________________
જૈન ધર્મીઓના હૃદયમાં તીર્થંકરોનું જે સ્થાન છે તે આ ઉપરથી સમજી શકાશે. તીર્થંકરો તરફનું પ્રજાનું લક્ષ્ય સંકોચાય-સંકેલાય તેવું કોઇ પણ કાર્ય કે આચરણ જૈનોને માટે અસહ્ય થઇ પડે છે. તીર્થંકરો ખાતર જૈનો સર્વસ્વનો ભોગ આપવા તૈયાર રહી શકે છે, જૈનો પોતાનું સર્વસ્વ તીર્થંકરોને અર્પણ થયેલું માને છે. પોતે જે કાંઇ ભોગવે છે તે પોતાની આધ્યાત્મિક નિર્બળતાને અંગે, ન છૂટકે. જરૂ૨ ઉપરાંત ન જ ભોગવી શકે. અર્થાત્ જેમ બને તેમ કોઇ પણ સગવડનો ઉપયોગ વિકાસ માર્ગમાં ઉપયોગી થાય તેવી જ રીતે ભોગવવા પૂરતો જ પોતાનો અધિકાર સમજે છે.
પોતાના જીવનની સર્વ ઉદ્યત્તતા તેમને જ અર્પે છે. પોતાનું સર્વ કળાશાન તેમને જ સમર્પવામાં કૃતકૃત્યતા સમજે છે. શિલ્પશાસ્ત્રની સર્વ કળા, ચિત્રશાસ્ત્રની સર્વ કળા, સંગીત, વાદ્ય, નૃત્ય વિગેરે લલિતકળાઓનો સર્વ કળા વિલાસ, ભાષાની સર્વ સમૃદ્ધિ, વસ્ત્રો અને ખાનપાનની સર્વ સુસજાવટો,બાગબગીચાની સર્વ પુષ્પ સમૃદ્ધિઓ વિગેરે તેમને જ અર્પણ કરે છે. ધ્યાન, જાપ, મંત્રસિદ્ધિ, તાંત્રિક મુદ્રાઓ, સ્તવન, નમન, મનન, આચાર, વિચાર સર્વ વચ્ચે તેમની જ માનસિક મૂર્તિ સ્થાપિત કરે છે. ઉત્સવો અને ખાનગી પ્રવૃત્તિઓ પણ તન્મય જ કરે છે. આધ્યાત્મિક મેણાં, ઉપાલંભો અને ફાગફટાણાં પણ તન્મય થઈને જ ઉચ્ચારે છે. તેઓના જીવનમાં તીર્થંકરોની પૂજ્યતા સર્વત્ર વ્યાપકરૂપે વણાઇ ગઇ હોય છે. ઉત્સવો, મહાપૂજાઓ વિગેરે પ્રસંગે આ વાત કોઇ પણ બરાબર
જોઇ શકશે.
તીર્થંકરોના સ્તવન નમનમાં ઐહિક લાલસાઓ નથી હોતી, ન હોવી જોઇએ. પોતાના ભૂતકાળના પતનનું ભાન, ભાવિ વિકાસની આશાઓ, અને વર્તમાનમાં તેઓની મદદની અપેક્ષા એ જ તેઓના વિચાર વાતાવરણમાં હોય છે. ચાલુ જીવનની તાલાવેલી તો લગભગ ભૂલવામાં જ કૃતકૃત્યતા મનાય છે. બરાબર અભ્યાસીને સ્તુતિઓ, સ્તવનો, ધાર્મિક
