________________
मुनितोपणी टीका, प्रत्याख्यानाध्ययनम्-६
३१९ धर्मदेशनादिना प्रेरयन्तीति जापका, तेभ्यः । 'तिन्नाण' स्वय ससारौघ तीर्णास्तेभ्यः। 'तारयाण' तारयन्त्यन्यानिति तारकास्तेभ्यः । 'बुद्धाण' युद्धेभ्यः स्वय वोध प्राप्तेभ्यः । 'वोहयाण' वोधयन्त्यन्यानिति बोधकास्तेभ्यः । 'मुत्ताण' अमोचिपत स्वय कर्मपञ्जरादिति मुक्तास्तेभ्यः । 'मोयगाण' मुच्यमानानन्यान् प्रेरयन्तीति मोचकास्तेभ्यः। 'सम्वन्नूण' सर्वसम्लद्रव्य-गुण-पर्यायलक्षण वस्तुजात याथातथ्येन जानन्तीति सर्वज्ञास्तेभ्यः । 'सन्चदरिसीण' सर्व समस्तपदार्थस्वरूप सामान्येन द्रष्टु शील येपा ते सर्वदर्शिनस्तेभ्यः। 'सिव' शिव निखिलोपद्रवरहिताखान्छिन (कल्याण) मयम् , स्थानमित्यस्य विशेषणमिदम्, शिवादीना सर्वेपा द्वितीयान्तानामग्रेतनेन 'सम्प्राप्तेभ्य' इत्यनेन सम्बन्धः । 'अयल' अचलम् स्वाभाविकमायोगिकचलनक्रियाशून्यम् । 'अरुय' अरुजम्-अविद्यमाना रुजा यस्मिस्तत्, तत्रात्मनामविद्यमानशरीरमनस्कलादाधिव्यापिरहितमित्यर्थः । 'अणत' अविधमानोऽन्तो नाशो यस्य तत् । अत एव 'अक्खय' नास्ति लेशतोऽपि क्षयो यस्य वत्-अविनाशीत्यर्थः । 'अब्बावाह' न विद्यते व्यावाधा-पीडा द्रव्यतो भारतश्च यत्र तत् । 'अपुणरावित्ति' अविधमाना पुनरावृत्ति. ससारे पुनरवतरण यस्मात् तत्, यत्र गला न कदाचिदप्यात्मा विनिवर्चते, समाम्नातमन्यत्रापि न स पुनरावर्त्तते न स पुनरावर्तते' इति । इत्यमुक्तशिवत्वादिविशेषणविशिष्टम् 'सिद्रिगइनाम पेय' सिद्धिगतिरिति को स्वय जीतने वाले और दूसरों को जीताने वाले । भवसमुद्र को स्वय तैरने वाले और दूसरों को तिराने वाले । स्वय बोध को प्राप्त करने वाले और दूसरों को प्राप्त कराने वाले । स्वय मुक्त होने वाले और दूसरे को मुक्त कराने वाले । सर्वज्ञ, सर्वदर्शी तथा निरुपद्रव, निश्चल, कर्मरोगरहित, अनन्त, अक्षय, बाधारहित, पुनरागमनरहित, ऐसे सिद्धिस्थान अर्थात् मोक्ष को प्राप्त सिद्ध શત્રુઓને પિતેજ જીતવાવાળા અને બીજાઓને જીતાવવાવાળા ભવસમુદ્રને પિતે તરવાવાળા અને બીજાને તારવાવાળા, સ્વય બોધ પ્રાપ્ત કરનારા અને બીજાને બોધ પ્રાપ્ત કરાવનારા, સ્વય મુકત થવાવાળા અને બીજાને મુક્ત કરનારા સર્વજ્ઞ, સર્વદશ તથા નિરુપદ્રવ, નિશ્ચલ, કર્મવેગ રહિત, અનન્ત, અક્ષય,
१- जापका-'जि' धातोणी 'क्रीड्जीणा'-मित्यात्वे ण्यन्ताण्ण्वुल् ।
