________________
આપણી શક્તિ તેવી ખરી, પણ અપ્રગટ છે.
પ્રગટ શક્તિવાળાના આલંબનથી જ અપ્રગટની શક્તિ પ્રગટે.
ગુરુ કેવા હોય ?
નય–નિક્ષેપ પ્રમાણે, જાણે જીવાજીવ,
સ્વ-પર વિવેચન કરતાં થાયે લાભ સદીવ; નિશ્ચય ને વ્યવહારે વિચરે જે મુનિરાજ, ભવસાય૨ તારણ નિર્ભય તેહ જહાજ.
-અધ્યાત્મગીતા.
આવા ગુરુ જ જહાજ બનીને તારી શકે છે. અધ્યાત્મગીતાની આ ગાથા છે. પહેલા હિન્દુઓની ગીતાની જેમ આનો પણ સ્વાધ્યાય થતો.
દુર્ગતિમાં જવા ન દે તે ગુરુ છે.
ગુરુ માત્ર નેત્ર ઊઘાડનારા નથી, નેત્ર આપનારા પણ છે. બે આંખ છે, પણ ત્રીજી વિવેકની – જ્ઞાનની આંખ આપણી પાસે નથી તે ગુરુ આપે છે. આવા ગુરુની સેવા કેમ કરવી ?
દર્દી ડૉક્ટરને સમર્પિત હે તો જ આરોગ્ય પ્રાપ્ત કરી શકે. શિષ્ય ગુરુને સમર્પિત હે તો જ ભાવ આરોગ્ય પ્રાપ્ત કરી શકે.
ભગવાન હાજર નથી, પણ એમનું પદ ગુરુ સંભાળી રહ્યા છે. ગુરુની શક્તિ તો કામ કરે જ છે, પણ શિષ્યનું સમર્પણ કેવું છે તે પર બધો આધાર છે. સિદ્ધોને, ભગવાનને કે ગુરુને આપવું નથી પડતું, પણ શિષ્ય સ્વ-યોગ્યતા મુજબ તે મેળવી જ લે છે.
અહીં બલ્બ પ્રકાશે છે, પણ એનો પ્રકાશ પાવર હાઉસમાંથી આવે છે. ગુરુમાં જ્ઞાન-પ્રકાશ પણ ભગવાનમાંથી આવે છે.
આવા ગુરુની જેણે અમૃત-વાણી પીધી તેઓ અમર બની ગયા. પાણી વિના જીવી ન શકાય. ગામના વસવાટ પહેલા પાણીની સગવડ જોવાય. આધ્યાત્મિક જીવન પણ જિનવાણી વિના ન ચાલી શકે. એ જિનવાણી સંભળાવનાર ગુરુ છે.
જિનવાણી એટલે જ્ઞાનનું અમૃત !
કહે, કલાપૂર્ણસૂરિ-૩ *
૧૭૯
