________________
मुनितोपगी टीका, प्रतिक्रमणाध्ययनम्-४
१८७ इति । निर्याण-पुरावहिर्गमन, तेन यथा 'तत्रैव 'पुरावहिर्गन्छति सैन्यसत्तः' इति
चतुर्थचरणव्यत्यासेनोदीरणम् । वल सैन्य, वाहन-गजादि, ताभ्या यथा_ 'अमी खुरक्षुण्णधरास्तुरङ्गमाः, रथा महान्तश्च गजा मदोद्धताः। पदातयो वैरिनिवईणक्षमाः, क्षमापतेः कस्य चकासतीदृशाः ॥ इति, कोश:=भाण्डागार, कोष्ठागार-धान्यादिगृह ताभ्या यथा---
__'रत्नादिपूर्णकोशः, कोट्टपदातिमकोपदलितारि। सभृतकोष्ठागार., मुख स्वपित्येप नरनाथः' इत्यादि । अत्र राजरहस्यभेदनादयो दोपाः प्रतीता में प्रवेश करेगा' इत्यादि । (२) निर्याण (नगरादि से बाहर निकलने) से राजकथा-जैसे-'उक्तशोभाके साथ राजा राजधानी से बाहर निकलेगा' इत्यादि । (३) बल (सेना) वाहन (हाथी घोडे आदि) से राजकथा-जैसे-'अहा! ऐसे पडे २ चचल घोडे, मदोन्मत्त हाथी और शत्रुओं के छक्के छुडानेवाले शूरवीर किस राजाके हैं !' इत्यादि । ४ कोप (खजाने) और कोष्ठागार (कोठार) से राजकथा-जैसे-'जिसके रत्नादि से खजाना, और धान्य आदि से कोठार भरे हुए हैं तथा जिसका किला अभेद्य एव योद्धागण शत्रओं का दमन करनेवाले हैं, ऐसा यह राजा सुख से समय बिताता है' इत्यादि । इस प्रकार राजकथा करने से राजरहस्यभेदन आदि अनेक दोपों की उत्पत्ति होने के कारण अतिचार लगता है। કથા-જેમકે –ઉપર કહેલી શોભા સાથે રાજા-રાજધાનીથી બહાર નિકલશે ઈત્યાદિ (3) स-(सेना) पान (डार्थी घास) सहित ४४था-रे-मड ? मावा મેટા-મોટા ચચલ ઘેડા, મહેન્મત્ત હાથી અને શત્રુઓના માન ઉતારી નાખે તેવા शुरवी२ च्या सतना छ ? Vत्यादि (४) अष (मलना) सन २०४॥२ ( २)नी રાજકથા-જેમકે-જેને રત્નાદિકથી ખજાના અને ધાન્યાદિકથી કે ઠાર ભરેલા છે તથા જેના રાજના કિલા અભેદ્ય છે અને દ્ધાઓ શત્રુઓનું દમન કરવાવાળા છે એવા આ રાજા સુખથી સમય ગુજારે છે ઈત્યાદિ આ પ્રમાણે રાજકથા કહે. વાથી રાજાની ગુપ્ત વાત ભેદન વગેરે અનેક દેની ઉત્પત્તિ થવાના કારણે અતિચાર લાગે છે.
१-तत्रैव-भोक्तश्लोकः एव ।
