________________
વાતોં સે નહીં માનજો” એવું નથીને ? - યુગલિક કાળમાં તો માત્ર હકાર, મકાર, ધિક્કારથી કામ પતી જતું, પણ જેમ કાળ પડતો આવતો ગયો તેમ વધુને વધુ શિક્ષાની જરૂર પડવા લાગી.
જીવોની વક્રતા-જડતા વધુ તેમ અનુશાસન કઠોર બનતું જાય. (૪) બોધ પરિણતિ :
- બોધ સાચો તે જ કહેવાય જે પરિણામ પામેલો હોય. પરિણામમાં કાંઈ ન હોય તે જ્ઞાન શા કામનું ?
વ્યાવહારિક જ્ઞાન પણ પરિણામ ન પામે તો સફળ બને ?
જ્ઞાનભંડારમાંથી ચોપડા મંગાવ્યા. અહીં સાંભળતી વખતે ખોલ્યા. પછી બંધ કરી દીધા. ત્યાં જઈને ખોલે તે બીજા !
આવું જ્ઞાન કલ્યાણકર બનશે, એમ લાગે છે ? આવું જ્ઞાન મોહના પાંજરામાંથી છુટકારો અપાવી દેશે ? આવું જ્ઞાન ગ્રંથિઓમાંથી છુટકારો અપાવી દેશે ?
૧૪ ગ્રંથિઓ છે. આ ગ્રંથિઓથી છુટે તે જ નિર્ચન્થ. ૧૪ ગ્રન્થિઓ સાંભળી લો. ૯ નોકષાય + ૪ કષાય + મિથ્યાત્વ = આ ૧૪ ગ્રન્થિઓ છે.
આખા ભવચક્રમાં મોહનીયનો ઉપશમ પાંચ જ વાર થઈ શકે છે. ક્ષયોપશમ અસંખ્યવાર થાય. ક્ષય એક જ વાર થાય. ક્ષય થઈ ગયો એટલે ક્ષાયિક સમ્યકત્વ મળી ગયું. ક્ષાયિક સમ્યકત્વ મળ્યા પછી જાય જ નહિ.
મોહનું જોર ઘટ્યા પછી જ બોધ પરિણામ પામે છે. પછી ત્યાં કુતર્ક નથી હોતા. આવો માણસ જ્યાં ત્યાં જઈ પોતાના જ્ઞાનનું પ્રદર્શન કરતો નથી. રત્નોને તો ઢાંકીને રખાય. પ્રદર્શન ન કરાય.
કોઈ વાત ચાલતી હોય ને આપણે કંઈક જાણતા હોઈએ ને વગર પૂછુયે તરત જ બોલી જતા હોઈએ તો સમજવું ઃ આપણું જ્ઞાન પ્રદર્શક છે.
સાચું જ્ઞાન માર્ગાનુસારી હોય. ઉન્માર્ગે લઈ જાય તે ઊંધું જ્ઞાન. માર્ગાનુસારી જ્ઞાન ભલે થોડું
કહે, કલાપૂર્ણસૂરિ-૩
*
* * * *
* * * * *
* * * ૧૨૩
