________________
मुनितोपिणी टीका
भस्तावना
प्रतिक्रमणम् (४) वन्दनानन्तर पापप्रायश्चित कर्तव्यतयोल्लिखित, दिवसे रात्रौ वा यथा कथञ्चित् कोऽप्यतिचारः सलग्नस्तत्मकाशन-तदनुतापन तन्निन्दादिविधानेन प्रतिक्रमण विधेय भव्यैः, अनेन व्रतगतच्छिद्राच्छादन जायते, तेनाऽऽगन्तुकाऽऽस्रवजलमात्मनि न प्रविशतीत्यादि बहुविध फल जीवो लभते, तथा चोक्तम्--
__“पडिक्मणेण भते ! जीवे किं जणयह ? पडिक्मणेण वयच्छिद्दाइ पिहेइ, पिहियवयन्छिद्दे पुण जीवे निरुद्धासवे असबलचरिते असु पवयणमायासु
प्रतिकमण (४) वन्दना के बाद प्रायश्चित्त करने का विधान किया गया है। दिन मे या रात में किसी भी प्रकार जो कोई भी अतिचार लगा हो उसे प्रकट करके, उसका पश्चात्ताप करके तथा उसकी निन्दा आदि करके भव्य जीवों को प्रतिक्रमण करना चाहिये । प्रतिक्रमण करने से व्रतों में लगे हुए दोप मिट जाते है। आगे आने वाला आस्रव रूपी जल आत्मा रूपी नौका में प्रवेश नहीं कर पाता। इत्यादि अनेक लाभ होते है। कहा भी है-"पडिक्कमणेण भते । जीवे किं जणयइ ? पडिक्कमणेण वयच्छिद्दाइ पिहेड, पियिवयच्छिद्दे पुण जीवे निरद्धासवे, असवलचरिते अहसु पवयणमायासु उपउत्ते अपुहत्त सुप्पणिहिए विहरइ ।"
प्रतिभY (४) વદના પછી પ્રાયશ્ચિત્ત કરવાનું વિધાન કરેલું છેદિવસમાં અથવા રાત્રીએ કઈ પણ પ્રકારને જે અતિચાર લાગ્યો હોય તે પ્રગટ કરીને તેને પશ્ચાત્તાપ કરીને તથા તેની નિંદા કરીને ભવ્ય જીવેએ પ્રતિક્રમણ કરવું જોઈએ પ્રતિક્રમણ કરવાથી તેમાં લાગેલા દોષનું નિવારણ થાય છે, આગળ આવવાવાળા આવરૂપી જલ આત્મારૂપી નૌકામાં પ્રવેશ કરવા પામતા નથી ઈત્યાદિ અનેક લાભ થાય છે, ४ छ -
पडिक्कमणेण भते ! जीवे फि जणयइ ? पडिकमणेण वयच्छिद्दाइ पिहेइ, पिहियवयच्छिद्दे पुण जीवे निरुद्वासवे असवलचरित्ते, अढस पवयणमायाम उवउत्ते अपुहत्ते मुप्पणिहिए विहरइ ।
