________________
• થર્મોમીટરથી તાવની ગરમીની માત્રા જણાય તેમ આ ત્રણ યોગો દ્વારા, આઠ દૃષ્ટિ દ્વારા આપણે ક્યાં છીએ ? તે જણાય. આપણી સાધનાની માત્રા જણાય.
જે સાધના પહેલા કરી હોય તેને છોડીને આગળ નથી વધવાનું, પ્રત્યુત તેને વધુ પુષ્ટ બનાવવાની છે. કોઈ ક્રોડપતિ બની જાય તે શું પૂર્વે કમાયેલા હજારને છોડી દે ? હજાર જ વધતાં – વધતાં ક્રોડ બને, તેમ પૂર્વની સાધના જ વધતી વધતી પરાકાષ્ઠાએ પહોંચે !
આપણા પૂર્વાચાર્યો યોગ સાધનામાં એટલા આગળ વધેલા કે સાંભળતાં દંગ થઈ જવાય. ધ્યાન વિચારમાં આવે છે કે પુષ્પભૂતિ નામના આચાર્ય કેટલાય દિવસ સુધી સમાધિમાં રહેતા.
એ આચાર્યે એક શિષ્યને જ સમાધિમાંથી જગાડવાનું રહસ્ય સમજાવેલું. બીજા શિષ્યોને થયું : ક્યાંક આ આપણા આચાર્યને મારી ન નાખે ! બીજા શિષ્યોએ હોહા કરી નાખતાં શિષ્ય અંગૂઠો દબાવીને એ આચાર્યને સમાધિમાંથી બહાર કાઢ્યા. કારણ પૂછતાં આચાર્યને શિષ્ય જણાવ્યું ઃ આ બીજા ગુરુભાઈઓના કારણે આપને વહેલા જગાડ્યા છે. માફ કરશો.
સમાધિ આપણી મોક્ષ યાત્રામાં પ્રચંડ વેગ આપે છે. પાકેલી કેરી ખાવા કીડી પણ જાય ને પક્ષી પણ જાય, બન્નેની પાકેલી કેરી માટે ઈચ્છા છે, પણ વેગ કોનો વધુ ?
ધર્માચરણની સાચી ઈચ્છા એ જ ઈચ્છાયોગ. ઈચ્છાયોગ અવશ્ય શાસ્ત્રયોગમાં લઈ જાય. શાસ્ત્રયોગ સામર્થ્યયોગમાં લઈ જાય. આ જ તેની કસોટી છે.
સૂત્ર અને અર્થો જાણનાર જ્ઞાની ધર્માનુષ્ઠાન કરવા ઈચ્છે છે, પણ પ્રમાદથી અપૂર્ણરૂપે તે કરે છે. આ જ ઈચ્છાયોગ છે.
વિધિ પ્રમાણે થતું નથી [જાણી જોઈને વિધિમાં અનાદર ન થવો જોઈએ. માટે અનુષ્ઠાનો છોડી દેવા સારા - એમ સમજીને છોડી દેનારા વિચારે. તેઓ ઈચ્છાયોગને જ છોડી દે છે.
પૂ. મુનિશ્રી ભાગ્યેશવિજયજી : ગઈકાલની “જે ઉપાય બહુવિધની રચના” તથા “દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાય” ની વાત સમજાવવાની
૧૬૪
છે.
