Agam 35 Chhed 02 Bruhatkalpa Sutra Part 04

Author(s): Bhadrabahuswami, Chaturvijay, Punyavijay
Publisher: Atmanand Jain Sabha

Page 351

5
वागरण पुव्वकहिए, देवयपूयासु व मुणंति ।। ४५०८ ॥
अन्येन केनापि केवलिना 'कथिते' 'अयं केवली जातः' इत्याख्याते सति, अवन्दमानो वा केवलिनमन्यं केवलितया ज्ञायते । व्याकरणपूर्वं वा - अतिशयिज्ञानगम्यार्थकथनपुरःसरं तेनैव केवलिना स्वयमेव कथिते सति, 'दैवतपूजासु वा' यथासन्निहितदेवैः क्रियमाणां महिमां दृष्ट्वा गुरुप्रभृतस्तं केवलिनं विदन्ति ॥ ४५०८ || अथ श्रेणिप्ररूपणामाह - अविभागपलिच्छेया, ठाणंतर कंडए य छट्टाणा ।
10
हिट्ठा पजवसाणे, बुद्धी अप्पाबहुं जीवा ।। ४५०९ ॥ आला गणण विरहियमविरहियं फासणापरूवणया । गणपय सेढिअवहार भाग अप्पाबहुं समया ॥ ४५१० ॥ अविभागपरिच्छेदप्ररूपणा स्थानान्तरप्ररूपणा कण्डकप्ररूपणा षट्स्थानप्ररूपणा अधः15 प्ररूपणा पर्यवसानप्ररूपणा वृद्धिप्ररूपणा अल्पबहुत्वप्ररूपणा जीवप्ररूपणा चेति ॥ ४५०९ ॥ जीवप्ररूपणायां चामूनि प्रतिद्वाराणि तद्यथा -
१२१६
सनिर्युक्ति-लघुभाष्य-वृत्ति वृहत्कल्पसूत्रे [ कृतिकर्म प्रकृते सूत्रम् १८
छद्मस्थमपि स्वगुरुप्रभृतिकं वन्दते 'अरहा: ' केवली । कियन्तं कालम् ? इत्याह –— यावदसौ 'अणाभिन्नोऽस्ति' केवलितया अनभिज्ञातो भवति तावद् 'एतां' व्यवहारनयवलवत्त्वलक्षणां धर्मनां जानन् छद्मस्थमपि वन्दते इति ॥ ४५०७ ॥ कथं पुनरसौ केवलितया ज्ञायते ? इत्याहकेवलणा वा कहिए, अवंदमाणो व केवलिं अन्नं ।
आलापप्ररूपणा गणनाप्ररूपणा विरहितप्ररूपणा अविरहितप्ररूपणा स्पर्शनाप्ररूपणा गणनापदप्ररूपणा श्रेण्यपहारप्ररूपणा भागप्ररूपणा अल्पबहुत्वप्ररूपणा श्रमण (समय) प्ररूपणा चेति द्वारगाथाद्वयम् ॥ ४५१० ॥ तत्राविभागपरिच्छेदप्ररूपणां तावत् करोतिअविभागपलिच्छेदो, चरित्तपञ्जव - पएस - परमाणू ।
परमाणुस्स परूवण, चउव्विहा भावओऽणंता ॥। ४५११ ॥
इह संयमस्थानं केवलिप्रज्ञाच्छेदनकेन छिद्यमानं निरंशतया यदा विभागं न यच्छति तदासावन्तिमो अंशो अविभागपरिच्छेद उच्यते स चारित्रपर्यायश्चारित्रप्रदेशश्चारित्रपरमाणुर्वा भण्यते । परमाणोश्च सामान्यतश्चतुर्विधा प्ररूपणा द्रव्य-क्षेत्र - काल- भावभेदात् । द्रव्यत एकोऽ25 णुकः, क्षेत्रत आकाशप्रदेशः, कालतः समयः, भावतस्त्वेकगुणकालकादिः । अत एव वा चारित्राविभागपरिच्छेदाः, ते च 'अनन्ताः' अनन्तानन्तकप्रमाणाः || ४५११ ॥ तथा चाह-ते कित्तिया परसा, सव्वागासस्स मग्गणा होइ ।
ते जत्तिया परसा, अविभाग तओ अनंतगुणा ।। ४५१२ ॥
'ते' चारित्रस्य प्रदेशाः कियन्तः ' किंप्रमाणा इति चिन्तायां निर्वचनमाह —— सर्वस्य - 30 लोका - लोकगतस्याकाशस्य मार्गणा भवति । यावन्तः किल 'ते' सर्वाकाशस्य प्रदेशाः 'ततः ' तेभ्यः सर्वाकाशप्रदेशेभ्यश्चारित्रस्य अविभागपरिच्छेदा अनन्तगुणाः सर्वजघन्येऽपि संयमस्थाने प्रतिपत्तव्याः । एषा अविभागपरिच्छेदप्ररूपणा १ ।
सर्वजघन्यात् संयमस्थानाद् यद् द्वितीयं संयमस्थानं तत् तस्मादनन्तभागवृद्धम् । किमुक्तं
20