________________
કળશને વાયું બેસી જતાં સમુદ્રમાં ઓટ આ જ ખૂઢીપની અંદર સાત ક્ષેત્રે આવે છે.
અને છ મોટા પર્વતે છે. મધ્ય ભાગમાં સમુદ્રમાં ભરતી-ઓટનું કારણ પાતાલ મહાવિદેહક્ષેત્ર ૩૩૬૮૪-૪૧૯ એજન કલશેમાં રહેલા વાયુને ભ છે, પણ ચંદ્ર લાંબું છે. તેના મધ્યભાગમાં એક લાખ એજન સાથે તેને સંબંધ નથી.
ઊંચાઈવાળે મેરુપર્વત આવેલો છે. લવણ સમુદ્રમાં બીજી વિશેષતા એ છે મહાવિદેહક્ષેત્રની બન્ને બાજુ ઉત્તરકે તેમાં રહેલું પાણી બને કિનારાથી એટલે દક્ષિણમાં પવત-ક્ષેત્ર–વારા ફરતી આવેલ છે. જખદ્વીપના કિનારાથી જમીનમાં જેમ નીચે તે આ પ્રમાણે, નીચે ઊતરતું ૪૫૦૦૦ યોજને ૧૦૦૦ એજન
દક્ષિણ તરફ નિષધ પર્વત ઊંડાઈ થઈ જાય છે, તેમ ઊંચે ઊંચે ચઢતું
, હરિવર્ષ ક્ષેત્ર ૪૫૦૦૦ પેજને ૭૦૦ એજન ઊંચાઈવાળું
” મહાહિમવત પર્વત થાય છે, પાણી ઊંચે ચઢવામાં જગત સ્વભાવ
” હિમવંત ક્ષેત્ર જ કારણ જાણવું.
” લઘુહિમવંત પર્વત લવણ સમુદ્રની અંદર ૫૬ અંતરદ્વીપ,
” ભરત ક્ષેત્ર ૮ વેલંધર પર્વતે, એક ગૌતમ દ્વીપ, ૧૨ • ચંદ્રદ્વીપો, ૧૨ સૂર્ય- દ્વીપો પણ રહેલા છે. ઉત્તર તરફ નીલવંત પર્વત ૧૬૮૪૨-૨/૧૯ લવણ સમુદ્ર સિવાયના બાકીના સમુદ્રોનું
જના
” રસ્મક ક્ષેત્ર ૮૪૨૧-/૧/૧લ્યોજન પાણી સ્થિર હોય છે, તથા તેમાં ભરતીઓટ વગેરે હોતું નથી.
” સમીપર્વત ૪૨૧૦-૧૦/૧૯
જન તીચ્છલકમાં રહેલા દીપ–સમુદ્રોનું ટૂંકમાં સ્વરૂપ જણાવ્યું. વિશેષ સ્વરૂપ લક
” હિરણ્યવંત ક્ષેત્ર ૨૧૦૫-૫/૧૯ પ્રકાશ, જીવાભિગમસૂત્ર, શ્રી ભગવતીજી.
» શિખર પર્વત ૧૦૫-૧૨/૧૯ સૂત્ર વગેરેમાં આલેખાયેલું છે.
” અરવત ક્ષેત્ર પરદ-૬/૧૯ જન છે જબૂદ્વીપ ટ
આમાં ભરત ક્ષેત્ર-ઐરાવત ક્ષેત્ર અને
મહાવિદેહ ક્ષેત્ર આ કર્મભૂમિ કહેવાય છે (બંક પરિચય)
કર્મભૂમિ એટલે જેમાં અસિ-તલવાર વગેરે, | તીર્જીલોકમાં જે અસંખ્ય દ્વીપ-સમો મસી–લખવા વગેરે કૃષિ ખેતી વગેરેને વહેછે, તેમાં મધ્યભાગમાં સૌથી પહેલે જંબકીય વાર હોય છે. છે.તે એક લાખ એજનના વિસ્તારવાળો થાળી હરિવષ ક્ષેત્ર-રમ્યક ક્ષેત્ર હિમવંત આકારે ગળાકારે છે. તેને ફરતે આઠ ક્ષેત્ર હિરણ્યવંતક્ષેત્ર દેવકરૂ અને ઉત્તરકુરૂ જન ઊંચે કિલ્લો છે.
આ ક્ષેત્રે અકર્મભૂમિ છે. ત્યાં યુગલિક
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
