________________
(૧૨૪) ચના છે. ધર્મકાર્યમાં સ્વપરના આત્મકલ્યાણની વિવેકબુદ્ધિથી શાસ્ત્રીય મર્યાદામાં રહી-ગૃહસ્થ પ્રોગ્ય કરેલી કરણીની આલોચના નથી. કેઈ સતી સ્ત્રીના શીલની રક્ષા માટે ગૃહસ્થોએ ગુસ્સો યા શિક્ષા પણ કરવા પડે ને? આમાં પણ માન-પ્રશંસા કે કીતિની લાલસા ન જ હોવી જોઈએ. ઝીણવટવાની વાત છે. ધમ સૂહમબુદ્ધિની વિચારણા માંગેજ.
સુહિંસુ દુહિએસુ–ગાથામાં અનુકંપાદાન પણ રાગદ્વેષની વૃત્તિને છોડીને કરવા માટેનું સૂચન આકર્ષક છે. તેવી જ રીતે ચરણકરણ યુક્ત સાધુ-મહાત્માઓને, છતે નિર્દોષ સાધુને, નહિ પ્રતિલાજવામાં પણ છેષ બતાવ્યું છે. આ ખરેખર ફરજનું સીધું ભાન કરાવે છે. આ લેક કે પરલેકનું ફળ ધર્મ કરીને ઈચ્છવાનું નથી. પછી માંગવાની તે વાત જ કયાં? સુખમાં વધુ જીવવાની ઈચ્છા. દુઃખમાં મરણની ઈચ્છા. કામભેગાદિની પણ ઈચ્છા કરવાની નથી.
સમ્મતિકિનારો-ગાથામાં સુંદર સ્પષ્ટતા કરી છે. સંસારમાં-ગૃહસ્થપણામાં રહેલા આત્માને ન છૂટકે દુઃખાતે દિલે પણ કોઈ ને કઈ પાપ કરવું પડે છે. પણ તેને પાપબંધઅતિ ઢીલે અને આ છો પડે છે. કેમકે હૈયામાં ક્રૂર પરિ. ણામ નથી. પણ કમળતા સુંવાળાશ છે. જેની દૃષ્ટિ સાચી બની ગઈ છે તે આવાજ હોય. દેહ અને આત્માને ભેદ સમજનારા પાપથી દૂર રહેવા જ મળે. પાપ એ શ્રાપ છે. પાપ એજ પીડા અને દુઃખ છે. પરને પીડા ઉપજાવવી એજ પાપ છે. સંસાર છૂટે અને મુક્તિ મળે એજ ધયેય. એને માટે જ પ્રયાસ. પ્રયત્ન પણ જિનઆજ્ઞા પ્રમાણે. રાગદ્વેષ સર્જિત આઠે કર્મોને આલોચના અને નિંદા વડે હણે છે. જેમ કેઠામાં ઉતરેલા વિષને વૈદ્યો મંત્રો વડે હણે છે.
