________________
શકે. પણ અનુપ્રેક્ષા ઉપયોગ વિના ન જ થઈ શકે માટે અનુપ્રેક્ષા ધ્યાન
માત્ર ઉપયોગને સિદ્ધ કરી લઈએ તો બધું ધ્યાનરૂપ બની જાય. પૂ. આનંદઘનજી કહે છે : “દહતિગ પણ અહિંગમ સાચવતાં,
ઈકમના ધુરિ થઈએ રે...” એકમના દશત્રિકથી થવાય છે. એકમના એટલે જ ઉપયોગ સહિત સાધક !
યોગની વ્યાખ્યા : મોક્ષ [ભગવાન સાથે જોડી આપે તે યોગ. મોક્ષ અને ભગવાન ક્યાં જુદા છે ? ટૂંકમાં, આત્માને પરમાત્મા બનાવે તે યોગ. ઈચ્છાયોગ વગેરેમાં પણ યોગ શબ્દનો પ્રયોગ થયેલો છે. ઈચ્છાયોગ રુચિ છે. સામર્થ્ય યોગ અનુભૂતિ છે.
અનુભૂતિનું મૂળ રુચિ છે. રુચિમાં જ ખામી હોય તો અનુભૂતિની આશા છોડી દેવી જોઈએ.
દરેક અનુષ્ઠાનો ઉપયોગપૂર્વક થાય તો કામ થઈ જાય, બધી ક્રિયાઓ ભાવ-આવશ્યક બની જાય.
ઉપયોગ ન હોય ત્યાં સુધી ચૈત્યવંદન, પ્રતિક્રમણ આદિ દ્રવ્યક્રિયા જ કહેવાય.
ઉપયોગ ભળશે તો ભગવાન પ્રત્યે બહુમાન જાગશે. અર્થમાં મન ભળે એટલે ભગવાન પ્રત્યે બહુમાન જાગે જ.
નમુત્થણે ના અર્થ જાયા એટલે જ સિદ્ધર્ષિને ભગવાનની કરુણા સમજાઈને ? એટલે જ જૈનદર્શનમાં સ્થિર થયાને?
ઉપયોગપૂર્વક આનંદઘનજી આદિના સ્તવનો બોલો. તમારી ચેતના ઝંકૃત થઈ ઊઠશે.
અભિનંદન જિન દરિસણ તરસીએ..... બોલતાં ખરેખર તમારી ચેતના દર્શન માટે તલસાટ અનુભવશે.
કહે, કલાપૂર્ણસૂરિ-૩
*
* * * * * * * * * * *
૧૮૫
