________________
૧. ઘર્મસંસ્થાપક શ્રી જગતપૂજ્ય તીર્થકરો
ધર્મ એટલે વિકાસ માર્ગ અને તે ખાસ કરીને આધ્યાત્મિક જીવન છે. સત્ય, દયા, પ્રામાણિકતા, સંયમ, મનોનિગ્રહ, તત્વ ચિંતન, બહ્મચર્ય, નિર્મમત્વ, વિકાસ માટે સવિવેક ભોગો આપવાની શૌર્યવૃત્તિ વિગેરે વિગેરે ગુણો ખીલવવા તે આધ્યાત્મિક જીવન.
આવા આધ્યાત્મિક ગુણો કેટલા છે, તે દરેકે દરેક કેવી રીતે ખીલવી શકાય, તે ખીલવવા માટે કયા કયા સાધનોનો ઉપયોગ કરી શકાય, કયા ક્રમથી ખીલવી શકાય, ખીલવવાથી શા શા પરિણામો આવે વિગેરે વિષેના નાના મોટા સ્કૂલ-સૂક્ષ્મ નિર્ણયો બાંધી આપનાર, અને એકંદર તે વિષયોનું સાંગોપાંગ સંપૂર્ણ વિવેચન કરનાર શાસ્ત્ર તે અધ્યાત્મ શાસ્ત્ર કહેવાય છે. તે શાસ્ત્ર જાણવાથી આધ્યાત્મિક જીવનને લગતા ઘણા સિદ્ધાંતો જાણી શકાય છે.
પરંતુ વ્યાયામ, યોગ કે સંગીત શાસ્ત્રની જેમ તે શાસ્ત્ર જાણવા માત્રથી જીવનમાં ઉતારી શકાતું નથી. યુક્તિથી અગવડો દૂર કરી દે, અને આગળ ને આગળ પ્રગતિ થાય તેવી સરળ યોજનાઓ યોજયે જાય તેવા ઉસ્તાદની આધીનતા સ્વીકારીને એકના એક પ્રયોગને ઘણો વખત ઘુંટવો પડે છે. તે જ પ્રમાણે અધ્યાત્મ શાસ્ત્ર પણ તાલિમથી, એકની એક વાત વારંવાર ઘુંટવાથી-અભ્યાસ પાડવાથી શીખી શકાય તેવું શાસ્ત્ર છે. વાંચવા, સાંભળવા, મોઢે કરવા કે સમજી લેવા માત્રથી તે શાસ્ત્રનું સિદ્ધિ પત્ર-પ્રમાણપત્ર પ્રાપ્ત કરી શકાય તેમ નથી.
માટે જો તે શાસ્ત્ર વિકાસપોષક હોય, જગતને તેની ખાસ જરૂર હોય, પ્રાણીમાત્રના ભલા માટે તેનો પ્રચાર જરૂરનો હોય, તો તે શાસ્ત્રને પોતાના જીવનમાં ઉતારી રાખનારા, કાયમ તેના પ્રયોગોની તાલીમ પ્રજાજનોને પૂરી પાડનારા, તેનો આદર્શ ટકાવી રાખનારા એક ઉસ્તાદ
| \ | |
