________________
ચ્છાવિરહવિશિષ્ટપ્રત્યક્ષની સામગ્રી ભિન્નવિષયકાનુમિતિની પ્રત્યે પણ પ્રતિબંધક થાય તો અનુમિતિની અનુપપત્તિ થશે. પરન્તુ પ્રત્યક્ષેચ્છાવિરહવિશિષ્ટતાદશાનુમિતિની સામગ્રી પોતે જ ઉપર જણાવ્યા મુજબ ભિન્નવિષયકપ્રત્યક્ષની પ્રત્યે પ્રતિબંધક થતી હોવાથી અનુમિતિની અહીં અનુપપત્તિ થતી નથી. ' અહીં વિવરણ ક્લિષ્ટ ન બને એ માટે; કેટલીક અનુપપત્તિ દષ્ટિગોચર હોવા છતાં એના નિરાકરણ માટે પ્રયાસ કર્યો નથી. જે વિદ્વાન વાંચકોને જરૂર ખટકશે. પરન્તુ વિવરણની મર્યાદામાં રહીને અહીં દિશાસૂચન કરેલું હોવાથી વિદ્યાર્થીઓ દિન. -રામ. વગેરે ગ્રંથોથી પોતાની જિજ્ઞાસાને દૂર કરી શકશે એવી મને साशा छे.
110011
॥ इति पक्षतानिरूपणम् ॥ कारिकावली ।
अनैकान्तो विरुद्धश्चाऽप्यसिद्धः प्रतिपक्षितः । कालात्ययापदिष्टश्च हेत्वाभासास्तु पञ्चधा ॥ ७१ ॥ मुक्तावली ।
हेतुप्रसङ्गाद्धेत्वाभासान् विभजते अनैकान्त इत्यादि । तल्लक्षणन्तु यद्विषयकत्वेन ज्ञानस्यानुमितिविरोधित्वं तत्त्वम् । तथाहि व्यभिचारादिविषयकत्वेन ज्ञानस्याऽनुमितिविरोधित्वात्ते दोषाः । यद्विषयकत्वञ्च यादृशविशिष्टविषयकत्वं तेन बाधभ्रमस्याऽनुमितिविरोधित्वेऽपि न क्षतिः । तत्र पर्वतो वहन्यभाववानिति विशिष्टस्याऽप्रसिद्धत्वान्न हेतुदोषः । न च वह्न्न्यभावव्याप्यपाषाणमयत्ववानिति परामर्शकाले वह्निव्याप्यधूमस्याऽऽभासत्वं न स्यात्, तत्र वहन्यभावव्याप्यवान् पक्ष इति विशिष्टस्याऽप्रसिद्धत्वादिति वाच्यम् । इष्टापत्तेः, अन्यथा बाधस्याऽनित्यदोषत्वापत्तेः, तस्मात्तत्र वहन्यभावव्याप्यपाषाणमयत्ववानिति परामर्शकाले वह्निव्याप्यधूमस्य नाऽऽभासत्वं, भ्रमादनुमितिप्रतिबन्धमात्रं हेतुस्तु न दुष्टः । इत्थञ्च साध्याभाववद्वृत्तिहेत्वादिकं दोषः । तद्वत्त्वञ्च हेतौ येन केनाऽपि सम्बन्धेन इति नव्याः ||
४४
9
-
