Book Title: Karpur Mahek
Author(s): Kapurchand Varaiya
Publisher: Rander Road Jain Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032377/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapUra maheMka ': bhAvAnuvAda : paMDitavarya zrI kapUracaMda vAraiyA - pAlitANA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | || zatruMjayatIrthAdhipati zrI AdinAthAya namaH | | zAsanasamrATa zrI vijaya nemi-vijJAna-kastUra-caMdrodaya azokacaMdrasUrisagurubhyo namaH || zrI nemi-vijJAna-kastUrasUri graMthazreNI - 49 8maka-(s * savaiyA * prasnottararatnamALA 0 paramAtma chatrIzI, 0 adhyAtma bAvanI dayA chatrIzI 0 yatidharma batrIzI - hariALI * divya AzIrvAda 0 zAsana samrATa zrI vijaya nemi-vijJAna-kastUrasUri paTTa. jinazAsana zaNagAra pa. pU. AcArya zrI vijaya caMdrodayasUrIzvarajI ma. sA. sUrimaMtra samArAdhaka pa. pU. AcArya zrI vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI ma. sA. 0 mArgadarzana-AzIrvAda 0 vidvadvarya pa. pU. AcArya zrI vijaya somacaMdrasUrIzvarajI ma. sA. - saMpAdaka 0 pa.pU. AcArya zrI vijaya zrIcaMdrasUrijI ma.sA. prakAzaka zrI rAMdera roDa jaina saMgha - surata Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 / 80 2 ) 0 prakAzaka 0 zrI rAMdera roDa jaina saMgha zrI zaMkhezvara pArzvanAtha jaina derAsara peDhI, aDAjaNa pATIyA, rAMdera roDa, surata-395009. phona : 0261-2787488 (prAptisthAna) * zrI nemi-vijJAna-kastUrasUri jJAnamaMdira meIna roDa, gopIpurA, surata-395001. 1 - azvinabhAI saMghavI - mo. : 9879516442 2 - nilezabhAI saMghavI - mo. : 9825257789 zrI rAMdera roDa jaina saMgha zrI zaMkhezvara pArzvanAtha jaina derAsara peDhI aDAjaNa pATIyA, rAMdera roDa, surata-395009 phona : 0261-2787488 zrI 108 jaina tIrthadarzana bhavana TrasTa zrI samavasaraNa mahAmaMdira, taLeTI roDa, pAlItANA-364270. phona : 02848-252492 bharata grAphiksa 7, nyu mArkeTa, pAMjarApoLa, rilIpha roDa, amadAvAda-1. phona : 079-22134176 * vIra saMvata - 2538 * vikrama saMvata - 2068 IsvIsan - 2012 * nemi saMvata - 68 0 AvRtti - prathama * prata - pa00 ( kiMmata : rUA. 05-00 ) (seTa (bhAga 1 thI 8) : rUA. 1000-00) mudraka: bharata grAphiksa 7, nyu mArkeTa, pAMjarApoLa, rilIpha roDa, amadAvAda-380001 Ph. : 079-22134176, M: 9925020106 E-mail : bharatgraphics1@gmail.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Do CD). has % RQrlis zAsanasamrATu pa.pU. AcArya zrI vijaya nemisUrIzvarajI ma.sA. 20 _6 vaOS, 24 POGOSCO Detura S vAtsalyavAridhi pa.pU. AcArya zrI vijaya vijJAnasUrIzvarajI ma.sA. prAkRtavizArada pa.pU. AcArya zrI vijaya kastUrasUrIzvarajI ma.sA. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6) jinazAsanazaNagAra pa.pU. AcArya zrI vijaya candrodayasUrIzvarajI ma. sA. vyAM che DRORRO rI Liyu sUrimaMtrasamArAdhaka pa.pU. AcArya zrI vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI ma.sA. Boccaco ke) pa.pU. AcArya zrI vijaya somacaMdrasUrIzvarajI ma.sA. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNya smaraNa UR pUjya pitAzrI pUjya mAtuzrI kapuracaMda raNachoDadAsa vAraiyA jIvIbena kapuracaMda vAraiyA pAlItANA pAlItANA - pUjya sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtone AjIvana sabhyajJAna pIrasI jIvana saphaLa karyuM, tevA jJAnadAtA pUjya pitAzrI (pU. kapUracaMdajI raNachoDadAsa vAraiyA, janmadAtrI-sarakAradAtrI pUjya mAtuzrI (pU. jIvIbena kapuracaMdajI vAraiyA), snehadAtA pU. bhAI (sva. chabIlabhAI), mamatAdAtrI pU. bena (caMdrikA rajanIkAMta) putrIo pravINA navanItakumAra mItA jayezakumAra uSA anaMtarAya AratI yaMtakumAra kIrti tuSArakumAra latA rAjezakumAra nayanA harezakumAra Adi parivAra Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAbhArthI || Labharthi.... * 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - ravi te rIta jinazAsanazaNagAra pa.pU. AcArya zrI vijaya caMdrodayasUrIzvarajI ma.sA. sUrimaMtrasamArAdhaka pa.pU. AcArya zrI vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI ma.sA. pa.pU. AcArya zrI vijaya somacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.no guruguNAnurAgI bhakta parivAra Comogenemocare conference pour le corps eigenen paMDitavarya zrI kapUracaMdabhAI paMDitavarya zrI kapUracaMdabhAI 'zrImad yazovijayajI jaina saMskRta pAThazALAmahesANA'mAM dravyAnuyoga, saMskRta, prAkRta Adino abhyAsa karI mahesANA saMsthA saMcAlita zrI sUkSmatattvabodha jaina pAThazALA-pAlitANAmAM adhyApaka tarIke vi.saM. 2000 thI vi.saM. 2049 sudhI rahyA. vizeSata : pU. sAdhu bhagavaMto, pU. sAdhvIjI ma.sAhebo tathA mumukSuone pAMcathI cha kalAka vividha granthono abhyAsa karAvatA. - paMDitazrIno kSayopazama ghaNo sAro hato, anubhava paNa gajabano hato. bhaNAvavA sivAyanA samayamAM pruphasaMzodhana, prAcIna stavano, sajhAyo, stutio, pado vagerenA artha tathA karmasAhitya saMbaMdhamAM lakhANa karI ghaNI saMkhyAmAM noTabuko taiyAra karI hatI. temanI pAsethI pU.A.bha. zrI vijaya somacandrasUrIzvarajI ma.sAhebane je noTo maLI te kapUra suvAsa, karpara sugaMdha, karpara parAga Adi ATha vibhAgamAM saMkalita karI pustakarUpe pU.A.bha. zrInA mArgadarzana nIce taiyAra thayela che. mahesANA saMsthA taraphathI zrI zatruMjayamahAtIrtha-pAlitANA navaTuMkamAM phula, dhUpa pahoMcADavAnI vyavasthA tathA pAlitANAmAM birAjamAna pU. sAdhubhagavaMto tathA pU. sAdhvIjI ma.sAhebonA Arogya saMbaMdhamAM vaidarAjanI vyavasthA rAkhavAmAM AvelI te upara saMpUrNa dekharekha zrI kapUracaMdabhAInI rahetI. zrI zatruMjayamahAtIrtha-pAlitANAnI pAvanabhUmi para padhAratA pU. gurubhagavaMto pU. sAdhvIjI ma.sAhebo tathA moTI saMkhyAmAM zrAvaka-zrAvikAonA saMparkamAM paMDitajIne AvavAnuM thayuM. jethI teozrIne oLakhanAra varga moTo hato. niHsvArthabhAve saMsthAmAM rahI sevA karavA sAthe pramANikatA, milanasAra svabhAva, bIjA pAsethI mIThAzapUrvaka kAma karAvavAnI AvaData, dIrghadRSTi, sahanazIlatA AvA guNo zrI kapUracaMdabhAImAM hatA. paMDitajI uttarottara jJAnayoga ane kriyAyoganI sAdhanAmAM AgaLa vadhe ane aMte paramapadanA bhoktA bane e ja pariSad parivAranI zubhakAmanA. zrI jainadharmatattvajJAna pracAraka pariSad pramukhazrI mahendrabhAI khumacaMda zAha Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya pUrvanA mahApuruSo dvArA racita ane vidvadvarya paMDita zrI kapUracaMdajI vAraiyA dvArA anuvAdita-bhAvAnuvAdita evA pracalitaapracalita stavano-pado-sajhAyo-AdhyAtmika pado-savaiyA-praznottararatnamALA-bAvanI-chatrIzIbatrIzI-harIyALI-bhAvanA gIto-jANavA lAyaka khajAno eTale maghamaghAyamAna thato vividhatA bharyo haryobharyo suMdara bagIco enI suvAsa eTale ja karpara suvAsa 1 kapUra rAga 5 kapUra sugaMdha 2 karpara parAga 7 kapUra surabhi 3 karpara maheMka 7. karpara saurabha 4 karpara khubu 8 zAsanasamrATu pa. pU. AcArya vijaya nemi-vijJAna-kastUrasUrIzvarajI ma. sA. nA paTadhara jinazAsana zaNagAra pa. pU. AcArya zrI vijaya caMdrodayasUrIzvarajI ma. sA. tathA sUrimaMtra samArAdhaka pa. pU. AcArya zrI | vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI ma. sA. Adi pUjyavaronI asIma divyakRpA amArA zrIsaMgha upara varasI rahI che. che te pujyonA parivAranA pa. pu. AcArya zrI vijaya somacaMdrasUrIzvarajI ma. sA. nA saMpUrNa mArgadarzanathI teozrInA ziSyopraziSyo dvArA saMpAdita-saMzodhita graMthonI prakAzananI javAbadArI amAro zrIsaMgha saMbhALI rahyo che. 1 uparokta ATha ya bhAgo pa. pU. AcArya zrI vijaya zrIcaMdrasUrijI ma. sA.e sArI rIte saMpAdana karyuM ane tene prakAzana karI zrIsaMghanA karakamalamAM arpatA amo ghaNo ja AnaMda anubhavI rahyA che. pustaka prakAzanamAM Arthika lAbha lenAra te te parivAro-bhaktajana parivArone dhanyavAda che ke prApta karelI sukRtanI lakSmI jJAnanA mArge vAparI saphaLa karI che. mudraNakArya bharata grAphiksa-bharatabhAI-mahendrabhAI vageree sAro parizrama uThAvI saphaLa karela che. aMtamAM... kaThIna ane saraLa chatAM arthathI gaMbhIra evA mahApuruSonA aMtaranA-aMdaranA uMDANabharyA bhAvone samajavA mATe AvA anuvAdo-bhAvAnuvAdovALA graMthonI-pustakonI AvazyakatA che, te ciMtanamanana-vAMcana ane abhyAsa dvArA jarUrathI khyAla Avaze. li. zrI rAMdera roDa jaina saMgha, surata Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya paMDitavarya zrI kapUracaMdajI vAraiyA dvArA anuvAdita-bhAvAnuvAdita prAcIna mahApuruSonA AMtarika bhAvone jANavAno-samajavAno yatkiMcit prayAsa ApaNA karakamalamAM rahela 'kapUra suvAsa' vagere ATha bhAgo dvArA thayo, te mArA mATe eka AnaMdano viSaya che. koI paNa stavana-pada-sajjhAya-AdhyAtmikapada-savaiyA vagerene vAraMvAra prabhubhakti ke AdhyAtmika ciMtananA staramAM gAvAthI-2TavAthIrIyAjha karavAthI eno rasAsvAda-bhAva kaMIka ora ja hoya che, paNa te mATe to te te zabdonA arthono khyAla-jANakA2I hoya to ja banI zake che, nahI to nahI. tenI pUrti kaMIka aMze paMDitavaryazrIe anuvAdabhAvAnuvAda karavA dvArA karI che. te ApaNA mATe gauravanI vAta che. hajI paNa AvA, ghaNA stavano vagere che, je AvA prayAsa karavA dvArA saraLa karavA jevA che. divaMgata paMDitajInA AvA Azayone pUrNa karavA tatpara banIe e ja abhyarthanA. - zrIcaMdrasUri Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubha AzIrvAda zrAddharaLa zikArya paMDitajI zrI kapuracaMdabhAI raNachoDadAsa pArayA mahesANA pAThazALamAM varSo pUrve je paMDitajIo taiyAra thai jinazAsananuM nAma jagatamAM ujvala karyuM. te haroLanI virala vyakti eTale zrAddharatna vidvarya paMDitajI zrI kapUracaMdabhAI raNachoDadAsa vAraiyA. jJAnano, jANakArIno, anubhUtino khajAno. abhyAsa karAvavAmAM kyAreya ALasa-pramAda nahi. pAlItANA tIrthabhUmimAM - jaina zreyaskara pAThazALAmAM, temaja vividha sthAnomAM temanI pAse abhyAsa karI aneka pU. sAdhu-sAdhvIjI ma. taiyAra thayA che. amoe ane amArA sAdhuoe paNa 30 varSa pahelA temanI pAse prAkRta-saMskRta graMtho-prakaraNa-saMskRta buka vagereno abhyAsa karyo che. abhyAsa karAvavAnI emanI zakti prazasya hatI. adhyayana-adhyApana mATe temano lagAva anero hato, te cheka sudhI jALavI rAkhyo. pAchalI avasthAmAM koI sAthe mUkI jAya-lai jAya, paraMtu bhaNAvavAnuM kharuM ja. chelle to zarIra sAtha na ApatuM to ghare beThA-beThA paNa abhyAsa karAvatA, praznonA samAdhAna ApatA, sacoTa javAbo temanI pAsethI maLatA. adhyApana sAthe temanI lekhanazakti ajoDa hatI. motInA dANA jevA suvAcya akSaro-jANe TAipIMga karyA hoya tevA lAge. pATha na hoya tyAre kaMine kaMI viSaya laI lakhavAnuM cAlu rAkhatA. saMskRta-prAkRta graMthonA bhASAMtara karyA. zatruMjayakalpavRttino anuvAda karyo, zatruMjaya Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAbhyanuM varNana lakhyuM. nAnA suvAcya akSaromAM ya smaraNa vagere lakhyA. vibhinna rIte namaskAramahAmaMtranuM Alekhana karyuM. paMDitajI kapUracaMdabhAIe aneka stavano, pado, sakjhAyo, DhALa, pracalita kAvyonA (gItonA) artho lakhyA. tenI noTo pote ja amane soMpatA gayA hatA. samaye prakAzita karavA jaNAvyuM hatuM. temanI hAjarImAM te kArya zakya na banyuM. sAro evo vilaMba thayo. amArA AcArya zrI vijaya zrIcaMdrasUrijI vAraMvAra Takora karatA paMDitajInI noTo aMge kaIka karo. chevaTe AcAryazrIe ja badhI noTo bhegI karI, yogya viSaya mujaba vibhAga karI, paMDitajInuM nAma joDAya tevI sadbhAvanAthI te te vibhAgane 'karpara' nAma joDI kapUra suvAsa vagere nAma rAkhI ATha vibhAga karyA. jagadIza-yogeza TAipa seTIMga karyuM. sahavartI sAdhu bhagavaMtoe samayAnusAra sahakAra Apyo. rAjArAma-zAMtArAma-dilipa vageree yathAyoga mahenata karI. bharata grAphiksavALA bharatabhAImaheMdrabhAI vagere sAruM mudraNa kArya karyuM. te te saMgho tathA zrAvakoe Arthika sahakAra Apyo. paMDitajIe stavano, pado, sakjhAyo AdinA artha-bhAvArtha lakhavAmAM sArI evI mahenata uThAvI che. vAcaka-jijJAsuone emAMthI ghaNuM-ghaNuM jANavA maLaze. amo evI AzA rAkhIe ke zraddhALu jIvo badhA bhAgonuM sArI rIte vAMcana karI paM. kapUracaMdabhAinI mahenata saphaLa karavA sAthe parama zAMtinI anubhUtinI sAthe zAzvata sukhanA bhAgI bane tevI abhyarthanA. zrI azokacaMdrasUri ArAdhanA bhavana li. vi. saM. 2068, mahA vada-7 azokadAdA' caraNakiMkara borasada somacaMdra vi. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (paNDitavarya zrIkapUracaMdajI kRta) AtmakathA-dvAtriMzikA zrImatpArzvajinaM natvA, trApajagrAmamaNDanam / svakIyAM hi kathAM kurve, kevalaM smRtihetave / / 1 / / AtmIyakathAkaraNe, kazcid doSo na vartate / parakIyakathAkaraNe, kvacid doSaH prajAyate / / 2 / / trApajapurake ramye, "vArai yA"nvayadIpakaH / 'raNachoDa' iti nAmA, dayAlasya suputrakaH / / 3 / / tasya bhAryA hi sajAtA, 'samarate'ti nAmikA / AtmadharmaratA nityaM, lajjAdiguNazAlinI / / 4 / / tapodharmAnuraktA yA,_jinadharmaparAyaNA / sutIrthAsevane saktA, sAmAyikavrate ratA / / 5 / / tayoH putrA hi catvAraH, prathamo'maracandrakaH / dvitIyo hi haThIcandra-stRtIyo hemacandrakaH / / 6 / / caturthastu hi karpUraH, sadjJAnAdhyayane rataH / evaMvidhaiH sutairyutau, kAlaM gamayataH sadA / / 7 / / putryo jAtAzcatasro hi, prathamA 'premikA'hvayA / dvitIyA 'ratnikA' nAma, 'campA'nAmnI tRtIyakA / / 8 / / 'raMbhA'nAmnI caturthI hi, sarvA dharmasamanvitAH / jinadharmaratA nityaM, premI-campe divaM gate / / 9 / / vyavahArijJAnaM prApya, kalikAtApurIM gatAH / dhArmikAdhyayanaM kartuM, mahizAnAM tu karpUraH / / 10 / / yazovijayasaMskRta-pAThazAlAsthitastu yaH / dharmatattvaM paThito'bhUt, saMskRtAdisamanvitam / / 11 / / kalikAtApuri sarve, bhrAtaraH samavasthitAH / vANijyArthaM ratA nityaM, sva-sva-dharmasamanvitAH / / 12 / / Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyeSThAmarasya subhAryA, hyanupameti nAmikA dvitIyA haThIcandrasya, tvajavAlIsadAhvayA / / 13 / / tRtIyA hemacandrasya, zAnteti nAmikA smRtA / caturthI karpUrasyAsti, 'jIvI'ti nAmadhArikA / / 14 / / mahAyuddhe hi saJjAte, sarve dezaM samAgatAH 1 ekonaviMzatizatA-dhike'STanavate same / / 15 / / / / / 17 / / I / / 18 / / I / / 20 / / mAghazukle SaSThIdine, 'jIvI' nAmnIM tu kanyakAm / karpUrastu paryaNayat, pitrAgrahavazaMvadaH / / 16 / / bhAvAbhidhapure sarve, bhrAtaraH samavasthitAH karpUro'dhyApanArthaM tu, pAdaliptapuraM gataH zreyaskarayute jaine, maNDale samavasthitaH sUkSmatattvaprabodhinyAM, zAlAyAM jJAnapAThakaH dvisahasre same jAtaH, karpUrasya suputrakaH I bhAdrazukladazamyAM hi, chabIleti sunAmakaH / / 19 / / svalpAyurbhogaM kRtvA, pAdalipte divaM gataH rAdhAkRSNadazamyAM hi, ekAdhidvisahasrake tataH paraM hi saJjAtA, putryo'STau kramataH khalu / zAntarasasamApannA, gAmbhIryAdiguNAnvitAH / / 21 / / prathamA pravINAnAmnI, dvitIyA candrikA smRtA / tRtIyoSAbhidhAnA hi caturthI kIrtinAmikA / / 22 / / paJcamI nayanA ramyA, SaSThI mIteti nAmikA / saptamyAratisannAmA, latA'STamI sadAhvayA / / 23 / / pravINA pariNAyitA, navanItakumArakam / trayaH putrAstayorjAtAH, prathamaH ketano mataH / / 24 / / dvitIyastu himAMzuryaH, ziro'rtivyAdhibAdhitaH / dharmapathyAdanaM prApya, pAdalipte divaM gataH 'jayeza' iti nAmA ca, tRtIyo buddhibandhuraH / caturthI putrIkA jAtA, UrmIti zubhanAmikA / / 26 / / candrikA pariNAyitA, rajanIkAntakumArakam / putrastayorhi saJjAto, rAjaneti sunAmakaH / / 27 / / / / 25 / / Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAladharmaM samApannA, candrikA zAntasauhRdA sameSAmAghAtakaraM, mohamayyAM puri hi yA / / 28 / / uSA hi pariNAyitA 'nantarAyakumArakam dvau putrau hi tayorjAtau, piMkeza-ketulAbhidhau / / 29 / / kIrtistu pariNAyitA, zrItuSArakumArakam / bhAvAbhidhapure ramye, jAto lagnamahotsavaH / / 30 / / pAdaliptapure ramye, girirAjasamanvite vyatItakAlo manasi, smaraNapathamAgataH catustriMzattame varSe dvisahasrAdhike vare ASADhakRSmaSaSThayAM hi, likhitA svakathA mayA vi.saM. 2034, ASADha vada-6 1 / / 31 / / / / / 32 / / karpUreNa hi saMklRptA, dvAtriMzacchlokasammitA / bhavabhAvavibhAvikA, nirvedadAyikA sadA 11 karpUracandra Ara. vAraiyA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C viSaya savaiyA-ekatrIsA praznoratnamALA (prastAvanA) maMgalAcaraNa-dohA 114 prazno 114 praznonA uttara paramAtma chatrIzI adhyAtma bAvanI hitazikSA anukramaNikA dayA chatrIzI yatidharma batrIzI-saMjama batrIzI hariyALI kartA cidAnaMdajI ma. cidAnaMdajI ma. cidAnaMdajI ma. cidAnaMdajI ma. cidAnaMdajI ma. cidAnaMdajI ma. cidAnaMdajI ma. cidAnaMdajI ma. cidAnaMdajI ma. cidAnaMdajI ma.. ............. upA. yazovijayajI ma...............S pRSTha .1 .29 .30 ....32 .35 ..45 .para .73 ..73 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zatruMjayatIrthAdhipati zrI AdinAthAya namaH // // zAsanasamrAT zrI vijaya nemi-vijJAna-kastUra-caMdrodayaazokacaMdrasUrisadgurubhyo namaH / zrI cidAnaMdajI kRta sArtha (savaiyA ekatrIsA-sArtha) oMkAra agama apAra pravacanasAra, mahAbIja paMca pada garabhita jANIe; jJAna dhyAna parama nidhAna sukhathAnarUpa, siddhibuddhidAyaka anupa e vakhANIye. guNa dariyAva bhavajaLanidhimAMhe nAva, tattvako likhAva hiye jotirUpa ThANIye; kIno he uccAra Ada AdinAtha tAta yAko, cidAnaMda pyAre citta anubhava ANIe. 1 savaiyA ekatrIsA-artha 'arihaMtano '', azarIrI(siddha)no 'tra', AcAryano 'A', upAdhyAyano '3', ane munino m (a-ga-ma-3-=om). e paMca parameSThinA mahAbIjathI garbhita OMkAra thayela che. te agamya-na jANI zakAya tevo, apAra-jenA mahimAno pAra nathI evo, jaina pravacananA sArabhUta, jJAna ane dhyAnanA parama nidhAnarUpa, sukhanA sthAnarUpa, aSTa mahAsiddhi ane buddhine ApanAra evo anupama che' ema vakhANIe. kAra guNono samudra che, saMsArasamudramAM vahANa tulya, sarva tattvonA samAvezarUpa ane jyotirUpa che, tene hRdayamAM sthApana karIe. jeno prathama uccAra jagatanA pitA zrI AdinAtha prabhue karela che. he pyArA cidAnaMda ! te praNavamaMtrano anubhava cittamAM lAvIe. 1 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapUra maheka-7 namata sakaLa IMda caMda jAkuM dhyeyarUpa, jAnake munIMda yAkuM dhyAna majJa dhArahi; surati niratimeM samAya rahe AThu jAma, surabhi na jima nija sutakuM visArahi. lIna hoya pInatA praNava sukhakArI lahe, dahe bhavabIja viSe vAsa parajArahi, cidAnaMda pyAre zubha cetanA pragaTa kara, eso dhyAna dhara mithyAbhAvakuM visArahi. 2 mukhamAMhi rAma` harAmamAMhi mana phire, gire bhayakUpamAMhi kara dIpa dhArake; viSaya vikAramAMhi rAgI mukha Ima kahe, meM to huM virAgI mAlA tilaka jyuM dhArake. je OMkArane badhA IMdro ane caMdro name che, jene dhyeyarUpe jANIne munIndro dhyAnanI madhye dhAraNa kare che, dhyAnanI AsaktimAM AThe pahora samAI rahe che-magna rahe che, jevI rIte gAya potAnA vAcharaDAne bhUlatI nathI. sukhakArI evA praNava-OMkArane meLavIne temAM lIna thAya che, ane puSTa thAya che, saMsAranA bIjabhUta viSayone bALI nAMkhe che, ane vAsanAone prajALe che-bALI nAMkhe che, he pyArA cidAnaMda ! zubha cetanAne pragaTa karI evuM dhyAna dhara ke jethI mithyAbhAvane visArI devAya. 2 jeo mukhathI rAma bole che-bhagavAnanuM nAma bole che, ane mana anItimAM pharatuM hoya, teo hAthamAM dIvo laIne saMsArarUpI kUvAmAM paDe che. jeo viSayavikAromAM rAgI thaIne, mALA ane tilaka dhAraNa karIne mukhethI ema kahe che ke 'huM virAgI chuM' teo paNa saMsArarUpI kUpamAM paDe che. yoganI yukti Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savaiyA-sArtha jogakI jugati vinA jAne jo kahAve jogI, galAmAMhe selI aru kAlI kaMthA DAra ke; vinA gurugama mithyAjJAna bhame INavidha, phogaTa jayuM jAve e manuSyabhava hArake. 3 zira para zveta keza bhayA tohu nAMhi ceta, phirata aceta dhana heta paradezameM; meromero karata dharata na viveka hiye, moha atireka dhara parata kilezameMH paDyo nAnAvidha bhavakUpa meM sahata duHkha, magana bhayo he madhubiMdu lavalezameM; Atapatra chAyo sou mana huMta bhayo aba, cidAnaMda sukha pAyo sAdhu ke suvezameM. 4 3 jANyA vinA, gaLAmAM rAkha lagADI kALI kaMthA paherIne je potAne yogI kahevarAve che, paNa teo gurugama vinA mithyAjJAnathI saMsAramAM bhame che, ane A rIte maLelA manuSyabhavane hArI jaIne phogaTa gumAve che. 3 mAthA upara sapheda vALa thayA, to paNa A jIva cetato nathI, ane acetana evA dhana mATe paradezamAM phare che 'A mAruM, A mAruM' ema karyA kare che, paNa hRdayamAM vivekane dhAraNa karato nathI. mohanA utkarSane dhAraNa karIne kalezamAM paDe che. saMsArarUpI kUvAmAM paDI judA judA prakAranAM duHkhone sahana kare che. sukhanI tRSNAne lIdhe viSayarUpa madhubiMdunA aMzamAtraTIpAmAM magna thAya che. jyAre mana sAvadhAna thayuM tyAre chatranI chAyA sArakhA sAdhunA uttama vezamAM cidAnaMdasvarUpa AtmA sukhane pAmyo. 4 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapUra maheka-7 dhana aru dhAma sahu paDyo hi raheno nara, dhAra ke dharAme tuM to khAlI hAtha jAvego; dAna aru punya nija karathI na karyo kachu, hoya ke jamAI koI dusaro hi khAvego. kUDa arU kapaTa karI pApabaMdha kIno tAte, ghora narakAdi duHkha tero prANI pAvego; punya vinA dusaro na hoyago sakhAI tava, hAtha mala mala mAkhI jina pasatAvego. 5 agama apAra nija saMpati saMbhAra nara, mohakuM vikAra Apa Apa khoja lIjIye; acaLa akhaMDa alipta brahmaDa mAMhi, vyApaka svarUpa tAko anubhava kIjIe he mAnava ! dhana ane hATa-havelI e badhuM tAruM ahIM paDyuM raheze, dhanane jamInamAM dATIne tuM to khAlI hAthe cAlyo jaIza. he mAnava ! te potAnA hAthe dAna ane puNya karyuM nathI, tArI mAlamilakata koI bIjo ja jamAI AdirUpe khAI jaze. teM to phUDa ane kapaTa karIne pApabaMdha karyo che, tethI tAro jIva bhayaMkara narakAdikanAM duHkho pAmaze. puNya vinA bIjo koI tAro sahAyaka-mitra thaze nahi. tuM maLanI mAkhInI jema hAtha ghasIne pastAIza. 5 agamya-jANI na zakAya tevI ane apAra-pAra vinAnI potAnI AtmasaMpattine saMbhArIne-yAda karIne, mohanuM vidAraNa karIne-mohano nAza karIne, potAnA AtmAnI zodha karIe. je AtmA acaLa che, aMkhaDa che, alipta-koIpaNa prakAranA lepathI rahita che, brahmAMDamAM vyApaka svarUpe rahela che, tevA potAnA Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savaiyA-sArtha khIra nIra jima pudgala saMga ekIbhUta, aMtara sudRSTi khoja tAko lava lIjIye; dhAra esI rIta hI e parama punita Ima, cidAnaMda pyAre anubhavarasa pIjIye. 6 Apake acAnaka kRtAMta kyuM gago tohe, tihAM to sakhAI kou dusaro na hovego; dharama vinA to ora sakala kuTuMba milI, jAnake paretAM koI supane na jovego. laTaka salAma ke sakhAI vinA aMta same, neNamAMhi nIra bhara bhara ati rovego; jAna ke jagata eso jJAnI na magana hota, aMba khAvA cAhe te to bAula na bovego. 7 AtmAno anubhava karIe. kSIra-dUdha) ane pANInI jema AtmA pudgalanA saMgathI ekarUpa thaI gayo che, tethI hRdayamAM samayagdaSTine dhAraNa karI, AtmAnI zodha karI, teno aMza prApta karIe. AvI parama pavitra rItane dhAraNa karI, he pyArA cidAnaMda ! parama pavitra anubhavarasanuM pAna karIe. 6 jyAre acAnaka AvIne kALa grahaNa karaze, tyAre bIjo koI rakSaNa karanAra dharma vinA thaze nahi. sarva kuTuMba (paretAMpreta thayela) maraNa pAmela jANIne, svapnamAM paNa joze nahi. laTaka salAmavALo sakhAI te (juhAra) praNAmamitra-dharma vinA aMtasamaye sarva netramAM pANI bharI bharIne ghaNo roze. jagatane AvuM jANIne jJAnI AtmA saMsAramAM Asakta thato nathI. je Amra kerI khAvA icche, te bAvaLane vAvato nathI. 7 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 kapUra maheka-7 (savaiyA tevIsA) ApakuM Apa kare upadeza jyuM, ApakuM Apa sumAraga ANe; ApakuM Apa kare sthira dhyAnameM, ApaNuM Apa samAdhimeM tANe. ApakuM Apa likhAve svarUpazuM, bhoganakI mamatA nava ThANe; ApakuM Apa saMbhArata yA vidha, Apako bheda to Apa hi jANe. 8 Apa thaI jagajALathI nyAro jayuM, Apa svarUpameM Apa samAve; Apa taje mamatA samatA dhara, zIlazuM sAco saneha jagAve. Apa alekha abhekha niraMjana, parajana aMjana dUra vahAve; yA vidha Apa apUrava bhAvathI, ApaNo mAraga Apa hi pAve. 9 savaiyA tevIsA-artha je AtmA potAne upadeza kare che, te AtmA AtmAne sanmArgamAM lAve che, AtmA AtmAne dhyAnamAM sthira karI potAnA AtmAne samAdhimAM lAve che. AtmA AtmAnA svarUpane oLakhIne bhogonI mamatAne karato nathI. A rIte je AtmA AtmAne saMbhAre che, te AtmA potAno-AtmAno bheda jANe che. 8 A AtmA pote saMsAranI jALathI judo thaI, potAnA svarUpamAM potAne sthira kare, pote mamatAno tyAga karI, samatAne dhAraNa karI zIla-sadAcAra sAthe sAco sneha jAgrata kare. A AtmA jenuM svarUpa lakhAya nahi evo che, abhekha-bhekha (veza) vinAno che, niraMjana-mULasvarUpamAM karmarUpa aMjana vinAno che, anya lokoe karela aMjana-mithyAtvane dUra karanAra che, A rIte AtmA apUrvabhAvathI potAno-AtmAno mArga pote ja prApta kare che. 9 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savaiyA-sArtha veda bhaNo kyuM kitAba bhaNo aru, dekho jinAgamakuM saba joI; dAna karo aru snAna karo bhAve, mauna dharo vanavAsI hoI. tApa tapo aru jApa japo kou, kAna phirAya phiro phuni doI; Atama dhyAna adhyAtama jJAna, samo zivasAdhana ora na koI. 10 je arinamitta barAbara jAnata, pArasa ora pASANa kyuM doI; kaMcana kIca samAna ahe jasa, nIca narezameM bheda na koI. mAna kahA apamAna kahA mana, aiso vicAra nahi tasa hoI; rAga ru roSa nahi citta jAke myuM, dhanya ahe jagameM nara soI. 11 jJAnI kahoryuM ajJAnI kaho koI, dhyAnI kahomatamAnI kyuM koI; jogI kahobhAve bhogI kaho koI, jAkuMjisyo mana bhAsata hoI. doSI kaho niradoSI kaho, piMDa-poSI kaho oguna joI; rAga ru roSa nahi suna jAke jya, dhanya ahe jagameM jana soI. 12 | veda bhaNo ke dharmagraMtho bhaNo, sarva jinAgamone juo, dAna karo, athavA snAna karo, vanamAM nivAsa karIne mauna dhAraNa karo, tapa tapo, ke koI jApa japo, banne kAna (phirAya) phaDAvIne pharo, paNa AtmAnuM dhyAna ane adhyAtmanA jJAna samAna bIjuM koI mokSanuM sAdhana nathI. 10 jeo zatru ane mitrane samAna jANe che, pArasamaNi (jenA sparzathI loDhuM suvarNapaNAne pAme che) ane paththarane samAna gaNe che, sonuM ane (kIca-mATI jene samAna che, nIcasAmAnyajana ane rAjAmAM jene koI bheda nathI, jenA manamAM mAna ke apamAnano koI vicAra nathI, jenA cittamAM rAga ke dveSa nathI, te manuSya jagatamAM dhanya che. 11 koI jJAnI kahe ke ajJAnI kahe, koI dhyAnI kahe ke kadAgrahI kahe, koI yogI kahe ke bhogI kahe, jenA manamAM jevuM maheka-7/2 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapUra maheka-7 sAdhu susaMta mahaMta kaho kola, bhAve kaho niragaMtha piyAre; cora kaho cAhe Dhora kaho kouM, seva karo kou jAna dulAre. vinaya karo kou uMce beThAya , dUrathI dekha kaho kou jA re, dhAre sadA samabhAva cidAnaMda, loka kahAvatanuM nita nyAre. 13 mAnIkuM hoya na makvatA guNa, madvatA taba kAhe ko mAnI? dAnI na hoya adattajiko ryuM, adatta bhayo te to kAhako dAnI? dhyAnIkuM caMcaLatA nahi vyApata, caMcaLatA tada kAhako dhyAnI? jJAnI na hoya gumAnI suno nara, mAna ahe tada kAko jJAnI? 14 lAge tema kahe, koI doSita kahe ke koI nirdoSI kahe, koI avaguNa dekhIne piMDapoSI kahe, je sAMbhaLIne jenA manamAM rAga ke roSa na thAya, te manuSya jagatamAM dhanya che. 12 koI sAdhu susaMta ke mahaMta kahe, koI pyArA nigraMtha kahe, koI cora kahe ke pazu kahe, koI jANato mANasa premathI sevA kare, koI uce sthAne besADIne vinaya kare, koI dUrathI joIne jAkAro Ape, to paNa cidAnaMda-AtmA haMmezAM samabhAvane dhAraNa kare ane lokanA kathanathI haMmezAM nyAroalaga rahe. 13 mAnI puruSane mAdavatA-mUdutA nirabhimAnapaNuM) guNa hoto nathI, jo mArdavatA guNa hoya to te mAnI kaI rIte hoya ? je dAnI hoya tene adatta (nahi Apela) le te dAnI kevI rIte hoya ? dhyAnI AtmAne caMcaLatA hotI nathI, jo caMcaLatA che to te dhyAnI kevI rIte hoya ? je jJAnI hoya te abhimAnI na hoya, jo mAna che to te jJAnI kaI rIte hoya ? 14 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savaiyA-sArtha jobana saMdhyA ke rAga samAna nyuM, mUDha kahAM paramAdakuM sevo? saMpata to saritAko hI pUra juM, dAna karI phaLa pAko jyu levo. Ayu to aMjaLike jaLa kyuM nita, chijata halakha eso jyu levo; deha apAvana jana sadA tuma, kevaLIbhAkhita mAraga sevo. 15 saMsAra asAra bhayo jinakuM, maraveko kahA tinakuM Dara he; te to loka dekhAva kahA kyuM kaho, jinake hiye aMtara thita rahe. jine muMDa muMDAya ke joga lIyo, tinake zira kona rahI karahe; mana hAtha sadA jinakuM tinake, ghara hi vana he vana hi gharahe. 16 zubha saMvara bhAva sadA varate, mana Azrava kero kahA Dara he; sahu vAdavivAda visAra apAra, dhare samatA je Iso nara he. A yovana saMdhyAnA raMga jevuM vinazvara che, te mUDha mANasa ! zA mATe pramAdane sevo cho ? A saMpatti te to nadInA pUra jevI che, dAna karIne tenuM phaLa meLavo. A AyuSya te "aMjalimAM rahela pANInI jema haMmezAM ghaTatuM jAya che, A hakIkata lakSamAM le. A zarIrane haMmezAM tuM apavitra jANa. kevaLI bhagavaMte kahelA mArgane sevo. 15 jene A saMsAra asAra jaNAyo che, tene maravAno bhaya kayAMthI hoya ? te zA mATe lokomAM dekhAva karavA mATe kahe, jenA hRdayamAM Atma svarUpanI sthiti che, jeNe mastaka muMDAvIne yogamArgane grahaNa karyo che, tenA mastaka upara kaI jAtano (kara-)vero che ? jene mana hAthamAM che-kabajAmAM che, tene ghara e ja vana che, ane vana e ghara che. 16 je haMmezA zubha saMvarabhAva(AvatAM karmane rokanAra bhAva)mAM varte che, tenA manamAM Azrava(karma)no Dara kyAMthI hoya ? sarva vAdavivAdane bhUlI jaIne apAra samatAne je manuSya dhAraNa kare Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 kapUra maheka-7 nija zuddha samAdhimeM lIna rahe, guru jJAnako jAkuM diyo varahe; mana hAtha sadA jinake tinake, ghara hi vana he vana hi ghara che. 17 mamatA lavaleza nahi jinake citta, chAra samAna sahu dhana he; jAkuM bheda-vijJAnanI dRSTi karI, ahi-kaMcukI jema judo tana he. viSayAdika paMka nahi DhIka jAkuM kyuM, paMkaja jima jikA jana he; mana hAtha sadA jinakuM tinake, vana hi ghara he ghara hi vana he. 18 mAkhI kare madha bhero sadA te to, Ana acAnaka ora hi khAve; kIDI kare kaNake jima saMcita, tAhuke kAraNa prANa gumAve lAkha karorakuM jora are nara, kaheluM mUrakha ! sUma kahAve; dharyo hi rahego IhAM ke IhAM sahu, aMta same kachu sAtha na Ave. 19 che, je AtmAnI zuddha samAdhimAM lIna rahe che, gurue jene jJAnanuM varadAna Apela che, jene mana kabajAmAM che, tene ghara e vana che, vana e ghara che. 17 jenA manamAM aMzamAtra mamatA nathI, sarva dhanane je dhULa samAna gaNe che, jenI bhedavijJAna(jaDa-caitanyanA viveka)nI dRSTi sthira che, "sarpanI kAMcaLInI jema jenuM zarIra AtmAthI juduM che, jene viSayAdika kAdava DhAMkI zakatA nathI, kamaLanI jema jeno (jana) AtmA saMsArathI alipta che, jene mana kabajAmAM che-vaza che, tene vana e ghara che, ane ghara e vana che. 18 haMmezAM mAkhI madha bheLuM kare che, tene acAnaka AvIne koI bIjo ja khAya che, kIDI jema anAjano saMcaya kare che, paNa tene mATe potAno prANa gumAve che, lAkha ane kroDanA baLathI he mUrkha mANasa ! zA mATe tuM potAne (sUma-)kaMjUsa kahevaDAve che ? te dhana badhuM ahIMne ahIM ja paDyuM raheze. aMtasamaye-maraNa vakhate temAMnuM kAMIpaNa sAthe Avaze nahi. 19 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 savaiyA-sArtha paMcaka bIja dharAmAMhi bovata, tAko aneka guNo phIra pAve; kAla vasaMtakuM jAcaka jAnake, pAne diye tinakuM nava Ave. jANa anita sabhAva vivekazuM, saMpata pAya sumAraga lAve; karati hogI unoMkI daza diza, beTha sabhAme dAtAra kahAve. 20 mATIkA bhAMDa hove zatakhaMDa jyu, lAgata jAsa jarA ThaNakA; Ima jANa apAvana rUpa are nara, neha kahA karIe tanakA? nija kAraja siddhi na hoya kachu, para raMjana zobha kare gaNakA; cidAnaMda kahA japamAlakuM pherata, phera are manake maNakA. 21 jJAnAvikA udyota bhayA tava, dUra gayA bhrama-bhAva aMdherA; Apa svarUpakuM Apa nihArata, jUTha svarUpa likhyA jagakerA. je (raMcaka-) nAnA sarakhA bIjane pRthvImAM vAve che, tenuM te anekagaNuM pharIthI pAme che, vasaMtaRtune yAcaka jANIne (vRkSo) pAna Ape che, to tethI te vRkSone navAM pAna Ave che. vivekapUrvaka padArthono anitya svabhAva jANIne je saMpatti pAmIne uttama mArgamAM vApare che-kharce che, teonI kIrti daze dizAmAM phelAya che. sabhAmAM besIne te dAtAra kahevAya che. 20 | mATInA vAsaNane jema Thokara vAgavAthI so kaTakA thaI jAya che, tevI rIte te manuSya ! A zarIranA rUpane tuM apavitra jANa. tevA zarIrano sneha zA mATe karIe ? tenAthI potAnA kAryanI koI siddhi thatI nathI. vezyA strI bIjAne khuza karavA mATe zarIranI zobhA kare che. te cidAnaMda ! tuM zA mATe japamALAne pherave che, tuM mananA maNakAne pherava. 21 jayAre jJAnarUpI sUryano udyota thayo tyAre mithyAbhAvarUpI aMdhakAra dUra thayo. jayAre AtmA potAnA svarUpane jove che tyAre jagatanA khoTA svarUpane oLakhe che. mAyAne toDIne Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 kapUra maheka-7 mAyAkuM tora ru dhyAnamuM jorake, pAyA jinune suvAsa vaserA; yA vidha bhAva vicAra cidAnaMda, soI susaMta ahe guru merA. 22 kAkuM deza-videza phire nara ? kaheluM sAyarakuM avagAhe ? kaheluM Aza kare parakI zaTha? nIca narezakI cAkarI cAhe ? kaheluM soca vicAra kare tana? aMtara tApathI kATekuM dAhe ? dIno ahe avatAra tohe jiNa, tAko to bhAraNuM teDu nivAhe. 23 kaheluM jaMtara maMtara sAdhata, kAlekuM nisA masANameM jAvo; kaheluM devakI seva karo tuma? kAlekuM Aka-dhatura kyuM khAvo? paMcaka vitta asArake kAraNa, kAyeluM ora ke dAsa kahAvo ? Aza kahA karIe parakI nara ! hoI nirAza niraMjana brAvo. 24 dhyAnanA baLe jeNe AtmasvarUpamAM ramaNatArUpa uttama nivAsa sthAnamAM jeNe vasavATa karyo che. te cidAnaMda ! A rIte jeo bhAvono vicAra kare che, te uttama saMta mArA guru che. 22 he manuSya ! zA mATe deza-videzamAM phare che ? zA mATe samudramAM saphara kare che ? he mUrkha ! zA mATe pArakI AzA kare che ? zA mATe nIca rAjAnI cAkarI icche che ? he zarIra ! zA mATe saMtApa kare che ? vicAra kare che ? aMtaranA tApathI zA mATe baLe che ? tane jeNe avatAra-janma Apyo, tenA bhArane te ja (nivAha-) upADe che. 23 zA mATe yaMtra-maMtra sAdho cho ? zA mATe rAtrie smazAnamAM jAo cho ? zA mATe tame devanI sevA karo cho ? zA mATe AkaDo ane dhaturo khAo cho? saMcamAtra asAra dhanane mATe zA mATe bIjAnA nokara thAo cho ? he mAnava ! zA mATe paranI-bIjAnI AzA karIe ? AzArahita thaIne AzAno tyAga karIe. niraMjana paramAtmAnuM dhyAna karo. 24 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savaiyA-sArtha suto kahA paramAdame pyAre tuM ? sAthameM tere to cora lage re; mAta ru tAta ru bhrAta ru bhAminI, svArathake sahu jAna sage re. kuNako saMgI sanehI ahe tuM jo ? kuNa ahe jagamAMhi jyuM tere ? Ayo kihAMthI kihAM phuni jAvego ? eso vicAra karo manameM re. 25 naMdamahAnidhi siddhi kahA karuM ? kahA karuM sukha devagatiko ? kahA karuM maNi mANeka motI jyuM ? kahA karuM tero rAjyako TIko ? kahA karuM janaraMjana vezakuM ? kahA karuM matadhAra ti ko ? eka niraMjana nAma vinA jaga, ora sahu moha lAgata phIko. 26 phUlake saMga phUlela bhayo tila-tela te to sahu ke mana bhAveH pArasa ke para saMgathI dekhIe, lohA jyuM kaMcana hoya bikAve. 13 he pyArA cetana ! tuM pramAdamAM kema sUto che ? tArI pAchaLa(kALarUpa agara to kaSAyarUpa)cora lAgyA che, mAtA ke pitA, bhAI ke strI, e badhAne tuM svArthanA sagA jANa. tuM kono saMgI ke snehI che ? jagatamAM tAruM koNa che ? tuM kayAMthI Avyo ? vaLI tuM kayAM javAno che ? A vicAra tuM tArA manamAM kara. 25 huM nava mahAnidhi ane aSTasiddhine zuM karuM ? devagatinA sukhane paNa zuM karuM ? maNi-mANeka ane motIne paNa zuM karuM? tArA rAjyanA tilakane paNa zuM karuM ? lokone raMjana karanAra evA vezane paNa zuM karuM ? matavAdIonI matine paNa zuM karuM? eka niraMjana-paramAtmAnA vinA A jagatamAM bIjuM badhuM mana phIkuM-zuSka-nirasa lAge che. 26 phUlano saMga thavAthI talanuM tela phUlela-sugaMdhI tela thAya che, ane e badhAnA manamAM game che, pArasamaNino saMga thavAthI loDhuM suvarNa-sonuM thaIne vecAya che, gaMgAnadImAM nadIonuM Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 kapUra maheka-7 gaMgAmeM jAya milyo saritA jaLa, te huM mahAjaLa opama pAve; saMgatako phaLa dekha cidAnaMda, nIca padAratha ucca kahAve. 27 nalinI dalameM jalabuMda te to, mugatA phaLa kerI kyu opamA pAve; malayAgara saMga palAsa taru lakha, tAhu meM caMdanatA guNa Ave. (su)gaMdha saMjoga thakI mRgako mada, uttama loka sahu mila khAve; saMgatako phala dekha cidAnaMda, nIca padAratha ucca kahAve. 28 dhIra vinA na rahe puruSAratha, nIra vinA tarakhA nahi jAve; bhUpa vinA jaga nIti rahe nahIM, rUpa vinA tana zobha na pAve. dina vinA rajanI navi phITata, dAna vinA na dAtAra kahAve; jJAna vinA na lahe zivamAraga, dhyAna vinA mana hAtha na Ave. 29 pANI maLavAthI te mahAna pavitrajaLanI upamA pAme che. te cidAnaMda! tuM saMgatanA phaLane jo, sArI saMgatathI nIca padArtha paNa ucca kahevAya che. 27 kamalinInA patra upara paDela pANInuM biMdu mukatAphaLamotInI upamA pAme che, malayAcaLano saMga thavAthI khAkharA vagerenAM vRkSo caMdanapaNAnA guNane pAme che, sugaMdhano saMga thavAthI haraNano mada-kasturIne sarva uttama loko maLIne khAya che. he cidAnaMda ! tuM saMgatanA phaLa jo. saMgatathI nIca padArtha uttama kahevAya che. 28 vairya vinA puruSArtha raheto nathI, pANI vinA tRSA (tarasa) dUra thatI nathI, rAjA vinA jagatanI nIti rahetI nathI, rUpa vinA zarIra zobhA pAmatuM nathI, divasa vinA rAtri dUra thatI nathI, dAna vinA dAtAra kahevAto nathI, jJAna vinA mokSa mArga maLato nathI, dhyAna vinA mana hAtha AvatuM nathI-kabaje thatuM nathI. 29 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 savaiyA-sArtha pathika Aya mile paMthameM Ima, doya dinAMkA yahe jaga melA nAMhi kisIkA rahyA na rahegA jya; kona guru aru konakA celA? sAsA to chIjata he suna ese kyuM, jAta vahyA jesA pANInA relA; rAja samAja paDyA hI rahe sahu, haMsa to Akhara jAta akelA. 30 bhUpakA maMDana nIti yahe nita, rUpakA maMDana zIla sujANo; kAyAkA maMDana haMsa ja he jaga, mAyAkA maMDana dAna vakhANo. bhogIkA maMDana he dhanathI phuna, jogI kA maMDana tyAga pichAno; jJAnI kA maMDana jANa kSamA guNa, dhyAnIkA maMDana dhIraja ThANo. 31 eka aniSTa lage ati dekhata, eka lage sahukuM ati pyArA; eka phIre nija peTane kAraNa, eka hi he lakha koTI AdhArA. musApharo AvIne jema rastAmAM bhegA thAya, tema A jagatamAM meLApa be divasono alpa che, koI koInuM rahyuM nathI ane raheze nahi, tethI koNa guru ane koNa celo ? jevI rIte pANIno relo vahI jAya che, tema zvAsozvAsa ghaTatA jAya che, e tuM sAMbhaLa. rAjAnA sAmrAjya paNa badhA paDyA rahe che. haMsa-jIva Akhare ekalo jAya che. 30 rAjAnI zobhA nIti' haMmezAM che, rUpanI zobhA "zIla'sadAcAra jANo. kAyAnI zobhA "AtmA' ja che, jagatamAM lakSmInI zobhA "dAna" vakhaNAya che, bhogInI zobhA "dhana'thI che, yogInI zobhA "tyAga' che, ema samajo, jJAnInI zobhA kSamA'guNa che, dhyAnInI zobhA "dhIraja samajo. 31 ekane jotAM te badhAne apriya lAge che, eka badhAne ghaNo pyAro lAge che, jagatamAM eka peTane kAraNa phare che, ane eka lAkha ane kroDa lokonA AdhArabhUta thAya che, eka pagamAM pagarakhAMne paNa pAmato nathI, ekanA mastaka upara chatra dhAraNa Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 kapUra maheMka-7 ekana upanahi nahi pAvata, ekanake zirachatra kyuM dhArA; dekha cidAnaMda he jagameM Ima, pApa >> pucakA lekhA hi nyArA.32 pApa >> punyameM bheda nahi kachu, baMdhana rUpa dou tame jANo; mohanI mAtA tAta douMke kyuM, mohamAyA balavaMta vakhANo. beDI to kaMcana lohamayI dou, yAvidha bhAva hiye nija ANo; haMsA svabhAva dhArake ApaNo, douthI jyAre sarUpa pichAno. 33 pUjata he padapaMkaja tAke jyu, IMda nariMda sahu mila AI; cAra nikAyake deva vineyuta, kaSTa paDe tAkuM hota sahAI. uradha aura adhogatakI saba, vastu agocara deta lakhAI; durlabha nAMhi kachuM tinakuM nara, siddhi sudhyAnamathI jiNe pAI. 34 karAya che. te cidAnaMda ! A jagatamAM tuM puNya ane pApanAM lekhAM judAM judAM che, te jo. 32 nizcayanayathI vicAratAM pApa ane puNyamAM koI bheda nathI, tame baMnene baMdhanarUpa jANo. baMnenA mAtA ane pitA mohanIya karma che, mohamAyA baLavaMta che ema jANo. puNya ane pApa e banne sonAnI ane loDhAnI beDI samAna che e bhAva hRdayamAM-potAnA hRdayamAM lAvo. potAnA AtmasvarUpane dhAraNa karIne te bannethI (puNya-pApathI) juduM potAnuM svarUpa oLakho. 33 je AtmAoe kevaLajJAnamaya siddhi prApta karI che, teonA caraNakamaLane sarve iMdro ane nareMdro AvIne pUje che, cAre nikAyanA devatAo vinayayukata thaIne kaSTa paDe tyAre temanA sahAyaka thAya che, urdhvaloka ane adholokanI sarva agocara vastuo jemane pratyakSa dekhAya che, te kevalajJAnIne te manuSya ! koI vastu durlabha nathI. 34 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savaiyA-sArtha jANa ajANa doumeM nahi jaDa, prANI eso durvidagdha kahAve; viraMca samAna guru jo mile to hi, vyAlataNI pare vAMko hi jAve. jANa vinA hi ekAMta gahe saba; Apa tape parakuM jyuM tapAve; vAdavivAda kahA kare mUrakha, vAda kiye kachu hAtha na Ave. 35 17 velukuM pIlata tela lahe nahiM, tUpa lahe nahi toya viloyA; siMgakuM duhata dUdha lahe nahi, pAka lahe nahi ukhara boyA. bAula bovata aMba lahe nahi, punya lahe nahi pArako toyA; aMtara zuddhatA viNa lahe nahi, uparathI tanakuM kahA dhoyA ? 36 dravya aru bhAvanA karamathI nyAro nita, lezyA gati joga ko saMjoga na hu pAIe; jJAnImAMe na gaNAya ane ajJAnImAMe na gaNAya evo jaDa prANI durvidagdha-bahu muzkelIe samajAvI zakAya tevo kahevAya che, jo brahmA jevA guru maLe to paNa te sApanI jema vAMko ja cAle che, samyajJAna vinA te badhI vastuo ekAMtapaNe ja grahaNa kare che, pote mithyAtvavaDe tape che ane bIjAne tapAve che. paNa he mUrkha ! zA mATe tuM vAda-vivAda kare che ? vAda karavAthI kAMIpaNa hAthamAM AvatuM nathI. 35 veLu-retIne pIlavAthI tela nIkaLatuM nathI, pANIne valovavAthI mAkhaNa-ghI meLavAtuM nathI, zIMgaDAne dohavAthI dUdha maLatuM nathI, khArI jamInamAM vAvavAthI pAka(=anAja) maLato nathI, bAvaLa vAvavAthI kerI maLatI nathI, parane-bIjAne (toyA=) tapAvavAthI puNya maLatuM nathI, tevI rIte hRdayane zuddha karyA sivAya zuddhi thatI nathI, uparathI zarIrane dhovAthI zuM thAya ? 36 AtmAnuM zuddhasvarUpa kevuM che ? te batAve che : A AtmA dravyakarma (8 karma) ane bhAvakarma(rAga-dveSa)thI alaga che, A Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 kapUra maheMka-7 koIthI na kahyo jAya karathI na grahyo jAya, rahyo che samAya tAkuM kese ke batAIe ? naya aru bhaMga na niSepa ko praveza jihAM, ugati jugati tAmeM kona bhAta lAIe; cidAnaMda niyata sarUpa nija eso dhAra, vivahArase hi nAnA bheda darasAIe. 37 tuM to avinAzI kAyA pragaTa vinAzI, aru tuM to he arUpI eto rUpI vastu joIe; maLakerI kayArI moharAyakI piyArI e to, hoyagI nyArI e to vRthA bhAra DhoIe. mahA duHkhakhAnI duragatikI nIsAnI tAte, yAke to bhase nihaciMta nahi soIe; AtmAmAM lezyA, gati ane yogano saMyoga prApta thato nathI, e AtmAnuM svarUpa koIthI kahI zakAya evuM nathI, A AtmA hAthathI grahaNa karI zakAto nathI, jenAmAM naya, bhaMga ane nikSepano praveza nathI, ukti (vacana) ane yukti temAM kaI rIte lagADI zakAya? he cidAnaMda! AtmAnuM AvuM nizcita svarUpa tuM dhAraNa kara. kharekhara vyavahArathI ja enA judAjudA bheda dekhADavAmAM Ave che. 37 tuM (AtmA) to avinAzI-nitya che, ane zarIra e prakaTapaNe vinAzI-anitya che. tuM to arUpI che, ane zarIra e to rUpI vastu che. e kAyA to maLanI kayArI che, moharAjAnI pyArI che. e kAyA chevaTe judI thaI javAnI che, teno to phogaTa bhAra uThAvIe chIe. e kAyA moTA duHkhanI khANa che, te durgatinI nizAnI che, te kAyAnA bharose Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savaiyA-sArtha cidAnaMda tapa japa kiriyAko lAho lIje, nIko narabhava pAya virathA na khoIe. 38 thIra karI paMca bIja vAyuko pracAra kare. bhede khaTa cakrako avakra gati pAyake; prANAyAma joga sapta bhedako svarUpa lahI, rahata aDola vaMkanAlameM samAyake. 19 nizcitapaNe na sUIe, he cidAnaMda AtmA ! tapa, japa ane kriyAno lAbha laIe. uttama manuSyabhava pAmIne tene phogaTa na gumAvIe. 38 pAMca bIja-pAMca tattva(pRthvItattva, jalatattva, agnitattva, vAyutattva ane AkAzatattva)ne sthira karI, vAyu prANavAyunA pracArane sthira kare. (prANavAyunI sthiratA jeTale aMze thAya teTalA aMze mananI paNa sthiratA thAMya che). cha cakra- 1 kaMThanA madhyabhAgamAM vizuddhicakra, 2 hRdayanA bhAgamAM anAhatacakra, 3 jaTharanA bhAgamAM maNipUrakacakra, 4 AMtaraDAnA bhAgamAM svAdhiSThAnacakra, 5 gudAsthAnamAM mUlAdhAracakra ane 6 magajamAMnA taMtuonA jALAmAMthI je sUkSmataMtucakra banyuM che, te sahasrAracakra. A cakramAM prANavAyu rahelo che, temAM saMyama karavAnI SaTcakranuM bhedana thAya che, ane tethI sarala gati prApta thAya che. prANAyAma (zvAsa-uzvAsanI gati rokavI te) ane yoganA sAta bhedonuM svarUpa jANI, zvAsano prakAza bhrakuTicakrathI hoya che ane te vaMkanAlamAM thaI nAbhimAM nivAsa kare che te samajI, dehanA bhAnane bhUlI, jJAnane majabUtapaNe dhAraNa karI, ati prIti lAvIne parama AnaMdanA sthAnarUpa sUkSma, svAnubhavathI gamya, ane dvAdazAMta sthAnanI nIce telanI Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 kapUra mahekadehako visAra bhAna daDha ati dhAra jJAna anAhata nAda suNe ati prIta lAyake; sudhAsiMdhurUpa pAve sukha hoya jAve taba, mukhathI batAve kahA muMgA goLa khAyake. 39 dharama sukala dhyAna hirameM dhAriye , Arata rUdara dou dhyAnakuM nivArIe; prathama prathama cAra cAra pAye he kyuM, tAko to sarUpa gurugamathI vicArIe. dhArA peThe avicchinnapaNe cAlato ane dIrgha ghaMTAnAdanI jema lAMbo tAra zabda pragaTa karato anAhata nAda-praNava-okAranAda sAMbhaLe, te amRtanA samudra jevuM sukha pAme. te sukha jema mUMgo goLa khAIne batAvI na zake, tema mukhathI kaI rIte batAvI zakAya ? 39 dharmadhyAna ane zukaladhyAna hRdayamAM dhAraNa karIe, ane ArtadhyAna ane raudra e be dhyAnane nivArIe. e cAre ya dhyAnanA cAra-cAra pAyA che. jema ke : (1) dharmadhyAnanA cAra pAyA : 1 AjJAvicaya, 2 apAyaricaya. 3 vipAkavicaya ane 4 lokasaMsthAnavicaya (2) zukaladhyAnanA cAra pAyA : 1 pRthakRtvavitarka savicAra, 2 eka_vitarka avicAra, 3 sUkSmakriyA pratipAtI, 4 samucchinnakriyA nivRtti. ArtadhyAnanA cAra pAyA: 1 aniSTasaMyoga ArtadhyAna, ra ISTasaMyoga ArtadhyAna, 3 rogaciMtA ArtadhyAna ane 4 agrazauca ArtadhyAna. (4) raudradhyAnanA cAra pAyA : 1 hiMsAnaMda raudradhyAna, 2 (3). Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 1 savaiyA-sArtha eso dhyAna agani prajAra kAyakuMDa bIca, karmakASTa karI ryuM Ahuti tAmeM DArIe; durthona dUra hoya Apa dhyAna bhurI bhaye, zuddha hI sarUpa nija kara thira dhArIe. 40 bhUlyo phire phulyo moha madirAkI chAkamAMhi, dhAryo nahi Atama adhyAtama vicArakuM; paMDita kahAyo graMtha paDhI Ayo nAMhi sAco, bheda pAyo aru dhAyo dehake vikArakuM; prabhutAI ghora navi prabhukuM saMbhAre mukha, jJAna to ucAre navi mAre manajAra; khoTo upadeza deve ati anAcAra seve, te to navi pAve bhavaudadhike pArakuM. 41 asatyAnaMda raudradhyAna, 3 cauryAnaMda raudradhyAna ane 4 saMrakSAnubaMdhI raudradhyAna. AnuM svarUpa gurugamathI dhAraNa karIe. kAyArUpI kuMDanI aMdara Avo. dhyAnarUpI agni prajavalita karI temAM karmarUpI kASThanI Ahuti nAkhIe. jema jema durthAna dUra thAya tema tema AtmadhyAna vizeSa thAya. potAnA zuddha svarUpane potAnuM karI tene sthirapaNe dhAraNa karIe. 40 ajJAnathI bhUlo paDelo moha-madirAmAM bebhAna thayelo phUlyo phare che. AtmAnA adhyAtmavicArane je dhAraNa karato nathI. je graMtho bhaNIne paMDita kahevAyo paNa sAcA bhedane pAmyo nahi. ane dehanA vikAro tarapha doDyo, moTAIne dhAraNa kare paNa mukhathI prabhune yAda na kare. jJAnano uccAra kare paNa vyabhicArI manane mAre nahi, lokone khoTo upadeza Ape ane ghaNA Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapUra maheka-7 baga dhare dhyAna zuka kathe mukha jJAna macchakacchA asanAna payapAna zizu jANIe; khara aMga dhAra chAra phaNi paunakau AhAra; dIpasikhA aMga jAra salabha pichAnIe. bheDa mUla cAle laTha pazuana paTA aru. gaDara muMDAve muMDa bota kA vakhANIe; jaTAdhAra vaTakero vRkSa jye vakhANe tAko, ityAdika karaNI na giNatImeM ANIe. 42 chAMDake kusaMgata susaMgathI saneha kIje, guNa grahI lIje avaguNa dRSTi TArake; bhedajJAna pAyA joga jvAlA karI bhinna kIje, kanaka upalakuM viveka khAra DArake. anAcAronuM sevana kare, te jIva saMsArasamudranA pArane pAmato nathI. 41 dhyAna to bagalA paNa dhare che, popaTa paNa mukhathI jJAna bole che, mAchalAM ane kAcabA paNa snAna kare che, bALaka paNa dUdhanuM pAna kare che, gadheDA paNa zarIra upara dhULa-rAkha lagAve che, sarpa paNa pavanano AhAra kare che, pataMgiyuM dIvAnI zikhAmAM aMga bALIne mRtyu svIkAre che, bokaDo jhADanAM mULiyAM khAIne jIvananirvAha kare che, pazuo paNa zarIrane majabUta kare che, gheTAo paNa muMDana karAve che, to muMDananAM vadhAre vakhANa kema karIe ? 42 kharAba sobatano tyAga karI, sArI sobata sAthe sneha karavo, avaguNa dRSTino tyAga karIne guNane grahaNa karI guNa levA. jema suvarNanA arthI kSAra mUkI kanaka ane pattharane judA pADe che, tema bhedajJAna prApta karIne yogarUpI vALA pragaTAvI Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 sayA-sArtha jJAnI jo mile to jJAnadhyAnako vicAra kIje, mile jo ajJAnI to rahIje mauna dhArake; cidAnaMda tattva ehI Atama vicAra karaje, aMtara sakala paramAda bhAva gAyaka. 43 jUTho pakSa tANe, vinA tattvakI pichANa kare, pakSa jAya Isa avatAra Aya lIno he; bhaye he pASANa bhagavAna zivajI kahAta, bidA (vidhu) kopa karake sarApa jabadIno he; tihuM lokamAMhi zivaliMgano vistAra bhayo, vaja vaja karI tAkuM khaMDa khaMDa kIno he; cidAnaMda eso manamata dhAra mithyAmati mokSamArga jANyA vinA mithyAmati bhIno he. 44 vivekarUpa kSAra mUkI AtmA sAthe maLelAM karmone chUTAM pADI daIe. jo jJAnI maLe to jJAna-dhyAnano vicAra karIe ane ajJAnI maLe to mauna dhAraNa karIne rahIe. he cidAnaMda ! aMtaranA sarva pramAdabhAvane gALI daIne A Atmatatvano vicAra karIe. 43 have mithyAtvamativALA kevA hoya che, te kahe che : tattvanI oLakhANa vinA jeo khoTo pakSa kheMce che, teo kahe che ke : "mokSamAM jaIne Izvara pharI AvIne avatAra le che, je patthara hoya tene ziva bhagavAna kahe che, brahmAe kopa karIne jyAre zrApa Apyo tyAre traNe lokamAM zivaliMgano vistAra thayo, indra vajathI tenA TukaDe TukaDA karI nAMkhyA.' he cidAnaMda ! Avo mithyAtvIo asatya mata dhAre che, teo mokSamArga jANyA vinA mithyAmatimAM rakta rahe che. 44 maheka-73 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 kapUra maheMka-7 roma roma dITha poNe be be roga tanamAMhe, sADe tIna koDa roma kAyAmeM samAye he; pAMca kroDa aDasaTha lAkha ninnANu hajAra, chasethI adhika paMcatAlI roga gAye he. eso roga soga ora vijogako sthAna jAme, mUDha ati mamatAkuM dhArake lobhAyo che; cidAnaMda yAko rAga tyAga ke sujJAnI jIva, sAco sukha pAya avinAzI jye kahAyo he. 45 yohi AjakAla tore karata janama gayo, lahyo na dharamako marama citta lAyake; suddha-buddha khoI ese mAyAmeM lapaTa rahyo, bhayo he dIvAno tuM dhaturo mAnuM khAya ke. gahego acAna jese lavAyuM secAna temeM, dharI pala chInamAM ja ravisuta Ayake; A jIvanA zarIramAM eka eka rUvAMTe poNA be poNA be roga rahelA che, eka zarIramAM sADA traNa kroDa rUvAMTA che, A rIte eka zarIramAM pAMca kroDa, aDasaTha lAkha, navANuM hajAra, chaso ane pistAlIza roga kahyA che, je zarIra AvA roga, zoka ane viyoganuM sthAna che, te zarIramAM mUDha jana ati mamatA dhAraNa karI mohyo che. te cidAnaMda ! sujJAnI jIva! A zarIrano rAga choDI daIne sAcuM sukha prApta kare che, je sukhane avinAzI kahyuM che. 45. he jIva ! "huM Aje dharma karIza, kAle dharma karIza" ema karIne teM tAro janmAro phogaTa gumAvyo, dharmanA marmane cittamAM vicArI na meLavyo. te tArI zuddhi ane buddhi gumAvI tuM Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 5 savaiyA-sArtha cidAnaMda kAcake zakala kAja khoyo gADha, narabhava rU5 rUDo ciMtAmaNi pAyake. 46 lavasattamika deva jANe khaTa dravya bheva, parakI na kare seva ese pada pAyo che; sAgara pramita che te tIsa jAku Ayu thiti, bodharUpa aMtara samAdhi lakSa lAyo che. alpa he vikAra aru sukha te anaMta jAkuM, sUtrapATha karI eso pragaTa batAyo he; cidAnaMda eso sukha tehu jinarAja deva, bhAvanA prathama meM anitya darasAyo he. 47 vanitAvilAsa duHkhako nivAsa bhAsa paryo, jaMbUsvAmI dharyo tAteM manameM virAga nyuM; mAyAmAM lapaTAI rahyo. tuM dhatUro khAIne gAMDo banyo. jema siMcANo pakSI pakSInAM bALakone pakaDe tema acAnaka kSaNavAramAM ja (ravisuta5)yama-kALa A jIvane pakaDaze. he cidAnaMda ! A ciMtAmaNiratna samAna suMdara manuSyajanma pAmIne kAcanA TukaDAne mATe nakAmo gumAvyo. 46 lavasattamadeva-sarvArthasiddha vimAnavAsI deva ke jeo paddhavyanA bhedone jANe che, kAInI sevA na kare evA ahimiMdra padane pAmyA che, jeonA AyuSyanI sthiti tetrIza sAgaropama che, jeo bodharUpa aMtarasamAdhi AtmasamAdhinA lakSyane pAmyA che, jeono vikAra atialpa che, jeonuM sukha anaMta che, jeo haMmezAM sUtrapATha-dharmagraMthonuM vAMcana kare che ema batAvyuM che. he cidAnaMda ! AvAM te sukhone paNa zrI jinezvaradeve prathama anityabhAvanAmAM anitya batAvela che 47 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 kapUra maheMka-7 vanitAvilAsI nAnAvidha duHkha pAye ese, AmiSa Asakata kaSTa lahyo jaise kAga jyuM. navaparaNita nAra vasu dhana dhAma tyAga, chinamAM ja lahe bhavaudadhike pAra jyuM; cidAnaMda narakavAra he pragaTa nAra, jJAnahIna kare tethI ati anurAga jyuM. 48 suNI bhaMgakerA zabda kITa phITa bhaMga bhayo, lohako vikAsa gayo pArasa pharasathI; phulake saMjoga tilatela hu bhayo phulela, taru bhaye caMdana suvAsake pharasathI; 'strIonI sAtheno vilAsa e duHkhano nivAsa che' ema jemane samajAyuM tethI zrI jaMbUsvAmIe manamAM virAga dhAraNa karyo. strIonI sAthe vilAsa karanAra aneka prakAranAM duHkhane pAme che, jevI rIte mAMsamAM Asakta evo kAka-kAgaDe kaSTa pAme che, AthI navI paraNelI strIo suvarNa, dhana ane gharano tyAga karIne kSaNavAramAM ja cAritra laI zrI jaMbUsvAmI saMsAra samudrano pAra pAmyA-mokSe gayA. he cidAnaMda ! strI e pragaTa narakanuM dvAra che, je ajJAnI che te tenI sAthe ghaNo anurAga kare che. 48 bhramarano zabda sAMbhaLI IyaLa tenA dhyAnamAM rahI IyaLapaNAno tyAga karI bhramara thAya che, pArasamaNino sparza thavAthI loDhAno vikAra jAya che, arthAt loDhuM suvarNa thAya che, phUlano saMyoga thavAthI talanuM tela phUlela-sugaMdhI thAya che, caMdananI suvAsanA sparzathI tethI najIkamAM rahelAM vRkSo sugaMdhI thAya che, chIpanA saMyogathI svAti nakSatranuM chIpamAM paDela pANInuM biMdu Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 7 savaiyA-sArtha muktAphaLa svAtake udaka bhayo sIpasaMga, kASTa hu pASANa kyuM sIlodaka sarasathI; cidAnaMda Atama paramAtama sarUpa bhayo, avasara pAya bheda-jJAnake darasathI. 49 khaTa kAya majha dhAra colaNe corAsI lAkha, nAnA rUpa saja bahuvidha nAca kino he; paMca jo mithyAtarUpa saja saNagAra aMga, mohamayI madirAko kepha ati pIno he; kumati kusaMga lIyo ubhaTa vesa kIyo, phIrata magana krodha-mAna rasa bhIno he; cidAnaMda Apako sarUpa visarAya ese, sAMsArika jIvako birUda moTo lIno he. 50 motI thAya che, zIlodakathI ane sarezathI lAkaDuM patthara jevuM thAya che, te cidAnaMda! avasare bhedajJAnanuM darzana pAmIne AtmA paramAtmasvarUpa bane che. 49 A jIve pRthvIkAya Adi cha kAyanI aMdara corAzI lAkha yonirUpa veSa dhAraNa karIne judAM judAM rUpo sajI ghaNA prakAre nAca karyo. pAMca mithyAtvarUpa zaNagArane aMga upara sajI, moharUpa madirAnuM pAna karI unmatta thayo. kumatino kusaMga karI ubhaTa veSa dhAraNa karyo. krodha ane mAnamAM magna thaI tenA rasamAM rakata thaI cAra gatimAM pharyA kare che. te cidAnaMda ! A rIte jIve potAnA svarUpane bhUlI sAMsArika jIvanuM moTuM biruda prApta karyuM. 50 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 kapUra maheka-7 ziva sukha kAja dharma kahyo jinarAja deva, tAke cAra bheda jye AcArAdika jANIye ; dAna zIla tapa bhAva hai nimittako likhAva, nihace vavahArathI duvidha mana ANIe. syAdvAdarUpa ati parama anUpa eso, dayArasa kUpa paratakSa pahacANIe; cidAnaMda zaMkitAdi dUSaNa nivAra sahu, dharama pratIta gADhI cittamAMhi ThANIe. 51 haMsako subhAva dhAra kIno guNa aMgIkAra, pannaga subhAva eka dhyAnase suNIjIye; dhArake samIrako subhAva jyuM sugaMdha yAkI, zrI jinezvaradeve mokSasukha mATe dharma kahyo che, tenA jJAnAcAra, darzanAcAra cAritrAcAra ane vIryAcAra e cAra bheda che, temaja dAna zIla, tapa ane bhAva e cAra bheda nimittarUpe kahyA che, (nihace=)nizcaya ane vyavahArathI tenA be bheda manamAM lAvIe. syAdvAdarUpa, atyaMta zreSTha, anupama, dayArasanA kUpa samAna evA dharmane pratyakSapaNe oLakhIe. he cidAnaMda ! zaMkA Adi dUSaNono tyAga karI, gADhapaNe dharmano vizvAsa cittanI aMdara sthApana karIe. 51 haMsano svabhAva dhAraNa karI guNane aMgIkAra karIe. (haMsa jaLamizrita dUdhamAM jaLano tyAga karI dUdha grahaNa kare che). sarpano svabhAva eka dhyAnathI sAMbhaLIe. (sarpanA mukhamAM paDela pANInuM biMdu viSarUpa bane che). vAyuno svabhAva dhAraNa karIsamajI sugaMdha dhAraNa karI ThekANe ThekANe jJAnIonA samUhamAM prakAza karIe. he guNavaMta ! paropakAra karavA mATe amArI vinaMti che. te vinaMtine hRdayamAM dhAraNa karI sthira karI daIe. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 praznottararatnamALA-sArtha Thora Thora jJAtAvRMdame prakAza kIjIye; para upakAra guNavaMta vinati hamArI, hirademeM dhAra yAkuM thira karI dIjIye; 'cidAnaMda' keve aru suNako sAra ehi, jina ANA dhAra narabhava lAho lIjIye. para zrI cidAnaMdajI kata praznottararatnamALA-sArtha (prastAvanA) cidAnaMda padakaja namI, cidAnaMda sukhadeva; cidAnaMda sukhamAM sadA, magana kare tatakheva. 1 cidAnaMda prabhunI kaLA, kevaLabIja anapAya; jANe kevaLa anubhavI, kiNathI kahI na jAya. 2 cidAnaMda prabhunI kRti, artha gaMbhIra apAra; maMdamati huM tehano, pAra na lahuM niradhAra. 3 ane zrI cidAnaMdajI kahe che ke : "A sAMbhaLavAno sAra e ja che ke "zrI jinezvara paramAtmAnI AjJAne dhAraNa karI A manuSyajanma maLyAno lahAvo laIe." para Iti zrI cidAnaMdajI kRta savaiyA samApta. praznottararatnamALA-artha zrI cidAnaMdajI mahArAjanA caraNakamaLane namIne jJAna ane AnaMda(cAritra)nA sukhano hetu che, je jJAna ane cAritranA sukhamAM sadA magna kare che, te cidAnaMda prabhunI kaLA je kevaLajJAnanuM vidhvarahita bIja che, je kevaLa anubhavI ja jANe, te koIthI kahI zakAya tevI nathI. 1-2 cidAnaMdaprabhunI kRti ghaNI arthathI gaMbhIra che, maMdabuddhivALo huM teno nizca pAra pAmI zakuM tema nathI. 3 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 kapUra maheka-7 to paNa mujathI maMda mati, teha taNe hitakAja. temaja svahita kAraNe, cidAnaMda mahArAja. 4 kRti tehanI nirakhI, uttaramALa udAra; tAsa vivaraNa karavA bhaNI, Atma thayo ujamALa. 5 buddhivikaLa paNa bhaktivaza, boluM sukhakara bola; kAluM bole bALa je, kuNa Ave tasa tola. 6 maMgalAcaraNa-dohA parama jyoti paramAtamA, paramAnaMda anUpa; namo siddha sukhakara sadA, kalAtIta cirUpa. 1 paMcamahAvrata Adarata, pALata paMcAcAra; samatArasa sAyara sadA, sattAvIza guNadhAra. 2 to paNa jeo mArAthI vadhAre maMda buddhivALA che, teonA hitane mATe temaja svahitane mATe cidAnaMdajI mahArAjanI kRti joI, ane teonI vizALa uttaramALa joI, tenuM vivaraNa karavA mATe mAro AtmA ujamALa thayela che. 4-5 huM buddhi vagarano chuM, chatAM bhaktinA vazathI sukha karanArA evA bolone boluM chuM. bALaka je kAluM kAluM bole tenI tole koNa Ave ? 6 (A koI vivaraNakAranuM prastAvanArUpa maMgalAcaraNa che. mULagraMtha to have pachI zarU thAya che.) maMgalAcaraNa dohA-artha paramAtmA paramajayotirmaya che, parama AnaMdasvarUpa che, koInI sAthe temane upamA ApI zakAya tema nathI, jeo sarva kaLAono pAra pAmelA che, sukha karanArA che, ane jJAnasvarUpa che, te zrI siddha paramAtmAne namaskAra ho. 1 jeo pAMca mahAvratone Adare che, jJAnAcAra Adi pAMca Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praznottararatnamALA-sArtha paMca samiti gupatidharA, caraNa karaNa guNadhAra; cidAnaMda jinake hiye, karuNAbhAva apAra. 3 suragiri hari sAyara se, ghara vIra gaMbhIra; apramatta vihArathI, mAnuM apara samIra. 4 ityAdika guNayukta je, jaMgama tIratha jANa; te munivara praNam sadA, adhika prema mana ANa. 5 lAkha bAtakI eka bAta, prazna praznameM jANa; eka zata caude praznako, uttara kahuM vakhANa. 6 praznamALa e kaMThameM, je dhArata nara-nAra; tAsa hiye ati upaje, sAra viveka vicAra. 7 AcAronuM pAlana kare che, jeo samatArasanA samudra che, ane sattAvIza guNone dhAraNa kare che, pAMca samiti ane traNa guptine dhAraNa kare che, caraNasittarI ane karaNasittarInA guNone dhAraNa kare che, jeonA hRdayamAM jJAnano AnaMda che, je apAra che, jeo meruparvata samAna dhIra che, siMha samAna vIra che, samudra jevA gaMbhIra che, vAyunI jema apramatta vihAravALA che. 2-3-4 | ityAdi je guNayukta hoya, te jaMgamatIrtha samAna jANavA. tevA munione manamAM adhika prema lAvIne haMmezAM namana karuM chuM. 5 ahIM je prazno pUchavAmAM Ave che, te eka eka praznamAM lAkha vAtanI eka vAta kahI che, evA ekaso cauda (114). praznonA uttara vyAkhyAna karI samajAvI kahuM chuM. 6 A praznonI mALAne je strI-puruSa kaMThamAM dhAraNa kare che, teonA hRdayamAM vivekanA sArabhUta evA ghaNA vicAro utpanna thAya che. 7 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 kapUra maheMka-7 114 prazno deva radharama aru guru kahA ? -sukha duHkha 'jJAna ajJAna; dhyAna dhyeya dhyAtA kahA ? kahA 11mAna 12apamAna. 1 13jIva 14ajIva kaho kahA ? puNya pApa kahA hoya ? 17Azrava 18saMvara nirjarA, baMdha mokSa kahA doya ? 2 heya jJeya phuni he kahA ? 24upAdeya kahA hoya ? 25bodha abodha viveka kahA ? phuni aviveka samoya. 3 kauna catura mUrakha kavaNa ? rAva 22ka guNavaMta ? 34jogI pati kaho jIke, ko jaga saMta mahaMta ? 4 114 prazno-artha 1 deva koNa ?, 2 dharma koNa ?, 3 guru koNa ?, 4 sukha zuM ?, p duHkha zuM ?, 6 jJAna zuM ?, 7 ajJAna zuM?, 8 dhyAna zuM ?, 9 dhyeya zuM ?, 10 dhyAtA zuM ?, 11 mAna zuM ?, 12 apamAna zuM ? 1 13 jIva koNa ?, 14 ajIva koNa ?, 15 puNya kevI rIte thAya ?, 16 pApa kevI rIte thAya ?, 17 Azrava kevI rIte thAya ?, 18 saMvara kevI rIte thAya ?, 19 nirjarA kevI rIte thAya ?, 20 baMdha kevI rIte thAya ?, 21 mokSa kevI rIte thAya ? 2 22 heya zuM ?, 23 jJeya zuM ?, 24 upAdeya zuM ?, 25 bodha zuM ?, 26 abodha zuM ?, 27 viveka zuM ?, 28 aviveka zuM ? 3 29 catura koNa ?, 30 mUrkha koNa ?, 31 rAjA koNa ?, 32 2eka koNa ? 33 guNavaMta koNa ?, 34 yogI koNa ?, 35 yati koNe ?, 36 jagatamAM saMta koNa, 37 mahaMta koNa ? 4 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praznottararatnamALA-sArtha 33 zUravIra 39kAyara kavaNa ? ko pazu mAnava deva ? bAhmaNa kSatriya parvaza ko ? kaho "zudra kahA bheva ? 5 kahA 47athira thira he kahA? chillara kahA agAdha? tapa pa2japa saMjama he kahA? kavaNa pajacora ko sAdha ? 6 atidurjaya jagameM kahA? adhika pakapaTa kahAM hoya? nIca pa9uMca uttama kahA ? kaho kRpA kara soya. 7 ati pracaMDa 'agni kahA ? ko duradama mAtaMga; viSavelI jagameM kahA ? jasAyara prabala taraMga. 8 kiNathI DarIe sarvadA ? kiNathI maLIe dhAya ? kiNakI saMgata guNa vadhe ? kiNa saMgata pata "jAya ? 9 38 zUravIra koNa?, 39 kAyara koNa?, 40 pazu koNa?, 41 mAnava koNa ?, 42 deva koNa?, 43 brAhmaNa koNa?, 44 kSatriya koNa ? 45 vaizya koNa ?, 46 zUdra koNa ? 5 47 asthira koNa ?, 48 sthira koNa ?, 49 chillara koNa ?, 50 agAdha koNa, 51 tapa zuM ?, para japa zuM ?, pa3 saMyama zuM ? 54 cora koNa ? 55 sAdhu koNa ? 6 jagatamAM atidurjaya zuM ?, pa7 adhika kapaTa zuM ?, 58 nIca koNa ?, 59 uMca koNa ?, 60 uttama koNa ? te kRpA karIne kaho. 7 61 ati pracaMDa agni zuM ?, 6ra durdama hAthI zuM ?, 63 jagatamAM viSavelaDI zuM ?, 64 prabala taraMgavALo samudra kayo ? 8 65 konAthI haMmezAM DarIe ?, 66 kone doDIne jaI maLIe?, 67 konI saMgatathI guNa vadhe?, 68 konI saMgatathI AbarU jAya ? 9 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 kapUra maheka-7 capaLA tima caMcaLa kahA? kahA acaLa kahA "sAra? phuni asAra vastu kahA ? ko jaga narakaduvAra ? 10 aMdha badhira jaga mUka ko? mAta pitA ripu mita? paMDita mUDha sukhI "duHkhI, ko jagamAMhe "abhIta ? 11 mhoTA bhaya jagameM kahA ? kahA jarA atighora? prabaLa vedanA he kahA ? kahA vakra kizora ? 12 kalpavRkSa "ciMtAmaNi, 92kAmagavI zuM thAya ? citrAvelI he kahA ? sAdhyAM duHkha jAya ? 13 "zravaNa nayana 97mukha kara bhujA, hRdaya 101kaMTha aru bhALa; InakA 102maMDana he kahA ? kahA jaga hAre 10jALa ? 14 69 vijaLI jevuM caMcaLa zuM ?, 70 acaLa zuM ?, 71 sAra zuM ?, 7ra asAra vastu kaI ?, 73 jagatamAM narakanuM dvAra zuM ? 10 74 aMdha koNa ?, 75 bahero koNa ?, 76 mUMgo koNa?, 77 mAtA koNa ?, 78 pitA koNa ?, 79 zatru koNa?, 80 mitra koNa ?, 81 paMDita koNa ?, 82 mUDha koNa?, 83 sukhI koNa ?, 84 du:khI koNa ?, 85 jagatamAM bhayarahita koNa ? 11 86 jagatamAM moTo bhaya kayo ?, 87 atibhayaMkara jarA koNa ?, 88 prabaLa vedanA kaI ?, 89 vakra azva koNa ? 12 90 kalpavRkSa koNa ?, 91 ciMtAmaNi koNa ?, 92 kAmadhenu koNa ?, 93 citrAvelI zuM ?, 94 zuM sAMdhavAthI duHkha jAya ? 13 95 kAna, 96 AMkha, 97 mukha, 98 kara, 99 bhujA, 100 hRdaya, 101 kaMTha ane 102 kapALa tenAM bhUSaNa kayAM? 103 jagatamAM moTI jALa kaI ? 14 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praznottararatnamALA-sArtha 35 10 pApa 105roga aru duHkhanA ? kaho 106 kAraNa zuM hoya? azuci 107vastu jagameM kahA? kahA zuci kahA joya? 15 kahA 109sudhA aru viSa kahA? kahA saMga 2kusaMga? kahA he 113raMga pataMgakA ? kahA majIThI 114raMga ? 16 114 praznonA uttara | (copAI) deva zrI arihaMta nirAgI, dayAmULa zuci dharma sobhAgI; hita upadeza guru susAdha, je dhArata guNa agama agAdha. 1 udAsInatA sukha jaga mAMhi, janma-maraNa sama duHkha koI nAhIM; Atmabodha jJAna hitakAra, prabaLa ajJAna bhramaNa saMsAra. 2 104 pApa, 105 rAMga ane 106 duHkhanA kAraNe kayAM? 107 jagatamAM apavitra vastu kaI ?, 108 pavitra vastu kaI jANavI ? 15 109 amRta zuM ?, 110 viSe zuM ?, 111 saMga zuM ?, 112 kusaMga zuM ?, 113 pataMgano raMga zuM ?, 114 majIThano raMga zuM ? 16 114 praznonA uttara 1 rAga-dveSa rahita arihaMta paramAtmA, te deva che. 2 dayA che mULa jenuM evo pavitra dharma saubhAgya svarUpa che. 3 hitano upadeza karanAra uttama sAdhu ke je agamya ane agAdha evA guNone dhAraNa kare che, te guru che. 1 4 udAsInatA e jagatamAM sukha che. 5 janma-maraNa samAna koI du:kha nathI. 6 AtmAno bodha karAve tevuM jJAna hitakArI che. 7 prabaLa ajJAna, e saMsAramAM bhramaNa karAvanAra che. 2 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapUra maheMka-7 'cittanirodha te uttama dhyAna, dhyeya vItarAgI bhagavAna; dhyAtA tAsa mumukSu vakhAna, je jinamata tattvAratha jANa. 3 lahI bhavyatA moTo mAna, kavaNa abhavya tribhuvana apamAna; cetanalakSaNa kahIe jIva, rahita acetana jAna ajIva. 4 para "upagAra puNya karI jANa, parapIDA te pApa vakhANa; Azrava karma Agamana dhAre, saMvara tAsa virodha vicAre. 5 nirmaLa haMsa aMza jihAM hoya, nirjarA dvAdazavidha tapa joya; veda bheda baMdhana duHkharUpa, baMdha "abhAva te mokSa anUpa. 6 8 cittano nirodha karavo-kAbUmAM rAkhavuM, te uttama dhyAna che. 9 vItarAga bhagavaMta e dhyeya (dhyAna karavA lAyaka) che. 10 je je saMsArathI chUTavAnI icchAvALo (mumukSu) e dhyAtA che, je jinezvara matanA tattvonA arthane jANe che. 3 11 jeNe bhavyatA meLavI che, te moTuM mAna che. 12 traNa bhuvanamAM abhavya jevuM bIjuM kayuM apamAna che? arthAt abhavyapaNuM e apamAna che. 13 jenAmAM caitanya hoya te jIva kahevAya. 14 cetanA rahita jIva, te ajIva che. 4 15 je bIjA upara upakAra kare, te puNya jANavuM. 16 je bIjAne pIDA kare, te pApa jANavuM. 17 je karmonuM AtmAmAM Agamana thAya, te Azraya. 18 "AvatA karmone rokavA, te saMvara' ema vicAro. 5 19 AtmA aMzathI nirmaLa thAya, karmono jenAthI AMzika kSaya thAya te bAra prakArano tapa, te nirjarA jANavI. 20 vedana, bhedana ane baMdhana jenAthI thAya, te karmabaMdha duHkharUpa che. 21 baMdhano abhAva te mokSa che, tene koInI sAthe upamA ApI zakAya nahi. 6 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praznottararatnamALA-sArtha parapariNati mamatAdika haya, svasvabhAva jJAna kara joya; upAdeya AtamaguNavaMda, jANo bhavika mahAsukhakaMda. 7 25paramabodha mithyAdagurodha, mithyAdagu duHkhaheta abodha; AtamahitaciMtA suviveka, tAsa vimukha jaDatA aviveka. 8 parabhava sAdhaka catura kahAve, mUrakha te je baMdha baDhAve; "tyAgI acaLa rAjapada pAve, je lobhI te raMka kahAve. 9 uttama guNarAgI guNavaMta, je nara lahata bhavodadhi aMta, jogI jasa 34mamatA nahIM rati, mana iMdrI jIte te jati. 10 22 mamatA vagere ke je parapariNatirUpa che, te heyachAMDavA lAyaka che. 23 je potAnA AtmAnA svabhAvane jANavo, te jJeya che. 24 AtmAnA guNono samUha, te upAdeya-AdaravA yogya che, he bhavyajIvo ! mahAsukhanA mULa tene jANo. 7 25 je mithyA-khoTI daSTine rodha-dUra kare, te paramabodha che. 26 mithyAdRSTirUpa ajJAna, te duHkhano hetu che. 27 AtmahitanI vicAraNA karavI, te suviveka che. 28 je AtmahitathI vimukha kare, te jaDatA aviveka che. 8 29 je potAnA parabhavane sAdhe, te catura kahevAya che. 30 je AtmAmAM karmano baMdha vadhAre, te mUrkha che. 31 je tyAgI che, te calAyamAna na thAya tevA rAjapadane pAme che. 32 je lobhI che, te raMka kahevAya che. 9 33 je uttama guNono anurAgI hoya, te guNavaMta puruSa saMsArasamudranA aMtane pAme che. 34 jene ratimAtra paNa mamatA na hoya, te yogI kahevAya. 35 jeNe mana ane iMdriyone jItI che, te jati kahevAya. 10 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 kapUra maheMka-7 samatArasasAyara so saMta, tajata mAna te puruSa mahaMta; zUravIra je kaMdrapa "vAre, kAyara kAma ANA ziradhAre. 11 40avivekI nara pazu samAna, mAnava jasa ghaTa 4 AtamajJAna; divyadRSTidhArI jinadeva, karatA tAsa iMdrAdika seva. 12 brAhmaNa te je brahmapichANe, kSatrI karmaripu jIvaza ANe; vaizya hANi vRddhi je lakhe, zudra bhakSa abhakSa je bhakhe. 13 athirarUpa jANo 47saMsAra, thira eka ja jinadharma hitakAra; 49iMdriyasukha chillarajala jANo, pazramaNa atIdri agAdha vakhANo.14 36 je samatArasano samudra che, te saMta kahevAya. 37 je mAnano tyAga kare, te puruSa mahaMta kahevAya. 38 je munaSya kAmadevane vAre che, dUra kare che, te zUravIra che. 39 je kAmadevanI AjJA mastake dhAre che, te kAyara kahevAya che. 11 40 viveka vagarano mANasa, pazu samAna che. 41 jenA haiyAmAM AtmajJAna che, te mAnava kahevAya. 42 je divyadRSTinekevaLajJAnane dhAraNa kare che, te jinezvara deva kahevAya. teonI sevA iMdra vagere paNa kare che. 12 43 je AtmAne oLakhe, te brAhmaNa kahevAya. 44 je karmarUpI zatruone vazamAM lAve, te kSatriya kahevAya. 45 je hAni ane vRddhine samaje, te vaizya kahevAya. 46 je bhakSyaabhakSya badhuM khAya, te zUdra kahevAya. 13 47 A saMsArane asthira rUpe jANo. 48 hitane karanAra zrI jinadharmane eka sthirarUpe jANo. 49 iMdriyanA sukhane chillara jaLarUpa jANo. 50 je iMdriyAtIta zramaNa che, tene agAdha vakhANo. 14 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praznottararatnamALA-sArtha 39 paicchArIdhana tapa manohAra, japa uttama jagameM paranavakAra; saMjama paruAtamathiratAbhAva, bhavasAyara. taravAko nAva; 15 chatI zakti 54gopave te cora, pazivasAdhaka te sAdha kizora; ati durjaya manakI pagati joya, atikapaTa panArImeM hoya. 16 nIca soI paradroha vicAre, uMca puruSa paravikathA nivAre; uttama kanaka kIca sama jANe, harakha zoka hRdaye navi ANe. 17 ati pracaMDa agni he krodha, durdama mAna mataMga ja jodha; viSavallI mAyA jagamAMhI, jalobha samo sAyara ko nAhi. 18 nIcasaMgathI DarIye bhAya, maLIe sadA asaMtakuM jAya; sAdhusaMga guNavRddhi thAya, nArIkI saMgata pata jAya. 19 51 icchAno rodha karavo, te suMdara tapa che. pa2 jagatamAM uttama japa navakAra maMtra che. pa3 AtmAno sthirabhAva, te saMyama che. je saMsArasamudrane taravA nAva samAna che. 15 54 je chatI zaktine gopave che, te cora che. 55 je jIva mokSanI sAdhanA kare che, te sAdhu che. pa6 mananI gati, te atyaMta durjaya che. pa7 strImAM atikapaTa hoya che. 16 58 je pArakAno droha karavAnI vicAraNA kare che, te nIca che. 59 je pArakAnI vikathAne nivAre che-dUra kare che, te ucca puruSa che. 60 je sonAne kIcaDa samAna mAne che, ane hRdayamAM harSa ke zoka lAvato nathI, te uttama puruSa che. 17 - 61 ati pracaMDa agni krodha che. 62 mAna yoddho durdama hAthI samAna che. 63 jagatamAM mAyA e viSavela che. 64 lobha samAna koI samudra nathI. 18 65 he bhAI ! nIcanA saMgathI DarIe. 66 haMmezAM saMtapuruSa pAse jaIne maLIe. 67 sAdhuno saMga karavAthI guNonI vRddhi thAya. 68 strIno saMga karavAthI AbarU jAya. 19 maheka-7/4 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 kapUra maheka-7 capaLA jema caMcaLa nara Aya, khirata pAna jaba lAge vAya; chillara aMjali jaLa jema chije, INavidha jANI mamata kahA kIje. 20 capaLA tima caMcaLa dhana dhAma, acaLa eka jagameM prabhunAma; dharma eka trabhuvanameM sAra, tana dhana yovana sakala asAra. 21 narakadhAra 73nArI nita joNo, tethI rAga hiye navi ANo; aMtaralakSa rahita te aMdha, jAnata nahi mokSa aru baMdha. 22 je navi suNata siddhAMta 75vakhANa, badhira puruSa jagameM te jANa; avasara ucita bolI navi jANe, tAmuM jJAnI mUka vakhANe. 23 69 manuSyanuM AyuSya e vIjaLInI jema caMcaLa che. jema pavanathI vRkSanAM pAna kharI jAya ane khobAmAM raheluM pANI jema ochuM thAya-kSaya pAme che, e rIte AyuSyane jANI tenI mamatA kema karIe ? 20 dhana makAna vagere paNa vIjaLInI jema caMcaLa che. 70 jagatamAM prabhunuM nAma e ja eka acaLa che. 71 dharma e ja eka traNa bhuvanamAM sAra che. 72 zarIra, dhana, yauvana vagere sarva vastu asAra che. 21 73 haMmezAM nArI narakanuM dvAra jANo, tethI hRdayamAM strIno rAga na lAvo. 74 je aMtaranA lakSyarahita che, ane mokSa ane baMdhane jANato nathI, tene aMdha jANo. 22 75 je siddhAMta-zAstranAM vyAkhyAno sAMbhaLato nathI, te puruSane jagatamAM badhira-mharo jANo. 76 je avasarane ucita bolavAnuM jANato nathI, tene jJAnI puruSo mUka-mUMgo kahe che. 23 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 praznottararatnamALA-sArtha sakaLa jagatajananI he dayA, karata sahu prANIkI mayA; pAlana karata pitA te kahIe, te to dharma citta sadhIe. 24 79moha samAna ripu nahIM hoya, dekho sahu aMtaragata joya; sukhameM mitta sakaLa saMsAra, duHkhameM mitta nAma AdhAra. 25 Darata pApathI paMDita soya, hiMsA karata mUDha so hoya; sukhiyA saMtoSI jagamAMhI, jAkuM trividha kAmanA nAMhi, 26 jAkuM tRSNA agama apAra, te mhoTA duHkhiyA tanudhAra; thayA puruSa je viSayAtIta, te jagamAMhe parama abhIta. 27 maraNa samAna bhaya nahIM koya, paMtha samAna jarA navi hoya; prabaLa vedanA "kSudhA vakhANo, vakra turaMga idrI mana ANo. 28 77 sakaLa jagatanI mAtA dayA che ke je sarva jIvo upara kRpA kare che. 78 "je pAlana kare, te pitA kahevAya ane tevA pitA to dharma che' ema zraddhA karIe. 24 79 moha samAna koI zatru nathI te sarva aMtargata jaIne juo. 80 sukhamAM to saMsAramAM badhAya mitro hoya che, paNa je duHkhamAM AdhArarUpa hoya te sAco mitra che. 25 ( 81 je pApathI Dare, te paMDita che. 82 je hiMsA kare che, te mUDha che. 83 je saMtoSI che, te jagatamAM sukhI che. jene mana, vacana, kAyAthI koI IcchA nathI. 26 84 jene na jANI zakAya evI pAra vagaranI tRSNA che, te jIvo moTA duHkhIyA che. 85 je puruSa viSayavikArathI rahita hoya te jagatamAM parama abhIta-bhayarahita che. 27 maraNa samAna koI bhaya nathI. 87 paMtha (musApharI) samAna koI jarA nathI. 88 prabaLa vedanA te sudhA-bhUkha jANo. 89 vakra ghoDA te iMdriyo ane mana che, te jANo. 28 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 kapUra maheMka-7 kalpavRkSa saMjama sukhakAra, "anubhava ciMtAmaNi vicAra; kAmagavI vara vidyA jANa, citrAvelI bhakti citta ANa. 29 94saMjama sAdhyA savi duHkha jAve, duHkha sahu gayA mokSapada pAve; zravaNa zobhA suNIye "jinavANI, nirmaLa jima gaMgAjaLa pANI. 30 nayanazobhAjinabiMba nihAro, jinapaDimAjinasama karI dhAro; satya vacana mukha zobhA sArI, taja taMbola saMta tavArI. 31 karakI zobhA 99dAna vakhANo, uttama bheda paMca tasa jANo; bhujAbaLa tarIe saMsAra, iNavidha bhuja zobhA citta dhAra32 90 saMyama, te sukhane karanAra kalpavRkSa che. 91 "anubhava e ciMtAmaNi ratna che' ema vicAro. 92 zreSTha vidyA, e kAmadhenu gAya che. 93 "paramAtmAnI bhakti, e citrAvelI che? ema jANo. 29 94 saMyamanI sAdhanA karavAthI sarva duHkho jAya ane sarva du:kho javAthI AtmA mokSapadane pAme che. 95 zravaNanI zobhA te jinezvara bhagavaMtanI vANI che, te gaMgAnadInA pANInI jevI nirmaLa che. 30 96 netranI zobhA, te jinezvaranA biMbanAM darzana karavAM te che, jinezvaranI pratimAne jinezvaranI samAna karIne dhAro. 97 satya vacana bolavuM, te mukhanI zobhA sArI che. te sapuruSa ! taMbolano tyAga karo. 31 98 "hAthanI zobhA dAna che' ema vakhANo, te dAnanA pAMca uttama bheda che. 99 bhujAnA baLathI saMsArane tarIe, A rIte bhujAnI zobhA hRdayamAM dhAraNa karo. 32 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praznottararatnamALA-sArtha nirmaLa navapada 10dhyAna dharIje, hRdayazobhA iNavidha nita kIje; ''prabhuguNa muktAmALa sukhakArI, karo kaMTha zobhA te bhArI. 33 sataguru caraNareNu102 zira dharIe, bhALa zobhA INavidha bhavi karIe; 103mohajALa hoTo ati kahIe, tAkuM toDa akSayapada lahIe. 34 pApakA mULa 104lobha jagamAMhIM, roga mULa 10parasa dujA nAMhI; du:khakA mULa 106saneha piyAre, dhanya puruSa tinuthI tyAre. 35 azuci vastu jANo nija 107kAyA, zuci puruSa je varajita 10mAyA; sudhAsamAna 19adhyAtamavANI, viSasama kukathA pApa kahANI. 36 43 100 nirmaLa navapadanuM dhyAna dharIe ane e rIte hRdayanI zobhA haMmezAM karIe. 101 prabhunA guNarUpa sukhakArI muktAmALa kaMThamAM dhAraNa karI kaMThanI bhAre zobhA karo. 33 102 sadgurunA caraNanI rajane mastake dhAraNa karIe, ane e rIte kapALanI zobhA he bhavya jIva ! karIe. 103 A saMsAramAM moha e moTI jALa che, ema kahIe tene toDIne akSayapada-mokSapada varIe. 34 104 jagatamAM pApanuM mULa lobha che. 105 roganuM mULa rasa (cha vigaIo) che, bIjuM nathI. he pyArA AtmA ! 106 duHkhanuM mULa sneha che. je puruSa tenAthI nyArA che-alaga che tene dhanya che. 35 107 azuci vastu, te potAnuM zarIra che. 108 je mAyA rahita che, te puruSa pavitra che. 109 adhyAtmanI vANI, te amRta samAna che. 110 pApanI kathanIrUpa kukathA, e viSa samAna che. 36 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 kapUra maheMka-7 jihAM beThA 11 paramAratha lahIe, tAkuM sadA susaMgati kahIe; jihAM gayA apalakSaNa Ave, te to sadA kusaMga kahAve. 37 raMga pataMga durajanakA nehA, madhya dhAra je Apata che; sajjana 114sneha majIThI raMga, sarva kALa je rahata abhaMga. 38 praznottara Ima kahI vicArI, atisaMkSepa buddhi anusArI; ati vistAra aratha INa kerA suNata miTe mithyAta aMdherA. 39 rasa pUrNa naMda sucaMda saMvata (1906) mAsa kArtika jANIe, pakSa uvala tithi trayodazI, vAra acaLa (zani) vakhANIe; AdIza pAsa pasAya pAmI, bhAvanagara rahI karI, cidAnaMda' niNaMda vANI, kahI bhavasAyara tarI. 40 111 jemanI pAse besavAthI paramArthanI prapti thAya, tene haMmezAM susaMgati kahevAya. 112 jemanI pAse javAthI apalakSaNa Ave, te haMmezAM kusaMga kahevAya. 37 113 pataMganA raMga jevo durjanano sneha che, je vacagALAmAM ja cheha-dago Ape che. 114 sajjanono sneha, e majIThanA raMga jevo che, je sarva kALa abhaMga rahe che. 38 A rIte prazno ane uttaro atisaMkSapathI potAnI buddhi anusAre vicAravA. AnA artha ativistArathI ghaNA thAya che, je sAMbhaLavAthI mithyAtvarUpa aMdhakAra dUra thAya che. 39 saMvata 1906 nI sAlamAM kArtika mAsanA ujjavaLa pakSanI teramI tithie (vi. saM. 1906, kArataka suda-13) zanivAre zrI AdinAtha prabhu ane zrI pArzvanAtha prabhunA prasAdathI bhAvanagaramAM rahIne zrI cidAnaMdajIe jinezvaranI vANI ke je saMsArasamudrane taravAmAM hoDI samAna che, te kahI. 40 iti zrI cidAnaMdajIkRta praznottararatnamALA samApta Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 paramAtmA chatrIzI-sArtha 45 paramAtmA chatrIzI-sArtha paramadeva paramAtamA, paramajyoti jagadIza; paramabhAva ura Anake, praNamata huM nizadiza. 1 eka kyuM cetana dravya he, tAmeM kahyo tIna prakAra; bahirAtama aMtara kahyo, paramAtama pada sAra. 2 bahirAtama tAE kahe, lakhe na brahmasvarUpa; magana rahe paradravyameM, mithyAvaMta anUpa. 3 aMtara Atama jIva so, samyagdaSTi hoya; cothe aru phuni bArame, guNathAnaka loM soya. 4 paramAtama parabrahmako, pragaTyo zuddha svabhAva; lokAloka pramANa saba, jhalake tinase Aya. 5 paramAtmA chatrIzI-artha je zreSTha deva che, zreSTha AtmA che, paramajayotisvarUpa che, jagatanA svAmI che, te paramAtmAne hRdayamAM paramabhAva lAvIne huM haMmezAM namana karuM chuM. 1 je eka cetana dravya che, temAM traNa prakAra che. 1 bahirAtmA, 2 aMtarAtmA ane 3 zreSTha paramAtmA kahyA che. 2 bahirAtmA tene kahevAya ke : je AtmasvarUpane jANe nahi, oLakhe nahi, ane paradravyamAM magna rahe. te upamA ApI na zakAya evo mithyAtvI che. 3 je samyagyadRSTi hoya, te jIva aMtarAtmA che. je cothAthI bAramAM guNasthAnaka sudhI hoya che. 4 jene parabrahma-AtmAno zuddha svabhAva pragaTa thayo che, ane jemanA kevaLajJAnamAM loka, aloka pramANa sarva dravyo AvIne dekhAya che, te paramAtmA che. 5 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 kapUra maheMka-7 bahira AtamabhAva taja, aMtara Atama hoya; paramAtamapada bhajatu he, paramAtama vaha soya. 6 paramAtama soya AtamA, avara na dUjo koya; paramAtamakuM dhyAvata, yaha paramAtama hoya. 7 paramAtama eha brahma che, paramajyoti jagadIza; parasuM bhinna nihArIe, joI alakha soI Iza. 8 je paramAtama siddhame, sohI AtamamAMhi; moha-mAyela dega laga rahyo, tAmeM sUjata nahi. 9 moha-mAyala-rAgAdike, jA jina kije nAsa; tA china eha paramAtamAM, Apa hI lahe prakAsa. 10 Atama so paramAtamA, paramAtama soI siddha; bicakI duvidhA miTa gaI, pragaTa bhaI nija riddha. 11 bahirAtmabhAvano tyAga karI, aMtarAtmA thaI, je paramAtmAnA padanuM sevana kare che, te paramAtmA thAya che. 6 AtmA e ja paramAtmA che, te bIjA koI nathI. paramAtmAnuM dhyAna karavAthI A AtmA ja paramAtmA thAya che. 7 A paramajayotisvarUpa AtmA e ja paramAtmA che, jagatano svAmI che, te AtmAne paradravyathI bhinna joIe-oLakhIe to te ja alakSya na jANI zakAya evo Iza-svAmI che. 8 je siddhamAM paramAtmA che, te ja AtmAmAM che. jyAM sudhI A AtmA mohathI malIna dRSTivALo che, tyAM sudhI te paramAtmAne samajI zakato nathI. 9 jayAre mohathI melA evA rAgAdikano nAza thAya te ja kSaNe A paramAtmA potAnI meLe ja prakAza pAme. 10 A AtmA te ja paramAtmA che, je paramAtmA che, te ja siddha che. vaccenI dvividhA (rAga-dveSa) maTI jAya ke tarata ja potAnI AtmasamRddhi pragaTa thAya. 11 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 paramAtmA chatrIzI-sArtha meM hi siddha paramAtamA, meM hi AtamarAma; meM hi dhyAtA dhyeyako, cetana moro nAma. 12 meM hi aMnata sukhako dhanI, sukhameM mohi sohAya; avinAzI AnaMdamaya, soDahaM tribhuvanarAya. 13 zuddha hamAro rUpa che, zobhita siddha samAna; guNa anaMta karI saMyuta, cidAnaMda bhagavAna. 14 jeso zivape tahIM vase, teso yA tanamAMhi; nizcayadRSTi nihALatAM, phera paMca kaccha nahi. 15 karamanake saMjogate, bhae tIna prakAra; eka hI AtamA dravyaE, karma naTAvaNahAra. 16 karmasaMghAte anAdike, jora kachu na basAya; pAI kalA vivekakI, rAga dveSa china jAya. 17 huM ja siddha paramAtmA chuM, huM ja AtmAmAM ramaNatA karanAro chuM, huM je dhyeyane dhyAna karanAro chuM, mAruM nAma cetana che. 12 huM anaMta sukhano dhaNI chuM, huM ja sukhamAM zobhI rahyo chuM, huM avinAzI chuM, AnaMdamaya chuM, te ja huM traNa bhuvanano rAjA chuM. 13 mAruM svarUpa zuddha che, siddha samAna zobhe che, mAro AtmA anaMtaguNe karIne saMyukata che, cidAnaMda bhagavAna che. 14 jevI rIte AtmA mokSamAM vase che, tevI ja rIte A zarIramAM nizcayadaSTithI jotAM temAM jarA paNa phera nathI. 15 karmanA saMyogathI traNa prakAra paDyA che. Atmadravya eka ja che, karma tene nacAve che. 16 karmanA anAdinA saMyogathI AtmAnuM koI jora cAlatuM nathI, paNa jayAre vivekanI kaLA prApta thAya che, tyAre rAgavaiSano kSaya thAya che. 17 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 Ira maheka-7 karamanakI jara rAga he, rAga jare jara jAya; parama hota paramAtamA, vo hI sugama upAya. 18 kaheluM bhaTakata phire, siddha hone ke kAja; rAga dveSakuM tyAga de, vo hI sugama ilAja. 19 paramAtama-padako dhanI, raMka bhayo vila lAya; rAga-dveSakI prItise, janma akAratha jAya. 20 rAga-dveSakI prIti tuma, bhUla karo jana paMca; paramAtamapada DAMkake, tuma hi kiyo tirayaMca 21 tapa japa saMjaya saba bhale, rAga-dveSa jo nAMhi; rAga-dveSake jAgate, e saba bhae vRthA hi. 22 karmanI jaDa (mULa) rAga che, rAga baLe to karma kharI jAya che-nAza pAme che. ane AtmA zreSTha paramAtmA thAya che, ane te ja teno sugama upAya che. 18 he jIva ! tuM siddha thavA mATe zA mATe bhaTakato phare che, rAga-dveSano tyAga kara, te ja siddha thavAno sugama upAya che. 19 A AtmA paramAtmapadano dhaNI che, rAga-dveSanI prIti karavAthI raMka banIne duHkha pAme che, ane teno janma vyartha jAya che. 20 | he mAnava ! tame bhUlathI paNa jarAya rAga-dveSanI prIti na karo. je rAga-dveSe tamArA paramAtmapadane DhAMkI daIne tamane tiryaMca banAvela che. 21 jo AtmAmAM rAga-dveSa na hoya to tapa, japa, saMyama e badhA sArA che, paNa jo rAga-dveSa AtmAmAM jAgatAM hoya to te badhA nakAmA thAya che. 22 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmA chatrIzI-sArtha 49 rAga-dveSake nAsate, paramAtama parakAsa; rAga-dveSake bhAsate, paramAtama pada nAsa 23 jo paramAtama pada cahe, to tuM rAga nivAra; dekhI saMjoga sAmIko, apane hiye vicAra. 24 lAkha bAtakI bAta yaha, tokuM deI batAya; jo paramAtamapada cahe, rAga-dveSa taja bhAya. 25 rAga-dveSa tyAge bina, paramAtamapada nAMhi; koTi koTi tapa japa kare, saba akAratha jAya. 26 doSa hi AtamakuM yaha, raga-dveSako saMga; jese pAsa majiThameM, vastra ora hi raMga. 27 rAga-dveSano nAza thavAthI paramAtmabhAva pragaTa thAya che. jyAM sudhI rAga-dveSa prakAza karatA hoya, tyAM sudhI paramAtma padano nAza thAya che. 23 he AtmA ! jo tuM paramAtmapadane icchatA ho to rAgane dUra kara. svAmIno saMyoga joIne potAnA hRdayamAM vicAra kara. 24. ' he bhAI ! tane lAkha vAtanI A eka vAta batAvI dIdhI. "jo paramAtmapadane tuM icche che, to rAga-dveSano tyAga kara'. 25 rAga-dveSano tyAga karyA vinA paramAtmapada prApta thatuM nathI. kroDo game tapa ke japa kare to paNa te sarva vyartha jAya che. ra6 e AtmAno ja doSa che ke je rAga ane dveSano saMga kare che, jevI rIte majIThanI pAse rahela vastrano raMga judo ja thAya che. 27 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 kapUra maheMka-7 tese AtmadravyanuM, rAga-dveSake pAsa karmaraMga lAgata rahe, kese lahe prakAza ? 28 INa karamanako jItavo, kaThina bAta hai vIra ! jara khode binu nahi miTe, duSTa jAta ye pIra. 29 lalApattoke kiye, e miTaveke nahi; dhyAna agni parakAzake, homa dehi te mAMhi. 30 ryuM dAruke gaMjakuM, nara nahIM zake uThAya; tanaka Aga saMjogase, china ekameM uDa jAya. 31 deha sahita paramAtamA, eha acarajakI bAta; rAga-dveSake tyAgane, karmazakti jarI jAta. 32 tevA Atmadravyane rAga-dveSanA pAsathI karmano raMga lAgyA kare che, tethI te potAno prakAza kevI rIte pAme ? 28 he vIra ! A karmane jItavo te kaThaNa vAta che. tene jaDamULathI khodI nAMkhyA vinA-karmane mULamAMthI nAza karyA vinA A duSTa jAtanI pIDA maTe nahi. 29 lalopato karavAthI (valopAta karavAthI) e karmanI pIDA maTavAnI nathI. dhyAnarUpI agninA prakAzamAM te karmane homI de. 30 jevI rIte lAkaDAnA DhagalAne manuSya uThAvI zakto nathI paNa thoDI AganA saMyogathI eka kSaNavAramAM te uDI jAya chenAza pAme che. 31 paramAtmA zarIra sahita hoya che, te AzcaryanI vAta che. paNa rAga-dveSano tyAga karavAthI karmanI zakti jarI jAya chenAza pAme che. 32 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 paramAtmA chatrIzI-sArtha paramAtamake bheda draya, nikala sakala paravAna; sukha anaMtameM ekaseM, havake dravya thAna. 33 bhAI eha paramAtamA, sohe tumameM yAhi; apanI zakti saMbhArake, likhAvata de tAMhi. 34 rAga-dveSakuM tyAgake, dharI paramAtama dhyAna; cuM pAve sukha zAzvata, bhAI e kalyAna. 35 paramAtama-chatrIsIko, paDhiyo prIti sabhAra; cidAnaMda' tuma prati likhI, Atamake uddhAra. 36 paramAtmAnA be bheda che, (1) niSkala ane (2) sakala. je (paravAna-)karma sahita che, te niSkala che. je anaMta sukhanA sthAna-mokSamAM je Atmadravya rahela che, te sakala paramAtmA chesiddha paramAtmA che. 33 he bhAI ! A AtmA e ja paramAtmA che ane te tuM ja che. potAnI zaktine saMbhArIne te paramAtmAne tuM oLakhI le. 34 - rAga-dveSano tyAga karI, paramAtmapadanuM dhyAna karI, zAzvata sukhane prApta kara. he bhAI ! e ja sAcuM kalyANa che. 35 zrI cidAnaMdajI mahArAja kahe che ke : "A paramAtmAchatrIzIne prItisahita kahI, ane tamArA AtmAnA uddhAra mATe lakhI". 36 iti zrI cidAnaMdajI kRta paramAtmA chatrIzI-sAthe samApta Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI cidAnaMdajI kRta adhyAtma bAvanI-sAthe (traNa prakAranA AtmAnuM svarUpa) mAyAjALa tuM mUka para, zruta cAritra vicAra; bhavajaLa tAraNa pota sama, dharma haiyAmAM dhAra. 1 dharma thakI dhana saMpaje, dharme sukhiyA hoya; dharme yaza vAdhe ghaNo, dharma karo sahu koya. 2 dharma kare je prANiyA, te sukhiyA bhavamAMha; jagamAM sahu jI jI kare, AvI lAge pAya. 3 dharma dharma sahu ko kare, dharma na jANe koya; dharma zabda jagamAM vaDo, vIralA buje koya. 4 adhyAtma bAvanI-artha he AtmA ! tuM mAyAjALane choDI de, zrata ane cAritrano vicAra kara, saMsAra-samudrane tAravAmAM vahANa samAna dharmane hRdayamAM dhAraNa kara. 1 dharmathI dhana pedA thAya che, jIva dharmathI sukhI thAya che, dharmathI ghaNo yaza vadhe che, mATe sarva koI jIvo dharma karo. 2 je prANIo dharma kare che, te saMsAramAM sukhI thAya che. jagatamAM sau "jI jI' kare che, ane AvIne pagamAM paDe che-namana kare che. 3 badhA loka "dharma dharma kare che, paNa koI dharmane jANatuM nathI. "dharma' zabda jagatamAM moTo che. koI vIralA AtmAo ja dharmane samaje che. 4 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 adhyAtma bAvanI-sArtha AtamasAkhe dharma che, tyAM jananuM zuM kAma ? jana-mana-raMjana dharmanuM, mUla na eka badAma. 5 pAvegA taba to kahe, taba laga kahyo na jAya; mana hai mero masakaro, bhaDakI bhAgI jAya. 6 mANasa hoNA muzkIla hai, to sAdha kihAMse hoya; sAdhu huvA taba siddha bhayA, kaheNI na rahI koya. 7 sAdhu bhayA to kayA huA, na gayA manakA dveSa; samatAsuM cita lAyake, aMtaradRSTi dekha. 8 cetanakuM paracyo nahi, kayA huvA vrata dhAra; zALa-vihuNA khetameM, vRthA banAI vADa. 9 je dharma AtmAnI sAkSIe che, tyAM lokanuM zuM kAma che? lokone manane raMjana karanAra (lokone rAjI rAkhavA karAyela) dharmanuM eka badAmanuM paNa mUlya nathI. 5 jyAre dharmane marma pamAze, tyAre ja te yathArtha varNavI zakAze, tyAM sudhI te kahI zakAto nathI, mAruM mana mazkarI karavAnA svabhAvavALuM che, e bhaDakIne bhAgI jAya che. 6 A jagatamAM sAcA manuSya thavuM e paNa muzkela che, to sAdhu kayAMthI thaI zakAya ? jo sAdhu thayA to siddha thayA, to pachI kAMI kahevAnuM rahe nahi. 7 sAdhu thayA paNa jo manano dveSa na gayo to sAdhu kevI rIte thayA ? samatAne manamAM lAvIne AMtarika dRSTithI juo. 8 jyAM sudhI AtmAne oLakhyo nahi, to tyAM sudhI vrata dhAravAthI zuM thAya ? zALa (cokhA) vagaranA khetaramAM vADI banAvIe te nakAmI che. 9 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa4 kapUra maheMka-7 Atama anubhava vAsakI, koIka navalI rIta, nAka na pakare vAsanA, kAna na grahe paratIta. 10 jinavANI nitye namuM, kIje Atama zuddha; cidAnaMda sukha pAmIe, miTe anAdi azuddha. 11 zuddhAtama darazana vinA, karma na chUTe koya; te kAraNa zuddhAtamA, darazana karo thira hoya. 12 Atama anubhava tIrase, miTe moha aMdhAra; Apa rUpameM jaLahaLe, nahi tasa aMta apAra. 13 te Atama trividhA kahyo, bAhija aMtara nAma; paramAtama tihAM tisaro, so anaMta guNa dhAma. 14 AtmAnA anubhavarUpI vAsanI koI navI ja rIta che, tenI vAsa-gaMdha nAka pakaDatI nathI, kAna paNa tenI pratIti meLavatA nathI. 10 zrI jinezvaranI vANIne haMmezAM namIe, AtmAne zuddha karIe, cidAnaMda-AtmAnA sukhane pAmIe, ane je jinavANIthI anAdinI azuddhi maTI jAya che-dUra thAya che. 11 zuddha AtmAnA darzana vinA koI rIte karma chUTatAM nathI, te kAraNathI sthira thaIne zuddha AtmAnuM darzana karo. 12 AtmAnA anubhavano pAra pAmavAthI moharUpa aMdhakAra nAza pAme che, AtmA potAnA svarUpe prakAze che, ane te pAra vagarano prakAza aMta pAmato nathI. 13 te AtmA traNa prakAre kahyo che. 1 bahirAtmA, ra aMtarAtmA ane 3 paramAtmA, ke je anaMta guNonuM ghara che. 14 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma bAvanI-sArtha (bahirAtma svarUpa) pudgalase rAto rahe, jAne eha nidhAna; tasa lAbhe lobhe rahyo, bahirAtama abhidhAna. 15 9. (aMtarAtma-lakSaNa) pudgaLa khaLa saMgI pare, seve avasara dekha; tanu azakata jyuM lakkaDI, jJAna bheda pada lekha. 16 bahirAtama taja AtamA, aMtara Atama rUpa; paramAtamane dhyAvatAM, pragaTe siddha sarUpa. 17 pudgala bhAva ruci nahi, tApeM rahe udAsa; so Atama aMtara lahe, paramAnaMda prakAza. 18 siddhasvarUpI jo kahe, kachu na dekhe rUpa; aMtaradRSTi vicAratAM, eseM siddha anupa. 19 55 je pudgalamAM rakta rahe che, pudgalane ja je nidhAna mAne che, ane pudgalanA lAbhe lobhI rahe che, tenuM nAma bahirAtmA 15 je durjananA saMganI jema avasara dekhIne pudgalane seve che, jema zarIrathI azakata mANasa lAkaDIno Teko le che, tema bheda jJAnathI potAnuM pada oLakhI pudgalane sAkSIrUpe mAne che. 16 bahirAtmAno tyAga karI, aMtarAtmA banI, 5ramAtmAnuM dhyAna karavAthI potAnuM siddhasvarUpa pragaTa thAya che. 17 jene pudgalabhAvanI ruci nathI, te pudgalabhAvamAM udAsa rahe che, te aMtarAtmA paramAnaMdanA prakAzane meLave che. 18 te siddhasvarUpI kahevAya che, je koI rUpane (pudgalane) joto nathI, aMtaranI dRSTie vicAre che, te anupama siddha kahevAya che. 19 maheka-7/6 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 kapUra maheka-7 anubhava gocara vastuko, jANe ehI AlhAda; kahaNa sunanameM kachu nahi, pAme parama AlhAda. 20 Atama paramAtama hove, anubhavarasa saMgate; dvitabhAva maLa nIsare, bhagavaMtanI bhagate. 21 AtamasaMge vilasatAM, pragaTe vacanAtIta; mahAnaMdarasa mokaLo, sakaLa upAdhi rahita. 22 siddhasvarUpI AtamAM, samatArasa bharapUra; aMtaradRSTi vicAratAM, pragaTa AtamarUpa. 23 | (zuddha anubhava) Ape Apa vicAratAM, mana pAme visarAma; rasAsvAda sukha upaje, anubhava tAko nAma. 24 anubhavanA viSayavALI vastune jANe, te ja sAco AhalAda-AnaMda che, kahevA mAtrathI ke sAMbhaLavA mAtrathI kazuM nathI, te parama AnaMdane pAme che. 20 anubhavarasano saMga thavAthI AtmA paramAtmA thAya che, bhagavaMtanI bhaktithI vaitabhAva(rAga, dveSa ane moharUpa)rUpI maLa nIkaLI jAya che-nAza pAme che. 21 AtmAnI sAthe vilAsa karavAthI sarva upAdhithI rahita, vacanathI na kahI zakAya, tevo akhUTa mahAAnaMdano rasa pragaTa thAya che. 22 siddhasvarUpI AtmA samatArasathI bharapUra che, aMtaradaSTie vicAra karavAthI AtmasvarUpa pragaTa thAya che. 23 AtmA AtmAno vicAra kare to mana vizrAma-visAmo pAme che, ane samabhAvarUpa rasanA AsvAdanuM sukha utpanna thAya che, ane tenuM nAma anubhava che. 24 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57. adhyAtma bAvanI-sArtha anubhava ciMtAmaNi ratana, anubhava he rasakUpa; anubhava mAraga mokSako, anubhava zuddha svarUpa. 25 cidAnaMda cinmaya sadA, avicala bhAva anaMta; niramaLa jyoti niraMjano, nirAlaMba bhagavaMta. 26 kaMta kamala pare paMkathI, niHsaMge nirapa; jihAM vibhAva durabhAvano, nahi lavaleze kSepa. 27 kle navanItathI jaLa baLe, tava dhRta pragaTe khAsa; tya aMtara Atama thakI, paramAtama parakAza. 28 zuddhAtama bhAve rahyo, pragaTe nirmaLa jyota; tetribhuvana zira mugaTamaNi, gayApApa sabachoDa. 29 anubhava e ciMtAmaNiratna che, anubhava e rasakUpikA che, anubhava e mokSano mArga che, ane anubhava e AtmAnuM zuddha svarUpa che. 25 jJAna ane AnaMda svarUpa A AtmA haMmezAM jJAnamaya che, avicaLa che, aMtana bhAva svarUpa che, nirmaLa che, jyotirmaya che, niraMjana che, nirAlaMbana che, ane bhagavaMta che. 26 jema manohara kamaLa kAdavathI saMga vagaranuM nirlepa che, tevI rIte A AtmAmAM vibhAva ane durbhAvano lavaleza paNa kSepa nathI-saMga nathI. 27 jema mAkhaNamAMthI pANI baLI javAthI khAsuM ghI pragaTa thAya che, tema aMtarAtmAmAMthI paramAtmAno prakAza pragaTa thAya che. 28 zuddha AtmabhAvamAM rahevAthI nirmaLa jyoti pragaTa thAya che, ane te AtmA sarva pApone choDI devAthI-kSaya karavAthI traNa bhuvananA zIre mugaTamaNi bane che. 29 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 kapUra maheka-7 nija svarUpa rahetAM thakAM parama rUpako bhAsa; sahaja bhAvathI saMpaje, ora te vacana vilAsa. 30 aMtaradRSTi dekhIe, pugaLa cetanarUpa; parapariNati hoya vegaLI, na paDe te bhavapa. 31 aMtaragata jANyA vinA, je pahere muniveza; zuddha kriyA tasa navi hove, Ima jANI dharo neza. 32 aMtaragatanI vAtaDI, navi jANe mati-aMdha; kevaLa liMgadhArI taNo, na karo neha-prasaMga. 33 aMtara AtmasvabhAva che, je jANe munirAya; karmamela dUra karI, Ima jaNe manamAMya. 34 potAnA AtmasvarUpamAM sthira rahevAthI sahajabhAve paramAtmarUpano prakAza pedA thAya che, bIjo badho to vacanano vilAsa che. 30 aMtaradRSTithI-vivekadRSTithI pudgala ane cetananA svarUpane jovAthI paravastunI pariNati-Asakita dUra thAya che, ane te AtmA saMsArarUpI kUvAmAM paDato nathI. 31 "paramArtha-tattvane jANyA vinA je muniveza pahere che, tenI kriyA zuddha thatI nathI' ema jANIne paramArtha-tattvano khapa karo. 32 je buddhithI aMdha che-buddhi vagarano che, te aMtargatanIvivekanI vAta jANato nathI. phakata jeo vezadhArI che, tenI sAthe snehano prasaMga na karo. 33 "AtmAno svabhAva AtmAnI aMdara che' e pramANe munirAja jANe che, ane te "karmamela dUra karavAthI pragaTa thAya che' ema manamAM jANe che. 34 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa9 adhyAtma bAvanI-sArtha Atama vastu svabhAva che, te jANe riSirAya; adhyAtamavedI kahe, Ima jANyo cittamAMya. 35 Atama dhyAne ramaNatA, ramatAM AtmasvabhAva; aSTa karma dUra kare, pragaTe zuddha svabhAva. 36 lAkha kroDa varasAM lage, kIriyAe karI karma jJAnI sAsosAsamAM, Ima jANe te marma. 37 aMtaramela saba upazame, pragaTe zuddha svabhAva; avyAbAdha sukha bhogave, karI karma abhAva. 38 akSaya Rddhi levA bhaNI, aSTa karma kara dUra; aSTakarmanA nAzathI, sukha pAme bharapUra. 39 vastuno svabhAva te AtmA ema RSirAja-munirAja jANe che, adhyAtmane jANanArA e rIte kahe che, ema manamAM jANyuM che. 35 AtmadhyAnamAM ramaNatA karavAthI, AtmasvabhAvamAM ramavAthI ATha karmane AtmA dUra kare che, ane zuddha AtmasvabhAva pragaTa thAya che. 36 "kriyAthI lAkho ke kroDo varSe jeTalAM karma, khape teTalAM karma jJAnI eka zvAsocchavAsamAM khapAve e pramANe marmane te muni jANe che. 37 aMdaranA rAga-dveSa Adi maLo zAMta thavAthI AtmAno zuddha svabhAva pragaTa thAya che, ane karmano abhAva thavAthI AtmA avyAbAdha (pIDA vinAnA) sukhane bhogave che. 38 AtmAnI akSaya Rddhi meLavavA mATe ATha karmane dUra karo, ATha karmano nAza thavAthI AtmA bharapUra-saMpUrNa sukha pAme che. 39 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 kapUra mahekasaMtoSI te sadA sukhI, sadA sudhArasa lIna; iMdrAdika tasa AgaLa, dIse duHkhIA dIna. 40 je sukha nahi surarAyame, nahi rAjA nahi rAya; te Atama sukha anubhave, zama saMtoSa pasAya. 41 suranA sukha trihuM kALanA, anaMtaguNA te kIdha; anaMta varga varNita karyA, to paNa sukha samidha. 42 te sukhanI icchA karo, to mUko pudgala saMga; alepa sukhane kAraNe, duHkha bhogave para saMga. 43 (paramAtma lakSaNa) pyAro Apa sarUpameM, nyAro pugala lekha; so paramAtama jANIe, nahi jasa bhAvako bhekha. 44 je saMtoSI che, te haMmezAM sukhI che, haMmezAM amRtarasamAM magna rahe che, iMdra Adi devo paNa tenI AgaLa duHkhI ane dIna che. 40 je sukha deveMdrane nathI, rAjAone paNa nathI, te Atmasukha jIva zama-upazama ane saMtoSanA pasAyathI-kRpAthI anubhave che. 41 traNe kALanA devonAM je sukha, tene anaMtaguNA karIe ane anaMtA varga karI tene vargita karIe, te chatAM te sukha Atmika sukha pAse koI lekhAmAM nathI. te sukho samidha-bALavAnA lAkaDAM jevAM che, kAraNa ke te paudgalika ne vinAzI che. 42 tevA AtmasukhanI jo icchA karo cho to pudgalanA saMgano tyAga karo, A AtmA alpasukha mATe paranoviSayakaSAyano saMga karI duHkha bhogave che. 43 je potAnA svarUpamAM prema kare, je pudgalanA dekhAvathI nyAro-alaga hoya, jene saMsArano veza na hoya, te paramAtmA jANIe. 44 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 1 adhyAtma bAvanI-sArtha nAmAtama bahirAtamA, thApanA kAraNe jeha; so aMtara dravyAtamA, paramAtamAM guNa geha. 45 bhAvAtamase (so) dekhIe, karmamarmako nAza; jo karuNA bhagavaMtakI, bhAve bhAva udAsa. 46 parama adhyAtama te lakhe, saguru kere saMga; tiNakuM bhava saphaLo hoe, avihaDapragaTe raMga. 47 dharmadhyAnano hetu yaha, zivasAdhanake kheta; eso avasara kaba mile? ceta zake to ceta. 48 vaktA zrotA savi maLe, pragaTe nijaguNa rU5; ane khajAno jJAnako, tina bhuvanako bhUpa. 49 bahirAtmA te nAmAtmA che, je kAraNabhUta te sthApanAtmA che, je aMtarAtmA che te dravyAtmA che, ane je jJAnadika guNonuM ghara che te paramAtmA che. 4pa je karmonA marmano nAza kare te bhAvatmA jANavo. jo bhagavaMtanI karuNA hoya-thAya to AtmA saMsAramAM udAsabhAve rahe. 46 saddaguruno saMga thavAthI AtmA parama adhyAtmane jANe. teno A manuSyabhava saphaLa thAya che. ane te AtmAmAM gADha AnaMda pragaTa thAya che. 47 ane e AnaMda dharmadhyAnano hetu che, mokSanI sAdhanAnuM kSetra che, te AtmA ! evo avasara kayAre maLaze ? jo tuM cetI zake to ceta. 48 yogya vaktA ane yogya zrotA maLe to potAnA guNonuM svarUpe pragaTa thAya, jJAnano akSaya khajAno pragaTa thavAthI traNa bhuvanano rAjA thAya. 49 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 kapUra maheMka-7 aSTa karma vana dAhike, jeha siddha jinacaMda; tA sama jo appA gaNe, tAkuM vaMde iMda. 50 karmaroga auSadha samI, jJAna sudhArasa vRSTi; zivasukha amRta sarovare jaya jaya samyagdaSTi. 51 jJAnavRkSa sevo bhavika, cAritra samakita mULa; amara agama pada phaLa laho, jinavara pada anukULa. 52 ATha karmarUpa vanane bALIne je siddha bhagavaMta thayA che, tenA samAna AtmAne je jANe che-oLakhe che tene (tevA AtmajJAnIne) iMdra paNa vaMde che. 50 karmarUpa rogano nAza karavA auSadha samAna, jJAnarUpI amRtarasanI vRSTi samAna, mokSasukharUpI amRtanA sarovara samAna samyagdaSTi jayavaMtI varto. 51 he bhavyajIvo ! jJAnarUpI vRkSanI sevA karo. je cAritra ane samakita jenuM mULa che, jyAMthI maravAnuM nathI, jyAMthI javAnuM nathI evuM mokSapadarUpa phaLa meLavo, je jinezvaranA padane anukULa che. para iti adhyAtma bAvanI Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI cidAnaMdajI kRta hitazikSA-sArtha (cidAnaMdajIkRta svarodayajJAnanA zloka 371 thI 415) avasara nikaTa maraNataNo, jaba jANe budhaloya; taba vizeSa sAdhana kare, sAvadhAna ati hoya. 1 dharma artha che kAma ziva, sAdhana jagameM cAra; vyavahAre vyavahAra lakha, nihace nija guNa dhAra. 2 mUrakha kula AcArakuM, jANata dharama sadIva; vastusvabhAva dharama sudhI, kahata anubhavI jIva. 3 kheha khajAnAkuM aratha, kahata ajJAnI jIta; kahata dravya darasAvavuM, artha sujJAnI bhIta. 4 hitazikSA-artha jayAre paMDita loka maraNano avasara najIka jANe tyAre vizeSa sAdhanA kare che, ane atyaMta sAvadhAna thAya che. 1 dharma, artha, kAma ane mokSa e cAra sAdhana-puruSArtha jagatamAM che, vyavahAramAM jIva vyavahAranA lakSavALo hoya che. nizcayanayathI jIva potAnA guNone dhAraNa karanAra hoya che. 2 mUrkha mANasa haMmezAM kulAcArane dharma mAne che, jyAre sArI buddhivALo anubhavI jIva vastunA svabhAvane dharma kahe ajJAnI jIva dhananA khajAnAne artha kahe che, ane uttama jJAnI jIva cha dravyane batAvanArane artha kahe che. 4 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 kapUra maheka-7 daMpatI ratikrIDA pratye, kahata durmati kAma; kAmacitta abhilAkhaE, kahata sumati guNadhAma. 5 iMdralokakuM kahata ziva, je Agamadega hINa; baMdha abhAva acalagati, bhAkhata nita paravIna. 6 Ima adhyAtama pada lakhI, karata sAdhanA jeha; cidAnaMda nija dharmano, anubhava pAve teha. 7 samayamAtra paramAda nita, dharma sAdhanAmAMhi; athirarUpa saMsAra lakha, re nara ! karIe nahi. 8 durbuddhi-kharAba buddhivALo strI-puruSanI ratikrIDAne kAma kahe che, guNanuM ghara evo sumati-sArI buddhivALo cittanI abhilASAne kAma kahe che. 5 jeo AgamadaSTi vagaranA che-zAstra pramANenI dRSTivALA nathI, teo iMdralokane-devalokane ziva kahe che, paNa pravINabuddhizALI AtmA to haMmezAM baMdhanA abhAvarUpa, acaLagatimokSane ja ziva kahe che. 6 AvI rIte adhyAtmanAM sthAnone oLakhI-jANI jeo sAdhanA kare che, tevA jJAna ane AnaMdasvarUpa AtmA, potAnA dharmano-AtmasvabhAvano anubhava prApta kare che. 7 he mAnava ! A saMsArane asthira svarUpavALo jANIne haMmezAM dharmanI sAdhanAmAM samayamAtra paNa pramAda na karIe. zrI mahAvIra paramAtmA paNa zrI gautamagaNadharane kahe che ke : "samartha nayama ! mA pamAyaNa !' 8 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA-sArtha chIjata china china Aukho, aMjali jala jima mita; kAlacakra mAthe bhamata, sovata kahA abhIta. 9 tana dhana jovana kArimA, saMdhyArAga samAna; sakala padAratha jagatameM, supana rUpa citta jAna. 10 merA merA mata kare, terA he nahIM koya; cidAnaMda parivArakA, melA hai dina doya. 11 aisA bhAva nihArI nita, kIje jJAna vicAra; miTe na jJAna vicAra bina, aMtarabhAva vikAra. 12 jJAnavi vairAga jasa, hirade caMda samAna; tAsanikaTa kaho kima rahe? mithyAtama duHkha khAna. 13 65 aMjalimAM-khobAmAM rahelA pANInI jema he mitra ! AyuSya kSaNe kSaNe kSaya pAmatuM jAya che, mAthA upara kALanuM cakra bhame che, tuM bhaya rahita kema sUto che ? 9 tana, dhana ane yauvana kAramA-bhaMyakara che, saMdhyAkALanA vAdaLa samAna asthira che. A jagatanA saghaLAya padArtho svapna samAna che' ema cittamAM jANo. 10 he jIva ! tuM 'mAruM, mAruM' ema na kara, A jagatamAM koI tAruM nathI, he cidAnaMda ! A svajana-parivArano meLo be divasano che. 11 A jagatanA anitya bhAvone haMmezAM joI, jJAnapUrvaka vicAra karo, jJAnanA vicAra vinA aMtaranA-hRdayanA bhAva vikAro nAzA pAmatA nathI. 12 jenA hRdayamAM jJAnarUpI sUrya ane caMdrasamAna vairAgya prakAzI rahyo hoya, tenI najIkamAM du:khanI khANarUpa mithyAtvarUpI aMdhakAra kevI rIte rahI zake ? 13 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 kapUra maheMka-7 Apa ApaNe rUpameM, magana mamata mala khoya; rahe niraMtara samarasI, tAsa baMdha niva koya. 14 parapariNati parasaMgazuM, upajata viNasata jIva, miTyo moha parabhAvake, acala abAdhita ziva. 15 jaise kaMcuka tyAgathI, viNasata nahIM bhuyaMga; dehatyAgathI jIva paNa, taise rahata abhaMga. 16 jo upaje so tuM nahI, viNasata te paNa nAMhi; choTA moTA tuM nahIM, samaja dekha dilamAMhi. 17 varaNabhAMti tomeM nahIM, jAta pAta kula rekha; rAvaraMka tuM hai nahIM, nahIM bAbA nahIM bhekha. 18 je AtmA mamatvarUpI maLano nAza karI, potAnA svarUpamAM samarasa-samatA bhAvathI niraMtara rahe che, te AtmAne koI jAtano baMdha thato nathI. 14 parapadArthano saMga karavAthI paravastunI pariNati upaje che ane vinAza pAme che. jo parapadArthano moha maTI jAya to acala ane abAdhita evo mokSa thAya che. 15 jema kAMcaLIno tyAga karavAthI sarpa vinAza pAmato nathI, tema dehano tyAga karavAthI paNa AtmA abhaMga-zAzvata rahe che. 16 je (zarIra) utpanna thAya che, te tuM (AtmA) nathI, je (zarIra) vinAza pAme che, te paNa tuM (AtmA)nathI, tuM nAno nathI ke moTo paNa tuM nathI' A pramANe hRdayamAM samajIne tuM jo. 17 he AtmA ! tArAmAM varNanI bhrAMti nathI, tArAmAM jAti, pAMti ke kulanI rekhA nathI, tuM rAjA ke raMka paNa nathI, tuM bAbA (bApA) nathI ke tAre koI veSa nathI. 18 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA-sArtha tuM sahumeM sahuthI sadA, nyAlA alakha sarUpa; akatha kathA terI mahA, cidAnaMda citUpa. 19 janama maraNa jihAM hai nahIM, Ita bhIta lavaleza; nahIM zira ANa nariMdakI, sohI ApaNA deza. 20 vinAzika pudgala dizA, avinAzI tuM Apa; ApA Apa vicAratAM, miTe puNya aru pApa. 21 beDI loha kanakamayI, pApa puNya yuga jANa; douthI nyArA sadA, nija sarUpa pahicANa. 22 jugala gati zubha puNyathI, itara pApathI joya; cAruM gati nivArIe, taba paMcamagati hoya. 23 tuM sarvamAM sarvathI nyAro haMmezAM che, tAruM svarUpa alakSya che, tArI moTI kathA akathya che, tuM cidAnaMda che, ane jJAnamaya svarUpavALo che-jJAnasvarUpa che. 19 je pradezamAM janma-maraNa nathI, koI iti (duSkALanAM kAraNo) nathI, lavaleza jyAM bhIti (bhaya) nathI, jyAM mastake rAjAnI AjJA nathI, te (mokSa) ApaNo deza che. 20 pugalanI dazA vinAzazIla che, tuM (AtmA) pote avinAzI che, AtmA dvArA AtmAno vicAra karavAthI puNya ane pApakarmo nAza pAme che. 21 puNya ane pApa e baMne loDhAnI ane sonAnI beDI che, potAnuM (AtmAnuM) svarUpa e baMnethI alaga che, te potAnA svarUpane tuM oLakha. 22 puNyathI be zubha gati (manuSya ane deva) maLe che, pApathI be azubha gati (naraka ane tiryaMca) maLe che. jyAre cAre ya gatine nivArIe-dUra karIe tyAre pAMcamI gati mokSa thAya che. 23 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 kapUra maheka-7 paMcama gati viNa jIvakuM sukhatihuM lokamajhAra; cidAnaMda navi jANajo, e moTo niradhAra. 24 Ima vicAra hirade karata, jJAna dhyAna rasalIna; niravikalpa rasa anubhavI, vikalpatA hoya china. 25 niravikalpa upayogameM, hoya samAdhirUpa; acalajyoti jhalake tihAM, pAve darasa anUpa. 26 dekha darasa abhuta mahA, kAla trAsa miTa jAya; jJAnayoga uttama dizA, saru dIe batAya. 27 jJAnAlaMbana dRDhagrahI, nirAlaMbatA bhAva; cidAnaMda' nita Adaro, ehi ja mokSa upAva. 28 pAMcamI gati-mokSa sivAya jIvane traNeya lokanI aMdara sukha nathI' he cidAnaMda ! AtmA ! A moTo nirdhAra-nizcaya jANajo. 24 A rIte hRdayanI aMdara vicAra karatAM AtmA jJAna ane dhyAnanA rasamAM lIna thAya che, jyAre nirvikalpadazAnA rasano anubhavI thAya che, tyAre vikalpapaNuM nAza pAme che. 25 A jIva nirvikalpa upayogamAM samAdhirUpa thAya che, tyAre AtmAmAMthI acala jyoti pragaTa thAya che, ane anupama AtmAdarzana prApta kare che. 26 AvuM adbhuta Atmadarzana thavAthI mahAkAla-maraNano trAsa maTI jAya che. jJAnayoga e uttama dizA che, ane sadguru e jJAnayoga batAve che, 27 daDhapaNe jJAnanuM AlaMbana laI jIva nirAlaMbana bhAva pAme che, he cidAnaMda ! AtmA ! e jJAnarUpa AlaMbanano haMmezAM Adara karo, mokSano sAco upAya e ja che. 28 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 hitazikSA-sArtha thoDasAmuM jANajo, kAraja rUpa vicAra; kahata suNata zrutajJAnakA, kabahu na Ave pAra. 29 meM merA e jIvakuM, baMdhana moTA jAna; meM merA jAkuM nahIM, sohI mokSa pIchAna. 30 meM merA e bhAvathI, vadhe rAga aru roSa; rAga roSa ja loM hiye, to loM miTe na doSa. 31 rAga-dveSa jAkuM nahIM, tAkuM kAla na khAya; kAla-jIta jagameM rahe, moTA biruda dharAya. 32 cidAnaMda nita kIjIe, samaraNa zvAsozvAsa; vRthA amUlaka jAta hai, zvAsa khabara nahIM tAsa. 33 thoDI vAtamAM ja kAryarUpano vicAra jANajo, kAraNa ke zrutajJAnane kahevAmAM ane sAMbhaLavAmAM koI rIte pAra Ave tema nathI. 29 "huM ane mAruM e jIvane moTAmAM moTuM baMdhana che' ema jANo. jenAmAM "huM ane mAruM nathI te ja tenA mokSanI oLakha-nizAnI che. 30 "ane mAruM" e bhAva rAkhavAthI rAga ane dveSa vadhe che, ane hRdayamAM jyAM sudhI rAga ane dveSa che, tyAM sudhI koI doSa maTatA nathI. 31 jenAmAM rAga-dveSa nathI, tene kALa-maraNa khAI zakato nathI, ane kALane jItanAra jagatamAM moTuM biruda dhAraNa karIne rahe che. 32 he cidAnaMda ! AtmA ! haMmezAM dareka zvAsozvAse paramAtmAnuM smaraNa karaje. A amUlya (manuSya janmanA) zvAsa phogaTa jAya che, tenI tane khabara nathI. 33 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SO kapUra maheka-7 eka mahUratamAMhi nara, svarameM zvAsa vicAra; tihaMtara adhikA sAtaso, cAlata tIna hajAra. 34 eka divasameM eka lakha, sahastra trayodaza dhAra; eka zata nevuM jAta hai, zvAsozvAsa vicAra. 35 phuni sata (zata) sahasapaMcANave, bhAkhe tetrIza lAkha; eka mAsameM zvAsa Ima, eDavI pravacana zAkha. 36 causata aDatAlIsahasa, sapta lakSa svaramAMhi; cAra kroDa ika varasamAM, cAlata saMzaya nAMhi 37 cAra abaja koDI sapata, puna aDatAlIza lAkha; svAsa sahasa cAlIza sudhI, so varasAmeM bhAkha. 38 manuSyane eka muhUrta(be ghaDI-48 miniTa)mAM traNa hajAra sAtaso totera (3773) zvAsozvAsa svaramAM thAya che, te vicAro. 34 "eka divasamAM eka lAkha, tera hajAra, ekaso nevuM (1,13,190) zvAsozvAsa thAya che' ema zAstromAM vicAra che. 35 "eka mahinAmAM tetrIza lAkha, paMcANuM hajAra ane sAtaso (33,95,700) zvAsozvAsa thAya che evI pravacana-zAstranI zAkha-sAkSI che. 36 eka varSamAM cAra kroDa, sAta lAkha, aDatAlIza hajAra ane cAraso (4,07,48,400) svara (zvAsozvAsa) cAle che, temAM saMzaya nathI. 37 "so varSamAM cAra abaja, sAta kroDa, aDatAlIza lAkha ane cAlIza hajAra (4,07,48,40,000) zvAsozvAsa cAle che' ema kahyuM che. 38 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA-sArtha vartamAna e kAlameM, utkRSTI thiti joya; eka zata sole varSanI, adhika na jIve koya. 39 sopakrama Ayu kahyo, paMcamakAla majhAra; sopakrama Ayu viSe, ghAta aneka vicAra. 40 maMda svAsa svarameM calata, alpa umara hoya khINa; adhikasvAsa cAlata adhika, haNahota paravaNa. 41 cAra samAdhi lIna nara, SaTa zubhadhyAna majhAra; tuSpIbhAva beThA kyuM dasa, bolata dvAdaza dhAra. 42 cAlata solasa sovatAM, calata svAsa bAvIza; nArI bhogavatAM jANajo, ghaTata svAsa chatrIza. 43 A vartamAnakALamAM (pAMcamA ArAmAM) manuSyanI AyuSyasthiti utkRSTI ekaso soLa varSanI hoya che. tenAthI vadhAre koI prAyaH jIvatuM nathI. 39 pAMcamA ArAmAM manuSyanuM AyuSya sopakrama kahela che. A "sopakrama AyuSyamAM aneka ghAto Ave che tema vicAro. 40 svaramAM jyAre maMda zvAsa cAle tyAre Ayu alpa-kSaya thAya che, jayAre vadhAre zvAsa cAle tyAre AyuSya vadhAre ochuM thAya che' ema pravINa puruSo kahe che. 41 "mANasa jayAre samAdhibhAvamAM lIna hoya, tyAre cAra zvAsa hoya che, zubhadhyAna karatI vakhate cha zvAsa hoya che, maunapaNe beThA hoya tyAre dasa zvAsa hoya che, ane bolatI vakhate bAra zvAsa hoya che ema dhAraNa karo. 42 sUtI vakhate soLa zvAsa cAle che, cAlatI vakhate bAvIza zvAsa cAle che, ane strIne bhogavatAM chatrIza zvAsa hoya che. 43 maheka-7/7 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapUra maheka-7 thoDI velAmAMhe jasa, bahata adhika svara zvAsa; Ayu chIje bila ghaTe, roga hoya tana tAsa. 44 adhikA nAMhi bolIe, nahIM rahIe paDa soya; ati zIdhra navi cAlIe, jo viveka mana hoya. 45 thoDA vakhatamAM jene ghaNA vadhAre zvAsa-svara cAle tenuM Ayu kSINa thAya che, baLa ghaTe che, ane tenA zarIramAM roga thAya che. 44 jo manamAM viveka hoya to vadhAre bolavuM nahi, sUtA paDyAM rahevuM nahi, ati utAvaLA cAlavuM nahi. 45 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI cidAnaMdajI kRta dayA chatrIzI-sAthe (zAstrAdhAra sAthe jinapUjAnI siddhi) caraNakamaLa gurudevaka, surabhi parama suraMga; lubdho rahata sadA tihAM, cidAnaMda manabhraMga. 1 kalpavRkSaciMtAmaNi, dekhatuM parakha joya; sadguru sama saMsAramAM, upagArI nahi koya. 2 surataru ciMtAmaNi ratana, vAMchita phaLake heta; nirvAchita phaLa guru vinA, dujo kou na deta. 3 rasanA eka karI kahyuM, gurumahimA kima thAya; zeSanAga mukha sahasrathI, varNana karata lajAya. 4 dayA-chatrIzI-artha jJAnarasabhInA manohara gurudevanA caraNakamaLamAM cidAnaMdI (jJAnamAM AnaMda pAmanAra) manarUpI bhramara haMmezAM lIna rahe che. 1 kalpavRkSa ane ciMtAmaNiratnane pratyakSa joyA, paNa sadguru jevA A saMsAramAM koI upakArI nathI. 2 kalpavRkSa ane ciMtAmaNiratna e icchelA phaLanA heturUpa che, jyAre guru vinA bIjA koI icchaDyA vagaranA mokSarUpa phaLane ApanAra nathI. 3 guruno mahimA eka jIbhe kaI rIte kahI zakAya ? zeSanAga hajAra mukhathI paNa varNana karatAM lajjA pAme che. 4 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 kapUra maheka-7 guNa chattIse karI sadA, zobhita hai gurudeva; bho bhaviyaNa kIje sadA, trikaraNa tInakI seva. 5 prIta karo gurukI sadA, dharI hivaDe AnaMda; magana cakorI cittame, nirakhata hota sucaMda. 6 ghana garajArava sAMbhaLI, magana hota jima mora; tima sadguru vANI karI, sukha upajata cihuM ora. 7 gurukRpAthI karata huM, dayAchattIsI rUpa; dayA dharama saMsAramAM, sAdhana parama anUpa. 8 dayA dharamako mULa hai, dayA mULa jina-ANa; ANA-mULa vinaya kahyo, te siddhAMte jANa. 9 soraThA syAdvAda jinavANa, hirademAMhI vicArake; karo na mana mata tANa, ehi sAra siddhAMtako. 10 gurudeva-AcArya bhagavaMta chatrIza guNe karI haMmezAM zobhita che. he bhavyajano ! mana-vacana-kAyAthI temanI sevA haMmezAM karo. 5 hRdayamAM AnaMda dhAraNa karI, haMmezAM gurunI sAthe prIti karo. jema cakorapakSI caMdrane cittamAM AnaMdamagna juve che. 6 meghano garjArava sAMbhaLI jema mora AnaMdamagna thAya che, tema sadgurunI vANI sAMbhaLavAthI cAre taraphanuM sukha utpanna thAya che. huM gurukRpAthI A 'dayA chatrIzI'rUpa racanA karuM chuM. dayAdharma e saMsAramAM parama anupama sAdhana che. 8 dharmanuM mULa dayA che, dayAnuM mULa jinezvaranI AjJA che, AjJAnuM mULa vinaya siddhAMtamAM kahela che, te tame jANo. 9 'syAdvAdamaya zrI jinezvaranI vANI hRdayamAM vicArIne manamAM kheMcatANa na karo' e ja siddhAMtano sAra che. 10 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 dayA chatrIzI-sArtha pUjA karatA koya, kahe meM hiMsA hotA hai, pragaTa mithyAtI hoya, tattvabheda tiNe navi lahyo. 11 kUpa khaNana dRSTAMta, bhadrabAhusvAmI kahyo; tadahuM tA bhrAMta, nAhi miTo tA mati maTo. 12 pUjAmAMhI svarUpa-hiMsAkI giNatI nahIM; Ima lakha tattva anUpa, zaMka navi citta ANIe. 13 koI pUjA karatAM hiMsA thAya che" ema kahe che, te pragaTa mithyAtvI che, teNe tattvano bheda jANyo nathI. 11 zrI bhadrabAhusvAmIe A mATe kUvAnA khodakAmanuM dRSTAMta kahyuM che, (kUvo khodatAM parizrama paDe tethI tarasa lAge, paNa te dvArA pANI maLavAthI darekanI tarasa maTe) te jANyA chatAM hRdayamAM zaMkA-zalya jene na maTavuM hoya te na maTo. 12 pUjAmAM phakta svarUpahiMsA thAya che, tenI gaNatrI hiMsAmAM nathI' A pramANe anupama tattva vicArI, manamAM zaMkA lAvavI nahi. 13. (svarUpahiMsA te mAtra uparathI dekhAya paNa aMtaHkaraNa pavitra-komaLa hovAthI te hiMsAnuM phaLa besatuM nathI. pUjA karatAM prathama snAna karavAthI, temaja puSpo caDhAvavAthI, tema munine nadI utaratAM mAtra upara-uparathI hiMsA dekhAya che, paNa hRdaya komaLa hovAthI te jIvo tarapha paNa dayAdraSTi hovAthI te saMbaMdhI karmabaMdha thato nathI. A hiMsAne dravyahiMsA paNa kahevAmAM Ave che, AnAthI karmabaMdha saheja thAya che, ujjavala vastra upara raja paDavAthI tene khaMkherI nAMkhatAM vAra lAgatI nathI, tenA jevo A karmabaMdha samajavo.) Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 kapUra maheka-7 savaiyA-ekatrIzA saravathA jIvahiMsA tyAgako birata gahi, nadImAM utaratA virAdhaka na jANIe; nArIko saMghaTTo nAhi kare to hi sAdhavIkuM, pANImAMhi bUDatAM jo bAMhe grahI tANIe; kAraNa vizeSa bhekha tyAge to huM munirAja, aMga trIje tADuMkuM ArAdhaka vakhANIe; ANAhumeM dayA dayA nAMhi ora Thora kahuM aiso jANa pyAre jyuM kumata nAMhi ThANIe. 14 deva jinarAja kerI, chabI jinarAya sama, rAyapaseNImAMhi jyuM pragaTa batAI hai; bhagavatImAMhi jinacaityakI zaraNa kahI, ketAIka adhikAra kevekuM uvavAI hai; savaiyA-ekatrIzA-artha jemaNe sarvathA jIvahiMsAnA tyAganuM vrata grahaNa karela che, tevA sAdhu-sAdhvIne nadI utaratAM te vratanA virAdhaka na jANavA. sAdhu strIno saMghaTTo (sparza) na kare, chatAM pANImAM bUDatAM sAdhvIne hAthe pakaDIne tANe-bahAra kADhe, koI tathAvidha zAsanarakSAdikanA kAraNe munirAja veSano tyAga kare, to paNa tene trIjA aMgamAM (ThANAMgasUtramAM) ArAdhaka kahela che. jinezvaranI AjJAmAM ja dayA che, bIjA sthAne dayA nathI. A rIte jANIne he pyArA AtmA ! kumatanI sthApanA na karIe. 14 'zrIrAyapaseNIsUtramAM zrI jinezvaranI pratimAne jinezvara samAna pragaTapaNe batAvela che, zrIbhagavatIsUtramAM zrI jinacaityanuM zaraNa kahela che, zrIaupapAtikasUtramAM paNa kaTelAka jinapratimA saMbaMdhI adhikAro kahyA che, zrIjIvAjIvAbhigamasUtramAM Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 dayA chatrIzI-sArtha jIvAjIvAbhigama vijayadeva kerI vAta, suriyAbha vAta rAyapaseNImeM AI hai; eso adhikAra Thora Thora to huM nAMhi mAne, te to zaTha kero citta kumati chAhI hai. 15 samakitI deva te huM kare jinarAja seva, ekAbhootArI iMda vinesu namatu hai, hiyAe suhAe khimA niseyAdi bahuvidha, pUjA phaLa kahe jina hiye te gamatuM hai; vijajA-jaMghA-cAraNa karyuM jAtrA cakAdi dipa, vohi jinacaitya citta mohakuM vamatu hai; jinabiMba rUpa maccha macchako AkAra dekhI, saMgIjJAna pAyake mithyAtakuM vamatu hai. 16 vijayadevanI vAta zrIjinapratimApUjana aMge kahI che, zrI sUryAbhadeve zrI jinapUjA karyA aMgenI vAta rAyapasaNI (rAjapraznIya) sUtramAM AvI che. A pramANe zrIjinapratimA pUjanano adhikAra ThekANe-ThekANe kahyo che, paNa je zaThapuruSonA cittamAM kubuddhi che, te tene mAnatA nathI. 15 je devo samakitI che teo paNa zrI jinarAjanI sevA kare che. eka bhavAvatArI iMdra (sarvArthasiddhanA ahamidra deva) paNa vinayathI zrI jinapratimAne name che. zrI jinezvaradeve pUjAnuM phaLa hitakArI, sukhakArI, sAmarthyakArI, niHzreyasa-mokSakArI kahyuM che te hRdayamAM game che, vidyAcAraNa ane jaMghAcAraNa munivaro rucaka vagere dvIpomAM yAtrA mATe jAya che ane zrI jinapratimAne namI mohanuM vamana kare che. zrI jinapratimA sarakhA AkAravALA matsyanA AkArane joI anya matsya jAtismaraNa jJAna ane samakita pAmIne mithyAtvane vamI nAkhe che. 16 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 kapUra maheka-7 dayAhuM meM dharama dharamahuM meM dayAbhAva, dayA aru dharma te vibhinna navi jANIe; beThake sabhAmeM mitta dhAra gurugama rIta, parama punIta dayA dharama vakhANIe; eso hai siddhAMta sAra koTi graMthako vicAra, hiyaDemeM dhAra paratita gADhI ThANiye; yAMte paraprANa nija prANa ke samAna jANa, cidAnaMda! pyAre !citta, dayAbhAva ANIe. 17 upaje kyuM siddha Aya, jIve kou viSa khAya, acaLa caLe sumeru, ehuM bAta mAnIe; ulaTI dharaNI kAsa, nAsa hoya to huM paNa, hiMsAke karata dharma, kabahuM na mAnIe; dayAmAM dharma che, dharmamAM dayAbhAva che, dayA ane dharma e judA jANavA nahi. he mitra ! sabhAmAM besIne gurugamanI rIta dhAraNa karo ane parama pavitra dayAdharmane vakhANIe, dayA e dareka siddhAMtono sAra che, kroDo graMthano e ja vicAra che, tene hRdayamAM dhAraNa karI tenI pratIti gADhapaNe sthApana karavI. he pyArA cidAnaMda ! bIjAnA prANone potAnA prANa samAna jANI cittamAM dayAbhAva lAvIe. 17 siddha pAchA AvIne upaje, koI jhera khAIne jIve, acaLa evo meruparvata calAyamAna thAya, pRthvI ulaTI thaI jAya, AkAza nAza pAme (jo ke AvI rIte kAMI thatuM nathI) to paNa hiMsA karavAthI dharma kayAreya na mAnIe, jeo hiMsAmAM dharma mAne che, teo AtmAnI hAni pAme che, evI vAto karavAthI "mithyAtva udaya AvyuM" ema jANIe. he pyArA Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 dayA chatrIzI-sArtha *hiMsAmeM dharama mAna karate Atama hAna, aisI bAta karata mithyAta uda jAnIe; yAMte paraprANa nija prANake samAna jANa, cidAnaMda! pyAre ! citta dayAbhAva ANIe. 18 dayA doya bheda jANa Itara karyuM kahI deva. so to bheda sadguru kRpAse nIpAIe; tAte sadguru seva kijie sunityameva, dhAra esI Teva prema parama lagAIe; so to deva dharma guru ghaTameM nikaTa tere; tAkuM khojaveluM aba ora kahAM jAIe ? tihuM tattva eka joya duvidhA na dhare koya, jyotirUpa hoya zuddha jotirmo samAIe. 19 cidAnaMda ! bIjAnA prANone potAnA prANa samAna jANI cittamAM dayAbhAva lAvIe. 18 dayAnA bheda dravyadayA ane bhAvadayA athavA svarUpadayA ane anubaMdhadayA, ane bIjA bheda jinezvaradeve kahyA che, te tuM jANa. ane e bhedo sagurunI kRpAthI jANI zakAya che. tethI haMmezAM sadgurunI sevA karIe. paramarasapUrvaka premapUrvaka evI Teva dhAraNa karavI. te deva-guru ane dharma tArA AtmAnI pAse ja che, teone zodhavAne bIje zA mATe jaIe ? jyAre traNe ya tattva ekarUpe jovAya ane bIjI koI duvidhA na dhAraNa kare, tyAre zuddha jayotirmaya AtmA jyotimAM samAI jAya che. 19 * A nizAnIvALAM be pada lakhelI pratamAM na hovAthI navAM banAvIne mUkelAM che. asala kartAnA karelAM te pada nathI. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 kapUra maheMka-7 dayAke samAna jaga sAdhanA na AnajAna, dayAhuM pradhAna jaga saMta yuM karatu hai; jIvadayA kAja sahu tyAga rAjako samAja, deva jinarAja paMca vrata kyuM gahatu hai prabaLa pracaMDa ghora bAvIsa parisA cora tInahuko trAsa bhalIbhAtamuM sahatu hai; chAMDI jagajAla nija zakti saMbhAla, te to cidAnaMda pyAre! zivaramaNI lahatu hai. 20 abhaya pradhAna dAna kahyo jagabhAna te to, eso niko jJAna munirAja ghera pAIe; munipada dhAre te saMbhAre ApoApa te to, karuNAko sAgara siddhAMtamAMhi gAIe; dayAnI samAna jagatamAM bIjI sAdhanA na jANa. jagatamAM dayA ja pradhAna che. saMtapuruSo te dayA kare che. zrI jinezvaradeva jIvadayA mATe sarva rAjyasamUhano tyAga karI paMca mahAvrata grahaNa kare che, prabaLa, pracaMDa ghora bAvIza pariSaharUpI corano trAsa sArI rIte sahana kare che. te cidAnaMda ! AtmA ! jagatanI jaMjALane chAMDI, potAnI zakti saMbhALI, teo zivaramaNI prApta kare che. 20 jagabhAnu-tIrthaMkaradeve abhayadAnane pradhAna dAna kahyuM che' AvuM uttama jJAna munirAja pAse prApta karIe. jeo munipada dhAraNa kare che, te to potAnI jAte te dayAne saMbhAre che. mATe teone siddhAMtamAM karuNAnA sAgara kahyA che. teonA caraNakamaLane deveMdrono samUha pUje che, AnaMdanA kaMda evA teonuM hamezAM Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 dayA chatrIzI-sArtha tihake padAraviMda pUjata sureMdavaMda, AnaMdako kaMda te to nizadina dhyAIe; tinDahuMko dhyAna para uttama viveka kara, cidAnaMda AparUpa ApameM samAIe. 21 dayA dayA bhAkhe paNa rAkhe na viveka hiye, te to nara pragaTa pazu samAna kahyo hai; pAve na viveka joloM sijhe nahiM kAja tolo, dayArUpa dharama vivekamAMhi rahA hai; jAke hirade viveka soI jJAtA atireka, tinaDuM sutattvako sarUpa sAco lahyo hai; tattvake sarUpa binajANe pakSapAta tANe, te to mahAmoharUpa nadiyAmeM vahyo che. 22 dhyAna karIe. teonuM dhyAna uttama viveka dhAraNa karI karIe. he cidAnaMda ! tethI AtmA potAnA svarUpamAM samAI jAyasvarUpastha thAya. 21 mukhethI "dayA, dayA bole paNa haiyAmAM je viveka na rAkhe te manuSya pragaTa pazusamAna kahyo che, jayAM sudhI viveka na pAme tyAM sudhI kArya siddha na thAya. dayArUpa dharma vivekamAM rahyo che, jeonA hRdayamAM viveka che, te atizaya jJAnI che. temaNe uttama tattvanuM svarUpa sAcI rIte meLavyuM che. tattvanuM svarUpa jANyA vinA jeo pakSapAta tANe che, teo mahAmoha ajJAnarUpa nadImAM taNAya che. 22 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapUra maheka-7 paDhyo tuM to veda paNa jANyo nahi sAco bheda, vedameM ahiMsArUpa parama dharma kahyo hai; lakSaNa ahiMsA kyuM batAyo he dharamakero, te huM to vacana bhAgavatamAMhi rahyo hai; jApa jo batAyo te to bhAvarUpa jANyo nahi te to pazughAta kero gADho pakSa gahyo hai; tattvake sarUpa binajANe pakSapAta tANe, te to mahAmoharUpa nadIyAMmeM vahyo hai. 23 | (savaiyA-teIsA) Araja khetta lahe kuLa uttama, joga sadA satasaMgata karo; dIragha Ayu Aroga dasA sukha, ridhi bahu parivAra ghaNero; kirata hoya vikhyAta dahuM diza, vega miTe bhava bhAva vakhero; yA vidha hoya mahAphaLa jAkuM kyuM, aisI dayAmeM vasyo mana merA. 24 tuM veda bhaNyo paNa teno sAco bheda jANyo nahi. vedamAM ahiMsArUpa parama dharma kahyo che. dharmanuM lakSaNa ahiMsA batAvyuM che. tevuM vacana bhAgavatamAM rahyuM che. je jApa batAvyo che, te bhAvarUpa samajyo nahi, ane teM pazughAtano gADha pakSa grahaNa karyo che. tattvanuM svarUpa jANyA vinA jeo pakSapAta tANe che, teo mahAmoha-ajJAnarUpa nadImAM taNAya che. 23 uttama Arya kSetra ane uttama kuLanI prApti, haMmezAM uttama satsaMgatino yoga, dIrgha AyuSya, Arogya avasthAnuM sukha, bahu Rddhi, ghaNo parivAra, daze dizAmAM prakhyAta kIrti thAya, vadhAre paDato saMsAranA rAgano vega maTe, gharavakharInI Asakti maTe, AvuM jenuM mahAphaLa che, evI dayAmAM mAruM mana vasyuM che. 24 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dayA chatrIzI-sArtha iMda nariMda kare Ima sevasu, jese ahe kou dAmiko cero; aSTa mahAsidha nidha virAjata, teja pratApa vadhe jyuM ghanero; jJAna-ravi pragaTe ghaTa aMtara, hoya viUsa mithyAta aMdhero; yA vidha hoya mahAphaLa jAkuM jyuM, aisI dayAmeM vasyo mana mero. 25 kou ajJAna kare ziva sAdhana, jANa vinA bahu jIva satAve; uradha bAhu adhomukha jhulata, jAra hutAsana aMga jalAve; kou kare phala phUlako bhakSaNa, aNagala pANImeM nita nahAve; karaNI karuNAbhAva vinA kare, brahmarUpa kaho krima pAve. 26 Apa samAna lakhe sahu jIvakuM, pIDa nahi parakuM upajAve; samatA dhAra taje mamatA-maLa, jJAna sarovarameM nita nhAve; 83 iMdro ane narendro sevA kare, jethI koI atizayazALI thAya, aSTa mahAsiddhi ane nava nidhi virAje, jenAthI ghaNo teja-pratApa vadhe, AtmAnI aMdara jJAnarUpI sUrya pragaTa thAya, mithyAtvarUpa aMdhArAno nAza thAya' AvA prakAranuM mahAphaLa jenAthI thAya evI dayAmAM mAru mana vaseluM che. 25 koI ajJAnI jIva mokSa mATe ajJAna sAdhanA-kaSTakArI kriyA kare, jJAna vinA ghaNA jIvone pIDA kare, uMcA hAtha rAkhe, nIcuM mukha karI uMdhe mAthe jhUle, agni prajvalita karI aMgane bALe, phaLa-phUlanuM bhakSaNa kare, gALyA vagaranA pANImAM haMmezAM snAna kare. AvI badhI kriyAo dayAbhAva vinA kare te brahmasvarUpa kayAMthI pAme ? te kaho. 26 je AtmA potAnI samAna sarva jIvane jANIne bIjA jIvane pIDA na upajAve, samatAne dhAraNa karI mamatArUpI maLane taje, jJAna-sarovaramAM haMmezAM snAna kare, doSa vagarano alpa AhAra kare, yogarUpI agnithI zarIrane temaja karmane tapAve, Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 kapUra mahekaalpa AhAra kare niradUSaNa, yoga hutAsanazuM tana tAve; karaNI karuNAbhAvamaI kara, brahmasarUpakuM yA vidha pAve. 27 thAvara jaMgama jIva carAcara, brahmasarUpa vedAMta vakhANe; vyApakarUpa save ghaTa aMtara, eso viveka hiye nija ANe tyAga virodha nirodha dhare mana, dhAra khImA parapIDa pIchANe; yA vidha pUradha brahma ArAdhana, pUraNa brahma kriyA kou jANe. 28 dhArake bhekha viveka vinA zaTha, nAhaka lokanakuM bharamAve; jIvake ghAtameM dharma ahe tadda, pApako kAraNa kuNa kahAve ? dekho mahA parapaMca kyuM mohako, eso viveka hiye nahi Ave; nAMhi Dare karato agha te nara, sudhI rasAtaLakuM calyo jAve. 29 dayAmaya kriyA kare, tevI rIte karavAthI AtmasvarUpane prApta kare che. 27 sthAvara-jaMgama, cara-acara jIvane AtmasvarUpa vedAMtane je vakhANe, AtmAnI aMdara sarvane vyApakarUpe jANe, evo viveka potAnA hRdayamAM lAvI, virodhano tyAga karI, manano nirodha kare, kSamA dhAraNa karI pArakAnI pIDAne jANe, AvI rIte pUrNa brahmanI-AtmAnI ArAdhanA karI pUrNa brahmakriyA-AtmakriyA koIka jANe. 28 veSa dhAraNa karI viveka vagaranA zaTha puruSo phogaTa lokone bhramamAM nAMkhe che, je jIvahiMsAmAM dharma kahe che, to pApanuM kAraNa zuM kahevAya ? Avo mohano mahAprapaMca juo ! je mohanA prapaMcathI hRdayamAM viveka Avato nathI, te mANasa pApa karatAM Darato nathI. e sIdho rasAtaLamAM-pRthvItaLamAMnarakamAM cAlyo jAya che. 29 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 dayA chatrIzI-sArtha AraMbhakuM karatAM hirade dayA, nAMhi rahe lavaleza e pyAre; yehi vicArakuM dhAra hiye muni-rAja bhaye jagajALase nyAre; aMtara jyoti jagI ghaTa jAkusu, tAke to loka dekhAvasu kayA re; kAraja siddha bhayo tinako jine, aMtara muMDa muMDAya lIyA re. 30 (sayA-ekatIsA) jese koI rudhirako raMgyo malina paTa, rudhirase dhoyA kahuM ujaLo na hota hai; tese hiMsA karaNIse pApa dUra kIyo cAhe, te to zaThakRta mahAmithyA tota hota hai; niramaLa nirameM pakhALata malina cIra, zudha rUpa dekha pare jeso joko pota hai; tese zuddha dayAse bhAvita kare AtamA so, siddha ke samAna Apa siddharUpa hotA hai. 31 he pyArA ! AtmA ! "AraMbha karavAthI hRdayamAM lavaleza dayA rahetI nathI (mAraMbhe nalthi yA)' e vicArane hRdayamAM dhAraNa karI munirAja saMsAranI jALathI judA thayA che. jeonA AtmAmAM AMtara-jayoti jAgrata thaI che-pragaTa thaI che, teone lokadekhAva kayAMthI hoya ? arthAt evA AtmA bAhya dekhAva karatA nathI. jeNe hRdaya muMDAvyuM che, teonuM kArya siddha thayuM che. 30 jema koI malina vastrane rudhirathI raMge, paNa rudhirathI dhoyeluM te vastra ujaLuM thatuM nathI, tevI rIte jeo hiMsAmaya kriyAthI pApane dUra karavA cAhe, te to luccAoe karela mahAmithyAtvarUpa tUta che. jema nirmaLa pANImAM malina vastrane dhovAthI jevuM vastra hoya tevuM te zuddharUpa thAya che, tema jovAya che. tevI rIte zuddha dayAthI jeo AtmAne bhAvita kare che, te AtmA siddhanI samAna siddharUpavALA thAya che. 31 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 kapUra maheMka-7 kaMcana sumeru sahu bhUmi dAna deve eka, ekane to eka ko jIvakuM bacAyo hai; kaMcana sumera mahidAnathI bahuta vidha, jIva-dAna adhika purANanameM gAyo che; ividha bhAva dAna hirade viveka ANa; vAte yAmeM mero mana adhika lobhAyo hai; mULabheda vastu jo vakhANe te to sAco bheda, sadguru kirapAthI so to ame pAyo hai. 32 sahu jIva jIvanakI IcchA manamAMhi rAkhe, maravo aniSTa sahu prANIkuM lagatu hai, eso kyuM akAja mahAdoSako samAja temeM, mUDha jana mohavaza adhika pagatu hai "eka jIva sonAnA meruparvatanuM ane sarva bhUminuM dAna kare ane eka jIva bIjA koI jIvane bacAve to te sonAnA meruparvata ane sarva pRthvInA dAna karatAM jIvane bacAvanArajIvitadAna ApanAra adhika dAna che' ema purANomAM paNa kahyuM che. evI rIte hRdayamAM viveka lAvIne dAnano vicAra kara, ethI A jIvarakSArUpa dAnamAM mAruM mana adhika lobhAyuM che. je mULabhedathI vastune vakhANe-kahe te sAco bheda che, ane sadgurunI kRpAthI ame te sAco bheda prApta karyo che. 32 | sarva jIva manamAM jIvavAnI icchA rAkhe che, sarva prANIne maravuM aniSTa lAge che, AvA mahAdoSarUpa akAryanA samUhamAM mUDha mANasa mohane vaza banI adhika prerAya che, mUDha jana zubha kAryathI vimukha banI narakanAM du:kha pAme che, hiMsA karavAthI AtmAmAM atyaMta krodha jAgrata thAya che, AthI je AtmArthI Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 dayA chatrIzI-sArtha pAve jo naraka duHkha zubha kAjathI vimukha, hiMsAke karata ati krodha jyu jagatu hai, yAte AtamArathI puruSa ese kAja seti, lAkha gAu prathama hi dUra kyuM bhagatuM hai. 33 dayArUpa karaNI viveka patavAra jAmeM, duvidha sutaparUpa khevaTa lagAIe; dAMDA ye catura cAra kIjIe su aghavAra, mAlima sumana tAke turata jagAIe; pAla zubha dhyAna mana tANa ke taiyAra kIje, zubha pariNAma kerI topa huM dagAIe; cidAnaMda pAre ! esI, nAvameM savAra hoya, mohamayI saritArka, vege pAra pAIe. 34 puruSa hoya te AvA hiMsA kAryathI lAkha gAu dUra bhAge che. 33. jemAM dayArUpa sukAnI che, vivekarUpI kaptAna che, vividha (aMtara ane bAhya) tArUpa halesAvALA lagAvIe. pApanuM nivAraNa karI te catura nara ! dAna-zIla-tapa-bhAvarUpa cAra dAMDA karIe. uttama manarUpa mAlima (vahANamAMnA mAlano hisAba rAkhanAra mAlima kahevAya)ne turata jagADIe. zubha dhyAnarUpa pAla-saDha kheMcIne zubha pariNAmarUpI topane phoDIe. he pyArA ! cidAnaMda ! evI nAvamAM svAra thaIne-caDhIne moharUpI nadIno vege pAra pAmIe. 34 maheka Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 kapUra maheka-7 (dohA). zarada puraNa nidhi caMdramo, saMvatsara (1906) sukhakAra; gautama kevaLajJAnako, mAsa divasa citta dhAra. 35 bhAvanagara bheTe sahi, zrI gavADI prabhu pAsa; cidAnaMda' tasa kRpAthakI, sakaLa phaLI mana Asa. 36 yatidharma batrIzI-saMjama batrIzI dohA bhAva-yati tehane kaho, jihAM dazavidha yatidharma kapaTa-kriyAmAM mAhAlatA, mahIyA bAMdhe karma. 1 laukika lokottara kSamA, duvidha kahI bhagavaMta; tehamAM lokottara kSamA, prathama dharma e taMta. 2 vikrama saMvata 1906 nA gautamasvAmInA kevaLajJAnanA divase kArataka sudi 1 nA divase bhAvanagaramAM zrI goDI pArzvanAtha bhagavaMtane bheTyA, ane temanI kRpAthI sarva mananI AzA phaLI ema zrI cidAnaMdajI mahArAja kahe che. Iti zrI cidAnaMdajIkRta dayAchatrIzI-sArtha yatidharma batrIzI-saMjama batrIzI-artha jenAmAM daza prakAranA (kSamA vagere) yatidharma hoya che, tene bhAvayati-bhAva sAdhu kahevA. jeo kapaTa-kriyAmAM mahAle che-rAce che te moTAM karma bAMdhe che. 1 bhagavaMte (1) kSamA be prakAranI kahI che. 1 laukika ane 2 lokottara. temAM lokottara kSamA e prathama yatidharma che. 2 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 dayA chatrIzI-sArtha vacana dharma nAme kaththo, tehanA paNa bihuM bheda; Agama-vayaNe je kSamA, prathama bheda apakheda. 3 dharmakSamA nija sahejathI, caMdana-gaMdha prakAra; niraticArapaNe jANIe, prathama sUkSma aticAra. 4 upakAre apakArathI, laukika vaLI vibhAga bahu aticAra bharI kSamA, nahi saMjamane lAga. 5 bAra kaSAya kSaya karI, je muni-dharma lahAya; vacana dharma nAme kSamA, te bahu tihAM kahAya. 6 te lokottara kSamAnA paNa be bheda che. 1 vacanakSamA ane 2 dharmakSamA. temAM AgamamAM-zAstramAM kSamA rAkhavA kahela che' e AgamanA vacanathI khedane dUra karI kSamA dhAraNa karavI, te vacanakSamA kahevAya. 3 "jema caMdananI gaMdha-suvAsa svAbhAvika hoya che, tema AtmAno svAbhAvika dharma kSamA che.' ema samajI kSamA dhAraNa karavI, te dharmakSamA kahevAya. te kSamA aticAra vagaranI hoya che. prathama vacanakSamAmAM aticAra lAge che. 4 laukika kSamAnA paNa be bheda che. 1 upakArakSamA ("A mAro upakArI che" ema jANI kSamA rAkhavI te) ane 2 apakArakSamA ("huM krodha karIza to mane nukasAna karaze" ema samajI kSamA rAkhavI te). te baMne kSamA ghaNA aticArathIdoSathI bharelI che. temAM saMyamane avakAza nathI. 5 bAra kaSAya(4 anaMtAnubaMdhI, 4 apratyAkhyAnI, 4 pratyAkhyAna kaSAya)nA kSaya thavAthI je munidharma prApta karIe. tyAM vacanakSamA ane dharmakSamA ghaNI hoya che tema kahyuM che. 6 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 kapUra maheka-7 maddava ajjava mutti tava, paMca bheda Ima jANa; tihAM paNa bhAva-niyaMThane, carama bheda pramANa. 7 IhalokAdika kAmanA, viNa aNasaNa sukha joga; zuddha nirjarA phala kahyo, tapa ziva sukha saMjoga. 8 AzrayadvArane rUMdhIe, IMdriya daMDa kaSAya; sattara bheda saMjama kaththo, eha ja mokSa upAya. 9 satya sUtra aviruddha je, vacana viveka vizuddha; AloyaNa jalazuddhatA, zauca dharma aviruddha. 10 (2) mArdava (komaLatA), (3) Arjava (saraLatA), (4) mukti (nirlobhatA) ane (5) tapa (kSamA sahita gaNavAthI) e pAMca bhedo jANavA. temAM paNa bhAvanigraMthane chello bheda (pa) pramANa che. 7 A loka- paraloka saMbaMdhI sukhanA yoganI icchA vinA anazana karavuM te zuddha nirjarArUpa phaLavALuM kahela che. tapa e mokSasukhano saMyoga karAve che. 8 AzravanA dvAra-pAMca avratane rokavA, pAMca iMdriyonA vikAro rokavA, traNa daMDa(manadaMDa, vacanadaMDa, ane kAyadaMDa)no tyAga karavo, cAra kaSAyone rokavA, e sattara prakAre (6) saMyama kahyo che. e saMyama ja mokSano upAya che. 9 je vacanasUtrathI aviruddha hoya, viveka vaDe zuddha hoya te (7) satya kahevAya. AlocanArUpI jaLa vaDe je zuddhatA te virodha (8) vinAno zauca dharma che. 10 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dayA chatrIzI-sArtha 91 khaga upAya manameM dharo, dharmopagaraNa jeha; varajIta upadhi na Adare, bhAva akiMcana teha. 11 zIla viSaya manavRtti je, baMbha teha supavitta; hoya anuttara devane, viSaya-tyAganuM citta. 12 eha dazavidha yatidharma je, ArAdhe nityameva; mUla uttara guNa jatanathI, kIje tehanI seva. 13 aMtara jatanA viNa kisyo, vAma kriyAno lAga? kevala kaMcuka parihare, niraviSa na huve nAga. 14 pakSInI jema upAya manamAM dhAraNa karo. (jema pakSI koIpaNa prakArano parigraha rAkhatA nathI, ane phare che, tema muni mahAtmAo paNa koIpaNa prakArano parigraha na rAkhe). dharmopakaraNane choDIne bIjI upAdhi na rAkhe te (9) bhAva akiMcanapaNuM che. 11 sadAcAranA viSayavALI je mananI vRtti te atipavitra (10) brahmacarya che. anuttaravAsI devone paNa viSaya-tyAganuM citta hoya che. 12 mUlaguNo ane uttaraguNonI yatanA rAkhI, je daza prakAranA yatidharmane haMmezAM ArAdhe che, te muni-mahAtmAonI sevA karIe. 13 aMtara guNonI yatanA vinA bAhyakriyA karavAthI zuM phAyado ? phakata kAMcaLIno tyAga karavAthI nAga-sApa jhera vagarano thato nathI. 14 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 kapUra maheMka-7 doSa rahita AhAra liye, manamAM gArava rAkha; te kevala AjIvikA, sUyagaDAMganI sAkha. 15 nAma dharAve caraNanuM, vagara caraNa guNakhANa; pApa zramaNa te jANIye, uttarAdhyayana pramANa. 16 zuddha kriyA na karI zake, to tuM zuddha bhAkha; zuddha-prarUpaka hue karI, jina-zAsana-thiti rAkha. 17 uso paNa karma-raja, TAle pAse bodha; caraNa-karaNa anumodatAM, gacchAcAre zodha. 18 doSarahita AhAra grahaNa kare, paNa manamAM gArava rAkhe te phakata AjIvikA che' evI sUtrakRtAMga sUtranI sAkhasAkSI che. 15 guNanI khANa samAna cAritra vinA je cAritranuM nAma dharAve che, te pApazramaNa jANavA. te mATe uttarAdhyayana (utta) 17 muM pApazramaNIya adhyayana) sUtra pramANa che. 16 jo tuM zuddha kriyA karI na zake, to paNa tuM zuddha prarUpaNA kara. zuddha prarUpaka thaIne zrI jinazAsananI maryAdAnuM pAlana kara. 17 avasagna-cAritramAM kheda pAmanAra hoya, paNa je bodhasamakitanuM pAlana kare che, te cAritra ane kriyAnuM anumodana karavAthI karmarUpI rajane TALe che-karmakSaya kare che, te hakIkata gacchAcAra pannAmAM tapAsa. 18 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 dayA chatrIzI-sArtha hINo paNa jJAne adhika, suMdara suruci vizAla; alpAgama muni nahi bhalo, bole upadezamAla. 19 jJAnavaMta ne kevalI, dravyAdika ahinANa; bRhatkalpa bhASe valI, sarakhA bhASyA jANa. 20 jJAnAdika-guNa-maccharI, kaSTa kare te phoka; graMthibheda paNa tasa nahi, bhUle bholA loka. 21 joDayo hAra javelarI, jJAne jJAnI tema; hamaNAdhika jANe catura, mUrakha jANe kema ? 22 je kriyAthI hIna hoya, paNa jJAna karIne adhika hoya, jenI zraddhA vizALa hoya te sAro, paNa alpAgama-alpajJAnavALo muni sAro nahi' tema upadezamAlA(gAthA 412thI 415) mAM kahela che. 19 "jJAnavaMta (zrutakevalI) ane kevaLajJAnI dravyAdikanA jJAnamAM sarakhA che' tema bRhatkalpa bhASyamAM kahela che. 20 jJAnAdika guNo upara matsara-dveSa dhAraNa kare, te je kriyA-tapa vagere kaSTa kare che, te nakAmuM che. tene graMthibheda paNa thayo nahi, te bhoLA lokone bhoLave che-unmArge dore che. 21 jema jhaverI hArane banAvatAM kyAM kaI vastu joDavI te jANe che, tema catura jJAnI puruSa jJAnathI hIna-adhika jANe che, mUrkha kaI rIte jANe ? 22 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 kapUra maheMka-7 Adara kIdhe tehane, unmAraga thira hoya; bAAkriyA mata rAcajo, paMcAzaka avaloya. 23 jehathI mAraga pAmIyo, tehathI sAmo thAya; kRtadanI te pApIyo, nizcaya narake jAya. 24 suMdara-buddhipaNe kaththo, suMdara zravaNa thAya; jJAnAdika vacane karI, mAraga cAlyo jAya. 25 jJAnAdika vacane rahyA, sAdhe je zivapaMtha; AtamajJAne ujalo, teha bhAva-nigraMtha. 26 niMdaka nikSe nATakI, bAhAruci mati-aMdha; Atama-jJAne je rame, tehane to nahi baMdha. 27 ajJAnIno Adara karavAthI unmArga sthira thAya che. paMcAzaka sUtrane avalokI bAhyakriyAmAM rAcazo nahi. 23 jenAthI dharmanA mArgane pAmyo hoya, tenI sAmo je thAya te kRtaghna pApI nizca narakamAM jAya che. 24 suMdara buddhipUrvaka kahelA suMdara jJAna AdinA vacana zravaNa karavAthI jIva mArga upara cAlyo jAya che. 25 jJAna AdinA vacane rahI je mokSamArgane sAthe, AtmajJAna vaDe je ujjavaLa hoya, te bhAva-sAdhu che. 26 je niMdA karanAro hoya, bAhya rucivALo buddhithI AMdhaLo-ajJAnI hoya, te nATakIyo che, je AtmajJAnamAM rame che, tene karmano baMdha na thAya. 27 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dayA chatrIzI-sArtha 95 Atama-sAme dharma je, tihAM jananuM zuM kAma ? jana-mana-raMjana-dharmanuM, mUla na eka badAma. 28 jagamAM jana che bahuruci, ruci nahi ko eka; nija hita hoya tima kIjIye, grahI pratijJA Teka. 29 dUra rahIje viSayathI, kIje zruta abhyAsa; saMgati kIje saMtanI, huIe tehanA dAsa. 30 samatAse laya lAIye, dharI adhyAtama raMga; niMdA tajIye parataNI, bhajIye saMjama caMga. 31 vAcaka "jasavijaye' kahI, eha muni-hita vAta; eha bhAva je muni dhare, te pAme ziva sAtha. 32 je dharma AtmasAkSIrUpa che, tyAM lokanuM zuM kAma che ? lokonA manane khuza karavArUpa dharmanuM mUlya eka badAma paNa nathI. 28 jagatamAM loka judI judI rucivALA hoya che, koIne eka ruci hotI nathI, tethI pratijJA laIne potAnuM hita thAya tema karIe. 29 viSayathI dUra rahIe. zrutano abhyAsa karIe. saMta puruSono saMga karIe. te saMta puruSonA dAsa-sevaka thaIe. 30 adhyAtmano prema dhAraNa karIne samatAmAM lIna thaIe. pArakAnI niMdA tajI daIe ane manohara saMyamane sevIe. 31 zrI yazovijayajI vAcake munionA hita mATe A vAta kahI che, je muni A vAta bhAvapUrvaka manamAM dhAraNa kare te mokSano sAtha pAme. 32 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapUra maheka-7 harIAlI kahIyo paMDita! koNa enArI?vasavarasanI avadhivicArI. kahiyo1 doya pitAe eha nipAI, saMgha caturvidha manameM AI, kahiyo0 2 kIDIe eka hAthI jAyo, hAthI sAtamo sasalo dhAyo. kahio0 3. hariAlI-artha (hariAlI-virodhAbhAsa. viruddha na hoya chatAM viruddha batAvanAra, te hariAlI kahevAya.) he paMDita puruSo ! tame vIza varasa sudhI vicArIne mane kaho ke te strI koNa che ? u0 dayA. (tenI viza varasanI maryAdA che). 1 e dayAne be pitAe janma Apyo che. 1 jinezvara bhagavaMte ane ra gaNadhara mahArAjAe te dayAne utpanna karI che. ane te dayA zrI caturvidha saMgha (sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA)nA manamAM AvI che. caturvidha saMghe te dayAne AdarI che-pALI che. ra dayArUpI kIDIthI dharmarUpI hAthI utpanna thayo ane dharmarUpI hAthInI sAme adharmarUpI sasalo doDyo-adharma dharmanI sAme thayo. 3 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dayA chatrIzI-sArtha 97 viNa dIvuM ajavALuM thAya, kIDInA daramAMhi kuMjara jAye. kavio0 4 varase agnI ne pANI dIpe, kAyara subhaTa taNA mada jIpe. kavio0 5 te beTIe bApa nipAyo, teNe tAsa jamAI jAyo, kahiyo) 6 meha varasatAM bahu raja uDe, loha tare ne taraNuM buDe. kahiyo) 7 dayArUpI dharma prApta thAya tyAre vagara davAe avirati rUpI aMdhakAra dUra karavA mATe saMvararUpI ajavALuM thAya. viratirUpI kIDInA daramAM saMyamarUpI hAthI jAya che-praveza kare che. 4 karmarUpI agni varase varasavA mAMDe-ochA thAya, tethI kSamArUpI pANI dIpe-ajavALuM kare. saMsArathI kAyara evA puruSo karmarUpI subhaTonA abhimAnane jIte che. (athavA saMsArathI kAyara puruSonA ajJAnathI utpanna thayelA mada nAsavA lAge che.) 5 te dayArUpI putrIthI zubha dhyAnarUpI pitA utpanna thAya che, e dhyAnathI jJAnarUpI jamAIno janma thAya che. 6 jJAnarUpI megha varasavAthI ajJAnarUpI raja athavA karmarUpI raja UDI jAya che-jatI rahe che-nAza pAme che. (loha tare-) karmathI bhAre evA jIva tare-adhara ne adhara rahetene jJAnano sparza thAya ja nahi (taraNuM bUDe-) taraNA jevA haLukarmI jIvo e jJAnamAM bUDe che-lIna thAya che. 7 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapUra maheka-7 tela phire ne ghANI pIlAe, gharaTI dANe karIya dalAye. kahiyo, 8 bIja phale ne zAkhA uge, sarovara AganeM samudra na pUge. kahiyo) 9 paMka jhare ne saravara jAme, bhame mANasa tihAM ghaNe visAme. kahiyo, 10 pravahaNa upari sAgara cAle, hariNataNe baLe DuMgara hAle. kahiyo0 11 eno artha vicArI kahiyo, nahitara garvama koI dhariyo. kahiyo) 12 tela sarakhA karma phare, tenA samudAyathI pramAdathI ghANI sarakhI cetanA pilAya. karmarUpI dANAthI cetanArUpI ghaMTI pramAdathI pilAya. 8 bIja-bodhibIja phaLe ane tenAthI kriyArUpa zAkhA uge. jJAnarUpI sarovara AgaLa saMsArarUpa samudra pahoMcI zakato nathI. 9 pramAdarUpI kAdava jarI jAya che, ane AtmArUpI sarovara jAme che. pramAdarUpa visAme manuSya saMsAramAM ghaNo bhame che. 10 pramAdI jIvano pravAhaNa sarakho je AtmA, te pravahaNa sarakhA AtmAne nIce rAkhI tenA upara saMsArarUpI samudra cAle che. haraNa sarakhAM je karma tenA baLathI DuMgara sarakho AtmA hAle che. 11 - A hariALIno artha vicAra karIne kahezo, nahitara koI garva dhAraNa karatA nahi. 12 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dayA chatrIzI-sArtha 99 zrI nayavijayavibudhane sIse, kahIhariAlI manahajagIze. kahiyo. 13 ehariAlIjenara kahezya, vAcaka"jaza'jaMpete sukhalahezya. kahiyo0 14 zrI navijayajI paMDitanA ziSya A hariALI mananA AnaMdathI kahI che. 13 A hariALI je manuSya kaheze, vAcaka zrI yazovijayajI kahe che ke : "te manuSya sukha pAmaze." 14 eka pratamAM nIce pramANe bhAvArtha Apela che 1 nArI te cetanA. be pitA te jJAnopayoga ane darzanopayoga. 2 kIDI te nigoda. hAthI te vyavahArarAzi. 3 hAthI te AtmA, ne sasalo te karma. 4 davA vinA ajavALuM thAya, cetana mohagrasta na thAya tyAre. 5 kIDI te nigoda. hAthI te AtmA. agni varase, te agni sarakhAM karma. 7 kaSAya pANI dhAre te dIpe. 8 viSaya-kaSAya taNA bhayathI kAyara thayelo mohasubhaTane jIte. 9 bApa te upayoga, teNe AtmArUpa jamAI jANyo. 10 sneharUpa meha varasatAM karmarUpa raja UDe. 11 jJAnavaMta baliSTha (te) loha jevA tare. 12 taraNA sarakhA viSayalAlacI bUDe. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 kapUra maheka-7 13 tela sarakhA karma phare tehane samudAye pramAdathI ghANI sarakhI cetanA pIlAya. 14 karmane dANe karI cetanArUpI ghaMTI pramAdathI pIlAya. 15 bIja te bodhibIja, kriyA te zAkhA, jJAnarahita duHkha pAme. 16 jJAnasarovara AgaLa samudrapANI na pUge. 17 pramAdarUpa paMka, AtmArUpa sarovara. 18 pramAdarUpa visAme manuSya saMsAramAM bhame, cAritrarUpa vege cAle te na bhame. 19 pramAda te pravahaNa sarakho AtmA-tene heThe ghAlIne upara saMsArasamudra cAle che. 20 hariNa sarakhAM karma-tehane baLe DuMgara sarakho AtmA hAle, te jANI cetanAnI zuddhi karavI te paramArtha che. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *rpara suvAsa harpara zUTaidA u[ re roNA bAvakuvAda prativarSa thI pUra varavA * patinA khAvAnuvAda bI pUrvaka saMrayA * pAditAnA ICE kahyuM ke kapura pAsethI ja 11th TI, pati kapUra saurabha karpara parAga karpara rAga 1 mArA rAma parisAI thI parada vArIyA - pazitAnA dit MNArya zrI kapuracaMda ghareNA pAditA mApadAdI pakesdhI bI kAda ghaNA - pAlitANe kapUra maheMka kapUra khuzabu . ja ja vArama + padiATha pIvI zo parsa ghaNAM pa ivarSa pachI o BHARAT GRAPHICS - Ahmedabad-1