________________
પૂજ્યશ્રીઃ ના... ન કહેવાય.
પુત્રને સ્નેહરાગે જોવા, તીર્થંકર માતાના ખોળામાં બેઠા છે ને પરસ્પર બન્ને સ્નેહપૂર્વક જોઈ રહ્યા છે. એવા શિલ્પો મળે છે ને એવું ધ્યાન પણ ધરી શકાય. દયાન વિચાર ગ્રન્થ જોજો. શંખેશ્વરમાં આવું ચિત્રપટ્ટ છે. બીજા પણ ઘણા મંદિરોમાં આવા ચિત્રપટ્ટો છે. આ પ્રાચીન ધ્યાન પદ્ધતિના ચિહ્ન છે. ચણકપુરની કોતરણી જોશો તો ત્યાં તમને ધ્યાન વિચારના ધ્યાનની શ્રેણિ મળશે.
સિદ્ધચક્ર પૂજન ઘણાને નવું લાગતું હશે ? પણ હું કહું છું ઃ જીર્ણોદ્ધાર થાય. પણ નવું કોણ કાઢી શકે ?
અત્યારે છે તેવું જ તાંબાનું સિદ્ધચક્રનું માંડલું [યંત્ર] ઓસિયામાં
જોયેલું.
ઓસિયામાં મંદિરમાં પ્રદક્ષિણા આપતી વખતે નજરમાં સિદ્ધચક્ર યંત્રનો અર્ધો ભાગ આવ્યો. વિચાર આવ્યોઃ આનો બીજો અર્ધો ભાગ પણ હોવો જોઈએ. પછી અર્ધો ભાગ પણ મળી આવ્યો. લગભગ ૨૫૦૦ વર્ષ પહેલાનું એ મંદિર છે. બધા જ ઓસવાળોની ઉત્પત્તિ ત્યાં થયેલી છે.
શાન્તિસ્નાત્ર જ જૂનું છે, સિદ્ધચક્ર પૂજન જૂનું નથી – એવું કહેનારાને બરાબર જવાબ આપી શકાય તેવો આ પૂરાવો મળ્યો.
જૂના જમાનામાં આવા તાંબાના યંત્ર પર લોકો સિદ્ધચક્ર પૂજન ભણાવતા હશે.
મેં પછી ફલોદીમાં સિદ્ધચક્ર પૂજન એ જ યંત્ર પર ભણાવવા પ્રેરણા કરેલી.
માતા અને પુત્રનો પ્રેમ માતૃવલયમાં વ્યક્ત થયેલો છે. પુત્રનો પ્રેમ અને માતાનું વાત્સલ્ય-બન્ને આપણામાં પેદા થાય માટે તેનું ધ્યાન કરવાનો ઉલ્લેખ છે. ૨૪ વલયમાંનું આ એક વલય છે.
અહીં સામર્થ્યયોગની વાત આવી છે. કર્મોને મૂળથી ઉખેડવાની તાકાત સામર્થ્યયોગથી જ આવે છે.
જ્ઞાનાદિ માટે હજુ અભ્યાસ કરીએ છીએ, વીર્યોાસ માટે જરાય પ્રયત્ન કરતા નથી. “જ્ઞાની શ્વાસોચ્છવાસમાં' કહીને બેસી જઈએ
૨૨૨
* * * * * * * * * * * * કહે, કલાપૂર્ણસૂરિ-૩
