________________
(૯૨). સરળ રીતે સમજાય તેવું ચિત્ર ખડું કરે છે. કારણ કે સર્વ વાણીમાંથી પ્રતિપાદન થયેલ છે. નિસ્વાર્થ ઉપકારબુધિમાંથી સ્વરૂપ પ્રકાશિત થયેલ છે. એની કમબધ્ધ વિચારણ સમજાવવા માટે સરળ થઈ પડશે.
સાએ લેક-વિશ્વ-ચૌદરાજ પ્રમાણ છે. કાળમાં જેમ પૂર્વ ગણત્રીનું મોટું નિયમ ધરણ-સ્ટાન્ડર્ડ–છે. તેમ વિશ્વમોજણમાં–“રાજ” એક વિશાળ-નિયત-સ્ટાન્ડર્ડ છેરણ છે. વિશ્વને એક આકાર છે. એક પુરૂષ પિતાના બન્ને પગ પહોળા કરીને ઉભે છે. બન્ને હાથના પંજા બન્ને કુક્ષી-કુંખ ઉપર મૂક્યા છે. આ રીતની આકૃતિને લેકપુરુષ કહેવાય છે.
સાત નરકાદિનાં સ્થાન. છેક નીચેની ભૂમિથી ૬ રાજકમાં ૭ થી ૨ નરક ભૂમિઓ છે. ૭ મા રાજકમાં ૧લી નરક છે-ભવનપતિ. વ્યંતર–વાણવ્યંતર-ત્રણ પાતાળવાસી દેવ-દેવતા આજ વિભાગમાં છે. મનુષ્ય અને તિર્યંચે પણ તેમાં જ. જ્યોતિષી દે, સૂર્યચંદ્રાદિ પણ સાતમા રાજમાં જ.
રત્નપ્રભા પ્રથમ પૃથ્વીનું નામ છે. તેની સમભૂમિથી ઉપરના-૯૦૦ પેજનમાં મનુષ્ય અને તિર્યંચો રહે છે. ૮ થી ૧૨ ના પાંચ રાજમાં ૧૨ વૈમાનિક દેવક. ૧૩ અને ૧૪ રાજમાં નવ વેયક અને પાંચ અનુત્તર વિમાનના દેવેના નિવાસ છે. ત્યાંથી થોડે દૂર “સિદ્ધશીલા” છે તેનાથી બહુ થોડે દૂર-સિધ ભગવંતે રહેલા છે. જેમના મસ્તકપ્રદેશે સમશ્રેણિએ અલોકને અડી રહેલા છે. આ આખીએ શ્રેણિબદ્ધ, વ્યવસ્થા વિગતવાર અનુક્રમે વિચારવાથી બરાબર સમજાશે.
