Agam 35 Chhed 02 Bruhatkalpa Sutra Part 04

Author(s): Bhadrabahuswami, Chaturvijay, Punyavijay
Publisher: Atmanand Jain Sabha

Page 382

भाष्यगाथाः ४६१४-२० तृतीय उद्देशः ।
१२४७ तत एवं "से" तस्य कल्पते 'द्वितीयमप्यवग्रहमनुज्ञाप्य' एकं तावत् प्रथमं यदा गृहीतस्तदाऽनुज्ञापितः, ततो विप्रणष्टः सन् गवेष्यमाणोऽपि यदा न लब्धस्तदा संस्तारकखामिनः कथिते सति यदसावन्यं संस्तारकं ददाति, यद्वा स एव संस्तारकखामिना मृग्यमाणो लब्धः ततस्तद्विषयं द्वितीयमवग्रहमनुज्ञाप्य 'परिहारं' धारणा-परिभोगलक्षणं 'परिहत्तुं' धातूनामनेकार्थत्वात् कर्तुमिति सूत्रार्थः ॥ अथ नियुक्तिविस्तरः
संथारो नासिहिती, वसहीपालस्स मग्गणा होति ।
सुन्नाई उ विभासा, जहेव हेट्ठा तहेव इहं ॥ ४६१६ ॥ शून्यायां वसतौ कृतायां संस्तारको नङ्ख्यतीति मत्वा प्रथमत एव वसतिरशून्या कर्त्तव्या येनासौ न नश्यति, अत एवात्र वसतिपालस्य मार्गणा भवति । कथम् ? इत्याह-“सुन्नाई" इत्यादि, यथैव ‘अधस्तात्' पीठिकायां शय्याकल्पिकद्वारे “सुन्ने बाल गिलाणे" (गा० ५४२) 10 इत्यादिका विभाषा कृता तथैवेहापि मन्तव्या ॥ ४६१६ ॥ स्थानाशून्यार्थ पुनरिदमाह
पढमम्मि य चउलहुगा, सेसेसुं मासियं तु नाणत्तं ।
दोहि गुरू एक्केणं, चउथपदे दोहि वी लहुगा ॥ ४६१७॥ 'प्रथमे स्थाने' वसतेः शून्यताकरणलक्षणे चतुर्लघुकाः 'द्वाभ्यां' तपः-कालाभ्यां गुरुकाः । 15 'शेषेषु' बाल-ग्लाना-ऽव्यक्तस्थापनलक्षणेषु त्रिषु लघुमासिकम् । तच्च बालस्थापने तपसा गुरुकम्, ग्लानस्थापने कालेन गुरुकम् , 'चतुर्थपदे' अव्यक्तस्थापनात्मके 'द्वाभ्यामपि' तपः-कालाभ्यां लघुकम् ॥ ४६१७ ॥ अत्र दोषानुपदर्शयति
मिच्छत्त-बडुग-चारण-भडाण मरणं तिरिक्ख-मणुयाणं । आएस बाल निकेयणे य सुन्ने भवे दोसा ॥ ४६१८॥ बलि धम्मकहा किड्डा, पमजणाऽऽवरिसणा य पाहुडिया ।
खंधार अगणि भंगे, मालवतेणा य नाई य ॥ ४६१९ ॥ गाथाद्वयं पीठिकायां सविस्तरं व्याख्यातम् (गा० ५४४-५५४)। यत एते दोषा अतो वसतिः शून्या न कर्तव्या, न वा बालो ग्लानोऽव्यक्तो वा वसतिपालः स्थापनीयः ॥ ४६१८॥ ४६१९ ।।
संथारविप्पणासो, एवं खु न विञ्जतीति चोएति। [नि.गा.१३५४-८५]
सुत्तं होइ य अफलं, अह सफलं उभयहा दोसा ।। ४६२०॥ 'नोदयति' परः प्रेरयति एवं 'खुः' अवधारणे सुरक्षिते क्रियमाणे संस्तारकस्य विप्रणाशो न विद्यते, तथा च "सेज्जासंथारए विप्पणसिज्जा" इत्यादिलक्षणं सूत्रमफलं भवति; अथ सूत्रं सफलं मन्यध्वे ततः 'बालादिदोषरहितो वसतिपालः स्थापनीयः' इति यदुक्तं तदफलं प्रामोति; 30 एवमुभयथाऽपि दोषा भवन्ति ॥ ४६२०॥ सूरिराह-यथा द्वयमपि सफलं भवति तथाऽभिधीयते
निजंताऽऽणि जंता, आयातणनीणितो न हीरेजा।
25