________________
તેજ પ્રમાણે ઇલાવૃત્તની પશ્ચિમે તથા ને છ મર્યાદા પર્વત બાર હજાર યોજનમાં પૂર્વે માલ્યવાન અને ગંધમાદન નામના રહ્યા છે. એકંદરે બને દિશાઓમાં એક લાખ બે પર્વતે છે.
યેજન મળી રહે છે. તેઓ બને ઉત્તરથી નીલ પર્વત સુધી તેજ પ્રમાણે પૂર્વ-પશ્ચિમ રેખામાં પણ અને દક્ષિણથી નિષધ પર્વત સુધી લાંબા મધ્ય ભાગમાં પ્રથમ મેરુ પર્વત સેળ-સોળ બે હજાર જન પહેલા અને અનુક્રમે કેતુ હજાર એજનમાં, ઈલાવૃત્ત ક્ષેત્ર અઢાર-હજાર માલ અને ભદ્રા ક્ષેત્રને સીમાડે કરે છે. યોજનમાં અને પછી બે પર્વતે ચાર-ચાર
અહીં એક શંકા થવાનો સંભવ છે. હજાર યોજનમાં, તથા બે ખંડો બાસઠ–આસઠ
જબૂદ્વીપનો વિસ્તાર બરાબર મધ્ય હજાર યોજનમાં, એમ એકંદરે બન્ને દિશાભાગમાંથી ગમે તે દિશામાં જતાં એક લાખ એમાં એક-એક લાખ જમ્બુદ્વીપનું પ્રમાણ યોજન છે. તેની પૂર્વ-પશ્ચિમ રેખામાં ઇલા- મળી રહે છે. વૃત્તથી વીંટાયેલે મેરુ પર્વત બરાબર મેર–પર્વતની ચારે દિશાઓમાં દસવચ્ચે છે. તે મેરુથી પૂર્વ પશ્ચિમમાં બે મર્યાદા દસ હજાર યોજન પહોળા અને ઊંચા પર્વતે અને બે ખંડે છે. બીજું કંઈપણ નથી. મદાર, મેરૂ મદર, સુપાશ્વ અને કુમુદ ત્યારે દક્ષિણ તથા ઉત્તર રેખામાં તે જ પ્રમાણે નામના ચાર આધાર રૂપ પર્વતે છે. ઇલાવૃત્તથી વીંટાયેલે મેરુ વચ્ચે રહેલું છે. એ ચારેય પર્વત ઉપર અનુક્રમે આંબાનું અને તેની બન્ને બાજુ દક્ષિણ-ઉત્તરમાં ત્રણ જાબુનું, કદંબનું અને વડનું એમ ચાર ત્રણ મર્યાદા-પર્વતે ને ત્રણ-ત્રણ ખંડો છે. ઉત્તમ વૃક્ષ છે.
એ જ રીતે જંબુદ્વીપના મધ્યબિંદુથી તે વૃક્ષે એ પર્વતની જાણે ધજાઓ ચારે દિશામાં એક લાખ એજનનું પ્રમાણ હોય તેવા અગિયારસે-અગિયારસે યોજન કેવી રીતે મળશે ? કારણ કે એક બાજુ બે ઊંચા છે અને તેઓનાં ડાળીઓને વિસ્તાર દિશાઓમાં બે જ પર્વતને બે જ ખંડે છે. પણ તરફ એટલે જ છે ને સે-સો અને બીજી બાજુ બેદિશાઓમાં મળીને યોજનની તેઓની જાડાઈ છે. છ પર્વતે અને છ ખંડે છે. તેનું કેમ? એ પર્વત ઉપર ચાર ધરાઓ (સરોવર)
આનું સમાધાન આ પ્રમાણે છે. છે. તેમાં અનુક્રમે દૂધ, મધ, શેરડીને
જ બદ્વીપના મધ્ય બિન્દુથી દક્ષિણ- રસ અને મધુર પાણી ભરેલું છે. તેને ઉત્તર રેખામાં પ્રથમ મેરુ પર્વત સેળ પીતાં વૃક્ષે સ્વાભાવિક યોગનાં ઐશ્વર્યો ધારણ હજાર યોજન વિસ્તારમાં આવેલ છે. કરે છે. '
તે પછી ઈલાવૃત્તક્ષેત્ર અઢાર હજાર વળી એ પર્વત ઉપર અનુક્રમે નંદન, જન વિરતારમાં રહેલું છે.
ચિત્રરથ, વૈબ્રાજક અને સર્વતોભદ્ર નામના તે પછી છ ક્ષેત્રો ચોપન હજાર જનમાં ચાર દેવતાઈ બગીચા છે.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
