુકંપા સૂચવનાર ૪ (ડું)રૂપ તદ્ધિતનું ચિંજક
છે).
હોય. સામાન્ય નિયમ પ્રમાણે રામનો સમાસમાં ન શબ્દ ઓછા સ્વરવાળે હોવાથી પહેલો આવે પણ અહીં પરાક્રમ શબ્દના પૂર્વનિપાત એટલે પહેલાં આવવાથી તેનું પ્રાધાન્ય સૂચવ્યું છે.
૧૩૩. ધનુષને ગંભીર વિનિવાળા યુદ્ધ માર્ગમાં તારા શત્રુઓ આ દિવસ લડયા પણ હે રાજા! બ્રહ્મા અને સિદ્ધોની વાહ વાહ પામે એવી રીતે તે દિવસ વડે લડ્યો !> અહીં રહે એ શબ્દમાં દ્વિતીયાને બદલે તૃતીયા વાપરી ફલ પ્રાપ્તિ થતાં ક્રિયાને પરિત્યાગ ૩ તૃતિયા સત્રને. આધારે સચવાય છે.
૧૩૪. K“ઘરની ઉપરના માળની ઊંચી બારીમાં રહી રહી નજીકની નગરની શેરી આગળ થઈને અનેકવાર ફરતા, સાક્ષાત નવા કામ જેવા માધવને, રતિ જેવી માલતી, વારે વારે જોઈને ગાટોત્કંઠાને લઈને ઢીલાં અંગડાંથી ગ્લાનિ પામે છે” એવું જે કહ્યું. > મૂળમાં અને માટે શબ્દ વાપર્યો છે તે મનુષ્કાયામ્ એ પાણિનિના સૂત્રને આધારે અનુકમ્પ સૂચવે છે. એ જ પ્રત્યય તષ્ઠિત ગણાય છે તેથી આ માં એ તદ્ધિતનું બંજકપણું કહેલું છે. ગૂજરાતીમાં “હું” વગેરે લઘુતાવાચક પ્રત્યય એ અર્થ સૂચવે છે.
