Book Title: Katantra Vyakaran
Author(s): Gyanmati Mataji
Publisher: Digambar Jain Trilok Shodh Sansthan

Previous | Next

Page 337
________________ 302 कातन्त्ररूपमाला तोदयति / अतूतुदत् / मारयति / अमीमरत् / मोचयति। अमूमुचत् / रोधयति / अरूरुधत् / भोजयति अबूभुजत् / योजयति / अयूयुजत् / तानयति / अतीतनत् / मानयति / अमीमनत् / कारयति अचीकरत् / __ स्मिजिक्रीडामिनि // 454 // एषामाकारो भवति इनि परै / विस्मापयति / व्यसस्मपत् / विजापयति / व्यजिजपत् / विक्रापयति / व्यचिक्रपत् / अध्यापयति / अध्यापिपत् / वीरयति अवीवरत् / ग्राहयति अजिग्रहत् / चोरयति अचूचुरत् / तन्त्रयति अततन्त्रत्। मानुबन्धानां ह्रस्वः // 455 // मानुबन्धानां धातूनां ह्रस्वो भवति इनि परे // अस्योपधाया दी? न भवति // घटादयो मानुबन्धाः / घट चेष्टायां // घटयति // अजिघटत् / व्यथ भयचलनयोः // व्यथयति / अविव्यथत् / - जनिजृष्क्नसोऽमन्ताश्च / / 456 // एषां ह्रस्वो भवति सनि परे / जनिङ् प्रादुर्भावे / जनयति / अजीजनत् / जृष् वयोहानौ // जरयति . अजीजरत् / क्नस हरण दीप्तौ / क्नसयति / अचिक्नसत् / रञ्च रागे। रञ्जेरिनि मृगरमणे // 457 // मृगरमणार्थे इनि परे रञ्जेरनुषङ्गलोपो भवति / रजयति / अरीरजत् / पक्षे रञ्जयति // अररञ्जत् / रमु क्रीडायां / रमयति / अरीरमत् / श्रमु तमसि खेदे च / श्रमयति / अशिश्रमत् / ज्वलह्वलालनमोनुपसर्गा वा // 458 // अभिषावयति / आशयति / आशिशत् / वृद्धि होकर-चाययति / अचीचयत् / तोदयति / अतूतुदत् / मारयति / अमीमरत् / मोचयति अमूमुचत् / रोधयति / कारयति / अचीकरत् / इत्यादि / इन् के आने पर स्मि, जि, क्री और इङ् को आकार हो जाता है // 454 // विस्मापयति / व्यसिस्मपत् / विजापयति / व्यजिजपत् / विक्रापयति / व्यचिक्रपत् / अध्यापयति / अध्यापिपत् / वारयति / अवीवरत् / ग्राहयति / अजिग्रहत् / चोरयति / अचूचुरत् / इन् के आने पर मानुबंध्र धातु को ह्रस्व हो जाता है // 455. // अ की उपधा को दीर्घ नहीं होता है। घटादि धातु मानुबंध कहलाते हैं। घट-चेष्टा करना। घटयति / अजीघटत् / व्यथ-भय, चलन / व्यथयति / अविव्यथत्। जन् जृष् क्नस् और रञ्ज के धातु को इन् के आने पर ह्रस्व होता है // 456 // जनिङ्-प्रादुर्भावे / जनयति / अजीजनत् / जृष्-जीर्ण होना या वृद्ध होना / जरयति / अजीजरत् / क्नस-ह्वरण और दीप्त अर्थ में है। क्नसयति / अचिक्सनत् / रञ्ज-रंग। - मृगों को रमण कराने अर्थ में इन् प्रत्यय के आने पर रञ्ज के अनुषंग का लोप हो जाता है // 457 // रजयति / अरीरजत् / पक्षे–रञ्जयति। अररञ्जत् / रमु-क्रीडा करना। रमयति। अरीरमत् / श्रमु-श्रमयति / अशिश्रमत्। ज्वल, ह्वल, ह्मल और नम धातु उपसर्ग सहित नियम से मानुबन्ध होते हैं। और उपसर्ग रहित विकल्प से मानुबन्ध होते हैं // 458 //

Loading...

Page Navigation
1 ... 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444