________________
ત્યારે જગતના અસ્તિત્વ કાળ સુધી થયા કરશે. જે વખતે જે તીર્થકર જે તીર્થ સ્થાપે, તે વખતે તે તેનું તીર્થ કહેવાય છે.
તીર્થ સ્થાપવું એટલે અધ્યાત્મશાસ્ત્રના પ્રયોગો જગતના પ્રાણીઓ સરળતાથી પોતાના જીવનમાં ઉતારી શકે તેવી સાંગોપાંગ સાધનોવાળી સુયોજનાયુક્ત ગોઠવણ પૂરી પાડવી. તીર્થકરોનું આ મહતું કાર્ય જગતમાં અનન્ય કાર્ય છે.
હાલ જે તીર્થ ચાલે છે તેના આદિ પ્રણેતા ભગવાન મહાવીરસ્વામી છે. હાલમાં તેમની આજ્ઞાઓ, તેમનું શાસન પ્રવર્તે છે. તેમની પૂર્વે અઢીસો વર્ષ પહેલાં શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ તીર્થકર તરીકે થઈ ગયા છે. તેમની પહેલાં પણ ઘણા તીર્થંકરો થઈ ગયા છે એમ ખુદ ભગવાન મહાવીર સ્વામીએ પોતાના શિષ્યોને કહયું છે. કયા કયા તીર્થકરો કયારે કયારે થાય છે તથા તેમના જીવનને લગતી ઘણી હકીકતો તેઓશ્રીએ જ કહી છે. તેમાંની કેટલીક હકીકતોની નોંધ અત્યારે પણ મહાન આગમ ગ્રંથોમાં મળી શકે છે. તેમાં આ વર્તમાન યુગના આદિ તીર્થકર તરીકે શ્રી ઋષભદેવ સ્વામીને કહ્યા છે. તેઓના “મહાન કાર્યક્ષેત્રના સ્મારક તરીકે શ્રી શત્રુંજય ગિરિની પવિત્રતા જગજાહેર છે.
હાલમાં ભલે ભગવાન મહાવીર સ્વામીનું શાસન ચાલતું હોય, છતાં જૈનો આ યુગમાં થઈ ગયેલા ચોવીશેય તીર્થકરોને સમાન રીતે પૂજે
જૈન ધર્મના ટકાવને આખો મદાર તીર્થકરોના જીવન ઉપર છે. તેઓ જ છીછરા હોત, તો જૈનધર્મમાં કાંઈ પણ માલ હોત નહીં. જૈનધર્મની પ્રતિષ્ઠા, તેની મૂળ મૂડી, તેનો આખો મદાર, તેનું બળ, તેના હથિયાર, તેની અસ્મિતા, તેનું સ્વાભિમાન, તેનું મૂળ મથક તથા જૈનધર્મના ટકાવની મજબૂત જડ કોઈ પણ હોય, તો તે તીર્થકરોના સર્વોચ્ચ જીવન
