Book Title: Swasamarananda athwa Chetan Karm Yuddha
Author(s): Shitalprasad
Publisher: Mulchand Kisandas Kapadia
Catalog link: https://jainqq.org/explore/010057/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ THE FREE INDOLOGICAL COLLECTION WWW.SANSKRITDOCUMENTS.ORG/TFIC FAIR USE DECLARATION This book is sourced from another online repository and provided to you at this site under the TFIC collection. It is provided under commonly held Fair Use guidelines for individual educational or research use. We believe that the book is in the public domain and public dissemination was the intent of the original repository. We applaud and support their work wholeheartedly and only provide this version of this book at this site to make it available to even more readers. We believe that cataloging plays a big part in finding valuable books and try to facilitate that, through our TFIC group efforts. In some cases, the original sources are no longer online or are very hard to access, or marked up in or provided in Indian languages, rather than the more widely used English language. TFIC tries to address these needs too. Our intent is to aid all these repositories and digitization projects and is in no way to undercut them. For more information about our mission and our fair use guidelines, please visit our website. Note that we provide this book and others because, to the best of our knowledge, they are in the public domain, in our jurisdiction. However, before downloading and using it, you must verify that it is legal for you, in your jurisdiction, to access and use this copy of the book. Please do not download this book in error. We may not be held responsible for any copyright or other legal violations. Placing this notice in the front of every book, serves to both alert you, and to relieve us of any responsibility. If you are the intellectual property owner of this or any other book in our collection, please email us, if you have any objections to how we present or provide this book here, or to our providing this book at all. We shall work with you immediately. -The TFIC Team. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM PHLIGNORAGACASHASANSKAL SCIENCE zrI vItarAgAya nmH| .. rasvakhamarAnaMda athavA vetana karma kuch| athavA obAlA. saMvo motIlAla mAsTara - - OMnAkaSEKASHLES sampAdaka zrImAn jainadharmabhUSaNa-brahmacArI shiitlprsaadii| sampAdaka 'jainamitra'-sUrata / - - - - - prakAzakamUlacanda kisanadAsa kApar3iyA-stharata - - prathamAvRtti ] vIra saM0 2449 [prati 1000. . . . lAgata mUlya 0-3.0 pajharanamA Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mudraka:mUlacanda kisanadAsa kApar3iyA, jainavijaya " pri. presa, khapATiyA cakalA - sUrata / prakAzaka mUlacanda kisanadAsa kApar3iyA di0 jaina pustakAlaya candAvADI-sUrata [ Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA / jaina mitra sAptAhika patra varSa 13 aMka 1 vIra saM0 2438 mitI kArtika khudI 2 se prAraMbha hokara jaina mitra varSa 17 aMka 20 vIra saM0 2442 mitI bhAdau vadI 2 taka hamane pAThakoM ko cetana aura karmake yuddhakA dRzya dikhAneke liye yaha lekha diyAthA | isameM guNasthAna apekSA karmoMke vijayakA varNana vIra madhyAtma rasake sAtha kiyA gayA hai| jaina tatvake maramI isa katha nase bahuta lAbha utthaaeNge| zrImatI paMDitA caMdAbAIjI ArAkI udAratA va aneka tattva premiyoMkI preraNAse yaha nivandha pustakAkAra svalpamUlyase prakAzita kiye gaye haiN| pAThakoMko sUcanA hai ki ve ise vAraMvAra par3heM tathA isakA pracAra kareM kaha bhUla ho to udAra vidvAn kSamA karake patradvArA sucita kareM / mitI kArtika sudI 11 vIra saM0 2249 tA. 31-10-22 nivedaka vra0 zItalaprasAda A0 sampAdaka, jainamitra - sUrata / Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya-sUcI / naM0 1 - kSayopazama aura vizuddhala viSa.... 2-dezanAlabdhi.... 3 - prAyogyalavitra.... .... 4- adhaHkaraNa apUrvakaraNalabdhi 1 - anivRttikaraNalabdhi aura samyakta 6- prathamopazamasamyakta ... 7- sAsAdAna guNasthAna... 8- punaH prathamopazama samyakta 9 - mizra guNasthAna 10 - mizra guNasthAna se patana 11- avirata samyakta guNasthAna 12- kSayopazama samyakta 13 - dezavirata guNasthAna..... 14 " 14- munipada dhAraNa 16 - pramattavirata guNasthAna 17- apramatta virata guNasthAna 18- apUrvakAraNa upazamazreNI 19- anivRttikAraNa 400 .... **** .... "? ... 4147 ***w 940 4504 oran 4444 .... 2003 **** **** **** 4444 .... 4444 .... .... 6824 spes 4424 **** G **** *** .... **** .... 1424 **** **** **** **** 4420 *** **** .... 41.6 4002 2346 200 .... 2904 4444 .... .... 4154 4.39 .... .. 11 **** .13. 15 ....17 ....19 ....20 .... 22 pRSTha * 1 3 5. .... 8 .....24 . 26 27 ***D .... ....29 ..31 ....33 . 35 37 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naM. 0 viSaya 10- sUkSma sAMparAya 27 21 - upazAMta moha guNasthAna 22 - upazama zreNI se patanaM 23 - punaH dezanAlavdhi **** 39- sUkSma sAMparAya 36 - kSINa moha guNasthAna 6838 17 (9) 17 BOUR 24 - punaH upazama samyakta 25 kSayopazama kSamyakta 26 - zrI mahAvIra bhagavAnakA darzana "" 27- kSAyika samyakta 28 - punaH dezavirata guNasthAna .... 29- apramatta }} 30 - apramatta pramatta gamanAgamana.... 31 - pramatta guNasthAnakI bahAra 32 - sAtizaya apramatta 33- apUrvakaraNa kSapaka zreNI 34 - anivRttikaraNa " .... **** 4001 .... ... .... 10. 0000 **** **** .... .... 04.0 37 - sayoga kevalI marahaMta' 38 - ayoga kevalIse siddha paramAtmA .... **** .... **** .... .... **** 941 9000 940 1600 .... 00.0 **** 80.9 .... .... y .... 00.0 .... **** .... 1400 .... .... 8.00 1400 .... .... 0940 ...D .... .... .... ....8 * ,41 **** 2000 440 ....46 ....46 ....82 ....10 ....53 .... .4 3. ....16 ....96. ....19' .61 ......67 ....69 .... .71 ....76 .... 44. .. 76 78 .... 9000 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lA0 12 6 1 10 1 or tr 12 15 6 19 18 11 23 2 25 29 37 30 10 13 13 R 73 31 4 "3 37 Dapo 16 19 23 43 45 36 azuddha AkAra gharako 18 uThI 33 9 lajjAmAna ?? pradeza isakI 2 rerA anantA kAraNoM yoddhabho zuddhAzuddhi | dharma paddhati se girA kaJcit jisase laMgoTakI ajJA pramatta 11 19 tiyA 21 Azakta sthAna vicaya 15 vAraha. 9 kisI dazA dUsare zuddha Akara gharakI paradeza inakI anantA karaNoM yoddhAoM girA kiJcita jisake laMgoTako bhAjJA pramatta virata chaThI lajjAyamAna saMsthAna vicaya ziva tiyA Azakti vAhara kI sI dazA dUrase Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 "" 46 ** 49 50 '1 51 54 16 32 " 33 Sup 60 65 66 "" G lA0 12 19 68 19 10 19 57 3 7 saMtU svarUpI paraMkAla astitva 10 sevA 18 rahA hai 8 nimna 19 azuddha zuddha yahA~ "usIvakta Adi" pahale phira bhejatA hai Adi par3hanA cAhiye 1 lAina Age pIche ulaMTa 'gaI hai| sAhakara Atma 16 udaya badala 9 naukarma 6 cenata . 25 sAmyaktI 9 19 cetanake jJAnarUpI 10 ujjala aMgoM meM vIrAgatA ( 7 ) 4 samhalakara AtmA sat svarUpako parakAlanAstittva senA ho rahA hai nimna phuTanoTa dekho naM0 29 samyaktI hRdaya va dala nokarma cetana ajJAnarUpI cetanakI ujvala aMgoM ke vItarAgatA Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ta0 lA0 azuddha .70 19 samma 71 .11 milAne 3 calatA hai 8 jo , 14 varaNI. 17. vicAra 2 moha....vairI 8. 4 anta 9 ThaharA 81 5 nizcaga , 13 tarahA. zuddha samyakta milane, calAtA hai jo Ananda jJAnAvaraNI avIcAra moha vairIke jIvaneke liye ananta Thahara nizcaya taraha .. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 335.A. HARTI namaH zrIvatirAgAya / phujjbl| ananta kAlase mahAbhayAnaka mohanagarameM parataMtratArUpI vaidake mahAna duHkhauMko goganevAlA AtmA yakAyaka jJAnI AkAzagAmI kisI dayAvAna zaktizAlI vidyAdharatI dRSTameM AnAtA hai use parataMtratAke mahAna garI paruNAganaka kaSTa meM mAkulita dekha vaha vidyAghara kahatA hai, " re Atman ! tU kyoM mAneko bhUla gayA hai ? kyA tujhako mAlUma nahIM ki, tU svataMtra svabhAvI hai ? tU nizcayase tIna lokakA dhanI, anaMta jJAna, darzana, vIya, sukhamaI hai ! tere ragane yogya mokSAnagaranivAsinI zivaliyA hai ? jisa goha rAnAkI putrI kumati kulaTAke mAloM meM tU mohita ho rahA hai usane terI he cetana 1 dekha kaisI durdazA kara rakhI hai| terI sam:ti hara lI hai / tujhe kadameM DAla rakkhA hai| tU aisA bAvalA hai ki usake dikhAye hue pramAtmaka rUpoM mohita ho usake kSaNika mohameM tu apanI sapaMthA duzA kara kahA hai / maiM terai phATase bhAkulita huA huuN| mere cittameM tere Upara bar3I hI karuNA AI hai / maiM tujhako isa nagarase chur3A saktA huuN| aura tujhe terI manoharI saccI premapAtrA ziratiyAse milA sakatA huuN| tU kucha zaMkA na kara, mohakI senAko vidhvaMsa karane ke liye tathA tere pAsase alaga rakhane ke liye mere pAsa bahuta phona hai| maiM tujhako pUrNa sahAyatA.. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svasamarAnanda ! dNgaa| tU aba yaha nizcaya kara ki tU ananta guNI parama siddhakI jAtivAlA hai / piMjare meM banda siMhake samAna apanI zaktiko kyoM kho rahA hai ! vRthA jhUThA moha chor3a / bhavandhana todd'|" vidyAdharake yaha vacana suna vaha cupa ho rahA bhora kucha uttara na de sakA / vidyAdharane vicAra kiyA abhI calanA caahiye| eka daphekI rassIkI ragar3ase pattharameM cinha nahIM banate, isaliye punaH punaH sambodhakara isa vicAre dIna mAnavakA kalyANakara isake duHkhoMko miTAnA caahiye| vidyAdhara jAtA hai / vaha parataMtra mAtmA eka acambhemeM AnAtA hai parantu kucha samajhatA nahIM / tathApi no azubha pariNatirUpI sakhI pAkara usako bAtoM meM ulajhAtI thI usase cittameM aruci AtI jAtI hai tathA zubha pariNatirUpI sakhI no kabhI 2 isa AtmAko dekha jAyA karatI hai usake darzana pA lenese yaha cittameM harSita hotA hai aura punaH usaphe dekhanekI kAmanA karatA hai / vAstavameM isa bhavapiMjarameM par3e pakSIke chUTane ke liye aba kAlalabdhi mAgaI hai / isake tIna karmoM kA kSayopazama huA hai / yaha ana manakI praur3ha vicArazaktimeM ja.ga rahA hai| kSayopazamalabdhi devIne isapara dayA kI hai| usIkI preraNAse vidyAdharakA Agamana huA hai / sAtha hI vizuddhilabdhi devI aba azubha pariNatirUpI sakhIko punaH punaH usake pAsa jAnese roka rahI hai aura zubha pariNatiko punaH punaH mejakara usakI prIti zubha pariNatise vRddhi karA rahI hai| dhanya hai yaha AtmA, aba isake sudhArakA samaya bhAgayA hai / bhara isake duHkhoMkA anta A gayA hai| aba yaha zIghra hI apane anaMta Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) svasaMmarAnanda / baloMkI zranAkara paramajJAnI vidyAdhara mitrakI sahAyatAse moha zatase yuddha karaneko tayAra ho mAyagA aura mohakI senAkA visa pharanephA upAya kregaa| dhanya haiM ve prANI jo isa yuddhameM pariNamana karate haiN| unake pataraMgameM adhyAtmika vIrarasakA utsAha AtA hai, aura aba vaha apane guNaghAtI kisI zatrukA parAjaya karate haiM to unake ipaMkI sImA nahIM rahatI ! ve apane bhApameM paramotkRSTa AtmavIratAke rasakA svAda le svasamarAnandake mAmodameM tRpta rahane hue dina pratidina apanI zaktiko bar3hAte cale jAte haiM aura zivanagarameM pahu~cane ke vinoMko haTAte jAte haiN| jJAnI vidyAdhara thor3e dinoMka pazcAta hI saMsAra masIbhUta mAtmAkI duzvamaI bhavasthAko vicArakara apane mAsanako tyAgatA hai, bhora mohanagarameM mAkAra mApha za mArgase usa AtmAko dekhatA hai / vaha mAtmA isa samaya eka kone meM baiThA humA acambheke sAtha usI vidyAdharako yAda kara karake vicAra rahA hai ki vaha kauna thA jo mujhako kucha sunAkara calA gayA, phaI dina hue isase yadyapi mujhe usakI bAta yAda nahIM hai tathApi una vacanoMkI miThatA aura komalatA bhamataka mere manako suhAvanI mAlama ho rahI hai| vaha avazya merA koI hitU hI hogaa| aba maiM usake manohara zabdoMko phira kaba suna ! yaha vibhAvapariNatise parezAna AtmA aisA manana kara rahA thA, ki yakAyaka vaha vidyAdhara coka uTha', " he mAtman ! kyA mintA kara rahA hai ? kyA tujhe abhItaka apane rupakI khabara nahIM hai ! tU caitanyapadakA pArI mamala' aTUTa bhasaM ! Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khasamarAnanda |khyaat pradezI, jJAna, darzana, sukha, vIrya, samyakta, cAritra, svasvaM. rUpa tanmayatva Adi anekAneka guNoMkA bhaNDAra parama rUpavAna hai / terI zakti ananta apAra hai / jo tU apane padakI ruci mAtra kare to terA yaha kArAvAsa antapaneko prApta ho jaave| desa; pyAre mitra ! moha aura usakI kuputrI kumatine tujhe aisA vAvalA banA diyA hai, terI jJAna dRSTipara mohanI dhUla DAla dI hai ki tU jahAM kanaka hai vahAM pIlI miTTI dekha rahA hai| jahAM agara-bana hai vahAM tU babUlavana kalpanA kara rahA hai, jahAM bhacala abhirAma AnandadhAma hai vahAM tU narkakA mukAma mAna rahA hai / jahAM vipazcA samudra hai vahAM tU amRtasAgara jAna rahA hai / jahA~ amRtasAgara hai vahAM tU viSadhara kalpanA kara rahA hai| no tujhe anaMta kAlataka muMkha denevAlA hai use tU duHkhadAI nAna rahA hai / viSayavAsanAmeM par3akara Aja taka kisI jIvane tRptatA nahIM pAI / he mitra ! merI ora dekha " ye vacana kyA the, mAno pyAsake liye jalarUpa the, bhUkheke liye annarUpa the| sunate hI Upara dekhatA hai parantu phira bhI vahI Azcarya kI bAta hai kyoMki usakI samajhameM usa vidyAdharakA kathana phira bhI nahIM aayaa| parantu isakI ruci dekhakara vaha vidyAdhara samajha gayA ki isake pariNAmoMne apane hitakI tarapha dhyAna diyA hai aura phira usako kahatA hai, " he mitra! tU kamara kapsa, mohase laha, bhaya na kara, hama terI hara prakArase sahAyatA karaneko udyata haiM / " aba yaha samajhatA hai aura kahatA hai, "he mitra ! tumhAre vacana mujhe bahuta hI iSTa mAlUma par3ate haiM / kRpAkara aise hI bacanoMkA samAgama mujhe nitya pradAna Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) vasamarAnanda / kreN|" vidyAdhara apane uddezyakI pUrti samajha kahatA hai, "hai mitra ! dhavaSTAo nahIM, hama nitya tumako dharmAmRta pAnaM karAneke liye bhAeMge," aura tumheM yuddha karane yogya bala. pradAna kareMge / dhanya hai yaha AtmA ! isako aba dezanAlabdhikI prApti huI hai| jinavANI apanA asara karatI jAtI hai / aMtaraMgameM azubha kokA kaDuvA rasa badalatA jAtA hai / zubha karmoM kA miSTharasa adhika mIThA hotA jAtA hai / yaha mAMtmA avazya eka na ekadina moha zatruseM yuddha ThAna usako parAstakara zivanagarIkA rAjya karegA / dhanya hai yaha yuddha jisameM hiMsAkA leza nahIM hai, no dayAmaya prANisarakSaka hai aura jo apanI kriyAmeM parama manohara hai| jo isa yuddhameM pariNamana karate haiM, ve apane bhApa hI bhAtmAkI satya sukhadAI bhUmikAmeM nayAnandoMse atIta svasamarAnandako labdhakara parama AlhAdita rahate haiN| ' bhanya hai paropakArI vidyAdhara jisake nitya dharmarasake diye hue rucimaI bhojanase saMsArI AtmAke zarIrameM puSTatA aura sAhasakI vRddhi ho rahI hai / krama 2 se ava aisI avasthA ho gaI hai ki, yaha apane anaMta balako samajhakara hoziyAra ho gayA hai aura mohakI senAse yuddha karane ke liye tayyAra ho gayA hai| dezanAlabise sIkhe hue vizuddha pariNAmarUpI tIroMko nirbhaya hokara calAne lagA hai| moha rAnAkI niyata kI huI ATha praphArakI senA saMsArI AtmAke AThoM ora cala kiye hue hai / isane zubha bhAvanAke mananarUpa aneka yoddhAoMko apane mitra jJAnI Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - vidyAdharako pUrNa kRpAse prApta kara liyA hai| ve yodA una karmAkI senAke Upara apane tIroMko chor3a 2 kara vihula kara rahe haiN| isa ghamasAna yuddha meM Ayu karmakI senA jo bar3I hI catura hai isake tIroMse baca jAtI hai, sadA hI isake pIche rahatI huI isako usa sthAnase nikalane nahIM detI hai| zeSa karmoMke yodAoMkI sthiti kamajora hotI jAtI hai| jo kabhI unakI sthiti 70 kor3Akor3I .sAgara thI vaha sthiti ghaTate 2 aMta:kor3Akor3I sAgara mAtra raha gaI hai| ina mATha prakAkI senAmeM : karmokI senA bar3I hI tIvra hai jisako ghAtiyA kahate haiN| inakA svabhAva yadyapi yuddhameM bANoMkI coTake pAne se pahale patthara tathA haDDIke samAna kaThora thA, parantu vaha khabhAva vANoMkI lagAtAra coToMke pAnese bhana lakaDI tathA velake samAna narama ho gayA hai / tathA aghAtiyA kamaukI senAmeM jina yoddhAoMkA svabhAva itanA azubharUpa thA ki unake dvArA pahuMcAI huI coTeM viSa aura hAlAhalake samAna durA asara karatI thIM unakA svabhAva isa AtmAkI bhAvarUpI phaunoMkI coToMse bhava dIlA par3akara nIma aura kAMjIke samAna halkA hotA calA jAtA hai tathA aghAtiyA koMmeM jina yoddhAoMkI senAoMkA svabhAva pahilehIse kucha zubha thA ve yoddhA isa sAhasI mAtmAke vIrattvako dekha adhika zubha hote jAte haiM, arthAt gur3a, khAMDake samAna ninakA svabhAva thA vaha aba badalakara amRta aura zarkarArUpa hotA jAtA hai / moharAnA apanI senAke yoddhAoMko samaya 2 khirate dekhakara cAhatA hai ki adhika balavAna aura sthitivAle koko bhejUM, parantu ve isa vIrake parAkramase ghabar3Akara kAyara ho Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) svasamarAnanda / rahe haiM / isaliye lAcAra ho vaha vaise hI karmake yoddhAoMko bhejatA hai, jinakI sthiti aMtaHkor3Aphor3I sAgara hai / sAhasI mAsmAkI vizuddha bhAvarUpI senAke yoddhAbhoMke balako bar3hate dekhakara jo navIna moha kI phauna hai vaha aMtarmuhUrta taka aMtaHkoDAkor3I sAga. rakI sthitimeM palpakA saMkhyAtavAM bhAga ghaTatI sthitiko dharanevAlI 'hI samaya 2 meM bhAtI hai| phira dUsare aMtarmuhUrta taka usa aMta sthitima palyakA saMkhyAtavAM bhAga ghaTanI sthitivAle karmokI senA samaya 2 mAyA karatI hai| isa taraha karate 2 sAta yA AThasau sAgara sthiti ghaTanevAle karmokI senA bhava A jAtI hai taba eka prakRtibaMdhApasaraNa hotA hai| isa prakAra 34 pratibaMdhApasaraNoM ke dvArA ghaTatI 1 sthitivAle karmayoddhA pAte haiM aura adhika spitivAle karmayoddhAgoMki mAnekA sAhasa nahIM hotA hai / vizuddha bhAvadhArI mAtmAkA aisA hI isa samaya prabhAva hai| aba yaha prAyogya sandhikA pUrNa svAmI ho gayA hai, isane karma-zatruoMkA bahuta cala kSINa kara diyA hai / dhanya haiM ve AtmA ko isa prakAra zAstrAbhyAsake dvArA vastu svarUpakA punaH 2 mananakara tathA samyak mArgakI bhAvanAkara apane pariNAmoMse anAdi kAlase lagna karma zatrubhoMko parAjaya karaneke liye udyamavaMta rahate haiN| bhapanA sudhA samUha apane nikaTa hai usakI prAptimeM jo rucivAna hote haiM meM saMsArAtIta avinAzI ninarUpI samAdhimeM tanmaya rahanekA hullApta karate hue nimaghaTa kurukSetrameM svasamarAnaMdakA bhoga bhogate nitya Astrayapara vinayapatAkA phaharAte hue AnaMdita rahate haiM aura bhavake saMkaToMse bacanekA pakkA upAya kara lete haiN| Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svsmraannd| (8) - zuddha nidheSa nayase Anandakanda zuddha yuddha paramasvarUpI AtmA vyavahAra nayase mohanRpakI prabala senAke adhipati ATha phamoke dvArA ghirA hudhA apane mitra vidyAdharake dvArA prApta vizuddha maMda kapAyarUpI senAoMke dvArA unakA bala gaMdAra unako bhagA. nekA purA 2 sAhasa kararahA hai| yaha bhavya hai, zivaramaNIke narapaneko prApta honevAlA hai / mana isako prAyogya labdhA svAmitva prApta ho gayA hai| jisa pakSakI vijaya hotI jAtI hai usa pakSake yoddhAoM kA utsAha aura sAhasa par3atA jAtA hai| isa vIrAtmAke vizuddha pariNAmoMmeM isa taraha utsAharUpI taraMgoMkI vRddhi hai ki samaya 2 unameM anaMtaguNI vizuddhatA hotI jAtI hai, apanI senAkI adhokaraNa lambine honevAlI camatkAritAko dekhakara yaha zUravIra AtmA ekAeka mohanI karmakI vRhat senAke bar3e duSTa aura mahA anyAyI pAMca subhaTapatiyoM ( aphasaroM) ko lalakAratA hai aura unakA sAmanA karaneko udyamIbhUta hotA hai| yaha pAMca subhaTa sampUrNa jagatako bhavake cakaroMmeM nacAnevAle haiN| inhIkI duSTatAse anaMtAnaMta jIva isa saptArameM anAdikAlase paryAyameM lubdha hokara mAlita ho rahe haiN| ina duSToMkI saMgati jabataka nahIM chUTatI tabataka koI jIva isa jagatameM kisI karmazatrukA na to kSaya karasaktA hai na unake balako davA saktA hai / jIvoMko bhava 2 kI AkulatAmayI urAdhiyoMmeM parezAna, ajJAna aura hairAna rakhakara usako ekatAnake gAna amalAna sukhathAnameM svavitAnakA nizAna sthira rakhakara Atmarasa Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9) svasamarAnanda ! malasthAnameM snAna to kyA eka DubakI mAtra ThaharAnako na karane denevAle yaha pAMca bhAtma rI haiM / pAMcoMmeM pradhAna mithyAtma senApati hai, aura anya cAra anantAnubandhI krodha, mAna, mAyA, lobha, usa pradhAnake anugAmI mitra haiN| ina pAMca aphasaroM ke nAdhIna karmavargaNA nAmake anagintI yoddhA yuddhake sanmukha ho rahe haiN| aura apane tIkSNa udayarUpa bANoM ko lagAtAra usa vIra mAtmAphe vizuddha pariNAmarUpI sumaToMpara chor3a rahe haiM parantu ye humaTa tattvavicArakI atyaMta kaThina DhAlase una bANoM kI coToMse bilakula baca jAte haiN| aura yaha subhaTa apane vANoMko isa caturatAse calAte haiM ki una pAMcoM senAke sipAhiyoMkI sthiti kama hotI jAtI hai, tathA unakA rasa bhI maMda par3atA jAtA hai / phevala ina pAMca senAoMhIkA bala kSINa nahIM ho rahA hai, kintu sarva vipakSiyoMkI senAkI kuTilatA aura sthiratA nirmala hotI jAtI hai| eka madhya antarmuhUrtataka yuddha karake isa vIrane apanA bahuvasA kAma banA liyA hai| aba isake vizuddha bhAvoMkI senAmeM sapUrva hI joza, utsAha aura sAhasa hai / satya hai isa samaya isake yoddhAoMne apUrvakaraNalabdhikA cala pAyA hai| aba aisI apUrvatA isake vizuddha pariNAmoMmeM hai ki isake nIce ke samayakA ke I anya AtmA kisI bhI upAyase isake pariNAmoMkI barAbarI nahIM kara sakA hai, jaba ki aisI bAta isase pahale adhokaraNameM sambhava thii| aba samaya 2 apUrva 2 anaMtaguNI vizuddhatAkI vRddhiko dharanevAle subhaTa apane vANoMko, talavAroMko Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - svsmraannd| (10) narachiyoMko itanI tejIse calA rahe haiM ki pAMcoM senA ke sipAhI ghavar3A gae haiM, karIba 2 himmata chUTatI jAtI hai, samaya 1 bhamate jharate jAte haiM tathApi samaya 1 apane sadRza anaMta karma vargaNAbhoMko bulA lete haiN| isIse abhI sanmukhatA tyAgate nhiiN| dhanya hai yaha vIra bhAtmA-parama dhIratAke sAtha yuddhakara rahA hai maura isa bAtapara kamara kapta kI hai ki kisI taraha ina pA ko yadi kSaya na kara sakA to nirbala kara bhagA to bhavazya denaa| nAtaka koI puruSa kisI iSTa aura sAdhya kAryake liye bhapane eka mana, vacana, kAyase udyata nahIM hotA aura saMkaToMkI bhAgatime bhAkulita nahIM hotA tabataka kAryakA siTa honA kaThina kyA asAdhya hI hotA hai / jisako jainAgamake adabhuta rahasya se paricaya ho gayA hai vaha jIva jinatva prApta karaneko tatpara ho jAtA hai| naise dravyakA lobhI deza pradeza nAkara duHkha uThAnekI koI cintA na karake kisI bhI rItise dravyako upArjana karatA hai va vidhAkA lobhI dUra nikaTa kSetrakA vicAra na kara vidyAphA lAma ho vahIM bhaveka kaSTa uThAkara jAtA hai aura vidyAkA kAma karatA hai| isI taraha mAtmIka sudhAke svAdakA lolupI jahAM va nisa upAyase yaha tRptikara parama miSTa svAda mile usI jagaha jA usI upAyako kara nisa tisa prakAra sudhAsaMvedakA udyama karatA hai aise hI yaha vIra bhAtmA paramadayAlu vidyAdharake pratApase nija manubhRtitiyAkI prAptikA lolupI hokara apane sAre upayoga aura zaktiko isI artha kagA rahA hai aura isa anubhUti-tiyAke saMvedake virodhI zatruoMse bhI jAnase yuddha karatA huA raMcamAtra Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svamamarAnanda | bhI kheda na mAna svasamarAnaMdake vizAla sukhameM kaloleM letA huA apane bhAzAke puSpoMkI mAlAkI sugaMdhI le lekara saMtoSita ho rahA hai / (11) (5) paramadayAlu vidyAdharakI preraNAse jAgRta huA vaha vIra AtmA moha zatruse yuddha karaneke kAya meM khUba dila kholakara tanmaya ho rahA hai| apUrvakaraNakI labdhike pIche maba isane anivRptikaraNakI kabdhi prApta karalI hai| aba isake phaunake sarva sipAhI badala gae haiN| eka vilakSaNa jAtikI parama balavAna senA isake pAsa samayara A rahI hai / yaha senA bar3I baliSTha hai / - isa prakArakI senA unhIM subhaToMko prApta hotI hai jo una pAMcoM duSToMko bilakula davA hI deveMge / yaha moha zatru bar3A krUra hai | isane anaMte jIvoMko kaidameM DAla rakhA hai| parama kRpAlu viSAdharakI kRpA se yadi koI eka va do mAdi aneka AtmAeM bhI suceta hoM, isase yuddha karane laga jAya aura anivRttikaraNavikI zaktikA lAbha kareM to sarva hI jIva ekasI hI balavAna pariNAmarUpI senAko samaya 2 pAte hue eka sAtha hI ina pAMcoM duSTa sumoko eka aMtartake bhItara hI dabA dete haiM / isa vIra AtmA ke yuddhake pratApase jo moha zatrukI zatrutA dvArA 143 ( tIrthaMkara, AhAraka zarIra, AhAraka aMgopAMga, samyakta mohanI, mizra mohanI sivAya ) karma prakRti vIroMkI senA anAdikAla se usa AtmAko ghere hue duHkhI kiye huye thI unameM ke bahutase vIroMko isane prAyogyalabdhi prApta karanepara 34 baMdhApasaraNoMke dvArA aisA . " Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svasamarAnanda / kamanora kara diyA hai ki ve apanI naI senA memanese ruka gae haiM, tathA ina pAMcoMkA to vaha isa samaya isa dhIravIrane bahuta hI kamajora kara diyA hai, isakI senAko titara citara kara diyA hai so isakI sarva karmavargaNArUpI senA kucha bhAge va kucha pIche calI jArahI hai, isake sAmanese haTa rahI hai| udhara utta utsAhIke utsAhakA pAra nahIM hai, atyanta vizuddha samyakta zaktike prAdurbhAva karaneko samartha pariNAmarUpI yoddhAoMne apane tIkSNa bANoMse una pAMcoM subhaToMko aisA parezAna kara diyA hai ki, ve isa samaya ghabaDA gaye haiM aura apanI senAko titara-bitara dekhakara yahI vicAra karate haiM ki aba hamArA bala ThaharanekA nahIM, hamArI senA vikhara gaI hai| ucita hai ki. hama eka aMtarmahUrta Thaharakara apanI senAko samhAla leveM, phira isako kahAM jAne deMge, turaMta isake balako nAza kara ddaaleNge| thor3I dera isako kSaNika Ananda manA lene do / abhI to mere sAthI vahutase vIra isako dukhI kara rahe haiN| yaha hamAre kSetrase bAhara to jAne hIkA nahIM hai| aisA vicAra yaha pAMcoM daba jAte haiM arthAt upazagarUpa hokara eka aMtarmahUrtake liye apane kisI prakAra ke balako isa AtmAmeM dikhalAte nahIM / ina pAMcoMkA dabanA ki isa vIra AtmAko prathamopazama samyaktakI apUrva zaktikA lAbha honA / aza! hA !! aba to usake harSakI sImA nahIM, isane anAdi kAlake bar3e bhArI yoddhAoM ko dabA diyA hai / usI samaya vidyAdhara AtA hai aura kahatA hai " zAbAsa, zAbApta ! aba terA saMsAra nikaTa hai, tU zIna hI mokSa nagarakA rAjA hogA aura vahAMke atIndriya sukhakA Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) svsmraannd| vilAsa bhogegaa| apanI svasvarUpalabdhike lAbhakI bhAzAne isa bhAtmAke aMtaraMgameM parama saMtoSa, parama zAMta bhAva bhara diyA hai| isa samaya yaha bhI apanI senAko vizrAma detA hubhA apane anaMta zaktizAlI svarUpakA anubhavakara jagatake AnandoMse dUravartI parama sukhako bhogatA huA svasamarAnandake adbhuta vilAsameM vizvAsa ghara parama samyakta bhAvakA lakhAva kara rahA hai| paramAnaMdavilAsa, sukhanivAsa, sadbhuNAbhAsa, paramAtma prakAzamaIke anupama ciddhAsake lAbhakA utsAhI yaha anAdi mithyAdRSTI.. AtmA anivRtti karaNalacike prabhAvase prathamopazama samyaktakI apUrva. zaktiko prAptakara samaya 1 adbhuta vizuddhatA pA rahA hai| yadyapi anAdike pIche par3e hue mohake bheda vivakSAse. 153 zatruoMmeM se tathA abheda vivakSAse 117 zatruoM se (kyoMki sAdika 20 meM, 4, tathA 5 baMdhana aura 5 saMghAta, 5 zarIroMmeM garmita haiM isaliye 26 kama huI) ama kevala 103 zatruoMkI senA hI isako AkulatA pahuMcA rahI hai| tathApi yaha vIra isa samaya isa bhAnandameM masta hai ki maiM aba adhikase adhika maIpudgala parAvartanakAlameM hI avazya zivanagarameM jAkara nivAsa karUMgA aura svasudhA-samUhakA svAda anaMta kAlataka bhogUMgA / isa samaya mithyAta 1, ekendriyanAtira, TendriyanAti3, tendriyanAti 4, caundriya nAti5, sthAvara, AtApa7, sUkSma (, aparyApta9, sAdhAraNa 10, anantAnubandhI krodha 11, anantAnuvandhImAna 12, anantAnubaMdhimAyA 13, anantAnudhilobha 14, isa prakAra 117 meseM 15 zava dave Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svsmraannd| baiThe haiM tathA naI senA bhI mAnA banda ho gaI hai| ina 14 kI to naI senA AtI hI nahIM; isake sivAya huMDaka saMsthAna, napuMsaphavedara, narakagati3, narakagatyAnupUrvI4, narakAyu5, asaMprAptasphATikasaMhanana, styAnagRddhi, nidrAnidrA8, pracA pracalAe, durbhaga 10, dusvara11, anAdeya12, nyagrodhaparimaMDala saMsthAna 13, svAtisa014, kunakasa015, vAmanasaM016, bajanArAcasaMhanana17, nArAcasaM018, mahanArAcasaM019, kIlitasaM090, maprazastivihAyogati21, strIvedara2, nIcagotra 23, viryagati24,tiryagatyAnupUrvI25, tiryacAyu26, udyota29-aise 27 zatruoMkI senAkA mAnA aura bhI banda ho gayA hai| isa upazama samyaktakI avasthA manuSyAyu aura devAyukI senA bhI navIna mAnese ruka gaI hai / kevala 74 prakRti hI apanI naI senA bhejatI hai / tathApi isa AnaMdamaIko isa samaya kisIkI 'paravAha nahIM hai / yadyapi kucha zatru dave baiThe haiM, kucha purAne hI apanA nora kara rahe haiM; tathApi isakI raNabhUmimeMse 143 prakRti maI zatruoM meM se kisIkI sattAkA nAza nahIM humA hai / aisA hone para bhI isa samaya isake sAhasakA pAra nahIM hai / inake utsAhakI thAha nahIM hai / yaha apane balako samaya 2 sAvadhAna kiye huve manupama rucike svAdameM tRpta ho rahA hai| udhara ve zatru isako aMtarmuhUrtake liye magana dekhakara isakI ora isake dabAneke liye nAnA vikalpa kara rahe haiM aura dAMta pIsa rahe haiM / tathApi isa nidhike svAmIko kucha paravAha nahIM hai| yaha apanI svarUpa Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) svasamazananda / zaktike AlhAda meM harSita hotA huA svasamarAndakA Ananda manA rahA hai / (7) nija AtmasvarUpakI prakaTatAkA abhilASI siddha samAna nija rUpakA vizvAsI, vAstavameM nija zuddha grAmakA vAsI AtmA 1 aMtarmuhUrta taka apUrva hI Anandako bhoga rahA hai / isa samaya isake AnandakI jAti bhinna hI prakArakI hai / indriyAdhIna sukhakI sImApara pahuMce hue bar3e 2 dhuraMdhara aizvaryadhArI isa samyakta vilAsake sukhase mAnaMdita mAtmA samayamAtra sukhakI bhI barAbarI nahIM kara skte| asala meM dekho to yaha AtmA isa kAlameM bhI mokSa sukhakA hI anubhava kara rahA hai / mAnoM mujhe mokSa prApta hI ho 1 gaI athavA maiMne zivatiyAkA lAbha hI kara liyA, aisA harSa isa vIra sAhasI AtmAko ho rahA hai / parantu kheda hai yaha isakA Ananda thor3I hI derake liye haiM / yaha to idhara svasvabhAva kallolameM phela kara rahA hai udhara mithyAtva prakRtine apanI vikriyAse isa AtmAko davAne ke liye apanI senA ke 3 rUpa kara liye 1 lA samyak prakRti mithyAtva rUpa 2 rA samyak mithyAtvarUpa aura 3 rA mithyAtvarUpA yaha senA eka dUsare se vikaTarUpameM sajatI bhaI / itane meM 3 rA anantAnubandhI kaSAya jo davA baiThA hai, yakAyaka uThatA hai aura isako nija sattA bhUmimeM nidrina dekhakara apanA aisA pracala hamalA karatA hai ki usa upazama sabhyaktIkA upayoga jAgatA hai aura jyoM hI apanI AMkha kholakara usakI ora nihAratA hai ki davA liyA jAtA hai / aura AnakI AnameM samyaktase girakara sAptA| Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svasamarAnanda / danakI bhUmikAmeM A jAtA hai| aba yahAM isakI sattAmai 141* karma prakRti senAoMke sAtha do karma prakRti kI senA aura misa jAtI hai aura 143 karma prakRti sattAmeM ho jAtI hai / isake eka samaya pahale to 103 zatruoM kI senA hI sAmanA kara rahI thI, parantu aba 9 pratiyoMkI senA jo khAlI baiThI thI vaha bhI raTha khar3I huI aura isa AtmAko duHkhI karane lgii| ina 9 meM haiM to anantAnubandhI krodha, mAna, mAyA, loma aura 5 meM sthAvara ethendriya jAti aura vikalatraya aise 9 prakRtiyoM kI senA mAjAtI hai / aura narakagatyAnupUrvI isa guNasthAnameM daba jAtI hai, isase 111 prakRtiyoMkI senA apanA jora dikhalAtI hai / tathA naI senAkA Agamana jo isake pahile kevala 74 hI hI kA thA bhA bar3hatA hai aura 117 meM se 101 prarUtiyoMkI senAkA AnA hone lagatA hai / jo 27 zatruoMjhI senA pahile ginAI thI usamero huMDaka saMsthAna, aura napuMsaka veda nikAlakara tathA manuSyAyu aura devAyu jor3akara zeSa sarva 27 pratiyoMkI senAkA mAgamana pahalekI apekSA ipta guNasthAnameM bar3ha gayA hai| isa sAsAdana avasthA mAtmA eka gahalatAmeM A jAtA hai, samyatabhAvase chUTa jAtA hai| tIvra kapAyake AvezameM utkRSTa . * phuTa noTa-isa lekha ke gata prapandhoMmeM anAdi mizyAdRSTIke: 143 kA iMdha likhA thA so 141 kA hI baMdha samajhanA caahiye| tIrthara, AhAraka zarIra, AhAraka baMdhana, AhAraka saMghAta, AhAraka AMgopAMga, samyaka mithyAtva, samyaka prakRti mithyAtva.. ina 7 kA baMdha nahIM hotaa| Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) svisamarAnanda / AvalI pramANa aura jaghanya 1 samaya pramANa bAvanA rahakara turata mithyAtvakI bhUmikAmeM AnAtA hai| hA ! jo Ananda isa nirAkula AtmAko thor3I hI dera pahale thA vaha satra asta ho jAtA hai aura yaha mahA dukhI hokara viSayoMkI cAhakI dAhameM jar3ane lagatA hai aura unakI hI prAptike socameM tar3aphar3Ane lagatA hai| yadi koI viSaya mila jAtA hai taba anya viSayoM kI tRSNAmeM vihvala rahatA hai| dhanya haiM ve prANI jinhoMne mithyAtvakI senAoMko sattAse hI naSTabhraSTa karake bhagA diyA hai aura jo kSAyika samyaktakI dRSTise nirbhaya ho svasamarAnandakA anubhavakara tRpta rahate hue acintya rahate haiN| AnaMdakaMda, avinAzI, parama niraMjanatva manana abhyAsI AtmA isa samaya mithyAtva bhUmikAmeM ghirA huA humA moharAnAke pramala bhaToMkI senA dvArA cAroM orase dukhI aura vyAkula ho rahA hai | abheda vivakSAse udaya yogya 122 patiyoM (sparzAdimeMse 4 lekara 16 bAda de tathA 5 baMdhana, 5 saMgha tako zarIroMmeM hI garmita kara 10 bAda de, 148meM se 26 jAnese 122 prakRti udaya yogya hotI haiM / ) kI senAmeM samyakpati, satyagnipAtya, mahAraka zarIra, AhAraka AMgopAMga aura tIrthaMkara prakRti kI senA apanA bala nahIM dikhalA rahI hai / bar3I kaThinatAse kisI kAla labdhika caza paropakArI sadgurudvArA isa AtmAne nisa anAdi mithyAtvase jAnA paga chur3A liyA thA, kheda hai sIne phira isako davA Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___(18) svsmraannd| diyaa| aba yaha phira pahileke samAna bAvalA ho rahA hai| nitane zatruoMkI senA isako nirAkula sukhAnubhavase roka rahI hai utane hI zatruoMkI senAeM barAbara AtI rahatI haiM aura isako bAMdhatI rahatI haiM / isa AtmAkI sattA bhUmimeM aba sarva 145 zatruoMkI senA hI khar3I hai, kyoMki abhI taka yaha na to chaThe guNasthAna meM car3ha sakA hai aura na ise kevalI zrutakevalIkI nikaTatA huI hai aura na 16 kAraNa bhAvanAkA aisA manana hI kiyA hai jo ise tIthakara prakRtikI senA baMdhanameM DAle / bahuta phAlatakaM isa dIna AtmAko karma zatruoMse apanI nirbala dazAmeM lar3ate hue aura hArate huve dekhakara parama dayAlu satyamitra vidyAdhara Ate haiM aura use lalakAra kara kahate haiM, " he Atman kidhara gAphila ho rahA hai ! ! dekho, kitane parizramase tUne mithyAtva aura 4 kapAyoMko davAyA thA ! ! ! paraMtu tere pramAdase ve aba 5 se 7 hogae haiM aba tujhe sAhasa karanekI AvazyaktA hai / maiM tattvajJAnarUpI mere nikaTavartI musAhabako tere pApta chor3atA huuN| tR. isakI sahAyatA le isakI sammatise yuddha kara avazya vijayI hogA!" saca hai, jo sacce mitra hote haiM ve duHkhIkI bhApattiyoMko meTane ke liye apanI zaktibhara parizrama uThA nahIM rakhate / tatvajJa.nase punaH punaH haraeka kriyA meM vicArake sAtha vartanevAlA dhIra AtmA phira nina puruSArtha samhAla bar3I hI vIratAse, karma-zatrUoMse yuddha karatA hai: dekhate 2 prAyogyalabdhiko pA karmAkI dazAko nirbala kara detA hai aura zIghra hI tInoM kAraNoM ke dvArA sAtoM prakRtiyoMko phira dabAkara yAne upazamakara prathamopazama samyagdRSTI ho Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19) svsmraannd| jAtA hai aura yahAM Akara svarUpAcaraNa caritrameM ramana karatA hai| dhanya hai pariNAmarUpI saMsArakI vicitratA, jisane isa AMtmAko AnakI AnameM viSayaM sukhakI zraddhAse haTAkara atIndriya AtmIka anubhavakI dazAkI zraddhAmeM lAkara khar3A kara diyA hai| aba yaha parama sukhI apane parizramako saphala lakha svasamarAnandakA svAda le amRtAnandI ho rahA hai !! - apanI anubhUti sattA bhUmimeM samyagdaSTI AtmA yadyapi bahutase karma vargaNAoMkI senAse ghirA huA hai aura isapara bANoMkI .varSA ho rahI hai, tathApi cAra anaMtAnubaMdhI kaSAya aura tInoM mithyAtvake daba jAnese mohakI sarva senAkA bala ghaTa gayA hai aura yaha zivapukhakA abhilASI mokSanagarIke rAjya karanekA hullAsI apane zubhAzubha karmoMke udayamaI AkramaNoMse kucha harSa viSAda nahIM karatA hai / satya vidyAdharake AjJArUpa vacanoMmeM zraddhA ghAra yaha bhavya jIva isa zraddhA tanmaya ho rahA hai ki maiM zIghra hI karmazatruoMkA vijayI hoUMgA / yaha sAhasI aba apane bhAtmAke manohara upavana meM jAkara saira karatA hai aura usameM praphullita honevAle svaguNa vRkSoMkI zobhA dekha parama sukhI hotA hai| jo sukha nau grIvakavAle mithyAdRSTI ahamindroMko nahIM prApta hai, jo sukha. samyakta rahita cakravartIke bhAgameM nahIM AtA hai, usa sukhako bhoganevAlA yaha dhIra vIra ho rahA hai / satya hai jo koI nina upayoga pariNatiko sarva jJeya padArthose saMkoca 'paramAtmAke zuddha anubhavameM jor3atA hai, aura thor3I derake liye thama Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khasa marAnanda / (20) jAtA hai usa samaya usako svasvarUpakI adbhuta bahAra nagara AtI hai| aisI dazA meM yaha AtmA bhI sabjita ho gayA hai| aba isako karmazatruoMke Ane, rahane tathA AkramaNoMkI kucha bhI paravAha nahIM * hai ! yadyapi isane svAvarUpakI cintA rakkhI hai, sAta zatruoMke binA sArI mohakI phauna balahIna hai ve hI zatru phira isako davAnekA udyama karate haiM / yaha vicArA aMtarmuhUrta hI ThaharA thA ki yakAyaka samban- " mithyAtva nAma darzana mohanIkI dUsarI prakRtike yoddhAoMne isako davA diyA, aura yaha vicArA cauthe guNasthAnase girakara tIsare meM A gayA hai| yahAM isakI bahuta hI burI durgati hai / mithyAtva samyakta donoM kA mizra bhAva dahI gur3ake svAdake samAna isake anubhava meM A rahA hai| mizra prakRtike bArNoMke par3ane se isakI ceSTA " "" I I vihala ho rahI hai / dhanya haiM ve puruSa jo isa prakRtikA viza 'kara kSAyaka samyaktI hote haiM / aura phira kabhI bhI isa zatruse. davAye nahIM jAte haiM / svasvarUpake anubhava ke svAdI hai, ve hI svasamarAnandakA AlhAda le parama tRpti pAte haiM / 1 3 - parantu jina mAlUma hotI (10) nizcaya naya se zuddha caitanyatA vilAsI paramatattva abhyAsI jJAnaguNavikAsI AtmA vyavahAra nayase karmabaMdhana meM par3A huA moha zatruke dvArA aneka prakArase trAsita kiyA jA rahA hai| karma zatruoMse yuddha karanA eka bar3A hI kaThina kArya hai / jo isa yuddhameM ghabar3Ate nahIM kiMnu tatvavicArakI sahAyatA ke - sAhasI rahate haiM, ve hI anAdi kAlase saMsArI AtmAko duHkhita, bharose para A * Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * (i) svasamarAnaMnda / 17 E " F : karanevAle karmo ko dUra bhagAte haiM / mizra guNasthAnakI bhUmikA meM 'yaha AtmA AgayA hai| mizra mohanIkA bala maMtra ho gayA hai / isa samaya (117- 16-15-2 Ayu ) 74 karma prakRtiyoM kI senA samaya 2 Akara bar3hatI jAtI hai| dUsare meM 101 AMtI thIM / atra 25 to dusare hI. taka rahIM tathA AyukarmakA baMdha isa mizraguNasthAna meM hotA "nahIM, isase do Ayu prakRti ghaTI | parantu 100 karma zatruoM kI senA isa guNasthAna meM isa AtmAko apane asara se bAdhita kara rahI hai / dUsare guNasthAna meM jaba 111 prakatiyoMkI senA dukhI kara rahI thI, taba yahA~ anaMtAnubaMdhI : aura ekeMdriya dvendriya, tendriya, caundriya tathA sthAvara aise 9 kakI senAeM daba gaIM haiM, tathA maraNake abhAva se narka sivAya tIna zeSa nupUrvI ghaTAnepara aura samyagmithyAtva prakRti milAnepara 100 prakRti apanA jora kara rahI haiN| raNabhUmikI satAMmeM dekho to jo sAtaveM nahIM car3hA hai, usake AhAraka zarIra aura AhAraka aMgopAMga tathA tIrthakara ina tInako chor3a 141 karmaprakRtikI senA apanA cala kara rahI haiN| vAstavameM isa samaya bhI vaha AtmI bar3I hI gaphalata meM hai / isake mizra pariNAmoM kI pahacAna atyaMta sUkSma hai | eka aMtarmahUrta hI nahIM bItA thA ki yaha AtmA phira midhyAtvake tIvrodayase prathama guNasthAnako bhUmimeM AjAtA hai aura pahale kI taraha mahAmohake baMdhana meM baMdha jAtA hai / vAstavameM pariNA , - moMkI lar3AI, bar3I hI kaMThina hai / palaka mAraneke bhItara hI inakI ulaTapulaTa avasthA ho jAtI hai / jo vIra bhedavijJAnake bhayAnaka zastrako hAthameM rakhate haiM ve hI ina zatruoM ke hamaloM se apaneko . Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svpsmraannd| bacAkara apane AtmIka dhanakI lolupatAmeM magana raha svAtmaparvatase jharanevAle svAnubhava sudhArasakA pAna karate hue aura parako ninase haTAte hue svasamarAnandakA adbhuta Ananda le paramasukhI rahate haiN| hA! AnakI AnameM kyAse kyA ho gayA ? sAhasI AtmAkI senAmeM aMdherA chA gayA! darzana mohake bhayaMkara AkramaNase caitanya devakI sarva senA vihvala hogaI ! mohanI dhUlakI aisI varSA huI ki vizuddha pariNAmarUpI yoddhAoMkI AkhoMmeM aMdherA phaila gyaa| kaSAyarUpI pradala vairiyoMne AtmIka dhanakI sudhi bhulacA dii| jo AtmA samyakta mitrakI sahAyatAse nijadhanako dRr3hatAse pakar3e huA thA aura usIke vilAsameM ramanA apanA sukha samajhatA thA, vahI AtmA usa mitrake chUTane aura mithyAdrohIke vazameM AjAnese indriyoMke viSayoMko hI upAdeya mAnane lagA hai, viSayoMke liye anyAyase dhanopArjana karane lagA hai, rAtridina bhavakI bAdhAoMmeM par3akara dukhI hone lagA hai, tathApi unako tyAgatA nhiiN| parasvarUpameM Apa panekI buddhine sArA hI khela ulaTA banA diyA hai / bar3A hI Azcarya hai / nijaraMga bhUmimeM nijarUpa dhara kara nRtya karanevAlA AtmA Aja pararaMga zAlAmeM apanA para rUpa banAe para hIkI ceSTAmeM unmatta horahA hai| apanI pichalI anAdikAlakI nikRSTa avasthAmeM rahane laga gayA hai| jisa tattvajJAna aura tattvavicAra senApatiyoMkI sahAyatAse isane mohapara vijaya pAI thI unako bhI apanI sevAse unmukhakara diyA hai| yaha dazA Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23) svasamarAnanda | ' dekha parama dayAlu zrI guru vidyAdhara phira Ate hai aura jaba isake pAsameM AkramaNa kiye hue mohake yoddhako kucha gAphila aura . bekhabara pAte haiM taba isa AtmAko phira saceta karate haiM / zrI gurukA itanA hI zabda ki, he triloka dhanI ! kyaure paraghanameM rAga karatA hai / dekha terA aTUTa bhaMDAra tere hI nikaTa hai / jarA * apanI najara jagatase phera, nijaghara meM dekha, tujhe terI nidhikA 1 : : avazya nizraya ho jAyagA / isa AtmAko jagAtA hai aura jaise hI yaha saceta hotA hai tattvajJAna aura tattvavicAra yoddhAoMkI 'senAeM vidyAdharakI prerI huI isakI sahAyatA karane laga jAtI haiN| yaha vIra ina senAoM kI sahAyatAse moha vairIkI sAtakarmarUpI senAoMke jorako aura sthitiko kamajora kara detA hai| aMta:kohAkor3I sAgara mAtra hI sthitikara detA hai / aura apane balako baDhAte hue prAyogya aura karaNalabdhike ujvala pariNAmoMke dvArA dazanamohanI ke tIna aura cAritramohanIke 4 anaMtAnubaMdhI kapAya aise sAtoM yoddhAoMkI senAko aisA dabAtA hai ki vaha bilakula sAmane se haTa jAte haiN| unakA iTanA ki yaha AtmA phira samyakta mitrakI rakSA meM calA jAtA hai, upazama samyaktake vizuddha pariNAmoMkA kartA bhoktA ho jAtA hai aura isa dazA meM maiM krodhAdi kaSAyoMkA kartA hUM aura krodhAdi kaSAya mere karma haiM, isa buddhiko iTA detA hai - jo jagata isakA karma aura isako rAgI, dvepI kara rahA thA vahI jagat aba isakA tamAzA ho gayA hai- yaha vAstava meM 1. jJAtA dRSTA hai so aba jJAtA dRSTA panekA kAye hI kara rahA * ? 1 . hai | dhanya hai yaha AtmA, isa samaya isakA kAryyaM aura siddhama 1 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarAnanda | (24) hArAjakA kArya eka ho rahA hai / antara kevaLa sarAga aura cItarAgakA hai ! dhanya haiM ve vItarAgI siddha bhagavAna jinakA dhyAna sarAgI jIva karate vItarAgI ho jAte haiM aura apanI sAdhaka aura sAdhya donoM avasthA meM svasamarAnaMdake kAraNa aura kAryase dravIbhUta hotA huA jo paramAmRta rasa usakA svAda lete hue paramatRpta rahate haiM / > ( 12 ) upazama samyaktakI manohara bhUmikAmeM kela karanevAlA atmA jaya zivaramaNIke pyArI cintAoM ko kara rahA thA aura usakI muhabbatase paidA honevAle Anandake lAbhako le rahA thA, taba udhara moharAjAke prabala sAta bhaTa jo AtmavIrakI senAse thakake baiTha gae the, vAracAra moharAnA dvArA prerita kiye jAnepara bhI nahIM uThe / aMta taka mohane isakA udyama kiyA paratu bilakula dAla na galI | AramavIrake vizuddha pariNAmarUpI yoddhAoMne isa kadara una sAtoMko parezAna kiyA thA ki unameMse chaH vo bilakula nidrita hI ho gae / sAtavAM senApati jisakA nAma samvatamohanI prakRti thA, jAgatA rhaa| mohakI DapaTameM Akara vaha uThA aura aisI gaphalata meM usa vIrapara AkramaNa kiyA ki vaha atmavIra usako haTA nahIM skaa| isakA pratiphala yaha huA ki vaha AtmavIra upazama sabhyaktakI bhUmikAse cyuta hokara kSayopazama samyaktakI jamIna meM AgayA / isane Ate hI AtmavIrakI senA ke vizuddha pariNAmarUpI yoddhAoMke andara malInatA chA dI unako sakampa aura calAyamAna kara diyA / upazama samyakta kI hAlata meM sarva Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svasamarAnanda / / yoddho nIce maiMla baiThe hue nirmala jalake samAna ujjavala the, aba aise hogae jaise nIceko mailaM Upara sApha pAnI meM mila jAnese pAnIkI hAlata mailI ho jAtI hai / upazamasamyaktameM kisI AyukarmakA baMdha nahIM hotA thA, aba yahA~ mohakI preraNAMse AyukarmasenApatine apanI senA yuddhabhUmimeM bhejanA bhI ThAna liyaa| saca hai, nirbala dazAko dekhate hI zatruoM kA dabAva hotA haiN| isa bhUmikAmeM Anakara AtmavIra itanA to saceta hI rahA ki isane kisI bhI taraha una cha: bar3e mohake sainikoMkoM uThane nahIM diyaa| yadyapi samyakta mohanIne Akara kisI kadara apanA nazA AtmavIrakI senAmeM phailAyA tathApi isakI senA cauthe guNasthAnase nahIM hNttii| maiM nizcayaMse zuDabuddha svabhAva, jJAtA, dRSTA, avinAzI huuN| karmasambandha anAdi honepara bhI tyAgane yogya haiN| nija anubhUti yadyapi navIna hai, pAntu grahaNa karane yogya hai, isa vicArako isa vIrane nahIM tyAgA / tathA samyakta mohanIke balane kabhI 2 sapta bhayoMmeM phaMsAyA; kabhI 2 saMsArIkaH bhogoMkI tRSNAko 'bar3havAyA; kabhI 2.para padArthoMmeM udAsInatAke badale ghRNAko utpanna karAyA, kabhI 2 AtmajJAna rahita puruSoM kA dharmapaddhatise Adara satkAra karavAyA, to bhI cauthe guNasthAnase kabhI isako dharmapadaMtise girA nahIM sakA aura naM isa mAmavIrake puruSArthako kama kara skaa| yaha vIra apanI bhUmikAmeM khar3A hubhA, Age calanekI kozizakara rahA hai aura isa upAya haiM ki apratyAkhyAnAMvaraNo kaSAyoMkI senAko dabAke pAMcaveM guNasthAnameM car3he jAU / dhanya hai. yaha vIra ? zrIguru vidyAdharake pratApase yaha oNna svasukhakI - bhAvanAmeM lIna Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svasamarAnanda / indriyajanita bAdhAsahita parAdhIna kSaNika sukhoMko sanmAnakI dRSTise nahIM dekhatA hai aura apane jJAnAnaMda rasase prapUrita zAMtidhArAke nirmala pravAhameM kela karatA huA nagatake prapaMcoMse rahita svasamarAnaMdameM tanmayatA karatA huA unmatta rahatA hai| " Atma vIra nija zivatriyAkA abhilASI, mohazatruse udAsI, nijaguNa vikAsI hokara hara tarahase ripudakako saMhAra va usake upazamameM prayatnazIla horahA hai, isa samaya isakI dRSTi cAra apratyAkhyAnAvarNI kaSAyoMkI tarapha har3atAse laga rahI hai kyoMki unake rokaneke kAraNa yaha AtmA paMcamaguNasthAnameM nahIM jaasktaa| nisa saMyamakI sahAyatAse mokSakA vizAla ArAma sthAna prApta hotA hai usa saMyama mitrakA kucha bhI samAgama nahIM hone pAtA / dhanya hai saMyama mitra jo isakA nirAdara karate haiM aura isake virodhI asaMyamakI kadara karate haiM, aneka kaSTa sahanepara bhI svA. mRta sukhakA anubhava nahIM kara sakte AtmavIrako apane tatvajJAna mitrakI aisI pravala sahAyatA hai ki jisake kAraNa isa vIrake vizuddha pariNAmoMkI senA, praur3hatA bar3hatI calI jAtI hai unakI sAhasabharI bAra 2 kI coToMse cAroM apratyAkhyAnAvarNI kapAryokA . mukha kumhalA gayA hai aura ve eka dUsarekI muMhakI ora tAkate haiM ki koI to apanA prabala bala karai / apratyAkhyAnAvarNI krodhake nimittase isa mAtmavIrake pariNAmoMmeM tyAgabhAvakI orase aratipanA ho rahA hai, apra0 mAnake udayase yaha AtmA nina vartamAna pravRtti meM jo ahaMkAra hai usako tyAgatA nahIM, apa0 mAyAke Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (27) khasamarAnanda / phauja dI ki ve udayase yaha AtmA cittakoM aisA sAhasI nahIM karatA jo saMyama ghAre apanI zakti pragaTa karane meM hicakatA hai, apra0 lobhake udayase yaha AtmA viSayoMke anurAgako itanA kama nahIM karasaktA ki jisase paMcamaguNasthAna meM jAsake / isa prakAra apanI zaktikI vyaktatA meM roke jAne ke kAraNa isa vIrako aba koSa AgayA hai aura isako tattvajJAnane aisI dRr3ha vizuddha pariNAmakI hai ki jisa senAke balase isane aise tIkSNa bANa calAe cAroM yoddhA yuddhasthala meM khar3e na raha sake aura bhAgakara mohakI senAke par3Ava meM dubaka rahe / ina cAroMkA sAmhane se haTanA ki Atma vIrako dezasaMyamase bheTa honA aura paMcamaguNasthAnakI bhUmikAmeM pahuMca jAnA, isa bhUmikA meM jAte hI isa vIrakI eka maMjila phataha hotI hai aura yaha isa jagaha gyAraha pratimAoMkI dRr3ha senAoMko dhIre 2 apane hAthameM karatA huA karma zatruoM se bhir3a rahA hai, isa bhir3Ava meM jo Ananda isako horahA hai, vaha vacana agocara hai / jo jIva Alasya tyAga nijAnubhavake rasika hote haiM ve aise hI svasamarAnaMdakI pravRtti kara bhava AkulatAko vinAza svamukhakA prakAza karate haiM / 1 ( 14 ) nina zaktike prakAza meM paramAdarase udyoga karanevAlA AtmA apanI zuddhikI buddhimeM svayaMbuddha hotA huA tathA mukta - tiyAke artha kiye hue ghora samara meM apanI vIratA se apanI vijayake AnaMdako letA huA paMcama guNasthAna meM pahuMca apane mitra vidyAdhara dvArA bheje hue bAraha vratarUpa bAraha dRr3ha yoddhAoM kI sahAyatA se Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svasamarAnanda (28) -mohakI senAko dhIre 1 nirvala kara rahA hai| ahiMsA aNuvratase asahiMsA karAnevAle kapAyarUpI bhAvako, satyaM aNuvra se apatya bulAnevAle kaSAyarUpI bhAvako, acaurya maNuvratase corI karAnevAle lomAdi kapAyarUpI bhAvako, brahmacarya aNuvratase svastrI sivAya anya striyoM meM ramana karAnevAle kapAyarUpI bhAvako, parigraha pramANase tRSNA bar3hAnevAle bhAvako rokatA hai ! digvata, dezavata, anartha daMDavata tathA sAmayika, proSadhopavAsa, bhogopabhogaparimANa aura atithisavibhAgavata yaha sAtoM vrata una Upara kahe pAMca aNuvratarUpI vIroMko sahAyatA dene haiM aura kapAyoMse yuddha karane meM madada pradAna karate haiM / isa bhUmihAmeM Thaharanese isa Atma vIrakA sAmanA kAneko jo cauthI bhUmikAmeM 77 prakRti AtI rahatI thIM, unameM se dasa prakRtiyoM kI senAne AnA banda kara diyA, yAne apratyAkhyAnAvarNI krodha, mAna, mAyA lobha, manuSyagati, manuSyagatyAnupUrvI, manuSyAyu, audArika zarIra, audArika AMgopAMga, vajavRSabhanArAcasaMhanan tathA isake sAtha yuddha karaneko pahale 1.4 prakRtiyoMkI senA thI; aba 17 pratiyoMkI senAne yuddha karanese hAtha -roka liyA arthAt apratyAkhyAnAvarNI krodha, mAna, mAyA, lobha, devagati, devagatyAnupUrvI, devAyu, narakagati, narakagatyAnupUrvI, narakAyu, vaikriyaka zarIra, vaikriyaka AMgopAMga, manuSyagatyAnupUrvI, tiyacagatyAnupUrvI, durbhaga, anAdeya, ayazaskIrti // yadyapi yaha yuddha karanevAlI senA ( kama ) itanI hogaI hai, tathApi isa samaya mohake yuddhasthalakI bhUmimeM narakAyuke sivAya sarva 147 prakRttiyoMkI se maujUda hai| Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svasamarAnanda / AtmavIrake pApta eka bar3I jItakI bAta yaha hai ki jaba isake vipakSI azubha kaSAya bhAvoMke vIra kama hote jAte haiM / taba isake pAsa eka vairAgyarasase bhare hue madonmatta zubha bhAvarUpI vIra bar3hate jAte haiN| gyAraha pratimAmaI uttarottara eka ekase suMdara aura manojJa senAke balane isa AtmavIrako bar3A balavAna banA. diyA hai aura yaha dhIre 2 mohake cittako lubhAnevAle para dravyoMko aura para bhAvoMko chor3atA jAtA hai / yahAM taka brahmacArI ho strI tyAgatA, phira Arambha tyAgatA, phira dhanAdika va unakI anumati bhI tyAgakara kSullaka aura ailaka ho jAtA hai| isa anupamadazAmeM rahakara yaha AtmavIra mohake balako bahuta vIratA aura tejI ke sAtha ghaTAtA jAtA hai aura apanI zakti ko bar3hAtA jAtA hai| jyoM, jyoM, svAdhInatA, nirmayatA, nirAkulatAkI vRddhi hotI hai tyo tyo svAnubhavarasakI dhArAkA svAda baDhatA jAtA hai aura yaha dhIravIra ApameM apane zuddha svarUpakA Ananda letA hubhA svasamarAnaMdake hitakArI khedase kaJcita bhI khedita hotA nhiiN| AtmavIra svavirodhI saMptArase vimukha hotA huA apane ninAnandake vikAsako pradAna karanevAlI ziva-tiyAkI gAr3ha prItike kAraNa mohakI senAko nAza karaneke liye dRr3ha prayatnazIla ho rahA hai| pAMcaveM guNasthAnake utkRSTa ailaka padameM suzobhita hotA huA tathA utsaSTa zrAvakakI maryAdAko akhaMDa pAlatA huA AtyaMta udAsIna raha apanI vairAgyamaI chaTAko aisA prakAzita kara rahA hai ki jisase darzana karake jIvoMko moha bhavake gAr3ha baMdhanoMse Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAeka dabaka nAmeM sAhasa bhI tyAga, svasamarAnanda / (10) mukta ho jAtA hai| mohake prabala yoddhArUpI kapAyoMke dvArA trAsita kiye jAnepara bhI yaha acala rahatA hai aura pratyAkhyAnA. caraNI cAroM kaSAyoko bhI vidhvaMsa karanekA upAya karatA hai| bhava-vikAroMse rahita, nina sattAvalambI, anubhava-rasake pAnese baliSTha bhAvako dhAraNa karane vAlA dharmadhyAnakI mahAn khaDga atyaMta zAMtatA aura dhIratAke sAtha calAtA hai, aura vAda-reta samAna kaSAyoMke cAroM yoddhAoMko aisA DarAtA tathA ghabar3A detA hai ki ve ekAeka dabake baiTha jAte haiM / unakA upazama honA ki isa vIrakI zubha bhAvakI senAmeM sAhasa aura bhAnandakI aimI vRddhi hotI hai ki yaha vIra jhaTase laMgoTakI bhI tyAga detA hai| laMgoTake tyAgate hI sAtaveM guNasthAnameM ullaMgha jAtA hai aura tara munike rUpameM sarva parigraha-rahita ho Atma-dhyAnake vicAroMko itanI majabUtIse apane ApameM aura apanI ajJAmeM kAyama rakhatA hai ki chaThe guNasthAnI munIkI aisI pramAda rahita aura sAvacetIkI avasthA nahIM hotii| parantu isa avasthAmeM isa AtmavArako no paramAlhAdakI chaThA aura unmattatA AtI hai, usake rasameM vaha isa kadara balake sAtha nimanna ho jAtA hai ki isakA kadama sAta. meM eka aMtarmuhUrta hI Thaharane pAtA hai| pramAdake mAte hI yaha chaThI bhUmikAmeM gira jAtA hai| to bhI yaha sAhasahIna nahIM hotA / apanI kamarako dRr3ha bAMdha karmoMse lar3atA hI hai / vAstavameM nina jIvoMko sAdhyakI siddhi karanI hotI hai, ve jIva apane sAdhanameM kabhI bhUla nahIM karate / jinako kisI amiTa saMyoga prANapriyAke darzanoM kI aura usako ardhAGgiNI banAnejhI kAmanA Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " (31) svasamarAnanda / hotI hai ve sadA hI parama dRr3hatAke sAtha udyogazIla rahate haiN| sudhAke svAdakA jo rasika ho jAtA hai vaha sarva svAdoMse rahita paramAnandamaI svasamarAnanda kI mahimAkA vilApta karane meM parama saMtoSI rahatA hai| parama sukhamaI rAjyakA lobhI hokara yaha mAtmavIra mohake nimitta kAraNa bAhya parigrahake bhAsko tyAga halakA ho moha rAnAko dikhalA rahA hai ki aba maiM sarvathA vedhar3aka ho terI senAke nAza karane meM udyata ho gayA huuN| maiMne vairAgya-dhArAko rakhanevAlI tIvra dhyAnamaI khaDga hAthameM uThAI hai aura sarva prapaMcanAlase chUTa gayA huuN| isI liye vastra bhI utAra DAle haiM, kyoMki eka laMgo. TIkA saMbaMdha bhI isa manuSyake aneka vikalpa paidA karatA hai-aisA dhIravIra paramahaMsa svarUpa yaha vIra nizcala hokara dharmadhyAnake dvArA mohase lar3aneko taiyAra ho gayA hai / jaba yaha AtmA svarUpa rUpasamudrameM gupta ho DubakI lagAtA hai taba sAtaveM guNasthAnameM sthira ho jAtA hai / jaba vikalpamaI vicAroM meM ulajhatA hai taSa chaThemeM hI ThaharatA hai / pramAdake kAraNa chaThe sthAna kA nAma pramattaguNasthAna hai| AhAra lete hue grAsakA nigalanA tathA vihAra karate hue samitikA pAlana jaba karatA hai taba uThI bhUmimeM rahatA hai, parantu inakAryoM hI ke aMtarAlameM jaba svasvarUpameM. ramatA hai taba sAtavIM bhUmimeM AjAtA hai / isa prakAra car3hAva utAra karate hue bhI mohakI senAko khUba sAhasake sAtha dabA rahA hai / isa samaya pratyAkhyAnAvaraNI krodha, mAna, mAyA, lobha senApatiyoMkI senAne Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (32) svamaparAnanda / to AnA hI banda kara diyA / kevala 63 prakRtiyoMkI hI karma kaunaM AtI hai tathA isake sAtha yuddha karanevAlI senAoMmeM pahile ....87 prati thIM, aba pratyAkhyAnAvaraNI krodha, mAna, mAyA, lome, tiryaggati tiryagAyu, udyota aura nIca gotra yuddhasthalase cala diye kevala 79 prakArakI senA raha gii| parantu isa samaya mAtmAvArake parAkrama ko dekha mohakI ye tIna prakArakI senA yuddhasthala meM A to gaI, parantu AtmavIrake sAtha prIti utpanna hone ke kAraNa isakI .. hAni na karake madada hI karatI haiN| ve tIrthakara, sAhAraka anAhAraka prakRtiyoMkI senAe~ haiM / inako bhI . milAyA jAya to.. AtmavIra ke sAmane. 81 senAe~ khar3I haiN| yadi mohakI.. phaugako - dekhA jAya to isa samaya narakAyu * aura . tiyaAyuke sivAya .. 146: kI sattA vidyamAna hai / chaThI zreNI meM tiryagAyu * sattAse .. bhAgatI hai| aisI senAoM kA mukAbalA hote hue bhI yaha dhIravIra . nahIM ghabar3AtA hai / apanI zAntatA, vItarAgatAse apane parama mitra vidyAdhara dvArA bheje hue dazadharma, dvAdaza tapa, dvAdaza bhAvanA Adi vIroMkI senAke pratApase yaha paramasukhakI rucize bhArI yuddha / kara rahA hai aura isa svasamarAnaMdameM lavalIna ho atIndriyaM / AnandakI zraddhAse paramAmRtakA pAna karatA hai| (17) moha-zatruse atyanta sAhasake sAtha yuddha karanevAlA cetanaH / vIra chaThI zreNI meM apane parAkramake pratApase jaba saMjvalana kapAya : aura nau nokaSAyakI senAoMko apane vItarAgamaya tIkSaNa bANaH / rUpI pariNAmoMke. balase aisA balahIna banAtA hai ki unakA mukhaM / ' Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23) svsmraanndH| kumhalA jAtA hai, taba yaha vIra jhaTase sAtavIM apramatta zreNImeM mA camakatA hai| yadyapi kaI bAra mohase prerita hone para, jaMga yahI teraha prakArakI senAeM phira apane jorameM AtI haiM taba yaha eka zreNI nIce gira jAtA hai aura phira apanI apramattatAkI sAvadhAnIse car3ha jAtA hai / tathApi aba isa vIrane bahuta hI dRr3hatA pakar3I hai aura giranese haTakara AgekI zreNI meM car3haneko hI utsuka ho rahA hai / dhanya hai yaha AtmavIra ! isane aba :sAtizaya apramattake pathapara paga dharA hai. tathA anaMtAnubandhI krodhaH mAna: mAyA-lobhakI senAoMko aisA lajjAmAna kara diyA hai ki ve apane nAmako chor3akara apatyAkhyAnAdikI senAoM meM jA mila gaI haiM tathA darzana mohanIyakI tInoM prakArakI senAoMko aisA davA diyA hai ki ve aba bahuta kAla taka apanA sira na utthaaeNgii| ipta kriyAke sAhasako dekha isake parama mitra vidyAdharane isakI sahAyako dvitIyopazamasamyakta nAmake yoddhAko bhena diyA hai| isakI madada ke barase bhava yaha apane vizuddha pariNAmarUpI daloMko adhaHpravRttikaraNake cakravyUhameM sanAtA hai aura cAritramohanIyakI 21 prakRtiyoMko upazama karane kA prayatna karatA hai / isa apama. tazreNI meM isa Atma-cIrake pAsa asthira, azubha, ayazaskIrti, arati zoka aura asAtA-ina chaha pratiyoMkI setAoMne AnA bilakula banda kara diyA hai / isake viruddha yaha eka acambhekI bAta dekhane meM AI hai kimohakI senAse cir3hakara AhAraka zarIra aura AhAraka aMgopAMgakI senA isake kArya meM sahAya pahuMcAnekoM isake pAsa Ane lagI haiN| Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svasamarAnanda / (34) " yadyapi ye sahakArI haiM tathApi isa sAvadhAna samyaktI vIrako inakA bhI vizvAsa nahIM / vaha inako bhI apanA virodhI hIM jAnatA hai| Atma-vIrake jJAnakI apekSA aba isake mukAbale meM 12 prakArakI senAeM A rahI haiN| chaThI zreNI meM 81 prakArakI senAeM.. -mukAbale meM yuddha kara rahIM thIM / jaba AhAraka zarIra A hAraka aMgopAMga, nidrA nidrA, pracalApracalA aura styAnagRddhi - ina 5 ne mukAbalA karanA banda kara diyA hai, kevala 76 hI sAmane khar3I haiM / yadyapi mohake yuddha-sthalameM abhItaka 146 prakArakI senAeM baiThI huI haiN| aisI hAlata honepara bhI isa sAhasIko dharmadhyAnake cAroM pAMyoMkA pUrA 1 2la hai| jaba AjJA vicaya, apAyavicaya, vipAkavicaMya aura saMsthAnavicaya tathA :: sthAna vicaya dhyAnake sahakArI piMDastha, padastha, rUpastha aura rupAtIta dhyAnakI talavAreM camakatI haiM taba mohakI sArI phauja kAMpa jAtI hai aura idhara Atma-vIrakI vItarAga pariNatirUpI senAkI AvalI meM atyaMta tIkSNa vega hotA hai, utsAhakI unmatatA bar3hatI jAtI hai / isIke jorase aba yaha upazama zreNI meM car3ha mohake daloMko mUrchita banAnekA prayatna karaneko udyamaMtrata ho gayA hai / . " 4 dhanya hai AtmajJAnakI mahimA aura tiAkI prAptikI abhilASA ! yaha dhIravIra muni aneka parISahoMko sahatA hai / aneka prakAra deva, manuSyaM, titheca va Akasmika ghaTanAoMdvArA pIr3ita kiye jAne para bhI apane kartavyase jarA bhI vimukha nahIM hotA hai / ApameM Apa hI Apase hI Apako Apake liye - * 1 . Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) svasamarAnanda apanA rahA hai / isakI citta-magnatA aura ekAmatAkA kyA Thi.. kAnA hai / isa apUrva anubhava svAdameM ramatA huA yaha vIra mohase yuddha karatA huA bhI parama zAMta rahatA hai aura svasamarAnaMdakA vilAsa dekha parama saMtoSa mAnA karatA hai| . . . (18) mAtmarasika vIra bhavanIrake tIrameM dhIra ho apanI gaMbhIra zaktise dharmadhyAnake cAra saradAroMko apane casameM kiye hue unake dvArA aisA ekAzmana ho kose yuddha karatA hai ki aba isake sAmhane 1 saMjvalana aura 9 nokaSAyakI senAoMkA itanA bala ghaTa gayA hai ki ve isako sAtavIM zreNIse nIce nahIM girA skt| yaha paramAtmatattvavedI vairAgya-amRtake bhojanase pRSTatAko prApta apane dalasamUhake saMghaTTase mohazatrukI sattAbhUmimeM virAjita anaMtAnubandhI krodha, mAna, mAyA, lobhakI senAoMko aisA dabA rahA hai ki ve sarva senAeM bahuta hI duHkhI ho gaI haiM aura apane baMdhadalako tor3akara pratyAkhyAnAvaraNAdi kaSAyoMke daloMmeM jA chipI haiM arthAt apaneko visaMyojita kara liyA hai tathA darzanamohanIkI tInoM pratimaI senAoMko bhI aisA dabA detA hai ki ve bahuta kAlataka uThane ke liye asamartha ho jAtI haiM / isa kriyAke kiye jAneke pathyAt isakA nAma dvitIyopazama samyakadRSTi ho jAtA hai aura tara zrIguru vidyAdhara Akara isakI pITha Thokate haiM aura zAbAsI dete hue uttejita karate haiM ki, he bhavya ! aba tU mA. hasako na chor3a aura jina daloMne tere vItarAga cAritrarUpI putrako kaida kara rakkhA hai una daloMko nivAraNa kara arthAt cAritra. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svasamarAnanda (36) mohanIkI 21 prakRtirUpI senAoMko davAnemeM prayatna kara / isa prakAra himmata pA vaha vIra cupa nahIM hotA, apane zuddha pariNAmarUpI phaujoMmeM aisI uttejanA karatA hai ki ve adhaHpravRttikaraNake samAna samaya 2 apane meM anaMtaguNI zakti bar3hAte haiN| zaktike bar3hate hI yaha vIra jhaTase AThavIM zreNI apUrvakaraNameM calA jAtA hai aura pRthakkavitarkavicAra zukladhyAnarUpI yoDAke balase apUrva 2 chaTAko bar3hAtA huA cAritra mohanIke dalako upazamA rahA hai| isakI aisI tejIke kAraNa mohakI senAmeM devAyukI phaunoMkA bhAnA baMda hogayA / sAtavIM zreNI meM 59 prakRtiyoMke navIna dala Ate the| aba 55 ke hI Ate haiM tathA samyakta prakRti, bhaI nArAca, kIlaka aura asaMpAptAsphATika saMhananakI phaujoMne isa AtmavIrakA sAmhanA karanA chor3a diyA / isake pahale 76 prakatikA dala mukAbale meM thaa| aba kevala 72 kA hI raha gayA hai / to bhI mohazatrukI yuddha sattA bhUmimeM abhI 142 prakRtiyoMkA dala baiThA huA hai / yahAM anaMtAnuvandhI 4. kaSAyoMkA dala nahIM rahA hai| isa prakAra AtmavIra aura mohazatrukA bhayAnaka yuddha ho rahA hai / AtmavIra zivatiyAke mohameM phaMsA hubhA isa AzAmeM uchala kUda rahA hai ki vaha aba zIghra hI mukta mahalameM pahuMcakara apanA manoratha siddha kara legA / use yaha nahIM khabara hai ki abhI taka mohakI senAmoMke sarvase prabala yonhara anaMtAnubaMdhI kaSAya aura darzana mohanIyakI sAta prakArakI senAbhokA saMhAra nahIM hubhA hai aura ve isa ghAtameM haiM ki yaha apane prayatnase jarA thake ki hama isako girA deveM aura kaida kara leN| Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (37) svasamarAnanda | tau bhI isa samaya yaha prathama zurUbhyAnake zuddha zurU - raMga meM raMjAyamAna hotA huA apanI ahaM buddhimeM unmatta hokara sarva jagatako bhulA cukA hai aura apaneko hI zuddha cinmAtra jyotikA dhAraka paramAtmA samajha rahA hai| maiM aura paramAtmA mina 2 hai, isa vikalpako bhI ur3A diyA hai| maiM dhyAna karatA hUM aisA kartApanekA ahaMkAra bhI nahIM rahA hai / isa samaya yaha svAnubhava rasakA bhoga bhoga rahA hai aura usake rasameM aisA magana ho rahA hai jaisA eka bhramara kamalakI sugaMdhameM mugdha ho jAve / tathApi isa vikalase dUravartI hai ki maiM svAnubhava kara rahA hUM / cAharase dekho to isa vIrakI mUrti sumeru parvatake samAna nizcala hai| yadyapi aMtaraMga meM zrutake bhAvakA va zruta padakA va yogake AlambanakA parivartana ho jAtA hai to bhI isa svarUpa maganakI buddhimeM kucha nahIM jhalakatA / jaise unmatta purupaike mukhakI aura zarIrakI ceSTA badalatI hai, paraMtu usake raMgameM bAdhAkAraka nahIM hotii| AThaveM padameM virAnita dhyAnI AtmavIrakI aisI hI koI apUrva pariNati hai / isakI nirAlI chaTA isIke anubhavagocara hai yA zrIsarvajJa paramAtmA ke jJAnameM prativimvita hai / yaha yoddhA apane guru vidyAdharakI kRpAse AtmIka sampadAkA upabhoga karatA huA moha zatruke mukAbale meM kisI prakAra na dabatA huA. svasamarAnandake sukhameM adbhuta tRptikI upalabdhi kara rahA hai / ( 19 ) paramAtmatattva- vedI, nijAnanda- anurAgI, svasaMvedana-bhAgI zivara maNi - AzaktadhArI nijaguNa sAhasa vistArI AtmavIra AThaveM svasvarUpakI maganatAse aisA baliSTha ho gayA hai ki isane . Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svasamarAnanda / apane zuddha pariNAmarUpI senAmoMke jorase mohazatrukI 36 prakArakI senAoM navIna Agamana roka diyA hai aura ekAeka AThavese navameM guNasthAnameM bhAgayA hai| jina zunha pariNAmoM ke dvArA cAritramohanIke baloMko nirmUla karane ke liye isa vIrane sAtaveM daravAjemeM karaNalabdhikA prAraMbha kiyA thA una zuddha pariNAmoMkI jo bhapUrva chaTA pAThavIM zreNI meM thI usase mati vilakSaNa mahimA isa samaya ina zuddha pariNAmarUpI daloMkI ho gaI hai| isa anivRttikaraNameM nitane samaya isa mAmavIrako ThaharanA hotA hai utane samayake liye prati samaya adbhuta hI adbhuta zuddha pariNAmoMkI senA vidyAdhara gurudvArA preSita kI ArahI hai| isa zreNIkI kucha aisI gati hai ki jitane vIra, yodA, vidyAdhara gurukI kRpAse moha-zatruse yuddha karate 2 eka hI samayameM isameM mAnAte haiM una sabake liye ekasI hI zuddha pariNAmoMkI senA sahAyatAke liye A jAtI hai| ina pariNAmarUpI yoddhAoMkI AhaTa pAte hI nIce likhI 36 prakArakI senAoMko moha rAnAne bhejanA baMdakara diyA hai| nidrA, pracalA, tIrthakara, nirmANa, prazasta, vihAyogati, paMcendriya jAti, taijasa zarIra, kArmANazarIra, AhA. raka zarIra, mAhAraka aMgopAMga, samacatula saMsthAna, vaikriyaka zarIra, baiMkriyaka aMgopAMga, devagati, devagatyAnupUrvI, rUpa, rasa, gandha, sparza, magurulaghutva, upaghAta, paraghAta, ucchAsa, trapsa, bAdara paryApta, pratyeka, sthira, zubha, sumaga, susvara, mAdeya, hAsya, rati, juguptA, bhaya / aba yahAM kevala 12 prakRtiyoMkI hI senA mohadvArA preSita kI jAtI hai| AThavIM zreNImeM jaba 72 prakRtiyoMkI senA Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svasamarAnanda / mukAbale meM thI aba yahAM hAsya, rati, mati zoka, bhaya, jugupsA ina chaha prakArakI senAoMne apanI pramAda avasthA kara lI hai, kevala 16 hI dala sanmukha haiM / yadyapi moha-rAjAke cakravyUhake kSetra meM bhaba bhI 192 daloMkA hI astitva hai| aMtarmuhUrtake samayake aMdara hI isa bhAtmavIgne apane parAkrama aura zukla dhyAnamaI daloMke pratApase mohake prabala yohA kodha, mAna, mAyA, lobha aura vedoMkI senAoMko vihula aura nirbala kara diyA hai / samyagjJAna dvArA pacanase prerita vItarAga cAritrarUpI dhyAnakI mamiko nisa samaya yaha AtmavIra prajvalita karatA hai ekAeka karmoke daka zithilatAko prApta ho jAte haiM / jitanI 2 DhilAI kophe daloMmeM hotI hai utanI 2 puSTatA mAmavIrakI zuddha pariNAmarUpI senAoMmeM hotI jAtI hai| isa samaya bhAtmavIrakI senAmoMmeM apUrva mAnanda hai| apane sAhasake umaMgase DUbI huI apanI senAko dekhakara yaha AtmavIra paramasaMtoSita ho rahA hai, bhava-kIcar3ase mAno Apako nikalA humA mAna rahA hai, jagatake jaMjAloMse mAno prathaka ho rahA hai| yadyapi yaha vIra nijasvarUpAnubhavameM lIna hai aura buddhipUrvaka vikalpoMse pRthak hai tathApi vikalpameM grasita tattva- khonI puruSoMke liye isa AtmavIrakI avasthA aneka prakAraMse manana karaneke yogya hai| vAstavameM jina jIvoMko mohake phaMdoMkA pattA laga jAtA hai aura jo jina vidhikA kucha bhI ThikAnA pA lete haiM tathA apane vizrAmapadakI zraddhA tanmaya ho jAte haiM ve jIva mohase samara karane meM kisI prakAra nahIM haTate aura kamara bAMdhakara jaba pharmadalake bhagAneko udyata ho jAte haiM taba apane Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svamarAnanda | (40) udyogake anubhava meM svasamarAnandako pate hue vizAla AtmabhAvake prakAza meM udyotarUpa rahate haiM / ( 20 ) " mahAvIra dhIra samarazIla utsAha-gaMbhIra AtmarAjA, mohake yuddha meM bijayako prApta karatA huA apanI aTala zakti aura vidyAdhara gurukI sahAyatA se jo Ananda aura umaMga prApta kara rahA hai usakA varNana karanA vANIse agocara hai | bhalA jipsa rasikako Atma-rasa se bane hue parama amRtamaI vyaJjanoMkA svAda mila jAtA hai vaha jivhAindrIkI tRSNAke nizAnoMkI kyA paravAha kara sakatA hai ? usake svAbhimAnakI gaNanA gaNanAse bhI vAhya hai / usakI zAMtatAkI zItalatA caMdanamAlatIko bhI lajAnevAlI hai / usakI dhIratAkI akSamatA parvatako bhI tiraskAra karanevAlI hai / nija vilAsinI priya anubhUti sakhIkI ruci isa yAtmAnaMda Azaktako apane kAryameM parama dRr3ha kiye hue hai ! anivRttikaraNake padameM yaha dhIra moha nRpake parama vizAla kaSAya-yoddhAoMkI senAkA bala prati samaya adhika 2 ghaTAtA jA rahA hai| isakI zukladhyAnarUpI khaDgake camakane se mohakA sArA bala kampita ho rahA hai, yuddha sthalameM paga jamatA nahIM / moha dalakI asAvadhAnI dekha AtmavIra jhaTase 10 vIM zreNImeM car3ha jAtA hai aura sUkSmasAM parAyake sthala meM kaSAyoMmeM se kevala saMjvalanalobhako hI apane sAmane atyanta kRza aura durbala bhavasthA meM khar3A pAtA hai / aba moha nRpane lAcAra ho puruSaveda, saMjvalanakrodha, mAna, mAyA, lobha, aise pAMca prakArake senAdalako yuddhasthalameM bhejanA banda Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svasamarAnanda kara diyA hai, kevala 17 prakRtiyoMkI naI senA AtI hai| to bhI sAmanA karaneko abhI 60 daloMkI ekatratA ho rahI hai| kevala yahAM strIveda, puruSaveda, napuMsakaveda, saMjvalana krodha, mAna, mAyA aise chaha daloMne sAmanA karanA baMdakara diyA hai| 'parantu mohake sattAmaya yuddhasthalameM abhI 142 pratiyoMkI senA maujUda hai| jitanI 9 vI meM thI utanI hI hai / mohako yuddhameM haTAnA koI sugama kArya nahIM hai| mohake gorakhadhandheko kATa 'DAlanA kisI sAdhAraNa garur3akA kAma nahIM hai / isake liye saccA zraddhAnI sAhasI vIra puruSa hI honA cAhiye / nisane tattvAmRtase apane AtmAko dhonA prArambha kiyA hai, nisane sarva orase upayoga haTA eka nijameM hI nijako thAmA hai, jisane samyakadarzana, jJAna cAritrake tInapaneko miTA diyA hai, jisane nina zaktikI luptatA haTA DAlI hai-vahI dhIravIraM isa padameM pahuMcakara sthira ho jAtA hai aura rahe sahe atyanta nirbala lobhakI senAko bhI bhagAnekA udyama karatA hai| aise hI udyogazIlaM mokSa puruSArthIko bhavavipinanirodhaka svasamarAnaMdakA vilAsa AtmAke anubhavameM prApta hotA hai| . guNagaNasamRddhi-dhArI anupama dhAma-vihArI caitanyapadavistArI muktitiyA saMmohakArI AtmavIra mohake sAtha yuddha karate 2 ati dRr3ha ho gayA hai / yaha vIra apane zuddhopayoga yoddhAke baliSTha sipAhiyoMke prabhAvase saMjvalana-lobhakI senAko aisA chinnabhinna aura duHkhI kara detA hai ki vaha sArI senA dabakara Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khasamarAnanda / (42) " nIce baiTha jAtI hai aura yaha ekAeka gyArahavIM zreNImeM pahuMca jAtA hai / aba yahAM cAritramohanIyakI sarva 21 prakRtiyoMkI senA upazAMta ho gaI hai| vItarAga cAritrarUpI parama mitrakI aba sahAyatA prApta ho gaI hai / upazAMtamoha guNasthAnake svabhAva meM nizcala raha vItarAga vijJAnatAkA Ananda anubhava karanA isakA kArya ho gayA hai| aba yahAM mohake dabanese jJAnAvarNIkI 1, darzanAvarNIkI 4 aMtarArAyakI 5, nAmakarmameM yazakIrti aura uccagotra aise 16 prakRtiyoM kI navIna senAoMkA mAnA banda ho gayA hai, kevala sAtAvedanIyakI hI senA AtI hai| isake pahale 60 prakRtiyoM kI senA sAmane khar3I thI, yahAM saMjvalana -lobhane vidA lI, kevala 59 senAeM hI mukAbale meM haiM / yadyapi moharAjAke yuddha kSetrameM aba bhI 142 prakArakI I senAeM DerA DAle par3I haiM / yathAkhyAtacAritrake samyak anubhava meM isa AtmavIra ke zuddhopayogakI anupama chaTAkA vacanAtIta AnaMda - prApta ho rahA hai / isake AnaMdameM maiM siddhasvarUpa hUM - yaha vikalpa bhI sthAna nahIM pAtA / aba yaha mukti-mahalake bahuta karIba ho gayA hai, apanI pUrva avasthA kyA thI yaha bhI vikalpa nahIM uThAtA / AtmAvIra apane aMtaraMgameM 6 dravyakA nATaka dekha rahA hai, parantu Azcarya yahI hai ki usameM apane bhAvako ramAtA nahIM / sivAya nijAtma bhUmike usakA upayoga kahIM jAtA nahIM / usa bhUmimeM virAjita nima anubhUti sakhIse hI hara samaya vArtAlApa karanA - isakA kAma ho gayA hai / yadyapi abhI bahutasI senAeM khar3I haiM tathApi mohake khAsa 2 yoddhAoMke yuddhase muMha mor3a lene para yaha Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (43) khasamarAnanda / bilakula bekhaTake ho gayA hai jaise koI yuddha se lar3ate 2 thakakara vizrAma letA hai aura taba ArAma meM mana ho jAtA hai| aise hI yaha dhIravIra apane antaraMga meM apane Antarika cainameM DUba gayA hai / satya to yaha hai ki jo sAhasI hotA hai vahI udyogake balase mIThe phaloMko cakhatA hai| yaha Atmaghana-dhanI apane prabhA vazAlI tejase nijameM laya ho svasamarAnandakA svAdabhoga akala aura amana ho rahA haiM / . # ( 22 ) yaha AtmArAma gyArahaveM guNasthAna meM pahuMca kara aura sAre 'mohake khAsa yoddhAoM ko dabAkara parama zAMta aura yathAkhyAtacAritrameM mana ho gayA hai aura apane zukladhyAnakI tanmayatAmeM lIna ho karma - zatruoMke balase mAno niDara ho gayA hai| isako isa vItarAga pariNati meM ramate hue jo Ananda hotA hai usakA svAda lete hue anya sarva svada va anya sarva vicAra luptarUpa ho gaye haiM / jaise koI viSayAndha rAjA kisI strIke premameM mugdha hotA. humA ranavAsameM baiThA ho aura usake kileke bAraha zatrukI senA DerA DAle par3I huI ho| usI taraha isa zreNIvAlekI dazA ho rahI hai / isa vIra AtmAkI dhyAna khar3agakI coToMse mohanIyakamekI jo mukhya 2 senAeM capeTa khAkara gira par3I thIM aura thor3I dera yAne kevala antarmuhUrtake liye aceta ho gaI thIM, ve ekAeka saceta honI zurU hotI haiM / dekhate 2 hI saMjvalana lomarUpI yoddhA, jo abhI thor3I dera pahale hI aceta ho gayA thA, uThatA 'hai aura apane AkramaNase usa bekhabara AtmabIra ko aisA dabAtA Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (44) svasamarAnanda / hai ki usakI vaha svarUpasAvadhAnI TUTa jAtI hai aura lAcAra ho vicAreko gyArahavAM sthAna chor3anA par3atA hai|, dasameM AtA hai| -vahAM kucha dama letA hI hai ki isako nila dekha saMjvalana krodha, mAna, mAyA va nokaSAyakI senAeM bhI ghera letI haiM aura isako dasavaise nauve meM, nauvese mAThaveMmeM aura AThaveMse haTAkara sAtavameM paTaka detI haiN| jyoM 2 yaha giratA hai-isakI UMcI sAvadhAnI nIcI hotI jAtI hai, tyoM 2 hI kapAyoMkI senAeM bala pakar3atI jAtI haiN| vAstavameM jo yuddhameM kar3anevAle haiM unake liye bar3ImArI sAvadhAnI cAhiye / yaha yuddha pariNAmoMkA hai, isameM trizuddhatAkI kamI hI asAvadhAnIkA kAraNa hai| kucha AtmavIrakI pramAda avasthA nhiiN| sAtaveM guNasthAnameM ThaharA hI thA ki ekAeka apratyAkhyAnAvaraNI aura pratyAkhyAnAvaraNIkapAya udayameM Akara usako davA dete haiM aura yaha vicArA girakara sAtavese chaThe aura chaThese cauthemeM A jAtA hai| dekhiye, vizuddharUpa pariNAmoMkI senAoMkI nirba. latA jo kaSAyakI senAoMse dabatI calI jAtI hai / gyArahaveMkA dhanI cauthemeM bhA gayA hai| cAritrakI mamatA haTa gaI hai| saMyamake chUTanese bhAvoMmeM cAritra hInatA chA gaI hai| kevala zraddhAna aura svarUpAcaraNa cAritra hI maujUda haiM yadyapi cAritrakA Ananda vighaTa gayA hai tathApi samyaktakA Ananda to bhI isako dRr3ha banAye hue hai aura phira Age car3hAnekI utsukatA rakha rahA hai| parantu dabate hue ko dabanA hI par3atA hai| ekAeka mohakA sarvase prabala zatru mithyAt AtA hai aura apanI prabala senAbhoMke balase aisA Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (45) svasa merAnaMnda ! dabAtA hai ki AtmavIra ke sAre sahAyaka yoddhA haTa jAte haiM aura usako cauthe se pahalemeM A jAnA par3atA hai| taba mithyAtva bhUmimeM pahale ke samAna Akara saMsArI arucivAna hokara pUrNatayA mohake paMje meM daba jAtA hai aura yahAM viSayoMkI andha-zraddhA cittako Akulita kara letI hai / taba isa vicAreko svasamarAnandakA sukha milanA banda ho jAtA hai| hA kaSTa ! kahA~ amRtako pAna aura kahAM viSakA svAda / acaMbhA nahIM / 7 (23) jo AtmArAma vidyAdhara gurukI asIma kRpAse eka mahAmohake kArAgArase nikala bhAgA thA vaha phira pahale kisI dazA meM hokara atizaya hInadIna ho gayA hai| viSayoMkI tRSNAne usake cittako Akulita kara diyA hai / cittameM aneka prakArakI cAhanAe~ uThatI haiM, kintu pUrI hotI nahIM, isa kAraNa yaha AtmArAma atizaya dukhI ho rahA hai / yaha yakAyaka eka upavanameM jAtA hai aura eka janarahita zUnya vaTa vRkSa kI chAyAmeM baiTha jAtA hai / usa samaya apanI hAlatako isase pahalekI dazAse milAna karatA hai, to apaneko mana aura tana donoMmeM ati klezita pAtA hai / apane bhAvoMkI azubhatAko soca 2 kara raha 1 jAtA hai ki isakA kAraNa kyA hai jo meremeM aisI gandagI A gaI hai, meharI sArI vIratA mujhase judI ho gaI hai, nirbalatAne dabA liyA hai; kyA karUM / kidhara jAUM ? itanA vicAra Ate hI caTa kaSAyakI tIvra kRSNalezyA eka aisA thappar3a mAratI hai ki turaMta hI kisI indrIke viSayakI cAha se mohita ho 'usI cAhase taMnamanako. naLAne laga 7 + " + , * Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svasamarAnanda | (46) jAtA hai / yakAyaka ugharase parama dayAlu vidyAdhara guru Ate haiM aura dUsare isa AtmakI aisI bhavama ceSTA dekha socate haiM ki are kyA ho gayA ? yaha to vahI hai jisane apane balase moha - rAjA sarvase prabala kaSAyarUpI sarva vIroMko davA diyA thA aura yaha gyArahaveM sthAna para pahuMcA gayA thA, kevala tIna hI sthAna tama karanA bAkI rahe the / yadi unheM aura taya kara letA to avazya -tIna lokakA nAtha hokara svAnubhUtikA Ananda sadA ke liye bhogtaa| para koI Azcarya nhiiN| jabataka zatrukA nAza na kiyA jAya tabataka usake jora pakar3a lenemeM kyA roka ho sakatI hai / vAstacameM aba to isakI phira pahale kIsI burI dazA ho rahI hai; parantu yaha sAhasI aura udyogI hai; ataeva paropakAratA karanA cAhiye, bhejatA hai, dezanA AtI hai aura apanA prabhAva usa para jamAneke lie usI vakta apanI putrI dezanAlavdhiko samajhAneke liye usIke sAmane baiTha apane iSTadeva paramazuddha paramAtmAkA mananakara bhavAtApakI garmI miTAtI hai aura nijasvarUpake premameM rata ho hRdayameM zAMtidhArA bahA usIke rasako svayaM pAna karatI hai tathA kucha rasake chITe usa dukhI AtmAke Upara DAlatI hai| yaha usa chIMTeko pAkara yakAyaka cauMkatA hai, phira cAhakI dAhase jalane laga jAtA hai|. saca hai mithyAt bairI isa jIvakA paramazatru hai| no sAhakara isakA sarvathA vidhvaMza kara DAlate haiM, ve hI svasamarAnandako pAkara jaganAyaka ho jAte haiM / (24) 4 paramakalyANarUpiNI jagaduddhArakAriNI supatha - prakAzinI vidyAdharakI suputrI : "dezanAlabdhi" ke bArabAra paramAmRta Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4-1) khasamarAnanda chir3akanese glonitacittaM AtmArAmakI malInatA haTatI hai aura yakAyaka jAgRta ho apane vAstavika svarUpako vicArane laga jAtA hai ki, oho ! maiM to parama zuddha siddha sadRza jJAnAnandI mAtmA hUM, merI jAti aura siddha mahArAnakI jAtimeM koI antara nahIM, meremeM vartamAnameM jo malInatA hai usakA kAraNa merA karma-senAoMse ghirA humA rahanA hai| saca hai, vRthA hI indriya-janita sukhoMko sukha kalpakara Akula vyAkula ho rahA huuN| ina duSTa indriyoM se kisI bhI mAtnAkI tRpti nahIM ho skii| hAH ! dezaMnA saMkhI bar3I hitakAriNI hai| yaha satya kahatI hai / maiM nisa sukhakI cAhanA karatA hUM vaha sukha to merA svabhAva hai| mere hI meM vidyamAna hai| maiM apane bhaMDArako bhUlakara dukhI ho rahA huuN| Ana isa saMkhIkI kRpAse mere cittako bar3A hI mAlhAda hubhA hai, aisA. vicAra usa sakhIse hAtha jor3a kahatA hai ki, he bhaginI tuma isI prakAra mujhapara rUpA karake prati divapta apanA puSTa dharmAmRta-jala meremeM sIMcA karo, jisase merA nivalapanA nAve aura sAhasa paidA ho, ki maiM phira udyama karake mohake cuMgalase httuuN| isa prakAra isa AtmArAma kI ceSTA dekha bhAyu binA sAtoM karmoMkI senAeM jo isako dherai hue haiM kAMpa uThatI haiN| itanA hI nahIM senA ke kaI kAyara sipAhI apane balako ghaTA huA mAnane lagate haiM / bhAtmArAmakA prArthanAnusAra dezanAlabdhi apanA punaH punaH upakAra pradarzita karatI hai / jyoM 2 isake Upara denAkA asara par3atA hai, * karma-senAko bala zithila aura sthiti saMkocarUpa hotI jAtI hai| yahAM taka ki 70 "kor3Akor3I sAgarakI sthiti ghaTakara: eka Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svasamarAnandaH / (8.8). kor3Akor3I sAgara ke bhItarakI hI raha jAtI hai / dezanA divase aisA zubha asara hotA dekha parama dayAlu vidyAdharaguru 'prAyogyalabdhi' ko bhejate haiM / isa sakhIke balase karma- senA aura bhI, " apane jora aura sthitiko ghaTA letI hai / AtmArAma apane C . 2 8 sAhasako bar3hAtA hai aura isa sakhIke pUrNa balako pA anantAnu bandhI kodha ma0 mAna, a0 mAyA a0 lobha tathA midhyAtvaM, samyukta mithyAt aura satyak prakRti mithyAta- ina sAta yoddhAoM ke balako nAza karanekA dRr3ha saMkalpa kara karaNalabdhi' kI jyoM hI sahAyatA pAtA hai, tyoMhI samaya 2 para mohakI senAko dabAeM: jAtA hai aura apane pAsa vizuddha pariNAmoMkI senAmako bahAe: AtA hai / aMtarmuhUrta ke isa prayatnase vaha AtmavIra ati zIghra hI ina sAtoMko davA upazamasamyakta kI zreNIpara car3hakara apanI vijayakA DaMkA bajAtA aura punaH ziva- ramaNImeM Azakta ho jagatke kSaNika sukhose bAhya svasamarAnandakA anubhava letA huA sukhI hotA hai / " (25) " zramIkA sAhasa jo isane mohanRpakI senAke AtmavIrako mohanRpake jaMjAla se bacaneke liye jo kaSTauThAnA paDate haiM unakA anubhava use hI hai / dhanya hai isa pari balako eka daphe dabA liyA thA aura jo apane sthAna para pahuMcaneke nikaTa hI thA, paraM usa mohake tIvra dhoke meM AjAnepara yaha aisA girA ki mahA midhyAMta zatruke AdhIna ho gayA, para isane taba bhI himmata na hArI aura isa prakAra dRr3hatA rakhane se ma tameM yaha samyaktI - . 4 t Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (49) svasaparAnanda / zreNIpara car3ha hI gayA / yaha bAta dekha moha-nRpake pakSiyoMko bar3A hI kaSTa huA hai aura ve nipsa tisa prakAra isa vIrako isa zreNIse DigAnA cAhate haiM, parantu isa samaya yaha dhIra hokara apane svarUpako na bhulAkara vahAMse apanA kadama nahIM haTAtA hai| darzanamohanayi yoddhAke tIna bhAdhIna cAkara mithyAtva, sampagmithyAtva aura samyakta prakRti mithyAtva yadyapi daba gaye haiM, parantu yuddha bhUmise haTe nahIM haiM aura mohanRpase prerita kiye jAne para tInoM hI isa dAvameM lage haiM ki isako isa zreNIse cyuta kareM / parantu isa vIrake aMtaraMgameM apane Atmazuddha buddha pAma tejasvI balakI aisI andA vidyamAna hai aura yaha prazama, saMvega, anukampa aura Astikya yohA oMkI senAoMko zatrukI vipakSameM aisI dRr3hatAse jamAe hai ki isakI pariNAma rUpI senA-daloMke sAmane una tInoMkI senA. oMkA kucha bala nahIM cltaa| parantu una tInoMkI senAoMmeM se samyaktarakRti-vI senA bar3I catura hai, dekhane meM bar3I sarala mAlUma hotI hai / usane a.tmavIrakI senAmeM dAva pAkara aisA mela badAyA ki usake kampameM jAkara senA dalako malIna karane lagI, mAtma vIrakI senAko zithila karane kA upadeza dene lagI : kabhIra bhole jIva mohameM para apanI dRr3hatA gamA baiThate haiN| ThIka yahI hAlata isakI huI / atmavIra yadyapi isa zreNIse cyuta nahIM huA hai tathApi samyakaprakRtikI senAkA prabhAva par3a jAnese cala, malina, agAdarUpa ho jAyA karatA hai / yadyapi ipako mokSake anupama AnandakI zrahA hai tathApi kabhI 9 sazaMkita ho jAtA Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svasamarAnanda / (50) hai aura phira ekAeka samhala jAtA hai| kabhI 2 indriya viSayoMkI cAhanAko upAdeya mAnane lagatA hai ki ekAeka samhala jAtA hai| isa taraha 15 mala doSoMmeMse kabhI kisI na kisIke jhapeTameM A jAtA hai / apane mAtmadravyako zaktikI apekSAse paramAtmAse bhinna zraddhAna rakhate hue bhI kabhI 2 nizcayase bhI bhinnatA samajha letA hai aura turaMta samhala jAtA hai| apane svarUpa samAdhimeM rahanA hI upAdeya samajhatA hai, paranta kabhI 2 paMcaparameSTIkI bhaktiko hI ekAntase sarvathA mokSa-kAraNa jAna santuSTa ho jAtA hai; parantu turaMta hI samhala jAtA hai| isa prakArakI malIna, calita aura agAr3ha avasthAko bhogatA humA bhI apane samyakUzraddhAnase miratA nahIM / mithyAt aura mizra lAkhoM hI yatna karate haiM, parantu isakI thiratAko miTA nahIM skt| aisI kSayopazama samyaktakI avasthAmeM yaha vIra bhava sambandhI sukhase vilakSaNa zAtmAdhIna sukhako hI apane ApameM anubhava karatA humA aura apane sat svarUpI sarva anya dravya, guNa, paryAyoMse pRthak bhAvatA hubhA jo AnaMdakA anubhava karatA hai vaha anubhava parigrahI samyaktarahita SaTakhaMDAdhipati cakravartIko bhI nahIM ho sakA dhanya hai yaha vIra jo isa prakAra sAhasa kara pravaka moha-zatruse yuddhakara adbhuta svasamarAnandakA svAda le rahA hai| ___ Ana yaha AtmavIra kSayopazamasamyaktake manohara vastroMse susajjita ho paramAtma parama pAvana mahAvIra-sammati vIra-atidhIra-vaImAna svarUpa zrI zaddhAtma / ke Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) svasamarAnaMnda / sabhA meM upasthita ho cahuM ora dRSTi phailAkara dekhatA hai, to sabhAmeM paramasaumya, sahajAnandarasa se bharapUra svAbhAvika chaTAmeM kallola karanevAlI aneka vizAla mUrtiyeM virAjamAna haiM / jJAna; darzana, sukha, cI, cAritra, samyakta, kSamAbhAva, mArdava, Arjava, zauca, satya, saMyama, tapa, tyAga, AkiMcanya, brahmacaryyaM tatrUpa, atatarUpa, ekarUpa, anekarUpa, svadravya astitva, paradravyanAstitva, svakSetramastitva, parakSetranAstitva, svakAla astitva, parakAla astitva, svabhAva astitva, parabhAvanAstitva, nityatva, anityatva Adi parama zAMta guNa parama samatAbhAva ke sAthameM eka hI sthaupara avizeSatAke sAtha virAjamAna haiM / zrIjinendra mahAvIra paramAtmAke upayogarUpa dehase anubhava svarUpa parama divyadhvani apanI gaMbhIratA, satyatA, manoharatA aura vItarAgatA se sarva sabhA upasthita sabhAsadako AnaMdita karatI huI paramacitsvAdurUpa amRtase tRpta kara rahI hai / isa samayakI chaTA nirAlI hai / sarva sabhA meM eka samatA chA rahI hai | jaise zaradaRtuke nirmala bAdaloMse AkAza AcchAdita ho parama zobhA vistAratA hai usI taraha anubhava rasakI dhArAoMke barasane se sivAya isa svarasakI zobhAke aura kucha dRSTigocara nahIM hotA / ina dhArAoMkA aisA prabhAva hai ki anAdi saMsAratApa ekadama zAnta hokara miTa jAtA hai| viSayabhogakI tRSAse trAsita vyakti aneka viSayoM meM daur3a 2 kara jAnese kevala kheda hI uThAtA * aise hai yA adhika tRpAke calako bar3hAkara parama khI / . . Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svsmraannd| jAtI hai| parantu nina rasa sudhA samUhako bArambAra pInekI utkaMThA aura cAhanA umar3a bhAtI hai| yaha kSayopazamasamyaktI jIva parama vIrottama zrI zuddha vIranAthakI sabhAke darzana kara, kevala darzana hI nahIM, unake svarUpake dhyAnameM laulIna ho apanA janma katArtha mAna rahA hai, to bhI kabhI 2 svarUpase cyuta ho jhokA khA viSayAnurAgameM calA jAtA hai-yaha isameM nirbalatA hai| abhI isake yuddhakSetrameM samyaktamohanI apanI senAko baiThAle hue hai| yaha caMcalatA usIkI huI hai| para yaha turanta samhalatA hai aura apane svarUpameM A virAjatA hai / aura zrI mAtmavIrakI nirvANa lakSmIkI arcAke artha aura unake pratApase apanA moha-andhakAra miTAne ke liye jJAna-jyotike jJAnamaya vikalpa svarUpa aneka prakAzamAna bhAvadIpakoMko prajvalita karatA hai| aura inhIke prakAzameM zobhita hotA huA va zomA vistAratA huA dIpAvalIkA mahAna utsava manA rahA hai| zrIvIra prabhukI jharcAke artha isane svAbhAvika AtmajJAnamaI modaka tayyAra kiye haiN| jinako prasita karanese bhAvika jIvoMkA kSudhArUpI roga sadAke liye chUTa jAtA hai| ina anupama modakoMko parama sundara sphaTika maNimaya nija sattAkI rakAbImeM virAjamAna kara aura tIna ratnamaI parama dIpako sthApita kara bar3I hI sAra aura supaTa bhaktise zrI paramAtma prabhu aura unakI nirvANa lakSamIkI pUjana karatA hai| isa samaya aura isa kSaNa ki jaba zrImahAvIra paramAtmAne sarva parasambandhoMko haTAkara apanI muktitiyAse sammelana kara parama tRptatAkA lAbha kiyA hai-isa naivedya aura dIpapUjana Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ... . . (53): . "svasaMmarAnanda ! hI kI mukhyatA hai / isa samaya yuddha ruka gayA hai / isa samaya yaha samyaktI parama gAr3ha bhAvase nija anubhava rasameM hI mana hai.| .. phira kisakI tAva hai jo isake svarUpako calAyamAna kara ske| yadyapi yaha svasvarUpAvarohI haiM, parantu abhI taka moha.rAnAphe . prapaMcoMse bAhara nahIM gayA hai| yaha bhavya jIva isa bAtako jAnatA . hai / isIliye bhedavijJAnazastrako samhAle hue sadA sAvadhAna. . . raha svasamarAnandake anubhavakA bhoga bhoga rahA hai|., . . . . (27) . zrIvIra minendra paramAtmAkI hArdika rucise bhakti aura pUjana kara yaha kSayopazama samyaktI jIva apanI cauthI zreNI meM hI apanI : pratIti sambandhI pariNAma rUpI sevAmeM caMcalatA dekha vicAratA hai aura isa caMcalatAkA kAraNarUpa samyaktamohanIkI senAoMkA apane ... Upara mAkramaNa jAna isa kalaMkase apaneko bacAneke liye nina . zuddha svabhAvamaI paramAnanda kevalIkI zaraNa grahaNa karatA hai. aura unake zuddha sadaguNamaI caraNAravindoMmeM TakaTakI lagA nirakhatA hai / vidyAdhara sadguruke pratApase turanta hI karaNarUpa zuddha mAvakiI senAke dala isa bhavya jIvakI sahAyatAke liye prApta ho jAte haiM / yaha zuddha-bhAva dala ekadamase moha rAjAkI senAmeM ghasate haiM / sAmane samyaktamohanIkI senA aura isake idhara ugharaM va pIche mithyAttva mizra aura anantAnubaMdhI : kaSAyoMkI senA upasthita hai / karaNarUpa, senAke bhAvarUpa . sipAhI bheda-vijJAnamaI tIkSNa khar3agako liye hue sAtoM prakRtikI senAoMko kATa rahe haiM / vAstavameM ina senAoMne bahurUpiyakA rUpa banA liyA hai / karaNa Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kisIke prANa nahIM letI, parantu isakI vakratAko meTa detI hai, taba bahu rUpiyApanA miTa jAtA hai, sAre pudgarakI moha-mAyA alaga ho jAtI hai / taba jIvakI nirmala bhAvarUpa hI senA bana jAtI hai, jo zIghra hI moha-pakSako tyAga cetana pakSameM A jAtI hai / isa khar3aga ke anokhe abhyAsa se sAtoM makRtikI senAeM zanaiH 2 apanA rUpa chor3a detI haiM aura mohake yuddha kSetrameMse vidA ho jAtI haiN| aba to isa AtmavIrane bar3I bhArI vinaya kara DAlI hai / anAdi kAlase AtmAko vihala karanevAle zatruoMkA nAma nizAna taka bhI miTA diyA hai / dhanya hai ! aba to yaha vIra kSAyika satyaktakI upalabdhimeM parama tRpta ho rahA hai / svarUpAcaraNa cAritra avinAbhAvI samyagdarzana aura samyagjJAna mitroMkI susaMgatimeM apane Apako kRtArtha mAnatA huA nija anubhUtitiyA ke svarUpa - nirakhanameM ekAgra ho rahA hai / SaT dravyoMkI nija-svarUpatA - darpaNa meM padArthake samAna pratibhAsamAna ho rahI hai, jidhara dekhatA hai samatA svarasatA aura zAMtatAkA hI ThATha dIkha rahA hai| jaise bhAMga pInevAleko saba harA hI irA jhalakatA hai vaise hI isa svarasa pAnI unmattako sarva svarasa rUpa hI prakAzamAna * / mAno yaha sArA loka anubhava- isase bharakara parama zAMta - me aura yaha usImeM DUbA huA bekhabara camakatA huA svarUpA 1 DasTa rahA 6. kSobharahita eka sAgara par3A hai / samyaktaratna jisake mastaka59 viparyaya aura kAraNa viparyaya rUpI aMdhakArako haTA rahA . apUrva lAbhameM jJAna vairAgya yoddhAoMkA sanmAna karatA huA yaha .. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmadhIra svarUpa tanmayatAmeM maTakA huA svasamarAnaMdakA svAda le svapatha avarohI ho rahA hai| (28) caturtha zuddha guNasthAnAvarohI svAtmAnubhavI kSAyikasabhyagdRSTI AtmavIra saMsAra sthita jIvoMke anAdi kAlIna tIna zatru aura moha rAnAke parama priya aura baliSTha yohA sapta moha-karmapara bhamiTa, apUrva, aura nizcaya moha vidhvaMzanI vinayakI upalabdhise akathanIya mAnanda aura mukti-kanyAke anupama nirmala mukha ava. lokanake ullAsameM tanmaya ho rahA hai aura hada sAhasa pakar3a moha kI mavazeSa vRhat karmarUpa senAke vidhvaMsa karaneko bhedavijJAnamaI bhaTa khar3agako uThAtA hai aura usakI nirmala kAntikoM camakAtA huA ati nirbhayatAse moha-dalameM praveza karatA hai| vizuddha pariNAmarUpa sipAhiyoMkI madadase mAnakI mAnameM apratyAkhyAnAvaraNI kaSAyake cAra yoddhAoMkI senAko aisA duHkhita karatA hai ki ve vihvala hokara sAmanA chor3a bhAgatI haiM aura ati dUra nA bhayake sAtha chipakara baiTha rahatI haiN| itanehI meM dezacAritra yoddhAkI 11 prakArakI senAeM jo apatyAnyAnAvaraNIphe daloMke tenake sAmane nahIM mA sakI thIM, aba jhUmatI huI va AnaMda manAtI huI va tyAgake sugandhita raMgo apanI manohara pozAkoMse jhalakAtI huI yuddhakSetrameM mAke apane vairAgyamaI zastrIko calAneke liye kamara kasake khar3I ho jAtI haiM aura vizuddha pariNAmodvArA avibhAga praticchedarUpa vANoMkI varSA karane lagatI Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (56) vasamarAnanda / haiM / jisa kAraNase sArI mohakI senA zithila par3a jAtI hai aura azubha lezyAkA raMga bilakula miTakara zubha tIna lezyAoMkA badalatA huA raMga isa AtmavIrakI senAmeM prakAzamAna hone lagatA hai / isa samaya moha dalameMse bhaya khAke nimna prakRtirUpI senAke daloMne apanI senAmeM vRddhi karanA chor3a diyA hai aura itanI senAoMne yuddhakSetrake pRSTa bhAgako avalambana kiyA hai| yaha kSAyika sAmyaktI AtmavIra isa prakAra zrAvakakI kriyAoMke vAhya mAlamcanadvArA aMtaraMga svarUpAcaraNa cAritrameM adhika 2 vRddhi kara rahA hai aura karmakalaMkase vyakti apekSA AcchAdita honepara bhI zakti apekSA apaneko zuddha niraMjana jJAnAnaMdamaya anubhava kara rahA hai / jipsa zuddha anubhava ke pratApase apanI vizuddha pariNAmarUpI senAoMko aisA sukhI aura saMtoSI banA rahA hai ki unake bhItara zakti bar3hatI calI jA rahI hai aura bAraMbAra apane vidyAdhara guruko namana karake paramopakArIke guNoM ko apanI kRtajJatAse nahIM bhUlatA humA hArdika bhakti aura sAmyabhAvarUpI parama vicArazIla maMtriyoMke prabhAvase apane udayameM parama vizvAsa dhAra parama bhAnaMdita hotA huA aura muktikanyAkA prerita anubhUti sakhIse AtmArUpI ArAmameM kela karatA huA jaba usake guNarUpo vRkSoMkI zobhAmeM TakaTakI lagA dekhate 2 ekAgra ho jAtA hai taba sarva virasoMse pRthakbhUta nina rasake adbhuta aura anupama svAdako pA unmatta ho svasamarAnandameM bekhabara ho jAtA hai aura usa samayake sukha, sattA, bodha aura caitanyake anubhavameM ekAgra ho mAno mAtma-samumeM DUbakara baiTha jAtA hai| Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - khasamarAnanda / (57) (29) ___parama kalyANakA icchaka nijaguNAnaMdavaIka samyagdRSTI AtmA mohamalase yuddha ThAna usake balako dabAte 2 paMcamaguNasthAnameM pahuMcakara aura usake yogya saMpUrNa sAjasAmAna badala ekatra kara aba isa yogya ho gayA hai ki Age bar3he aura jisa taraha ho sake zIghra hI AtmAke bairIkA vidhvaMsa kara ske| isa dhIrane 148 karmaprakRtiyoMke daloMmeMse 61 prakRtiyoMke daloMko to apane sAmanese. bhagA diyA hai, kevala 87 (104-apatyAkhyAnAvaraNI krodha, mAna, mAyA, lobha, devagati, devagatyAnupUrvI, devAyu, narakagati, narakagatyAnupUrvI, narakAyu, vaikriyika zarIra, vaikriyika aMgopAMga, manuSya gatyAnupUrvI, tiryagatyAnupUrvI, durbhaga, anAdeya, ayazaskIti) prakRtiyoMke dala hI yuddhako sAmane upasthita haiN| isa vIke vizuddha bhAvarUpI dala bhI aise vaise nahIM haiM ! mAtmAnubhavarUpI amRtakA pAna karate 2 inake andara baliSTatA aisI bar3ha gaI hai ki ye mohake daloMko koI cIna bhI nahIM smjhte|, isako apane kAryameM ati sAvadhAna dekha vidyAdhara guru isako pukAra kara kahate haiM-are vIra ! sAhasa kara, pramAda corake vazameM na par3a, aba tU mohake dalakI bhI iSTa cInako jo tere pAsa ho apane pAsase nikAla aura naI mUrchA aura usake kAraNoMko meTa, zarIra mAtra parigrahakA dhArI raha aura nirdvanda vikAra rahita hokara mohake daloMke pIche nirantara dhyAnakA agnivANa pheMka | isa zikSAse dviguNita mAisa pAkara yaha vIra AmA uThatA hai, kamara kasatA Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 hai aura anya sarva orase citta haTA kara apane daloMke dRr3ha karanemeM upayukta ho jAtA hai, zrIvidyAdhara guruke samIpa sampUrNa parigraha bhArako tyAga bAlakake samAna vikAra rahita hotA hai aura kezoMkA koMcakara paMcamahAvrata rUpI mahAna senApatiryokI susaM gati prApta karatA hai / inakI madadakA milanA ki yakAyaka pratyAkhyAnAvaraNI kaSAyake dala dabakara baiTha jAte haiN| isa vIrakA prayANa sAtaveM guNasthAna meM ho jAtA hai / jisa jorake sAtha yaha isa sthalapara jAtA hai usI jorake sAtha dRr3hatA se jama jAtA hai, aura sAre mohake daloMkI himmata harA detA hai / uttama dharma dhyAna zastra balase sarva karmoMko kampAyamAna rakhatA huA mApa apane aMtaraMgameM sarva pramAdako haTA aisA huchAsamAna rahatA hai ki. jisakA varNana karanA asaMbhava hai / AtmAkI zuddha pariNatikI bhAvanA meM tallInatA prApta kara aura apaneko rUpAtIta niraMjana, nirvikArI, parama guNadhanI, nijAmRtasAgara aura anaMta guNakAAkara anubhava kara jo Ananda prApta kara rahA hai vaha jJAnIke anubhava hI gocara hai / isakI sArI nirbalatA isa samaya daba gaI. hai / yaha vIra AtmA samatA rasake zrotameM aisA DUba rahA hai ki moha zatruke dala bhI ise dekha Azcarya karate haiM / isakI isasamayakI zobhA nirAlI hai, titiyA bhI isa chavike nirakhane kI utsuka ho rahI hai / dhanya hai yaha - vIra jisane svapuruSArtha balase: aisA udyoga kiyA ki dIna hIna daridrIsa yAna pahanA dhanakA, ghanIM svasamarAnandakA bhogI ho gayA hai / -: Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " paramAtmapadArohI, dhyAnamagna dhyAtA dhyAna dheyakI ekatA meM tanmaya, svarUpAvalambI saptama guNasthAnI vIra AtmA kisa dRzyakA Ananda bhoga rahA hai, isakA patA - pAnA hI durlabha hai, kyoMki jisa samaya yaha nija kArya meM tanmaya hai usa samaya vaha vacanake prayogase : rahita hai, aura jaba vacana kalpanA meM par3atA hai. taba usa dRzyako apane sAmane nahIM paataa| isaliye yahI kahanA hogA ki jo anubhave so bhI nahIM kaha saktA aura jo zAstradvArA jAne so bhI nahIM kaha saktA / - hAM jo anubhava karatA hai- AtmAkA AsvAdI hotA hai, vaha AsvAdase cyuta ho jAnepara apanI smRtise isa bAtako jAnatA hai ki anubhava bar3A hI AnaMdamaya hotA hai, para usa Anandake lakSaNako na to vaha bhoga hI rahA hai aura na vaha kaha hI saktA hai| aura yadi vaha kahane kA prayatna kare to saMbhava hai ki vaha aneka dRSTAMtA dASTAMtoM usa zrotAko sAMsArika indriyajanita sukhako sukha mAnane se haTA de, parantu usake hRdaya meM usake vacanoMke hI dvArA vinA svaanubhava paidA hue usa matIndriya sukhakA jhalakAva ho jAnA atizaya.. asaMbhava hai / } amRtamaI rasakI svaramaNI - zivarUpiNI AzaktatA, usake svarUpa smaraNameM tanmayatA, nirAkulatAse, usI vicArameM thiratA, pevatA isa saptama kSetra meM isa AtmavIrako aisI ki moha zatruke subhaTa 4 saMmvalana kapAya yuddhakSetra meM isake sanmukha ho zastra calAte haiM, para unake nirbala hAthoMse pheMke hue zastra usa vIrake Upara hIM Upara lagAkara gira * prApta ho gaI hai aura 9 nokaSAya Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (60) svasamarAnanda / / jAte haiM; usake khAsa bhAvarUpI tanapara apanA ghAva nahIM kara skte| jaba sarvase prabala senApatiyoMkI yaha dazA, taba anya sainyagaNoM ke prayoga kA kAmameM A sakte haiM ? yaha vIra svasattAmeM ThaharA humA nija dRzyake anupama aneka sAmAnya aura vizeSa guNarUnI ratroMko parakha 1 parama tRpta ho ho rahA hai| isa samaya isako yaha mahaMkAra hai ki maiM aTuTa dhanakA dhanI-nina AtmavibhUtikA svAmI huuN| mere samAna trailokyameM sukhI nhiiN| maiM jagatake anya sampUrNa dravyoMkI va jIvoMkI bhI sattAse bhinna, para nina svabhAvase mabhinna hUM | maiM akalaMkI karmarUpI kAlimAse pare huuN| mere karma, naukarma, dravyakarmase koI nAtA nahIM hai / maiM ekAkI cipiDarUpa svaccha sphaTika samAna jJAtA dRSTA hUM / yadyapi yaha vikalpa bhI usa svAnubhavameM sthAna nahIM pAte, parantu vaktAko usa anubhaMvake dRzyakI dazA dikhalAnI hai, isase usa nirAkula thirabhAvako ina vikaloM hI ke dvArA kathana kiyA jAtA hai| svasaMvedIko svarasavedanameM vikalpa nahIM, AkulatA nahIM, kheda nahIM / isa avasthAmeM dekha moha rAjAko bar3A hI mAzcarya hotA hai ki aba merI prAdhAnyatA jAnevAlI hai, aba isako isa kSetrase girAnekA phira yogya prayatna karanA cAhiye / vaha moha yuddhakSetra meM AtA hai aura ina teraha hI subhaToMko lalakAratA hai, DAMTatA hai aura phaTakAratA hai / mohakI - preraNAse prabalatAko dhAra dInatAko chor3a jyoM hI ve tIvra hRdaya vedhaka bANa chor3ate haiM usa vicArekA upayoga vicalita ho jAtA hai aura AnakI AnameM vaha sAtaveme, chaThama A pahuMcatA hai| jo vizlokI taraMgeM ruka rahI thI ve ekAeka uTane lagatI haiM, . Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svamarAnanda | (61) ghamasAna yuddha phira prArambha ho jAtA hai / ughara mohake vANa, idhara vIrake vizuddha pariNAmarUpI vANa donoM khUba calate haiN| parantu yaha vIra, ghIravIra turaMta hI apane guru vidyAdharako yAda karatA hai / jyoM hI ve Ate haiM, apUrva vizuddha pariNAmoMkI sahAyatA dete haiM ki yaha pramAdIse apramAdI ho jAtA hai aura phira sAtavIM bhUmi pA letA hai / ve vicAre 11 subhaTa apanAtA muMha le raha jAte haiN| apanA bala calatA na jAna dIna udAsa ho jAte haiM / yaha dhIravIra nijaguNAnaMdI adabhuta svAdake anurAgameM masta ho jAtA hai, saba sudha budha mAno visarA detA hai aura yahAMtaka svAnubhUtise ekameka ramaNatA pA setA hai ki isake sAre aMga pratyaMga vacana mana saca isase mAnoM pare ho jAte haiM / yaha kAyosarga meM DaMTA huA Apa hI Apako apane se hI apane meM apane liye dekhA karatA hai aura usI samaya apane se hI utpanna svAmRta rasako piyA karatA hai / dhanya hai yaha svarUpAnandI ! isa svasamarameM dRr3hatAse lavalIna yaha bhavya prANI sarva AkulatAoMse pRthak nirAkula svasamarAnandako bhoga paramAlhAdita ho rahA hai / ( 31 ) moha rAjAse yuddha karate 2 yadyapi cirakAla ho gayA hai, tau bhI sAhasI cetana apane balameM pUrNa vizvAsa rakhatA huA mohake vidhvaMza meM pUrNatAse kamara kase hue apanI sAtavIM guNasthAna rUpI bhUmimeM baiThA huA apane ujvala pariNAmoMkI senAse mohake karma rUpI dalako nirvaka banA rahA hai / isa samaya yaha vIra apane svarUpameM va apanI zraddhA meM acchI taraha tanmaya hai / jagatke yo Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " (62). svasaMmarAnanda D DAoko yuddha karate hue kheda hotA hai, manameM kaSAyakI kalupatA hotI hai. para isa vIrako na kheda hai na kaluSatA hai; kintu isa sarvake viruddha isake pariNAmoMmeM apUrva zAMti aura Ananda hai / 'jisa svAnubhUti - tiyAke liye isa vIrakA itanA parizrama hai usImeM gAr3ha ruci va premako kSaNa - 2 meM Ananda sAgara meM nimagna rakhatA hai| yaha lIna hai - apane kAryameM kuzala haiM, tau bhI mohake, saMjvalana kaSAya rUpI bIroMne jo abhI 2 ati nirbala ho gae the apanI tejI dikhalAI aura aisI capeTa mArI ki unake jorake. sAmane cetanake ujjvala pariNAma dave aura vaha yakAyaka chaThe guNasthAna meM AgayA / yadyapi yahAM utanI dRr3hatA nahIM hai, taubhI cetana apane kArya meM majabUta hai| yahAMse nIce girAnekA yatna zatruke dala bhale hI kareM para isake dRr3ha daloMke sAmane unakA jora nahIM calatA / cetana jatra apane daloMkA zumAra karatA hai to dekhatA hai ki ahiMsA, satya, asteya, brahmacaryaM aura aparigraha yaha pA~ca bar3e 2 senApati apanI vIratAmeM kisI taraha kama nahIM hai / " " A nija sukha sattA caitanya bodha rUpI nidhiko kisI bhI prakArase bhraSTa na hone denevAlA ahiMsA mahAvrata hai / satya yathArtha nija svarUpakI nirmalatA ko kAyama rakhanevAlA satya mahAvrata hai / nija vibhUtike sivAya anya kisIke koI guNa va paryAyako nahIMcurAnevAlA asteya mahAvrata hai / nija brahmasvarUpa meM thiratA ke sAtha calanevAlA brahmacarya mahAtrata hai / aura para bhAvoM kA tyAgarUpa Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'svasamarAnanda / (63) taraha pAMca samitikI senAeM bhI bar3I hI apUrva haiM, jo sadA pAMca mahAvrata rUpI senApatiyoMkI rakSA kiyA karatI haiN| nija jIva sama samasta jIvoMkA anubhava kara nija caraNa pravRttise para jIvoMko bAghAse bacAnevAlI IrSyA samiti hai / karkaza kaThoraM vacana varga'NAoMse para jIvoMko bAghA hotI hai- aisA vicAra sadA samatA rasa garbhita zAMta dhvaniko aMtaraMgameM phailAkara nija tatvakI satyatAko - kAyama rakhanevAlI bhASA samiti hai / vyavahArika zuddha AhAra - vargaNAoMke grahaNase kevala parakI tRpti jAna nija anubhavamaI parama - zuddha aura svAdiSTa rasakA AhAra apane Apako karA kara tRpti denevAlI eSaNA samiti hai / vyavahAra pravartana meM zubhopayoga dvArA vartate hue baMdhakI AzaMkA kara nija upayogako ati samhAlakara nija bhUmise uThAte hue va nima guNa va paryAyake manana rUpI gRhaNa meM pravartate hue nija vItarAga pariNatiko rakSA denevAlI AdAna nikSeSaNA samiti hai / nija Atma sattAmeM baiThe hue karma maloMko apanese haTAkara unako unake svarUpa va Apako apane svarUpameM nirvikAra rakhanevAlI pratiSThApanA samiti hai / aisI apUrva samiti rUpI senAoMke sAmane zatru kI senA kyA kara saktI hai | 'paMcendriya nirodharUpI senA bhI bar3I prabala hai / yaha pracala zatruoM ke Asako rokane vAlI hai / sparza indriya para haiM, pudgala maya hai, vinAzIka hai / maiM svayaM caitanya svarUpa avinAzI hUMaisA anubhava pradhAnI upayoga nijasvarUpake sivAya anyako sparza nahIM karatA huA cetanakI senAkI dRr3hatA se rakSA karatA hai| y Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (64) svsmraannd| mAtma pramuse vilakSaNa hai-aisA jAna jJAnopayoga sarva miSTAdi rasoMkA rAga tyAga Atma samudra meM bhare hue pUrNAnanda rUpI nirmala rasako letA huA parama tRpta rahatA hai aura kisI bhI zatrukI senAke bahakAne meM nahIM pdd'taa| ghrANa indriya jai vastuoMkI gaMdhake AdhIna ho harSa viSAda karatI hai| isakI yaha pariNati vaibhAvika hai| mere svamAvase sarvathA bhinna hai-aisA jAna cetanakI jJAna cetanA sarva para vastu oMke sAmAnya svabhAvako vItarAgatAse dekhatI huI apUrva sugadhita nina Atma rUpI kamalakI manohara svAnubhUti rUpI gaMdhameM bhramarIkI taraha ulajhakara lIna ho jAtI hai aura para padArthake gaMdhake mohameM na par3a zatruoMke AkramoMse sadA bacatI rahatI hai / cakSu iMdriya pudgala paramANuoMkA saMghaTTa hai| apanI pudgalamaI pariNatise sthUla pudgaloMko dekha dekha harSa viSAda karatI huI zatruoM ko apane pAsa bulAtI hai-aisA jAna jJAna dRSTi samhalatI hai aura na dekhane yogyakI paravAha na kara dekhane yogya atyanta sundara nina zuddhAtma rUpako va anya AtmAoMke parama manohara zuddha svarUpako dekhane meM lIna hotI huI, apUrva Ananda prApta karatI huI aisI caukanI rahatI hai ki isakI senAke pahareke sAmane kisI bhI zatrusenAkI manAla nahIM jo isa cetana kI raNabhUmimeM praveza kara ske| karNa indriya svayaM naI hai / bhASA vargaNAmaI jar3a zabdoMko gRhaNa kara nAnA prakAra pariNati karatI hai / zatruoMko bulAya kara cetanakI hAni karatI hai, aisA jAna bhAva zrutajJAna apane anubhava rUpI khaDgako lie hue mustaida ho jAtA hai aura dhvani sambandhI Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (65) sva semarAnanda ! saMkalpa vikalpoM kI paravAha na kara apane nirvikalpa svarUpake jAnana mAnana meM tallIna rahatA huA nija svAmI cetanako zatru dalase hara taraha bacAtA hai / isa taraha paMcendriya nirodha rUpI senAe apanA kartavya bhale prakAra karatI huI cetana rUpI rAjAkI sevA bajA rahI haiM / udhara dekhA jAtA hai to chaha Avazyaka kriyAoMkI gaMbhIra senAeM apanA aisA saMgaThana kiye hue haiM ki jisase cetanako apanI senAkA pUrNa vizvAsa hai / pratikramaNakI kriyA pichale dopoM ko haTAtI huI, jaba apane nizcaya svarUpameM paripakka ho jAtI hai tatra cetanakI bhUmimeM zuddhatA svacchatA va manoharatA hI dIkhatI hai aura aisI apUrva chaTA jhalakatI hai ki mAnoM cetanakI sarva senAoMmeM amRta- jala hI chir3akA huA hai / yaha doSa nirmonanI senA apanI dRr3hatA se doSajanita zatru darloke Agamanako roke rakhatI haiN| pratyAkhyAnakI kriyA AgAmI doSoM se rAgabhAva chur3AtI huI apane nizcaya svarUpa meM raha kara cenatako niHzaka rakhatA hai aura use apanI sattA va usakI zaktikA pUrA 2 upayoga karanekI svataMtratA yaha nirmala senA atyAgase AnevAle zatru detI hai / " 1 vaMdanA kriyAkI senA jaba apanI vyavahArakI zithila pravRtimeM thI taba karma zatruoMke liye ghara kara diyA karatI thI, parantu aba yaha senA apane zuddha Atma svarUpameM hI laulIna hai, usakI pUjA meM hI tanmaya hai, cetanako zuddha bhAvameM jAgRta rakhate hue yaha senA bhI zatruoMke AkramaNa se bacI rahatI hai / pradAna karatI hai / dalako nahIM Ane Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svasamarAnanda / (66) saMstava kriyAne apane asalI rUpako samhAlA hai, apane hI zuddha guNoM ke anubhava rUpI stutimeM bhIjI huI cetanakI sarva senAaumeM aisI sundaratA phailA rahI hai mAno sArI pariNAma rUpI senAko kisI apUrva vinayake lAbhameM zAMtamaya puraskAra hI prApta hubhA hai| *. yaha saMstava kriyA cetanako svasvarUpa va syabalake smaraNameM sAvadhAna rakhatI huI mohake manohara jJAnarUpI jAla meM par3anese bacAtI hai| sAmAyika kriyAkI senA to bahuta hI bahAradAra hai / isake sarva yoddhAmoMkI surata eka sI parama zAMtamaya aura manohara hai| sarvakA DIlaDaula bhI barAvara hai| pozAka bhI sarvatrI ekasI zveta raMgakI hai| yaha senA cetanakI sArI senAoMkI jAna hai / isa senAke yoddhAoMke bAna bhI bar3e tIkSNa va eka sAtha coTa denevAle haiM, jisakI caM Tase karmazatruke dalake dala svAhA ho jAte haiN| yaha parama svAtmaguNAnurAgiNI vItarAgatAkI krAMtise camakanevAlI sAmAyika kriyA cetanako apanI zuddha bhUmimeM dRr3hatAke sAtha sthira rakhanevAlI hai, aura aisI tejazAlI hai ki isake sAmane zatrukA eka bhI yoDA cetanake senAkI bhUmikAmeM praveza nahIM kara sktaa| kAyotsarga kriyAkI senA apanI dRr3ha, UMcI, ekatA, zAMtatA ca nija manana rUpI patAkAko phaharAye hue cetanakI sArI senAkI rakSAke liye dRr3ha staMbha svarUpa hai / isa kriyAke pratApase cetana apane sarva zuddha pariNAmoMke yoddhAoMke baloMko eka sAtha anubhava karatA huA parama tapta rahatA hai aura jyoM 1 isa kriyAkA sahArA Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (67) svasamarAnanda / pAtA hai, karma zatruoMke vidhvaMsa karanekA utkaTa sAhasa jamAtA jAtA hai / "" isa taraha chaha Avazyaka kriyAoMkI senAoMko dekhakara cetana cIra parama prasanna ho rahA hai / pragattaMguNasthAna meM ThaharA huA cetana apanI sarva senAkA alaga 9 vicAra karatA huA apane balako puSTa jAna aura moha zatruse vijaya pAnekA pakkA nizcayaMkara svasamarAnandameM tRpta ho paramAnandita rahatA hai / ( 32 ) . caitanya rAjA apanI pUrNa zaktiko lagAkara va apanI 28 mUla guNa rUpI senAkA vicAra kara yakAyaka apane ujjala pariNAmarUpI zastroMkI samhAla karatA hai aura bAtakI bAtameM paSTama zreNI se sAtavIM zreNIpara pahuMca jAtA hai isa zreNIpara pahuMcate hI aba to yaha apane samarake eka tAna meM aisA lIna hotA hai ki ise aura koI dhvani hI nahIM sujhatI hai| yaha kSAyika samyagTI hai / svatattvakA apa nizcaya rakhanevAlA hai| apanI zaktikI vyakti meM va mohake jItane meM aTUTa parizrama kara rahA hai / yaha vIra mAtmA aba sAtizaya apramatta guNasthAna meM tanmaya hai| aba nIce giranekA nahIM, Upara hI Upara car3hatA hai| isa samaya moha zatrukI senAeM jo 63 prakRtirUpa chaThemeM Akara jamA hotI thI so unameM se 6 kA AnA banda ho gayA / jaise asthira, azubha, asAtA, bhayazaskIrti, arati aura zoka kevala 57 hI AtI haiN| {" : 1 'hA~' jaba yaha AtmA svasthAna apramatta avasthA meM hotA hai taba isake .. AhAraka zarIra aura mAhAraka aMgoMmeM pAMva bhI Ate haiN| isa 1 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svsmraannd| (68) samaya cetana rAjAke sAmane maidAnameM khar3I huI 81 mese AhAraka zarIra, AhAraka aMgopAMga, nidrAnidrA, pracalApacalA, aura styAna gRddhi nikAla karake 76 hI prakRtiyoMkI senA hai, to bhI mohake yuddha kSetrake aDDemeM 148 meM se 3 darzanamohanI, 4 anaMtAnubaMdhI kaSAya, naraka va tithaMcAyu isa taraha 9 nikAla kara kevala 139 prakRtiyoMkI kula senAeM jamA haiM / aba bhI isa udyogI vIrAtmAko ina sarva senAoMko vidhvaMza karanA hai-bar3A bhArI kAma hai / to bhI yaha ghabar3AtA nahIM, isake pariNAmoM meM bar3I bhArI zAMtatA hai, bar3I bhArI vIrAgatA hai, bar3A hI UMcA dharmadhyAna hai / rUpAtIta dhyAnameM laya hai jahAM dhyAna, dhyAtA, dhyeyakA vikalpa nahIM hai / isa samaya isake upayogarUpI dizAmeM paramazAMta nirmala AtmacandramA apanI zuddha guNakiraNAvalIko liye hue jhalaka rahA hai| usa caMdramAse jo atizAMta svAnubhavarUpI rasa Tapaka rahA hai use pAna karate hue isa dhyAnIko parama tRptatA ho rahI hai / usa dhyAnameM pramANa, naya aura nikSepake sarva hI vikalpa asta ho gae haiN| itane hI meM moha nAzaka adhokaraNa labdhike samaya 2 anaMta guNI vizuddhatAko liye hue pariNAma rUpI senAoMkA samAgama hotA hai / yadyapi yaha senA utanI balavatI nahIM hai jaisI. apUrvakaraNa va anivRttikaraNako senAeM hotI haiM to bhI,moha zatruko chakAneke liye va use rulAne ke liye bar3I hI prabala haiN| ina pariNAmoMkA anubhava kara vIrAtmA triguptarUpa ati praur3ha durgameM baiThA huA:-mohake jhapeToMse bilakula bacA huA hai / usako apanI, anubhUti tiyAse sammelana karanekA parama suMdara avasara hai / vAstava meM yaha anubhUti sakhI hI ziva Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (69) svasamarAnandaH / sundarIkI bheTa, karAne vAlI hai| vinA isake bIcameM hue :koI 'usa apUrva suMdarIse bheTa hI nahIM kara skaa| . . . . . . '.. bar3e hI AzcaryakI bAta hai. ki yaha svasamarAnAdI AtmA svAnubhUtikA bhoga bhI karatA jAtA hai. aura yuddha bhI karatA jAtA hai / yadyapi laukika avasthAmeM, donoM kriyAoMkA eka sAtha yugapata honA sarvathA asaMbhava hai; tathApi pAralaukika avasthAmeM donoMkA. eka sAtha hI sambandha hai, jo nijAnandI hai / vahI-moha vijayI. hai / jo svarasakA pAna karanevAlA hai. vahI. moha saMhAraka hai| jo. bhava sambandhI. klezoMse atIta hai. vahI mavameM bhramaNaH karAnevAle. mohako jIta saktA hai / jo nina bhUmimeM sthira hai vahI apane nizAnoMse mohakI senAoMko cUra cUra kara sakatA hai| isa taraha yaha sAtizaya apramattI. AtmA parama vIratAke sAtha apane prema.. rasako pItA huA va apane svabhAvameM laya rahatA huA : mohake .. sAmane DaTA humA svasamarAnandakA paramasukha - anubhava kara . . nahA hai| sAtizaya apramatta guNasthAnameM virAjanevAlA sAdhu AtmA mohako vijaya karane hI vAlA hai / isake pariNAmarUpI. uncala cANoMkI. aisI tejI hai ki mohakI: senAko zIghrahI vidhvaMza karanevAlA hai| isake nirmala. dhyAnakI. khagake sAmane kisIkA. jora nahIM calatA / yakAyaka tejIse dharma dhyAnakI khar3agako uThAte hI moha zatruke dala jo sAmane khar3e hue haiM kAMpa jAte haiN.| saMjvalana krodhaH mAna mAyA lobha aura nokaSAya senApatiyoMkI senA yakAyaka Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (70) svasamarAnanda | 2 ghabar3A jAtI hai / unake ghavar3Anese hI unako bahutI nirmalatA A jAtI hai| ve cetana rAjAke rAsteko rokakara khar3e the, para unameM kAyaratA ke Ate hI vIra mAtmA apanI senAoM ko bar3hAtA hai aura jhaTase AThaveM guNasthAna meM prApta ho jAtA hai| apUrvakaraNa guNasthAna meM jAte hI cetana rAjAke pAsa aise yoddhA jo pahale nahIM mAe the isa cetanakI vIratA dekha Ate haiM aura bar3I hI umaMgase isako apanAte haiN| maMtra isa vIrane dharmadhyAnakI khar3agako akAryakArI jAna chor3a diyA aura dRr3hatA ke sAtha pRthak -vitarkavicAra nAmaka zukladhyAnakI khar3agakoM hAthameM le liyA hai| isa padameM yaha vIra bar3I hI ekAgratAse nirmala bhAvake bANa calAtA hai, yadyapi bIca 2. meM mana vacana, kAya yogoMkI palaTana hotI haiM, va zrutake pada va arthakA va eka guNase anya guNakA parivartana hotA hai tau bhI isako mAlUma nahIM par3atA / yaha to aba isa dhunameM hai ki kisI - taraha mohako nAzakara bhagAdUM / yadyapi yaha vIra isa udyamameM hai tathApi moha bhI gAphila nahIM hai| sAtaveM padameM mohakI senAmeM 17 prakRtiyo kI senA bar3hatI thI / aba vahAM kevala devAyukI prakRti ghaTa gaI / isa kSapaka zreNI meM bhI 16 prakArakI senA ArahI haiM / yuddhameM sAmanA kiye hue 7 veM 76 prakRtiyoMkI senA thI aba samtaprakRti, arddhanArAca, kIlaka, asaMprAptA pATikA saMhanana ruka gaI kevala 72 prakRtiyoMkI senA hai, jaba ki moharAjAkI yuddha bhUmimeM 138 prakRtiyoMkI kula senAeM haiM, devAyukI nahIM hai / jo sAhasI hote haiM ve bAtakI bAtameM bahuta kucha kara DAlate haiM | dhanya hai vIra AtmA ! aba isakI bhAvanA safala honeko * 1 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (71) sva samarAnanda / hai / aba yaha zIghra hI mukti kanyakA kA vara hogA | aba isake mItarI jozakA pAra nahIM hai / aba yaha mahAna AtmA vIra rasako jhalakAtA huA svasamarAnandako anupama rasa pI rahA hai| ( 34 ) * apUrvakaraNa guNasthAna meM baiThA humA vIrAtmA apanI zuddhopayogakI dazA meM anupama anubhava rasaMkA pAna karatA huA kisa taraha. unmatta hai usakA varNana nahIM ho saktA / jaise koI manuSya dUrIpara baiThe hue apane mitrako milanekI manokAmanAse bar3hA calA jAtA ho aura jaba vaha mitra nikaTa raha jAtA hai taba apUrva AnandameM bhara jAtA hai usakI yaha AzAlatA khila uThatI hai ki aba maiM zIghra hI mitrase milAnevAlA hUM, usI taraha isa vIrAtmAkI dazA hai / yaha ore kSapakazreNIkA nAtha hai| moha rAjAkI himmata isake sAmane / pazta ho gaI hai / isako acchI taraha bhAsa rahA hai ki yaha apanI kevalajJAnarUpI jyotise zIghra hI milegA / zukkudhyAnakI nirmaka taraMgeM avyakta rUpase uTha 2 kara isake cittako dho rahI haiN| isa vIrakI ujvala pariNAmarUpI senA dinapara dina ati dRr3hatA aura sAhasameM bharatI calI jAtI hai / yaha bAta saca hai ki jisakI eka daphe vijaya ho jAtI hai usakA sAhasa umar3a jAtA hai, para jisakI kaI daphe vijaya patAkA phaharAe usake sAhasa va umaMgakA kyA kahanA / yaha vora saMyama azvapara car3he hue, uttama kSamAkA bakhtara pahare hue, dhyAna khaDga liye hue samatA ke maidAna meM isa anupamatA se kIr3A kara rahA hai aura apanI khar3agakI ghArako camakA rahA hai ki moha vIrakI senA sAmane khar3I huI Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svmmraannd| (72) kAMpa rahI hai, umako sAhasa nahIM hotA ki vaha Age bar3ha ske| yaha vIrAtmA svasamAdhike naze meM unmatta hotA huA apanI pariNAmarUpI senAko bar3e vegase calatA hai aura dhyAna paDgake dAva peMca itane vegase karatA hai ki mohakI senAke kaI bar3e 2 yoDA coTa khAkara gira jAte haiM aura phira kabhI muMha na dikha eMge aisI pratijJA kara lete haiN| ve 36 yohA nimna prakAra haiM nidrA,pracalA, tIrthakara, nirmANa, prazasta vihAyogati, paMcendriya jAti, tainasa zarIra, kArmANa zarIra, AhAraka zarIra, AhAraka magopAMga, sama. caturastrasaMsthAna, vaikriyaka zarIra, vaikriyaka aMgopAMga, devagati, devagatyAnupUrvI, rUpa, rasa, gaMdha, sparza, magurundhutva, upaghAta, paraghAta, uchAsa, basa, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira, zubha, subhaga, susvara, Adeya, hAsya, rati, juguptA bhaya haiN| ina navIna senA oMke haThate hI yaha norve guNasthAnameM AnAtA hai aura anivRtti guNasthAnI kahalAtA hai| aba yahAM kevala 22 pratiyokI senA hI mohakI senAmeM AtI haiM / maihAnameM 8 vI zreNImeM 72 praka. tiyAM thI, aba yahAM 6 nahIM haiM; arthAta hAsya, rati, marati, zoka, bhA, jugupsA / kevala 66 ho apanA nIcA muMha kiye hue khar3I haiM / yadyapi mohakI raMgakI bhUmimeM aba bhI 138 prakRtiyoM kI senA purAnI AI huI maujUda haiM / isa samaya bhI cetana vIrake pAsa vahI prathama zukladhyAna rUpI khar3aga hai, para yahAM isakI dhAra bahuta tIkSNa hogaI hai| mohake balako tor3ate 2 isakI dhAra teja ho gaI hai | AThavemeM isakI dhAra bhI manda thI aura dhyAtAkI sthiratA bhI kama thI, para yahAM sthiratA adhika hai| Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (73) svasamarAnanda / isa vIra sAhasIkA utsAha bhI jyAdA hai| yaha dharmabuddhi pavitra kArya karanevAlI AtmA parama puruSArthI hai| isakI tRSNA bhI agamya hai, isako tInaloka va alokakA rAjya lenA hai, isako siddha avasthAkI barAbarI karanI hai, isako tIna lokake Upara agrabhAgameM virAjanA hai| aisA traSNAtura zAyada hI koI ho para dhanya haiM isa zuddhAtmasevIkI mahimA / yaha apane mahAn lobhako rakhate hue bhI nirlobhI hai - parama saMtuSTa hai- SaTrarasa se rahita AtmIka rasakA AsvAdI hai, AtmAnubhavakI kalloloMmeM kalola karanevAlA hai / yaha dhIra vIra paramAtmAkI akaMpa bhaktimeM lIna rahatA huA aura moha zatruke dAMta khaTTe karatA huA svasamarAnandakA apUrva lAbha le rahA haiM / y ( 36 ) saMyama - azvapara ArUr3ha paramotsAhI AtmA 9 rve guNasthAna meM ThaharA huA jina apUrva pariNAma rUpI senAoM kA lAbha kara rahA hai unakA kathana nahIM ho saktA / ina senA-samUhoM meM eka bar3I adbhutatA yaha hai ki senAoMkA pravAha vilakSaNa honepara bhI unhIM senAoMke bilakula samAna haiM, jo aisI zreNIpara ArUr3ha haraeka vIrAtmAko prApta huA karatI haiN| moha zatruke kaSAyarUpI yoddhA ina senAoM ko muMha dekhate hI tharathara kAMpate haiM aura aMtarmuhUrtakI vItarAgakI vANavarSAse unake paira Tikate nahIM aura sabake saba gira jAte haiM / cetanavIra apanI bANavRSTiko kama nahIM karatA aura 1 L pratisamaya adhikAdhika vegake sAtha vItarAgatAkI zAMtamaya agniye varsAtA hai, jinake prabhAvase karSAyoMkI senAeM adhamarI hotI huI Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (74) svsmraannd| prANahIna ho jAtI haiM / kevala eka lobha kaSAyake prANa nahIM nikalate | vaha apanI jarI paMjarI liye hue svAMsa liyA karatA hai / zeSa kaSAyoMke maranepara kevalasukSma lomake jIvita rahate hue yaha vIra AtmA sUkSmasAparAya nAmakI dasavIM zreNImeM upasthita hotA hai| yahAM puruSaveda saMjvalana krodha, mAna, mAyA, lomako ghaTAkara kevala 17 navIna karma-prakRtiyoMkI senA hI mohakI phaujameM mAtI hai; jabaki raNakSetrameMse strIveda, puruSaveda, napuMsakaveda, saMnvalana kodha, mAna, mAyA, aisI 1 senAoMkI sattA hI nikala jAtI hai| kevala 60 karma prakRtiyoMkI senAeM hI 66 meM se raha jAtI haiN| jabaki mohake pAsa usake bhaMDArameM 102 senAkA hI satva raha jAtA hai 9 mI zreNImeM 138 kA thA, usameM se nitnalikhita chattIsa prANa rahita ho jAtI haiM / tiryaggati 1, tiryagatyAnupUrvI 2, vikalatraya 3, nidrAnidrA 1, pracalApracalA 1, styAnagRddhi 1, udyota ?, AtApa 1, ekendriya 1, sAdhAraNa 1, sUkSma 1, sthAvara 1, pratyAkhyAnAvaraNIkaSAya 4, mapratyAkhyAnAvaraNIkaSAya 4, nokaSAya 9, saMjvalana kodha 1, mAna 1, mAyA 1, narakagatyAnupUrvI 1 // isa taraha yaha vIrAtmA mohapara vinaya pAtA huA apane mahAparAkramazAlI tejako dhAre hue aura prathama zukladhyAnakI khar3agako teja kiye hue abheda ratnatrayamayI svasaMvedana jJAnadvArA nina AtmAke zuddha parama pAraNAmika svarUpameM lIna hotA huA parase unmukha hote hue bhI parakA kiJcita vicAra na karake sva svarUpa amRtamaI jalase bhare hue samudra meM gote lagAtA huA sikha sukhake samAna parama atIndriya svasamarAnaMdako anubhava karatA huA pramudita ho rahA hai| Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (76) (36) vIra AtmAne parizrama karate 2 zatruke vijaya meM koI kasara nahIM rakkhI hai, dasaveM guNasthAna meM baiThA huA yaha vIra prathaktvavitarka vicAra nAmA zukladhyAnake dvArA chor3e hue vizuddha pariNAmarUpI bANoMse karmazatruoM ko mahAna khedita kara rahA hai bAtakI bAta meM sUkSma-lobha rUpI yoddhA, jo adhamarI dazAmeM par3A huA zvAsa gina rahA thA, apane prANoMko tyAgatA hai aura taba moha rAjA maya apane kuTumbake nAza ho jAtA hai / usa samaya usa jJAnI atmAko kSINa moha guNasthAnI kahate haiN| mohake vijayase jo isa vIrako ho rahA hai vaha vacanAtIta hai / aba yaha svAnubhUti ramaNI ramana meM aisA ekAgra ho gayA hai ki isakA upayoga anyatra palaTatA hI nahIM / yadyapi moha rAjAkA maraNa hogayA hai tathApi usakI senA 7 karmarUpI yoddhA amIta sajIvita haiM / yadyapi ve isake svAnubhava vilAsa meM vidhAyaka nahIM haiM; tathApi inameM se varaNI anaMtajJAna, darzanAvaraNI anaMta darzana, aMtarAya anaMtavIke prakAzita hone meM bAdhaka ho rahe haiM aura isa AtmAko pUrNa satya bhogane meM vighnakartA haiM / isa vIrane inhIMke saMhArake liye ekattvavitarkavicAra nAmA dvitIya zukla dhyAnakI khar3aga samhAlI hai aura aMtarmuhUrta paryaMta taka usake zuddha pariNAma rUpI coToM kI mAra unako denekA nizcaya kara liyA hai| mokSa nArIko aba pUNa nizraya ho gayA hai ki yaha vIra zIghra hI zivapurakA prabhu ho jAyegA / isIke AnaMdameM moha zatruke kSaya hone para vikI garaja se nahIM, kintu pramoda pradarzanArtha sAtAvedanIya karma . . ** " * svasamarAnanda Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svasamarAnanda / (76) ....... umaMga 2 kara AtA hai aura vinA koI vikAra paidA kiye hue eka samaya mAtra vizrAma kara apanA Adara cetana rAjA dvArA n| pAtA huA cala detA hai / moha rAjAkA nimaka khAnevAle karmokI senAeM mohake marane para bhI yuddhakSetrameM DaTI haiN| 19 veM meM 60 " dala the unameMse sukSmalobha, bajranArAca aura nArAcake naSTa ho .... jAnese kevala 67 hI da ati glAnita avasthAmeM rahagae haiN| moha rAnAke bhaMDArameM aba bhI 101 senAdalaH par3A hai| 10veM meM 102 kA thA unameMse saMjvalana lobhake cale jAne para 101, .. prakRtiyoMke daloMkA hI sattva hai / isa samaya isakI ekAgratA " . isake cittako jo sAhasa, nirmalatA aura ekAgratA pradAna kara .. rahI hai usakA anubhava usI hI vIrako hai. jo koI apane zatrukA .. saMhAra kara DAle aura phira yaha bharosA ho ki vaha sadAke liye.. vijayI ho gayA to usake harSakA kyA.ThikAnA ! nita: mohake .. rahate hue karmoM kI senAeM A. Akara cetana rAnAkI zaktiyoMko dabAtI thIM aura isako apane svarUpase girAkara para-pulajanita paryAyoM va avasthAoMmeM vAvalA: kara detI thIM, vaha * moharAnA navaM . calA gayA taba AtmAke: prabhutvakA kyA ThikAnAM ? yaha vIradhIraH .. AtmA apanI zaktiko samhAle hue. pUrNa ekacittatAse apane gar3ha: :.. 'para khar3A huA bar3I hI dhIratA aura svaprabhAvase apane hI aMtanaMgameM svasamarAnaMdakA upabhoga karatA huA dIptamAna ho rahA hai|.. mohavinayI dvAdaza guNasthAnAvarohI vIrAtmA nirvikalpaH . : samAdhikI ekatArUpI, dvitIya zukladhyAnakI ati vizuddha pariNA-:.. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (77) svasamarAnanda / marUpI coToMse una karmarUpI senApatiyoMko vihvala kara rahA hai jo moha rAjAke naSTa honepara bhI apane Apa maranA to kabUla karate haiM, parantu pITha dikhAnA ucita nahIM samajhate / aMtarmuhUrtake lagAtAra prayatna karanese jJAnAvaraNI, darzanAvaraNI aura aMtarAya karmokI senAeM apanI vartamAna paryAyako chor3akara jar3a-pattharake. khaMDa samAna kAma ho jAtI haiM / inake naSTa hote hI isa vIrAsmAko garhata paramAtmAke zAMtamaya padase malaMkRta kiyA jAtA hai| isa abhUtapUrva dazAke pAte hI aMtaraMga aura bahiraMgakI aTUTa lakSmI prabhukI sevAke liye bhAjAtI hai / aba to isa vIrakI apUrva dazA hai| isake bhAnandakA kucha ThikAnA nahIM / aba yaha kRtakRtya ho gayA hai, isane icchAoMkA roga samUla naSTa kara diyA hai, parAdhIna, indriyananita jJAna bhI nahIM hai, matIndriya va svAbhAvika jJAnarUpI darpaNameM vinA hI cAhe apane svabhAvase trikAlavartI sarva dravyoMkI sarva paryAya jhalaka rahI haiM to bhI upayogakI thiratA nina AtmAnubhavameM hI zobhAyamAna hai / yadyapi paropakAra karanekI ciMtA nahIM hai to bhI pUrvameM bhAvita jagata upakAraka bhAvanAkepratApase svataH svabhAva prabhukI vacanavargaNA bhabuddhi pUrvaka kisI kaMThastha pAThake uccAraNake samAna va nidrita avasthAmeM vacana sphUrti vata va vinA cAhe aMgoMkA phaDakana va pagoMkA abhyasta mArgameM gamanake samAna khiratI hai jisake dvArA anya jIvAtmAoMko yaha ghoSaNA prApta hotI hai ki moha zatruke paMjemeM phase hue tuma duHkhI parAdhIna, balahIna aura nikRSTa ho rahe ho, ataeva isa mohake. vijaya karane kA usI upAyase udyoga karo jaisa ki hamane kiyA hai| Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svasamarAnanda / (78) isa dharmopadeza ke pratApase aneka bhavya jIva nikaTa saMsArI samhalate haiM aura mohake jItane ke liye bairI kamara kasa lete haiM / yadyapi prabhu paramAtmA haiM tathApi mohadvArA ekatrita senAoMkA sarvathA saMgaThana mohake kSaya honepara bhI abhI dUra nahIM huA hai / AtmakSetrameM aghamarI dazAmeM bhI karmasenAeM aDDA kiye hue haiM / yuddhameM sAmhanA karanevAlI udaya hotI huI bAharaveM guNasthAna meM 57 karmasenAeM thIM / jinameMse 5 jJAnAvaraNa, 5 aMtarAya, 4 darzanAvaraNa tathA nidrA aura pracalA ina 16 prakRtirUpI senAoMke ghaTa jAnepara 41 prakRtiyoMkI senA aba bhI sAmhane maujUda hai tathA tIrthaMkarakI apekSAse 42 kI hai / yuddhakSetrakI sattA 12 veM meM 108 senAeM thiiN| yahAM unhIM UparakI 16 prakRtiyoMke ghaTAne para aba bhI 85 prakRtiyoM kI senA par3I huI hai / yahAM bhI - AtmA ke pradezoMka sakaMpa honeke kAraNa sAtAvedanIya karmakI navIna senA bhI jAtI hai, parantu Akara calI jAtI hai, prabhuko mohita nahIM kara saktI / vAstavameM jaba moha rAjAko hI naSTa kara DAlA -taba phira kisa karmakI zakti hai jo AtmAko aceta kara sake / dhanya hai yaha vIra jisane apane sacce aTUTa puruSArthake valase jIvanmukta paramAtmAkA pada prApta karake svasamarAnandake anupama -lAbha lenekA mArga ananta kAlake liye khola diyA hai / ( 38 ) parama pratApI paramadhIra vIra AtmAneM apane sAdhyakI siddhimeM - apane AtmotsAhakI dRr3hatA se pUrNatA prApta kara lI hai - yaha bAta bar3e mahatvakI hai / jisa guNasthAnapara AjAnese yaha AtmA muktiH Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (79) khasamarAnanda | > } sundarIkA nAtha ho jAtA hai usa ayoga nAmake 14 ve guNasthAnapara isane praveza kara liyA hai| aba yahAM kisI bhI navIna senAkA yuddhakSetra meM Agamana nahIM hotA / terahaveM guNasthAna meM 42 karma prakRtiyoM kI senAeM yuddhakSetra meM adhamarI dazA meM sAmhanA kiye hue thiiN| yahAM unameM se 10 bilakula sAmhanese haTa gaIM, arthAt vedana 1, vajravRSabhanArAca saMhanana 1, nirmANa 9, sthira 1, asthira 1 zubha 1 azubha 1, susvara 1, duHzvara 9, prazasta vihAyogati 1, mamazasta vihAyogati 9, audArika zarIra 1, audArika aMgopAMga 1, taijasa zarIra 1, kArmANa zarIra 1, samacaturasrasaMsthAna 6, nyagrodha 1; svAti 1, kuvnaka 1, vAmana 1, huMDaka 1, sparza 1, rasa 1, gaMdha 1, varNa 1, agurulaghutva 1, upaghAta 1, paraghAta 1, uddhAra 1, pratyeka 1, isa taraha 10 phe mAnepara kevala 11 prakRtiyoM hI kI senAeM raha gaI haiM, jaise vedanIya 1, manuSyagati 1; manuSyAyu 2, paMcendriya jAti 9, subhaga 1, 1, bAdara 1, paryApta 1 Adeya 1, yazaH kIrti ra, tIrthakara prakRti 1, ucca gotra 1; yadyapi yuddhakSetra meM terahaveM guNasthAna kI taraha aMtima do samaya taka 81 kA satva rahatA hai para usI samaya 72 kA satva vidhvaMza ho jAtA hai aura aMtima samayameM zeSa 13 prakRtiyoMkI sattA bhI calI jAtI hai| isa taraha isa guNasthAna meM AtmavIrako bahuta parizrama nahIM karanA par3atA / mitane samaya meM hama a i u R lR- aise pAMca akSaroMko bolate maiM utanI hI dera taka yaha vIra parama nikampa parama dhyAnarUpa atyanta zuddha pariNatiko liye hue apane AtmAnandameM lIna , Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svamarAnanda (10) I * * rahatA hai / isIke pratApase sArI karmoM kI senAoM kI saMttA dUra ho jAtI hai | AtmabIrake liye maidAna sApha hojAtA hai / kahIM koI bhI ripu yoddhA dikhalAI nahIM par3atA / saba taraha zatrukA vidhvaMza kara isa vIrane anta kAlake liye apanA koI bhI virodhI nahIM rakkhA jo isako apane sAdhyase raMca mAtra bhI girA sake / matha yaha pUrNa paramAtmA hogayA hai | zarIrAdi kisI bhI pudgalakI vargaNAkA sambandha nahIM rahA hai| niSkalaMka pUrNamAsIke caMdramA ke samAna pUrNa prakAzamAna hogayA hai / svabhAvase hI UrdhvaM gamana karake yaha tIna lokake agrabhAgameM tanuM bAtavalayameM jAkara ThaharA gayA hai| alokAkAzameM kevala prakAza hone se dharmAstikAyakI Age sattAke binA yaha Age nahIM jAtA / yaha siddhAtmA hokara aisA 'icchA' rahita, kRtakRtya aura svAtmAnandI ho gayA haiM ki isa paramAtmAko aba koI sAMsArika saMkalpa vikalpa nahIM satAte / isakA jJAna svarUpI AtmA apane atima dehake samAna usase kadameM vAlase bhI kucha kama AkArako rakhe hue sadA svarUpake anupama Ananda rasakA svAdI rahA karatA hai, nija zivatiyAke vilAsase utpanna amRtadhArAkA nitya nirantarAya pAna kiyA karatA hai / aba isakI IzvaratA pUrNa ho gaI hai, jisa aTUTa lakSmIko mohakI phaunane dabAyA thA usako isane hAsila kara liyA hai| isakI mahimAkA atra pAra nahIM hai | moha zatruse lar3ate hue jo samarakA Ananda thA vaha yahAM samarake vijaya ke anandameM pariNamana ho gayA hai| isakA mAnanda bhava svAdhIna hai / Apa hI nAtha hai, Apa hI ziva suMdarI hai, sirpha kathanameM bheda hai, parantu vAstava meM abheda hai / parama zuddha 1 } Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 81 ) svasamarAnanda ! nizcaya svarUpakA parcA hokara yaha ava svabhAva vikAzI ho gayA hai, aupAdhika guNoMse rahita honese nirguNa hai, para svAbhAvika guNoMkA svAmI honese saguNa hai / dhanya hai yaha vIra, dhanya hai yaha samyaktI AtmA, dhanya hai yaha ratnatrayakA svAmI / aba yaha bhaktajanoke dvArA dhyeya hai / svasamarAnaMdake phalako pAkara nizraga zuddhopayogako rakhatA huA yaha vIra mahAvIra paramAtmA hokara jisa adbhuta svajAtIya AnandakA anubhava kara rahA hai usa bhAnandakI jhalakako ve jJAnI bhI prApta kara sakte haiM jo isa mahAvIra paramAtmA ke guNakA anubhava kara usake zuddhopayoga pathapara apane upayogako AcaraNa karAte hai / zubhopayogameM ruke hue manuSya mumukSu hokara fte Farrotest phikara karate haiM vaha svAtmalAbha sarva mumukSuoko prApta ho aisI isa sva svarUpa mananake abhilAsI lekhakakI bhAvanA hai / jisa vAisa vIra mithyAdRSTIne ati nIcI zreNI se car3ha kara sarvocca zreNIko prApta karake apane paramAtma padakA lAbha kara liyA hai aura isa caturgatimaya saMsArake bhramaNase apaneko rakSita kara liyA hai / isI taraha jagata nivAsI haraeka svabhAva vikAsakA icchuka bhavyAtmA udyama karake usa parama sukhamayI svapadako upalabdha kara saktA hai aura bhavasAgara se nikalakara ananta kAla taka ke liye sukhasAgarameM magra hokara parama sukhako prAptakara saktA hai / iti-zubhaM bhavatu - kalyANaM bhavatu / mitI zrAvaNa sudI 1 ravi0 vikrama saM0 1973, vIra saM0 2442, tArIkha 30 julAI 1916 I. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ASASASASACH na0 zItalaprasAdajI racita grantha / samayasAra TIkI (kuMdakuMdAcAryakRta pU. 250) TIkA (pUjyapAdasvAmIkRta, Ta 105) 11) gRhasthadharma (dUsarI bAra chapa cukA pR. 350) TU), sukhasAgara bhajanAvalI (e bhajanIkA saMgraha) (2) 1 svasamarAnaMda (cetana-karma yuddha)..... 6 caDhAlA ( dokatarAma kRteH sAnvayArtha 7 niyama pothI ( haraeka gRhasthako upayogI) jinendra jasa darpaNa ma0 bhAga (jainadharmakA svarUpa) Atma dharma (jaina bhajaina sabako, upayogI, dUsarIvAra) (I) 10 niyamasAra TIkA (kundakundAcAryakRta) 11 pravacanasAra TIkA (taiyAra ho rahA hai ) 12 sulocanAcaritra 11 anubhavAnaMda (AtmA anubhavakA svarUpa) 4 dIpamAlikA vidhAna (mahAvIra pUjana sahita) 15 sAmAyika pATha artha "(saMskRta, hindI chaMda, artha, vidhi sahita) ) 16 iSTopadeza TIkA (pUjyapAda kRta. Te. 280) milane kA patA mainejara, digambara jaina pustakAlaya khrt| Page #93 -------------------------------------------------------------------------- _