Agam 35 Chhed 02 Bruhatkalpa Sutra Part 04

Author(s): Bhadrabahuswami, Chaturvijay, Punyavijay
Publisher: Atmanand Jain Sabha

Page 403

१२६८
सनिर्युक्ति-लघुभाष्य-वृत्तिके बृहत्कल्पसूत्रे [ अवग्रहप्रकृते सूत्रम् २५
एकत्र ग्रामे गच्छः स्थितः, तेषां च ग्लान उत्पन्नः, तत्प्रतिचरणे साधवो व्यापृताः सन्तः सर्वेऽपि भिक्षामटितुं न प्रभवन्ति, ततश्चासंस्तरणं सञ्जातम् । एवं ग्लाने पूर्वोत्पन्ने संस्तरतां शैक्ष उपस्थितः, ते च ग्लानकार्यव्यापृततया शैक्षं वर्त्तापयितुं न पारयन्ति, अतो भगवद्भिः प्रतिषिद्धम् — न तैः शैक्षो दीक्षणीयः, यदि दीक्षयन्ति ततश्चतुर्गुरुकाः । अथ लोभदोषेणा5मीषां षण्णां प्रकाराणामन्यतरेण प्रेषयन्ति – “ वयमाण" इत्यादि, तं शैक्षं मुण्डयित्वा 'ज त्वमेकाक्येवामुकाचार्थसन्निधौ' इति वदन्तो विसर्जयन्ति यद्वा तस्यैकं कमपि सहायं सङ्घाटकं वा समर्पयन्ति, एते त्रयः प्रकारा मुण्डितस्य भवन्ति; अमुण्डितस्याप्येत एव त्रयः; एते षडपि तं शैक्षं न लभन्ते, षड्भिः प्रकारैः प्रेषयन्त इत्यर्थः । येषां समीपे प्रेषयन्ति तेषामेवासौ शिष्यः ॥ ४७१० ॥ अथात्मसमीपे स्थापयन्ति तत इमे दोषा::-D
10
आयरिय - गिलाणे गुरुगा, सेहस्सा अकरणम्मि चउलहुगा । परितावणणिफण्णं, दुहतो भंगे य मूलं तु ॥ ४७११ ॥
शैक्षं प्रव्राज्य तद्वैयावृत्यव्याकुलाः सन्तो यद्याचार्याणां ग्लानस्य वा वैयावृत्यं न कुर्वन्ति चतुर्गुरुकाः । अथ शैक्षस्य न कुर्वन्ति चतुर्लघुकाः । अथ ग्लानादीनामनागाढमागाढं वा परितापना भवति ततस्तन्निष्पन्नम् । “दुहतो भंगे य” त्ति शैक्षस्य यदुन्निष्क्रमणं ग्लानस्य यद् 15 मरणम् एष द्विधा भङ्ग उच्यते तत्र मूलं भवति ॥ ४७११ ॥ अथ द्वितीयपदमाह– संथरमाणे पच्छा, जायं गहिते व पच्छ गेलन्नं । अपाइए पव्वइए, संघाडेगे व वयमाणे ॥ ४७१२ ॥
इह गच्छे ग्लानो विद्यते परं नागाढं ग्लानत्वम्, ततः संस्तरति तैः शैक्षमपि वर्त्तापयितुमाचार्याणामपि कर्तुमेवं प्रव्राजितः शैक्षः, पश्चाच्च ग्लानत्वमागाढं समजनि, तत्रोद्वर्तन-परिव20 र्त्तनादिव्यापृता एके तावद् भिक्षां न हिण्डन्ते, येsपि हिण्डन्ते तेऽपि न शक्नुवन्ति सर्वेषाम पर्याप्तमानेतुम्, एवमसंस्तरणं जातम् ; यद्वा मूलत एव ग्लानत्वं पूर्वं नासीत् किन्तु पश्चाच्छैक्षे 'गृहीते' पत्राजिते सति' ग्लानत्वमुत्पन्नं ततोऽसौ षङ्गिः प्रकारैः प्रेषणीयः । तद्यथा - 'अप्रत्र - जितः ' मुण्डितः, 'प्रत्रजितः ' मुण्डितः । एष द्विविधोऽपि त्रिधा - सङ्घाटकेन एकसाधुना "वयमाणे” त्ति एकाकी व्रजेति ब्रुवाणैः, एकाकित्वेनेत्यर्थः ॥ ४७१२ ॥ 25 अथ "संथरमाणे पच्छा जायं" ति पदं विशेषतो व्याचष्टे
नागाढं पउणिस्सर, अचिरेणं तं च जायमागाढं ।
सेहं वट्टावे, ण तरंति गिलाण किच्चं च ।। ४७१३ ॥
पूर्वमनागाढं ग्लानत्वं भवेत्, ततः शैक्षे उपस्थिते चिन्तितम् — अचिरेणैवायं ग्लानः प्रगुणीभविष्यति; ततः शैक्षे प्रत्राजिते तद् ग्लानत्वमागाढं जातम्, ततस्ते शैक्षं वर्त्तापयितुं 30 ग्लानकृत्यं च कर्त्तुं समकमेव "न तरंति" न शक्नुवन्ति, अतोऽन्येषां समीपे प्रेषयन्तः शुद्धाः ॥ ४७१३ ॥
अपडिच्छणेतरेसिं, जं सेहवियावडा उ पावंति ।
१ एतदन्तर्गतमवतरणं भा० नास्ति ॥ २ अत्र द्वि° भा० कां० ॥ ३ °ति तदुत्प' भा० ॥