________________
૩. શ્રી જૈનશાસન શું છે?
૧. જૈનશાસન એ વિશ્વમાં કેન્દ્રભૂત બંધારણીય એક મહાસંસ્થા છે. તેની સ્થાપના ખુદ તીર્થંકર પ્રભુજ કરે છે. તેમના સિવાય કોઈ આ સંસ્થાની સ્થાપના કરી શકતું નથી. તેમના જીવનની આ જ મુખ્ય મહત્તા છે. અને તેથી જ પંચ પરમેષ્ઠિમાં સૌથી પ્રથમ નમસ્કાર તેમને કરવામાં આવ્યો છે. સિદ્ધ ભગવંતો ગુણોમાં તેમના કરતાં વધારે વિકસિત સ્થિતિમાં હોવા છતાં, તેમને ઓળખાવનાર અને ઓળખવાનું સાધન જગતમાં ઉપસ્થિત કરનાર તીર્થંકર પ્રભુ હોવાથી એ અપેક્ષાએ . તેમને પ્રથમ નમસ્કાર છે. તીર્થ શબ્દનો અર્થ સંસ્થા પણ થાય છે. - ૨. જૈન શાસનના શિસ્તબદ્ધ સંચાલન માટે જૈનધર્મના ચતુર્વિધ આરાધકોમાંથી તીર્થંકર પ્રભુજ શ્રી ચતુર્વિધ શ્રમણ પ્રધાન સંઘની સ્થાપના કરે છે.
૩. મોક્ષ માર્ગની આરાધના માટે પંચાચાર રૂપ શાશ્વત સનાતન ધર્મનો ઉપદેશ પ્રભુ સ્વયં આપે છે.
૪. તેને આધારે ગણધર ભગવંતો દ્વાદશાંગી આગમ શાસ્ત્રોની રચના કરે છે. જેમાં મોક્ષના અનન્ય સાધનરૂપ પાંચ આચાર વિગેરેમય સામયિક મુખ્ય વિષયનું પ્રતિપાદન હોય છે. તે પ્રતિપાદન એટલું વિશાળ હોય છે કે જેથી બાર વિભાગમાં તે શાસ્ત્ર વહેંચાયેલ હોય છે. માટે તેનું નામ દ્વાદશાંગી કહેવાય છે. ટૂંકમાં કહીએ તો દ્વાદશાંગી એ સામાયિક ધર્મ સમજાવનારૂં સમ્યક ચારિત્ર પ્રધાન શાસ્ત્ર છે. તેના અનુસંધાનમાં અલબત્ત અનંત પદાર્થોનું સામાન્ય તથા વિશેષ એટલે કે જ્ઞાન અને વિજ્ઞાન વિશ્વવ્યવસ્થા અને તેની ઘટનાઓ વિગેરે સમજાવ્યું છે. ઉપરાંત, હેયોપાદેય જોય-ઉપેક્ષ્ય રૂપ જીવનમાં ઉપયોગી તત્વજ્ઞાન તો તેમાં હોય જ. વિશેષમાં શાસનના બંધારણીય નિયમો, શ્રી સંઘની
; ૨૩ :
