Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI dazavaikAlika sUtra bhAga-3 (cothuM SaDUjIvanikAya adhyayana) :: vAcanApradAtA :: pa.pU. paramazAsanaprabhAvaka pUjyapAda sva.A.bha.zrI.vi. rAmacandrasUrIzvarajI ma.nA paTTAlaMkAra pa.pU. sva.A.bha.zrI.vi. mukticandrasU.ma.nA ziSyaratna pa.pU. sva.A.bha.zrI.vi. amaragumasU. ma.nA ziSyaratna pa.pU.A.bha.zrI.vi. candragumasU.ma. :: prakAzana :: zrI anekAMta prakAzana jaina rilIjIyasa TrasTa :: Arthika sahakAra :: pUjya mAtuzrI zAradAbena tathA pUjya pitAzrI amRtalAla zAhanA AtmazreyArthe ha vidyAbena baMsIbhAi zAha (U.S.A.) taraphathI
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ a pustaka : zrI dazavaikAlika sUtra bhAga-3 (adhyayana-4) IT AvRtti : prathama, vi.saM. 2067 0 nakala : 1000 Id prakAzana : zrI anekAMta prakAzana jaina rilIjIyasa TrasTa zrI dazavaikAlika sUtra (cothuM SaDUjIvanikAya adhyayana) chAparIyA zerI, vi. saM. 2018 surata bhA.va. 6 thI anaMtopakArI zrI arihaMtaparamAtmAnA paramatAraka zAsananA paramArthane pAmelA mahApuruSo jyAre jyAre ApaNA hitanI ciMtA kare tyAre e hitanA kAraNabhUta dharmane jaNAvavAnuM kAma karatA hoya che. je mahAtmAoe ApaNA hita mATe prayatna karyo teo to paramapade pahoMcI gayA ane teoe jaNAvyA mujaba yogya dizAmAM prayatna karanArA AtmAo paNa mokSe pahoMcI gayA. jeo cUkyA teo mArganI khAmInA kAraNe nahi, potAnI ArAdhanAnI khAmInA kAraNe cUkyA. AthI ja AvI khAmIne dUra karavA mATe zAstrakAroe zAstranI racanA karI che. ApaNo dharma - ApaNI ArAdhanA - malina na bane tenI cetavaNI ApavAnuM kAma zAstrakAroe karyuM che. paraMtu ApaNe temanI vAta kAne dharI nahi ane 'ApaNe je karIe chIe te ja barAbara che' AvI mAnyatAne mUkI nahi - mATe ApaNAmAM umArgagAmitA AvI. mahApuruSoe mArga batAvavAmAM koI ja kacAza rAkhI nathI. dharmanI prApti, dharmanI rakSA ane dharmanI parAkASThA kaI rIte thAya e jaNAvavA mATeno prayatna dareka zAstramAM karAyo che. ApaNe varasothI dharma karavA chatAM dharmanuM phaLa pAmyA nathI ane AvuM kema bane che - e jANavA mATe prayatna paNa karyo nathI ne ? zAstronI racanAnuM je prayojana che e ja prayojana A vAcanAzreNInA AyojananuM che. ApaNe ApaNA svabhAvanI, ApaNA dharmanI, ApaNI ArAdhanAnI khAmIone zAstranA AdhAre samajI zakIe ane samajIne e khAmIne sudhArI ApaNA svabhAvane tathA dharmArAdhanAne mArthAnusArI banAvI zakIe - e mATeno ja A prayAsa che. atyAra sudhImAM ApaNe traNa adhyayananA arthanuM zravaNa karI tenuM jJAna meLavyuM. have cothA adhyayananI zarUAta karavI che. A zrI dazavaikAlikanAM pahelAM cAra adhyayananuM jJAna gRhasthone sUtrathI paNa ApI zakAya che ane arthathI paNa ApI zakAya che - mATe ApaNe A sUtrano viSaya pasaMda karyo hato. tema ja zrAvakanI icchA sAdhu thavAnI hoya ane A sUtramAM 0 prAptisthAna : (1) zA. mukuMdabhAi ramaNalAla 5, navaratna phleTsa, navA vikAsagRha mArga, pAlaDI, amadAvAda-380 007. (2) pramodabhAI choTAlAla zAha 102, vorA AziSa, 5. solIsITara roDa, malADa (isTa), muMbai-4jI 097. (3) jatInabhAi hemacaMda zAha 'komala' chAparIyA zerI, mahIdharapurA, surata-3, Tejas Printers F/5, Parijat Complex, Swaminarayan Mandir Road, Kalupur, Abad-1. (M) 98253 47620 Ph. (O) 22172271
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhupaNAnuM savistara varNana che mATe paNa A sUtra upayogI che. sAdhupaNA sivAya bIjo koI dharma nathI : A vAta dazavaikAlika sUtra sAMbhaLanArane have samajAvavI nahi paDe ne ? zrAvakapaNAmAM to dharmadharma hoya che, ekalo dharma nathI. emAM ya pAcho adharmano aMza vadhAre che. AvA dharmathI zuM vaLe ? tethI zrAvakanI najara sAdhupaNA upara ja hoya. jene niyamA sAdhu thavuM nathI tenA mATe A prayatna nathI. jene sAdhupaNAnI ruci che, sAdhupaNuM levAnA saMyogo pedA karavA che tenA mATe A vAta che. Aje nahi to kAle sAdhu thavuM che ne ? je maLyuM che te choDavAno adhyavasAya che ke bhogavavAno ? bhogathI virAma pAmavA mATe dharma karo cho ke je che tenAthI adhika bhogo maLe te mATe ? Aje lagabhaga avaLo puruSArtha ja cAlu che ne ? bhoga mATeno puruSArtha saphaLa thavAno nathI. tyAga mATeno puruSArtha saphaLa thayA vinA nahi rahe. A cothuM adhyayana sAdhusAdhvIjIne pharajiyAta bhaNAvavAmAM Ave che. ghaNAne to mumukSupaNAmAMthI ja zIkhavyuM che. A cothA adhyayananA joganI kriyA vinA vaDIdIkSA apAtI nathI tethI tenuM mahattva ghaNuM che. paraMtu vaDIdIkSA thaI eTale gaMgA nAhyA ema samajIne A cothA adhyayananI upekSA kare te sAdhupaNuM pALI niha zake. sAdhupaNAmAM goThavAi gayA eTale kAma pUruM nathI thatuM, zarU thAya che, javAbadArI vadhe che. bAhyaviSayonI, vyApAranI ke AraMbhasamAraMbhanI koI pravRtti sAdhupaNAmAM karavAnI nathI. sAdhupaNAnuM jIvana nivRttipradhAna che, pravRttipradhAna nahi. ratnatrayInI ArAdhanA zarIra pravartAvyA vagara jyAM sudhI thAya evI hoya tyAM sudhI zarIrane halAvavuM nahi - enuM nAma gupti. jyAre ratnatrayInI ArAdhanA mATe manavacanakAyAne pravartAvavAM paDe tyAre samitinI jarUra paDe. amastA paga akaDAI gayA mATe UThyA - evuM sAdhu na kare. ATalI jayaNApUrvakanuM jIvana jIvavA AvyA hoya ane bejavAbadArIpUrvaka varte to cAle ? cothuM adhyayana sAMbhaLavA ke samajavA mATe nathI, AcaravA mATe che. 'A badhuM sAdhusAdhvInA kAmanuM che, ApaNA kAmanuM nathI.' - evI upekSAvRtti tamArA mATe sArI nathI. dharma vagara mokSa nathI maLavAno e khabara che, paraMtu e dharma kayo ? cAritra vagara mukti nahi : A vAta dezivaratinI nahi, sarvavirati mATenI che. dezavirati hovA chatAM sarvavirati vinA mukti nahi ja maLe. tame je dharma karo cho te paramapade (2) pahoMcADe evo nathI - evuM mAno cho ? ke je che e barAbara che ? chelle sudhI sAmAyikapratikramaNa TakI rahe - evo puruSArtha karavo che ke covIsa kalAka sAmAyikamAM rahevA maLe evo ? sa0 sAmAyika pAratAM AMsu sArIe ! evI banAvaTa karavAnI jarUra nathI. sAdhupaNuM na laI zakyAnuM duHkha hoya to rovA na bese, kAme lAge, amAre tyAM paNa Ama guru hAjara hoya tyAre temanuM kahyuM na mAne ne gayA pachI AMsu sAravA bese. AvI banAvaTa karavAno koI artha nathI. zrI mahAvIraparamAtmA nirvANa pAmyA tyAre sAdhusAdhvI raDyAM - evuM koI ThekANe lakhyuM nathI. zokanuM vAtAvaraNa khaDuM thayuM hatuM - ema jaNAvyuM hatuM. paNa e zoka ArdradhyAnanA gharano na hato. rudana e to ArttadhyAnanuM sUcaka che. bhagavAna gayA pachI saMyama durArAdhya banaze - ema jANIne ghaNAM sAdhusAdhvIoe anazana svIkAryAnI vAta Ave che, paNa AMsu sAravAnI vAta nathI AvatI. tattvanA jANakAra game tevA vikaTa saMyogomAM paNa mananI samatulAne gumAve nahi. trIjA kSullikAcArakathA nAmanA adhyayananA nirUpaNa bAda cothA A paDjavanikAya nAmanA adhyayananI zarUAta karavA pUrve trIjA adhyayananI sAthe eno saMbaMdha zuM che te jaNAvatAM pharamAvyuM che ke H trIjA aghyayanamAM jaNAvyuM ke sAdhubhagavaMtoe bIjA adhyayanamAM jaNAvelI dhRti AcAramAM ja karavI joIe, anAcAramAM niha. kAraNa ke AcAramAM rAkhelI dhIratA e ja AtmAnA saMyamano upAya che. have A kRti je AcAramAM karavAnI che te AcArano viSaya prAyaH chajIvanikAya che. AthI cothA adhyayanamAM chajIvanikAyanuM svarUpa varNavyuM che. anAdikALathI anAcAranA saMskAro gADha paDyA che. e anAcArano tyAga karyA vinA AcAranuM pAlana zakya banatuM nathI. tethI anAdinA e gADha saMskAro para kAbU meLavavA mATe trIjuM adhyayana pahelAM jaNAvyuM. have chajIvanikAyanA viSayamAM AcAra jaNAve che. anAcAranA kAraNe jema pApa thAya che tema AcAramAM sthira na rahevAthI paNa pApa lAge che. tethI pApanuM varjana kaI rIte karavuM e jaNAvavA dvArA AcAramAM sthira rahevAno upAya batAve che. bhagavAne batAvelA AcAra pALavA mATe keTaluM sattva joIe, keTaluM upayogapUrvakanuM jIvana joIe ane zAstronuM keTaluM (3)
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ UMDuM jJAna joIe - e vAta A cotho adhyayanamAM karI che. cothA adhyayananI vAta sAdhusAdhvI mATe ja che - e vastu magajamAMthI kADhI nAMkho. tamAre sAdhu thavuM che ne ? atyAra sudhI 'sattva nathI, saMyogo nathI, zakti nathI' - evuM bolavAnuM kAma ghaNI vAra karyuM. paNa sattva, saMyoga ke zakti meLavavA prayatna kyAre karyo ? sa0 roga hoya to dIkSA na Apo ne ? rogIne dIkSA na apAya evuM nathI. rogIne paNa ApIe, mahArogIne paNa ApIe, paraMtu je roganI phariyAda na kare ane roga sahana karavAnI vRttivALA hoya tene ApIe. phariyAda karavI hoya to pApanI karavAnI, roganI nahi. je phariyAdano nikAla thaI zake evo hoya evI phariyAda karavAnI. prayatna karavAthI pApa jAya ke roga jAya ? rogane dUra karavAno upAya sevyA pachI roga na jAya evuM bane, paNa pApa dUra karavAno upAya seve enAM pApa jAya ja : to zuM karavuM che ? nIrogIe dIkSA lIdhI hoya ane dIkSA lIdhA pachI roga Ave - evuM ya bane ne ? tyAre paNa roganI phariyAda nathI karavI. roga kadAca sahana na thAya to davA le e bane, paNa dInatA dhAraNa na kare, tema ja davA lIdhA pachI paNa lAgu na paDe to pachI samabhAve sahana karavA taiyAra thAya evAnuM ahIM kAma che. sahana karavAnI zaktivALAnuM nahi, sahana karavAnI bhAvanAvALAnuM kAma che. sahanazakti to AtmAmAM paDelI ja che. tene khIlavavA mATe bhAvanA keLavavAnI jarUra che. janamatAMnI sAthe jIvaleNa rogo sahana karavA paDe che ne ? tyAre zakti kyAMthI Ave che ? tame bhAvanA keLavo ke na keLavo, zakti meLavo ke na meLavo, pApano udaya thaze eTale duHkha AvavAnuM che. eka vAra sahana karI levuM che - eTalI bhAvanA keLavI lo to zakti to pahelI ja che. roja savAre UThIne AtmAne pUcho ke gRhasthapaNA karatAM sAdhupaNAmAM evuM kayuM du:kha vadhAre che ke jethI huM sAdhu thato nathI ? ATaluM ja prAmANikapaNe vicAro to bIjA divase dIkSA maLI jaze. gRhasthapaNAmAM paNa du:kha kayAM nathI, chatAM te veThAya che ne ? to sAdhupaNAmAM kayuM du:kha vadhAre AvavAnuM hatuM ? bhUmikA majabUta hoya ane pAyo UMDo hoya to tenA upara maMDANa sAruM thAya. anAdithI mithyAtva, avirati ane kaSAyanA anAcAramAM jIvyA chIe have emAMthI bahAra AvavuM che. maratAM maratAM sAdhu thavuM che ke sAdhu thaIne maravuM che ? maratAM koI pUche ke "kaMI kahevuM che ?' to kahI devAnuM ke 'khAlI hAthe jauM chuM, hAtha ghasato jauM chuM. tuM AvI bhUla na karato.' sa0 moTI uMmare koi javAbadArI lenAra maLavA joIe ne ? DokaTaro javAbadArI na le topaNa cikitsA karAvavA taiyAra thAo ne ? ane ahIM gura javAbadArI le to ja AvavuM che - A sAdhupaNAno prema nathI. thoDuM sattva keLavI lo, kyAre zuM thavAnuM che, kAMI khabara nathI. kRSNavAsudeva traNa khaMDanA adhipati, chappana kroDa yAdavonA svAmI, soLa hajAra strIonA bhakta hovA chatAM aMta samaye pAse koI na hatuM. pANInI tarasa ghaNI lAgI hovA chatAM chellI ghaDIe pANIno pAnAra na maLyo. koNa konuM dhyAna rAkhI zake ? uparathI gura ciMtA kare to temane ciMtAthI mukta karavA ke "zAMtithI sahana karI laIza. Apa mAruM dhyAna nahi rAkho to cAlaze." ApaNe yogya banI rahIe to mArganI prApti ApaNA mATe sulabha che. ekAda AtmA mArgastha bane to anekane mArgastha banAve. kALa kharAba che enI nA nahi, paNa ApaNe ApaNo AtmA kharAba rAkhIne nathI jIvavuM. A cothuM adhyayana ApaNA AtmAne zuddha banAvI Ape evuM che. anaMtA zrI tIrthaMkara paramAtmAoe jAte pALIne pachI upadezelA A AcAro che. A badhuM sAdhubhagavaMto mATe che ne ApaNA mATe nathI - evuM na vicArazo. jo sAdhubhagavaMtone paNa AcAra na pALavAnA kAraNe ATaluM pApa lAgatuM hoya to anAcAramAM beThelA mAruM zuM thaze - evo vicAra karavo. A to sAdhunA AcAra sAMbhaLIne emane hitazikSA ApavA besI jAya. eka sAdhune hAtha dhotA joyA tyAre atipariNata evA eka zrAvake sAdhunA aticAra sAMbhaLIne sAdhune pUchyuM ke 'mukhe bhIno hAtha lagADyo'no aticAra AmAM lAge ne ? e zrAvakane ema vicAra nathI Avato ke - acitta pANIne A rIte vAparavAmAM sAdhune aticAra lAgato hoya to Dola bharIne sacitta pANI vAparanAra mAruM zuM thaze ? sAdhunA AcAra ke anAcAra tamane samajAvIe chIe te tamArA AcAra-anAcAranuM bhAna karAvavA mATe samajAvIe chIe. saMsAra kema chUTato nathI - enuM kAraNa samajAyuM ne ? gRhasthapaNAmAM pApa karavAnI chUTa mAnI che mATe saMsAra chUTato nathI. je sAdhu niravadyakoTinuM jIvana jIve temanA anupayogapUrvaka sevAI gayelA pApanuM (5)
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhayaMkara pariNAma AvatuM hoya to ApaNA pApathI ApaNuM zuM thaze - evo vicAra na Ave ? ApaNA pApano vicAra karIe to ApaNo saMsAra chUTI jAya, bIjAnA pApano vicAra karIe to ApaNo saMsAra vadhyA vagara na rahe. sAdhusAdhvInA pApanI ciMtA mATe A varNana nathI, ApaNA potAnA pApanI ciMtA mATe A varNana che. A badhuM sAMbhaLIne pariNAma kAMIka haLavA-maMda bane ne sAdhupaNA mATe puruSArtha karavA ApaNe tatpara banIe - e mATeno A prayAsa che. ApaNe joI gayA ke sAdhubhagavaMtoe je AcAramAM dhRti keLavavAnI che te AcAra chajIvanikAyanA viSayavALo che. A anusaMdhAnamAM TIkAkArazrI anyatra jaNAvela A ja vAtano havAlo Ape che ke - chanuM navanijhAmuM, ne gu saMbai sayA | jai jaiva to viNa, paramathaT saMgag // cha prakAranA jIvanikAyane viSe je budha sadA mATe saMyamI hoya che te paramArthathI saMyata tarIke jANavo. ahIM pahelAM yudha jaNAvyuM che pachI saMgA kahyuM. kAraNa ke je jANakAra hoya te ja saMyamI banI zake. je; jIva ane ajIvanA bhedane samaje, jIvane du:kha ApavAnA sAdhanane tathA prakArane vicAre te ja saMyamI bane. game teTaluM duHkha bhogavavuM paDe to bhogavI levuM paNa koIne du:kha na ja ApavuM enuM nAma dharma. cha vanikAyano jJAtA hoya ane tenI yatanA mATe saMyamita hoya te ja paramArthathI sAdhu che. potAnuM zarIra, indriya, vacana, mana potAnA kAbUmAM hoya tevA sAdhu hoya. UMcA sAde bolAI gayuM - evuM sAdhu mATe na bane. jhaDapathI uThe, phaTAphaTa cAle - evA sAdhu na hoya. 'mArA bolavAnA kAraNe, mArA vartananA kAraNe sAmA mANasane zuM asara thaze.' - e vicArIne pachI moTuM kholavAvALA ane paga upADavAvALA sAdhubhagavaMta hoya. azubha vicAra AvavA na de, AvatAMnI sAthe rokI de, kAryarata na banavA de evA sAdhu hoya. jyAre paNa pApano prasaMga Ave tyAre saMyamI thaIne jIve - evA saMta hoya. anaMtAnaMta jIvothI vyAsa evA A lokamAM eka paNa jIvane duHkha nathI ApavuM mATe potAnA manavacanakAyAne saMyamita rAkhe, kAbUmAM rAkhe evA sAdhu hoya. A duniyAnA koI paNa jIvane duHkha na ApavuM ane game te jIva du:kha Ape to te bhogavI levuM. ApaNe bIjAne pIDA pahoMcADavAnuM tyAre ja bane che ke jyAre ApaNA sukhanI ciMtA karavA beThA hoIe ne ApaNuM du:kha TALavA tatpara hoIe. vItarAga paramAtmAnI AjJA mujaba sAdhupaNuM pALavuM hoya to AjJAnuM jJAna meLavavA ane ene AcaraNamAM mUkavA prayatna karyA vinA nahi cAle. jJAnayoga ane kriyAyoga chUTA na paDavA joIe. Aje A be yoganI upekSA thatI hoya to lokasaMparkanA kAraNe. lokano saMparka ja evo che ke AjJAno saMparka choDAve. lokasaMparka choDe to AjJAsaMparka keLavAya. lokanA saMparka pravRtti vadhe, pravRtti jeTalI vadhe eTalI jayaNA na sacavAya ane sAdhupaNuM pALavAnuM kaparuM banI jAya. indriyo chUTI mUke te AcArane neve mUkyA vinA na rahe. AcAra e jIvano AdhAra che. AcAra vinAno arthA anAcAravALo jIva ajIva jevo che. Aje vicArane pradhAna banAvIne AcArane gauNa banAvanArAoe A vastu para dhyAna ApavAnI jarUra che. 'pravRtti karIe chIe paNa upAdeya nathI mAnatA' - Avo bacAva chadde guNaThANe na nabhAvAya. cAritra laIne beThelA AcAranI upekSA kare to samyagdarzana kaI rIte jaLavAya ? samyam AcAranI rakSAno pariNAma haze to samyakatva jaLavAI ja javAnuM che. AcAranA kAraNe jIvanuM jIvatva che mATe AcAramAM sthira thavuM che. sAdhubhagavaMte je saMyama pALavAnuM che te saMyama jIvanikAyanA AdhAre pALavAnuM che. A jIvanikAyanA viSayavALA saMyamane jaNAvavA pAMca adhikAra jaNAvyA che. koI paNa viSayanuM vyAkhyAna karavuM tene anuyoga kahevAya che. A anuyoganA cAra dvAra che : (1) upakrama, (2) nikSepa, (3) agama ane (4) naya. temAM upakramanA dvAramAM A cothA chajIvanikAya adhyayanano arthAdhikAra jaNAvavAno che. A arvAdhikAra cha prakArano che. A adhyayanamAM je je artho varNavavAnA che te arthone cha vibhAgamAM vaheMcIne bhASyakArazrIe jaNAvyA che : (1) jIva ane ajIvanA svarUpanuM jJAna, (2) chayvanikAyanI hiMsAthI virAma, (3) cAritradharma, (4) yatanA, (5) upadeza tathA (6) dharmanuM phaLa. jIvanA astitvanuM jJAna karAvavuM. pRthvIkAyAdinI hiMsAthI virAma pAmavo, te mATe prANAtipAtAdi pApanI nivRtti svarUpa cAritradharmanuM pAlana karavuM, pRthvIkAyAdi jIvonA AraMbhasamAraMbhanA parihAramAM prayatna karavo, AtmAne karmabaMdha na thAya ItyAdi viSayano upadeza tathA anuttara arthAt sarvottama jJAnAdinI prApti svarUpa dharmanuM phaLa jaNAvavuM : ATalA adhikAra ApaNe A adhyayanamAM jovAnA che. jIvanA astitvane ApaNe mAnIe chIe ke enuM jJAna karAvavuM paDe ? roja 'sAta lAkha
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRthvIkAya' bolanArane jIvanuM astitva jaNAvavuM paDe ? sAta lAkha bolatAM aMtaramAM kaMI thAya ke vidhimAM Ave eTale bolI javAnA ? A to Adeza mATe paDApaDI kare ! pratikramaNanAM sUtro badhAe dhAravAnAM ja hoya ne ? to Adeza mATe paDApaDI zA mATe karavI ? nAnAM chokarA-chokarIne laIne Ave ane enI pAse bolAvaDAve. nAnA chokarAne zuM jJAna hoya ? zuM bhAva hoya ? AkhuM pratikramaNa enI palojaNamAM ja pUruM karo ne ? saMskAra pADavA hoya to gharamAM bolAvavAnuM. ApaNI ArAdhanA sidAya, ekAgratA haNAya e rIte saMskAra na ApavA. ApaNe mokSe javuM che ke gharanAne mokSe pahoMcADavA che ? gharanA lokone mokSe pahoMcADI pachI mokSe javA mATe gharamAM rahenArA paragaju mANasono Aje toTo nathI. loko zuM kare che te nathI jovuM. potAnI bAjumAM sago dIkaro beTho hoya to te zuM kare che te jovA tenI tarapha najara paNa na nAMkhe te sAdhu thaI zake. A adhyayanano pahelo adhikAra jIva-ajIvanuM jJAna che. zrI vItarAgaparamAtmAnA zAsanamAM dharmanI zarUAta AstiyathI thAya che. jeo AtmAnuM astitva na mAne, paralokanuM astitva na mAne temane dharma karavAno adhikAra nathI. Aje ApaNI pAse sAcI AstikatA che kharI ? zarIrathI judo AtmA che evuM mAnIe kharA ? AtmA che, emAM guNo rahelA che, guNono Azraya AtmA che - evuM mAnIe ? Astikya paNa sAmAnya nahi, viziSTa koTinuM joIe. samasta saMsAranA ucchedanI bhAvanAthI mitrAdaSTino yoga AtmAne thAya che. tyAMthI AstikatAnI zarUAta thAya che. AtmAne mAne, karmane mAne, saMsArane mAne, mokSane mAne to ja AvI bhAvanA jAge ne ? lokottara dharmanI zarUAta to pAMcamI dRSTithI thAya. temAM to viziSTa koTinuM Astikya hoya ne ? nayanikSepAdithI garbhita AtmAdi tattvonuM jJAna ane svIkAra pAMcamI dRSTimAM hoya. AstikanI najara zarIra sAme hoya ke AtmA sAme ? zarIra mATe pApa karavuM paDe, AtmA mATe AjJA mAnavI paDe. pApa choDIne vItarAgaparamAtmAnI AjJA mAnavA taiyAra thAya tyAre A viziSTa koTinuM Astikya Ave. A duniyAmAM keTalA prakAranA AtmA che e jANavA pahelAM ApaNe AtmA chIe - e mAnavAnI jarUra che. AtmAnA astitvane mAnanArAe zarIrane bhUlavuM paDe. Aje sAdhubhagavaMto paNa AtmAne yAda rAkhe ke zarIrane ? ArAdhanA karatAM zarIrane (8) - sAcave ke AtmAne ? AtmAne na mAne te ane zarIrane AtmA mAne te bemAM koI pharaka nathI. uparathI zarIrane AtmA mAnanArA to AtmAne na mAnanArA karatAM vadhAre bhUMDA che. A duniyAmAM sAcA nAstika maLavA muzkela che. eka vAra AcAryabhagavaMte kahyuM hatuM ke - sAcA Astika to maLavA muzkela che ja, paNa sAthe sAcA nAstika paNa maLavA muzkela che. sAcA nAstika to je dekhAya te ja mAne. AvAo du:khathI bhAgAbhAga na karI zake. kAraNa ke - duHkha to dekhAtuM nathI. sAcA nAstikane parama Astika banAvI zakAya. indrabhUti gautama sAcA nAstika hatA to kSaNamAM Astika banI gayA. bhagavAne temane pUchyuM ke 'tuM jue e ja vastune tuM mAne ke bIjA jue e paNa mAne ?" temaNe kahyuM ke 'bIjA jue te paNa mAnuM.' tyAre bhagavAne kahyuM ke huM kevaLajJAnathI AtmAne sAkSAd jouM chuM. tuM paNa kevaLajJAnI thaIza tyAre tane dekhAze.' to tarata mAnI gayA. banAvaTa bahu kharAba che. banAvaTI nAstikatA ApaNane sAcA Astika banavA detI nathI. - A cothuM adhyayana jIvatattvanI AstikatA upara maMDAyeluM che. tamArI vAta to javA do, je sAdhusAdhvI mATe A racanA che teo paNa AtmAne mAne che ke nahi e eka moTo prazna che. amArA mATe A sUtranI racanA che chatAM ame ja AtmAne na mAnIe A te kevI viSamatA ? ATha varasanA chokarAne je samajAya te ApaNane A uMmare paNa na samajAya : A ApaNI lAyakAta che ? zarIranI vAta Ave ne moTuM bagaDe ane AtmAnI vAta Ave to kAna UMcA thai jAya - e sAcA Astika che. Aje to DokTara Ave to kAna UMcA thaI jAya ane gurune joine moTuM bagaDe to tevAne Astika kaI rIte kahevA ? AtmAnuM astitva svIkAre tenuM jIvana to eTaluM pavitra hoya ke temAM koI jAtanI kharAbI pravezI na zake. pApa te ja na karI zake ke je AtmAne AMkha sAme rAkhe. zarIrane AMkha sAme rAkhe te pApa karyA vagara na rahe. AtmA e evI cIja che ke jenA mATe pApa karavAnI jarUra na paDe ane zarIra e evI cIja che ke jenA mATe pApa karyA vagara na cAle. pApathI sukha maLe ke pApathI duHkha Ave ? 'pApathI duHkha Ave' e bhagavAnanuM vacana ane 'pApathI sukha maLe' e ApaNo anubhava kahe che ne ? anItithI paiso maLe ke du:kha Ave ? (9)
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa0 pApathI du:kha Ave che ema jANIe to chIe. e jANakArI kevI ? pelA zeThanA jevI ne ? jANuM chuM, jANuM chuM - kahe chatAM hale nahi - evI ne ? eka zeThane tyAM rAtre cora AvyA. zeThANI jAgI gayAM eTale zeThane jagADavA kahyuM ke - ApaNA gharanuM bAraNuM ughADIne koI aMdara pesyuM lAge che. zeThe kahyuM - jANuM chuM. zeThANIe kahyuM ke pesyA lAge che. zeTha kahe - jANuM chuM. zeThANI kahe ke badho sAmAna kothaLAmAM bharatA lAge che. zeTha kahe - jANuM chuM. zeThANI kahe have kothaLo khabhe mUkIne cAlyA lAge che. zeTha kahe - jANuM chuM. zeThANIe kahyuM - dAdara caDhIne oraDAmAM kabATa kholIne temAMthI ke - coro badhuM laIne gayA. zeTha kahe - jANuM chuM. tyAre zeThANIe akaLAIne kahyuM ke - tamArA jANapaNAmAM dhULa paDI. sa0 zeThANI kAcAM kahevAya ! - tame paNa kharuM karo cho ! bhagavAna ane gurubhagavaMta kAcA che ane tame pAkA cho, kharuM ne ? anaMtA tIrthaMkarabhagavaMto ApaNane cetavatA gayA che chatAM ApaNe mAnyuM nahi e ApaNI khAmI che. zeThANI kAcAM na hatAM, zeThanI jANakArI kAcI hatI mATe zeThanuM sarvasva lUMTAI gayuM. bhagavAna ane guru ApaNane cetave che ke 'kaSAyarUpI coro ApaNA guNorUpI ratnane lUMTI jAya che', chatAM ApaNe temanI vAta kAne dharatA nathI - e khAmI ApaNI ja che. zeThanA jevI jANakArI nathI joItI. 'agni bALe che' enI jANakArI jevI che : evI jANakArI ahIM joIe. bhagavAna pote pApathI DaratA hatA tethI tamane ne amane paNa pApathI dUra rahevAnuM jaNAvyuM. ApaNe AtmAne, bhagavAnane, puNya- pApane mAnIe kharA ? ApaNuM Astiya kyAMya paNa dekhAtuM nathI ne ? Astiya jenI pAse hoya te ekAda DagaluM to cAle ne ? tenI pravRttimAM kadAca pharaka na paDe, pariNAmamAM to pharaka paDe ne ? ApaNe varasothI dharma karIe chIe, to eTalI khAtarI ApI zakIe kharA ke - 'pApa niSuratApUrvaka nathI ja karatA' ? je AtmAnA astitvane mAne tene to potAnI pravRtti ane bhagavAnanI AjJAno visaMvAda joIne haiyAmAM duHkha thayA vinA na rahe. samyagdarzana jANakArImAM che enI nA nahi, paNa e jANakArI 'agni bALe che, viSe mAre che ane pANI DubADe che" - enA (10) - jevI hovI joIe. sAcuM kaho, agni bALe che duHkha Ave che e zraddhA majabUta ? sa baMnne. e zraddhA majabUta ke pApathI agnithI jeTalA dUra raho eTalA pApathI dUra raho ne ? sa0 agni to tAtkAlika dajhADe che. agni to aDe tyAre dajhADe, jyAre pApa to karatAM pahelAM paNa vicAramAtrathI ja AtmAne saMkliSTa banAve che. pApano vicAra paNa Ave tyArathI saMkleza, saMtApanI zarUAta thAya che. chatAM pApathI duHkha Ave che - AvuM mAnavAnI taiyArI nathI ne ? pApathI duHkha Ave che e zraddhA to bAju para rahI, ApaNI to duHkha TALavA mATe pApa karavAnI taiyArI che ne ? ThaMDInuM duHkha dUra karavA tApaNuM karo te pApa ne ? pApa karavAthI duHkha TaLe ke du:kha Ave ? duHkhano pratikAra pApa karyA vinA na thAya. pApathI bacavuM haze to duHkha bhogavI levAno pariNAma keLavyA vinA nahi cAle. du:kha TALavAno pariNAma pApabaMdhanuM kAraNa che. jyAre du:kha bhogavavAno pariNAma e karmanirjarAnuM kAraNa che. je mUrakha hoya te du:kha TALavA mATe mahenata kare, je DAhyo hoya te to du:kha bhogavI levAnuM ja pasaMda kare. duHkha TALavAthI du:kha bevaDAya che evuM jANyA pachI paNa rAtadivasa du:kha TALavA mATe ja prayatna karavo : A to mUrkhAinAM ja lakSaNa che ne ? du:kha TALavAnA badale du:kha bhogavavAnuM mana thAya tyAre AstikatA AvI ema samajavuM. du:kha TALavAnI bhAvanA paDI hoya tyAM sudhI nAstikatA gaI nathI - ema samajI levuM. samyaktvanA liMgamAM AstikatAnuM grahaNa karyuM che - enuM kAraNa ja e che ke je AtmAne mAne te sukha meLavavA ane duHkha TALavA mATe prayatna na kare. sAcuM samyaktva jema sAtame guNaThANe che tema sAcI AstikatA paNa sAtame guNaThANe rahelI che. bhagavAnanA vacananI zraddhA AstikatAmAM samAyelI che. A zraddhA ja cAritrane niraticAra banAve che. AthI ja zrI AcArAMgasUtramAM zrI sudharmAsvAmIjIe zrI jaMbUsvAmIjIne tathA A zrI dazavaikAlikasUtramAM (AThamA adhyayanamAM) zrI zayyabhavasUri mahArAje zrI manakamunine A ja hitazikSA (11)
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApelI ke - 'gANa sadhAi nivRnto tameva anupAne nA - je zraddhAthI A saMsAramAMthI nIkaLyo che, e ja zraddhAnuM anupAlana karaje.' cAritra lIdhA pachI paNa cAritranuM pAlana karavAnuM na jaNAvatAM zraddhAnuM ja anupAlana karavAnuM jaNAvyuM che - tenuM kAraNa ja e che ke cAritramAM je kAMI khAmI Ave che te zraddhAnI khAmIne laIne ja Ave che. sukha choDIne du:kha veThavA mATe AvelAne paNa duHkha heya lAgavA mAMDe ane sukha upAdeya lAgavA mAMDe eTale enA cAritramAM khAmI AvavAnI ja. ASADhAcArye dIkSA choDI dIdhI te bhagavAnanA vacananI zraddhA gumAvI beThA mATe ja ne ? meghakumAra paNa du:khane heya mAnI dIkSA choDavA taiyAra thaI gayA, paraMtu bhagavAne temane du:kha veThavA taiyAra karyA to cAritramAM sthira thaI gayA ne ? ApaNI zI dazA che ? du:kha veThavAnA badale majethI du:kha TALI daIe chatAM samyakatva TakI rahe - evuM mAnI beThA chIe ne ? bhogano tyAga karyA pachI paNa citta bhogamAM che ke tyAgamAM che ? tAvanA kAraNe aruci thAya tyAre 'nahi khavAya to anazana karIzuM' - evo vicAra to na ja Ave, uparathI 'khavAtuM nathI' - enI phariyAda karIe ne ? A badhuM gaMbhIratAthI vicAravAnI jarUra che. je karIe chIe te choDI devAnI vAta nathI, je khUTe che te meLavI levAnI vAta che. vastu kADhI nAMkhavAnI vAta nathI, tene sudhAravAnI vAta che. zraddhA majabUta na hoya to majabUta karavI che. zraddhA jo majabUta haze to cAritramAM zithilatA nahi Ave. ApaNI AstikatAne ghaNAM kANAM paDyAM che. kevI rIte kyAM thigaDuM mAravuM - e jaNAvavA mATe ja mahApuruSono prayatna che. pariSaha ane upasarga ApaNI zraddhAne cAMca mArI-mArIne veraNa-cheraNa karI na nAMkhe te mATe zraddhAne jALavI levAnI zikhAmaNa ApI che. game teTalo tAva mAthe caDhe topaNa ApaNe AkhuM gAma mAthe nathI levuM. zAMtithI paDyA rahevuM che. AstikatAnI parIkSA duHkhamAM ja thAya che. sukhanI apekSA mArIne nIkaLelAne paNa du:kha akAruM lAgavA mAMDe eTale pAchI sukhanI apekSA jAge che. tethI ja duHkha bhogavavAnA pariNAmanI rakSA karI laIe to AstikatA jaLavAze. A adhyayanamAM anumAna pramANathI AtmAnuM astitva siddha karyuM che. AtmAne siddha karavA mATe ane ApaNI buddhimAM tathA haiyAmAM vAstavika koTinuM Atmatattva pesADavA mATe mahApuruSoe gajaba prayatna karyo che. mULa sUtranI racanA (12) = karI zrI zayyabhavasUri mahArAje, niyukti racI zrI bhadrabAhusvAmI mahArAje, bhASyanI racanA karI zrI jinabhadragaNi kSamAzramaNe ane TIkA racI zrI haribhadrasUri mahArAje : A cAra cAra mahApuruSo upakAra kare ane e pAchuM ApaNane gujarAtI bhASAmAM vAcanAdAtA samajAve chatAM ApaNe Atmatattvane na mAnIe to ApaNA jevuM kamanasIba bIjuM koNa ? AtmAnI siddhi kevI rIte karI che - e to huM ahIM vAMcI jauM chuM. tamArA mATe to 'anumAna pramANa eTale kaI vADIno mULo ?' ema pUchavuM paDe - evuM che ne ? ahIM jIvanuM-AtmAnuM svarUpa samajAvavA mATe nikSepa, prarUpaNA, lakSaNa vagere dvArA batAvyAM che. temAM sauthI pahelAM jIvanA nikSepA batAvyA che. nAma, sthApanA, dravya, bhAva : A cAra sAthe kSetra ane kALa bhegA thAya to cha nikSepo thAya. emAMthI ahIM bhAvajIvano adhikAra che. bhAvajIva hiMsArUpa adharmathI chUTe te mATe A badhuM varNana che. AtmA zarIra mATe pApa kare che paNa e bhogavavAno vakhata to AtmAne ja Ave che. je zarIrathI AtmA pApa kare che e zarIra du:kha bhogavavA Ave che evuM nathI. pApa kare manuSyanuM zarIra ane bhogave narakanuM zarIra : e benI vacce AtmA bhIMsAyA kare che. A avasthAmAMthI nIkaLavA mATe AstikatAno pAyo majabUta karavo paDaze. A pAyo kAco che tethI dharma karavA chatAM temAM majA AvatI nathI. ahIM je rIte AtmAnuM svarUpe varNavyuM che te ja samajAI jAya to jIvanamAM AstikatA AvyA vinA na rahe. zAstrakAroe sAdhusAdhvIne bodA rAkhavAnuM kAma karyuM nathI. Ama chatAM sAdhusAdhvI bodAM rahyAM hoya to temanI bedarakArInA kAraNe. eka vAra AtmAne mAnI laIe to pApa karavAnuM na bane. mAtra bhagavAnanA zAsananI ja nahi, duniyAnA dareka zAsananI zarUAta AstikatAthI thAya che. zAstranI racanA pApanI bhayaMkaratA samajAvavA mATe che. je bhavyAtmA hoya, dharmanA arthI hoya tene sauthI pahelAM pApathI dUra thavAno upadeza Apyo che. dharma karanArane jo pApa gamatuM na hoya to, Aje nahi to kAle e pApanA vAtAvaraNamAMthI ene dUra karI zakAya. paraMtu jene pApa gamatuM hoya tene pApathI dUra karI na zakAya. pApanA bhayanA badale du:khanA bhayathI dharmanI zarUAta karI che mATe dharma lekhe nathI lAgato. Aje dharma karanAranI najara pApa upara nathI, du:kha upara ja che tethI AstikatA AvatI nathI. AtmAne mAne tene puNyapApanI ciMtA thayA vinA na rahe. du:kha (13)
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ game teTaluM bhUMDuM lAgatuM hoya to paNa jyAM sudhI saMsAra che tyAM sudhI du:kha AvavAnuM ja. ane A saMsAra pApanA yoge che. mithyAtva, avirati, kaSAya, yoga ane pramAda : A pAMca karmabaMdhanA hetuo jyAM sudhI TALIe nahi tyAM sudhI A saMsAra lIlochama ja rahevAno. duHkha joItuM nathI chatAM du:kha AvyA kare che, sukha joIe che chatAM maLatuM nathI : A badhI viSamatA AtmAnuM jJAna na hovAnA kAraNe sarjAI che. Aje badhAne AtmajJAnanI vAto karavI game che paNa AtmajJAna kone kahevAya - e ja khabara nathI. mAtra AMkho baMdha karIne lAlapILukALuM dekhAya te AtmajJAna nathI; saMsArathI bhAgI chUTavAnuM mana thAya ane viSayakaSAyanI pariNati zAMta thAya tenuM nAma AtmajJAna. jyAM sudhI du:kha TALavAnuM mana thAya tyAM sudhI AtmajJAna thayuM nathI - ema samajI levuM. jene du:kha game tene ja AtmajJAna thAya. anAdithI du:kha veThatA AvyA chIe chatAM du:khanI napharata gaI nahi tethI e du:kha veThavAno abhyAsa kAma na lAgyo. du:kha koIne ApavuM nahi ane koIe paNa ApeluM du:kha majethI veThI levuM tenuM nAma AtmajJAna. koIne duHkha na ApavAnI ane koIe paNa ApeluM du:kha veThI levAnI taiyArI vinA sAcI AstikatA AvatI nathI ane AvI AstikatA sAdhupaNAmAM ja TakI zake che. yoganI AsanAdi prakriyA karyA vinA mahAyogI thaI zakIe evo A sAdhupaNAno rAjamArga che. A sAcI AstikatA pAmavA mATe jIvanuM sAcuM svarUpa samajavuM jarUrI che. koI paNa vastunuM sAcuM svarUpa sAmAnyathI cAra nikSepe samajAya che. jenA vaDe vastunuM svarUpa sArI rIte najara sAme mukAya arthAt vastu najara sAme Ave e rIte vastunuM svarUpa jenA vaDe samajAvAya tene nikSepo kahevAya. koI paNa vastune jaNAvanAra zabdanA ochAmAM ochA cAra prakAra thAya. A cAra prakArane cAra nikSepA kahevAya. eka ghaDAsvarUpa vastune samajAvavA mATe 'ghaTa (ghaDo)' zabda vaparAya che. A ghaTa zabdanA cAra prakAra thAya : nAmaghaTa, sthApanAiTa, dravyaghaTa, bhAvaghaTa. 'ghaTa' ke 'ghaDo' A pramANe zabda lakhelo ke bolelo hoya tene nAmaghaTa kahevAya. citramAM dorelo ghaDo hoya te sthApanAvaTa. 'ahIM ghaDo thaze' athavA 'ghaDo phUTI gayo" AvuM jyAM bolAya tyAM dravyaghaTa hoya ane 'ghaDo lAvo' ema kahyA pachI je lavAya tene bhAvaghaTa kahevAya. saMskRtamAM samajavuM hoya to : 'pade zrami' ahIM 'Ta' zabda nAmaghaTane jaNAve che. 'DuM vitra dhaTe pa' ahIM "paTa' zabda sthApanAvaTane samajAve che. 'phUda ghaTo viSyati no vA' ahIM 'ghaTa' zabda dravyaghaTane jaNAve che ane peTamAnava' ahIM 'Ta' zabda bhAvaghaTane jaNAve che. 'ghaDo' A pramANe zabda te nAmaghaDo, citrano ghaDo te sthApanAghaDo, ghaDo thavA pahelAMnI ke ghaDo phUTyA pachInI avasthA te dravyaghaDo ane pANIthI bharelo ghaDo te bhAva Do. ATaluM to samajAya ane yAda rahe evuM che ne ? nAmanikSepAnA be bheda che : eka varnAvalI (zabda) svarUpa nAmanikSepo ane bIjo, jemAM artha ghaTato na hoya tevI vastune te nAmathI bolAvIe te arthane paNa nAmanikSepo kahevAya. dA.ta. koI daridranuM kubera nAma pADyuM hoya to te daridrane nAmathI kubera kahevAya. zrI anuyogadvAra sUtramAM jaNAvyuM che ke koI govALiyAnA dIkarAnuM 'indra' nAma pADyuM hoya to te vyaktine indrano nAmanikSepo kahevAya. guNasaMpanna vyaktinuM te nAma pADyuM hoya to te bhAvanikSepAmAM jAya. paraMtu guNarahitanuM nAma pADyuM hoya to tene nAmanikSepo kahevAya. tame zrAvaka kahevAo cho ane ame sAdhu kahevAIe chIe te nAmathI ja ne ? tame nAmathI zrAvaka ke bhAvathI ? zAstrakAroe A nikSepA guNanA arthI banIne guNasaMpanna banavA mATe jaNAvyA che, guNarahita rahevA mATe nahi. amane koI sAdhumahArAja kahe to amane paNa vicAra Avavo joIe ke amArAmAM nAmathI sAdhutA che ke bhAvathI ? je mokSanI sAdhanA kare tene sAdhu kahevAya. je zrAvakanI palasI kare, zrAvakonuM aucitya jALave, temanI pAchaLa doDAdoDa kare tenAmAM sAdhutA kyAMthI Ave ? nAmanikSepomAMthI bhAvanikSepAmAM javuM che. sava nikSepAno artha to pratipAdya vastunuM svarUpa che, to je artha ghaTato na hoya teno samAveza temAM kyAMthI thAya ? nikSepA tene kahevAya ke je vastunA vistRta svarUpanI najIka laI jAya. e vAstavika svarUpa samajavA mATe banAvaTI svarUpa paNa samajavuM jarUrI che. banAvaTI vastuno paNa te rUpe vyapadeza thAya che ne ? vastune jaNAvanAra zabdano prayoga jyAM jyAM thato hoya te darekano samAveza A nikSepomAM thAya che. vastunuM yathArtha svarUpa najara sAme Ave te mATe A nikSepAnuM varNana che, A kAMI mAtra zabdono ADaMbara nathI. nikSepA je samajAI jAya to zAstranA jJAnanuM eka sAdhana samajAI gayuM - ema samajavuM. naya, nikSepa ane samabhaMgI : A traNa sAdhana zAstrajJAnanAM (15)
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahevAya. sAdhunA dravyanikSepAno vicAra karIe to je sAdhu thavAnA hoya tevA mumukSune dravyasAdhu kahevAya tema ja bhAvasAdhunA mRtadehane dravyasAdhu kahevAya. tIrthaMkara paramAtmAnA dravyanikSepAno vicAra karIe to; kevaLajJAna thAya nahi tyAM sudhI tIrthaMkaranA AtmAone dravyatIrthaMkara kahevAya. nigodamAM rahelA tIrthaMkaranA AtmAone dravyatIrthaMkara kahevAya. ghaNA AtmAo evA che ke jeo avyavahArarAzimAMthI vyavahArarAzimAM Ave to tIrthaMkara thavAnI yogyatA dharAve che, chatAM paNa teo kyAre paNa tIrthaMkara thavAnA ja nathI. sava yogyatA hoya to tIrthaMkara kema na thAya ane tIrthaMkara na thAya to yogyatA kema manAya ? che. nAnI vAta to gahana che, nikSepA eTalA gahana nathI ke jethI temAM aTavAI jaIe. vastune jaNAvanAra je zabda te nAmanikSepo che ane sacetana ke acetana vastunuM te nAma pADyuM hoya to te vastune paNa nAmanikSepo kahevAya. nAma hoya ane guNa na hoya to na game ne ? chatAM AvuM nAma pADavAno, rAkhavAno ke bolavAno Azaya e che ke - pApa karatAM AMcako lAge, pravRtti badalavAno vicAra Ave, jIvanamAM parivartana Ave, guNo meLavavAnuM mana thAya. jema ghaDAnuM daSTAMta samajAvyuM tema tIrthaMkara paramAtmAnuM daSTAMta paNa yAda rAkhavuM. paramAtmAnuM nAma te nAmanikSepo. koInuM bhagavAna nAma pADyuM hoya te nAmanikSepo. koI mAsikanuM tIrthaMkara nAma pADyuM hoya to tene paNa nAmatIrthakara kahevAya. nAmathI ghaDo, nAmathI sAdhu. nAmathI mANasa..... AvuM bolIe chIe, tethI tene nAmanikSepo kahevAya. bhAvabhUta vastuno AkAra dekhAya ke na dekhAya, paraMtu te bhAvanA udezathI je dhAraNA karI hoya tene sthApanAnikSepo kahevAya che. sthApanA bhAvanI hoya che, nAmanI ke dravyanI nahi. nAma ane dravya to bhAvathI vinimukta hoya che, jyAre sthApanAmAM bhAvano Aropa hoya che. bhAvane samAvavAnA IrAde je sthapAya tene sthApanA kahevAya. A sthApanAnA sabhUta (sAkAra) ke asadbhUta (nirAkAra) bheda paDe, prazasta ke aprazasta bheda paDe, itvarakathika ke yAvankathika : evo bheda paDe. jIvaMta ke mRta : A bheda sthApanAno nathI. bhAvasAdhunI sthApanA karI hoya to te jIvaMtanI ja hoya, mRtAvasthAnI nahi. prazasta bhAvanikSepAnI sthApanA prarAsta hoya ane aprazastabhAvanI sthApanA aprazasta hoya. bhAvanikSepAno AkAra sthApanAmAM dekhAya to tene sadbhUta sthApanA kahevAya ane AkAra na dekhAto hoya to tene asaddabhUta sthApanA kahevAya. pratimAjI e saddabhUta sthApanA che jyAre AMgaLInA veDhe dhAraNA karIne jaNAvAya tathA caMdanaka vageremAM je sthApanA karAya te asaddabhUta sthApanA kahevAya. A sthApanA mAtra alpasamaya mATe karAya to tene itarakathika kahevAya. jema ke navakArapaMciMdiya bolIne je sthApanA karAya tene itvarakathika sthApanA kahevAya. jyAre pratimAjI vagere mAM kAyama mATe je sthApanA karAya che tene yAvaskathika kahevAya che. dravyanikSepo tene kahevAya ke jemAM vartamAnamAM bhAvano saMbaMdha hoto nathI. je bhUtakALamAM bhAvano anubhava karI cUkyo hoya tene athavA bhaviSyamAM je bhAvano anubhava karavAno hoya tene dravyanikSepo a6) = yogyatA hovA chatAM sahakArIkAraNano yoga na thAya tyAM sudhI e yogyatA phaLa sudhI pahoMcADanArI banatI nathI, chatAM temAM phaLanI yogyatA manAya che. jema cokhAmAM bhAta thavAnI yogyatA hovA chatAM ghaNA cokhA evA hoya che ke je paga nIce kacaDAI jAya ane temAMthI bhAta na bane. topaNa emAM bhAta thavAnI yogyatA manAya ne ? ratna khANamAM hoya to tene ratna kahevAya ke kolaso ? jyAre bahAra nIkaLe tyAre ratna tarIkeno vyavahAra thAya eTaluM. bAkI khANamAM rahelA ratnane ratna na kahevAya - evuM nahi. najIkamAM bhAvanuM kAraNa banavAnuM hoya tyAre temAM dravyatvano vyavahAra thato hoya che paNa tenI pUrve dravyatva na hoya evuM nahi. zrI caityavaMdanabhASyamAM paNa kahyuM che - TUdhvani unAnIvA - jinezvarabhagavaMtano AtmA e dravyatIrthaMkara che. dravyanikSepo bhAvathI virahita hoya. dravyanikSepo bhAvazUnya hoya paNa sthApanAnikSepo bhAvazUnya nathI hoto. bhAvanikSepo to guNasaMpanna hovAthI bhAvasvarUpa che. je kAma jenuM hoya te kare tyAre bhAvanikSepo kahevAya, na kare to dravyanikSepo kahevAya. ghaDAnuM kAma pANI bharI rAkhavAnuM che. tethI pANI bharelo ghaDo hoya tene bhAvaghaDo kahevAya. gaI kAle je ghaDAmAM pANI bharyuM hatuM, AvatI kAle emAM pANI bharavAnuM che paNa Aje e ghaDAmAM pANI nathI bharyuM to te ghaDAne Aje dravyaghaDo kahevAya. evI ja rIte tIrthaMkarabhagavaMta paNa kevaLajJAna thayA bAda jyAre samavasaraNamAM besIne dezanA Ape tyAre temane bhAvatIrthakara kahevAya. bhagavAna jyAre dezanA na ApatA hoya (17)
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ sava samudAyamAM ekavAkyatA hovI joIe ne ? ekavAkyatA tamArA gharamAM ya kyAM che ? koIne bhAta phAve to koIne khIcaDI phAve, koIne maganI dALa phAve to koIne tuveranI dALa phAve. jyAM icchAnuM sAmrAjya hoya tyAM ekavAkyatA na hoya. ekavAkyatA to AjJAnA sAmrAjyamAM jaLavAya. manabhedanA kAraNe matabheda thAya to ekavAkyatA kyAMthI rahe ? jyAM sudhI karmanI AdhInatA TALavAnI vRtti keLavAI na hoya tyAM sudhI vicitratA tamAre tyAM paNa rahevAnI ne amAre tyAM paNa rahevAnI. karmanI AdhInatA TALIne zAstrane AdhIna thaIne jIvavAnI taiyArI Ave to ekavAkyatA AvyA vinA na rahe. A saMsAramAM je kAMI azAMti ke vivAda UbhA che te bhagavAnanI AjJA haiyAmAM pariNAma pAmI nathI teno pratApa che. bhagavAnanI AjJA jenA haiyAmAM pariNAma pAme tene duniyAmAM kyAMya azAMti nathI. ane devachaMdAmAM beThA hoya athavA to temanuM tIrthaMkaranAmakarma pUruM thaI javAthI anazAna svIkAre tyAre temane dravyatIrthaMkara kahevAya che. bhagavAnanA cAreya nikSepA pUjya che. teozrInuM nAma paNa pUjya che, sthApanA paNa pUjanika che, dravya paNa pUjApAtra che ane bhAva to sutarAM pUjanIya che. sthApanAtIrthaMkara ane bhAvatIrthaMkaranuM pUjyatva to prasiddha che. chatAM temanI pUjAvidhimAM tathA aucityamAM pharaka paDe. sthApanAtIrthaMkaranI aSTaprakArI pUjA karAya paNa bhAvatIrthaMkaranI aSTaprakArI pUjA na karAya. bhAvatIrthaMkarane gocarI batAvAya, sthApanAtIrthaMkara sAme gocarI na lavAya. paramAtmAno nAmanikSepo pUjanIya hovAthI ja paramAtmAnuM nAmasmaraNa karAya che. navakAravALI gaNavI - e nAmanikSepAnI pUjA che. dravyanikSepo pUjanIya hovAthI zrI bharatamahArAjAe zrI mahAvIra paramAtmAnA jIva marIcine tridaMDI avasthAmAM paNa vaMdana, stavanA vagere karyuM hatuM. jemAMthI bhAva cAlyo gayo hoya evuM dravya to visarjanane yogya che. AthI ja sAdhubhagavaMtanA mRtadehanuM visarjana karAya che. jyAre sthApanAmAM bhAvano Aropa hovAthI sthApanA bhAvanI jema ja pUjya gaNAya che. A rIte cAra nikSepA eka zabdanA hovAthI eka paNa che ane judA judA arthane jaNAvanAra hovAthI judA paNa che. Ama chatAM nikSepAnuM svarUpa spaSTa che temAM koI vivAda thavAnuM kAraNa nathI. vivAda zAstranA kAraNe nathI thatA, svArthanA kAraNe thAya che; je paramArthanI prIti hoya to koI vivAda na thAya. 'mAnuM chuM te barAbara che" Avo Agraha e vikhavAdanuM mULa che. 'zAstra kahe che te barAbara che' AvI zraddhA hoya to koI vivAda ke vikhavAda na thAya. sa0 zAzanA artha karavAmAM pharaka paDe ne ? potAnI matikalpanAthI artha kare to pharaka paDe. zAstrAnusArI matithI artha kare to koI pharaka paDe nahi. saddagura pAse vinayabahumAnapUrvaka zAstronuM adhyayana karyuM hoya tenI mati mArgAnusArI banyA vinA na rahe. chatAM arthamAM bheda paDato hoya to tenA nirNaya mATe lavAdI (madhyastha puraSa) nImIe. eka kahe ke be ne be cAra thAya ane bIjo kahe ke be ne be traNa thAya : to banne sAcA na hoya ne ? apekSAe be ne be traNa paNa thAya - evuM na kahevAya ne ? sAcuM samajavuM hoya to upAya che. paraMtu jene potAnuM ja kharuM karavuM hoya tenA mATe lavAdI carcA karavI paNa vyartha che. bIjA samaje ke na samaje ApaNe samajIne cAlavA mAMDavuM. 8) = ApaNuM Astikya jaLavAtuM nathI tenuM kAraNa e che ke jIvanuM astitva mAnyA pachI paNa zarIrathI atirikta AtmA lagabhaga mAnatA nathI. AtmAne zarIrathI judo mAne te rAtadivasa zarIranI mAvajata kare ke AtmAnI ciMtA kare ? AtmAne mAnatA na hovA chatAM AtmAne mAnavAno DoLa karavo e to banAvaTI AstikatA che. tamane ne amane AvI banAvaTa karavAnI phAvaTa AvI gaI che. atyAra sudhI AvAM nATaka to ghaNAM karyo, have asala pAtra bhajavIne mokSe jatA rahevuM che. ApaNI apAtratA eka vAra oLakhAI jAya to pAtratA AvyA vinA na rahe. bhagavAna jenI nA pADe te premathI laIe ane je karavAnuM kahe teno tiraskAra karIe : A te kAMI jIvana che ? bhagavAne davA levAnI nA pADI che chatAM te premathI-cIvaTathI laIe ane bhagavAne gAthA gokhavAnI kahI che temAM kaMTALo Ave ne ? zarIra nabaLuM hoya ane sahanazIlatA ochI hoya tethI davA levI paDe to laIe, paNa sAthe eTaluM nakkI karavuM che ke jeTalI davAnI goLI laIe teTalI gAthA kaMThastha karavAnI. mAMdagImAM bIjA vicAro thAya, maMtrajApa karAya to gAthA na gokhAya ? Aje to gAthA zabda ja jANe vyathAne utpanna kare che - evuM lAge ne ? gaNadharabhagavaMtAdie bhagavAne jaNAvelA arthane sUtramAM nibaddha karyo te ApaNA upakAra mATe karyo che. e sUtrone kaMThastha karavAnI lAyakAta keLavIne kaMThastha karI levAM che. A zrI dazavaikAlika sUtra to tame paNa cAra adhyayana sudhI kaMThastha karI zako (19)
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ cho. ApaNe tyAM pahelAM sUtra kaMThastha karIne pachI arthanI vAcanA levAno vidhi che. tamane artha pahelAM ApyA che. have sUtra karI ApavAnuM devuM tamArA mAthe che. ApaNA traNa adhyayana vAcanAzreNImAM thaI gayAM. tame traNa adhyayana to kaMThastha karI lIdhAM haze ne ? zrI manakamuni kALadharma pAmyA pachI zrI zayyabhavasUrimahArAja to A sUtra saMharI levAnA hatA. anya sAdhubhagavaMtonI vinaMtithI saMhayuM nahi, te ApaNA upakAra mATe ja. e upakArane jhIlavo hoya to A sUtranAM daze ya adhyayana kaMThastha karI zakAya evI yogyatA keLavI levI che. A cothA adhyayanamAM jIvanuM svarUpa suMdara rIte samajAvyuM che. zarIra e AtmA nathI - AvuM bhedajJAna jaNAvavAnuM kAma A cothA adhyayananuM pratyeka pada pokArI pokArIne kare che. jIva zarIramAM rahevA chatAM zarIrathI bhinna che. atyAra sudhI zarIrane AtmA mAnI tenI sArasaMbhALamAM AkhI jiMdagI pasAra karI, have AtmAnI ciMtAmAM lAgI javuM che. zarIra to rogonuM ghara che. karma che tyAM sudhI zarIra che ane zarIra che tyAM sudhI rogo rahevAnA. game teTalA rogo Ave to paNa sanaskumAra cakravartIne yAda karIne rogo sahana karI levA. sanaskumAra cakravartIe sAtaso varasa sudhI soLa prakAranA rogo ane sAta prakAranI vedanA samabhAve sahana karI lIdhI, paNa rogono upacAra na karAvyo. koI jAtanI arati paNa na karI ane AdhyAna paNa na karyuM. emanA jevuM sattva ane sahanazIlatA na hoya to upacAra karAvI laIe, paraMtu e mArga che - evuM na mAnIe toya kAma thaI jAya. roganI davA paNa puNyodaya pAMsaro hoya to ja maLe che - ema samajIne davA levI. jo puNya na hoya to davA paNa na maLe. bhUtakALamAM bhagavAnanI AjJA ArAdhI nathI mATe roga Ave che paNa sAthe ADA hAthe kaMika puNya karyuM che tethI davA maLI rahe che, AthI sAvadha rahIne upacAra karAvavA. jyAM sudhI sahana thAya tyAM sudhI davA levI nathI : ATaluM to nakkI karAya ne ? A saMsAramAM je viSamatA sarjAya che te bhagavAnanI AjJA ArAdhI nathI tenuM pariNAma che - ema samajIne AjJA taMtotaMta ArAdhavA mATe prayatna karyA karIe to A saMsArathI jaladI chuTakAro pAmI jaIe. gRhasthajIvananI ArAdhanA sAdhupaNA dvArA ja paramapada sudhI pahoMcADanArI bane che. AthI zrAvakone sAdhunI sAmAcArI sAMbhaLavAnuM kahyuM che. zrI vItarAgaparamAtmAnA zAsanamAM jyAre paNa dharmanI vAta Ave tyAre sarvavirati najara sAme (20) = AvyA vinA na rahe. sAdhupaNuM AstikatAnA pAyA upara maMDAyeluM che. eka vAra AtmAnuM astitva mAnI laIe to A saMsAra chUTI jAya ane mokSa tarapha mITa maMDAya. ApaNane Atmatattva sivAya bIjAM badhAM tattvo mAnavAnuM phAve evuM che ne ? A jIvatattvanuM astitva mAnI laIe to vartamAnamAM je rIte jIvIe chIe te rIte jIvI na zakAya. atyAre je kAMI anukULa saMyogo maLyA che emAM ja kAyama mATe jIvavAnuM che : ema mAnIne pApa karavAnuM kAma cAlu che. game teTaluM UMcAmAM UMcuM sukha, vyavasthA ahIM maLI hoya topaNa te kAyama mATe TakavAnI nathI - evuM jo samajAya to jIvanamAMthI pApa ochAM thayA vinA na rahe. jIvanuM astitva anAdikALathI che ane anaMtakALa sudhI rahevAnuM che. paraMtu A saMsAramAM jIvanI avasthA ekasarakhI rahetI nathI. bhUtakALanA puNyathI vartamAnamAM game teTalI sArI avasthA maLI hoya to paNa te puNya pUruM thayA pachI jatI ja rahevAnI che ane vartamAnamAM karelAM pAponuM phaLa bhogavavA mATe durgatimAM javuM ja paDavAnuM. enA karatAM puNya ane pApathI aLagA thavAya evA A sAdhupaNAnuM pAlana karavA tatpara banI javuM che. atyAra sudhI ApaNe cAra nikSepAnI vAta pUrI karI. koI paNa vastunA sAmAnyathI ochAmAM ochA cAra nikSepo thAya. zrotA jo buddhimAna hoya to vaktA potAnA kSayopazamAnusAra vadhu paNa nikSepA pADIne batAve. jIvanA nikSepA pADavA hoya to 'jIva' A pramANe je zabda che tene nAmajIva kahevAya. athavA to jIvanAmano koI sacetana ke acetana padArtha hoya tene nAmajIva kahevAya. jIvanuM je citra doreluM hoya te citramAM rahela jIvane sthApanAva kahevAya. jIvano dravyanikSepo vAstavika rIte saMbhavato nathI. mAtra buddhithI caitanyAdisvarUpa guNa ane manuSyatvAdisvarUpa paryAyathI rahita evA jIvadravyanI kalpanA karIe to tene dravyajIva kahI zakAya. paraMtu AvA guNaparyAyathI rahita jIvadravya na hovAthI jIvano dravyanikSepo saMbhavato nathI. jIvadravya caitanyAdi guNa ane manuSyatvAdi paryAyathI yukta ja hoya che. guNo sAmAnyathI sahabhAvI hoya che ane paryAya kramabhAvI hoya che. AtmAnuM caitanya anAdinuM hovAthI AtmAnI sAthe ja raheluM che tethI te sahabhAvI che, jyAre manuSyatva vagere paryAyo kAyama mATe AtmAnI sAthe nathI hotA, te te paryAyo krame karIne AtmAmAM rahetA hovAthI te kramabhAvI che. caitanyAdi guNa tathA manuSyatvAdi paryAyathI yukta evo jIva te bhAvanikSepo che. A (21)
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanikSepo traNa prakAre che : (1) oghajIva, (2) bhavajIva, (3) taddabhavajIva. AyuSyakarma vidhamAna hoya tyAM sudhI sAmAnyathI je saMsAramAM rahelo che tene oghajIva kahevAya che. jemAM koI gati, bhava. paryAya vagerenI vicAraNA karavAmAM na Ave tene oghajIva kahevAya. A saMsAramAM jIvanuM astitva AyuSyakarmanA kAraNe ja che. je divase AyuSyakarmano nAza thaze te divase AtmA siddha thaI jaze ane oghavano nAza thaze. navati ta nava: | je AyuSyakarmanA udaye jIve che arthAt AyuSya vagere dravyaprANone je dhAraNa kare che tene oghajIva kahevAya che. vigrahagatimAM paNa A AyuSyakarmano udaya hoya che. AyuSyakarmano udaya na hoya evA ekamAtra siddhanA jIvo che. AvuM karmayoge oghajIvarUpe ApaNuM astitva anAdikALathI hatuM. vartamAnamAM che ane bhaviSyamAM kone khabara keTalo kALa raheze ! ApaNe dhArIe to eka-be bhavamAM oghajIvamAMthI siddha banI zakIe evuM che. bhavajIva eTale eka gatimAMthI bIjI gatimAM jenA vaDe javAya che tevA jIvane bhavajIva kahevAya che. te te manuSyAdi gatimAM rahela jIva te bhavajIva kahevAya ane te gatimAMthI marIne pharI te ja gatimAM utpanna thAya tene taddabhavajIva kahevAya. bhavajIvanA cAra gatine AzrayIne cAra prakAra paDe che. jyAre taddabhavajIva be prakAranA che. kAraNa ke manuSya marIne manuSya thAya ane tiryaMca marIne tiryaMca thAya. deva marIne deva na thAya ane nArakI marIne nArakI na thAya. tadabhavajIvane be AyuSya sattAmAM maLe. A rIte spaSTa che ke jenA kAraNe jIva sAmAnyathI bhavamAM-saMsAramAM rahe che te AyuSyakarmasAmAnyane oghajIvita kahevAya, jenA kAraNe jIva eka gatimAMthI bIjI gatimAM jAya che te AyuSyakarmavizeSane bhavajIvita kahevAya ane jenA kAraNe te gatimAMthI marIne pharI te ja gatimAM utpanna thAya tevA AyuSyakarmane taddabhavajIvita kahevAya. te te jIvitathI viziSTa evA jIvane kramasara oghajIva, bhavajIva ane taddabhavava kahevAya. A rIte nikSepadvAra pUruM thayuM. A cAra nikSepAmAMthI bhAvajIvano ahIM adhikAra che. bhAvajIvanA A traNa bhedanI vicAraNA AyuSyakarmathI rahita thavA mATe che. karmanA viyoga mATe dIkSA laIne nIkaLelA je karmaviyoganA puruSArthamAM lAgI rahe to karmathI rahita thayA vinA na rahe. AkhA bhavamAM ekavAra baMdhAya paNa asaMkhyAtakALa sudhI te te bhavamAM rAkhe evuM A AyuSyakarma che. AyuSya jo (2) baMdhAyuM na hoya to vizuddhinI saMbhAvanA pUratI che. zrI daDhaprahArInA adhyavasAya saMkliSTa hovA chatAM AyuSya baMdhAyuM na hatuM to taka maLI ane vizuddha adhyavasAya dvArA kSapakazreNI mAMDIne mokSe pahoMcI gayA. A bhavamAM jo AjJA mujaba sAdhupaNuM ArAdhI laIe, pariNAma vizuddha rAkhIe to AvatA bhave cokkasa siddha thaI javAya. oghajIvitano aMta caudamA guNaThANAnA aMte AvavAno. AyuSyakarmano aMta lAvavo che ne ? sAdhupaNuM devalokamAM javA mATe levuM che ke gatirahita thavA mATe ? tame roja derAsaramAM 'cihragati - bhramaNa nivAravAnI vAta karo ne ? cAra gatine TALavA mATe cAra pAMkhaDAMno sAthiyo paNa karo ne ? paraMtu haiyAnA khUNAmAM paNa pAMcamI gatinI icchA hoya kharI ? icchA to devalokanI ja che. ne ? guNa maLe ke na maLe, sukha to maLavuM ja joIe; karma jAya ke na jAya, du:kha to javuM ja joie : Avo adhyavasAya hovAthI devalokanI icchA thAya che. sukha maLatuM hoya to dharmarahita gati cAle ke guNasahitanI tiryaMcagati cAle ? Ama bolIe kharA ke - "ginadharmavinirmo mAM muvaM padmavettva- jinezvarabhagavaMtanA dharmathI rahita evuM cakravartIpaNuM paNa mAre joItuM nathI', paraMtu jo thoDuM mAnasanmAna ke sattA maLatI hoya to bhagavAnanA dharmane mUkI devA, temAM bAMdhachoDa karavA taiyAra thaI jaIe ne ? A saMsAramAM du:kha kaho ke durgati kaho : e badhuM saMsAranA sukhanI icchAmAM samAyeluM che. duniyAnuM sukha jene joItuM na hoya tene koI du:kha nathI. duniyAnA sukhanI apekSA jAge eTale du:khanuM mULiyuM UbhuM thavAnuM. saMsAranA sukhanI jarUra zarIrane che ane zarIra karmanA kAraNe vaLagyuM che. eka vAra AtmAnuM astitva svIkArI laIe to karmathI-zarIrathI chUTavAno puruSArtha thayA vinA na rahe. Aje AtmA vIsarAI gayo che tethI sukhanI pAchaLa bhaTakavAnuM zarU karyuM che. sukhanI pAchaLa bhaTakavAthI durgati UbhI karavAnuM bane che. sAdhu thavA mATe jevo puruSArtha karyo evo ja puruSArtha sAdhu thayA pachI cAlu rAkhe to koI sAdhu durgatimAM na jAya. A cothuM adhyayana, vIsarAI gayelA AtmAne yAda karAvavA mATe che. ApaNe ahIM (sAdhupaNAmAM) AvyA chIe te zarIrane vIsaravA mATe, zarIrane chUTuM pADavA mATe AvyA chIe. sonAne vizuddha banAvavA mATe agnino tApa Apavo paDe tema AtmAne karmathI rahita - zuddha banAvavA mATe sAdhupaNAnAM kaSTo veThavAM ja paDe. (23)
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa0 sukhano bhaMDAra evo AtmA che to te du:kha zA mATe veThe ? AtmA e sukhano bhaMDAra che e vAta sAcI, paNa te kayo AtmA ? zuddha ke azuddha ? karmarahita AtmA sukhano bhaMDAra che, karmayukta AtmA to du:khI rahevAno ja. je siddhanA AtmAnuM svarUpa che te atyAre ApaNuM mAnI besIe - e cAle ? A to ghare cAmAM nAMkhavA mATe sAkara na hoya ane amerikAnA arthataMtranI vAto kare - enA jevI dazA che ne ? karma jyAM sudhI che tyAM sudhI sukha kyAMthI maLe ? guNarahita banIne sukha khaMkheravAnI vRtti kADhI nAMkho. karmarahita banavA mATe saMsAranA sukhanI lAlaca choDavAno prayatna karavAnI jarUra che. sa0 AtmAmAM sukhanI yogyatA to paDI ja che ne ? tethI ja to ATalo puruSArtha cAlu che. paNa eno artha e nathI ke atyArathI sukha bhogavavA mAMDayuM. sukha bhogavavAnI yogyatA to karma gayA pachI pragaTaze. tyAM sudhI to du:kha bhogavavuM ja paDaze. yogyatA vikasAvavI hoya to pahelAM potAnI jAtane ayogya mAnavA mAMDo. jyAM sudhI karmo paDyAM che tyAM sudhI ApaNe sukha bhogavavA mATe ayogya chIe. sAdhupaNuM karmonI nirjarA karavA mATe che, sukha bhogavavA mATe niha. eka vAra AcAryabhagavaMte kahyuM hatuM ke - Aje to sAdhusAdhvI dIkSA lIdhI eTale siddhAvasthA AvI gaI - ema samajIne jIvavA lAgyAM che ! dIkSA lIdhI eTale kAma pUruM nathI thatuM, zarU thAya che. nokarI maLe eTale kAma pUruM thayuM ke zarU thAya che ? sAdhanAnI zarUAtamAM ja sAdhanAno virAma Avyo hoya - e rIte varte : e cAle ? A cothuM adhyayana sAdhusAdhvIne mATe atyaMta mahattvanuM che. Aje zrAvakone kAMI na kahIe, paNa sAdhusAdhvIne kahyA vinA cAle evuM nathI. kAraNa ke sAdhusAdhvIjI to samasta saMsArano tyAga karI sAdhanA karavA mATe nIkaLelAM che. sa0 ame Apane guru banAvyA hoya to amane kaho ne ? tame amane guru banAvo tyAre kahIzuM, paNa tame gurune banAvyA karo to koI guru tamArI khabara nahi le. sAdhanAnI pUrvataiyArI gRhasthapaNAmAM thAya, paraMtu sAdhanAnI zarUAta to sAdhupaNAmAM ja thaze. tethI je kAMI prayatna karo te sAdhu thavA mATe karo. (4) nikSepaTTAra pachI prarUpaNAAra jaNAvyuM che. temAM jIvo keTalA prakAranA che, kevA che ane kyAM rahelA che te jaNAvyuM che. sUkSma tathA bAdara : ema be prakAranA jIvo che. sUkSmanAmakarmanA udayanA kAraNe je jIvo chedana-bhedanAdi koI vyavahAramAM AvatA nathI temane sUkSma kahevAya che, jyAre bAdara jIvo to bAdaranAmakarmanA udayanA yoge chedanAdi dareka prakAranA vyavahArane yogya hoya che. A sUkSma ke bAdara jIvo cauda rAjalokamAM che, lokanI bahAra alokamAM koI jIvatattvanuM astitva nathI. sUkSma ane bAdara : A bannenA paryAya ane aparyAma ema be prakAra che. sUkSmajIvo caude ya rAjalokamAM ThAMsI-ThAMsIne rahelA che. bAdara jIvo samasta lokamAM nathI, koI sthAne sUkSmajIvo hovA chatAM bAdara jIvo hotA nathI. A rIte anaMtAnaMta jIvothI bharelA A saMsAramAM ekamAtra bhagavAnanI AjJA na mAnavAnA kAraNe e jIvone ApaNe du:kha ApavAnuM kAma karIe chIe. ApaNe azuddha hovAthI bIjAne du:khI karIe chIe, eka vAra ApaNe zuddha banI jaIe to ApaNA taraphathI te jIvone duHkha ApavAnuM na bane. A saMsAramAM bIjAne duHkha ApyA vagara jivAya evuM nathI - mATe A saMsArano tyAga karavAnuM bhagavAne kahyuM che. ApaNA manavacanakAyAnA yoge bIjAne du:kha ApavuM na paDe te mATe du:kha veThI levA ane sukha choDavA taiyAra thaI javuM che. A saMsAramAM eka vastu evI nathI ke je ApaNe bhogavI na hoya ane eka paNa vastu evI navI nathI AvavAnI ke je bhogavI na hoya. je sukha bIjAne duHkha ApyA vinA bhogavAtuM nathI ane je sukha anaMtIvAra bhogavyuM che - evA sukha mATe A saMsAramAM rahevAnuM kAma zuM che ? duHkha TALavAno upAya DokTaro batAve paNa du:kha veThavAno upAya to guru ja batAve. oghajIvanuM svarUpa A ja AzayathI batAvyuM che, ke jethI 'anAdikALathI A saMsAramAM rahelA ApaNe dareka prakAranA bhogo aneka vAra bhogavyA che' - evuM samajAya to bhogonI icchA nAza pAme. vi.saM. 2025 nI sAlamAM AcAryabhagavaMta (pa.pU.A.bha.zrI.vi. rAmacaMdrasU.ma.) zrI anuyogadgArasUtra upara vAcanA ApatA hatA. te vakhate ame to nAnA hatA, tethI sauthI chelle bArI pAse besatA. moTAone lagabhaga dareka rIte veThavAnuM Ave, dravyathI paNa garamI veThavI paDe ane bhAvathI paNa garamI veThavI paDe. te vakhate vAcanAmAM dravyAnuyoganA padArtho Ave tyAre ame mazkarI karatA, kAraNa ke emAM rasa paDato na hato. dravya, (25)
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSetra, kALa, palyopama, sAgaropama.. A badhAnuM varNana Ave tyAre ame upekSAbhAve mAthuM dhuNAvIne 'hA hA' karIe. e joIne eka vAra sAhebe pustaka nIce mUkIne bolavAnI zarUAta karI ke - 'AmAM zuM kahyuM te samajAyuM ? A palyopama ne sAgaropama gaNatarI karavA mATe nathI, A palyopamanAM ne sAgaropamanAM AyuSya pUrAM karavAM paDe che. te paNa sukhamAM ja nahi, du:khamAM ya pUrA karavAM paDe che. vartamAnamAM be ghaDInuM du:kha paNa akaLAvI mUke che to sAgaropamonAM du:kha kaI rIte pUrAM thAya ? narakanAM du:kho najara sAme Ave ane tethI pApa karAvanAra sukhanI lAlaca upara kApa mukAya te mATe A badhuM bhaNavAnuM che. kALanI gaNatarI to be miniTamAM pUrI thaI jAya, paNa eTalo kALa pUro karatAM dama nIkaLI jAya evuM che... A rIte AcAryabhagavaMta dravyAnuyogamAMthI caraNakaraNAnuyogamAM laI javAnuM kAma karatA. tyAra pachI ame gaMbhIratAthI bhaNavAnuM zarU karyuM. prarUpaNAdvAra pachI lakSaNadvArA jaNAvyuM che. tame sAdhusAdhvI pAse jAo to mAtra maLavA ke zAtA pUchavA jAo ? ke bhaNavA mATe ? navatattvamAMnuM paheluM jIvatattva samajyA vagara, svIkAryA vagara dharma karye rAkho to zuM bhalIvAra Ave ? AstikatA lAvyA vinA nistAra thavAno nathI. AthI ja ApaNe AtmAnuM lakSaNa vicAravuM che. jenA kAraNe pratyakSa athavA apratyakSa arthAt parokSa evA padArthanuM jJAna thAya tene lakSaNa kahevAya. apratyakSa evI paNa vastunuM astitva lakSaNanA kAraNe jANI zakAya che. roganAM lakSaNanA kAraNe roganuM jJAna thAya che ne ? AtmA dekhAto nathI evI dalIla karanArAe roga dekhAto nathI evI dalIla kyAreya karI kharI ? DokaTara kahe ke 'DAyAbiTIsa thayo che', to kahetA nathI ke - 'dekhAto nathI, mATe nahi mAnuM.' ane AtmAnI vAta karIe to kahe ke 'dekhAto nathI, mATe nahi mAnuM.' sava roganuM vedana thAya che. to AtmAnuM paNa vedanA thAya che. roganuM vedana ja AtmAnA astitvane puravAra kare che. AtmA ja na hoya to zarIranA roganuM vedana koNa karavAnuM hatuM ? 'AtmA nathI' evuM bolanAra ja AtmAnA astitvamAM pramANa che. kAraNa ke AtmA na hoya to ekaluM zarIra bolavA, cAlavA vagerenI koI kriyA karavA mATe samartha na bane. ahIM AtmAnA astitvane jaNAvavA mATe vIsa lakSaNa batAvyAM che : (1) AdAna, (2) paribhoga, (3) yoga, (4) upayoga, (5) kaSAya, (6) lezyA, (7) ANapANa (zvAsozvAsa), (8) indriya, (9) baMdha, (10) udaya, (11) nirjarA, (12) citta, (13) cetanA, (14) saMjJA, (15) vijJAna, (16) dhAraNA, (17) buddhi, (18) ihA, (19) mati, (20) vitarka. ApaNe AtmAne mAnatA nathI mATe ATalAM lakSaNo batAvyAM che. bAkI ATalAM lakSaNa batAvavAnI jarUra nathI. ekAda lakSaNathI paNa AtmAnI pratIti thaI jAya to bIjuM batAvavAnI jarUra nathI. chatAM ya game te bhoge ApaNe AtmAne mAnatA thaIe tenA mATeno A prayAsa che. AtmAne mAnIe to du:khI du:khI thaI jaIe ke mukta banIe ? AtmAne mAnIzuM to ApaNuM sukha jatuM raheze ane ApaNe du:khI thaI jaIzuM : evuM UMDe UMDe ApaNA manamAM paDyuM che. paraMtu asalamAM to, AtmAne mAnatA thaIe to zarIranuM ke mananuM du:kha du:kharUpa na lAge. rogIo paNa chelle zAMti pAme che te AtmAne mAnavAnA kAraNe pAme che. AtmAne mAnavAthI to du:kha ochuM thAya ke - "A rogo mArA zarIrane pIDA pahoMcADe che, AtmAne nahi.' 'zarIra rogonuM ghara che, AtmA nahi.' : A pariNAma ja samAdhi Ape che. zrI yogaviMzikAmAM paNa vinajaya nAmanA AzayanuM varNana karatAM jvara vagere atyaMtara ke zItatApAdi AgaMtuka vidananA jaya mATe evo vicAra karavAnuM jaNAvyuM ke - 'A pariSaha-upasargo mArA zarIrane ja bAdhA kare che, bAkI mArA AtmasvarUpanA bAdhaka nathI.' AtmAne zarIrathI judo mAnI laIe to zarIranuM du:kha du:kha na lAge. Aje ApaNe zarIranA sukha khAtara ane zarIranuM du:kha TALavA khAtara AtmAne du:khI banAvavAnuM zarU karyuM che. enA badale AtmAe zarIrathI, AgaLa vadhIne zarIranA rAgathI bAMdhelAM pApakarmonA udayathI AvelAM du:khone zarIrathI bhogavI laIe, ApaNI ja bhUlanuM phaLa samajIne sahana karI laIe to AtmA sukhI banyA vinA, karmamukta banyA vinA na rahe. ApaNane azAtA, apayazanAmakarma, durbhAgyanAmakarma, lAbhAMtarAyakarma vagere pApakarmono udaya gamato nathI, tethI e udayane TALavA jatAM uparathI navAM karmo bAMdhI besIe chIe. azAtA TALavA jatAM bIjAne du:kha ApavAthI navI azAtA baMdhAya. apayazatiraskAra khamAya nahi - eTale eno khulAso karavA jatAM bIjAne apayaza (27)
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApavAthI pharI navuM apayazanAmakarma baMdhAya. khulAso karavAthI kadAca apayaza TaLe ne yaza maLe evuM bane paNa bIjAne kharAba cItaravAthI navo apayaza baMdhAya che. - e tarapha najara nathI ne ? enA badale zAMtithI ApaNAM karyo ApaNe bhogavIne pUrAM karI devAM che. je azAtA caudamA guNaThANA sudhI udayamAM rahe che teno udaya TALavA rAtadivasa mahenata cAlu che ane je mohanIya pahele, cothe, pAMcame guNaThANe udayamAMthI TaLe evuM che tenI tarapha najara paNa mAMDavI nathI : A te kevI viSamatA ?! AtmAnuM svarUpa mohanIyakarmanA kAraNe vikRta thayuM che, evuM samajAyuM nathI athavA samajavA chatAM yAda nathI rahyuM - ema mAnavuM paDe ne ? roga koIka divasa thAya che, chatAM roga na thAya - tenuM dhyAna rAtadivasa hoya che, jyAre kaSAyo covIsa kalAka sAthe hovA chatAM tenuM bhAna kyAre hoya ? 'AtmAne mAnIe chIe' - ema bolavAnuM saheluM che, paNa te vAstavika rIte svIkAravAnuM saheluM nathI. ApaNI pAse sattva game teTaluM hoya topaNa Asakti AgaLa e sarva sAva nakAmuM banI jAya che. Asakti maMda thayA vinA sarva kAma nahi lAge. AtmAnI anubhUti thayA pachI paNa A zarIranI mamatA AtmAnA astitvane svIkAravA detI nathI. zarIranI mamatA, AgaLa gayelAne paNa pAchA pADe che. sAdhubhagavaMto paNa je sAdhupaNAthI bhraSTa thatA hoya ke sAdhupaNAmAM zithila banatA hoya to te A zarIranI mamatAnA kAraNe. cAritradhara paNa mithyAtve pahoMcatA hoya ke samarthajJAnI bhagavaMto ajJAnamUlaka pravRtti karatA hoya to te prabhAva A zarIranA mamatvano che. jeTalA jeTalA mArgagAmI paNa mArga bhUlyA te ajJAnanA kAraNe nahi, zarIranI mamatAnA kAraNe thApa khAI gayA. AtmAne mAnyA pachI zarIranI mamatA utAravI paDe. AstikatAnI jarUra zarIranI mamatA utAravA mATe ja che. zarIra sAruM hoya to dharma sAro thAya - evuM nathI, zarIranuM mamatva Utare to dharma sAro thAya. zrI dharmabiMdumAM jaNAvyuM che ke zrAvake zarIranI darakAra karavI joIe - tenuM kAraNa to e che ke zAstrakAro jANe che ke - 'artha-kAma mATe gRhastho zarIrane gaNakAratA nathI.' zrAvakane haju dIkSA levAnI bAkI che tethI tene zarIranI darakAra karavAnuM jaNAvyuM che. bAkI sAdhanA karatI vakhate to zarIrano kasa kADhI nAMkhavAno che. loko arthakAma mATe zarIrane gaNakAratA nathI, jyAre ApaNI dazA e che ke ApaNe zarIra mATe dharmamokSane gaNakAratA nathI. zarIranI (28) = palojaNamAM ja samaya pUro thAya to sAdhanA kare kyAre ? ApaNe to e vicAravuM che ke arthakAma mATe jo zarIranI paravA karyA vinA jivAtuM hoya to dharmamokSanI sAdhanA zarIrane gaNakAryA vinA kema na thAya ? Aje tame gharamAM rahyA cho ane sAdhupaNAmAM AvI nathI zakatA te zarIranA mamatvanA kAraNe ja ne ? zarIranuM mamatva je arthakAmamAM ADuM na Ave to dharmamokSamAM zA mATe ADuM Ave ? atyAre gRhasthapaNAmAM tame jeTalo puruSArtha karo cho tenAthI vadhAre kayo puruSArtha sAdhupaNAmAM karavAno che ? ane gRhasthapaNAmAM jeTaluM du:kha veTho cho tenAthI vadhu kayuM du:kha sAdhupaNAmAM veThavuM paDe che ? : A be praznono javAba jo prAmANikapaNe Apo to Aje sAdhu thavA taiyAra thavuM paDe. azakti che mATe saMsAramAM beThA cho ke Asakti che mATe beThA cho ? dharma karavA mATe buddhinI ke zaktinI jarUra nathI, vairAgyanI jarUra che. bhagavAnanI vAta mAnavA mATe buddhinI jarUra nathI, rAga mAravAnI jarUra che. eka vAra Asakti mare to bhagavAnanA pratyeka vacana magajamAM bese evAM ane haiyAmAM Utare evAM che. jagatane samajAvavAnuM kAma saheluM che, jyAre jAtane samajAvavAnuM kAma kaparuM che. 'mana kAma nathI karatuM mATe dIkSA nathI letA.' ema kahetA ho to barAbara che. bAkI 'zarIra kAma nathI ApatuM mATe dIkSA nathI letA.' - ema kaho to te sAcuM mAnI zakAya evuM nathI. zarIra kAma na ApatuM hoya to aNasaNa karIne paNa ArAdhanA karI zakAya che. zrI uttarAdhyayanasUtramAM kathA Ave che. eka sAdhubhagavaMtane vihAra karatAM jaMgalanA raste kAMTo vAgyo. paga mUkI zakAya ema na hatuM. AcAryabhagavaMta 'zuM karavuM enI ciMtA kare e pahelAM pelA sAdhu mahAtmAe kahyuM ke huM ahIM aNasaNa karI laIza, Apa nizcitapaNe padhAro." ApaNe ahIM sudhI pahoMcavuM che. ApaNe dharma karIe chIe kharA, paNa Asaktine AMca na Ave e rIte karIe chIe ne ? 'du:kha AvavuM na joIe ane sukha bAkI rahevuM na joIe.' - A mudrAlekhanA kAraNe ApaNe dharma karI zakatA nathI ane kadAca karIe topaNa AjJA mujabano dharma thato nathI. AtmAnuM svarUpa samajavA mATe ApaNe lakSaNadvAra zarU karyuM che. sAmAnyathI anumAnapramANathI vastunI siddhi karavI hoya tyAre lakSaNanI jarUra paDe. je vastu pratyakSapaNe jaNAtI na hoya tenAthI saMbaMdhita evI bIjI pratyakSabhUta vastunA (29)
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdhAre te apratyakSa vastunuM jJAna karavuM tene anumAna pramANa kahevAya che. lakSaNanA kAraNe pratyakSabhUta vastunuM paNa jJAna thAya che ane parokSabhUta vastunuM paNa jJAna thAya che. agninAM be lakSaNa che : uSNatAsvarUpa lakSaNanA kAraNe pratyakSabhUta agninuM jJAna thAya che jyAre dhumADAnA kAraNe parokSa evA paNa agninuM jJAna thAya che. uSNatA e agninuM avyabhicArI lakSaNa che. kAraNa ke agni hoya tyAM uSNatA hoya ja. jyAre agni hoya tyAre dhumADo hoya ke na paNa hoya, tethI dhumADo e agninuM vyabhicArI lakSaNa che. anumAna pramANamAM pAMca vAkyano prayoga karAya che, jene nyAyadarzananI paribhASAmAM paMcAyavavAkya kahevAya che. jyAre parvatamAM dhumADAnA kAraNe agninuM jJAna karavuM hoya tyAre A pramANe pAMca vAkyano prayoga karAya che : 'parvata agnivALo che' athavA 'parvata upara agni baLe che.' - A paheluM (1) pratijJAvAkya che. tyAra bAda agninuM jJAna zenA AdhAre karyuM te jaNAvanAra 'dhumADAnA kAraNe, A bIjuM (2) hetuvAkya che. 'dhumADo jyAM jyAM hoya tyAM agni hoya ja.' - AvA prakAranA niyamanane jaNAvavA mATe rasoDA vagerene udAharaNa tarIke jaNAvavA e trIjuM (3) udAharaNavAkya che. 'rasoDAmAM jema agninI sAthe dhumADo che tevo ja dhumADo parvata upara che.' A rIte rasoDAnA udAharaNane parvata sAthe ghaTADavuM - tene cothuM (4) upanayavAkya kahevAya che. ane aMte upanaya ghaTavAnA kAraNe nirNaya para AvavuM ke 'parvata upara agni che' - te pAMcamuM (5) nigamanavAkya che. A rIte anumAnapramANathI koI paNa padArthanI siddhi karavI hoya to A pAMca vAkyano prayoga karAto hoya che. AthI ahIM cothA adhyayananI niyuktimAM bhASyanI gAthA dvArA AdAnAdi lakSaNa dvArA AtmAnI siddhi kaI rIte thAya che - te prayoga dvArA jaNAvyuM che. ApaNe sAmAnyathI eno paNa vicAra karI laIe. (1) AdAna : ahIM paheluM lakSaNa 'AdAna' jaNAvyuM che. AdAna eTale grahaNa karavAnuM - pakaDavAnuM sAdhana athavA pakaDavAnI kriyA, Aya eTale pakaDavAyogya - grahaNa karavA yogya ane AdAtA eTale grahaNa karanAra-pakaDanAra. agnimAM tapAvelA loDhAne pakaDavA mATe sANasAnI jarUra paDe. tethI sANaso e AdAna che ane tapAvela lopiMDa e Adeya che. A AdAna ane Adeyane pravartAvanAra lohakAra-luhAra e AdAtA che. luhAra kartA che, loDhAno goLo e haB0) = karma che ane sANaso e karaNa che. karma ane karaNanI kriyA kartAnI kriyAne AbhArI che. luhAra jo pakaDavAnI kriyA na kare to sANasAthI loDhuM na pakaDAya ne ? Adeya ane AdAnathI atirikta evo AdAtA hoya to ja AdAna-Adeyano vyavahAra thAya. sAdhaka vinA sAdhyasAdhanabhAva na ghaTe tema AdAtA (grAhaka) vinA AdAnaAdeyabhAva na ghaTe. sANaso jema loDhAne grahaNa kare che tema A zarIra-indriyo rUpAdi viSayane grahaNa kare che. viSayo Adeya che, indriyo AdAna che. sANasAthI loDhAne grahaNa karanAra jema luhAra che tema indriyothI viSayone grahaNa karanAra koI hovo joIe ne ? te ja AtmA che. viSayonuM grAhaka zarIra nathI, maDadu koI vastune grahaNa kare che ? nahi ne ? tethI nakkI che ke AtmA ja zarIraindriya dvArA viSayone grahaNa kare che. A rIte AdAnakriyA dvArA AtmAnI siddhi thAya che tethI 'AdAna" e AtmAnuM lakSaNa che. ghaTAdi padArthono vyavahAra jema kuMbhArAdi kare che tema A cauda rAjalokamAM audArikAdi vargaNA svarUpa je acetana padArtho paDyA che tene pravartAvavAnuM kAma je kare che te AtmA che. dharma paNa AtmA kare che, adharma paNa AtmA kare che. karmane AdhIna AtmA adharma kare, karmane AdhIna na thAya te dharma kare. sava zarIranuM saMcAlana karanAra magaja che. ane magajanuM saMcAlana karanAra AtmA che. sa0 magaja svayaM saMcAlita thAya ne ? to maDadAnuM magaja saMcAlita kema nathI thatuM ? zarIra cetana nathI, AtmA cetana che. AtmAnA kAraNe ja zarIramAM caitanya dekhAya che. jema ghaDAmAM pANI hoya che, ghaDo e pANI nathI; pANInA kAraNe ghaDo bhIno thAya ane pANInI zItalatA ghaDAmAM vartAya tenI jema AtmAnA kAraNe zarIramAM caitanya jaNAya che. (2) paribhoga : AdAna kriyAnI jema paribhogakriyAnA kAraNe paNa AtmAnI siddhi thAya che. ApaNe AtmAnI siddhi mATe lakSaNadvAra zarU karyuM che. A viSaya agharo lAge che ? UMgha Ave evo A viSaya che ke UMgha UDI jAya evo ? baporano samaya hoya ane sarasa AhAra karyo hoya to jhokAM Ave ne ? AthI (31)
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja amAre AyaMbila karIne jogamAM A sUtra bhaNAvAya che. tapa ane kriyAnuM kaSTa veryuM hoya pachI A sUtro AdarapUrvaka bhaNI zakAya. A to tamane vagara kare sAMbhaLavA maLyuM che tethI tenI kadara na hovAthI UMgha Ave che. bAkI A viSaya to UMgha uDADI de evo che. AtmAnuM - ApaNuM potAnuM astitva siddha thatuM hoya to te sAMbhaLavA mATe jAgatA rahevuM joIe ne ? ahIM paribhogadvAramAM jaNAve che ke je bhogya hoya teno bhoktA hoya ja. bhAtanI thALI pIrasI hoya to tene khAnAro koIkane koIka to hoya ja ne ? jeTalI khAvAnI cIja che te badhI bhogya che, teno bhoktA koIka hoya che. te rIte A zarIra paNa bhogya che to teno bhoktA paNa hovo joIe, te AtmA che. zarIrane bhoktA mAnI zakAya evuM nathI. pathArIthI mAMDIne vastra vagere jeTalI paNa cIja vaparAzamAM Ave che te badhI ja bhogya che. teno bhoktA AtmA che. jo zarIrane bhoktA mAnIe to maDadAne paNa bhogavaTo mAnavo paDe. maDaduM to bhoga ke upabhogano koI vyavahAra karatuM nathI. sava zarIra AtmA mATe bhogya hoya paNa bIjI vastuno to bhoktA zarIrane mAnI zakAya ne ? nA. AhArAdi bhogavaTAnI kriyA vakhate paNa zarIra bhoktA nathI. maDaduM AhAra kare ? nahi ne ? tethI nakkI che ke khAvAnI kriyA paNa zarIra dvArA AtmA ja kare che. gADI cAle che ke calAvanAra gADIne calAve che ? gADInI cAlavAnI kriyA paNa calAvanAranI preraNAne AbhArI che. te rIte khAvA-pIvA ke paheravAoDhavA vagereno vyavahAra zarIra dvArA AtmA ja kare che. mATe AtmA ja khAya che ane AtmA ja bhogave che. AtmA bhoktA che ane zarIra bhogya che. zarIra jo bhogya hoya to dhyAna bhoktAnuM rAkhavAnuM ke bhogyanuM ? pahelAM khAvAnuM sAcavavAnuM ke khAnArane sAcavavAno ? khAnArane ne ? khAnAra haze to khAvAnuM sAcaveluM kAma lAgaze. tema zarIrane sAcavavA pahelAM AtmAne sAcavavAnI jarUra che. Aje amArAM sAdhusAdhvIne paNa mUrakha kahevA paDe evuM che. kAraNa ke AtmAnuM mahattva samajIne AtmAnI sAravAra karavA mATe sAdhupaNAmAM AvyA pachI paNa zarIra pAchaLa ja doDAdoDa kare che. A mahApuruSoe AtmAnA astitvane jaNAvavA mATe, manAvavA mATe ATalA badhA prayAsa karyA che, Ama chatAM ApaNe AtmAne gauNa banAvI, zarIrane prAdhAnya ApIe to ApaNA jevuM mUrakha bIjuM koNa kahevAya ? (32) = (3) yoga : yoga eTale pravRttinuM athavA jJAnanuM sAdhana. ahIM mana, vacana, kAyA svarUpa karaNane yogasvarUpa jaNAvyA che athavA to mana ane sparzanendriyAdi pAMca indriyo svarUpa karaNane yoga tarIke jANavA. viSayone grahaNa karavAnuM sAdhana indriyo che jyAre jJAnane tathA sukhAdine grahaNa karavAnuM sAdhana mana che. manavacanakAyA svarUpa yoga athavA to pAMca indriyo ane manasvarUpa karaNa vaDe je kAMI pravRtti thAya che, teno prayojaka-kartA koIne koI hovo joIe, e kartA AtmA che. jema lAkaDAM kApavA mATenuM sAdhana kuhADo che, paNa te chedanakriyA suthAra vagara thatI nathI. kuhADAsvarUpa sAdhanano prayoktA jema anya che tema mana vagere yogano prayoktA je che te ja AtmA che. suthAra vinA kuhADAthI chedana thatuM nathI tema AtmA vinA mana ke indriya dvArA jJAna thatuM nathI. A rIte yoganA kAraNe AtmAnI siddhi thAya che. A rIte traNa lakSaNa joI lIdhAM. have cothuM lakSaNa karyuM che - e yAda che ne ? A badhuM tamAre yAda nathI rAkhavAnuM, amAre ja yAda rAkhavAnuM ne ? tamane dukAnamAM mAlanA bhAva eka vAramAM yAda rahI jAya, mobAIla naMbara paNa eka vAramAM yAda rahI jAya, paNa A badhuM yAda rAkhavAnuM na phAve ne ? (4) upayoga : upayoga e AtmAnuM adhyabhicArI lakSaNa che. je lakSaNa lakSyano tyAga na kare tene tenuM adhyabhicArI lakSaNa kahevAya. upayoga be prakArano che : sAkAra(vizeSa)upayoga ane anAkAra-nirAkAra(sAmAnya)upayoga. viroSa upayoga jJAnasvarUpa che, sAmAnya upayoga darzanasvarUpa che. A jJAnopayoga ke darzanopayoga kAyama mATe vidyamAna hovAthI tenA AzrayarUpe sadbhUta evA AtmAnI siddhi thAya che. jenA lakSaNano parityAga thato nathI te vastu sadbhUta hoya asadda na hoya. agni, uSNatArUpa potAnA lakSaNano tyAga karato na hovAthI agni sat che, eTale ke uSNatAnA AzrayarUpe jema agninI siddhi thAya che tema upayogarUpa lakSaNano paNa tyAga thato na hovAthI upayoganA AzrayarUpe AtmAnI siddhi thAya che. sa0 bebhAna avasthAmAM paNa upayoga hoya ? suSamapaNe upayoga hoya ja. bebhAna avasthAmAM paNa vedanA hoya che, mAtra e vyakta karI zakAtI nathI. zAstramAM daSTAMta ApyuM che ke koI mANasanA moDhAmAM (33)
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ DUcA nAMkhyA hoya, AMkhe pATA bAMdhyA hoya, nAka-kAna paNa baMdha karyA hoya, hAtha-paga bAMdhI dIdhA hoya, pAMce indriyonA vyApArane aTakAvI devAmAM Ave ane pachI soMya mAravAmAM Ave to tene vedanA thAya paNa te vyakta na karI zake ne ? tevI ja rIte ekendriyapaNAmAM ke bebhAna avasthAmAM vedanA thatI hovA chatAM te vedanA vyakta karI zakAya evI nathI hotI.. sava koI komAmAM hoya to tene samAdhi ApavA, nirdhAmaNA karAvavA javAya ? kadAca nirdhAmaNA karAvatI vakhate bhAna AvI jAya - evI saMbhAvanAthI karAvAya. joke samAdhi koInA vacanamAM nathI, ApaNI samajaNamAM che. bhagavAnanAM vacano paNa, ApaNe samajIe to ApaNane samAdhi Ape. ApaNI pAse jo samajaNa ja na hoya to mahAgopa ane mahAnirdhAmaka evA bhagavAna paNa ApaNane kAma na lAge, to bIjA kaI rIte samAdhi ApI zake ? sa0 bebhAna avasthAmAM zubha bhAva AvI zake ? pahelAM zubhabhAvamAM hoya ane pachI bebhAna thAya to zubha bhAva che - ema mAnI zakAya. sAdhubhagavaMto svAdhyAya karatAM DhaLI paDe to zubha bhAvamAM gayA kahevAya. tame paisA gaNatAM DhaLI paDo to azubhabhAvamAM gayA - ema ja mAnavuM paDe ne ? tethI kAyama mATe zubha bhAvamAM, zubha upayogamAM rahevuM. saha AyuSyano baMdha pahelAM paDI gayo hoya to ? AyuSyano baMdha paDI gayo haze to eka bhava bagaDaze, paNa ArAdhanA haze to bhavobhava sudharaze. zrI kRSNa mahArAjane, zrI zreNika mahArAjane AyuSyano baMdha paDI gayo hato chatAM ArAdhanA chellI ghaDI sudhI suMdara prakAre karI ne ? ArAdhanAno tyAga na karyo ne ? to tamane kema Avo vicAra Ave che ? upayoga e AtmAnuM asAdhAraNa lakSaNa che. azubha upayogamAM to AtmA kAyama rahevAno ja, tene zubha upayogamAM rAkhavA prayatna karavo che. zarIramAM upayoga nathI, kAraNa ke zarIra to jaDa che. tethI nakkI che ke upayogano je Azraya che te ja AtmA che. (5) kaSAya : kodhAdi kaSAyane karanAra AtmA ja che, zarIra nahi : AmAM to koI bemata nathI ne ? krodha, mAna, mAyA, lobha : A badhA paryAya zarIramAM (34) : ghaTatA nathI tethI A paryAyone dhAraNa karanAra Atmadravya sat che - e samajI zakAya che. jema kuMDala, mudrikA, mugaTa vagere paryAyane dhAraNa karanAra suvarNadravya che tema krodhAdiparyAyane pAmanAra je dravya che te AtmA che. kaSAya e karmasahita AtmAnuM lakSaNa che. zuddhaAtmA kapAya karato nathI. anAdithI AtmA azuddha che. azuddha AtmA karma bAMdhe che ane e karmanA kAraNe AtmA kaSAyAdi azubha avasthAne pAme che. kaSAya paNa AtmA kare che ane kaSAyano jya karIne upazAMta paNa AtmA ja thAya che. sava bhagavAnanA kAnamAM ThokAyelA khIlA kaDhAyA tyAre AtmA to zAMtaupazAMta hato, to zarIre ja rADa pADI ne ? zarIre rADa nathI pADI, zarIra dvArA AtmAe ja rADa pADI hatI. pIDA kAnamAM hatI, e pIDAno anubhava karavA chatAM AtmA sAbUta hato, lepAyo na hato. A to pIDA asahya hovAthI rADa paDI gaI. bAkI AtmAno samabhAva haNAyo na hato, mATe ciMtA karavAnI jarUra nathI. bhagavAna rADa pADe topaNa temane karmabaMdha na thAya, ApaNe to mauna rahIe toya karma bAMdhyA vinA na rahIe. koI ApaNo roga jANI na jAya mATe pIDA chupAvIe, vaTa mArIe to te mAyA ja che ne ? A mAyA paNa AtmA kare che ane lobha paNa AtmA kare che; zarIra nahi. zarIrane keTaluM joIe ? peTamAM paDyuM eTaluM ne ? be vastra maLe to zarIrane mATe to pUratAM che, chatAM vadhAre joItuM hoya to te AtmAne ja joIe che ne ? A rIte kaSAyane karanAra AtmA che - e siddha thAya che. (6) lezyA : kaSAyanI jema lezyAnA kAraNe paNa AtmAnI siddhi thAya che. A cothA adhyayanamAM jIvanuM astitva vistArathI samajAvyuM che. trIjA adhyayanamAM batAvelA AcAramAM TakavA mATe ane e AcAranA pAlana dvArA phaLa sudhI pahoMcavA mATe jIvanuM astitva svIkAravuM jarUrI che. jeo AtmAnA astitvane na svIkAre teo pApanA paMthe gayA vinA na rahe. anAcAranA tyAga ane AcAranA pAlana mATe AtmAnuM astitva samajAvavuM paDe, e astitvamAM hetuo batAvavA paDe, e hetuo dvArA siddha thayela azuddha AtmAne zuddha banAvavA mATe ratnatrayIno mArga batAvavo paDe, e mArge cAlatA je aticAra lAge te (35)
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaNAvavA paDe, e aticAra TALavAnA upAya batAvavA paDe. A badhAnA mULamAM AtmAnuM astitva kAma kare che. bhagavAnanA mArga pratye zraddhA jAge ane AtmAnuM astitva svIkArAya to koI pApa karI na zake. zarIranA roganA kAraNe pApanI zarUAta thAya che ane AtmAnuM astitva svIkAravAnA kAraNe pApano aMta Ave che. AthI ja ahIM niyuktimAM AtmAnA astitvane vistArathI jaNAvyuM che. sUtranA paramArthane samajAvavAnI bhUmikA racavAnuM kAma niyukti kare che. sUtrakAre je sUkSma vAto sthUla zabdo dvArA karI hoya te sUkSma vAtone vistRta rIte samajAvavAnuM kAma niyuktikAra tathA TIkAkAra kare che. pUrvapuruSo je paramAtmAnI vAto karI gayA che te vAtonA paramArtha sudhI pahoMcADavAnuM kAma TIkAkAra vagere karatA hoya che. je sahelAIthI samajAya evuM nathI. tene samajAvavA mATeno A prayatna che, sUtrakAra karatAM potAnuM pAMDitya batAvavA mATe A racanA nathI. 'niryuktimAM ghaNuM lAMbuMlAMbuM jaNAvyuM che' - ema kahIne tenI upekSA nathI karavI, 'vistArathI ane UMDANathI vAta karI che' - ema samajIne zraddhA keLavavI che. sUtramAM vistRta artha jaNAvavAnI kSamatA che kharI, paNa ApaNAmAM e sUtra uparathI samajavAnI kSamatA nathI, mATe niyukti ane TIkAno AdhAra laIne ApaNe enA tAtparya sudhI pahoMcavA mATe prayatna karIe chIe. lezyA eTale jenA kAraNe AtmA upara karma lAge, caTe - tevo padArtha. A vezyA pudagala dravyasvarUpa paNa che ane bhAva-pariNAmasvarUpa paNa che. AtmA sAthe karmane ekameka karIne e karmane tenA vipAka sudhI pahoMcADavAnuM kAma A lezyA kare che. te te prakAranAM zubhAzubha pudgalanA kAraNe zubhAzubha lezyAno pariNAma pedA thAya che - e vAta sAcI, paraMtu A pariNAma pedA karavAnuM kAma AtmA kare che. pudgalanuM AlaMbana laIne paNa pariNAma to AtmAmAM ja pedA thAya che. guMdaranA kAraNe vastune coMTADAya paNa suMdara lagADanAra koIka joIe ne ? tema leyAnA pudgalanuM AlaMbana lenAra paNa koIka hovo joIe - te ja AtmA che. zubhAzubha lekSAnA pariNAmathI yukta evuM pariNAmI dravya hovAnA kAraNe AtmA saM-vidyamAna che. jema dUdha, tevA prakAranA khaTAzayukta dravyanI sahAyathI dahIMrUpe pariName che tema AtmA paNa kRSNAdi dravyonI sahAyathI te te vezyAnA pariNAmavALo bane che. A leyAo karmanI sthitinuM niyamana kare che. leyAo karmabaMdhane evo cIkaNo karI mUke che ke tenA vipAka sudhI ApaNe pahoMcavuM ja paDe. mATe A leyAone TALavI che. leyAo azubha karmane jema nikAcita kare che tema zubha karmane paNa nikAcita kare che. azAtAnI jema zAtAne paNa nikAcita kare che. chatAM ApaNane zAtA bhogavavI game che ane azAtA nathI gamatI. zAtA paNa chevaTe karmano vipAka che ane saMsAramAM bhogavAya che. jene sAdhu thavuM hoya te zAtA bhogave nahi. zAtAne bAjue mUke ane azAtAnI udIraNA kare tenuM nAma sAdhu. dIkSA pALavI haze to zAtA sAtheno lagAva choDI, azAtA sAthe dostI bAMdhavI paDaze. du:khane gaLe lagADIne phare te ja dIkSA pALI zake. bhagavAna duHkhanI udIraNA karavA mATe anAryadezamAM gayA. ApaNe du:kha UbhuM na karIe, paNa AveluM du:kha rotAM rotAM bhogavavAne badale prasannatAthI bhogavI laIe - eTaluM to bane ne ? sukha bhogavavuM che ane du:kha TALavuM che : e barAbara nathI. bhogavavuM hoya to du:kha bhogavavuM che ane TALavuM hoya to sukha TALavuM che. ApaNe sukha na chUTake bhogavIe ke du:kha ? ApaNe jeTaluM sukha bhogavIe chIe, te sukha bhogavyA vagara cAle evuM nathI mATe bhogavIe chIe ke bhogavavuM che mATe ? ApaNI avirati badhI nikAcita hoya ane azAtA anikAcita hoya ema samajIne ja aviratine bhogavavAnuM ane azAtAne TALavAnuM kAma cAlu che ne ? Aje nahi to kAle sukhano rAga TALI du:kha bhogavavA taiyAra thavuM ja paDaze. abhavyane paNa eTalI zraddhA pAkI hoya che ke bhagavAnanA vacanathI viparIta vicAravuM nahi, bolavuM nahi ane vartavuM nahi. paraMtu enI dazA evI vicitra hoya che ke - AcAra cokhkhA paNa vicAra (pariNAma) bhaMgAra; zraddhA pAkI, paraMtu haiyuM koruMdhAkora ! ApaNe to bhavya chIe ne ? to haiyAnI zraddhAthI bhagavAnanuM vacana svIkArI levuM che. (7) zvAsozvAsa : lehyA pachI 'zvAsozvAsa' lakSaNe jaNAvyuM che. zrama karanAra majUra vagerene zvAsa caDhe che te jema pratyakSasiddha che tema zvAsa lenAra- mUkanAra je dravya che te AtmA che - evuM siddha thAya che. ahIM AtmAnAM je lakSaNo batAvyAM che temAMthI moTAbhAganAM lakSaNa zuddha AtmAnAM nathI, paraMtu sAthe ajIva-jaDanAM paNa nathI - eTaluM yAda rAkhavuM. ajIvanA dharmathI vilakSaNa evA zvAsozvAsAdi lakSaNanA AzrayabhUta jIvatattvane mAnyA vinA cAle evuM nathI. jaDa padArtha (37)
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ zvAsozvAsanI kriyA karato nathI. je zvAsozvAsa le che te AtmA ja che. ekendriya jIvo paNa zvAsozvAsa levAnuM kAma kare che. paraMtu tenA zvAsozvAsanI spaSTa pratIti thatI nathI tethI ahIM thAkI gayelA puruSanuM daSTAMta ApyuM che ke jemAM zvAsozvAsa spaSTapaNe jaNAya che. A zvAsozvAsane laIne ekendriya jIvomAM paNa jIvatva manAya che. ekendriya jIvomAM jIvatva je divase svIkArAze te divase sAdhu thayA vinA nahi cAle. Aje gRhasthapaNAmAM majethI jIvI zakAya che te ekendriyamAM jIva nathI dekhAto mATe, jene pANImAM, vanaspatimAM jIva dekhAyA kare te AraMbhasamAraMbhamAM jIvI zake kharo ? A rIte prANApAna-zvAsozvAsanA kAraNe AtmAnI siddhi thAya che. AkAzAdi padArtho jaDa-caitanyarahita hovAthI zvAsozvAsa letA nathI mATe nakkI che ke je zarIra zvAsozvAsa le che te AtmAthI yukta ja che. (8) indriya : zarIramAM rahelI indriyo jenA mATe kAma kare che te AtmA che. bArI-jharUkho hoya to temAMthI bahAra jonAra paNa koI hoya tema indriyo hoya to tene pravartAvanAra paNa koI hovo joie, te je che te AtmA che. joke pahelAM paNa AdAnalakSaNamAM indriyanI vAta karelI che tethI pharIthI A lakSaNa batAvavAnI jarUra na hatI, paraMtu nivRtti-indriya ane upakaraNa- indriya : ema be prakAranI indriyone AzrayIne be lakSaNa jaNAvyAM che. pahelAM upakaraNa-indriyanI vAta hatI, ahIM to nivRtti-indriyane AzrayIne lakSaNa batAvyuM hovAthI koI doSa nathI. indriyo je viSayone grahaNa kare che te bIjA mATe kare che, ane e bIjo je che te AtmA che. jeTalA acetana padArtho bhegA maLIne kAma kare che te bIjA mATe kare che - Avo sAmAnyathI niyama che. A rIte indriyo jenA prayojanathI pravarte che te AtmAnI siddhi thAya che. indriyo jaDa che ane AtmAnI nokarANI che chatAM paNa cetana evo AtmA vagara kAraNe indriyonI pAchaLa paDI ribAyA kare che. ATalAM dvArothI AtmAnI siddhi karyA pachI paNa ApaNe zarIranI pAchaLa ja doDIe to ApaNA jevuM mUrakha bIjuM koNa ? zarIra bhulAI jAya ane AtmA vIsarAya nahi - e mATeno A prayAsa che. vedana karanAra arthAt AhArano svAda lenAra ane AhArane pariNamAvanAra koIne koI kartA hoya che tema karmane grahaNa karanAra, karmanuM vedana karanAra ane karmanI nirjarA-kSaya karanAra je che te AtmA che. ApaNe AtmAne mAnyA pachI paNa karmane mAnIe chIe kharA ? karmagraMtha bhaNanAra-bhaNAvanAra paNa karmathI gabharAya nahi ne ? karmagraMtha bhaNIne chAtI evI majabUta karI nAkhI ke jANe karmano Dara bhAgI gayo - evuM ja jIvana ApaNuM che ne ? kSaNe kSaNe, samaye samaye sAta prakAranAM karma baMdhAya che, baMdhAyelAM udayamAM Ave che ane udayamAM AvelAM pAchAM navAM baMdhAvIne jAya che : AvuM jANyA pachI gRhasthapaNAmAM rahI zakAya ? sAdhupaNAmAM paNa karma baMdhAya che, paraMtu karmabaMdhanA pAMca hetumAMthI mAtra pramAda ane yoga : A be ja hetuthI karma baMdhAya che. mithyAtva, avirati ane kaSAyamayika baMdha sAdhupaNAmAM thato nathI. chaThuM-sAtame saMjavalananA kaSAya hovA chatAM tenI AdhInatA na hovAthI mAtra guNasthAnakapratyayika karmabaMdha thAya che, tethI te kaSAyapratyayika baMdhanI virakSA karAtI nathI. jo saMvalananA kaSAyane AdhIna thAya to sAdhune paNa kaSAyapratyayika baMdha thAya - e vAta judI. bAkI sAdhupaNA karatAM gRhasthapaNAmAM karmabaMdhanA hetuo vadhAre che. gRhasthapaNAmAM bahu bahu to mithyAtvapratyayika baMdha TALI zakAya. bAkI avirati vagerenA kAraNe karmabaMdha cAlu che, mATe gRhasthapaNAno tyAga karavo che. karmabaMdha karanAra AtmA che, tenI sAthe karmanI nirjarA karanAra paNa AtmA ja che - ema samajIne karmabaMdhane TALavApUrvaka karmanirjarA mATe prayatna karavo che. jJAnI bhagavaMta maLe ane jJAnIne jJAnI mAnIne temanI nizrA svIkArIe to karmathI bacAya. (12) citta, (13) cetanA, (14) saMjJAna, (15) vijJAna, (16) dhAraNA, (17) buddhi, (18) ihA, (19) mati, (20) vitarka : A cittAdi nava AtmAnA guNo che. tethI A guNonA AzrayarUpe Atmadravya siddha thAya che. jema rUpa, rasa, gaMdha vagere guNonA AzrayarUpe ghaTAdi dravyo pratyakSasiddha che tema cittAdi guNo dvArA AtmA nAmanuM dravya siddha thAya che. temAMthI (12) citta eTale kSayopazamabhAvanuM mana, ke je traNe kALanA viSayane grahaNa kare che. A bhAvamana saMjJIpaMcendriya jIvonI sAthe ekendriyAdi jIvone paNa hoya che. ekendriyAdi asaMjJI jIvone dravyamana hotuM nathI. dravyamana saMjJIpaMcendriyane hoya che. bhAvamana (39) (9-10-11) baMdha, udaya, nirjarA : karmano baMdha, karmano udaya ane karmanI nirjarA karanAra je che te AtmA che. je rIte AhArane grahaNa karanAra, AhAranuM
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSayopazamabhAvanuM hovAthI kevaLI bhagavaMtone nathI hotuM jyAre dravyamana to aghAtIno vipAka hovAthI kevaLIne hoya che. A rIte citta kSayopazamabhAvanuM hovAthI te AtmAno guNa che. citta karatAM (13) cetanA (caitanya) judI che. citta trikALaviSayaka hoya che jyAre cetanA pratyakSabhUta vartamAna arthane grahaNa karavAnA svabhAvavALI hoya che. (14) saMjJAna eTale saMjJA. pahelAM je joyuM hoya tenuM 'A te ja che' evA prakAranuM je anusmaraNa che tene saMjJA kahevAya che. (15) vijJAna eTale vividha prakAranuM jJAna. te te viSayamAM tevA tevA prakAranuM jJAna karavuM te vijJAna che. A vijJAna paNa AtmAno guNa che. (16) dhAraNA e avismRti, smRti ane vAsanA : ema traNa prakAre che. jAtismaraNa jJAnano samAveza smRtisvarUpa dhAraNAmAM thAya che, ane vAsanAtmaka saMskAra to asaMkhyAtavarSanA AyuSyavALAone asaMkhyAta kALa ane saMkhyAtavarSanA AyuSyavALAone saMkhyAta kALa sudhI hoya che. parathI nirapekSapaNe arthanI vicAraNA karavI arthAt padArthanuM jJAna karavuM tene (17) buddhi kahevAya che. A sthANu (TUMThuM) che ke puruSa che : AvA prakArano saMzaya paDyA bAda sabhUta evA TUMThuM ke puruSa svarUpa arthanA nirNayane anurUpa evI je vicAraNA tene (18) ihA kahevAya che. tyAra bAda A 'puruSa ja che' athavA 'pUMThuM ja che" evA prakArano nizcayAtmaka bodha ke jene zAstrIya paribhASAmAM apAya kahevAya che te (19) mati che. ane A vastu A rIte ja ghaTe che - saMgata thAya che - evA prakAranI arthanI saMbhAvanA vicAravI tenuM nAma (20) vitarka. A rIte cittathI mAMDIne vitarka sudhInA guNo guNI evA AtmA vinA rahI zake nahi mATe te guNonA AzrayarUpe Atmadravya siddha thAya che. lakSaNadvAra pachI astitvadvArA jaNAvyuM che. ahIM niryuktimAM AgaLanAM dvAronuM varNana vistArathI karyuM che, paraMtu ApaNI pAse samaya ocho che. haju sudhI ApaNe cothA adhyayananA sUtranI zarUAta paNa karI nathI. tethI ApaNe sAmAnyathI ja tenI vicAraNA karI levI che. astitvadvAramAM jaNAvyuM che ke 'AtmA' e zuddha (kevala) pada hovAnA kAraNe te padathI vAyu AtmapadArtha siddha ja che. je zuddha pada hoya tenuM vAcya koIne koI hoya ja - evo niyama che. AtmA nathI' - ema kahenAra ja AtmAnI siddhimAM niyAmaka che. kAraNa ke jeno pratiyogI prasiddha na hoya tevo abhAva hoto ja nathI. je vastu jagatamAM kyAMka prasiddha hoya teno ja abhAva manAya che. A rIte AtmAnuM astitva siddha thayA pachI AtmAnA svarUpamAM je matabhedo che tenA nirAkaraNa mATe ahIM AtmAnuM svarUpa paNa jaNAvyuM che. AtmAmAM nityAnityatva, mUttamUrNatva, dehavyAdhitva-jagavyApitva vagere paraspara viruddha evA aneka dharmo ghaTe che. dravyathI AtmA nitya che ane paryAyathI anitya che. Atmadravya anAdithI che ane anaMtakALa sudhI rahevAnuM che - tethI AtmA dravyarUpe nitya che. dareka gatimAM pharanAra AtmA eno e ja hovAthI dravyathI AtmA nitya che ne te te manuSyAdi gatinI zarUAta ane aMta Avato hovAthI manuSyAdi paryAyarUpe AtmA anitya che. e ja rIte AtmA kArmaNavargaNAnAM pulothI joDAyelo hovAnA kAraNe mUrta che ane nitya hovAnA kAraNe amUrta che. je amUrta hoya te nitya hoya. AtmA nitya che mATe amUrta che - e samajI zakAya che. anAdithI karmathI yukta evo AtmA paNa karmathI mukta bane eTale tenuM amUrtatva pragaTa thAya che. pANI nirmaLa hovA chatAM dUdha sAthe bhaLe to dhoLuM thaI jAya. tema AtmA zuddhaamUrta hovA chatAM karma sAthe bhaLe to mUrta bane che. AtmA anAdithI karmasaMbaddha hovA chatAM e karmarahita banI zake che. aupAdhika vastunA kAraNe zuddha vastumAM vikRti AvI zake, paNa teno artha e nathI ke e vikAra kAyama mATe Take. upAdhi jAya to vastu zuddha banI zake che - e ja rIte AtmAnI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAta bhAgathI mAMDIne cauda rAjaloka sudhInI hoya che. nigodamAM aMgulanA asaMkhyAtabhAga jeTalI avagAhanA hoya che. kevalI samughAta vakhate cauda rAjaloka jeTalI avagAhanA hoya ane te sivAya asaMkhyAta AkAzapradezanI avagAhanA hoya che. e ja rIte AtmA eka paNa che ane aneka paNa che. jAtirUpe AtmA eka che, paNa vyaktirUpe aneka che. je AtmA eka ja hota to badhA AtmA ekI sAthe mokSamAM jatA rahyA hota. vyaktirUpe aneka hovAthI krame karIne AtmAno mokSa thAya che. nigodamAM eka zarIramAM anaMtA AtmAo rahe che, te AtmAo vyaktirUpe anaMtA hovA chatAM zarIrarUpe eka che. kAraNa ke tyAM anaMtA AtmAonuM zarIra eka ja hoya che. nigodamAM eka zarIramAM anaMtA AtmAo sAthe rahIne AvelAne paNa ahIM sAthe rahevAnuM phAvatuM nathI ne ? (41)
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ tethI tamAre tyAM ane amAre tyAM judA rahevA mAMDyA che. 'mane nahi phAve - evuM je kahe tene samajAvavuM ke je ahIM nahi phavaDAvo to pharI tyAMnI (nigodanI) saMkaDAzamAM javuM paDaze. haiyuM sAMkaDuM rAkhavAne badale vizALa rAkhIe to koI jAtanI saMkaDAza naDe nahi. jyAM sudhI karmo paDyAM che tyAM sudhI AvuM ja cAlavAnuM che. e karmonA vipAka pUrA karavA mATe sAdhupaNuM che. karmanA vipAka bhogavIne pUrA karavA che ane navA karmo bAMdhavAM nathI : to ja karmarahita banAze. sa0 AtmA karmono kartA paNa che ane bhoktA paNa che ne ? mAtra kartA-bhoktA ja nathI, sAthe saMsartA ane parinirvAtA che - eTaluM yAda rAkhavuM. A to kartAbhoktA bolavAmAM majA Ave che. kAraNa ke puNya bAMdhavA maLe ne bhogavavA maLe. saMsarvA bolo to khyAla Ave ke narakatiryaMcamAM paNa javuM paDe che ane parinirvAtA bole to eTaluM yAda Ave ke AtmA sarvathA karmarahita banI mokSe jaI zake evo che. AtmAmAM mukta thavAnI yogyatA che - e jANIne AnaMda thAya ne ? A yogyatA pakavavAno upAya paNa che. dharma karavAnI utAvaLa karavA pahelAM yogyatA pakavavAno puruSArtha karavAnI jarUra che. A cothA adhyayananuM nAma paDachavanikAya adhyayana che. temAMthI jIvanuM svarUpa ApaNe sAmAnya vistArathI joyuM. tyAra bAda ahIM nikAyanuM paNa varNana karyuM che. nikAyano artha sAmAnyathI samUha thAya che. cha prakAranA jIvonA samUhanuM varNana AmAM kareluM che, mATe tenuM nAma pachavanikAya adhyayana che. A rIte nAmaniSpanna nikSepAnI vAta pUrI karIne sutrAlApaka niSpanna nikSepAnA avasare zuddha evA sUtranuM uccAraNa karI jaNAvavAnuM che. A sUtra dvAdazAMgIno aMza che. A sUtranuM adhyayana-adhyApana sAdhusAdhvIne uddezIne hovA chatAM tamArI AgaLa A vaMcAya che tenuM kAraNa eka ja che ke tamAre paNa sAdhu thavuM che. tamane sAdhu thavAnuM mana che ne ? sa0 sAdhupaNuM sAruM to lAge che, paNa levAnI IcchA nathI thatI. duniyAnAM keTalAM kAma icchAthI karyo ? keTalI icchAo pUrI karI ? A saMsAranAM moTA bhAganAM kAryo icchA vagara ja karo cho ne ? to anaMtajJAnIoe batAvelA mArgamAM icchAnI rAha zA mATe jovI ? je kAryo jarUrI lAge te icchA vinA paNa karo ne ? to ahIM zA mATe vicAra karo cho ? vItarAgaparamAtmAnA zAsananA paramArthane vicAranArA, samajanArA pariNAmanI rAha joIne besI na rahe, bhaviSyanA pariNAmano vicAra karI cAlI nIkaLe. mArga to aNIzuddha che, e mArge cAlavAnuM mana keTaluM che - e pUchavAnI jarUra che. ApaNA pariNAmane jovA karatAM jJAnIe batAvelA pariNAmano vicAra karatA rahIe to cokkasa bhAvadIkSA pariNAma pAmyA vagara na rahe. Aje ApaNe cothA adhyayananA sUtranI zarUAta karavI che. amAre tyAMnI praNAlikA suMdara che ke pahelAM sUtra kaMThastha karAvI pachI arthanI vAcanA ApavI. A krame sUtra-artha grahaNa karyA hoya to te sArI rIte pariNAma pAmyA vagara na rahe. A to mahApuruSoe karuNA karIne tamane sUtra vagara paNa artha samajAvavAnuM kahyuM che. temano Azaya to udAtta hato, ApaNI pravRtti ene anurUpa nathI. 'yogyatA vinAnAne dharma na maLe" ema kahIe to mUkIne jatA rahe, paNa yogyatA meLavavA na rahe. tethI yogyatA vagaranA paNa yogya bane - e AzayathI Ano artha jaNAvAya che. surya me AusaMteNa (AusaM teNa) bhagavayA evamakkhAyaM - iha khalu chajIvaNiyA nAmajAyaNaM, samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM kAsaveNaM paveiyA suakkhAyA supannattA seyaM me ahijiuM ajjhayaNaM dhammapaNNattI / kayarA khalu sA chajjIvaNiyAnAmajjhayaNaM samajeNaM bhagavayA mahAvIreNaM kAsaveNaM paveDyA suakkhAyA supannattA seyaM me ahijiuM ajjhayaNaM dhammapannattI ? / imA khalu sA chajjIvaNiyA nAmajjhayaNaM samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM kAsaveNaM paveDyA suakkhAyA supannattA seyaM me ahijiuM ajjhayaNaM dhammapannattI / / zrI sudharmAsvAmI jaMbU nAmanA potAnA ziSyane uddezIne kahe che ke - (maDAM tenuM paviyA) he AyuSyamAna ! jJAnAdi aizvaryathI yukta evA te zrI vardhamAnasvAmI bhagavAna pAsethI meM A pramANe sAMbhaLyuM che ke (athavA mAvasaMte gurucaraNe rahelA evA meM A pramANe sAMbhaLyuM che ke) - A zrI jinezvara bhagavaMtanA pravacanamAM javanikA nAmanuM adhyayana, kAzyapagotravALA zramaNa bhagavAna zrI mahAvIrasvAmIe pote jAte kevaLajJAnathI joIne prakarSe karIne jaNAvyuM che, (43)
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ devamanuSyadAnavonI sabhAmAM sArI rIte kaheluM che tema ja je rIte jaNAvyuM che te ja rIte samyarUpe tenuM Asevana paNa karyuM che; te aghyayana (dharmaprajJapti:) dharmane prakarSe jaNAvanAra hovAthI tenA kAraNe cittanI vizuddhi prApta thAya che. tethI te chajIvanikAya adhyayananuM paThana-zravaNa-paribhAvana karavuM e mArA AtmA mATe zreyaskara-kalyANakArI che. ahIM ziSya prazna kare che ke e SaDjavanikAya nAmanuM adhyayana kayuM che ? tyAre guru bhagavaMta kahe che ke - te adhyayana A pramANe che. A adhyayananI zarUAtamAM zrI sudharmAsvAmIjI zrI jaMbUsvAmIne AyuSyamAna tarIke saMbodhIne pachI bhagavAnanI vAta jaNAve che. zrI zayyabhavasUri mahArAje AvI zailIthI nirUpaNa karyuM che tenI pAchaLa paNa viziSTa bodha ApavAnuM tAtparya che. ziSyanuM A rIte vizeSaNa ApavA dvArA e jaNAvavuM che ke samarthajJAnI evA gurubhagavaMte guNavAna evA ziSyane AgamanAM rahasya jaNAvavAM joIe, nirguNane nahi. AyuSyamAna e suMdara saMbodhana che. game teTaluM sAruM karavAnuM mana hoya, UMcAmAM UMcuM jIvana jIvavAnuM mana hoya paNa AyuSyano sAtha na hoya to kazuM karI zakAya nahi. jJAnAdinI sAdhanA mATe paNa AyuSya dIrgha hoya, gaNanApAtra hoya e jarUrI che. AthI sAdhanAnI A dIrghAyuSyasvarUpa yogyatA jaNAvavA dvArA anya yogyatAne upalakSaNathI jaNAvI che - ema samajavuM. A rIte ziSyane saMbodhIne jaNAve che ke "meM bhagavAna pAse A pramANe sAMbhaLyuM che.' 'sAMbhaLyuM che' evuM jaNAvavA je zrutam padano prayoga karyo che, tenI TIkA karatAM jaNAvyuM che ke trUyate tar kRti zrutam - 'je saMbhaLAya che te zruta' A rIte zrutanI sAmAnyathI vyAkhyA karyA bAda teno vizeSa artha karatAM jaNAve che ke prativiziSTa arthanA pratipAdana mATe je tatpara hoya tene zruta kahevAya. loko je jANe che, jAte samajI zake che tenA mATe zruta-zAstranI jarUra nathI. AthI zruta prativiziSTa arthane jaNAvanAra hoya che. je vAta ApaNe jANIe chIe te vAta jo zAstramAM batAvelI hoya topaNa tenA daSTikoNamAM vizeSatA cokkasa hoya. zAstramAM saMsAranA sukhanuM varNana Ave topaNa te tenI heyatA, anityatA jaNAvavA mATe batAvyuM hoya. dharmanI kaSTakAritAnuM varNana Ave topaNa te dharmanI asAdhAraNa upAdeyatA samajAvavA mATe hoya. jemAM ApaNA nukasAnanI nahi, lAbhanI vAta hoya; ahitanI nahi, hitanI vAta hoya tema ja je iSTa phaLa sudhI (44) pahoMcADanAra hoya tene prativiziSTa artha kahevAya ane AvA arthane jaNAvavA mATe je tatpara hoya tene zruta kahevAya. tame sAdhu pAse zAstra samajavA jAo ke vAto karavA mATe ? zAsana-samAcAranI Apa-le karavA mATe jAo ke AgamanAM rahasyo samajavA mATe ? zrI vItarAgaparamAtmA pAse sAdhuo zuM sAMbhaLatA hatA ane ApaNe vItarAganA sAdhuo pAse zuM sAMbhaLIe chIe : e beno vicAra karavAnI jarUra che. A zrutanI vyAkhyA jo yAda rahI jAya to tamArA ke amArA jIvanamAMthI badhI ja vikathAo dUra thaI jAya. ApaNA doSone batAve, ApaNA guNono AvirbhAva karI Ape ane krame karI paramapade pahoMcADe te prativiziSTa artha. sAdhu pAse javAmAtrathI satsaMga nathI thaI jato. sAdhu pAse jaIne zuM vAta karIe chIe tenA AdhAre satsaMga gaNAya che. je tame jANo cho te batAvavA mATe vyAkhyAna nathI, je tamAre jANavAnuM bAkI che te jaNAvavA mATe vyAkhyAna che. saMsAramAM sukha kaI rIte meLavavuM e to tame jANo ja cho, tethI tenA mATe vyAkhyAna ApavAnI jarUra nathI. saMsArathI chUTIne mokSe javAno mArga kayo che - e samajAvavA mATe vyAkhyAna che. Aje saMsAra choDIne sAdhu thavAno upadeza Ape - evI dezanA lagabhaga gamatI ja nathI. tenuM kAraNa eka ja che ke haju sudhI saMsAranuM sukha ja game che. vastu sArAmAM sArI hoya, pIrasanAra paNa sAro hoya chatAM tenI ruci na jAge to mAnavuM paDe ne ke peTa bagaDyuM che ! mAtra AkarSaka padonI racanA zrutasvarUpa nathI, je prativiziSTa arthane jaNAve che te zruta che. A ja AzayathI paramAtmAnI stavanA paNa arthathI gaMbhIra evAM stotro vaDe karavAnI kahI che. padonuM lAlitya hoya eTalAmAtrathI kAma na thAya, thoDA zabdomAM gaMbhIra artha jaNAvavA tatpara evAM stotro hovAM joIe. ApaNane to artha sAthe koI nisabata nathI ne ? tamane zemAM majA Ave ? arthagaMbhIra stotro bolavAmAM ke maMtrAkSaro bolavAmAM ? A to kahe 'uvasaggahara bolavAthI mAthuM UtarI jAya, zAMti sAMbhaLavAthI zAMti sthapAya...' ApaNe kahevuM paDe ke - A maMtrAkSaro tamane saMsAramAM sukhI banAvavA ke tamAruM du:kha TALavA mATe nathI. maMtra to tene kahevAya che ke je (mananAt trAyate) manana karavA dvArA A saMsArathI tAre. jemAM saMsArathI taravAno upAya batAvelo hoya tevAM padonI racanAne zruta kahevAya che. jene sAmAnya arthamAM ja saMtoSa hoya tene zruta na maLe. ziSya (45)
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ evo hovo joIe ke jene kahetAM guru na thAke. guru ziSyane je pado jaNAve che te pado vizeSa arthane samajAvanAra hoya to tene zruta kahevAya. A rIte zrutanI vyAkhyA karIne have tenI bIjI vizeSatAo jaNAve che ke je vAgyogamAtrasvarUpa che, te zruta che. te vakhate vacanano vyApAra mukhyapaNe hoya che, kAyAno vyApAra temAM bhaLelo hoto nathI. ziSyane vAcanA Ape guru tyAre pravacanamudrAmAM Ape. vAcanA ApatI vakhate vaktAnI kAyAmAM vikAra dekhAya to te tenA jJAnanI, tenI vANInI khAmIne sUcave che. jenI pAse jJAna nakkara hoya te zarIra na halAve; tenI kAyA saMlIna hoya, mAtra vANIno vyApAra cAlu hoya. hAtha UMcA karavA, pATa upara hAtha pachADavA vagere kAyAno vyApAra jemAM na hoya tevA vacanayogasvarUpa zruta hoya che. kuzaLa vaktAnI vANI ja vedhaka hovAthI tene kAyAno vyApAra karavo paDato nathI. tyAra bAda jaNAve che ke A zruta zrI tIrthaMkara paramAtmAnA mukhakamaLamAMthI nIkaLeluM hovAnI sAthe zrotAonA karNayugalasvarUpa bakholamAM praveza pAmeluM hoya to ja te zruta kahevAya che. zrotA bedhyAnapUrvaka sAMbhaLe ke UMghamAM sAMbhaLe to tene zruta nathI kahevAtuM. tema ja je kSayopazamabhAvanA pariNAmanA AvirbhAvanuM kAraNa hoya te zruta kahevAya che, je audiyakabhAvane puSTa kare tene zruta na kahevAya. bhagavAnanuM vacana sAMbhaLyA pachI 'e ja sAcuM che' evuM lAge to kSayopazamabhAva Avyo ema samajavuM. vacana sAruM lAgyA kare - e audiyakabhAvanuM lakSaNa che ane vacana sAcuM lAge - te kSayopazamabhAvanuM lakSaNa che. sAcA ane sArAmAM aMtara che. vacanane sAcuM mAnanAra e vacana mujaba jIvana goThavavA mATe tatpara bane che, jyAre vacanane sAruM mAnanArAnuM haiyuM halI jAya toya pote tyAM ne tyAM ja Ubho rahe che. rohiNiyo cora bhagavAnanuM eka vacana sAMbhaLIne cora maTI gayo. rohiNiyA corane tenA pitAe bhagavAnanuM vacana sAMbhaLavAnI nA pADI hatI. kAraNa te mAnatA hatA ke bhagavAnanI vAta sAMbhaLe te corI na karI zake. eka vAra samavasaraNa pAsethI pasAra thatAM, bhagavAnanuM vacana kAne na paDe te mATe kAnamAM AMgaLI nAMkhIne jatAM tenA pagamAM kAMTo vAgyo. e kAMTo kADhavA mATe kAnamAMthI AMgaLAM kADhyAM te vakhate teNe bhagavAnanuM eTaluM vacana sAMbhaLyuM ke - devo jamInathI cAra AMgaLa adhdhara cAle che ane AMkhanI pAMpaNa halatI nathI hotI, temanAM netro animeSa hoya (46) che.' A rohiNiyo cora pakaDAto na hato. tethI tene pakaDavA mATe zrI abhayakumAre vyUha racyo. rohiNiyAne kAMika khavaDAvIne bebhAna karI rAjamahelamAM lai AvyA. tyAM devalokanI racanA karI hatI, devadevIo tyAM pharI rahyA hoya tevuM vAtAvaraNa khaDuM kareluM. tyAM zayyAmAM tene suvADyo. jyAre te bhAnamAM Avyo tyAre jANe devalokamAM utpanna thayo hoya tema devIo tene vIMTaLAI vaLI ane pUchavA lAgI ke 'tame pUrvabhavamAM kayAM kuta ane duSkRta karelAM ?' zrI abhayakumArane ema ke pote devalokamAM utpanna thayo che ema samajIne rohiNiyo corInI kabUlAta karI leze. paraMtu rohiNiyAe joyuM ke A badhA to jamIna para cAle che ne AMkho paTapaTAve che - tethI te samajI gayo ke A kAvataruM lAge che. AthI tyAM paNa te khoTuM bolIne chUTI gayo. paraMtu te vakhate tene vicAra Avyo ke bhagavAnanuM eka vacana sAMbhaLavAthI motanI sajAmAMthI bacI gayo to badhAM vacana mAnuM to mArA AtmAnuM kalyANa thayA vinA na rahe. AthI corI karavAnuM choDIne dIkSA levA taiyAra thayo : AnuM nAma kSayopazamabhAva. teNe evuM na vicAryuM ke eka vacanathI maMtrIne chetaryA to have bIjA vacanathI rAjAne chetaruM ! tame zuM karo ? thoDo dharma karavAthI ahIM sukhI thayA to devalokanAM sukho meLavavA vadhu dharma karavA taiyAra thai jAo ne ? - AnuM nAma audiyakabhAva. bhagavAnanuM vacana jalasA karavA mATe nathI mAnavAnuM, kaTa bhogavavA mATe mAnavAnuM che. jene kaSTa bhogavavuM nathI te jalasA karavA mATe bhagavAnanuM vacana mAne che ema samajI levuM. - jyAM sudhI kAna che tyAM sudhI sAMbhaLavAnuM to banavAnuM ja che, paraMtu 'zuM sAMbhaLavuM' ne 'zuM na sAMbhaLavuM' teno viveka ApaNe jAte karavAno che. jene mokSanI ArAdhanA karavI hoya teNe auyikabhAvanI vAta na sAMbhaLavI, vItarAgaparamAtmAe kahelI vAta ja sAMbhaLavI. je zveta sAMbhaLavAnuM che tenI vyAkhyA ahIM sarasa karI che. 'konI pAse sAMbhaLavuM ?' te mATe jaNAvyuM ke vItarAga paramAtmA pAse sAMbhaLavuM. 'kaI rIte sAMbhaLavuM ?' to kahyuM ke kAnamAM pese e rIte apramattapaNe sAMbhaLavuM. 'zuM sAMbhaLavuM ?' to kahyuM ke - prativiziSTa artha sAMbhaLavo ane 'zA mATe sAMbhaLavuM ?' te mATe jaNAvyuM ke kSayopazamabhAvamAM pariName te mATe sAMbhaLavAnuM che. je mokSamArganuM aMtara vadhArI Ape te audiyakabhAva ane e aMtara kApI Ape te kSayopazamabhAva. ApaNe ATalAM varasothI vyAkhyAna sAMbhaLIe chIe, (47)
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApaNuM aMtara vadhyuM che ke ghaTyuM che - enI vicAraNA karI che kharI ? tame vyAkhyAna sAMbhaLo - eTale tamArI zrutanI sAdhanA pUrI thaI jAya ane ame thoDuMghaNuM bhaNI laIe eTale amArI zrutanI sAdhanA pUrI thaI jAya; kSayopazamabhAva pariNAma pAmyo ke nahi - e vicAravAnI phurasada koIne nathI ! mAna maLe to bhaNavAnI majA Ave - e audayika bhAva che, AtmA sudhare e rIte bhaNavAnuM game tyAre yopazamabhAva Avyo - ema samajavuM. TIkAkArazrIe zratanI vyAkhyA A rIte karavA dvArA ApaNI AMkho ughADI ane ApaNA kAna kholyA che. ApaNe jAte samajIne ApaNI ArAdhanA karavA lAgI javuM che. jAtane samajAvIne amalamAM mUkavuM te kSayopazamabhAvanuM zrata, jAtanA badale bIjAne samajAvavA nIkaLavuM te audayikabhAvanuM zrata. anAdikALathI audayikabhAvanA saMskAra eTalA gADha che ke dharma karavA chatAM e saMskAra halatA nathI. kadAca saMskAra maMda paDe topaNa ApaNI pravRtti ja evI che ke e saMskAra pAchA UbhA thAya. tapa karyA pachI paNa pAraNuM evuM karIe ke tapanA saMskAra bhUMsAI jAya ane khAvAnA saMskAra ja daDha thAya ! bhakti karanArA game teTalI bhakti kare, paNa bhakti lenArAe to potAnuM dhyAna rAkhavAnuM cUkavuM na joIe. mAsakSamaNanuM pAraNuM kevuM karIe ? mahinA sudhI khAdhA vagara rahI zakAya evo abhyAsa jeNe pADyo hoya te to pAraNe be dravya ochAM vApare. enA badale cAra pravAhI vadhAre vApare to te kSayopazamabhAvano tapa kyAMthI kahevAya ? rojanA dainika AhArathI adhikanI apekSA pAraNe jAge - tevo tapa nathI karavo. tapa kare tene to AhAra vagara rahevAnI Teva paDI hovAthI te to pAraNe be vastu ochI vApare. sa0 pAraNe jarUra paDe eTale vApare. trIsa divasa jarUra hovA chatAM tapa karavo hato mATe na vAparyuM ne ? tema pAraNe paNa tapanA saMskAra rAkhavA che mATe nathI vAparavuM. sava gharanA loko banAve to ? teo bhaktinA saMskAra pADavA bhale banAve, ApaNe tyAganA saMskAra pADavA mATe vAparavuM nathI. sukhanI icchA upara kApa mUkyA vinA kSayopazamabhAvano tapa nahi Ave. kSayopazamabhAvane pAmelo to kahe ke 'saMsAranuM sukha have gamatuM nathI, du:kha Ave to Dara nathI lAgato. pahelAM thoDA sukhamAM lepAI jato hato have sukhanA DhagalAmAM paNa mana bhaLatuM nathI. pahelAM thoDuM du:kha Ave toya bhAgAbhAga karato hato have ghaNuM du:kha Ave toya gabharAmaNa thatI nathI...' saMsAranA sukha tarapha cAlavuM te audayikabhAva ane saMsAranA sukha uparathI najara khase te kSayopazamabhAva. dharma karavA chatAM sukha uparathI najara khase nahi to kSayopazamabhAva na Ave. mAtra pravRtti jevI te audayikabhAva, pravRtti pAchaLanA pariNAmane tapAsavA te kSayopazamabhAva. sAdhubhagavaMta kkIra na hoya, AjJAMkita hoya. phakIratA to mAnasanmAnanI apekSAthI paNa AvI jAya jyAre AjJAMkita banavA dareka jAtanI apekSAo mUkavI paDe. keTalo dharma karIe chIe, keTalA vakhatathI dharma karIe chIe e jovuM te audayikabhAva ane dharma kevo karIe chIe te jevuM - e kSayopazamabhAva. tame paNa dhaMdho keTalo karyo - e juo ke kevo karyo che - e juo ? je mAtra kriyAmAM joDI rAkhe te audayikabhAva ane kriyAnA phaLa sudhI pahoMcADe te kSayopazamabhAva. AvA kSayopazamabhAvanA kAraNabhUta vacana barAbara ekAgratAthI sAMbhaLeluM hoya, eka paNa zabda AghopAcho karyA vagara grahaNa kareluM hoya tene zruta kahevAya che. A vacana konI pAse sAMbhaLyuM che te jaNAvatAM zrI sudharmAsvAmIjI kahe che ke teNe bhagavayA', te eTale traNe bhuvananA svAmIrUpe prasiddha evA bhagavAna pAse sAMbhaLyuM che. ahIM bhagavAnano artha karatI vakhate 'bhaga'nA cha artha karI batAvyA che : (1) samagra aizvarya, (2) rUpa, (3) yaza, (4) lakSmI, (5) dharma ane (6) prayatna. A chaye prakAranA bhaganA je svAmI hoya tene bhagavAna kahevAya che. zrI tIrthaMkara paramAtmAmAM A chaye vastu utkaTa koTinI hoya che, AthI temane bhagavAna kahevAya che. joke aizvaryAdi sAmAnya janamAM paNa jovA maLe che, paraMtu gaNanApAtra, utkaTa koTinA aizvaryAdi jemanAmAM hoya tene ja bhagavAna kahevAya che. jema dhana to bhikhArI pAse paNa hoya che, chatAM tene dhanavAna nathI kahetA. gaNanApAtra, puSkaLa dhana jenI pAse hoya tene ja dhanavAna kahevAya che tema ahIM paNa utkaTa koTinA aizvarya vagere tIrthaMkara paramAtmAmAM hovAthI teone ja bhagavAna kahevAya che. paramAtmA traNa bhuvananA svAmI hovAthI samagra aizvaryanA dhaNI che. teozrInuM rUpa evuM adbhuta hoya che ke asaMkhyAta indro bhegA thAya topaNa
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ teozrInA eka paganA aMgUThA jeTaluM paNa rUpa vikarSI zakatA nathI. bhagavAnano yaza to cAre dizAmAM phelAyelo hoya che. teozrInI aSTa mahAprAtihAryAdi svarUpa lakSmI sarvazreSTha che. A pahelA cAra guNa audiyakabhAvanI vizeSatAne jaNAvanArA che. jyAre bAkInA be kSayoparAmabhAvanI vizeSatAne jaNAvanArA che. bhagavAne je cAritradharmanuM pAlana karyuM ane vIrya phoravyuM te utkaTa koTinuM hatuM, bhagavAne kevaLajJAna pAmavA je dharma Acaryo ane je prayatna Adaryo enA karatAM anaMtamA bhAgano dharma ane prayatna ApaNane batAvyo che. AvA bhagavAna pratye paNa bahumAna jAgatuM na hoya to tenuM kAraNa e che ke bhagavAnanI vAta gamatI nathI. jo bhagavAnanI vAta gamI jAya to bhagavAna pratye bahumAna jAgyA vinA na rahe. Ama chatAM koI vAra vyakti pratye bahumAna jAge to vAta gamyA vagara na rahe. mATe bhagavAnanuM vAstavika svarUpa ahIM 'bhaga'nA aneka artha karavA dvArA samajAvyuM che. A bhagavAne kevaLajJAnathI joIne jaNAvyuM che ke - A lokottaramArgamAM pRthvIkAya, apkAya vagerethI mAMDIne trasakAya sudhInA chajIvanikAyane jaNAvanAruM adhyayana che. sAdhubhagavaMtane virAdhanA TALavAno bhAva hovAthI temane sauthI pahelAM jIvanuM svarUpa samajAvyuM che ane ziSya paNa virAdhanAno bhIru hovAthI chajIvanikAyanuM nAma sAMbhaLatAM ja tarata pUche che ke - te chajIvanikAya nAmanuM adhyayana karyuM che ?... Aje sAdhusAdhvI vihArAdimAM bhegA thAya to paraspara kevI vAta kare ? kayuM kSetra sAruM che ? tyAM keTalA loko Ave che ? vyAkhyAnamAM keTalA Ave che ? pratikramaNamAM keTalA Ave che ? gocarInAM gharo keTalAM che ?... AvuM AvuM ja pUche ne ? jyAre bhagavAnano sAdhu to kSetra mATe pUche toya paraThavavAnI jagyA vagerenA viSayamAM pUche ane te paNa virAdhanAthI bacavAnA AzayathI pUche. bAkI to kSetra eka ja sAruM che - siddhakSetra ! saMyamanI sAdhanAmAM anukULatA karI Ape ne mokSanI najIka pahoMcADe te kSetra sAruM. ahIM ziSye zaMkA karatI vakhate gurunAM dareka padono anuvAda karIne zaMkA karI che, mAtra ekAda pada dvArA zaMkA nathI karI. A rIte tochaDA zabdano prayoga na karatAM anuvAda karIne zaMkA karavAthI guru pratye AdarabhAva sUcita thAya che. gurunI vAta barAbara sAMbhaLIne, samajIne pachI prazna pUchyo che - e paNa AnA parathI jaNAya che. AthI guru paNa ziSyanA vinayabhAva ane jijJAsAbhAvane anurUpa javAba Ape che. ziSya (50) jo uddhatAithI prazna pUche to guru paNa tochaDo javAba Ape. ziSya jo jijJAsAbhAve pUche to guru paNa tenI jijJAsAno saMtoSakAraka javAba Ape. ziSye prazna pUchavA pahelAM gurunA abhiprAyane barAbara spaSTa karIne pachI pUchavuM joIe. ane gurue paNa ziSyanA praznane spaSTa karI pachI javAba Apavo joIe : e jaNAvavA mATe ahIM praznavAkya tathA uttaravAkyamAM dareka padono anuvAda karyo che. sAmAnAM padono anuvAda karIne javAba Apavo te sAmA pratyenA AdarabhAvane sUcita karanAra che. ahIM jaNAve che ke 'zrutaM mayA' (meM sAMbhaLyuM) AvuM kahevA dvArA ekAMtakSaNikavAdI bauddhonuM nirAkaraNa karyuM che. pU.zrI haribhadrasUri mahArAjanA vakhatamAM bauddhonuM calaNa ghaNuM hatuM, Thera Thera temano pracAra ghaNo hato. tethI temanuM nirAkaraNa A pada vaDe karyuM che. bhUtakAlIna kriyAno prayoga ekAMtakSaNikavAdI na karI zake. 'meM sAMbhaLeluM' Avo prayoga karavA mATe karttanuM bhUtakALamAM ane vartamAnakALamAM astitva hovuM jarUrI che. sAMbhaLanAra pahelAM hato ane 'huM' to atyAre paNa chuM eTale nakkI che ke 'je sAMbhaLanAra hoya te ja huM chuM' Avo artha thayo. A rIte kartAnuM astitva kSaNathI vadhAre rahevAnA kAraNe ekAMtakSaNikavAdInuM khaMDana thAya che. sa0 bauddhonuM khaMDana karavAnuM ke temanA siddhAMtanuM ? ApaNe tyAM guNa ane guNIne kathaMcid bheda hovA sAthe kathaMcid abheda paNa che. pApa ane pApIne amuka aMze abheda paNa che tethI pApanI jema pApInuM paNa varjana karavAnuM jaNAvyuM che. pApI pratye vyaktigata dveSa karavAnI nA pADI che bAkI tenuM pApI tarIke varjana karavAnuM vidhAna zAstramAM karyuM che. pApano dveSa karavAno ane pApInI dostI karavAnI evI vAta ApaNe tyAM nathI. AthI samyaktvanA saDasaTha bolamAM paradarzanIno saMga choDavAnuM jaNAvyuM che. aNIzuddha dharma ArAdhavAnI zarUAta kevI rIte karavI - te A aghyayanamAM jaNAvyuM che. dezavirati dharma kAraNasvarUpa che jyAre sarvavirati dharma kAryasvarUpa che - eTaluM samajAya to sarvaviratinA irAde dezivarita ArAdhavAnuM bane. eka vAra bhagavAnanA vacana para bahumAna jAge to A dharmanI ArAdhanA sukara che. paraMtu (51)
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ raste rakhaDatA mANasa para jeTaluM bahumAna che teTaluM bhagavAnanA vacana para nathI - A te kevI dazA ? bhagavAnane svArtha kayo hato ke jethI ApaNane Avo mArga batAve ? bhagavAnane ApaNA sukhanI irSA hatI ? bhagavAna ApaNA du:khamAM rAjI hatA ? evuM to kazuM hatuM nahi. bhagavAnane to mAtra ApaNA hitanI ja ciMtA hatI, mATe A chajIvanikAyanI vAta ahiMsAdharmanA pAlana mATe jaNAvI che. A chajIvanikAyanI vAta bhagavAne kahI che - ema samajIne sAMbhaLIe, e mahApuruSa pratye bahumAna dharIne sAMbhaLIe to A saMsAramAM rahIne pApa karavAnuM nahi phAve. ApaNI be vAranI anukULatA sAcavanAranI, kapaDAMvAsaNa dhoI ApanAranI vAta para jeTalo vizvAsa che teTalo bhagavAnanI vAta para che kharo ? 'tame A khAo to sAruM thaze, A pIo to sAruM raheze, A vAparo to sAruM lAgaze...' AvI salAha AjubAjunA loko Ape to lAgaNInuM pUra vahAve che - evuM lAge ne ? ane bhagavAna kahe ke "A dharma karo to kalyANa thaze' to game ? sa0 gharanA loko to ApaNane gamatuM ja kahe mATe gamI jAya. e loko gamatuM bhale kahe paNa enAthI ApaNuM kalyANa nathI thavAnuM. loko gamatI vAta kare che, paNa bhagavAna ApaNA hitanI vAta kare che. gamatI vAta karavAthI ApaNuM kalyANa nahi thAya, hitanI vAta mAnI levAmAM ApaNuM ekAMte kalyANa samAyeluM che. ApaNI Asakti paripUrNa karavA sukhanAM sAdhanone bhegAM karavAnI pravRtti dhamadhokAra cAlu che, enA badale bhagavAnanI AjJA mAnavA mATe sukhanAM sAdhano ochAM karavAM che, sukha bhogavavAnI vRtti para, pravRtti para kApa mUkavo che. amAre tyAM paNa bhagavAnanI AjJA pALavA nIkaLelAne AjJA mujaba jIvavAnuM mana keTaluM che - e pUchavAnI jarUra che. vihAramAM sagavaDanI gocarI hoya to be roTalI ochI vAparavI che - eTalo ya vicAra Ave ?! AjJA pALavA nIkaLyA chIe to AjJA pALI jANavI che - have AghApAchA thavAnuM zuM kAma che ? ahIM sudharmAsvAmIjI 'huM nathI kaheto, bhagavAna kahe che A pramANe jaNAve che tenA uparathI paNa temanuM bhagavAnanI AjJA pratyenuM bahumAna sUcita thAya che. pote to bhagavAnanI AjJA pALe che ane nizrAvartIne paNa bhagavAnanI AjJA ja paLAve che. tabhavamuktigAmIne paNa bhagavAnanI AjJA para ATaluM (52) E bahumAna ane AjJApAlanano ATalo Agraha hoya to ApaNe keTalo rAkhavo joIe ? TIkAkArazrI jaNAve che ke - "huM nathI kaheto, bhagavAna kahe che' ema jaNAvavA dvArA zAstranI parataMtratA batAvI che. AnA parathI e nizcita thAya che ke - jeo sarvajJa nathI evA asvataMtra (parataMtra) jIvoe anya (jJAnI) pAse sArI rIte nizcaya karyA vagara paralokasaMbaMdhI dezanA na ApavI, kAraNa ke chamI evA parataMtrane viparyaya thavAno saMbhava che. kahyuM che ke - 'dharmanA sadabhAvane sArI rIte jANyA vagara kudezanA dvArA samasta jagatane kaSTa ApanArA pApamAM je pADe che tenA karatAM pApakara evuM bIjuM zuM che ?' A sUtramAM ziSyane AyuSyamAna kahIne saMbodhyo che. ziSya bedhyAna na bane e mATe saMbodhanavacanano prayoga karAto hoya che. tema ja ApaNe joI gayA ke guNavAnane ja AgamanAM rahasya jaNAvavA joIe - e paNa samajAvavuM che. AyuSya dIrgha hoya to ja bIjA guNo TakI zake che. mATe ziSyane A vizeSaNathI saMbodhana karyuM che. ayogyane Agamarahasya na ja apAya. yogya tene kahevAya ke jene saMsArathI taravuM hoya. bhavathI taravAnI icchA e AgamanA adhyayananI yogyatA che. yogyatA keLavavI hoya to saMsArathI taravAno bhAva keLavavo che. ApaNe saMsArathI pAra UtaravuM che ? saMsAranA arthane dharmano koI adhikAra nathI. kAraNa ke evA ayogyane dharma paNa nukasAna karanAro thAya che. kAcA ghaDAmAM bhareluM pANI ghaDAsahita dhULabheguM thAya che. tethI kAcA ghaDAmAM pANI na bharavuM e ghaDAnI ane pANInI bannenI rakSAnuM kAraNa che. te rIte ayogyane AgamanAM rahasyo na ApavAM - e ayogya mATe hitakArI che ane enAthI AgamanI paNa rakSA thAya che. sava bhagavAne gozALAne toleyA kema zIkhavI ? avazyabhAvabhAvane koI mithyA karI na zake. bhagavAna to viziSTa jJAnI hatA tethI jJAnamAM jevuM jue te pramANe kare. tamAre temano dAkhalo levAnI jarUra nathI. jJAnI zuM kare che, kema kare che - e badhuM vicAravAnA badale jJAnIo zuM kahe che - e samajavAnI jarUra che. jJAnInuM vacana sAMbhaLavA AvelA jJAnInI carcA jovA bese to jJAna pAmI na zake. zrotA yogya hoya to ja te jJAna pAmI zake. kalikAlasarvajJa pU. zrI hemacandrasUrIzvarajI mahArAjAe zrI vItarAgastotramAM (53)
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaNAvyuM che ke zrotA zrAddha(zraddhAvALo) hoya ane vaktA sudhI(vidvAno hoya to A kalikALamAM paNa bhagavAnanA zAsananuM ekachatrI sAmrAjya varte. Aje ThekaThekANe matamatAMtara kema paDe che - te AnA parathI samaya evuM che. zrotAonI zraddhA nArA pAmavA mAMDI che ane vaktAonI vidvattAno hrAsa thavA mAMDyo che mATe jAtajAtanA matamatAMtara paDyA che. zrotAoe zraddhAsaMpanna banavAnI jarUra che ane vaktAoe jJAnasaMpanna banavAnI jarUra che. zrotAoe potAnI akkala na calAvavI ane vaktAe jJAna vinA bolavuM nahi. vaktA je jJAnI-vidvAna na hoya to dATa vALyA vinA na rahe. buddhi game teTalI hoya topaNa ene jo yogya rIte upayogamAM levAmAM na Ave to e buddhi kaTAyA vinA na rahe. buddhine kAme lagADe to vidvattA Ave. mArgane anusaravA mATe buddhinuM joDANa karavuM tenuM nAma vidrattA. AvA vidvAna pAse zraddhALu zrAvaka sAMbhaLe to teno saMsAra chUTI jAya. sa0 amane sAMbhaLavAnuM mana thAya che, karavAnuM nahi. mAtra sAMbhaLavAthI kAma na thAya. vyAyAmazALAmAM jaIne kasarata karanArAne joyA kare to zarIra majabUta thaI jAya ? kinArA para beselA pANImAM paDelAne taratA joyA kare to taratAM AvaDI jAya ? taratAM zIkhavuM hoya to pANImAM DUbakI mAravI paDe, tema saMsAra taravo haze to sAdhupaNAmAM AvavuM ja paDaze. sAMbhaLyA pachI svIkAravAnA badale dalIla karavAnuM mana thAya che te zraddhAnI khAmIne sUcave che. dalIlabAjImAMthI bahAra nIkaLavA ane vacanane tatti karavA mATe zraddhAnI jarUra che. zakti hovA chatAM zraddhAnA abhAve zakti na phoravavAnuM bane che. eka vAra AcAryabhagavaMte kahyuM hatuM ke - vIyAMtarAyano yopazama maLyA pachI teno upayoga na kare tevAo evA ekendriyapaNAmAM javAnA ke jyAM alpamAM alpa vIrya maLe. maLelI indriyono upayoga sArA mArge na kare tene pharI te indriyo na maLe. 'ayogyane Agamarahasya na apAya' evuM sAMbhaLyA pachI yogyatA keLavavAnuM mana thAya ne ? saMsArane taravAnI bhAvanA vinA yogyatA nahi Ave. sukha meLavavAnI bhAvanAvALAne Agamarahasya na apAya, sukha choDavAnI bhAvanAvALAne Agamarahasya apAya. du:kha veThavA taiyAra na hoya tene paNa Agamarahasya na apAya. ApaNA pariNAma kevA che ? saMsAra chUTI jAya to sAruM ke choDIe to sAruM ? chUTI jAya to sAruM - evuM hovA chatAM choDavo nathI mATe chUTato nathI. 54) ApaNI vAta e cAlu che ke AyuSya e pradhAna guNa che mATe ziSyane AyuSyamAna tarIke saMbodhyo che. anuttaravAsI devone sAta lavanuM AyuSya khUTyuM mATe tetrIsa sAgaropamano bhava vadhyo. AnA uparathI paNa samajI zakAya che ke AyuSya e pradhAna guNa che. tyAra bAda TIkAkArazrI jaNAve che ke A saMtene A pramANe bhagavAnanuM vizeSaNa che - evo paNa artha karI zakAya che. 'AyuSyamAna evA bhagavAne AvuM kahyuM che' - Avo artha karavAmAM 'AyuSyamAna' e maMgalavacana che - ema samajavuM athavA to AyuSyamAna eTale 'sAkSAt jIvatA-vicaratA hoya evA bhagavAne kahyuM che" Avo artha karavAthI jeo Agamane anAdithI zuddha mAne che, apauruSeya (koI puruSathI bolAyela na hoya tevuM) mAne che temanuM nirAkaraNa thAya che. Agamavacana vedanI jema apauruSeya nathI, bhagavAne sAkSAt uccarelAM che. apauruSeya vacanano saMbhava ja nathI. vacana zabdAtmaka che. bolanAra ja na hoya to vacana kyAMthI Ave ? zarIra vinA, mukha vinA bolavAnI kriyA ja thaI na zake ane je anAdithI zuddha hoya te zarIra kyAMthI banAve ? AthI nakkI che ke anAdithI zuddha evA hatA ke vacanano saMbhava ja nathI. athavA to 'ADasaMtevi' nI chAyA 'bhAvasaMtevi' karI 'mA'nuM potAnuM vizeSaNa karIe to gurabhagavaMtanAM caraNomAM vasatA mAM rahetA evA meM (sudharmAsvAmIjIe) A pramANe sAMbhaLyuM che... Avo artha thAya. A rIte zrI sudharmAsvAmIjI potAnA gurUkuLavAsane jaNAvavA dvArA ema sUcita kare che ke - gurakuLavAsamAM jJAnAdinI vRddhi thatI hovAthI ziSya haMmezAM gurucaraNanA sevaka banIne rahevuM joIe. game teTalA jJAnI banIe to ya gurubhagavaMtane choDavA nahi. zrutajJAnanI parAkASThAe pahoMcyA pachI paNa caudapUrvanA racayitA evA zrI sudharmAsvAmIjIe gurane-paramagurane choDyA nathI. bhagavAna AjJA kare ne javuM paDe - e judI vAta. e ja rIte ziSya game teTalo samartha bane to ya gune choDIne na jAya. tame paNa game teTalA paisAdAra thaI jAo to paNa tamAre mAbApane choDIne na javAya : barAbara ne ? mA-bApa ApaNane choDIne jAya e bane paNa ApaNe mA-bApane choDIne na javuM. ziSya game teTalo jJAnI bane, pracaMDa pratibhAno svAmI bane, panotA puNyano svAmI bane chatAM guranI sAthe ja vicare. gurune potAnI sAthe rAkhe - evuM nahi, pote gurunI sAthe kAyama (55)
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe rahe - evuM jaNAvavA ahIM TIkAmAM 'juvarAsevinA mAvya' kahyuM che. gurukuLavAsamAM rahevAthI jJAnanI vRddhi thAya che. je bhaNelA hoya te bIjAne bhaNAve. tenA kAraNe tenA jJAnanI nirmaLatA thAya. je bhaNelA na hoya tene bhaNAvanArano yoga maLe : A rIte banne prakAre jJAna vadhe che. kUvAmAMthI pANI ulecavAmAM na Ave to kUvo pANI na Ape, tema yogya ziSyane bhaNAvIe nahi to jJAna paNa kaTAI jaze. gurUkuLavAsamAM bhaNanArA paNa aneka maLe ane bhaNAvanArA paNa aneka maLe. gurakuLavAsamAM rahevAthI jJAnanA bhojana banAya, samyagdarzana sthira bane ane cAritra nirmaLa bane. kaMIka paNa bhUla thAya to Ama na karAya, Ama na bolAya, Ama na vartAya, Ama ne besAya..... AvuM kahenArA dasa jaNA maLI Ave. be jaNa hoya to koNa kone bhaNAve ? ane koNa kone hitazikSA Ape ? gurabhagavaMta pratye, bhagavAna pratye akhUTa zraddhA hoya to gurukuLavAsamAM rahevAya. gura na bhaNAve to ya guruthI chUTA nathI thavuM - ATalI prAmANikatA ke khAnadAnI hoya to nakkara pariNAma Ave. jenAmAM ATalI yogyatA na hoya tenI AgaLa Agama vAMcavuM te araNyarudana karavA jevuM che. A rIte maDasatemAM nI vyAkhyA traNa prakAre karyA bAda have cothI rIte vyAkhyA karatAM jaNAve che ke, mAmusaMte je nI saMskRta chAyA 'mAmRzatA' karIe to 'bhagavAnanA caraNakamaLane potAnA uttamAMga (mastaka) vaDe sparza karatA evA mArA vaDe A pramANe saMbhaLAyuM che' - Avo artha thAya. Avo artha karavA dvArA vinayanA AcaraNanI mahattA jaNAvI che. vinayaguNa sauthI mahattvano che. guru pAse bhaNavA jaIe to mAthuM UMcuM karIne na besAya, mAthuM nIcuM rAkhIne besavuM joIe. vartamAnamAM AvA vinayanI vAta karIe to vyavahAra na lAge ne ? hAsyAspada lAge ne ? mATe ja zraddhAsaMpanna zrotAnI jarUra che. eka zabdanA aneka artha thAya che, paNa te kaI rIte karAya - e samajAya che ne ? TIkAkArazrIe 'mArUsaMte' zabdanA cAra artha karI batAvyA che, paraMtu cAre artha prakaraNasaMgata che ane viziSTa bodha karAvanArA che. bhavathI taravuM che ane mokSe pahoMcavuM che - ATalI yogyatA AgamazravaNa mATe keLavI levI che, vinayapUrvaka adhyayana karavuM che ane gurUkuLavAsa choDavo nathI : ATaluM ja sAdhusAdhvI nakkI karI le to temanuM jIvana apratimakoTinuM banI jAya. Aje AjJAnirapekSa jIvana game che, AjJAsApekSa jIvana gamatuM nathI - e ja moTAmAM moTI takalIpha che. 6) A chajIvanikA nAmanuM adhyayana zramaNa bhagavAna mahAvIra ke jeo kAzyapagotranA hatA temaNe jaNAvyuM che. je jJAnadarzanacAritranI ArAdhanA mATe zrama kare che tene zramaNa kahevAya che. Ama to badhA bhagavAna zramaNa kahevAya che, paraMtu zrI mahAvIra paramAtmAne kevaLajJAna pAmavA mATe jeTalo zrama paDyo hato teTalo bIjA tIrthakarone nathI paDyo. AthI teonuM zramaNa A pramANe nAma prasiddha che. jema pragaTaprabhAvI ke puruSAdAnIya zabda bolatAMnI sAthe zrI pArzvanAtha bhagavAna yAda Ave che tema zramaNa bhagavAna bolatAMnI sAthe zrI mahAvIraparamAtmA yAda Ave. bIjA tIrthakaromAM A zramaNapaNuM zaktirUpe paDeluM hovA chatAM teozrIne tevA prakAranA karmayoge pariSaha-upasarga vIra paramAtmA jevA AvyA nathI. jyAre bhagavAna to janmathI ja pariSaha ane upasarga sahana karavA mATe zrama karanArA hovAthI temane zramaNa kahevAya che. AvA bhagavAne jIvanikA nAmanuM adhyayana jAte kevaLajJAna pAmyA pachI jaNAvyuM (pravedita) che. tema ja svAkhyAta eTale deva ane manuSyanI parSadAmAM badhAne samajAya evI bhASAmAM kaheluM che. bhagavAne je dezanA ApI che te lokabhogya bhASAmAM ApI che. tattvanI vAta paNa lokone samajAya evI rIte jaNAvavI joIe. sAMbhaLanArane ema kahevuM paDe ke tattva UMcuM hatuM paNa samajAyuM nahi - tene su-AkhyAta na kahevAya. sAmA mANasane saMzaya, viparyaya ke anadhyavasAya na thAya e rIte jaNAvavuM tene svAkhyAta kahevAya. saMzaya eTale dvidhAbharyuM jJAna. sAmA mANasane dvidhA thAya ke - 'A barAbara haze ke A ?' evuM na bolavuM. viparyaya eTale evuM na hoya tevuM jaNAya - viparIta jJAna jemAM thAya tene viparyaya kahevAya che. zrotAne Avo viparyaya thAya evuM na bolavuM. tema ja anadhyavasAya eTale atyaMta aspaSTa jJAna. jANavA chatAM zuM jANyuM te na jaNAya - te anadhyavasAya; jema ke raste cAlatA paga nIce je Ave tenuM jJAna anadhyavasAyAtmaka hoya che. kAraNa ke paga nIce kaMika AvyuM ema jaNAya, paNa zuM AvyuM te na jaNAya. A rIte saMzaya na thAya tevuM spaSTa bolavuM, jevuM hoya tevuM bolavuM tene svAkhyAta kahevAya. spaSTapaNe jaNAvyuM hovA chatAM, dhyAna na rAkhavAnA kAraNe na samajAya eTalAmAtrathI vacana asvAkhyAta na kahevAya. ApaNe ajJAna chIe ke ajJAnIno DoLa karIe chIe ? jJAna ApavA chatAM tene bAju para mUkI teno upayoga karyA vagara jIve tenA kAraNe dezanAnI khAmI na gaNAya.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ racanA te vakhatanA dravyakSetrakALabhAvane AzrayIne karavAmAM AvI che, vartamAnanA dravyAdi tene anukULa na hovAthI A sUtromAM batAvela mArga vartamAnamAM vyavahAru nathI... AvuM bolI-bolIne jyAM apavAdanuM sthAna na hoya tyAM paNa apavAdanA nAme mArgamAM kApakUpa karavA mAMDI che. bhagavAne batAvelo apavAdamArga to utsargamArgane sthira karanAro hato, jyAre A dravyAdinA nAme sevAtA apavAda to utsargamArgano lopa karanAra che. paramAtmAnA siddhAMta ke paramAtmAnI AjJA pratye prema nathI - tenuM A pariNAma che. tamane paNa paramAtmAnI AjJA pratye keTalo prema che ? paramAtmAnuM maMdira na baMdhAyAnuM du:kha che ke temanI AjJA na pALyAnuM du:kha che ? dIkSA na levAya - evuM ya bane ane maMdira na baMdhAvI zakAya - evuM ya bane. chatAM du:kha zenuM thAya ? paisA maLe, saMyogo goThavAya to maMdira baMdhAvavuM che - evo vicAra Ave, paNa zakti maLe to dIkSA levI che - evo vicAra na Ave ne ? pravedita ane svAkhyAta pachI sunnattA-suprajhama jaNAvyuM che. A jIvanikAya nAmanuM adhyayana bhagavAne pote sArI rIte pALIne pachI batAvyuM che. sUkSmamAM sUkSma rIte tenuM pAlana karIne pachI pote jeTaluM pALyuM tenA anaMtamA bhAge ApaNane batAvyuM che, jethI koI ema kahI na zake ke bhagavAne azakya vastuno upadeza Apyo che. 'paveiA', ' su khAyA' ane 'sunnattA' A traNa padono artha jene samajAya ane yAda rahe tene bhagavAnanA vacanamAM kyAreya zaMkA na paDe. AvAM zAstravacanonuM saMzodhana karavAnuM hoya ke teno svIkAra karavAno hoya ? nirUpaNanA dhoraNe ke prayogAtmaka dhoraNe jenuM saMzodhana thaI cUkyuM che temAM saMzodhana zuM karavAnuM ? je vacanamAM zaMkAne avakAza nathI, jemAM azakya anuSThAnano upadeza nathI, je vacana jJAnathI paripUrNa che te vacana pALavA taiyAra thavAnuM ke temAM vikalpa karavA besavAnuM ? bhagavAnanuM vacana samajAI gayA pachI tene AcaravA taiyAra thayuM che. sava bhagavAna to samartha hatA, ame asamartha chIe to kaI rIte AcarI zakIe ? bhagavAnane samartha mAno cho kharA ? je bhagavAnane samartha ane tamArI jAtane asamartha mAnatA ho to dravyakSetrakALabhAva jovA na nIkaLatA. bhagavAne A kALa ane A kSetra mATe jevo AcAra batAvavo joIe evo ja AcAra batAvyo che, have emAM bAMdhachoDa nathI karavI. bhagavAnanuM vacana pALavAnuM sAmarthya na hoya topaNa bhagavAnanA vacanamAM pheraphAra karavAnuM sAhasa kheDavuM nathI. je bhagavAnanI AjJAne mAthe caDhAve tene saMgha kahevAya. saMgha to bhagavAnanI AjJAmAM hoya, potAnI dhAraNA pramANe kAyadA ghaDanAra na hoya. sava badhA bhegA maLIne nirNaya kare to ? badhA bhegA maLIne nakkI kare ke 'tamArA ghare corI karavI' to karavA do ke polIsane bolAvo ? bahumatIe lIdhelA nirNayo mAnya koTinA kharA ne ? badhA bhegA thaIne tamArA ghare corI kare e na cAle ane ahIM bhagavAnanA mArgano lopa kare, paramapadanA pragaTa cora bane - e cAle ? bhagavAnanI AjJAne mAthe rAkhe tene ja saMgha kahevAya. je AjJAne mAnanAro hoya te AjJAthI nirapekSapaNe eke TharAva na kare. Aje to ghaNA AcAryo paNa bolavA mAMDyA che ke - A sUtronI (58) = zramaNa bhagavAna mahAvIre je pajavanikA nAmanuM adhyayana sArI rIte jaNAvyuM che te adhyayana dharmanI prajJapti arthAt dharmanA jJAnanuM ane dharmanI prAptinuM kAraNa hovAthI te bhaNavuM e mArA mATe zreyaskara che, kalyANakara che. A pramANe zrI sudharmAsvAmIjIe kahyA bAda temanA ziSya zrI jaMbusvAmIjI temane pUche che ke - te chajIvanikA nAmanuM adhyayana karyuM che ke - je zrI mahAvIraparamAtmAe jaNAvyuM che ane dharmaprAptinuM kAraNa hovAthI mAre bhaNavuM kalyANakArI che ? A rIte ahIM je ziSyanuM praznavAkya jaNAvyuM che te evuM samajAvavA mATe che ke mokSanA abhilASI ane samyajJAnAdinI pratye avitatha zraddhA dharAvanAra ziSya abhimAnano tyAga karI sarva kAryo gurune pUchIne ja karavAM, dareka vAtamAM gurune pUchavuM. tyAra bAda zrI sudharmAsvAmIjI paNa 'te adhyayana A pramANe che...' ityAdi dareka padono anuvAda karIne jaNAve che. AnA uparathI e sUcavyuM che ke guNavAna ziSyane gurue upadeza Apavo ja joIe. enI upekSA na karavI joIe. have te chayvanikAya kayA prakAranA che te jaNAve che : taMjahA - puDhavikAiyA AukAiyA teukAiyA vAukAiyA vaNassaikAiyA tasakAiyA / puDhavI cittamaMtamakkhAyA aNegajIvA puDhosattA annattha satthapariNaeNaM, Au cittamaMtamakkhAyA aNegajIvA puDhosattA annattha (59)
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ satthapariNaeNaM, teU cittamaMtamakkhAyA aNegajIvA puDhosattA annattha satthapariNaeNaM, vAU cittamaMtamakkhAyA aNegajIvA puDhosattA annattha satthapariNaeNaM, vaNassaI cittamaMtamakkhAyA aNegajIvA puDhosattA annattha satthapariNaeNaM, taMjahA - aggabIyA malabIyA porabIyA khaMdhabIyA bIyaruhA samucchimA taNalayA, vaNassaikAiyA sabIyA cittamaMtamakkhAyA aNegajIvA puDhosattA annattha satthapariNaeNaM / / se je puNa ime aNege bahave tasA pANA, taMjahA - aMDayA poyayA jarAuyA rasayA saMseimA saMcchimA ubbhiyA uvavAiyA / jesiM kesiMci pANANaM abhikvaMtaM paDikaMtaM saMkuciyaM pasAriyaM ruyaM bhaMtaM tasiyaM palAiyaM AgaigaivinnAyA je ya kIDapayaMgA jA ya kaMpipIliyA savve beiMdiyA savve teiMdiyA savve cauridiyA savve paMcidiyA savve tirikkhajoNiyA savve neraiyA savve maNuA savve devA savve pANA paramAhammiA / eso khalu chaThTho navanijAgo taHvADa tti pavu // (-) te chajIvanikAya A pramANe che - pRthvIkAyika (pRthvIkAya), aSkAyika, teukAyika, vAyukAyika, vanaspatikAyika, trasakAyika : A chaye jIvanikAyamAM jIvatvane jaNAvavA mATe AgaLanAM pado che ke - je pRthvI zastrathI pariNata na hoya arthAt jenA para zastra lAgeluM na hoya te pRthvI pRthar AtmA che jemanA evA anekajIvovALI hovAthI sacitta-cittavALI kahelI che. e ja rIte pANI, teja-agni, vAyu ane vanaspati paNa jo zastrathI pariNata na hoya to te judAjudA AtmAvALA - anekajIvovALA hovAthI sacitta kahelA che. vanaspatinA aneka bheda kahyA che, te A pramANe - agrabIjavALI, mULasvarUpa bIjavALI, parvasvarUpa bIjavALI, skaMdharUpa bIjavALI, bIjaguha arthAt bIja vAvavAthI UganArI, jenuM bIja prasiddha nathI tevA ghAsa vagere ane tRNalatA vagere aneka bhedavALI sabIja vanaspati jo zasathI pariNata na hoya to te pRthaAtmAvALA - anekajIvovALI vanaspati sacitta kahelI che. have trasakAyane jaNAvatAM kahe che ke - je A aneka prakAravALA ghaNA trasa prANIo che, te A pramANe - aMDaja - IMDAmAMthI utpanna thanAra, potaja, jarAyuja, rasaja, saMsthedima - parasevAthI utpanna thanAra, saMmUrchAima, ubhijI, aupapAtika jIvo che ke je prANIonuM abhikramaNa - sAme AvavAnuM thAya che, pratikramaNa - pAchA pharavAnuM thAya che, saMkocAvAnuM, prasAra pAmavAnuM, avAja karavAnuM. bhamavAnuM, trAsa pAmavAnuM - udvega pAmavAnuM bane che tema ja je jIvo potAnI javA-AvavAnI kriyAne jANanArA che; je kRmipataMgiyA ke kaMthavA-kIDI vagere sarve beIndriya, sarve teindriya, sarve caurindriya, sAmAnyathI sarve paMcendriya, viroSathI sarve gAya vagere tiryaMcayoni vALA, sarve nArako, sarve manuSyo, sarve devo... A sarve prANIo paramadharma arthAt sukhanA abhilASI che... A kIDA vagere svarUpa chaThTho jIvanikAya trasakAya kahevAya che. zrI dazavaikAlikasUtranA cothA adhyayananA A pahelA sUtramAM jIvanuM jJAna vistArathI ApyuM che. Ama to ApaNA parama puNyodaye jainazAsanamAM janamavAnA kAraNe, AgaLa vadhIne sadagurano yoga thavAthI pRthvIkAya vagerene ApaNe jIva tarIke jANIe chIe, paraMtu e jJAna zenA mATe che te lagabhaga jANatA nathI. ahIM graMthakArazrI badhA jIvone sukhanA abhilASI tarIke jaNAvavA dvArA ema pharamAvavA mAMge che ke koi paNa jIvane du:kha na ApavuM. jIvanuM jJAna jIvanI hiMsAthI virAma pAmavA mATe che, mAtra tattvajJAna pAmavAthI vistAra nathI thavAno. AthI ja jIvAjIvanA jJAnano adhikAra pUro thayA pachI bIjo cAritrano adhikAra jaNAvyo che. eka paNa jIvanI hiMsA karyA vagara kaI rIte jivAya teno upAya A cAritradharmamAM jaNAvyo che. jainazAsanamAM AcArathI chUTakAro koIne na maLe. ArAdhaka hoya ke prabhAvaka hoya, nAnA hoya ke moTA hoya, abhyAsI hoya ke abhyastadazAvALA hoya : AcAranuM pAlana dareka mATe pharajiyAta che. tattvano avagama e jJAna che, tattvanI ruci e zraddhA che ane tattvanI pariNati e cAritra che. temAMthI mAtra tattvajJAnI thaIne cAlyA jAya e na cAle. jene tattvajJAna joIe ane tattvanI pariNati na joIe tene bhaNAvavAno sakhata niSedha che. gRhasthane bhaNAvavAnI nA pADI che te paNa A ja AzayathI nA pADI che ke temane tattvanI pariNati prApta thatI nathI. cauda rAjalokanA koI paNa jIvane dubhavyA vagara jIvavAnuM sAmarthya keLavavuM che. najare dekhAtA jIvane paNa dubhavyA vagara jIvavAnI taiyArI na hoya to ahIM sudhI kaI rIte pahoMcAze ? Aje to pRthvI vageremAM jIvane mAnanArA mA-bApa sAthe, gharanA sAthe bAkhaDatA hoya - evuM bane ne ? bhaNyA pachI AcarIe nahi to musIbatano pAra nathI. jeo kalezakaMkAsa kare, kaSAyane AdhIna thaIne varte teo potAnA jJAnane niMdApAtra banAvavAnuM
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ te ApaNI jAtane sudhAravA mATe AvyA chIe, bIjAne sudhAravA mATe nahi; to teo ghaNA doSothI bacI jAya. eTaluM paNa nakkI rAkhavuM che ke je pharIyAda karavI hoya te doSa ApaNAmAM na hovo joIe ! Ama to koInA doSa batAvavA ja nathI. chatAM tamane sudhAravAnuM bahu mana hoya ane tethI doSa batAvavo ja hoya toya eTalo to niyama rAkhavo ke ApaNAmAM je doSa hoya evo doSa bIjAno na batAvavo. bIjAnA doSa gAvAnuM bahu mana thAya to ApaNI jAta sAme joI levAnuM. niMdA karavAnI Teva paDI hoya ane te jatI na hoya to paNa ATalI maryAdA bAMdhavI che ke ApaNAmAM je doSa na hoya tenI niMdA karavI. eka strI anAcArI, hatI tethI tene badhA paththara mAratA hatA. e joIne eka saMtapuruSe badhAne eka kSaNa mATe UbhA rAkhIne kahyuM ke - jene paththara mAravA hoya te bhale mAre, paNa jeNe jIvanamAM eka paNa anAcAra sevyo hoya, eka pApa kyuM na hoya teNe paththara mAravA. badhA zuM kare ? hAtha heThA ja paDe ne ? kAma kare che. jJAna meLavyA pachI cAritra lIdhA vinA na rahevuM - e A graMthano sAra che. A saMsAramAM anaMtAnaMta jIvo che. koI paNa jIvane du:kha lezamAtra paNa gamatuM nathI, chatAM A saMsAramAM koIne duHkha ApyA vagara jIvI zakAtuM nathI - ATaluM samajAya to eTalA khAtara paNa saMsArano tyAga karavAnuM mana thayA vinA nahi rahe. bIjAne pIDA na ApavAnA kAraNe ApaNe samAdhino anubhava aMze karI joyo che ne ? to cauda rAjalokanA jIvane abhaya ApavAthI kevI samAdhi maLe, enI kalpanA Ave ne ? saMsAranuM AvuM svarUpa jANyA pachI, sAdhupaNAmAM AvyA pachI paNa koIne du:kha na pahoMcADavAno pariNAma jAgato nathI mATe sAdhupaNAmAM bhalIvAra Avato nathI. niravadya-nirdoSa jIvana jIvavAnuM saheluM che paNa jyaNApUrvakanuM jIvana jIvavAnuM kAma karavuM che. pravRtti niSpApa banavI - e juduM che ane pariNAmamAM yatanA AvavI - e ja che. 'A saMsAramAM duHkha veThavuM paDe che' enA badale 'A saMsAramAM du:kha ApavuM paDe che' - e pariNAma vadhu mahattvano che. mAtra gharanA lokone paNa du:kha ApyA vagara jIvavAnuM kAma kaparuM che, to coda rAjalokanA jIvone du:kha ApyA vagara jIvavAnuM keTaluM kaparuM che - e samajI zakAya evuM che. ApaNA gharanA lokone ApaNe du:kha nathI ApatA ne ? gharanA ghATIne paNa du:kha nathI ApavuM - ATalo vicAra Ave ? sava ApaNane anukULa vatte tene duHkha na ApavuM ! eTaluM ya nakkI rAkhavuM che ? anukULatA ApanArane du:kha nathI ApavuM - eTaluM nakkI rAkho to ya nitAra thaI jAya. gharanA lokoe kyAre ya ApaNI anukULatA sAcavI nathI ne ? vartamAnamAM nathI sAcavatA ? amArAM sAdhusAdhvI paNa vicAre ke gurabhagavaMta ke sahavartIe ApaNI keTalI anukULatA sAcavI che - to teo gurnAdikane du:kha thAya tevuM vartana nahi karI zake. sa0 sAdhupaNAmAM sAdhu sAdhune zuM du:kha Ape ? sAdhupaNAmAM AvelA jo potAnuM sAdhupaNuM bhUlI jAya to tame na Apo evuM du:kha sAdhu sAdhune Ape ! ekabIjAnI cADI khAvI, niMdA karavI, apamAna karavuM, utArI pADavuM, kaheluM na mAnavuM... AvA aneka prakAranAM du:kha ApavAnuM banI zake. sAdhusAdhvI eTaluM nakkI karI le ke sAdhupaNAmAM ApaNe AvyA chIe A saMsAra anaMtadu:khamaya hovA chatAM chUTato kema nathI ? sukhanI lAlace duHkha bhogavavA mATe TevAI gayA chIe ane bIjAne du:kha ApatAM AMcako nathI Avato mATe. du:kha veThavAno abhyAsa game teTalo hoya topaNa du:kha ApavuM paDe che mATe saMsAra nathI joIto - ATaluM nakkI karavuM che ? du:kha veThavAnA uddegane badale duHkha ApavAmAM udvega Ave to saMsAra kSaNavAramAM chUTI jAya. ApaNe ApaNane koNa koNa du:kha Ape che eno vicAra karIe chIe jyAre zAstrakAra paramarSie ApaNe kone kone du:kha ApIe chIe - te jaNAvavA mATe chajIvanikAya adhyayana batAvyuM che. ApaNe du:khanI pharIyAda to evI rIte karIe ke jANe A saMsAramAM badhA ApaNane du:kha ApavA ja sarjAyA na hoya ?! ApaNane koNa koNa herAna kare che, tenI noMdha ApaNI pAse che. paNa ApaNe kone kone herAna karIe chIe enI noMdha ApaNI pAse nathI. tethI A adhyayananI racanA karI che. ATalA jIvone du:kha ApavuM paDatuM hoya evA saMsAramAM rahevAnuM zuM kAma che - Avo vicAra Ave ne ? pRthvIkAyAdinuM lakSaNa karatAM jaNAve che ke kAThinyAdilakSaNavALI pRthvI che kAyA jenI tene pRthvIkAya kahevAya che. pRthvImAM jevI kaThinatA che tevI bIje
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI tethI kAThinya e pRthvInuM lakSaNa che. ahIM eTaluM yAda rAkhavuM ke - pRthvI e jIva nathI. pRthvI ane pRthvIkAya baMnne judA che. pRthvIkAya e jIva che ane pRthvI e jIvanuM zarIra che. 'A gadheDo che jeno evo kuMbhAra' AvuM bolIe temAM kuMbhAra ane gadheDo : baMnne eka na hoya ne ? tema 'pRthvI kAyA che jenI te pRthvIkAya' ahIM paNa pRthvI ane pRthvIkAya eka nathI. pRthvIrUpa kAyA gagheDAnA sthAne che ane kuMbhAra pRthvIkAyanA sthAne che. gadheDo kuMbhArano che tema pRthvI e pRthvIkAya jIvonuM zarIra che. pRthvIne zarIra tarIke mAnavAnA kAraNe ja temAM jIva che - enI siddhi thaI jAya che, kAraNa ke jIvanA Azrayane zarIra kahevAya che. jeTalAM zarIra che te badhAM ja jIvAzraya che. dharmAstikAya ke adharmAstikAyane koI zarIra nathI kahetuM, kAraNa ke temAM jIva nathI. je jIvonuM zarIra pRthvI che te jIvone pRthvIkAya jIvo kahevAya che. te pRthvIkAya zabdane svArthamAM blyU pratyaya karavAthI pRthvIkAyika zabda bane che. e ja rIte pANI che kAyA jenI tevA jIvone askAya kahevAya che. pravAhIrUpa vastu hoya temAM sAmAnyathI aplAyanA jIvo che ema samajI levuM. pANIne apkAya na kahevAya. pANI e apkAyanuM zarIra che. e ja rIte agni che zarIra jenuM tevA jIvone teukAya kahevAya che. pavana che zarIra jenuM tevA jIvone vAyukAya kahevAya ane vanaspati che zarIra jenuM tevA jIvone vanaspatikAya kahevAya che. tema ja trAsa pAmavAnA svabhAvavALA, halanacalana karatA, trasa che kAyA jemanI tevA jIvone trasakAya kahevAya che. ahIM pRthvIkAyAdimAM ekeka anumAnathI jIvatvanI siddhi karI che, vistArathI zrI AcArAMgasUtramAM karI che. trasakAya jIvo to hAlatAcAlatA dekhAtA hovAthI temAM jIvatva pratyakSasiddha che, tethI temAM anumAna ApavAnI jarUra nathI. have pRthvIkAyAdi jIvono krama A pramANe kema Apyo che - tenuM kAraNa jaNAve che : badhA jIvono AdhAra pRthvI hovAthI sauthI pahelAM pRthvIkAyikajIvonuM grahaNa karyuM che. anyadarzanakAro AkAzane sarvano AdhAra mAne che. joke AkAzane AdhAra mAnyA pachI paNa AkAzamAM adhdhara to nahi rahevAya tethI pRthvIne badhAno AdhAra manAya che. AkAza sarva dravyano AdhAra che. temAMthI pRthvI AkAzanA AdhAre rahe che, paNa bIjAM jIvAdika dravyo pRthvInA AdhAre rahe che. tethI pahelAM pRthvIkAyanA jIvo jaNAvyA. tyAra bAda pRthvInA peTALamAM pANI rahetuM hovAthI (64) askAya batAvyA. pANIno pratipakSa (virodhI) agni hovAthI aplAya pachI teukAya jaNAvyA che. agnine upadaMbha karanAra arthAdvadhAranAra pavana hovAthI agnikAya pachI vAukAya jaNAvyA che. tyAra bAda vAyunuM anumAna zAkhA vagerenA halanacalana uparathI karAtuM hovAthI vAyukAya pachI vanaspatikAya batAvyA ane tyAra bAda vanaspati trasajIvonI upagrAhaka hovAthI arthAt trasa jIvo upara upagraha-upakAra karanAra hovAthI vanaspatikAya pachI trasakAyajIvo jaNAvyA. sa vAyu sthAvarajIva che to tenI gati kaI rIte thAya ? vAyunI gati svabhAvathI thAya che. kAMTAnI tIkSNatA jema svabhAvathI hoya che tema agni ane vAyunI gati svabhAvathI hoya che. teu ane vAu sthAvara hovA chatAM gatithI trasa hovAthI temanI gati thAya che. tame trasa ane sthAvaranI vyAkhyA khoTI karo cho. je halanacalana kare te trasa ane halanacalana na kare te sthAvara : evI vyAkhyA nathI. je trasanAmakarmanA udayavALA hoya temane trasa kahevAya ane sthAvaranAmakarmanA udayavALA hoya temane sthAvara kahevAya. teu ane vAyu karmathI sthAvara hovA chatAM gatithI trasa che tethI temane zAstramAM gatitrasa kahyA che. have pRthvI vagere, jIvonAM zarIra hovAthI te sacitta hoya che - te jaNAve che. pRthvI sacitta che eTale ke sajIva che. AnA uparathI paNa pRthvI e jIva nathI, jIvavALI che - ema samajI zakAya che. A pRthvI pAchI aneka jIvavALI che. vedAMtIo 'pRthivI devatA', 'Apo devatA' ityAdi vacanathI pRthvIdevatAno eka ja jIva mAne che, paraMtu evuM nathI : te jaNAvavA mATe pRthvIne anekajIvavALI jaNAvI. mAtra eka pRthvIkAyano jIva ApaNA vyavahAramAM Avato nathI. je vyavahAramAM Ave te asaMkhyAta jIvo bhegA thayA hoya to ja Ave. tethI nakkI che ke jyAM eka pRthvIkAyanI virAdhanA thAya tyAM niyamA asaMkhyAtanI virAdhanA thAya che. AthI ja A saMsAramAM pApano pAra nathI. A saMsAra anaMtaduHkhamaya kahyo che - enuM kAraNa e che ke A saMsAra anaMtapApamaya che. jo A saMsAramAM ATalI virAdhanA thatI hoya to A saMsAramAM rahevAya kai rIte ? A 'anekajIvA' pada paNa saMsAra pratye vairAgya pedA karAve evuM che. ahIM mULamAM 'cittamaMta'nA badale 'cittamatta' Avo pAThAMtara hoya to teno artha karatAM TIkAmAM jaNAvyuM che (65)
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke cittamAtra pRthvI che. 'mAtra' zabda stokavAcI hovAthI cittamAtrano artha 'stokaalpa cittavALI" evo thAya che. Azaya e che ke sUkSma ke bAdara pRthvIkAyAdi ekendriyanuM caitanya sauthI alpa hoya che. kAraNa ke e avasthAmAM prabaLa mohanIyakarmano udaya hoya che. ahIM jJAnAvaraNIyanA udayane kAraNa tarIke na jaNAvatAM prabaLa mohanIyanA udayane kAraNa tarIke jaNAvyo che. kAraNa ke sArAmAM sArA jJAnanA kSayopazamane paNa buTTo banAvanAra A mohanIyakarma che. ekendriyone jJAna to hoya che, paraMtu atyaMta alpa hoya che. temAM pAcho gADha mithyAtvano udaya thAya eTale te jJAna avyakta hoya che. sArAmAM sAro bhaNelo-gaNelo mANasa paNa dArU pIe to bhAna ane zAna gumAvI bese che to alpajJAnInI zI dazA thAya ? e ja rIte ahIM mithyAtva-mohanIya ane cAritramohanIyanA prabaLa udaya jIvanuM caitanya haNAI jAya che. jyAM sudhI mithyAtva nabaLuM na paDe, cAritramohanIya maMda na thAya tyAM sudhI caitanya-jJAna vikasita na thAya. jema jema mithyAtva mohanIyakarma haLavuM thavA mAMDe, cAritramohanIyakarma pataluM paDavA mAMDe tema tema jJAna pragaTa thAya. A rIte ekendriyathI mAMDIne paMcendriya sudhI jIvanuM caitanya kramika vikAsa pAme che. mohanIyakarma samyatvane ane cAritrane ja roke che - evuM nathI, eno prabaLa-gADha udaya samyakatva ane cAritranA kAraNane paNa roke che. jJAna e samyatva ane viratinuM kAraNa che. te kAraNane nakAmuM banAvavAnuM kAma mohanIyano prabaLa udaya kare che. A karma akAmanirjarAthI haLavuM thAya che ane akAmanirjarA du:kha bhogavavAthI thAya che. icchA vinA paNa du:kha bhogavI levAthI karma haLavuM thAya che. sa0 ekendriyamAMthI caitanya vikAsa pAmatAM kramasara paMcendriya sudhI pahoMce to jIvanuM patana kema thAya ? A vikAsa du:kha bhogavavAnA kAraNe thayelI akAmanirjarAthI thayo hato, sukha choDavAnA kAraNe nahi; mATe patana thAya che. du:kha bhogavyA pachI paNa sukhanI lAlace na chUTe to du:kha bhogavavAnA kAraNe thayelI nirjarA nakAmI thaI jAya che. sukhanI lAlaca mUkIne samajaNapUrvaka AgaLa vadhelA pAchA na paDe. ekAmanirjarA paNa du:kha bhogavyA vagara na thatI hoya to sakAmanirjarA kyAMthI thAya ? sakAmanirjarAmAM to sukhanI lAlaca mUkavA pUrvaka du:kha bhogavavAnI taiyArI joIe. eTale eka vAta nakkI che ke du:kha bhogavyA vagara to cAlavAnuM ja nathI. nirjarA karavI haze to du:kha bhogavavA taiyAra thavuM ja paDaze ane sakAmanirjarA karavI haze to sukha bhogavavAno adhyavasAya dUra karavo paDaze. du:kha bhogavavAno abhyAsa sAro hovA chatAM sukha bhogavavAno adhyavasAya e abhyAsane nakAmo banAve che. akAmanirjarAthI karmalaghutA karI graMthideze AvelA paNa sukhanA lobhe evA kAma kare che ke jethI anaMta saMsAramAM pAchA bhaTakavA nIkaLI paDe che. jIvananirvAha mATe dhaMdho karanArA vyAjanA lobhiyA bane to kyAM kAma na kare ? vyAjano lobha anaMtAnubaMdhIno hoya ne ? ApaNe jJAnI nathI mATe kahI nathI zakatA. bAkI A vyAjano lobha to gajabanuM ArnaraudradhyAna karAve evo che mATe tene anaMtAnubaMdhIno mAnavo paDe. jaina Avo lobhiyo na hoya. chAtI para besI gaLuM pakaDIne ugharANI vasUla kare - e jaina hoya ?! sAmAe lobhanA kAraNe ApaNA paisA paDAvyA hoya to ApaNe paNa lobhanA kAraNe dhIryA hatA ne ? ke tenA para upakAra karavA ApelA ? potAnA sukha khAtara bIjAne raheMse tenuM jainatva lajavAyA vinA na rahe. ApaNA puNyodaye ApaNane maLelI sAmagrInI kiMmata samajAya to puNyodaya thayA pachI pAchA paDavAnuM na bane. ApaNe ekendriyamAMthI saMjJIpaMcendriya avasthA sudhI pahoMcI gayA chIe tethI puNyazALI chIe ne ? paMcendriyapaNAmAM paNa ApaNe evI avasthAmAM chIe ke jyAM ArAma karavAnI taka paNa sArI che ane dharma karavAnI taka paNa sArI che : e bemAMthI ApaNe kaI taka jhaDapIe ? ravivArano divasa hoya to te ArAma karavAno divasa kahevAya ke dharma karavAno ? dharma karavAnuM mana na thAya ane ArAma karavAnuM mana thAya tenuM patana thavAnuM ja. sukha na choDe ne ArAma karavA bese tenuM mohanIyakarma pAchuM prabaLa thavAnuM. paMcendriyamAMthI ekendriyamAM javA mATe prabaLa mohanIyano udaya joIe. e udaya kyAre thAya ? prabaLa mohanIya bAMdhyuM hoya tyAre. prabaLa mohanIya baMdhAya kyAre ? sArAmAM sArI sAmagrI maLyA pachI paNa teno karmaya mATe upayoga karavAne badale ArAma karIe tyAre ! pRthvIne sacitta ane anekajIvavALI jaNAvyA pachI tenuM 'puDhosattA' viroSaNa ApyuM che. sattva eTale AtmA. pRthvIkAyanA je aneka jIvo che te
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ darekanA AtmA pRtha eTale judA judA che. keTalAka loko AtmAdvaitavAdI hovAnA kAraNe aneka zarIramAM rahelA AtmAne paNa eka ja mAne che. teo potAnI vAtanA samarthanamAM ema jaNAve che ke - jema AkAzamAM caMdra eka ja hovA chatAM judA judA sarovara vageremAM tenA aneka pratibiMba paDatAM hovAthI aneka jaNAya che tema AtmA eka ja hovA chatAM judA judA zarIramAM judo judo dekhAya che, AvAonI mAnyatAnA khaMDana mATe 'paDhosattA' pada mUkIne jaNAvyuM che ke pRtham zarIramAM rahenArA AtmAo paNa pRthaka che. nigodanA eka ja zarIramAM rahenArA anaMtA jIvo paNa jo judA judA hoya to aneka zarIramAM rahenArA jIvo judA judA ja - hoya e samajI zakAya evuM che. have ziSya zaMkA kare che ke - je pRthvI A rIte sacitta hoya to tenA upara cAlavAthI ke mAnuM vagere paraThavavAthI pRthvIkAyanI virAdhanA niyame karI thavAnI. to pachI sAdhudharmanuM pAlana azakya banI jaze ? badhI pRthvI sacitta hoya to sAdhu rahe kyAM ? sAdhu bhagavaMta pRthvIkAyAdinI virAdhanA na kare ne ? zrAvaka kare ne ? zrAvaka hiMsA kare ke tene karavI paDe ? gRhasthapaNAmAM hiMsA thaI zake che - evuM nathI, gRhasthapaNAmAM hiMsA karavI paDe che. jemAM hiMsA karI zakAya te gRhasthapaNuM nathI, jemAM hiMsA karavI paDe tenuM nAma gRhasthapaNuM. A rIte pRthvInI virAdhanAnI saMbhAvanAne laIne sAdhupaNAnuM pAlana asaMbhavita thaze - evI ziSyanI zaMkAnA nirAkaraNamAM jaNAve che ke - badhI ja pRthvI sacitta nathI, je zastrathI pariNata na hoya arthA jenA para zastra lAgeluM na hoya te pRthvI sacitta che bAkI jenA upara zastra lAgeluM hoya te pRthvI acitta paNa hoya che. evI acittapRthvI upara rahevA, cAlavA, paraThavavA vagerenI kriyA karavAthI sAdhubhagavaMtane koI doSa nahi lAge. tethI sAdhudharma saMbhavita che - te jaNAvavA mATe 'annatya satthapariNaeNa' A vizeSaNa ApyuM che. have ahIM zastranI vAta AvI tethI pRthvInuM zastra kayuM che te jaNAvavA zastranA be prakAra jaNAve che. jenAthI hiMsA thAya tene zastra kahevAya che. hiMsA dravya ane bhAva : ema be prakAranI hovAthI zastra paNa dravyazastra ane bhAvazaa : ema be prakAre che. temAMthI duprayukta eTale ke kharAba rIte pravartAvAyelA, ajayaNApUrvaka pravartAvAyelA mana, vacana, kAyAnA yogo tathA avirati : e bhAvazastra che. manano duprayoga droha, abhimAna, irSyA vagere svarUpa che. vacanano (68) - duprayoga bIjAne du:kha ApanArAM kaThora vacana bolavA svarUpa che. ane kAyAno duzmayoga doDavA vagere svarUpa che. avirati to sarvasAmAnyapaNe pApathI virAma na pAmavA svarUpa che. pApathI aTakavAnI pratijJA na lIdhI hoya te avirati che. 'huM pApa karIza nahi" evI pratijJA lIdhI hoya tene aviratinuM pApa na lAge. paNa jo pApa na karavAno niyama lIdho na hoya to, pApa karo ke na karo toya aviratinuM pApa lAgaze ja. ApaNe alpa pApa karavAnI vAta nathI karavI, pAparahita banavAnI vAta karavI che. sukha bhogavavAnuM mana jyAM sudhI paDyuM haze tyAM sudhI aviratinuM pApa coMTavAnuM ja. A avirati vagerenA kAraNa sva ane para bannenI hiMsA thatI hovAthI karmabaMdha thAya che tethI tene bhAvazastra kahyuM che. dravyazastra traNa prakAre che : svakAyazastra, parakAyazAstra ane ubhayakAyazastra. temAMthI pRthvIne AzrayIne vicArIe to kALI mATI ane pILI mATI bhegI thavAnA kAraNe baMnne acitta thAya che. ahIM mATIsvarUpa pRthvI ja mATIsvarUpa pRthvInuM zastra banatI hovAnA kAraNe mATIne svakAyazastra kahevAya. sacittamATI ane acittamATI bhegI thAya to acittamATI e sacittamATInuM zastra bane che, tene paNa svakAyazastra kahevAya. AthI ja sAdhubhagavaMtane vihArabhUmimAMthI gAmamAM pesatAM ke nIkaLatAM paga mUMjavAnuM vidhAna che, ke jethI vihAramAM pagamAM lAgelI sacittamATI ane gAmanI acittamATI bhegI na thAya. sacitta pRthvImAM aMgAro ke pANI paDe tenA kAraNe te pRthvI acitta bane tyAre te agni vagere parakAyazastra kahevAya. ane sacittamATImAM dhULavALuM pANI ke kAdava vagere paDe te ubhayakAyazastra kahevAya. pRthvIne pRthvInuM zAstra lAge te svakAyazastra, pRthvIne agni vagerenuM zastra lAge te parakAyazastra ane pRthvIne pRthvI tathA pANI benA mizraNa svarUpa zastra lAge tene ubhayakAyazastra kahevAya. AvA prakAranuM koI paNa zastra jenA para lAgyuM na hoya tevI pRthvI sacitta kahevAya che. pRthvIkAya pachI aSkAya vagerenA viSayamAM paNa A ja rIte sacitta, anekavA, paDhosattA ane zastrathI apariNata : A badhAM vizeSaNono artha samajI levo. pANI upara paNa akAya, parakAya ke ubhayakAya zastra lAgeluM na hoya to pRthak AtmA jemanA che evA aneka jIvovALuM pANI sacitta kaheluM che. pRthvIkAya karatAM aplAyanI jarUra vadhAre paDe ne ? pANImAM jIva mAnyA pachI pANIno vaparAza
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ na paDe ? ane kadAca paraThavavAno vakhata Ave to paNa niravadya jagyAe pAThavavAnuM vidhAna che. tamAre karavuM kazuM nathI ane mAtra pUchapUcha karavuM che - eno koI artha nathI. ApaNI vAta to e che ke gRhasthapaNAmAM nahAvA dhovA vageremAM aplAyanI virAdhanA ghaNI che. sava pUjA mATe nahAya to pApa lAge ? kema ocho thAya - evo vicAra karavo joIe. Aje sAdhupaNAmAM paNa aplAyanI virAdhanA vadhavA mAMDI che. pANIno vaparAza vadhyo tethI doSita pANIno zocasaMkoca cAlavA mAMDyo. pahelAnAM sAdhusAdhvI aMtakAMta bhikSA vAparatAM hatAM, aMtakAMtane pacAvavAmAM zrama na lAge tethI parasevo ocho thAya. jyAre rasakasavALo AhAra vApare to pIvA mATe paNa pANI vadhAre joIe ane tene pacAvavA zrama paDe eTale parasevo paNa vadhAre thAya, tethI kApa kADhavA mATe pANI vadhAre joIe. ATaluM pANI gharagharanuM kyAMthI maLe ? eTale amAre mATe AyaMbilakhAtAmAM pANI kare, pANIkhAtuM calAve. ame paNa AyaMbilakhAtuM che - ema jANI rAjI thaIe, to virAdhanAno saMkoca rahyo nathI ema mAnavuM paDe ne ? mAtra kAcA pANImAM paga na mUkavo eTalI jayaNA rahI che - ema kahIe to cAle. emAM ya vaLI varasAdanA pANImAM jayaNA ! varasAdamAM paNa nIceno varasAda (varasAdanuM pANI) gaNatarImAM na Ave. uparano ja TALavAno ! ame varasAdanA pANImAM cAlIe to cAle, amArA upara varasAdanuM TIpuM paNa paDavuM na joIe - ATalI amArI jyaNA !! AmAM sAdhupaNuM kyAM rahyuM ? sAdhu to pramArjanAzIla hoya, yatanAzIla hoya. yatanAzIla banavA mATe pravRtti upara kApa mUkavo paDe. Aje bhaNatara vadhyuM, prabhAvakatA vadhI eTale jayaNA upara kApa mukAvA mAMDyo. sAdhujIvana nivRttipradhAna che, temAM pravRtti vadhavA mAMDe eTale guNono hrAsa thavAno. virAdhanA sAme dhyAna jAya to ja guNone bacAvI zakAya. aplAyanA eka TIpAmAM asaMkhyAta jIvo hoya che. pANInuM eka TIpuM koI kAmamAM Ave ? keTalAya biMduo bhegA thAya tyAre te pANI nahAvAdhovA vageremAM kAma lAge. A rIte gRhasthapaNAnA nahAvA vagere kAmamAM keTalA jIvonI virAdhanA thAya che - eno vicAra Ave to sAdhu thavAnuM mana thayA vagara na rahe. je pANIne sacitta mAne tene gRhasthapaNAmAM keTaluM pApa che - te batAvavAnI jarUra na rahe. tamane e ja yAda AvyuM ? khAvA, pIvA, nahAvAdhovAmAM pApa lAge che - e tarapha najara nathI jatI ne ? zAstramAM kahyuM che ke jeo kudaratI rIte aplAyanI virAdhanAnA bhayavALA che ane potAnA AraMbhasamAraMbhAdi mATe paNa pANIno vaparAza nathI karatAM, na chUTake maryAdita upayoga kare teo pUjA na kare to cAle. paraMtu jeo khAnapAna-mojamajAhamAM majethI pANI reDyA kare teo pUjA mATenA snAnamAM aplAyanI virAdhanAnI vAta kare - e barAbara nathI. jeo pote nahAvA vagerenI kriyA kare che, potAnA mATe pANIno vaparAza kare tevAoe pUjA avazya karavI joIe. bAkI aplAyanI virAdhanAthI bacavA mATe to sAdhu thavAnI jarUra che. gRhasthapaNuM kharAba che kAraNa ke temAM eplAyanI virAdhanA sauthI vadhAre che. sa0 ame evA TevAI gayA chIe ke pANI vagara cAle evuM nathI. pANI vagara cAle evuM nathI - e barAbara, paNa enA mATe pApa karavuM paDe che - enuM du:kha to thAya ne ? pApa choDI na zakAya paNa pApa bhUMDuM to lAge ne ? jene pApa bhUMDuM na lAge te aviratine choDI ja nahi zake, aviratinA yoge pApa chUTe nahi paNa samyagdarzananA yoge pApa choDyA vinA cAle evuM nathI - ema to thAya ne ? sava samyagdarzana maMda lAge che. maMda bhale rahyuM tene tejasvI-dedIpyamAna banAvavuM che ? samyakatva UjaLuM karavuM hoya to A sAdhupaNA upara najara mAMDavAnI jarUra che. "mokSanI icchA che ke nahi ?', "mokSamAM javuM che ?' 'saMsAramAMthI bhAgI chUTavuM che ?' 'sAdhu (71) sa0 ukALeluM pANI vadhe to tene kyAM paraThavavuM ? ukALeluM pANI paNa chUTathI nathI vAparavAnuM - eTaluM yAda rAkhavuM. Ama chatAM vadhyuM hoya to teno upayoga karatAM AvaDavo joIe, jethI paraThavavAno vakhata na Ave. saMsAramAM aneka vastune ThekANe pADatAM AvaDe tene AmAM sUjha (70) =
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ thayuM che ?'... A badhA prazno AtmAne roja pUchIne teno prAmANikapaNe uttara meLavIe to samyaktva UjaLuM banyA vinA na rahe. apkAya pachI teukAyanI vAta karI che, tyAra bAda vAyukAyanuM svarUpa jaNAvyuM che. teukAya paNa zastrathI haNAyela na hoya to sacitta hoya che. rAMdhavA vageremAM agnikAyanI virAdhanA ghaNI thAya che. joke vartamAnamAM to tamAro ghaNo vyavahAra agnikAyanI virAdhanA upara nabhe che ne ? lAiTa, paMkho, phrIja, TI.vI. vagere vinA na cAle ne ? A badhI jIvanajarUriyAtanI cIja che ke sukhazIlatAnI ? sAdhubhagavaMta AmAMthI eke vastu vAparatA nathI chatAM temanuM jIvana zAMtithI pasAra thAya che ne ? teukAya ane vAyukAyanI virAdhanA thatI hovAthI sAdhubhagavaMta paMkhAnI havA na le. e ja rIte sAdhubhagavaMta bArI pAse paNa na bese. kAraNa ke tyAM be indriyonA viSayo naDe. pavana Avato hovAthI sparzanendriyano viSaya naDe ane suMdara rUpa vagere jovA maLatuM hovAthI cakSurindriyano viSaya naDe. sAdhubhagavaMta jo sAdhupaNAnI maryAdAnuM pAlana kare to temane koI paNa jIvanI virAdhanAno prasaMga na Ave ane koI jAtanI viSayakaSAyanI pariNati paNa naDe nahi. vAyukAya upara ke vanaspatikAya upara koI paNa jAtanuM zastra lAgeluM na hoya to te sacitta hoya che... A pramANe jaNAvyA bAda ahIM pRthvIkAyAdimAM jIvatvanI siddhi karIne batAvI che. atIndriya padArthonA saddabhAvanI pratipatti mATe arthAt je vastu najare dekhAtI na hoya, koI paNa indriyathI jenuM pratyakSa thatuM na hoya tevA padArthonA astitvanA svIkAra mATe AgamapramANa ane upapatti(yukti-anumAna) pramANa : ema be pramANa che. emAMthI puthvI vijJamatamavastAyA... ityAdi AgamapramANa dvArA pRthvI vagerenI jIva tarIkenI siddhi thaI gaI. have anumAnapramANathI pRthvIkAyAdimAM jIvatvanI siddhi karatAM jaNAve che. viTThama-ratna, lavaNa-kSAra, upala-paththara vagere khanIja padArtho ke je pRthvInA vikAro che te je khANamAMthI lIdhA hoya tyAM pAchA tevA paththara vagerenI utpatti thAya che tethI te vidyuma vagere sacitta che. jema devadattane maso thAya to te kyAre thAya ? devadatta jIvato hoya tyAre ne ? tema pRthvImAM paNa jIva che AthI ja khANa vageremAM pRthvInA vikArabhUta kSAra vagere vadhe che. (2) sa0 je vadhatuM na hoya tene acitta kahevAya ? evuM nathI. jyAM dhumADo hoya tyAM agni hoya ja. paNa dhumADo na hoya to agni na ja hoya evuM niha. enI jema je vadhe nahi te acitta ja hoya evo niyama nathI. paNa jo vadhatuM hoya to te sacitta hoya eTaluM kharuM. jema mANasamAM halanacalananA kAraNe jIvatva manAya che. paNa te bebhAna avasthAmAM hoya tyAre tenAmAM halanacalana na hovA chatAM jIvatva hoya che. tevI rIte je vadhe nahi te sacitta hoI zake che. te vakhate temAM bIjA hetu ApavA dvArA jIvatva siddha thaI zake che. ekAda cihnanA kAraNe amuka pRthvImAM jo jIvatva siddha thAya to 'sthAlIpulAka' nyAye dareka sacittapRthvImAM jIvatva siddha thAya che. khIcaDI raMdhAI che ke nahi te jovA mATe eka dANo cAMpIne joIe to badhA dANA caDhI gayA che ke nahi tenI khabara paDI jAya. evI rIte ahIM paNa dareka sacitta pRthvIkAyamAM jIvatvanI siddhi thAya che. tyAra bAda apyAyamAM jIvatvanI siddhi karatAM jaNAve che ke - khodelI bhUmimAMthI svAbhAvika rIte potAnI meLe ja pANI utpanna thatuM hovAthI citta che. jema deDakA potAnI meLe utpanna thatA hovAthI citta che tema pANI paNa svAbhAvika utpanna thatuM hovAthI citta che. joke badhA pANI svAbhAvika rIte utpanna thatA nathI chatAM badhAnuM jalatva samAna hovAthI anya jalamAM paNa jIvatva siddha thAya che. pANI sacitta che - ema jANyA pachI have sacitta pANI vAparavuM nathI : evo vicAra Ave ne ? ApaNA nimitte koI paNa jIvane du:kha thAya evuM nathI karavuM. pANI vinA zarIra cAle evuM nathI mATe tenI jarUra to paDavAnI. paraMtu ApaNA pariNAma nidhvaMsa na bane - te mATe kAcuM (sacitta) pANI na vAparavuM, ukALeluM pANI ja vAparavuM ATaluM to nakkI karavuM che ne ? zrAvaka pIvA mATe ukALeluM pANI vApare ane pIvA sivAyanA vaparAza mATe pANI garama kare nahi. nahAvA mATe paNa pANI garama karAya nahi. Aje to keTalAMka sAdhusAdhvI evuM kahe che ke loko garama pANIe nahAtA thAya to sAdhusAdhvIne nirdoSa pANI maLe. jyAre zAstramAM kahyuM che ke nahAvA mATe pANI garama na karAya. pANI garama hoya ne nAhI laIe - e judI vAta. bAkI garama pANI karIne na navAya. AthI ja to nadIe nahAvAnuM jaNAvyuM che. (73)
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa0 poSa mahinAnI ThaMDI hoya topaNa ThaMDA pANIthI ja nahAvAnuM ! ane te paNa nadIe jaIne khullI jagyAmAM nirdoSa bhUmi upara nahAvAnuM jaNAvyuM che, jethI jyaNA sacavAya ane pariSaha-upasarga veThavAno abhyAsa paDe. du:kha veThavAno abhyAsa pADayA vinA pariSaha-upasarga veThI na zakAya. AthI bhagavAne du:kha TALavAnI nA pADI che. je du:kha TALe te pariSaha ke upasarga veThI na zake. pUjA mATe snAna karanArAnuM dhyeya to sAdhu thavAnuM ja hoya ne ? sAdhupaNAmAM AvyA pachI jeoe du:kha TALyuM teo pariSahuthI hArI gayA, samyakatva gumAvI beThA ane cAritrathI bhraSTa thayA. eka vAra jIvanuM astitva mAnI laIe to koI jIvane du:kha ApavAnuM na bane. zrI vItarAgaparamAtmAnI AjJA mujabano dharma ye jIvanikAyanI rakSAmAM ja samAyelo che. bIjA jIvone sukha apAya ke na apAya, duHkha to nathI ja ApavuM, te mATe ApaNe sukha nathI bhogavavuM. A saMsAramAM bIjAne du:kha ApyA vinA, pApa karyA vinA eke sukha bhogavAtuM nathI mATe bhagavAne sukha bhogavavAnI nA pADI che. sukha majethI bhogavanArA bIjAnA du:khanI ciMtA karatA nathI : ema mAnavuM paDe. pRthvIkAyAdine jIva tarIke svIkAre, potAnA AtmA jevo ja AtmA teono che - evuM mAne te A saMsAramAM koI rIte jIvI zake nahi, tene to vahelI take A saMsAramAMthI bhAgI chUTavAnuM mana thAya. zrI mahAvIra paramAtmA nirvANa pAmyA te vakhate jIvajaMtuno upadrava zarU thayo, ema jANIne ghaNAM sAdhusAdhvIjIe anazana svIkAryuM. kAraNa ke have saMyama durArAdhya thayuM. koI paNa jIvanI virAdhanA karyA vinA jIvI zakAya - evuM A sAdhujIvana che. A sAdhujIvanamAM jyaNA pradhAna che. AthI ja zAstramAM jaNAvyuM che ke comAsAnA divasomAM jIvajaMtuno upadrava ghaNo hovAthI svAdhyAya ocho thAya to vAMdho nahi, paNa vAraMvAra pratilekhanA ane pramArjanA karyA karavAnI Aje ame to comAsAmAM ja badhI upAdhionAM poTalAM bhegAM karIe ! zAstrakAroe cAturmAsamAM ArAdhanA karAvavA mATe sAdhusAdhvIne eka sthAne rahevAnI AjJA nathI karI, virAdhanAthI bacavA mATe eka sthAne rahevAnuM vidhAna che. eka vAra AcAryabhagavaMte kahyuM hatuM ke zakti hoya ane khAdhApIdhA vinA rahI zakAtuM hoya to comAsAnA divasomAM makAnanI bahAra paga na mUkavo. mAtra AhArapANI mATe bahAra nIkaLavuM. jyAre Aje to comAsAnA divasomAM ja caityaparipATI, jAhera pravacana, vAcanAzreNI, utsava- mahotsava vagere aneka prakAranAM anuSThAnonAM Ayojana karAya ! sa0 varasAda to comAsA pahelAM zarU thaI jAya to tyAre vihAranI rajA kema ? zrI kalpasUtranAM sAmAcArI vyAkhyAnamAM jaNAvyuM che ke varasAdanA divaso hoya to chello mAsakalpa comAsAnA kSetramAM karavo ane pAchaLathI paNa kAdavakIcaDa sukAyA na hoya to comAsA pachIno pahelo mAsakalpa paNa comAsAnA kSetramAM karavo - A rIte cha mahinAno kalpa karavAnuM vidhAna zAstramAM che. sa0 comAsAnA pahelAM pacAsa divasa varasAda vadhu hoya chatAM te pacAsa divasano kalpa aniyata kahyo ane pAchaLathI varasAda ocho hovA chatAM sittera divasano kalpa niyata kahyo tenuM kAraNa zuM ? comAsAnA pahelA pacAsa divasano kalpa niyata na karavAnI vAta to amArA nimitte thatI virAdhanAthI bacavA mATe che. zarUAtamAM varasAda Ave eTale makAnamAM kyAMthI pANI gaLe te khabara paDe. tevA vakhate jo cAturmAsa niyata che - ema jaNAvIe to te upAzrayAdimAM amArA nimitte je samArakAma kare temAM thatI virAdhanAno doSa amane lAge. e virAdhanAnA doSathI bacavA mATe pAMca pAMca divasanI mudata ApI aMte cAturmAsano nirNaya ApavAnI vAta karI. vihAra karavA mATe e kalpane aniyata nathI jaNAvyo, virAdhanAmAM nimitta banavAnA doSathI bacavA aniyata kalpa jaNAvyo. saha A virAdhanA svarUpahiMsAmAM na jAya ? sAdhu nimitte thatI virAdhanA jo svarUpahiMsAmAM gaNAtI hoya to sAdhune AdhAkarmAdi doSano saMbhava ja nahi rahe. sAdhu nimitte thatI hiMsA e svarUpahiMsA nathI, bhagavAne je kriyA karavAnI kahI hoya te AjJAvihita anuSThAna karatI vakhate je hiMsA TALI na zakAya tene svarUpahiMsA kahevAya. svarUpahiMsA mATe sauthI pahelAM bhagavAnanI AjJAno vicAra karavo paDe. dravyakSetrakALabhAva yogya che ke nahi - teno vicAra karavo paDe. jyAM sudhI saMsAra choDavAno bhAva na Ave, virAdhanAthI bacavAno bhAva na Ave tyAM sudhI anubaMdhahiMsA lAgavAnI ja. jinapUjA karatI (75)
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ vakhate paNa jo jayaNApUrvaka karavAmAM Ave to temAM thatI hiMsA svarUpahiMsAmAM gaNAya. jalapUjA mATeno kaLaza paNa joIne, pUMjIne bharavAnI taiyArI na hoya ane pUjA vakhatanI hiMsAne svarUpahiMsAmAM gaNe - e kema cAle ? gRhasthapaNAno paNa badho dharma sAdhu thavA mATeno hovAthI jayaNApradhAna che. teukAyamAM jIvatvanI siddhi karatAM jaNAvyuM che ke bALaka jema AhAra levAnA kAraNe vRddhi pAme che tema agni paNa AhAranA kAraNe vRddhi pAmato hovAthI sacitta che. ahIM eTaluM yAda rAkhavuM ke Atho AvavAnA kAraNe ke Ubharo AvavAnA kAraNe je vRddhi thAya eTalAmAtrathI sacitta na kahevAya. AhAra pacavAnA kAraNe je vRddhi thAya tene vRddhi kahevAya, sojAnA kAraNe thatI vRddhine vRddhi na kahevAya. pudgalanA kAraNe pudgalanI vRddhinI ahIM vAta nathI. AhAranA kAraNe thanArI zarIravRddhinI vAta che. je AharaNa karAya tene AhAra kahevAya. AhAra eTale bhadmavastu. je khavAya tene bhakSya na kahevAya, je khAvAyogya hoya tene bhakSya kahevAya. zAstramAM dasa prakAranI vigaIo batAvelI che. temAMthI cha bhakSya che ane cAra abhakSya che. ahIM evI dalIla na karavI ke dase sAthe batAvI che tethI badhI ja bhakSya kahevAya athavA to badhI ja abhakSya gaNAya, amuka bhakSya ane amuka abhakSya evuM ronA AdhAre kahevAya ?!' kAraNa ke sarvajJabhagavaMte batAvela vAtamAM dalIlane koI avakAza nathI. bhagavAne A mArga saju ane prAjJa jIvo mATe batAvyo che. bhagavAne nA pADI hoya te na karavuM, bhagavAne kahyuM hoya te karavuM tenuM nAma saraLatA. bhagavAne nA kema pADI ane nA kema na pADI evuM pUchavuM tenuM nAma vakratA. jutA ane prAjJatA e dharmanuM mULa che. A be vinA zAstranA marmane pAmI na zakAya. zAstra zabdAtmaka che ane zabdanI zakti sImita che, tenA hArda sudhI pahoMcavA mATe saraLatA ane sUkSma,jJAnI jarUra che. buddhinI sUkSmatA ane haiyAnI saraLatA na hoya to bhagavAnano mArga samajI paNa nahi zakAya ane apanAvI paNa nahi zakAya. bhagavAne ApaNI upara karuNA karIne ApaNane evo mArga batAvyo che ke jethI koI paNa prakAranuM pApa karavuM na paDe ane pApa karyA vinA paNa jIvI zakAya. AvA bhagavAnanA vacanamAM zaMkA kaI rIte karAya ? sarvajJanA vacana upara azraddhA jAge tyAre ja temAM zaMkA ke dalIlo karavAnuM sUjhe che. koI buddhizALIne vistArathI samajAvavA mATe tarko batAvavA paDe - e judI vAta. bAkI to bhagavAnanuM vacana zraddhAgamya che, yuktigamya nahi. zraddhAne puSTa karavA mATe tarka ke yuktio ApavAmAM Ave che. je zraddhAne halAve tene tarka na kahevAya, kutarka kahevAya. nyAyadarzanamAM paNa kahyuM che ke - tarka pramANano anugrAhaka hovAthI yathArthajJAnanuM aMga che. AthI ja ApaNe pRthvIkAyAdimAM jIvatvanI siddhi karanArAM anumAnono vicAra zarU karyo che. teukAyamAM jIvatvanI siddhi karyA bAda vAyukAyamAM jIvatvanI siddhi karatAM jaNAve che ke - gAya vagere jema bIjAnI preraNA vinA paNa tirachI dizAmAM aniyamitapaNe cAle che tema vAyu paNa aniyata dizAmAM tirachuM gamana kare che mATe te paNa gAya vagerenI jema sacitta che. joke pudgalanI gati paNa bIjAnI preraNA vinA thAya che paraMtu te gati samazreNImAM thAya che. daDo jo enI meLe ja paDI jAya to sIdho nIce jAya che. pudgalanI tirachI gati thAya to bIjAnI preraNAthI thAya che. daDAne koI nAMkhe to tenuM tirachuM gamana thAya che paraMtu te paraprerita hovAthI temAM jIvatvanI siddhi thatI nathI. A rIte vAyukAya paNa jIva che - ema siddha karyA bAda vanaspatikAyamAM jIvatvanI siddhi karI che. vanaspatinI aDadhI chAla utArI hoya to navI Ave paNa AkhI utAre to na Ave. gadheDAnI jema badhI cAmaDI utarI jAya to te maraNa pAme che tema vanaspatinI paNa AkhI chAla utAravAmAM Ave to te acitta bane che. gadheDo jIvato hoya to tenI nIkaLI gayelI cAmaDI pAchI Ave che tema vanaspati paNa sajIva hovAthI tenI UtarI gayelI chAla pAchI Uge che. A rIte vanaspatikAyamAM jIvatva siddha thAya che. Aje ghaNA kahe che ke jagadIzacaMdra bojhe vanaspatimAM jIvatvanI siddhi karI. ApaNe kahevuM che ke haribhadrasUri mahArAje, enI pahelAM gaNadharabhagavaMtoe hajAro varaso pahelAM vanaspatimAM jIvatvanI siddhi karI batAvI che. sa0 pahelAM siddha to hatuM, paNa loko mAnatA na hatA; have mAne che. tame to pahelethI ja mAnatA hatA ne ? atyAre paNa mAno cho ne ? chatAM kAkaDI-TAmeTAM upara majethI charI calAvo ne ? vanaspatimAM jIva mAne te bhAjIpAlo khullo thAya to rAjI thAya ? comAsuM Utaryo bhAjIpAlo khullo thayAno AnaMda hoya ke dIkSA khullI thayAno ? A to caudasanA divase ja mevo ne (77)
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAjIpAlo taiyAra karIne rAkhe. ApaNe kahevuM che ke kArataka caudase to dIkSAno veSa taiyAra karI rAkhavAno ke jethI pUname dIkSA levI hoya to laI zakAya. A to amane pUchavA Ave ke caudasanI rAte pratikramaNa pachI mevAnI prabhAvanA karAya ? amAre kahevuM paDe ke - veSanI prabhAvanA paNa karAya, karavI che ? kAle dIkSAnuM mana thAya to nIkaLI javAya. sava veSa rAkhIne zuM kare ? roja darzana kare ane sAdhupaNAne yAda kare. roja darzana kare to ekAda divasa paheravAnuM mana thAya. kabATamAM sADIo paDI hoya to joIne paheravAnuM mana thAya ne ? sava zopIsano veSa rAkhIe to ? gharamAM baMgalAno zopIsa rAkho to rahevA kAma lAge ? mArutIno zopIsa phavA kAma lAge ? moDela kAma lAge ke vastu kAma lAge ? ahIM vAparavuM nathI mATe ja zopIsa rAkhavA che ne ?! ApaNe to kAmamAM lAge evo veSa rAkhavo che ane te paNa ApaNA potAnA kAmamAM Ave evo veSa rAkhavo che. vanaspatimAM jIva mAne te saMsAramAM rahI na zake. vanaspatimAM jIva mAnyA pachI viTAmIna khAvA taiyAra thayuM che ke tyAga karavA ? vanaspatino tyAga karavo haze to gRhasthapaNAno tyAga karavo paDaze. gRhasthapaNAmAM rahIne vanaspatikAyanI virAdhanAthI na bacAya. tyAM rahIne kadAca khAvAno tyAga karI zakAya paNa tene samAravA vagerenI virAdhanAthI bacavAnuM lagabhaga zakya nathI. mATe ja bhagavAne sAdhupaNuM batAvyuM che. sa0 sAdhu thayA pachI lIlotarI vApare to ? to gurumahArAja kahe te vAparavAnuM. 'gura je kapaDuM Ape te paherIza, guru je pAtra Apaze te rAkhIza, je AhAra Apaze te vAparIza' ATalI taiyArI hoya teNe sAdhupaNAmAM AvavuM. guru pUche ke 'zuM joIe che ?' to kahevuM ke - "Apa je Apo te joIe che.' ApaNane samajaNazakti maLI che teno upayoga mArgastha banavA karavo che, mArgathI khasavA nahi. A lokAkAzamAM eka pradeza paNa evo nathI ke jyAM koIne koI jIvanuM astitva na hoya. kAjaLanI koTaDImAM gayA pachI kAjaLa aDI na jAya e rIte rahevAnuM kAma kaparuM che tema lokAkAzamAM vyApIne rahelA jIvanI hatyAthI virAma pAmavAnuM kAma kaparuM che. chavanikAyathI bharelA A cauda rAjalokamAM sarvathA pApathI rahita banavAnuM gRhasthapaNAmAM arthAt pahele guNaThANe ke cothe pAMcame guNaThANe zakya nathI. cha- sAtame guNaThANe ja e zakya hovAthI bhagavAne sAdhupaNuM batAvyuM che. A eka ja zAsana evuM che ke je sUkSma jIvanI ke bAdara jIvanI, rasa jIvanI ke sthAvara jIvanI, saMkalpathI ke saMkalpa vinA, jANatAM ke ajANatAM, mithyAtvathI aviratithI ke kaSAyathI, manathI vacanathI ke kAyAthI hiMsA karavI na paDe evo mArga batAve che. bhagavAnanI AjJA mujaba manavacanakAyAne pravartAve to koI jAtano karmabaMdha na thAya. je karmabaMdha thAya te paNa evo guNasthAnakaprayika thAya ke je bhavAMtaramAM na rakheDAve, e ja bhavamAM pUro thaI zake. paraMtu bhUtakALanAM karmo kADhavAnuM zakya tyAre bane ke jyAre sauthI pahelAM vartamAnanAM karmo aTakAvIe. vartamAnamAM ApaNo dharma kevo che ? karmone aTakAve evo ke karmone bAMdhI Ape evo ? dharma karavAthI ApaNA kapAyAdi doSonI hAni thAya to samajavuM ke nirjarA karAvanAro dharma thayo ane dharma karavAthI saMsAranuM sukha maLe to puNyabaMdha karAvanAro dharma thayo che - ema samajavuM. dharma karavAthI sAruM thAya to samajavuM ke puNyabaMdha karAvanAra dharma karyo ane dharma karavAthI ApaNe sArA thaIe to nirjarA karAvanAra dharma karyo che - ema samajavuM. dharma karavAnA kAraNe rAgadveSanI pariNati keTalI ghaTI, vairAgya keTalo vadhyo, sahanazakti keTalI keLavAI, viSayakaSAyano rasa keTalo ghaTyo, guNanI tAlAvelI keTalI jAgI, svAdhyAyano rasa keTalo vadhyo, vikathAno rasa keTalo ghaTyo - A badhuM vicArIe to ApaNo dharma nirjara pradhAna che ke nahi : e khabara paDe. sAdhu thayA pachI AjJA mujaba vApare to koI doSa na lAge. sAdhune roTalI ane zAka bhegA karavAnA ja nathI to zAka vagara cAle ne ? chatAM gurunI AjJAthI vApare to koI doSa nathI. lIlotarI vAparavAmAM doSa nathI, AjJA na mAnavAmAM doSa che. sAdhupaNAmAM nirdoSa paNa potAnI icchA mujaba vApare to doSa lAge ane doSita paNa gurunI AjJAthI vApare to te nirdoSa kahevAya. sAdhupaNAmAM (78) - | (79)
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa0 puNyAnubaMdhI puNya baMdhAya to zuM vAMdho ? puNya bAMdhavAnI icchAvALAne puNyAnubaMdhI puNya na baMdhAya. mokSasAdhaka ArAdhanA karatI vakhate je puNya baMdhAya te puNyAnubaMdhI hoya. vIzasthAnakanI ArAdhanAthI tIrthaMkaranAmakarmanI nikAcanA thAya, paraMtu ArAdhanA karatI vakhate lakSya karmanirjarAnuM hoya. karmanirjarAnA lakSyathI ja pariNAma vizuddha bane che ane savi jIvane zAsanarasI banAvavAnI vizuddha bhAvanAmAM tIrthaMkaranAmakarmanI nikAcanA thAya che. puNyAnubaMdhI puNya sukha Ape che mATe upAdeya che - evuM nathI, sudevAdino yoga karAvI Ape che - eTalA pUratuM upAdeya che. sava bhagavAnanA zAsanamAM zAlibhadrajI ane puNiyA zrAvaka : bemAM vadhAre nirjarA kone ?, zAlibhadrajIne. temane puNyAnubaMdhI puNyano udaya hato mATe nahi, e puNyodaya choDIne temaNe cAritramohanIyano kSayopazama pragaTa karyo mATe. bAkI puNyano anubaMdha banneno sarakho hato. temane puNyanA udayamAM rati na hatI to puNiyA zrAvakane pApanA udayamAM paNa arati na hatI. paraMtu puNiyA zrAvaka cAritra sudhI pahoMcI na zakyA. temanuM sAmAyika bhagavAne vakhANyuM hatuM paraMtu temane cAritrano pariNAma na hato. temane je maLyuM hatuM temAM saMtoSa hato, adhikano lobha na hato. je che e calAvavAnI vRttinA kAraNe adhikanA lobhathI bacI gayA hatA, paNa je che e choDavAnI taiyArI na hovAthI cAritra na pAmI zakyA. jyAre zAlibhadrajIne je che emAM ochuM lAgyuM to e paNa nathI joItuM A pariNAma AvavAthI cAritra pAmI gayA. Aje tamane paNa je maLyuM che emAM saMtoSa che ne ? 'je che e cAlaze' - A pariNAma ja tamane saMsAramAMthI nIkaLavA deto nathI. ApaNane puNya ochuM lAgyA pachI eTalAmAM nabhAvavA taiyAra thaIe chIe, jyAre emane puNyamAM khAmI lAgI to choDI dIdhuM. jevuM-tevuM puNya paNa nabhAvavAnI vRtti sukhanI lAlacane sUcave che. to have kaho, puNyAnubaMdhI puNya bhogavavAlAyaka ke choDavAlAyaka ? jene puNya bhogavavuM na hoya te puNya bAMdhavA mATe mahenata zA mATe kare ? sAdhubhagavaMta puNyano udaya choDIne AvyA pachI nirjarA mATe ja prayatna kare. nirjarA mATe dharma karatAM puNya baMdhAI jAya - e juduM. sAdhusAdhvI puNyane upAdeya mAne nahi ane je puNyodayane upAdeya mAnatA hoya tenI paNa puNya uparathI najara khaseDe. puNyathI maLeluM sukha sArabhUta na lAge ane pApathI AvanAruM du:kha asArabhUta na lAge - evuM karI Ape tenuM nAma sAdhubhagavaMta. puNyanA udayane upAdeya mAne tene samyakatva paNa na maLe, mAganusAritA paNa na maLe. puNya vadhavAthI saMsAranAM sukho maLaze, dharma nahi maLe. dharma to kSayopazama vadhavAthI ja prApta thaze. tethI puNya vadhAravA mATe mahenata nathI karavI, yopazama vadhAravA mATe mahenata karavI che. dIkSA ApaNA nasIbamAM nathI - ema kahIne mAMDI vALavAnI jarUra nathI. dhaMdhAmAM nasIba na hoya toya nasIba ajamAvIe ne ? nasIba ajamAvavA mATe dhaMdho karavo che, paNa dharma nathI karavo ne ? je dharma karIe chIe te paNa kevo che ? Asakti mare evo ke Asakti vadhe evo ? bhale mArgAnusArIpaNAno dharma hoya ke samyakatvarUpa dharma hoya, ApaNI Asakti mare ane bhagavAnanI AjJA sacavAya evo dharma karavo che. A to lokamAM jema kahevAya che ke 'zira muMDAve tIna guna, mITe sira kI khAja, khAne ko la' mIle, loka kahe mahArAja.' tema ApaNe paNa samyakatvamAM traNa guNa mAnI lIdhA che : A lokamAM sukha choDavuM na paDe, cAritra levuM na paDe ane paralokamAM devaloka maLe ! barAbara ne ? samyakatvanI jarUra to sukha uparano rAga choDavA ane du:kha uparano dveSa kADhavA mATe che. sukha choDavuM paDatuM hoya ne du:kha veThavuM paDatuM hoya to samyatvane rajA ApavI che ne ? cAritra kadAca na maLe, paNa samyakatva meLavyA vagara rahevuM nathI - eTaluM to kharuM ne ? samyakatva meLavavA mATe sukhano rAga choDavo paDaze ane du:kha para rAga keLavavo paDaze. kaMIka pAmIne javuM che ke jema cAle che - ema cAlavA devuM che ? atyAra sudhImAM pRthvIkAyathI mAMDIne vanaspatikAyamAM jIvatva siddha karI ApyuM. trasakAyamAM to jIvatva siddha ja che ne ? bhogasukhanAM sAdhana jeTalAM ochAM teTalI trasakAyanI rakSA vadhAre. pravRtti ochI karIe to trasajIvone bacAvI zakAya. Aje to sAdhupaNAmAM binajarUrI pravRttio eTalI vadhI gaI che ke pratilekhanA - pramArjanA karavA mATe samaya raheto ja nathI. zAstramAM kahyuM che ke jIvajaMtu na thAya mATe vAraMvAra pratilekhanA karavI. jyAre ame lagabhaga jIvajaMtu thAya tyAre pratilekhanA karavA besIe. jIvanikAyanA svarUpanuM jJAna temanI rakSA (81)
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe karavAnuM che. A rIte lokAkAzamAM chavanikAya vyApIne rahelA hovAthI temanI rakSA karavAnuM kAma azakya che - evI zaMkA ziSya nathI karato. e to have bIjAne duHkha ApyA vinA kaI rIte jIvavuM - eno vicAra zarU kare che, ApaNe to vicAra mAMDI ja vALIe ne ? je jIvonA svarUpano vicAra kare te to pratijJA levA taiyAra thAya, ApaNe to hAtha khaMkherIne UbhA thaI jaIe ne ? A to kahe ke 'cAritra levAnuM ApaNuM kAma nahi, ApaNe cAritranA bhAvamAM ramIzuM, saMsAramAM alipta rahIzuM.' dravya cAritranI zakti na hoya ne bhAvacAritranI vAta karIe to te kSamya gaNIe, paNa dravyathI cAritra levAnI zakti hovA chatAM mAtra bhAvamAM ramavAnI vAto kare te luccA che. karavuM kazuM nahi ne AtmaramaNatAnI vAto karavI e barAbara nathI. eza-ArAmamAM paga para paga caDAvIne AtmaramaNatAnI vAto karavI e to, dUdhanI bATalI moDhAmAM hoya ne raDe nahi - enA jevI hAlata che. zarIrane kApe chatAM rADa na pADe - e sAcI AtmaramaNatA che. sukhamAM samAdhimAM jIvavuM - e saMsArano mArga che. du:khamAM samAdhimAM jIvavuM e mokSamArga che. sukha chUTI jAya ane duHkha paDe chatAM samAdhimAM khalela na paDe e bhagavAne batAvelo mArga che. A cothA adhyayananA cha arthAdhikAramAMthI sauthI pahelo arthAdhikAra jIva ane ajIvanA svarUpanA jJAnano che. temAM ApaNe jIvanuM svarUpa sAmAnyathI joI gayA. have ajIvanuM svarUpa vicAravuM che. chajIvanikAyanI hiMsAthI virAma pAmavA mATe jema jIvanuM jJAna jarUrI che tema ajIvanuM jJAna paNa jarUrI che. kAraNa ke moTebhAge ajIva pratyenA rAgadveSanA kAraNe ja hiMsAdi pApo thatAM hoya che. je jIvAstikAyathI bhinna che te ajIva dravya che. jIvanI pratye jema rAgadveSa thAya che tema ajIva pratye paNa rAgadveSa thAya che. paraMtu ajIvamAMthI dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ke kALa ApaNA paribhoganA viSaya banatA nathI ke jethI temAM rAgadveSa thAya. jyAre pudgalAstikAyadravya grAhya koTinuM banatuM hovAthI te rAgadveSamAM nimitta bane che. puddagalamAM paNa soLa prakAranI vargaNAmAMthI audArika, vaikriya, AhAraka, taijasa, kArmaNa, zvAsozvAsa, bhASA ane mana : A ATha vargaNAo grAhya koTinI che. temAMthI ya moTebhAge audArikavargaNAnAM pudgalo ApaNA paribhogamAM AvatAM hoya che. kALanA aNu na hovAthI te grAhya banato (2) nathI. varSanA lakSaNavALo kALa eka samayano che. AvalikA, ghaDI, aMtarmuhUrta prahara, divasa, varSa vagere vyavahArakALa che. vyavahArakALa aupacArika che tethI tenA paNa aNu nathI. digaMbaro kALanA aNu mAne che - e mAnyatA khoTI che. sa0 jIvanA eka samayanA paryAyane kALa mAnIe to cAle ne ? cAle. chatAM kALane parivartanazIla mAnyo che mATe tene svataMtra dravya gaNyuM che. bhUta, bhaviSya, vartamAna A paryAyo che. je paryAyavad hoya tene dravya kahevAya. puddagalAdi dravyano paNa bhUta, bhaviSya ke vartamAna paryAya kALanI mukhyatAo hovAthI te bhUtAdi paryAyavALA kALadravyane svataMtra dravya mAnavAmAM Ave che. tithi vagere kALa sUryacaMdranI gatinA kAraNe niyata che mATe te vyavahArakALa che. sa0 zAstramAM 'te kALa te samayane viSe' AvuM Ave che te banne kALa judA che ? tame jema 'jAnyuArI mahinAnI dasamI tArIkhe dasa vAge' evo cokkasa kALa batAvo cho tema amAre tyAM paNa sUkSmamAM sUkSma kALa batAvavA A pramANe jaNAvAya. 'te kALa' eTale je avasarpiNI-Aro vagere sthUla kALa hoya te, ane 'te samaya' eTale amuka divase, amuka muhUrto... evo artha samajavo. kALadravya lagabhaga rAgAdimAM nimitta nathI banatuM. jyAre grAhya puddagalo rAgAdinA tema ja hiMsA vagerenA nimitta banyA vinA rahetAM nathI. pudgala sukhanuM kAraNa nathI. chatAM tene sukha-duHkhanuM kAraNa mAnI ApaNe tenA para rAgadveSa karIe chIe - A eka ApaNo bhrama che. A bhrama TALavA, pudgalanA rAgadveSane mAravA mATe ahIM puddagalanA sUkSmasUkSma vagere cha bheda batAvyA che. keTakeTalA viSayo ApaNA rAgadveSamAM nimitta banatA hoya che ! sAdhusAdhvI paNa puddagalanA sArAnarasApaNAno vicAra karatAM thaI gayAM che. je parigraharUpa che te pena vageremAM paNa kalara na game mATe na vApare e cAle ! upAzrayamAM paraThavavA mATe kUMDI bAMdhI hoya tenI paNa anumodanA karI bese ke - 'kAmaLInA kALamAM paNa kAmaLI oDhyA vagara paraThavI zakAya evI vyavasthA karI che, kahevuM paDe ke mAthuM calAvIne kAma karyuM che' Ama anumodanA karanAre mAthuM gumAvyuM che ema mAnavuM paDe ne ? penamAM pasaMdagI, cara mAnI phremamAM pasaMdagI, kapaDA-kAmaLI vageremAM pasaMdagI... (83)
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ A badhuM yugalano rAga ja karAve che ne ? ajIva pratye rAgadveSa na karIe to koI jIvanI hiMsA karavAno vakhata na Ave. jene pudgalano saMga na game tene koI jIva upara rAgadveSa karavAnI jarUra na paDe. je rAgadveSa na kare tene koI AzrayasthAna na naDe. rAgadveSanA viSayo amApa che, tenA uparanI rAgadveSanI pariNati nahi choDIe to te durgati tarapha ghasaDI gayA vagara nahi rahe. rAga gamyA kare, dveSa gamyA kare ane 'rAgadveSa bhUMDA che' - ema AkhA gAmane samajAvIe - A eka banAvaTa che ne ? A banAvaTa TALavA mATe bIjAne samajAvavAnA badale ApaNI jAtane samajAvIne sudhArI devI che. puNyanA udayanA kAraNe vastu maLyA kare, paNa vastu gamyA kare - e pApano udaya che. ziSyane pudgalanA rAgadveSathI bacAvavA lakSyamUlyavALI kAmaLI(ratnakaMbala) upara paNa kAtara calAvanArA AcAryabhagavaMto bhagavAnanA zAsanamAM thaI gayA che. rAganuM kAraNa na bane mATe sArI vastu lAvavI nahi, rAkhavI nahi. dveSanuM kAraNa na bane mATe aMtakAMta vastu samabhAve vAparavI. rAga TALavA mATe rAganA pAtrathI dUra rahevuM, dveSa TALavA mATe draSanA pAtranI najIka javuM - A upAya che. ajIvanA adhikAramAM jaNAve che ke ajIva be prakAranA che : pudgalasvarUpa ajIva ane nopudgala svarUpa ajIva. temAM pudgalasvarUpa ajIva cha prakAranA che : (1) sUkSmasUkSma, (2) sUkSma, (3) sUkSmabAdara, (4) bAdarasUkSma, (5) bAdara, (6) bAdarabAdara, sUkSmasUkSma eTale atyaMta sUkSma paramANusvarUpa pudgala che. sUkSmapudagala be pradezI DhaMdhathI mAMDIne anaMtapradezavALAM sUkSmarUpe pariNata pudgalo che. sUkSmabAdara eTale moTuM gaNAya tevuM nAnuM. gaMdhanAM pudgalo sUkSma hovA chatAM bAdara jevA gaNAya che mATe tene sUkSmabAdara kahevAya che. bAdarasUkSma eTale nAnuM gaNAya evuM moTuM. vAyukAyanAM zarIra bAdara hovA chatAM sUkSmajevAM che mATe tene bAdarasUkSma kahevAya che. bAdarapudgala tarIke jhAkaLa vagere aplAyanAM zarIra che. ane bAdarabAra tarIke teukAya, vanaspatikAya, pRthvIkAya ane trasakAyanAM zarIro che. A pramANe cha prakArano athavA skaMdha, deza, pradeza ane paramANu : ema cAra prakArano pudgalAstikAya che; je jIva vaDe grAhya che. AtmA grAhuka che ane pudgala grAhya che. nopudgala ajIva dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAzAstikAya : ema traNa prakArano che. AtmA cetana hovA chatAM jaDa evA pudgalane grahaNa karI tenAthI ja pote baMdhAya che - A eka vicitra dazA che. je ApaNA potAnA baMdhanuM kAraNa che tene ApaNe majethI grahaNa karIe chIe ne ? Aje nakkI karavuM che ke je cIja gamI jAya teno kAyama mATe tyAga karI devo. pudgalanA aMzathI, pudgalanI kRpAthI je maLe temAMthI kazuM ja AtmAnuM nathI. kADhI nAMkhavA jevI cIja nirdoSa hoya to sauthI pahelAM rAkhavI, rAkhavA jevI cIja na chUTake sauthI chelle levI. ApaNane je anukULa hoya te nirdoSa maLe to laI AvavuM - evuM nathI. nirdoSa AhAra paNa gurunI ane bhagavAnanI AjJA mujaba lAvavAno che. nirdoSa bhikSA mATe svacchaMdIpaNe varte te AtmAthIpaNuM nathI. jaina gRhasthanA ghare roTalI, dALa, bhAta, zAka maLe to rabArInAM gharomAM chAzaroTalo levA na javuM. A badhI vAta tamArI AgaLa sAdhusAdhvInI TIkA karavA mATe nathI karI; 'sAdhu mahAtmA paNa sArI vastu vApare to temane rAga thaI jAya, icchA mujaba jIve to karma baMdhAya... to mAruM zuM thaze ?' ATalo vicAra karatA thAo mATe karI che. ATaluM vicAratA thazo to kAle UThIne savAranI roTalI ane ThaMDI cA sAMje vAparavAno vakhata Avaze tyAre AMkhamAM pANI nahi Ave, dInatA nahi Ave. paMkho ke e.sI. cAlu karatAM sAdhubhagavaMtanuM zuM thatuM haze ?' evo vicAra Ave to game teTalI asahya garamI paNa saukoTinI banI jAya. sukha bhogavavAnuM mana thAya tyAre paNa sAdhune yAda karI pAMca miniTa thobhIne pachI pravRtti karIe to rasa ghaTI jAya, Avega zamI jAya. thoDI rAha joIe to jIvanamAM parivartana AvyA vinA na rahe. A rIte ApaNo jIvAjIvAbhigama nAmano pahelo arvAdhikAra pUro thayo. pahelA adhikAramAM jIva ane ajIvanuM svarUpa je rIte samajAvyuM che te jo barAbara samajAI jAya to tevA prakAranI zraddhA paNa pragaTyA vinA na rahe. A zraddhA cAritra sudhI pahoMcADyA vinA rahetI nathI. A cAritranI prApti mATe ja jIvanikAyanI hiMsAthI virAma pAmavuM jarUrI che tethI te bIjA adhikAramAM jaNAve che : iccesiM chahaM jIvanikAyANaM neva sayaM daMDa samAraMbhijA, nevannehiM daMDa samAraMbhAvijA daMDa samAraMbhaMte'vi anne na samaNajANAmi jAvajIvAe tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAeNaM na karemi na kAravemi karataMpi annaM na samaNujANAmi tassa bhaMte paDikkamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi / (sUtra-2)
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvasUtramAM chelle ApaNe joI gayA ke chaye jInikAya sukhane icchavAnA svabhAvavALA che, tethI A chajIvanikAyane viSe ApaNe jAte temane saMghaTTana vagere dvArA pIDA upajAvavA svarUpa daMDano samAraMbha karavo nahi, bIjA nokaracAkara vagere pAse paNa AvA daMDano samAraMbha karAvavo nahi ane je A rIte pIDA ApavAnuM ke apAvavAnuM kAma karatA hoya temanI anumodanA karavI nahi, temane sArA mAnavA nahi... A pramANe bhagavAnanuM vacana che. te ja kAraNathI jyAM sudhI jIvuM tyAM sudhI trividhe trividhe manathI, vacanathI ke kAyAthI AvA prakArano daMDa huM jAte karIza nahi, bIjA pAse karAvIza nahi ane je karatA hoya tenI anumodanA nahi karuM, temane sArA mAnIza nahi, tevA prakArano daMDa bhUtakALamAM je kAMI karyo che tenAthI huM pAcho pharuM chuM, AtmasAkSIe tenI niMdA karuM chuM, gurusAkSIe tenI garhA karuM chuM ane te pApathI yukta evA mArA AtmAne vosirAvuM chuM... A pramANe sAdhubhagavaMtanI pratijJA che. AvA prakAranI pratijJAno pariNAma cAritramohanIyakarmanA kSayoparAma vinA pragaTato nathI. karmanAM AvaraNa patalAM paDe, DhIlAM paDe pachI ja kSayopazamabhAvanI siddhi prApta thatI hoya che. A saMsAramAM mithyAtvAdi karmone AdhIna thaIne ApaNe aneka prakAranA jIvone aneka prakAranI pIDA ApavAnuM kAma karyuM che. e karmonI AdhInatA TaLe eTale jIvone pIDA pahoMcADavAno pariNAma dUra thAya che ane temanI rakSAno pariNAma jAge che. AthI ja koI paNa jIvane pIDA nahi pahoMcADavAnI pratijJA levAnuM bane che. chajIvanikAyane pIDA ApavAnuM kAma sAmAnyathI dasa prakAre thAya che. iriyAvahiyA sUtramAM 'abhiyA'thI mAMDIne 'jIviyAo vavaroviyA' sudhInA dasa prakAranA daMDa che. jenA kAraNe AtmA narakAdi durgatimAM daMDAya che tene daMDa kahevAya che. TIkAmAM 'saMghaTTana-paritApana'nuM grahaNa karyuM che. tenA uparathI AgaLapAchaLanA abhighAta, kilAmaNA vagerenuM paNa grahaNa thaI jAya che. jenA kAraNe sAmA jIvane duHkhanI lAgaNI thatI hoya te badho ja daMDa kahevAya che. pratikramaNa ke vyAkhyAnAdimAM beselAne eka jagyAethI uThADIne bIjI jagyAe besADIe to tene du:kha thAya ne ? ApaNe beThA hoIe tyAMthI 'A mArI jagyA che' ema kahIne koI uThADe to du:kha thAya tema ApaNe bIjAne uThADIe to ene paNa du:kha thavAnuM. AthI ja 'ThANAo ThANuM saMkAmiA' (eka sthAnethI bIje sthAne khaseDyA) Ane paNa eka prakArano daMDa kahyo che. sAmAnI (6) icchAviruddha kAma karIe to tene du:kha pahoMcavAnuM ja. potAnA taraphathI koIne paNa duHkha na ApavuM - A sAdhupaNAnI pratijJA che. AthI ja sAdhubhagavaMta gocarIe jAya to kUtarA vagerene khaseDe nahi, bALako ramatA hoya to temane khaseDe nahi. kAraNa ke A rIte khaseDavAthI temane du:kha thAya. tame to skUTara pArka karavA mATe lArIvALAne paNa khaseDo ne ? sAdhubhagavaMta AvuM na kare. A badhuM tamane eTalA mATe samajAvIe chIe ke jethI sAdhupaNAnI pratijJA keTalI duSkara che : eno tamane khyAla Ave. sAdhupaNuM talavAranI dhAra upara cAlavA jevuM che te A AcAranA kAraNe. jene mArge cAlavuM hoya tenA mATe sAdhupaNuM talavAranI dhAra che. bAkI jene icchA mujaba ja jIvavuM che tenA mATe to sAdhupaNuM makhamalanI gAdI jevuM che. A badho AcAra pALavAno hoya to ema thAya ne ke khAdhA vagara cAle evuM hoya tyAM sudhI khAvuM ja nathI. chokarAo ramatA hoya to temane aTakAvAya nahi, khaseDAya nahi, e mArga choDI devo. sa amAre zuM karavAnuM ? chokarAne ramavAnI nA pADavAnI ? tamAre paNa emane du:kha na thAya e rIte karavAnuM. 'mahArAja sAheba padhAre che, khasI jAo...' evuM nahi kahevAnuM. pahelethI ja evA saMskAra ApyA hoya to chokarAo pote sAdhune jotAMnI sAthe 'martyaeNa vaMdAmi' kahIne UbhA rahI jAya. A to ame vahoravA AvIe to tarata TI.vI. baMdha karI nAMkhe ane chokarAo amane manamAM gALo Ape ! tamArA gharamAM lAiTa, TI.vI., paMkho cAlu hoya ne ame AvIe to amane pApa nathI lAgavAnuM. amArA nimitte baMdha karo to amane pApa lAge. tethI viveka rAkhIne kAma karavuM. A to gRhastha amArI sAthe hoya ne kUtarAne khaseDe to sAdhu paNa anumodanA kare ke 'gRhastha vivekI che, jAte ja kUtarAne khaseDyo.' pAchA kahe 'mAratA nahi.' mAravAmAM pApa ane khaseDavAmAM pApa nahi !! gabharAvavAmAM pApa nahi? A badhuM sUkSmatAthI vicAravAnI jarUra che. gocarIe jatI vakhate paNa sAdhune nirjarA ghaNI che paraMtu bhagavAnanI AjJAnuM sUkSmatAthI pAlana karavAmAM Ave to. sa0 rastAmAM haDakAyuM kUtaruM maLe to ? maraNAMta upasarga sahana karavAno. vAgha Ave to zuM karo ? (87)
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa0 prANa bacAvavA khaseDAya ke marAya nahi ? Apa na karo, paNa amAre to dhyAna rAkhavAnuM ne ? ApaNI samAdhi na rahetI hoya, ApaNAmAM sattva-sahanazIlatA na hoya to upAya vicAravo. bAkI sAdhuno AcAra kevo che - e samajI rAkho. sAdhunI pharaja to du:kha bhogavavAnI ja che. jyAre gRhasthanI pharaja sAdhune bacAvavAnI che. sAdhubhagavaMta to macchara karaDe topaNa sahana karavAnA svabhAvavALA hoya. maraNAMtakaSTa Ave to maravA taiyAra thavuM ja paDaze. saMlekhanA bAra varSanI karavAnI hoya, paNa je Akasmika prasaMga Ave to tatkALa cAra AhArano tyAga paNa karavo paDe. ApaNe maraNa pAmIe topaNa daMDano samAraMbha karavo nahi. macchara uDADavA mATe dhUpadhANuM laIne AvanArAne 'khUNAmAM laI jAo' ema kahevuM - e paNa eka prakArano daMDasamAraMbha che. potAnI meLe dhUpadhANuM karavA Ave, kAjo levA ke potuM karavA Ave tyAre vikasita najare Asana choDIne jagyA khAlI karI ApavI tenuM nAma daMDanI anumodanA. sava tevA vakhate zuM karavAnuM ? bhaMgI Dola laIne jAya tyAre je rIte joIe te rIte jovuM. viSTA karatAM paNa pApa bhUMDuM lAge ane pApanI jugupsA jAge to kAma thAya. daMDanA samAraMbhathI makAna to cokhkhuM thaI jaze paNa sAthe AtmAnI dhulAI thaze - e yAda rAkhavuM. jyAM daMDasamAraMbha karavo paDe evA sthAnethI ApaNe khasI javuM. sa0 gharamAM mAMkaNa thAya to ? ghara choDI devAnuM, upAzrayamAM AvatA rahevAnuM !! sauthI pahelAM to e vicAro ke AvuM banyuM kema ? gharamAM sAphasaphAI rAkhIe to jIvajaMtu thAya ja nahi. A to badhuM saMgharyA kare, sAphasUphI kare nahi ane dIvALInA divasomAM badhuM ulecavA bese to pArAvAra hiMsA thAya ja ne ? rojanI roja saphAI kare to kaMthavA, kaMsArI, mAMkaNa, vAMdA vagere thavAno prasaMga ja na Ave. A to chApAnI pastI vecIne paNa tenI vastu upajAve. e pastImAM keTalI kaMsArI-kaMthavA vagere thAya ? pastI vecIne kaMthavA mArIne paisA bhegA karavA e zrAvakano AcAra che ? 8) = zrAvaka to je vastu nakAmI thaI gaI hoya teno yogya rIte nikAla karIne badhuM cokhkhacaTa rAkhe ke jethI jIvajaMtuno upadrava thAya ja nahi. jayaNA e dharma che. sAdhubhagavaMta daMDano samAraMbha kare nahi, karatAne anukULatA Ape nahi ane temanI anumodanA paNa na kare. 'A kSetra sarasa che, badhI ja sagavaDa che, badhuM cokhkhuMcaTa rAkhe che'... vagere bolavuM te anumodanA che. karavA, karAvavA karatAM anumodanAnuM pApa ghaNuM che, kAraNa ke e to mAtra manathI ja karavAnuM che. beThA hoya eka sthAne ane anumodanA AkhI duniyAnI karAya. AkhI duniyAmAM daMDano samAraMbha karavA ApaNe javAnA nathI, paNa tyAMnA samAraMbhanI anumodanA ahIM beThAM paNa karAya ne ? anumodanAnA pApathI bacavuM hoya to moDhe tALuM mAravuM ane bhIMta sAme moTuM karI copaDImAM mAthuM nAMkhIne besavuM. jene bolabola karavAnI ne DAphoLiyAM mAravAnI Teva hoya te anumodanAnA pApathI bacI nahi zake. jenA kAraNe potAnI pratijJA gumAvI besavAnuM thAya tevI vAtamAM sAdhu rasa na le. jIvAvAbhigamanA adhikAra pachI ApaNe bIjo adhikAra zarU karyo che. chaye jIvanikAyanA daMDano samAraMbha manathI, vacanathI ke kAyAthI karavo nahi, karAvavo nahi, karatAne anumodavA nahi : A pramANenI pratijJA viratinI che. ATha varasanuM bALaka hoya ke eMzI varasanA vRddha hoya topaNa viratinA paccakhANamAM koI pheraphAra nathI. paccakhANa uMmara joIne nathI apAtuM, yogyatA joIna apAya che. AjJAnuM pAlana ochuMvadhatuM thAya paNa pApanI nivRtti to ekasarakhI ja hoya. jenI pAse zakti na hoya, sahanazIlatA na hoya tenA mATe apavAdamArga bhagavAne ja batAvelo che. bhagavAnanI AjJA mujabanA apavAdamArgamAM paNa pApa nathI. ane icchA mujabanA utsargamArgamAM paNa pApa che. ApaNI icchAthI nirdoSa AhArAdi levAmAM paNa doSa che ane bhagavAnanI AjJAthI doSita AhAra levA chatAM doSa nathI. sa0 bhagavAnanI AjJA vagara utsargamArge cAlavAmAM nukasAna zuM ? sarva vinA utsarge cAlavAthI ArtadhyAna thAya, tenA kAraNe pApabaMdha thavAthI durgatimAM javAnuM thAya. DokTaranA kahevAthI bhUkhyA rahevAmAM paNa lAbha ane ApaNI icchAthI pauSTika AhAra levAmAM paNa nukasAna che. zrI upadezapadamAM zrI haribhadrasUri mahArAje ane zrI upadezarahasyamAM zrI yazovijayajI mahArAje (89)
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ svacchaMdIpaNAmAM vicaravAthI keTalA doSo lAge che te jaNAvyuM che. te graMthamAM ziSya zaMkA kare che ke gurUkuLavAsamAM rahevAthI ATalA ATalA doSa lAge che tethI ekAkI vihAra karavo sAro. tenA nirAkaraNamAM graMthakArazrIe jaNAvyuM che ke gurUkuLavAsamAM jJAnAdi guNonI prApti ane vRddhi je rIte thAya che tenA kAraNe doSo paNa doSarUpa gaNAtA nathI. gurukuLavAsamAM levAtA doSo gurunI AjJAne laIne sevAtA hovAthI doSarUpa nathI rahetA. jyAre ekAkI vihAramAM svacchaMdIpaNAnA aneka doSo rahelA che... A badhuM ja temAM vistArathI jaNAvyuM che. guruziSyanI praznottarImAM ja e 'upadezarahasya' graMtha pUro thAya che. bhagavAnanI AjJA mujaba apavAdanA sthAne apavAda sevavo e mArga che jyAre icchA mujabano utsargamArga e paNa unmArga che. tIrthaMkara paramAtmAe arthathI upadezelI dvAdazAMgInuM rahasya A eka ja che ke - ApaNI icchA mujaba na jIvavuM ane gurunI AjJA mujaba jIvavuM. ApaNI icchAthI kareluM sAruM lAgatuM hoya to paNa te sAruM nathI ane gurunI AjJAthI kareluM sAruM na lAgatuM hoya to paNa sAruM che. eka rAjAnA dvArapALane rAtre svapna AvyuM. temAM teNe joyuM ke bIjA divase savAre rAjA je navA mahelamAM rahevA javAno hato te mahela bhAMgI paDavAno che. dvArapALe vahelI savAre rAjAne e vAta jaNAvI. tethI rAjA paNa navA mahelamAM gayo nahi. thoDI vAramAM e mahela bhAMgI paDyo. A rIte svapna sAcuM paDavAthI rAjAe dvArapALane inAma ApyuM ane sAthe dvArapALanI nokarImAMthI rajA paNa ApI. kAraNa ke dvArapALane svapna kyAre Ave ? UMgha Ave tyAre ne ? jene UMgha Ave te dvArapALanI nokarI karI zake ?! je kAma jenuM hoya te kAma te na kare e sAruM nahi. sAdhupaNuM icchA mujaba jIvavA mATe nathI, AjJA mujaba jIvavA mATe che. AthI ja sAdhubhagavaMtone dIkSA vakhate nAmasthApana karavAmAM Ave tyAre temanuM potAnuM nAma jaNAvavA pahelAM cAranAM nAma jaNAvavAmAM Ave che. A cArane mAthe rAkhIne sAdhupaNuM pALavAnuM che - e samajAvavA mATe AcAryabhagavaMta, upAdhyAyabhagavaMta, pravartinI (sAdhvIne) ane gurunuM nAma pahelAM jaNAvIne pachI sAdhu ke sAdhvInuM nAma jaNAvAya che. A vaDIlonI AjJAmAM rahevuM - e pramANe bhagavAnanI AjJA che. je AcAryabhagavaMtanuM ke gurunuM na mAne tene tIrthaMkaranI AjJAnA bhaMganuM pApa lAge. sAdhuo potAnI meLe jIvatAM svacchaMdI na bane te mATe covIsa kalAka nizrA ApI che, ke jethI (90) = eka paNa pApa sevAI na jAya. upadezarahasya graMtha nizcayanayano nathI. nizcayathI to koI guru nathI ne koI ziSya nathI. jyAM guruziSyanI vAta AvatI hoya te vyavahAranaya kahevAya, nizcaya nahi. jyAM sudhI ApaNe paripUrNa na thaIe tyAM sudhI vyavahAramAM ja jIvavAnuM che. dvAdazAMgInA praNetA, cauda hajAra sAdhunA netA paNa cheDo bhagavAnano jhAlatA hatA. gautamasvAmI mahArAjA bhagavAnanI nizrAmAM rahetA hoya to ApaNane gurunI nizrAmAM rahevAmAM zuM vAMdho AvavAno hato ? paraMtu jANe IcchA mujaba jIvavA mATe ja sAdhu thayA na hoIe - evI rIte jIvIe chIe ne ? ahIM sAdhunI pratijJAmAM pahelAM 'paDikamAmi' jaNAvyuM che pachI 'niMdAmi' tyAra bAda 'garihAmi' ane aMte 'appANe vosirAmi' jaNAvyuM che. jyAM sudhI pratikramaNa na kare arthAt bhUtakALamAM kareluM bhUMDuM na lAge tyAM sudhI pratijJA na apAya. bhUtakALamAM ajJAnanA kAraNe pApa kareluM - enI nA nahi, paraMtu je karyuM te khoTuM karyuM evuM to lAge ne ? ajJAnamAM karelAM pApo paNa khaTake tyAre pratijJA levAnI yogyatA Ave. bhUtakALanA pApane mApha karavAnI vAta kare tevAnuM ahIM kAma nathI. bhUtakALanAM pApane bhUMDA kahIne tenAthI pAchA pharavAnI taiyArI hoya tene pratijJA apAya. pApanI AlocanA karatI vakhate pApa mApha karavAnI icchA hoya ke pApanI sajA mApha karavAnI bhAvanA hoya ane pApa to pAchAM karavAnI taiyArI hoya to e AlocanA AlocanA na kahevAya. dIkSA pApa mApha karavA mATe nathI, pApathI chUTavA mATe che. vartamAnamAM ke bhaviSyamAM pApa karavuM nathI, paNa bhUtakALanA pApanI sajA to bhogavI ja laIza.' ATalo pariNAma hoya tene pratijJA levAno adhikAra che. zAstramAM kahyuM che ke roja zubha bhAve AlocanA karavAmAM Ave to pApanI pravRtti cAlu hovA chatAM pariNAma kUNAM paDyA vinA na rahe. dIkSA letI vakhate ochAmAM ochuM keTaluM karavuM joIe ?' evuM nathI pUchavuM. jeTaluM karavA jevuM hoya te badhuM ja karavAnI taiyArI joIe. dIkSA lIdhA pachI jeTalAM pApa udayamAM Ave e badhAM samabhAve bhogavIne pUrAM karavAM che. ApaNA bhagavAnane dIkSA lIdhA pachI eka varasa sudhI AhAra na maLyo chatAM bhagavAna dInatArahitapaNe tapovRddhi karatAM vicaratA hatA. sAdhupaNAmAM game teTaluM kaSTa paDyA pachI paNa jo gRhasthapaNAnuM pApa nejara sAme Ave to sAdhupaNAmAMthI gRhasthapaNAmAM javAnuM (91)
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ mana nahi thAya. du:kha game teTaluM akAruM lAgavA mAMDe, sukha game teTaluM sAruM lAge topaNa pApa jene kharAba lAgatuM hoya te gRhasthapaNAne sAruM mAnI na zake. sAdhupaNAmAM AvatAMnI sAthe ja upasargo ne pariSaho to AvavAnA ja. evA vakhate duHkha veThavAno abhyAsa na pADavAmAM Ave to avirati upAdeya lAgatAM vAra na lAge. DokaTara pAse gayA pachI du:kha to paDe chatAM 'roga jaze' - eno AnaMda hoya ne ? tema sAdhubhagavaMtane paNa pariSaha ane upasarga veThatI vakhate saMsAra jaze ane mokSa maLaze - eno AnaMda hoya. sa0 sAdhubhagavaMto bAra mahine anuttaranAM sukhone vaTAvI jAya ne ? sukhane vaTAve eTale vezyAne vaTAvI jAya - ema samajavuM. tyAM jevI zubha leyA hoya tenAthI caDhiyAtI lezyA temanI hoya che, te jaNAvavA mATe 'guvanAmanAlyo mavati' ema kahyuM che. anuttaramAM je sukha che te paugalika nathI, mAnasika che. tyAM zAstronA ciMtananuM sukha che. tyAM saMgIta advitIya che, paNa sAMbhaLanAra koI nathI, viSayo sarvottama che, paNa bhogavanAra koI nathI. maLe che ghaNuM paNa aDatuM kazuM nathI. kazuM joItuM nathI : e ja moTAmAM moTuM sukha che. mATe ja kahyuM che ke 'niHspRhatva mAmuvam |' sAdhupaNAmAM je sukha che te saMsAranuM koI paNa prakAranuM sukha joItuM nathI ane du:kha game tevuM Ave to ya ciMtA nathI - enuM che. paNa je nikAcita karmo na khapyAM te chevaTe sADA bAra varasanI ghora sAdhanA karIne khapAvyAM. pApathI gabharAvAnI jarUra che. pApa karyA pachI AvelA du:khathI gabharAvAnI jarUra nathI. pApa kharAba lAge to dIkSA levAnI, du:kha kharAba lAgatuM hoya tyAM sudhI utAvaLa karavAnI jarUra nathI. mArA gurumahArAja kahetA hatA ke - dharma karavAnI utAvaLa na karo, pApa choDavAnI utAvaLa karo. pApa cAlu rAkhIne dharma karazo toya pApanI sajA mApha nahi thAya. Aje je kAMI prayatna cAlu che te pApa na karavuM paDe te mATeno prayatna cAluM che ke pApanI sajA bhogavavI na paDe te mATeno ? navakArazI zenA mATe karo cho ? narakamAM na javuM paDe mATe ne ? narakamAM javuM paDe - evAM kAma cAlu rAkhIne paNa narakathI bacavuM che ne ? pApa cAlu rAkhIne sajA mApha karavA dharma karavo te pratikramaNa vinAno dharma che. pratikramaNa, niMdA ane gaha vagarano dharma saMsArathI taravA kAma nahi lAge. jene rAgadveSa naDe te vItarAga na banI zake tema jene pApa game te pratikramaNa karI na zake. roja 'Ana vA DhoseLa va teM niMdra naM 2 limi' bolanAra pAchA rAgadveSa karavA taiyAra thAya ne ? rAganI niMdA karIe, paNa rAga game che ne ? ApaNe bIjA upara rAga karIe ke na karIe, paNa bIjA ApaNI upara rAga kare to game ne ? jyAM sudhI pApa game che tyAM sudhI pratikramaNa thavAnuM ja nathI. pratikramaNa eTale pApathI pAchA pharavuM. pApa na karavAno nirNaya karavo. niMdA eTale 'meM A ghaNuM khoTuM karyuM' evI AtmasAkSIe karelI kabUlAta. ane gaha eTale pAparahita banAvanAra AgaLa pApanI kabUlAta karavI. pagamAM kAMTo vAgatAMnI sAthe paga UMco thaI jAya ane bIjo paga adhdhara paDe tenuM nAma pratikramaNa. 'kyAM huM Ama vAto karatAM karatAM joyA vinA cAlyo' evo aphasosa thavo tenuM nAma niMdA. ane koI jANakAra pAse jaIne kahevuM ke - 'A kAMTo vAgyo che, to jarA kADhI Apazo ?' tenuM nAma gaNuM pratikramaNamAM ane niMdAmAM je du:kha nathI te du:kha gahamAM hoya che. kAraNa ke gaha karatI vakhate sAmAnA hAthamAM soya ApavI paDe ane te game teTaluM kotare topaNa bhAgAbhAga na karAya. kAMTo kaDhAvatI vakhate pIDA thAya chatAM AghApAchA na thAya to pratikramaNa ane niMdA sAcI kahevAya. peTa bagaDyA pachI AhAra baMdha karavo tenuM nAma pratikramaNa, 'kyAM meM Agrahavaza thaIne ke lobhanA kAraNe khAdhuM" Avo pastAvo thavo tenuM nAma niMdA ane DokTara sa0 koI tIrthaMkarabhagavaMtane upasargo vinA TUMka gALAmAM kevaLajJAna maLI gayuM ne koIne ghora upasarga tathA kaThora sAdhanA pachI kevaLajJAna maLyuM tenuM kAraNa zuM ? badhA ja bhagavaMto karmonI nirjarA karavA to tatpara ja hatA. paraMtu jemaNe tevA prakAranAM pApa karelAM hatAM ane te nikAcita hovAthI pUrvabhavanI sAdhanAthI khapyAM na hatAM, temane chellA bhavamAM khapAvavAnAM rahyAM. jemaNe tevAM pApakarma karyA na hatAM athavA jemanAM khapI gayAM hatAM temane alpa samayamAM kevaLajJAna maLyuM. bAkI badhA ja bhagavAnanuM cAritra to ekasarakhuM ja hatuM. zrI mallinAtha bhagavAnane to dIkSAnA divase ja kevaLajJAna prApta thayuM hatuM. jyAre zrI mahAvIra paramAtmAne pUrvabhave agiyAra lAkha eMzI hajAra chaso pistAlIza mAsakSamaNa karavA chatAM (92) = (93)
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAse roganI kabUlAta karI davA levA taiyAra thavuM tenuM nAma gaha. pratikramaNa ane niMdA vagaranI gaha nakAmI che. paraMtu pratikramaNa ane niMdA karatAM A gartAmAM satva vadhAre joIe. guru pAse pApa kabUla karyA pachI gura je Thapako Ape te sAMbhaLavo paDe ane tenuM je kAMi prAyazcitta Ape te paNa vahelI take pUruM karI ApavuM paDe to ja gaha sAcI kahevAya. sAdhupaNAmAM AvyA pachI potAnA pApanI niMdAgahIM karavAnA badale sahavartInI niMdA ke gaha karyA kare te pratijJA pALI na zake. sAdhupaNAmAM game teTaluM duHkha Ave topaNa eka vAta nakkI che ke gRhasthapaNA jeTaluM pApa ahIM nathI ja - e sauthI moTuM jamApAsuM che, tethI du:khanI phariyAda karavI nathI. jene du:kha akaLAvI mUke tenuM saMsAranI asAratAnuM bhAna Take nahi. jelamAMthI nIkaLyA pachI khAvApIvAnAM ThekANAM na hoya chatAM jela sArI lAge ? ke "hAza chUTyo' eno AnaMda hoya ? tema sAdhupaNAmAM paNa du:khano pAra na hovA chatAM saMsArathI chUTyAno AnaMda hoya. pariSaha-upasarga veThavA chatAM pApathI bacyAno AnaMda hoya. pApa bhUMDuM lAge to du:kha rUDuM lAge. pApa zemAM che ? pApa virAdhanAmAM nathI, icchA mujaba jIvavAmAM che. icchAnuM pApa dekhAya tene AjJApAlanamAM du:kha na lAge. guvaMjJA mATe gaMgAnadInuM pANI kaI dizAmAM vahe che tenI khAtarI karavA nadImAM dAMDo mUkavAmAM pApa nathI ane uparathI hAtha para kAcA pANInuM TIpuM paDe tyAre hAtha halAvavAmAM pApa che. badhAM pApothI mukta banAve ane pApathI mukta na banIe tyAM sudhI badhA pApanA pApatvane dUra kare evuM rasAyaNa A gurvAjJAnuM pAlana che. gurubhagavaMtane pUchIne pravRtti kare, temanI AjJA mujaba pravRtti kare tene mAthe koI bojo raheto nathI. koI pUche ke 'Ama kema karo cho ? A kema vAparo cho ? A kema vAparatA nathI ?'... A dareka praznonA javAbamAM 'gurane pUcho.' ema kahI zakAya - evuM jIvana keLavavuM che. A to vAcanAmAM javAnuM pUchavA Ave ne chApuM pUchayA vagara vAMce : khALe DUcA ane daravAjA khullA - evI dazA na joIe. AvA vakhate 'pUchIe toya bole, na pUchIe toya bole !' evo vikalpa karavAnA badale ApaNA mananI khAmIone oLakhI laIne je kahe te tahatti karavA taiyAra thaI javuM. have mahAvratorUpa cAritradharmane trIjA arthAdhikArathI jaNAve che. koIne paNa du:kha ApavuM nahi, bIjAnI pAse koIne du:kha apAvavuM nahi ane koIne du:kha je ApatA hoya ke apAvatA hoya tene sArA mAnavA nahi : A mahAvratonuM sAmAnyasvarUpa che. sAdhudharmanI ArAdhanA mATe kevI anukULatA joIe te jANavA mATe A mArga samajavAnI jarUra che. ApaNe pAMca mahAvrata pALI na zakIe topaNa jeo mahAvrata pALI rahyA che temane ApaNe sahAyaka banIe to cokkasa A bhavamAM ja, nahi to bhavAMtaramAM paNa cAritramohanIyanA kSayopazamane pAmI zakIe - e AzayathI A vicAraNA ApaNe zarU karI che. sAdhubhagavaMto tamArI icchA mujaba na varte ane bhagavAnanI AjJA mujaba varte emAM tame rAjI kharA ? Aje zrAvakavarga moTA bhAge samajavA mATe nathI Avato, samajAvavA mATe Ave che tethI teo potAnuM cUkI jAya che. sAdhubhagavaMto bhagavAnanI AjJAmAM haze to pote paNa mArge raheze ane tamane paNa mArge ja calAvaze. ApaNe joI gayA ke sAdhu jIvanikAyano daMDasamAraMbha kare nahi. jIva, ajIva vagere duniyAnA koI paNa padArthamAM sAmAnyadharma ane vizeSa dharma hoya ja che. sAmAnyavizeSaubhayAtmaka vastu hoya che. jIvatvasvarUpa sAmAnyadharma batAvyA pachI temAM strItva ke puraSa vagere vizeSa dharmo paNa jovA maLe che. te ja rIte ahIM siM cha0 daM... thI sAmAnyathI daMDa-samAraMbhano parihAra jaNAvyo, have vizeSathI jaNAvavA mATe ahIM pAMca mahAvratonuM svarUpa jaNAve che. eka vAra AcAryabhagavaMte badhA sAdhuone pAMca mahAvrato kayAM che - ema pUchyuM. tyAre sAdhuo kahevA lAgyA ke paheluM prANAtipAta, bIje mRSAvAda.. tyAre sAhebe kahyuM ke paheluM prANAtipAta nahi. paheluM prANAtipAtaviramaNa, bIjuM mRSAvAdaviramaNa... e rIte nAma devAya. prANAtipAta to pApa che, prANAtipAtaviramaNa e vrata che. pApa ane pApanI virati : e baMnne judAM che. pahelA mahAvratanuM svarUpa jaNAvatAM pharamAve che ke : paDhame bhaMte ! mahavvae pANAivAyAo beramaNaM, savvaM bhaMte ! pANAivArya paccakkhAmi, se suhamaM vA bAyaraM vA tasaM vA thAvaraM vA, neva sayaM pANe aivAijA neva'nnehiM pANe aivAyAvijA pANe aivAyaMte'vi anne na samAjANAmi, jAvajIvAe tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAeNaM na karemi na kAravemi karataMpi annaM na samAjANAmi, tassa bhaMte ! paDikamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi / paDhame bhaMte ! mahabbae uvaTTiomi savvAo pANAivAyAo veramaNaM // 1 / / (sUtra-3) (95)
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ he bhagavan ! (guru bhagavaMta) pAMca mahAvratamAM sauthI paheluM prANAtipAtaviramaNa mahAvrata bhagavAne jaNAveluM che, tethI he bhagavan ! huM sarva prakAranA prANAtipAtanuM paccakkhANa karuM chuM. pachI te sUkSma hoya ke bAdara hoya, trasa hoya ke sthAvara hoya evA koI paNa jIvanA prANone huM jAte haNIza nahi, bIjA pAse haNAvIza nahi, jeo prANane haNe che temanI anumodanA karIza nahi, temane anujJA ApIza nahi. jyAM sudhI jIvIza tyAM sudhI trividhe trividhe manathI vacanathI kAyAthI te prANAtipAtane huM karIza nahi, karAvIza nahi, karatA evA anyane anumodIza nahi. bhUtakALamAM je kAMI prANAtipAta meM karyo che tenAthI he bhagavan ! huM pAcho pharuM chuM, mArA te prANAtipAtanI AtmasAkSIe niMdA karuM chuM, ApanI samakSa gIM karuM chuM ane te pApathI yukta evA mArA AtmAne vosirAvuM chuM. A rIte he bhagavan ! sarvathA prANAtipAtaviramaNa svarUpa pahelA mahAvrata mATe huM ApanI pAse upasthita thayo chuM. A pramANe pahelAM mahAvratanA AlAvAno sAmAnyathI akSarArtha che. zrAvakanAM aNuvratonI apekSAe A vrata mahAna hovAthI tene mahAvrata kahevAya che. sUtramAM je krama batAvyo che temAM A sauthI paheluM hovAthI tene paheluM mahAvrata kahyuM che. A pahelA mahAvratamAM prANAtipAtathI virAma pAmavAnuM bhagavAne jaNAvyuM che. indriya, zvAsozvAsa, AyuSya tathA manavacanakAyAnA baLane prANa kahevAya. A dasamAMthI koI paNa prANane du:kha pahoMcADavuM tene prANAtipAta kahevAya che, mAtra jIvane mArI nAMkhavo e prANAtipAta nathI. AvA prANAtipAtathI sabhyajJAna ane zraddhApUrvaka sarvathA pAchA pharavuM tenuM nAma prANAtipAtaviramaNa. A prANAtipAtaviramaNavrata sauthI paheluM batAvyuM che. kAraNa ke e mukhya che, bAkInAM vrato pahelA mahAvratanI rakSA mATe vADatulya che. ahiMsAvratano pariNAma sAcavavA mATe jUThuM nahi bolavAnuM, corI nahi karavAnI, maithuna nahi sevavAnuM, parigraha nahi rAkhavAno. AtmAnA guNone choDIne para padArthanI apekSA jAge tyAre hiMsA, jUTha, corI vagere pApo sevavAnuM bane che. sAdhubhagavaMto svabhAvamAM ramatA hovAthI temane parabhAvanI jarUra ja paDatI nathI. mATe teo hiMsAdi pApothI virAma pAmanArA hoya che. sa0 paranI ahiMsAno pariNAma e paNa parabhAva nahi !! e paNa parabhAva to che ja. paraMtu A to loDhAthI jema loDhuM kapAya tema pariNAmathI pariNAmane kApavAnI vAta karI che. atyAra sudhI paranI pariNati (6) eTalI vikasAvI mUkI che ke tene toDavA mATe tenI pratipakSI evI parapariNati UbhI karyA vinA cAle evuM nathI. paranI hiMsAnI pariNati kADhavA mATe paranI ahiMsAnI pariNati to keLavavI ja paDe ne ? pudgalanI pariNati parapariNati hovA chatAM game ane jIvanI ahiMsAnI pariNati parabhAva lAge A ya gajaba che ne ? dharmadhyAna ne zukladhyAnamAM paNa zabdathI arthamAM ne arthathI zabdamAM vicAraNA kare che tene parapariNati kahevI ke nahi ? jyAM sudhI parapariNati paDI che tyAM sudhI para-saMbaMdhInAM mahAvratonI jarUra paDavAnI ja. jyAM sudhI dhana game che tyAM sudhI dAnano upadeza Apavo ja paDe. kharAba vicArane dUra karavA mATe paNa sArA vicAra karavA ja paDe. tIrthaMkarabhagavaMtone paNa dezanA ApatI vakhate bhASAvargaNAnAM puddagalonI sahAya levI paDe che, eTalI parapariNati to emanI pAse paNa che. aghAtIkarmane TALavA paNa parapariNatinI jarUra paDatI hoya to ghAtIkarmane kADhavA mATe kevI parapariNati joie - e vicArI lo. kAgaLa kApavA mATe bleDa joIe to loDhuM kApavA zuM joIe ? je svapariNatimAM sthira karAve te parapariNati sArI. davA parapariNati che chatAM ArogyanuM kAraNa banatI hovAthI sArI manAya ne ? tema ahIM paNa bhavarUpI bhAvarogane kADhavA mATe mahAvrato bhAvaauSadhatulya che. chatAM haju te levAnuM mana thatuM nathI ne ? ApaNane bhavaroga kADhavAnuM mana thayuM che ? sa0 jo mana na hoya to dIkSA zA mATe le ? dharma zA mATe karIe ? dharma to ApaNe pApanI sajA mApha karavA mATe karIe chIe. ApaNo dharma duHkha TALavA mATe che, duHkha bhogavIne pApa TALavA mATe nathI. saMsAra kyAre chUTe ? pApa jAya to ? ke duHkha jAya to ? ApaNane saMsArasvarUpa roga vaLagyo che evuM mAnIe chIe ? A bhavaroga kharAba lAge che ? kharAba lAgato hoya to te roga kADhavo che ! kADhavo hoya to kyAre kADhavo che ?... A cAra praznonA javAba prAmANikapaNe ApavAnI jarUra che. saMsAra roga lAgato nathI, uparathI saMsAranA sukhamAM majA Ave che. pelA khaMjavALano roga thayelA mANasanuM dRSTAMta sAMbhaLyuM che ne ? khaNIkhaNIne nakha ghasAI gayA hatA. eka vaidya ghAsano pULo laIne tyAMthI pasAra thato hato. tenI pAse ANe khaNavA mATe ghAsanI saLI mAMgI. pelo vaidya (97)
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahe ke 'tane triphaLA A sAta divasa le to peTa sApha Avaze ane khaMjavALano roga maTI jaze.' tyAre A rogI kahe che ke 'mAre tArI davA nathI joItI. jo khaMjavALano roga ja jato rahe to khaNavAnI majA kyAMthI maLe ? khaMjavALa AvatI hoya ane khaNavAnuM sAdhana maLe to majA Ave ne ?' tenA jevI ja dazA ApaNI che ne ? dharma karavAthI sukha chUTI jatuM hoya to saMsAramAM majA zuM Ave ? sukhano rAga che to sukha bhogavavAmAM majA Ave, rAga ja na hoya to sukhamAM zuM majA Ave ? jo saMsAra roga lAgato hoya to eka davA pUrI thaI jAya to bIjI davA levA Ave - A to eka tapa pUro thayA pachI kRtakRtya thaI jAya ke 'have A vakhate bIjuM kazuM karavuM nathI, AvatA varase karIzuM !" ApaNe pUchavuM paDe ke kema bhAI ! tapanuM phaLa maLI gayuM ?' tapanuM phaLa na maLyuM hoya to tapamAM pheraphAra to karavo paDe ne ? tapa kayA AzayathI karavAno che ? saha Azaya to mokSano ja hoya... paNa moTuM saMsAra tarapha hoya ! pelA UMTanI jema. UMTa jyAM paNa jAya tyAM, tenuM moTuM to rAjasthAna bhaNI ja hoya. mArA gurumahArAja paNa pUchatA ke 'UMdhI dizAmAM sonI spIDa gADI doDAve to keTalA samayamAM iSTa sthAne pahoMce ?' saMsAranA AzayathI tapa kare to mokSa kyAre maLe ? saApa AvuM kahezo to ame tapa choDIne khAvA besI jaIzuM ! A gADI baMdha karavAnI vAta nathI cAlatI, dizA pheravavAnI vAta cAle che. dizA pheravavA mATe paNa gADIne UbhI to rAkhavI paDe ne ? tapa karyA pachI jo mukti na maLatI hoya to tapamAM mAla nathI ke ApaNAmAM mAla nathI ? je tapa mokSe pahoMcADe evo hato te tapa saMsAramAM rakhaDAvanAro banato hoya to te tapamAM pheraphAra karyA vinA cAle evuM nathI - ema lAge ne ? tapamAM je khAmI che tene dUra karavAnI che, tapane dUra nathI karavAno. cAmAM sAkara na hoya to cA pheMkI devAnI ke sAkara nAMkhavAnI ? bAhya tapamAM atyaMtara tapanI khAmI hoya to te temAM bheLavavA mahenata karavAnI. sAdhu bhagavaMtanAM mahAvratonI vAta tamArI AgaLa eTalA mATe karavAmAM Ave che ke jethI tamane pAMca mahAvratanuM (98) = svarUpa samajAya, tenA kAraNe mArgastha sAdhune tame oLakhI zako ane tamane paNa e vrato levAnI bhAvanA jAge. koI paNa jIvane pIDA ApyA vagara jIvI zakAya evuM A bhagavAnanuM sAdhupaNuM che. A mahAvratone samajI je sAdhu bhagavaMta tenuM pAlana karatA hoya temane mahAvratanA pAlanamAM sahAya karavI e zrAvakanuM kartavya che. zrAvaka pote ja sAdhu thavA mATe talasato hoya to sAdhupaNAmAM bAdhA pahoMce e rIte sAdhu sAthe na vattI zake ne ? tame sAdhune mArgastha rahevA do to tame paNa mArgastha banI zako. saMsAranA sukhamAM rasa hoya tyAM sudhI vAMdho nahi. paNa emAM Agraha na hovo joIe - to mArgastha banavAnuM saheluM che. rasa sUkavatAM vAra na lAge, kadAgraha TALavAnuM kAma kaparuM che. eka vAra kadAgraha nIkaLI jAya to jJAnInA vacanamAM tAkAta che ke ApaNA saMsAranA rasane sUkavI de. meghakumAra zarIranA rAge ghare javA nIkaLelA chatAM AMkhane choDIne zarIranA koI paNa avayavanI sArasaMbhALa na levI : Avo abhigraha laI sAdhupaNuM pALavA taiyAra thayA - A prabhAva bhagavAnanA tAraka vacanano hato. ahIM pahelA mahAvratanI pratijJAmAM je prahUma pada Ave che - eno artha karatAM TIkAmAM jaNAvyuM che ke vartamAnamAM pApano tyAga karavA dvArA bhaviSyasaMbaMdhI pApanA paNa tyAganuM AdarapUrvaka kathana karavuM tenuM nAma pratyAkhyAna. A pramANe artha karavA dvArA e sUcavavuM che ke je vratanA arthanA parijJAna vagere guNothI yukta hoya te ja upasthApanA mATe arthAt mahAvrato uccarAvavA svarUpa je vaDIdIkSA che tenA mATe yogya che. be prakAranI parijJA che. jJaparijJA ane pratyAkhyAnaparijJA. temAM jJaparijJA vaDe jANavAnuM che ane pachI pratyAkhyAnaparijJA vaDe teno tyAga karavAno che. A be parijJApUrvaka levAyelI pratijJA zuddha gaNAya che. pahelAM jANakArI meLavavAnI pachI tyAga karavAno. jANakArI meLavyA vinA paccakhANa le tene pratijJAbhaMga vagere doSo lAgyA vinA na rahe. eka vAra eka mahAtmA pudgala vosirAvavAnI kriyA dareka sthAne karAvatA hatA. AcAryabhagavaMtane A vAtanI khabara paDI to tarata teozrIe kahyuM ke - A zuM mAMDyuM che ? A kriyA karanAranI javAbadArI keTalI vadhe che - enI khabara paDe che ? A kriyA karanArathI eka paNa vastu aNahakanI levAya nahi, potAnA gharamAM nIkaLeluM nidhAna paNa nahi levAya, raste paDelI mATI paNa na levAya... A badhI samajaNa ApIne (99)
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ pachI ja kriyA karAvAya. bhayasthAna batAvyA vinA pratijJA Ape to temAM pratijJA ApanArane doSa lAge. jene vartamAnanAM pudagalo game che, e paNa choDavAnI taiyArI nathI tevA pAse bhUtakALanA bhavobhavanAM pudgalo vosirAvavAnI kriyA karAvavAno zo artha ? samajaNa na hoya ane grahaNa karelI pratijJAne vahana karavA bese to pariNAma mAThuM AvyA vinA na rahe. pratijJA laIne pALatI vakhate zuM zuM takalIpha paDaze te pahelethI jaNAvIne te du:kho bhogavavAnI taiyArI karAvIne pachI pratijJA ApavAnI. ahIM A viSayamAM vastranuM, prAsAdanuM ane rogInuM daSTAMta ApyuM che. jema vatrane raMgavuM hoya to sauthI pahelAM tene dhovuM paDe, tenI malazuddhi karavI paDe pachI ja tenA upara raMga caDhe. tema ajJAnarUpa maLa dUra karyA vinA ane jJAnarUpa jaLathI zuddhi karyA vinA AtmA upara saMyamano raMga caDhe nahi. e ja rIte pAyAmAMthI azuci vagere dUra karyA vinA arvAda pAyAnI zuddhi karyA vinA prAsAdanuM maMDANa karavAmAM AvatuM nathI, pAyo barAbara khodIne zuddha karIne pachI ja mahela banAvavAmAM Ave che tema samyajJAnarUpI pAyAne majabUta banAvyA vinA cAritrano prAsAda karAya nahi. e ja rIte rogIne paMcakarma vagere dvArA malazuddhi karAvIne pachI auSadha ApavAmAM Ave to ja te ArogyanuM kAraNa bane che, tema A bhavarogIne mithyAtva-ajJAna vagerenuM vamana samyajJAna dvArA karAvyA bAda cAritrarUpa auSadha ApavAmAM Ave to ja te mokSarUpa bhAvArogyanuM kAraNa bane che. pahelA mahAvratanI pratijJAmAM jaNAvyuM che ke 'sUkSma ke bAdara, trasa ke sthAvara evA koI paNa jIvane huM pIDA nahi karuM." ahIM eTaluM yAda rAkhavuM ke - sUkamanAmakarmanA udayanA kAraNe je jIvo sUkSma kahevAya che teo to chedanabhedanAdi hiMsAno viSaya banatA ja nathI. tethI 'sUkSma' padathI temanuM grahaNa na karatAM je atyaMta alpa-nAnA bAdara jIvo hoya temanuM grahaNa karavuM. temAM sUkSmatrasa tarIke kaMthavA vagere trasajIvonuM grahaNa karavuM ane bAdaragrasa tarIke gAya vagere jIvonuM grahaNa karavuM tema ja sUmasthAvara tarIke nigoda vagere vanaspatikAyanuM grahaNa karavuM ane bAdarasthAvara tarIke pRthvIkAyanI zilA vagerenuM grahaNa karavuM. A cAre prakAranA jIvamAMthI koI paNa jIvanA prANane jAte pIDA pahoMcADIza nahi, bIjA pAse pIDA pahoMcADAvIza nahi ane je pIDA pahoMcADatA hoya temane sArA mAnIza (100) = nahi : AvI pratijJA sAdhunI hoya. AthI ja sAdhu zrAvakane sArA na mAne, kAraNa ke zrAvako A AraMbha samAraMbhamAM ja paDelA hoya che. sAdhuthI zrAvakanI anumodanA na karAya ne ? sa0 bharaphesaramAM to nAma lIdhAM che ne ? bharaphesaramAM je nAma lIdhAM che te teo aviratimAM hatA mATe nathI lIdhA, 'mahAsattA' mahAsattvazALI hatA mATe nAma lIdhAM che. santa zemAM joIe ? pApa karavA mATe ke pApa choDavA mATe ? e mahApuruSo potAnI apUrva zraddhAnA baLe aviratinI hAjarImAM paNa aviratine kApavAnuM kAma karatA hatA mATe temanAM nAma lIdhAM che. temanA nAmagrahaNamAtrathI pApanA prabaMdho vilaya pAme che tenuM kAraNa e che ke pApa na karavAnuM satva temanI pAse hatuM ane mAtra karmayoge ja teo saMsAramAM rahyA hatA. je sattvazALI hoya temanAM nAma levAmAM vAMdho nahi. paNa jene dharma sAthe saMbaMdha nathI ane pApano ja rasa che tevAnI vAta na karavI. tevAono paNa tiraskAra ke AzAtanA nathI karavI, paNa sAthe Adara paNa na Apavo. jenI pAse pratijJA na hoya tevAnA sahavAsamAM rahIe to ApaNI pratijJA paNa bhaMgAyA vinA na rahe. gRhasthane to koI vAMdho nahi, amAre to ghaNI takalIpha - AvuM bole tenuM paheluM mahAvrata jAya. 'tamAre to taiyAra mAla, garamAgarama mAla maLe; ame to cAra ghara pharIe tyAre mAMDa mAMDa maLe ane e paNa ThaMDuMThIba maLe...' AvuM AvuM bole temAM zuM pratIta thAya ? UMDe UMDe sAdhupaNuM sAruM lAge che ke gRhasthapaNuM ? - A pratijJA yAvajajIvanI che eno artha e nathI ke bhavAMtaramAM avirati bhogavavAnuM mana che. ahIMthI marIne kyAM javAnuM che e khabara nathI, chatAM eka vAta nakkI che ke ahIMthI jyAM paNa jaIzuM tyAM mahAvratanI pratijJAnA pAlananA saMyogo maLavAnA ja nathI. bhavAMtaramAM pApa karavAnuM mana na hovA chatAM tevI pratijJA laIe to te cokkasa khaMDita thavAnI. evI khaMDita thanArI pratijJA sarvajJa bhagavaMto na Ape mATe 'jIvuM tyAM sudhI' ema jaNAvyuM. azakya vastuno upadeza sarvajJa bhagavaMto na Ape, azakya vastuno upadeza ApanAranI asarvajJatA sUcita thAya che. A pratijJAmAM vAraMvAra maMte zabda vAparyo che te e jaNAvavA mATe (101)
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ke je koI paNa kArya karavuM hoya te gurunizrAe ja karavuM. kharAbathI nivRtta thavuM hoya ke sArAmAM pravRtta thavuM hoya paNa te kAma gurunI nizrAe kareluM hoya to te cokkasa phaLadAyI bane che. koI paNa kArya karavuM hoya to zarUAtamAM, vacce ane aMte gurune pUchyA vinA na karavuM ane je kAMI karyuM hoya te karyA pachI paNa gurune jaNAvavuM... A rIte ja gurunI AjJA ArAdhAya che - e jaNAvavA mATe vAraMvAra 'maMte' zabda vAparyo che. pratijJAnA aMte jaNAvyuM che ke - TTiomi - koI paNa kArya karatI vakhate tatparatA batAvavA mATe 'upasthita thayo chuM' Avo prayoga karAya che. koInA dabANathI A kArya nathI karyuM, ApaNA ullAsathI A kArya karyuM che... te jaNAvanArAM A vacano che. jyAM sudhI A chajIvanikAyanuM adhyayana racAyuM na hatuM tyAM sudhI zrI AcArAMgasUtranuM zastraparijJA adhyayana bhaNAvyA pachI vaDIdIkSA apAtI hatI. have A aghyayana bhaNAvIne pachI parIkSA karIne vaDIdIkSA apAya che. A rIte jIva-ajIvanuM jJAna karAvyA bAda te nUtana dIkSita kevI rIte varte che tenuM dhyAna rAkhavAnuM kAma guptapaNe karavAnuM be sAdhuone jaNAve. jo yogyatA na jaNAya to vaDIdIkSA rokI rAkhe... ema karatAM karatAM bAra varasa sudhI paNa jarUra paDaye kAcI dIkSAmAM rAkhe, Ama chatAM jo yogyatA pragaTI nathI evuM lAge to tene gharabhego kare, paNa mahAvratonI pratijJA na uccarAve. jeo jANI-joIne yogyatAnI upekSA karIne A rIte mahAvrato uccarAvavAnuM kAma kare che teo pote pApanA bhAgIdAra bane che - ema zAstramAM jaNAvyuM che. pratijJA lenAra karatAM paNa pratijJA ApanAranI javAbadArI vadhAre che. pAMca mahAvrato suMdara koTinAM che, bhavanistAraka che te jo yogyatA joine ApavAmAM na Ave to pariNAma sAruM na Ave. e ApaNe joi ja rahyA chIe. mumukSune mokSamAM javAnI utAvaLa na hoya to gurue mokSamAM mokalavAnI utAvaLa zA mATe karavI ? bhagavAne je vikAsakrama batAvyo che, te vikAsakrame AgaLa vadhyA hoya tene pAchA paDavAno vakhata na Ave. mATe khoTI utAvaLa karavAnA badale bhagavAne batAvelA mArganI yogyatA keLavI-keLavIne AgaLa vadhavAno prayatna karavo che - pahelA prANAtipAtaviramaNa vrata bAda bIjuM mRSAvAdaviramaNa vrata jaNAve che. ahAvare ducce bhaMte ! mahavvae musAvAyAo veramaNaM, savvaM bhaMte ! musAvAyaM paccakkhAmi, se kohA vA lohA vA bhayA vA hAsA vA, neva sayaM musaM vaijjA - (102) neva'nnehiM musaM vAyAvijjA musaM vayaMte'vi anne na samaNujANAmi jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM, maNeNaM vAyAe kAeNaM na karemi na kAravemi karaMtaMpi annaM na samaNujANAmi, tassa bhaMte ! paDikkamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi / ducce bhaMte ! mahavva uvaTTiomi savvAo musAvAyAo veramaNaM 2 / / (sUtra - 4) have pahelAthI anya bIjA mahAvratamAM he bhagavan ! mRSAvAdathI virAma pAmavAnuM bhagavAne jaNAvyuM che. tethI he bhagavan ! huM sarva prakAranA mRSAvAdanuM paccakhkhANa karuM chuM; pachI te krodhanA kAraNe bolAtuM hoya ke lobhanA kAraNe bolAtuM hoya; bhayanA kAraNe bolAtuM hoya ke hAsyanA kAraNe bolAtuM hoya. huM jAte khoTuM bolIza nahi, bIjA pAse khoTuM bolAvIza nahi, jeo khoTuM bolatA haze temane sArA mAnIza paNa nahi. jyAM sudhI jIvuM tyAM sudhI trividhe trividhe manathI, vacanathI ke kAyAthI mRSAvAda karIza nahi, karAvIza nahi ane karatAne sArA mAnIza paNa nahi. bhUtakALamAM je kAMi A mRSAvAdanuM pApa meM karyuM che tenAthI he bhagavan ! huM pAcho pharuM chuM, te pApanI AtmasAkSIe niMdA karuM chuM, ApanI samakSa garbhA karuM chuM ane pApathI yukta evA mArA AtmAne vosirAvuM chuM. A rIte he bhagavan ! bIjA mahAvratane viSe sarva prakAranA mRSAvAdathI virAma pAmavA mATe huM ApanI samakSa upasthita thayo chuM. - pAMca mahAvratamAM paheluM mahAvrata mukhya che. paraMtu apekSAe bIjuM mahAvrata pALavuM kaparuM che. AthI ja zAstramAM maLyuM pAme millU - satyavrata mATe bhikSu parAkrama kare - ema jaNAvyuM che. bIjAM mahAvrato na pALIe to bhUMDA dekhAie. hiMsA karanAra sAdhune loko kharAba gaNe. corI karanAra para koI vizvAsa na mUke, maithuna ke anAcAra sevanArane to gharabhegA karavA taiyAra thaI jAya, paisA rAkhanArane paNa loko bhUMDA gaNe. jyAre jUThuM bolanAra to evI siphtathI bole ke te mutsadImAM khape. jUThuM pakaDAya nahi tyAM sudhI ciMtA nahi ane pakaDAyA pachI paNa meM to amastuM mazkarImAM kahyuM hatuM, Azaya na hato... vagere bacAva karIne bIjuM jUThuM bolavAnI paNa taiyArI hoya to A mahAvratanuM pAlana kaI rIte karI zakAya ? ahIM jUThThuM bolavAnAM cAra kAraNa batAvyAM che. paraMtu krodha ane lobhanA grahaNathI, vacce rahelA mAna ane mAyAnuM paNa grahaNa thaI jAya che. e ja rIte bhaya ane hAsyathI (103)
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ nave nokaSAyanuM grahaNa thAya che : eTaluM yAda rAkhavuM. A teranA kAraNe, AgaLa vadhIne ajJAnanA kAraNe jUThuM bolavAnuM bane che. sAcuM na bolAya to vAMdho nahi, paNa jUThuM to bolavuM ja nathI. na bole te cAle, paNa jUThuM bole te na cAle. nirdoSa bhikSA vAparavI, bAvIsa pariSaha veThavA, maraNAMta upasargo veThavA sahelA, paNa jUThuM na bolavAnuM kAma karavuM che. A to AlocanA letI vakhate paNa jUThuM bolavAnI taiyArI che. pote jAte karyuM hoya chatAM kahe ke "thaI gayuM' - A jUThuM ja che ne ? pAMcama ke AThamanA divase lIlotarI khavAI gaI' evI AlocanA levA Ave. ApaNe pUchavuM paDe ke - "khavAI gaI eTale zuM tArA moDhAmAM AvIne paDI ? jo pAMcama che - enI khabara hatI to jyAM lIlotarI raMdhAya tyAM gayA ja kema ?' AjanI AlocanApaddhatimAM A eka ja sthAyIbhAve che ke - pApa karavuM na hatuM. paNa thaI gayuM. DokTara pAse roganI AlocanA jevI karo cho evI AlocanA guru pAse pApanI karo kharA ? tyAM to je na thatuM hoya te paNa 'thaze' evI saMbhAvanAthI kahe. ane ahIM to karyuM hovA chatAM ya kabUla karavAnI taiyArI nathI. sAcuM bolIzuM to bhUMDA dekhAIzuM - eno bhaya satAve che ne ? sAcuM bolavAthI bhUMDA dekhAIe topaNa temAM pApa nathI, jyAre jUThuM bolavAmAM pApa che ane pApanA kAraNe ApaNe bhUMDA thaIe chIe. 'bhUMDA na dekhAIe' tenA karatAM 'bhUMDA na thaIe' e mahattvanuM che. mRSAvAdanA pApane TALavAnuM saheluM nathI. pratikramaNanAM sUtro azuddha bolavAmAM paNa A bIjA mahAvratano bhaMga thAya che. zAstramAM kahyuM che ke utsutrabhASaNajevuM koI pApa nathI. utsutra eTale sUtra kUDuM kahevuM, artha kUDo kahevo, tadubhaya kUDA kahevA. AcAryabhagavaMte eka vAra kahyuM hatuM ke je bhASAnuM vyAkaraNa na AvaDatuM hoya te bhASAmAM vyAkhyAna na ApavuM, jo Ape to tene sAvadya bhASA bolavAnuM pApa lAge. jema arthano bheda na karAya tema sUtrano paNa bheda na karAya. 'dharma'nA badale 'puNya' kahe, 'maMgala'nA badale 'kalyANa' kahe ane utkRSTa'nA badale 'zreSTha' kahe to arthabheda na thAya, chatAM sUtrabheda thAya te na cAle. bIjA mahAvratamAM khelanA na Ave te mATe vahelI take sUtro zuddha karI levAM. A to potAnAM sUtro azuddha hoya to pratikramaNamAM Adeza na mAMgavAnuM nakkI kare. paNa savAranA pratikramaNamAM ke pote jyAre jAte dhAre tyAre azuddha bolavAthI doSa lAge ne ? mATe sUtro sudhArI levAnAM. jAheramAM khoTuM bolIe to ja pApa lAge - (04) = evuM nahi, manamAM paNa sUtrAdi jUThAM bolIe to pApa lAge. A mahAvrata pALavAnuM kAma kaparuM che. cAritrano phAMko laIne pharanArA paNa 'A vrata sacavAyuM che' - ema lagabhaga kahI nahi zake. vastumAM rati thaI hovA chatAM 'jarUra che mATe lIdhuM - ema kahe ane arati thatI hovAthI tyAga karavA taiyAra thayo hovA chatAM 'jarUra nathI' ema kahIne nA pADe to e jUThuM ja che ne ? sUtranI azuddhi zarUAtamAM aticAranA gharanI hoya, paNa pachI rojanuM thAya eTale anAcAramAM jatAM vAra na lAge. roja azuddhi DaMkhyA kare, zuddhi mATe prayatna kare to anAcAramAM na jAya, paraMtu 'AvuM to cAle' ema thAya eTale anAcAra ja lAge ne ? jhaDapathI sUtro bolanArane dhIre bolavAnuM kahIe to kahe ke "dhIre bolavA jauM to bhUla paDe che.' ApaNe kahevuM paDe ke bhUla paDaze to kADhIne zuddha karAvIzuM, paNa jhaDapathI bole to bhUla kADhavAnI paNa na phAve. paraMtu asalamAM ene bhUla paDe eno vAMdho na hoya, bhUla kADhe eno vAMdho hoya ! potAnI bhUla koI kADhe - e paNa jene pAlave evuM na hoya tevAo jUThuM bolyA vinA nahi rahevAnA. mahAvratonuM A svarUpa je najara sAme Ave to cAritra keTaluM UMcuM che teno khyAla AvyA vinA nahi rahe. bIjA badhA doSo nabhAvAya, paNa A jUTha na nabhAvAya. kAraNa ke jUThuM na bole to doSonI sAcI kabUlAta kare ane tethI doSono nikAla karavAnuM saraLa bane. jyAre jUThuM bole tenA doSono nikAla kaI rIte karAya ? vastu bhAvI jAya mATe vadhAre vApare ane pAchA kahe ke koNa jANe kema ? - Aje bhUkha vadhAre lAgI che, peTa ja bharAtuM nathI... A jUThuM bolavAnI rIta ja che ne ? sava AvuM kahIe to kharAba na dekhAIe, sArA dekhAIe. AmAM tame sArA nahi, jUThA dekhAo cho. bhagavAnanA zAsananA paramArthane pAmelA gurubhagavaMta AgaLa paNa jUThuM bolo ne sAcuM na bolo to sAcuM bolazo kyAM ? AcAryabhagavaMta kAMI ajJAna nathI, e tamAruM jUThuM pakaDI pADe che. enA kAraNe tame sArA dekhAvAne badale mahAbhUMDA dekhAo cho ? A to bhagavAna pAse jaIne paNa kahe ke 'pApano mane bhaya che !' tyAM ya sAcuM bolavAnI taiyArI nathI ke du:khano ja Dara lAge che, pApa to bhUMDuM lAgatuM ja nathI.' pApa cAlu rAkhIne (105)
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ duHkha bhogavavuM na paDe mATe ja bhagavAna pAse jAo cho ne ? eka vAra duHkha veThavAnuM sattva keLavI lo to pApane TALavAnuM sahelAithI zakya banaze. jene duHkha veThavAnI vRtti jAge te bIjAne du:kha ApavAmAMthI bacI zake. ApaNane sukha bhogavavuM che ane duHkha bhogavavuM nathI temAMthI to jUThuM bolAya che. jene duHkha veThavAnI vRtti na hoya te bIjAne du:kha ApavAmAMthI bacI nahi zake. jo du:kha veThI levAnI taiyArI hoya ane sukha bhogavavuM na hoya to jUThuM bolavAnuM koI kAraNa che kharuM ! tamAre tyAM to jUThANuM e vyApAranI kaLA gaNAya che ne ? paisA ApavA na hoya, chatAM kahe ke 'atyAre sagavaDa nathI' A jUThuM ja che ne ? chatAM ahIM tamArI vAta nathI karavI. kAraNa ke tame vrata lIdhAM nathI, ame to vrata laIne beThA chIe tethI amAre A badhuM vicAryA vinA nahi cAle. ahIM koInI niMdA ke TIkA-TippaNa karavAno bhAva nathI, ApaNI jAtane bacAvI levAno A prayatna che. zrI aimuttAmunie aplAyanI virAdhanA karI ane sthavirabhagavaMte jaNAvyuM to tarata ja lajjA pAmyA ane AlocanA karavA taiyAra thaI gayA. 'meM to ramavA mATe ja karyuM hatuM, virAdhanA karavAno bhAva na hato, A to bAlasahaja svabhAva che', AvI koI jAtanI dalIla na karI. uparathI emaNe to vicAryuM ke virAdhanAno bhAva na hoya topaNa ramatano to bhAva hato ne ? ramatamAM paNa virAdhanA kema karAya ? ema samajIne bhagavAna pAse AlocanA karavA gayA to pazcAttApanA bhAvamAM ja kevaLajJAna pAmI gayA. jyAre caMDakauzikanA pUrvabhavamAM paga nIce deDakI AvIne marI gaI te vakhate virAdhanAno bhAva na hato chatAM sAthenA sAdhue bhUla batAvI e gamyuM nahi ne bacAva karavAnI vRtti jAgI to jUThThuM bolyA ne ? baMnne dRSTAMta najara sAme Ave to kaI rIte vartavuM joIe - evo khyAla Ave ne ? 0 vaya: hRti AvuM paNa kahyuM hatuM ne ? e to pAdaliptasUrijInI vAta che. bAlavayamAM AcAryapade birAjamAna karAyA hatA, te vakhate ramata thaI gaI to zAsananI apabhrAjanA na thAya ane prabhAvanA thAya te mATe kahyuM hatuM ke vAto nIti vaya: prIti / (bALaka nathI ramato, enI vaya rame che.) AmAM bacAvanI vRtti na hatI. svabacAvanI (106) na vRtti ArAdhavAmAM ADI AvavAnI, jyAre zAsananI rakSAno bhAva prabhAvanAmAM samAvAno. ArAdhanA ane prabhAvanAnI vAtamAM bheLaseLa na karo. ApaNI jAta mATe prabhAvanA karatAM ArAdhanA caDhiyAtI che - eTaluM yAda rAkho. zrI skaMdakAcArya pAMca so ziSyane laIne javA nIkaLyA tyAre bhagavAne ema kahyuM hatuM ke tamArA sivAya badhAne lAbha thaze. A to bhavitavyatA evI hatI mATe evuM thayuM, bAkI skaMdakAcAryanI ArAdhanA to sidAIne ? sAcuM bolavAmAM jokhama ghaNuM che, paNa jUThuM bolavAmAM bhayaMkara pApa che. sAcuM bolyA pachI vartamAnamAM kadAca veThavuM paDe enI nA nahi, paNa jU bolavAnA kAraNe to anubaMdha ghaNo kharAba paDe che. asatyanAM AvaraNo eTalAM gADha che ke ene cIryA vinA zuddha svarUpa pragaTa nahi thAya. eka vAra sattva keLavI lo ke AcAryabhagavaMta kADhI mUkavAnI vAta kare topaNa vAMdho nahi, paNa jUThuM to nathI ja bolavuM. kAlpanika bhaya manamAMthI kADhIne, mAthuM mUkIne paNa satya bolavAnuM sattva keLavI lo. 'pariNAma je Avaze te veThI laIzuM' ATalI taiyArI keLavIe to ja jUThAthI bacI zakAze. kaparuM cokkasa che, paNa azakya nathI. sa0 sAmAne du:kha thAya tevuM sAcuM nA bolAya ne ? tethI ja to mauna rahevAnuM kahyuM che. jyAre javAba ApyA vinA cAle evuM na hoya tyAre sAmAne pIDA na pahoMce evuM khoTuM bolavuM paNa pIDAkara satya na bolavuM. jema ke mRgalAMnI pAchaLa paDelo zikArI pUche ke 'mRgalAM kaI dizAmAM gayAM' tyAre zarUAtamAM to mUrkhA hovAno, sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM karavAno DoLa karavo, chatAM jo zikArI javAba ApavAnI pharaja pADe to mRgalAMne pIDAthI bacAvavA mATe UMdhI dizA batAvavI. AvA vakhate pIDAkArI satya na bolavuM. temAM jUThuM bolavAno Azaya nathI, pIDA TALavAno Azaya che. zikArIne paNa ThagavAno Azaya nathI, enA pApamAM anumati na ApavAno, sahAya na karavAno Azaya che. bIjuM mahAvrata pahelAnI rakSA mATe che. pahelA mahAvratano vyAghAta karanAra bIjuM mahAvrata na bane e rIte vartavuM. sa0 pahADa jevAM jUThANAM cAlatAM hoya tyAM nAnAM jUThANAMnI vAta karo to kema cAle ? (107)
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ moTAM jUThANAM AvyAM kyAMthI ? nAnAMnI upekSA karI, emAMthI ja ne ? nAnAmAM nAnA zalyanI paNa upekSA karavAmAM Ave to te prANane haranAruM bane ne ? AthI ja nAnAM jUThANAM kevAM che e samajAvavuM che. nAnAM jUThANAMmAM pApa dekhAya to moTuM jUThuM bolatAM AMcako lAge ne ? 'AkhI duniyA jUThThuM bole che temAM ApaNe zuM navuM karIe chIe, je jUThuM bolIe chIe temAM paNa bhAva sAro che'... A badhA bacAvo mRSAvAdanA pApathI ane tenA anubaMdhathI bacavA kAma nahi lAge. jUThuM bolavAmAM dekhIto lAbha dekhAto hoya topaNa temAM ApaNuM kalyANa nathI - eTaluM svIkAratA thayuM che. sa0 pUrvanA saMskAra ADA AvatA hoya to ? jUThThuM bolavAnI Teva hoya ke abhyAsa paDI gayo hoya topaNa e abhyAsa toDavA mATe sAdhupaNAmAM AvyA chIe - eTaluM yAda rAkhavuM. atyAre kadAca jUThuM bolavAnA kAraNe guru bolaze nahi ke guru AgaLa sArA dekhAIzuM paNa tenuM pariNAma sAruM nahi Ave. bhaviSyamAM kharAba pariNAma bhogavavuM enA karatAM to vartamAnamAM je pariNAma Ave te bhogavI levAnI taiyArIthI mRSAvAdano tyAga karIne bhaviSya sudhAravuM sAruM ne ! eTaluM nakkI karI laIe ke je pariNAma Avaze te bhogavI laIzuM paNa guru AgaLa jUThuM nathI bolavuM to saMyamajIvanamAM AnaMda AvyA vinA nahi rahe. A to jIvana ja evuM goThavAI gayuM che ke jANe jUThuM bolavAnI pratijJA laIne na AvyA hoya ! tamAre jema paisA kamAvA mATe jUThuM nathI bolavAnuM tema amAre mAnasanmAnAdinuM sukha bhogavavA mATe jUThuM bolavAnuM nathI. sa0 zAstranA siddhAMtanI sAcI vAtathI sAmAne duHkha thatuM hoya to ? jene AvuM du:kha thatuM hoya tene siddhAMta samajAvavA na besavuM. zAstranA siddhAMto ApaNe jAte mAnavAnA che, apanAvavAnA che; bIjAnA mAthe lAdavAnA nathI. jyAre siddhAMtanI rakSAno prasaMga Ave tyAre satya bolatAM acakAvuM nahi. jene mAthe satyasiddhAMta samajAvavAnI javAbadArI che teo te avasare mauna rahe topaNa doSa lAge. asatya siddhAMtanI prarUpaNAnA kAraNe loko unmArgagAmI na bane te mATe satyasiddhAMtanuM sthApana karavAmAM Ave te vakhate utsUtraprarUpakane duHkha thAya topaNa temAM zuddhaprarUpakane doSa lAgato nathI. kAraNa ke evA vakhate koIne (108) utArI pADavAnI ke kharAba cItaravAnI buddhi nathI. koI paNa unmArgagAmI na bane evI hitabuddhi rahelI che ane aMte to pIDA TALavAmAM dharma nathI, bhagavAnanI AjJA pALavAmAM dharma che - eTaluM yAda rAkhavuM. bhagavAnanI AjJA mAnavAmAM ArAdhanA che ane bhagavAnanI AjJA na mAnavAmAM virAdhanA che. jene mArga samajavo hoya tene samajAvavAnA aneka upAya che, paNa jene samajavuM ja nathI mAtra dekhAva karavo che - evAone pahoMcI na vaLAya. eka bAju kahe ke samAdhAna karavuM che ane bIjI bAju samAdhAnanA jeTalA zAstrAnusArI rastA hoya te baMdha rAkhe to cAle ? saraLatA hoya to samajavAnuM ane samajAvavAnuM saheluM bane. ahAvare tacce bhaMte! mahavvae adinnAdANAo veramaNaM, savvaM bhaMte ! adinnAdANaM paccakkhAmi, se gAme vA nagare vA raNNe vA appaM vA bahuM vA aNuM vA thUlaM vA cittamaMtaM vA acittamaMtaM vA neva sayaM adinnaM gihijjA neva'nnehiM adinnaM giNhAvijA adinnaM giNhaMte vi anne na samaNujANAmi jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM, maNeNaM vAyAe kAeNaM na karemi na kAravemi karaMtaMpi annaM na samaNujANAmi / tassa bhaMte ! paDikkamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi / tacce bhaMte ! mahavvae uvaTTiomi savvAo adinnAdANAo veramaNaM 3 / / (sUtra -5 ) have bIjA pachInA trIjA mahAvratamAM he bhagavan ! adattAdAnathI virAma pAmavAnuM bhagavAne jaNAvyuM che tethI he bhagavan ! huM sarva prakAranAM adattAdAnanuM paccakkhANa karuM chuM. pachI te gAmamAM hoya, nagaramAM hoya ke araNyamAM hoya, thoDuM hoya ke vadhAre hoya, nAnuM hoya ke moTuM hoya, sacitta hoya ke acitta hoya koI paNa prakAranuM adatta (nahiM ApeluM) huM jAte grahaNa karIza nahi, bIjA pAse adatta grahaNa karAvIza nahi, adattane grahaNa karanArane sArA mAnIza paNa nahi. jyAM sudhI jIvIza tyAM sudhI A rIte trividhe trividhe manathI vacanathI ke kAyAthI adattAdAna karIza nahi, karAvIza nahi ane karatAne anumodIza paNa nahi. bhUtakALamAM meM je kAMI adattAdAna(corI)nuM pApa karyuM che tenAthI huM pAcho pharuM chuM, AtmasAkSIe tenI niMdA karuM chuM, ApanI samakSa gA~ karuM chuM ane e pApathI yukta evA mArA AtmAne vosirAvuM chuM. A rIte he bhagavan ! trIjA mahAvratamAM sarva prakAranA adattAdAnathI virAma pAmavA mATe huM ApanI samakSa upasthita thayo chuM. (109)
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ adatta eTale nahi ApeluM. koIe nahi ApeluM grahaNa karavuM tene corI kahevAya che. A adatta cAra prakAranAM che. je vastu jenI mAlikInI hoya tene pUchyA vinA te vastu levI tene svAmI-adatta kahevAya. koI paNa jIvanA prANa te haravA tene jIva-adatta kahevAya. kAraNa ke koI jIve potAnA prANa haravAnI rajA ApaNane ApI nathI. bhagavAnanI AjJA na mAnavI tene tIrthaMkara-adatta kahevAya ane gurunI AjJA na pALavI tene guru-adatta kahevAya. sAdhubhagavaMta A cAramAMthI eka paNa prakAranuM adatta seve nahi. sAdhubhagavaMta to corI na kare ne ? svAmIadatta ane jIva-adattathI bacavAnuM haju saheluM che, paNa tIrthaMkara-adatta ane guru-adattathI bacavAnuM kAma atyaMta kaparuM che. amArI pAse jeTalI vastu hoya tenI khabara amArA gurubhagavaMtane hoya ke nahi ? jo hoya to samajavuM ke guruadatta nathI. bAkI amArI koI paNa pravRtti gurunI jANabahAranI hoya to amane guru-adattanuM pApa lAgavAnuM ja. ane jyAM guru-adatta hoya tyAM tIrthaMkara-adatta hoya ja. kAraNa ke tIrthaMkarabhagavaMtanI sauthI pahelI AjJA e che ke - je guru kahe te pramANe karavuM. eka vAra AcAryabhagavaMtane hAtha dhovA mATe meM sAbu Apyo. sAhebe hAtha dhotAM kahyuM ke 'tAro sAbu phINa bahu kare che' te vakhate 'tAro' zabda sAMbhaLIne mArA kAna camakyA. sAbujevI vastu paNa gurunI jANa bahAra rAkhI hoya to guru-adattanA pApathI kevI rIte bacAya ? vastu vagara calAvI laIzuM paNa gurunI jANa bahAranI vastu rAkhavI nathI : ATalI taiyArI hoya to A guru-adattanA pApathI bacI zakAze. ahAvare cautthe bhaMte ! mahavvae mehuNAo veramaNaM, savvaM bhaMte ! mehuNaM paccakkhAmi, se divyaM vA mANusaM vA tirikkhajoNiyaM vA, neva sayaM mehuNaM sevijjA vanehiM mehuNaM sevAvijjA mehuNaM sevate'vi anne na samaNujANAmi jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAeNaM na karemi na kAravemi karaMtaMpi annaM na samaNujANAmi, tassa bhaMte ! paDikkamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi / cautthe bhaMte ! mahavvae uvaTTiomi savvAo mehuNAo veramaNaM 4 / / (sUtra - 6 ) have traNa mahAvratathI anya evA cothA mahAvratane viSe he bhagavan ! maithunathI virAma pAmavAnuM bhagavAne jaNAvyuM che. tethI he bhagavan ! sarva prakAranAM (110) maithunanuM huM paccakkhANa karuM chuM. pachI te devatAsaMbaMdhI hoya, manuSyasaMbaMdhI hoya ke tiryaMcasaMbaMdhI hoya, temAMthI eka paNa prakAranuM maithuna huM jAte sevIza nahi, bIjA pAse maithuna sevarAvIza nahi, maithuna sevanArA bIjAne sArA mAnIza paNa nahi. jyAM sudhI jIvuM tyAM sudhI trividhe trividhe manathI, vacanathI, kAyAthI maithunanuM sevana karIza nahi, karAvIza nahi, karatAne anumodIza paNa nahi. bhUtakALamAM meM je kAMi maithunasevana karyuM che tenAthI he bhagavan ! huM pAcho pharuM chuM, te pApanI AtmasAkSIe niMdA karuM chuM, ApanI samakSa gIM karuM chuM ane te pApathI yukta evA mArA AtmAne vosirAvuM chuM. A rIte he bhagavan ! cothA mahAvratamAM sarvathA maithunathI virAma pAmavA mATe huM ApanI samakSa upasthita thayo chuM. A cothA mahAvratanuM mahattva to tamane samajAvavuM paDe - ema nathI ne ? tame to mahA-utsUtrabhASIne paNa jo te cothuM pALatA hoya to tamArAthI UMcA gaNo ne ? zAstramAM cothA mahAvratanI mahattA jaNAvI che, paraMtu tame jevI mAno cho evI nathI jaNAvI. tenI duSkaratA jaNAvavA mATe mahattA batAvI che, bIjAM vratone gauNa jaNAvavA mATe nahi. nAradajI brahmacaryanuM pAlana sArAmAM sAruM karatA hatA chatAM draupadIe temane asaMyatI jANIne temano Adara karyo na hato. kAraNa ke cothuM vrata pALatA hovA chatAM cothAnI sAthe bIjAM cAra vrato temanI pAse na hatAM. tethI ja to teo asaMyatI kahevAtA hatA. sa0 cothuM vrata le eTale aDadhI dIkSA AvI jAya ne ? enI nA nathI, paraMtu enI sAthe bIjI aDadhI dIkSA bAkI che - eTaluM yAda rAkhavuM. sa0 paNa aDadhAmAM bAkInAM cAra vrata Ave ne ? chatAM temAM mukhya koNa ? zarIranAM aMgomAM mAthuM to pA bhAgathI ya ochAmAM gaNAya. chatAM mAthA vinAnuM badhuM nakAmuM ne ? tethI samajIne cAlo. tame pelA zeThanI ane nAvikanI vAta sAMbhaLI che ne ? eka zeTha naukAmAM beThA hatA. temaNe nAvikane sahajabhAve pUchyuM ke 'tuM zuM bhaNyo ?" nAvike kahyuM, 'kAMI nahi.' tyAre zeThe kahyuM ke - 'tArI pA jiMdagI pANImAM gaI.' pachI zeThe pUchyuM ke - 'bIjo kAMi dhaMdho (111)
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIkhyo ke nahi ?' nAvike nA pADI eTale zeThe kahyuM ke - 'to tArI aDadhI jiMdagI pANImAM gaI.' pachI pAchuM zeThe pUchyuM ke, 'tuM paraNyo ?' nAvike nA pADI. eTale zeThe kahyuM ke 'to to tArI poNI jiMdagI pANImAM gaI." eTalI vAramAM nadImAM tophAna caDhyuM ane nadI hAlamaDolama thavA mAMDI. eTale nAvike zeThane pUchyuM ke - "zeTha ! tamane taratAM AvaDe che ?' zeThe nA pADI. tyAre nAvike kahyuM ke 'to zeTha ! tamArI AkhI jiMdagI pANImAM gaI - ema samaje !' AnA uparathI paNa samajAya ne ke jyAM jenI jeTalI mahattA hoya teTalI ja mahattA tyAM aMkAya. sava bIjuM mahAvrata mukhya ane cothuM gauNa - ema ? AvuM kyAMthI laI AvyA ? A to tame cothAne mukhya mAnI bIjAne gauNa mAno cho mATe ATalI vAta karI. bAkI vrata to eke gauNa nathI. badhAM ja sAdhupaNI mATe samAnarUpe mukhya che. jene je naDe tenA upara te bhAra Ape te judI vAta, je khUTatuM hoya tenA mATe mahenata vadhAre karavAnI - eya judI vAta. bAkI sAdhupaNAmAM eke vinA na cAle. zarIranuM kayuM aMga na hoya to cAle ? tema ahIM paNa pAMcamAMthI eke gauNa nathI. tame UMdhuM nA samajazo. cothuM na hoya to cAle - evI vAta ja nathI. cothuM pALanArAmAM paNa bIjA vratanI khAmI hoya to na ja cAle - eTalI vAta che. bAkInAM mahAvratomAM khAmI hoya to mAtra potAne ja nukasAna thAya jyAre utsutrabhASaNa ke unmArgadazanArUpa bIjA mahAvratanI khAmInA kAraNe potAnI sAthe bIjA anekonA nukasAnanuM kAraNa hovAthI zAstramAM tenI bhayaMkaratA varNavI che. ahAvare paMcame bhaMte ! mahavvae pariggahAo veramaNaM, savvaM bhaMte ! pariggaha paccakkhAmi, se appaM vA baha vA aNuM vA thUlaM vA cittamaMtaM vA acittamaMtaM vA neva sayaM pariggahaM parigihijA neva'nnehiM pariggahaM parigiNhAvijA pariggahaM parigiNhaMte'vi anne na samaNujANAmi jAvajIvAe tivihaM tiviheNaM, maNeNaM vAyAe kAeNaM na karemi na kAravemi karataMpi annaM na samaNujANAmi, tassa bhaMte ! paDitamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi / paMcame bhaMte ! mahavvae 3kifSa daLo ghaf TdArUno verAna che || (mUtra-7). ta12) = have cArathI anya evA pAMcamA mahAvratane viSe he bhagavan ! parigrahathI virAma pAmavAnuM bhagavAne jaNAvyuM che, tethI he bhagavan ! sarva prakAranA parigrahanuM huM paccakhANa karuM chuM. pachI te thoDuM hoya ke ghaNuM hoya, nAnuM hoya ke moTuM hoya, sacitta hoya ke acitta hoya : koI paNa prakArano parigraha huM jAte rAkhIza nahi, bIjA pAse parigraha rakhAvIrA nahi, parigraha rAkhanAra bIjAne sArA mAnIza paNa nahi. jyAM sudhI jIvIza tyAM sudhI trividhe trividhe manathI vacanathI kAyAthI parigraha rAkhavAnuM pApa karIza nahi, karAvIza nahi, karatAne anumodIza paNa nahi. bhUtakALamAM meM je kAMI parigrahanuM pApa karyuM che tenAthI he bhagavan ! pAcho pharuM chuM, AtmasAkSIe tenI niMdA karuM chuM, ApanI samakSa gaha karuM chuM ane e pApathI yukta evA mArA AtmAne vosirAvuM chuM. A rIte pAMcamA mahAvratane viSe he bhagavan ! huM sarva prakAranA parigrahathI virAma pAmavA mATe ApanI samakSa upasthita thayo chuM. saMyamanI sAdhanAmAM upayogI evAM upakaraNathI adhika upakaraNa jo sAdhu rAkhe to sAdhune parigrahanuM pApa lAge che. e ja rIte sAdhanA mATe upayogI upakaraNo pratye paNa mUccha rAkhavAthI parigrahanuM pApa lAge che. saMyamanI sAdhanA mATe to jeTalAM upakaraNo joIe e chAbamAM samAI jAya eTalAM hatAM ane e chAba to kumaLI vayanI chokarIo paNa potAnA mAthe upADIne majethI cAlI zakatI hatI. Aje to amAro sAmAna upadhi bAMdhIne upADI zakAya eTalo nathI rahyo. have to bokasa paNa ochuM paDe - evI hAlata che ne ? sAdhunI jarUriyAto vadhI ane zrAvakonI upekSA vadhI eTale rAkhavA-2khAvavAnuM kAma zarU thaI gayuM. sAdhuo jarUriyAta ghaTADI de ane zrAvako sAdhusAdhvInuM dhyAna rAkhatA thaI jAya to Aje aDadho parigraha ocho thaI jAya. zrI mahAvIraparamAtmAnA janmakalyANakane pacIsaso varasa thayAM tenI ujavaNI rASTrIya stara upara karavAnuM keTalAka lokoe nakkI kareluM, tenA virodhanuM kArya AcAryabhagavaMte AraMvyuM. te vakhate sAhebe kaheluM ke A kAryamAM paisAnI paNa jarUra paDavAnI. tyAre eka bhAIe kaheluM ke vIsa lAkha sudhInI jarUra hoya tyAM sudhI koIne kahezo nahi. AvI taiyArI batAvanArA zrAvako maLI Ave to pharaka paDe ne ? ahAvare chaTTe bhaMte ! vae rAIbhoyaNAo beramaNaM, savvaM bhaMte ! rAIbhoyaNaM paccakkhAmi, se asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA, neva sayaM rAI bhaMjejA (113)
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ neva'nnehiM rAI bhuMjAvijA rAI bhuMjate'vi anne na samaNujANAmi jAvajIvAe tivihaM tiviheNaM, maNeNaM vAyAe kAeNaM na karemi na kAravemi karataMpi annaM na samajANAmi, tassa bhaMte ! paDikamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi / chaTTe bhaMte ! vae uvaTTiomi savvAo rAIbhoyaNAo veramaNaM 6 / / (sUtra-8) icceyAI paMca mahavvayAI rAibhoyaNaveramaNachaTThAI attahiyaTTayAe uvasaMpajittA NaM viharAmi / / (sUtra-9) pAMca mahAvratothI anya evA chaThThA vratane viSe he bhagavan ! rAtribhojanathI virAma pAmavAnuM bhagavAne jaNAvyuM che tethI he bhagavan! sarva prakAranA rAtribhojananuM huM paccakhANa karuM chuM, pachI te azana hoya, pAna hoya, khAdima hoya ke svAdima hoya : temAMthI koI paNa prakAranA AhAranuM bhojana huM jAte rAtre karIza nahi, bIjAne rAtre bhojana karAvIza nahi, jeo rAtre bhojana karatA haze temane sArA mAnIza paNa nahi. jyAM sudhI jIvIza tyAM sudhI vividha trividhe manathI vacanathI kAyAthI rAtribhojana karIza nahi, karAvIza nahi, karatAne sArA mAnIza paNa nahi. bhUtakALamAM meM je kAMi rAtribhojananuM pApa karyuM che tenAthI huM pAcho pharuM chuM, te pApanI AtmasAkSIe niMdA karuM chuM, ApanI samakSa gaha karuM chuM ane te pApathI yukta evA mArA AtmAne vosirAvuM chuM. A rIte chaThThA vratane viSe he bhagavan ! sarva prakAranAM rAtribhojanathI virAma pAmavA mATe huM ApanI samakSa upasthita thayo chuM. A pramANe A pAMca mahAvrata ane chaThThA rAtribhojanaviramaNa vratane mArA potAnA AtmAnA hita svarUpa mokSa mATe sArI rIte aMgIkAra karIne huM susAdhupaNAmAM vicaruM chuM. A rAtribhojanaviramaNavrata pahelA ane chellA tIrthaMkaranA zAsananA jIvone mATe mULa guNa tarIke gaNAtuM hovAthI pAMca mahAvratanI sAthe uccarAvavAmAM Ave che. bAvIsa tIrthaMkaronA zAsananA jIvo Rju ane prAjJa hovAthI teonI apekSAe A vratano samAveza uttaraguNamAM thAya che. pahelA tIrthaMkaronA zAsananA jIvo Rju ane jaDa hovAthI tema ja chellA tIrthaMkaronA zAsananA jIvo vakra ane jaDa hovAthI temanA mATe A rAtribhojanaviramaNavrata mULaguNarUpe pAMca mahAvrata sAthe jaNAvyuM che. ApaNI vakratA ane jaDatAnA kAraNe pAMca mahAvratanI sAthe chaThuM rAtribhojanaviramaNavrata ja uccarAvavAmAM Ave che - ema pU. haribhadrasUri mahArAja ta14) = kahe che. gRhasthapaNAmAM paNa rAtre vAparatA na hoya tevAne sAdhupaNAmAM rAtribhojanaviramaNavrata uccarAvavuM paDatuM hoya to te lAyakAtanA abhAve ja ne ? sAdhupaNAmAM A vrata mukhyatve saMnidhinA kAraNe sacavAtuM nathI. sUryAsta pachI sUryodaya sudhI vAparavuM tene ApaNe rAtribhojana gaNIe chIe. jyAre ahIM rAtre lAveluM divase vApare vagere cAra bhAMgA batAvyA che, A cAre bhAMge rAtribhojana jaNAvyuM che. rAtre lAveluM rAtre vApare, rAtre lAveluM divase vApare, divase lAveluM rAtre vApare A traNa bhAMge to rAtribhojananuM pApa spaSTapaNe jaNAya che. jyAre divase lAveluM divase vApare A bhAMge rAtribhojananuM pApa saMnidhine AzrayIne jaNAveluM che. Aje divase lAveluM paNa AvatI kAle divase vAparIe to saMnidhino doSa lAge. A saMnidhi zarIranA rAge moTe bhAge rakhAtI hoya che. saMnidhi eTale sUryAsta pachI rAtre vastu pAse rAkhavI. saMnidhi na vAparavI eTale samajavuM ke zarIranI kALajI na levI. zarIranA game tevA rogo Ave toya sahana karavAnI taiyArI hoya to A bhAMgAthI bacAya. saM0 sUryAstanA be ghaDI pahelAM covihAra na kare to rAtribhojanano bhAMgo lAge ? sAdhubhagavaMta to ekAsaNAM karatA hoya eTale emanI be ghaDI sacavAI jAya. avaDu ekAsaNuM sAdhu na kare ke jethI be ghaDI na sacavAya. sAdhu upavAsa kare paNa avaThTha ekAsaNuM na kare. trIjI praharamAM AhAravihAranihAra karI levAnAM che. ekAsaNuM karanAra paNa davAno Dabbo laine bese to saMnidhinA pApathI bacI nahi zake. davA pAse rAkhI mUkIe to saMnidhi lAge ne ? sava na chUTake levI paDe ! na chUTake vratano bhaMga thAya e cAle ? hajAra rUpiyAnuM kapaDuM begamAM AvatuM na hoya to kApIne nAMkho ? thelImAM pApaDI-gAMThiyA laI jAo to ne dabAya tenI kALajI rAkho ke na chUTake bhAMgI nAMkho ? tamane khAvAno jeTalo prema che eTalo paNa prema amane mahAvratono na hoya - te kema cAle ? davA na chUTake letA hoya ene to haju nabhAvI laIe, paNa Aje to davA levAnI chUTa thaI gaI che ne ? bhagavAne je nakkI karI ApyuM che temAM bAMdhachoDa karavAno adhikAra ApaNane nathI. chatAM jo ApaNe bAMdhachoDa karavA taiyAra thaIe to bhagavAnanA kevaLajJAnamAM zaMkA che - ema mAnavuM paDe. bhagavAne je cokaThuM batAvyuM che temAM (115)
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahIe to koI jAtanI takalIpha na paDe, athaDAmaNa ke kUTAmaNa na thAya. mArga cUkyA pachI kevI kaphoDI dazA thAya che teno anubhava A saMsAramAM dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvane AzrayIne ApaNe anaMtIvAra karyo che. have e dazAmAMthI chUTavuM hoya to bhagavAnanI AjJAno Adara karyA vinA nahi cAle. sa0 davA e AhAra che ? tethI ja to te pAse rAkhavAmAM rAtribhojanaviramaNavratamAM bhAMgo Ave che. AhAra cAra prakAranA che: azana, pAna, khAdima ane svAdima. temAMthI davAno samAveza svAdimamAM thAya che. tethI davA rAkhavAmAM ke davA nimitte anumAna rAkhavAmAM rAtribhojanano bhAMgo saMnidhine laIne lAge - e spaSTa che. tema ja temAM jo mAThuM na lAge ke AMcako na lAge to AkhuM ne AkhuM vrata jAya. bAkInA cAra mahAvrata ane chaThuM vrata pahelA mahAvratanI vADa tulya che paraMtu vastu karatAM vADanI kiMmata apekSAe vadhAre hoya che. vADa majabUta hoya to ja vastunI rakSA thAya. vADa ja bhAMgelI hoya to badhuM ja nakAmuM thatAM vAra na lAge. mAMdA paDIe ne sahana thAya evuM na hoya tethI davA laIe e judI vAta, paraMtu mAMdA na paDIe te mATe davA levI - e bhUMDuM. Aje eTalo niyama laI lo ke - mAMdagI pUrI thAya eTale badhI davA vosirAvI devI, anupAna paNa baMdha karI devAM. pagamAM phrekacara thAya ane ghoDI levI paDe toya sAjA thayA pachI ghoDI mUkI de ne ? A to eka vAra meleriyA thAya to kAyama mATe 'lAriyA go' pAkITamAM rAkhyA kare. sa0 dareka upAzrayamAM prAthamika sAravAranI peTI rAkhIe to sAruM paDe ne ? tame to e peTI rAkhavA mATe paNa TIpa karavA nIkaLavAnA ne ? sAdhusAdhvInI vaiyAvacca mATe TIpa karavI paDe - e sAdhusAdhvInI AbarU kADhavA jevuM che. eka bhAInI nAnI chokarIne bAyapAsa sarjarI karAvavAnI hatI. teno lAkha rUpiyAno kharco hato. chokarInA dAdAe chokarInA bApAne kahyuM ke ApaNe sAmAjika saMsthAmAM arajI karIe. tyAre chokarInA bApAe kahyuM ke 'patnInAM ghareNAM vecI daIza, devuM karIza paNa mArI chokarI mATe bhIkha mAMgavA nahi jauM.' tame to sAdhunAM mA-bApa kahevAo ne ? A mA-bApa to dIkarA mATe cappaNiyuM laIne pharavA nIkaLe evAM che ne ? amArI nizrAmAM ja A TIpa kare tyAre amane 16) = to dharatI jagyA Ape to samAI jaIe - evuM thAya. tamAre vaiyAvacca karavI hoya to tamArA paise karavAnI, bAkI sAdhusAdhvI mATe jAheramAM TIpa karavI paDe - evuM eke kAma na karavuM. sAdhusAdhvIne apavAda pade jarUra paDaze to teo temanI vyavasthA karI leze. atyAre sAdhunA AcAranI vAta cAlu che tethI tamArI vAta vacce nathI karavI. sAdhusAdhvI sahanazIlatA na keLave ane davA rAkhe to temane saMnidhino paribhoga karavAthI chaThThA vratamAM aticAra lAge - eTalI vAta che. sava davA rAkhe to uttaraguNamAM ja khAmI Ave ne ? rAtribhojanaviramaNavratane pAMca mahAvratanI sAthe jaNAvyuM che te mULaguNarUpe gaNavA mATe jaNAvyuM che : A vAta pahelAM ja thaI gaI che. mULaguNa ke uttaraguNanA bheda pAlananI apekSAe che, uttaraguNanI khAmI calAvavA mATe nahi. mULaguNanA pAlana mATe sahAyabhUta hovAthI uttaraguNane judA batAvyA che. uttaraguNamAM jo khAmI Ave to teno dhakko mULa guNane paNe lAgavAno ja. tethI uttaraguNanuM pAlana paNa mULaguNanI jema karavAnuM che. jamatI vakhate pharasANa mukhya gaNAya ane caTaNI gauNa gaNAya. kAraNa ke pharasANa vAparavA mATe caTaNI che, caTaNI mATe pharasANa nathI. chatAM e caTaNI paNa game tema khavAya to naDe ne ? tema pAlananI apekSAe mULaguNa ke uttaraguNanA bheda che bAkI khAmI to baMnnenI naDavAnI. sa0 davAnI dasa goLI sAthe ja Ave to zuM karavuM ? tethI ja davA levI nathI. gocarI game teTalI vadhI hoya, vAsI thAya evI na hoya topaNa bIje divase na rAkhIe ne ? to davA kevI rIte rakhAya ? sa0 gocarInI vAta judI che ane davAnI vAta judI che. A beno bheda joyo eTale ja rAtribhojanano bhAMgo chUTato nathI. AhAra cAra prakArano che : aAna, pAna, khAdima ane svAdima. temAMthI davA svAdimamAM Ave. sAdhune paccakhANa cAreya AhArane AzrayIne ApavAmAM Ave che. zAstramAM kahyuM che ke sAdhuo utsargamArge aAna ane pAna ja vApare. khAdimasvAdima to apavAde ja vihAra AdimAM vApare. zarIranA nirvAha mATe je vaparAya te azana ane zarIrane alamasta-puSTa banAvavA mATe je vaparAya (117)
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ te khAdima. jyAre azana na maLe tyAre khAdima levAno vakhata Ave. sAdhubhagavaMtane roTalI, dALa, bhAta, zAka na maLe tyAre miSTAnna, pharasANa vagere levAno vakhata Ave. jyAM sudhI roTalI, dALa, bhAta, zAka maLe tyAM sudhI miSTAnna ke pharasANa sAdhusAdhvI le nahi. Aje lagabhaga UMdhuM che, jyAre miSTAnna vagere na maLe tyAre roTalI, dALa, bhAta, lAve ! na sa0 utsavamahotsava cAlatA hoya tyAre jamaNavAramAM miSTAnna-pharasANa ja maLe ne ? jyAM AvA jamaNavAra cAlatA hoya tyAM sAdhusAdhvI vahoravA na jAya. kAraNa ke temAM saMkhaMDidoSa lAge. jemAM ghaNA jIvono AraMbhasamAraMbha thato hoya tene saMkhaMDi kahevAya. jyAM 25-30 mANasanuM kuTuMba hoya enA kAraNe ghaNA mANasonI rasoI thatI hoya tyAM javAmAM bAdha nathI. kAraNa ke tyAM rojanuM goThavAyeluM taMtra hoya tethI navA AraMbhasamAraMbha na hoya. ane roja mATe koI miSTAnna-pharasANa banAve nahi. tema ja tyAM ghaNA mANasonI avarajavara paNa na hoya. jyAre jamaNavAramAM to navesarathI ghaNAM AraMbhasamAraMbha thatA hoya, temAM praNIta AhAra banAvAto hoya ane tyAM ghaNAnI avarajavara thatI hoya tethI tevA prasaMge sAdhusAdhvI vahoravA na jAya. koI vAra AkhA gAmanuM sAdharmikavAtsalya hoya ne javuM paDe to dALabhAta vahorIne nIkaLI jAya. bhagavAne ApaNA saMyamanI khUba ciMtA karI che, kyAMya paNa saMsAranuM sukha upAdeya lAgI na jAya tenI takedArI rAkhI che. ahIM TIkAmAM paNa azana tarIke onAti (bhAta vagere) jaNAvyA che, miSTAnna-pharasANa nahi. sa0 sAMje to pharasANa ja moTebhAge maLe. tethI ja sAMje moTebhAge sAdhusAdhvI vApare ja nahi. ekAsaNAM thaI zake evAM na hoya topaNa savAra-baporanAM besaNAM kare. ame amadAvAda zaheramAM comAsuM hatAM. tyAre sAMje koI paNa gharamAM jaie to bhAkharI, osAmaNa, chUTI dALa ane bhAta maLI rahe. tyAre ame sAMje besaNAM karIe to AcAryabhagavaMta kahetA ke osAmaNa ane chUTI dALanA lAlacu thayA cho mATe ja sAMje raho cho ne ? tame pharasANanI kyAM mAMDo cho ? tuveranI chUTI dALa ane osAmaNamAM paNa sAdhusAdhvI (118) svAda karI na bese te mATe sAMje besaNAM karavAnI nA pADavAnuM kAma amArA AcAryabhagavaMta karatA hatA. teozrI kahetA ke atyAre jalasA karavA hoya eTalA karI lo, pachI khabara paDI jaze. mArA gurumahArAja paNa kahetA ke - 'atyAre majA karI lo. ahIMthI gayA pachI ApaNo raNIghaNI koI nathI, hADakAM bhAgI jaze.' AvI pratijJA lIghI te karAvavAnI sa0 rAtribhojana karAvIza nahi saMbhAvanA kaI rIte ghaTe ? - vihArAdimAM amArI sAthe je mANasa hoya tene rAtre jamavA mokalIe eTale A rAtribhojana karAvavAnuM pApa lAge ne ? mA-bApa choDayA pachI, kuTuMbaparivArane choDyA pachI paNa mANasane rAkhIe ne ? vhIlacera mATe mANasa rAkhIe, DoLI rAkhIe, sAmAna upADavA mATe sAikalavALo rAkhIe eTale A rIte rAtribhojanano bhAMgo lAgavAno. apavAdapade badhuM ja karIzuM. paNa apavAda apavAdanA sthAne hovo joIe. ane apavAdanuM sthAna ApaNe jAte nakkI nathI karavAnuM, gItArtha gurubhagavaMto zAstranA AdhAre nakkI kare. chaThThA vratanuM pAlana paNa A rIte duSkara che. zarIranI mamatAnA kAraNe saMnidhinuM pApa lAge che, saMnidhinA kAraNe rAtribhojanano bhAMgo lAge che. thoDI sahanazakti keLavI laIe to saMnidhidoSane TALavAnuM paNa zakya bane. tamAre paNa sAdhu thavuM che ne ? to atyArathI zarIranuM mamatva mAravAno ane sahanazIlatA keLavavAno abhyAsa pADavA mAMDo. zrAvaka rAtre to jame ja nahi, divase paNa rAgathI na jame. zrAvakane sAdhu thavAnuM mana hovAthI te ekAsaNAM ja kare. ekAsaNAM na thAya topaNa besaNAthI ocho tapa na kare. zrAvakapaNAmAM besaNAM e to AzIrvAdarUpa che. tenA kAraNe ghaNAM pApothI bacI javAya. chUTA moDhe na vApare eTale jyAM-tyAM je-te khAvAnI Teva chUTI jAya. kAcuM-sacitta pANI vAparavAnuM chUTI jAya, abhakSya-apeya, anaMtakAya-sacitta-rAtribhojana vagere aneka prakAranAM pApo kudaratI chUTI jAya. mATe tamAre paNa besaNAthI ocho tapa na karavo. A badhuM ApaNe ApaNI jAte samajavuM che, bIjAne samajAvavA nathI besavuM. ApaNe bIjAnI ciMtA jeTalI karIe chIe tenAthI vadhAre ciMtA ApaNI jAtanI karavAnI jarUra che. samajAvavAmAM bahu sAra nathI, samajavAmAM to ekAMte kalyANa che. je bhagavAnanI AjJA pALaze tenuM kalyANa (119)
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ cokkasa thavAnuM. je na pALe tenuM akalyANa koI aTakAvI nahi zake ane bIjAnuM akalyANa enI ayogyatAnA kAraNe thAya temAM ApaNane koI nukasAna nathI. A rAtribhojanamAM dravyAdine laIne paNa caturbhAgI ghaTe che. (1) koI dravyathI rAtre vApare paNa bhAvathI nahi. (2) koI bhAvathI rAtre vApare, paNa dravyathI na vApare. (3) koI dravyathI paNa rAtre vApare ane bhAvathI paNa rAtre vApare. jyAre (4) koI dravyathI paNa na vApare ane bhAvathI paNa rAtre na vApare. temAMthI koI rAgadveSa vagaranA sAdhubhagavaMta sUrya Ugyo na hovA chatAM sUrya UgI gayo che - ema samajIne athavA to AthamI gayo hovA chatAM Athamyo nathI - ema samajIne kAraNasara rAtre vApare to pahelo bhAMgo lAge ke dravyathI rAtribhojana karyuM paNa bhAvathI na karyuM. e ja rIte 'rAtre vAparIza' evI mUrchAvALA jIvane rAtre jamavA na maLe tyAre bIjo bhAMgo maLe ke bhAvathI che, dravyathI nathI. jene icchA che ne rAtre vApare che tene dravyathI ane bhAvathI ubhayathA rAtribhojana hovAthI trIjo bhAMgo maLe. cothA bhAMge rAtribhojana maLatuM na hovAthI cotho bhAMgo zuddha che. A pramANe pAMca mahAvrata ane cha rAtribhojanaviramaNavrata AtmAnA hita mATe pALavAnAM che. ahIM 'Atmahita'no artha 'mokSa' karyo che. kAraNa ke ApaNA AtmAnuM hita mokSamAM ja samAyeluM che. AnA uparathI eTaluM nakkI thAya che ke dareke potAnA AtmAnA hita svarUpa mokSa mATe ja cAritradharmanuM pAlana karavAnuM che. A sivAyano bIjo koI hetu vratapAlanano hovo na joIe. ApaNe bIjAnA AtmAnA uddhAra mATe dIkSA nathI lIdhI, ApaNA AtmAnA uddhAra mATe dIkSA lIdhI che ; eTaluM sAdhusAdhvIe kAyama yAda rAkhavuM. bIjAne mokSe pahoMcADavA mATe ApaNI dIkSA nathI. tema ja ApaNA AtmAne paNa mokSe pahoMcADavA mATe ja dIkSA che, te sivAyanA devalokAdinI prApti mATe A vrata aMgIkAra karavAnuM nathI - e paNa sAthe yAda rAkhavuM. ahIM jaNAve che ke AtmAnA mokSa sivAya anya koI paNa devendrata, narendra-AdinI icchAthI je vrata grahaNa karavAmAM Ave tene vrata kahevAtuM nathI. evA jIvo vratanuM pAlana karatA hovA chatAM tatvathI temane vratano abhAva thAya che. je lAkaDI, cAlavA mATe ke kapaDAM sUkavavA mATe rAkhI hoya te lAkaDI koIne phaTakAravA mATe koI mAMge to 'lAkaDI nathI" - ema kaho kara0) - ne ? kAraNa ke phaTakAravA mATe lAkaDI nathI. je vastu je prayojanathI rAkhI hoya tenAthI bhinna prayojana mATe te vastu nathI - ema ja kahevAya ne ? kAjAvALo mANasa paNa kAjo na le to te mANasa nathI - ema ja kaho ne ? tema je sAdhu mokSa mATe mahAvrata na pALe te sAdhu nathI - tema kahevAya. sAdhupaNuM mokSanA ArAyathI ja pALavAnuM che - temAM sAdvAda nathI lagADavAno. kAraNa ke syAdvAdano svIkAra mokSe javA mATe ane saMsArathI chUTavA mATe karavAno che. sAdhupaNuM mokSa mATe paNa paLAya ane saMsAranA sukha mATe paNa paLAya - A pariNAma saMsAramAM rAkhanAro hovAthI te sAdvAdamAM na gaNAya ane 'sAdhupaNuM mokSa mATe ja pALavAnuM che" A adhyavasAya saMsArathI tAranAro hovAthI te ekAMtavAdamAM na gaNAya. jeo mokSe gayA nathI temanI sAdhanA apUrNa hovAthI te sAdhanAmAM na gaNAya, je siddhi sudhI pahoMcADe tene sAdhanA kahevAya. e ja rIte jeo mokSe gayA teo tIrthaMkara thayA vinA gayA hoya to paNa temanI sAdhanA paripUrNa thaI che - ema kahevAya. have ahIM mokSa sivAyanA A loka ke paralokasaMbaMdhI sukhanI icchAthI je vrata paLAya che te vratarUpa kema gaNAtuM nathI te hetu- yukti ApavA dvArA jaNAve che. mokSa sivAya je deva-devendra, cakravartI, vidyAdhara, narendrapaNAnI abhilASA vrata-pAlana vakhate jAge to temAM hiMsAdinI anumodanA lAge che. kAraNa ke te te narendravAdinuM (rAjApaNAnuM) puNya hiMsAnA yoge phaLatuM hoya che. tethI dharmanA yoge evA puNyabaMdhanI abhilASA rAkhavAthI temAM thatI hiMsAnI paNa anumodanA lAge che. A rIte hiMsAdithI virAma pAmavA svarUpa vratano abhAva thAya che - e samajI zakAya evuM che. tethI ekamAtra mokSa sivAya bIjA kazAnI abhilASA rAkhavI nathI. mAgavAthI kazuM maLatuM nathI, ArAdhanA karavAthI maLe che. A ArAdhanA puNyanA yoge nathI thatI, kSayopazamabhAvanA yoga thAya che. saMsAranA sukhanI icchAthI karAtI ArAdhanA audayikabhAvanI che. mokSanA AzayathI karAyelI ArAdhanA yopazamabhAvanI che. kSayopazamabhAvathI karAtI ArAdhanAmAM maMda adhyavasAyane laIne alpavizuddhimAM narendravAdinuM puNya baMdhAI jAya eTalAmAtrathI vratano abhAva nathI thato. kAraNa ke temAM tenI abhilASA na hovAthI anumodanA paNa nathI. jyAre e sukhanI ke puNyanI abhilASA jAge tyAre hiMsAnI anumodanA paDelI hovAthI vratano abhAva thAya che. tethI mumukSu AtmAoe ekamAtra sva (121)
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmahita svarUpa mokSanA prayojanathI vratano svIkAra tathA vratanuM pAlana karavAnuM che - e bhAvane jaNAvanAruM 'attahiyadghayAe' pada che. A rIte AtmAnA hita mATe susAdhunA vihAra vaDe pAMca mahAvrata ane chaThThuM rAtribhojanaviramaNavrata : A cha vratone huM sArI rIte aMgIkAra karIne vicarIza... A sAdhunI pratijJAno AkAra che. jo Atmahita sivAya bIjo abhilASa jAge to te vratapAlanamAM hiMsAdinI anumodanAnA kAraNe alpa AyuSyano baMdha, jihvAno cheda, daridratA, napuMsakapaNuM, atyaMta du:khIpaNuM vagere doSa prApta thAya che. A pramANe bIjo cAritradharmano adhikAra pUro thayo, have trIjo yatanAno adhikAra zarU thAya che. pahelA jIvAjIvAbhigama adhikAra dvArA pRthvIkAyAdimAM jIvatvanI siddhi karI. tenA dvArA jIvatvano svIkAra karI bIjA adhikAramAM jaNAvela chajIvanikAyanI ahiMsA mATe trIjA mahAvratonA pAlanarUpa cAritradharmanA adhikAra dvArA e jIvonI hiMsAthI virAma pAmavAnuM vrata aMgIkAra jeNe karyuM hoya tenA mATe have cotho yatanAno adhikAra jaNAvyo che. jIvane jIva mAnyA pachI 'mArA hAthe kyAMya koInI virAdhanA thaI na jAya' evA prakArano je adhyavasAya pragaTe tene yatanA kahevAya che. pApa choDavAnI bhAvanAmAtrathI ArAdhanA thatI nathI, pApa choDavAthI ArAdhanA thAya che. te ja rIte pApa choDyA bAda paNa du:kha bhogavavAno adhyavasAya keLavI laIe to sarvavarita majethI pALI zakAya. duHkha TALavAno adhyavasAya paDyo haze tyAM sudhI sarvavirati nahi maLe, maLelI paNa sarvavati gumAvavAno vakhata Avaze. jenI duHkha bhogavavAnI taiyArI hoya e ja yatanA pALI zake. 'mane du:kha paDe to vAMdho nahi, paraMtu mArA kAraNe koIne duHkha paDavuM na joie.' - A yatanAno pariNAma sAdhubhagavaMtane covIse kalAka hovo joIe. anubaMdhihaMsAnI pravRttine paNa svarUpahiMsAmAM parAvartita karAvI Ape e yatanAno prabhAva che. jyAre svarUpahiMsAnI pravRttine paNa anubaMdhahiMsAmAM pherave evo ayatanAno pariNAma che. jeo anubaMdhahiMsaka hatA teo paNa yatanAnA prabhAve svarUpahiMsaka ane krame karI ahiMsaka banI gayA. DokTara charIthI kApe, lohI kADhe topaNa te guno na gaNAya ane koI nakhathI ujharaDo pADe toya tenA para khUnano Aropa Ave - evuM tamArA kAyadAmAM paNa che ne ? te rIte ahIM paNa yatanAno pariNAma hoya to hiMsA paNa nirjarAnuM kAraNa bane che. vihita (22) pravRtti-sAdhupaNAnI utkaTa kriyA paNa yatanAnA pariNAma vinA karavAmAM Ave to hiMsAnuM pApa lAge. jyAre te te karmayoge karAtI avihita pravRtti paNa yatanApUrvaka karavAmAM Ave to te nirjarA karAvI Ave. yatanA e sAdhudharmano prANa che, A prANanI rakSA mATe upakaraNanA kAraNe, zarIra vagerenA kAraNe jIvahatyA thaI na jAya te mATe apramattapaNe jIvavuM jarUrI che. anAdikALanI Tevone bAju para mUkIe ane vartamAnamAM pravRtti upara kApa mUkIe to yatanApUrvaka jIvana jIvI zakAya. bhagavAnanI AjJA mujabanI pravRtti paNa bhagavAnanI AjJAnA anusAre karI zakAtI na hoya to te yatanAnA abhAve. yatanA jo ApaNI pAse hoya to ApaNe bhagavAnanI AjJAne anusaryA vinA na rahIe. bhagavAne je kriyAmAM je rIte vartavAnuM kahyuM hoya te, te vakhatanI yatanA che. yatanA dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI ema cAra prakAre che. eka iryAsamitimAM yatanA vicArIe to, rastAmAM trasa ke sthAvara jIvarUpa dravya haNAya nahi e rIte cAlavuM te dravyayatanA. kSetrathI yatanA vicArIe to sthaLa upara jevI rIte cAlIe e rIte jaLamAM na calAya. sAdhubhagavaMta jyAre nadI Utare tyAre eka paga pANImAM hoya ane bIjo paga pANImAMthI UMco karI te nItare pachI pANImAM mUke, e ja rIte bIjo paga paNa UMco karIne mUke. tame sAikalanuM peDala je rIte mAro te rIte. tyAM jema be peDala sAthe na mAro, vArApharatI mAro, tema ahIM paNa vArApharatI eka paga pANImAM ane bIjo UMco karIne pachI cAle. pANI viloDIne na cAle. sa samaya ghaNo lAge ! Ame ya tamane khAvA-pIvAmAM, vAto karavAmAM, saMsAranAM kAmo karavAmAM samaya ghaNo lAge ja che chatAM tame majethI e kAmo karo cho ne ? to ahIM zuM vAMdho Ave ? bhagavAnanI AjJAnI ArAdhanAmAM jeTalo vadhAre samaya jAya teTaluM sAruM ja che ne ? krikeTameca jeTalI lAMbI cAle eTaluM sAruM ne ? vahelI pUrI thAya to majA na Ave ne ? anarthadaMDamAM jeTalo samaya jAya te game ane AjJA mATe jo samaya jAya to na game. AvAo yatanA pALI na zake. kALathI yatanA eTale divase je rIte cAlIe te rIte rAtre na calAya. bhAvathI jIvane bacAvavAno bhAva hovo joIe, ApaNane vAgI na jAya e bhAva na joIe. (123)
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAMkarA vagere vAgI na jAya te mATe yatanA paLAya te bhAvayatanA nathI. koI paNa jIvanI virAdhanA na thAya evA upayogathI cAlavuM te bhAvayatanA upayogapUrvaka cAlavA chatAM sahasAtkAre koI jIva paga nIce AvI jAya tevA vakhate dravyathI ayatanA thaI hovA chatAM bhAvayatanA jaLavAI rahe che. AthI ja dAnabatrIsI vagere graMthamAM jaNAvyuM che ke - adhyAtmanI vizuddhithI yukta evA AtmAnI je kAMI virAdhanA thAya che te nirjarAsvarUpa phaLavALI che. AthI ja zAstrakAro jaNAve che ke yatanAnA kAraNe azuddha anuSThAna paNa zuddha banI jAya che. samakitIne paNa je alpabaMdha kahyo che te nirdhvasa pariNAmanA abhAvasvarUpa yatanAnA kAraNe ja jaNAvyo che. ApaNe tyAM dayA pALavAnI jaNAvI che te ApaNA pariNAma nirdhvasa na bane te mATe ja jaNAvI che. bAkI koI jIvane bacAvavo e ApaNA hAthanI vAta nathI. tethI ja koIne jIvitadAna ApavuM te ahiMsA dharma nathI. kAraNa ke dareka jIvo potAnuM AyuSya pUrNa thaye maravAnA ja che. lokonuM jIvana temanA AyuSyakarmane AbhArI che. koInuM AyuSya ApaNe ApI zakavAnA ke vadhArI zakavAnA nathI. ApaNe kadAca na mArIe topaNa bIjAnA kAraNe e jIvo haNAya to ya ApaNe bacAvI na zakIe. Ama chatAM ApaNA pariNAma nirbasa na bane te mATe jIvonI rakSA mATe zakya prayatna karavAno che. jIva maravAnA kAraNe ApaNane nukasAna thAya che ke jIva bacavAnA kAraNe ApaNane lAbha thAya che evuM nathI. ApaNane lAbha ke nukasAna ApaNA pariNAmanA kAraNe thAya che. jIvahiMsA vakhate ApaNA pariNAma nirdhvasa hoya, jIvarakSAnI upekSA hoya to ApaNane virAdhanAnuM pApa lAge. e vakhate paNa pariNAma kuNA hoya, jIvanI yatanAno pariNAma hoya to nirjarA thAya. ane jIvanI hiMsA na thaI hoya tyAre paNa yatanAno upayoga hoya to ja nirjarA thAya, bAkI te vakhate paNa jo yatanAno pariNAma na hoya to hiMsAnuM pApa lAgavAnuM ja. dharmanI zarUAta samyagdarzanathI thAya che. ane samyagdarzananuM lakSaNa anukaMpA che. jIvane bacAvavo e anukaMpA nathI, jIvane mAravA nahi, temane pIDA ApavI nahi e kharI anukaMpA che. jyAM sudhI dareka jIvone abhayadAna ApavA svarUpa anukaMpA sudhI pahoMcI na zakAya tyAM sudhI ApaNA pariNAma nirdhvasa na bane, kUNA rahe te mATe zakya prayatna jIva bacAvavAnI pravRtti paNa karavI. eka vAra AcAryabhagavaMtane lokoe pUcheluM (24) = ke 'katalakhAnAmAMthI jIva choDAvIe topaNa temane pAchA pakaDI lAve che to pachI zuM karavuM ?' tyAre AcAryabhagavaMte kahyuM hatuM ke be miniTa mATe paNa jIvone chUTA karIe ane eTalA pUrato temane je chUTakArAno anubhava thAya temAM paNa lAbha ja che. kAraNa ke e pravRttimAM jIvanI rakSA kadAca na thaI zake topaNa ApaNI bhAvanAne laIne ApaNA pariNAmanI rakSA cokkasa thAya che. cothA guNaThANAnI anukaMpA pAMcame guNaThANe laI jAya ane pAMcamAnI anukaMpA chaThe laI jAya, to ja e anukaMpA sAcI kahevAya. pAMcame javAno prayatna kare tenuM cothuM Take, cha jevA prayatna kare tenuM pAMcamuM Toke, uttarottara guNa pAmavA mATe prayatna kare tenI vartamAna guNanI sthiratA haNAya nahi. A yatanA-adhikAramAM pRthvI Adi sAthe kevI rIte vartavuM te jaNAveluM che. koI paNa jIvane du:kha nathI ApavuM - A pariNAma haze to ja sAdhupaNuM pALI zakAze. ahIM pRthvIkAyAdinI sAthe je rIte vartavAnuM jaNAvyuM che - tevuM jIvana azakya nathI. ApaNe karavuM na hoya tethI 'vartamAnamAM A zakya nathI evuM kahIe' e judI vAta. bAkI karavuM hoya to Aje paNa zakya che. binajarUrI pravRtti ochI karI nAMkhIe to Aje paNa yatanA pALI zakAya evI che. vartamAnamAM binajarUrI pravRttio vadhI gaI che tethI yatanA sacavAtI nathI. tamAre tyAM paNa ghaNuM kAma bheguM thAya eTale veTha utAravAnI zarUAta thAya ne ? tema amAre tyAM paNa upadhi vadhI, upakaraNo vadhyAM, bAhya pravRtti vadhI tethI paDilehaNAdi kriyAmAMthI, bolavA-cAlavAnI kriyAmAMthI yatanA cAlavA mAMDI che. pahelAnA sAdhuo to dareka vaDIlanI paDilehaNa karatA hatA chatAM yatanApUrvaka karatA hatA. Aje to mAtra potAnI ja upadhi palevavAnI hoya chatAM jyaNA paLAtI nathI. kAraNa ke bIjI trIjI pravRttio vadhatI cAlI che. tenA kAraNe saMyama durArAdhya banavA lAgyuM che. A badhI vAta sAdhu mahAtmAnI niMdA mATe nathI. A jayaNAno adhikAra eTalA mATe samajAvavo che ke - 'o. sAdhubhagavaMto paNa jayaNApUrvaka na varte to temanI sAdhukriyAthI temane anubaMdhahiMsA lAgI zakatI hoya to mArI AsaktipUrvakanI A AraMbhAdinI pravRttithI mAruM zuM thaze ?' ATalo vicAra tame karatA thAo. eka vastu kAyama yAda rAkhavI ke bhagavAna azakya vastuno upadeza Ape ja nahi. ApaNe abhyAsa pADIe, Teva pADIe, pravRtti ochI karIe to bhagavAnano dharma ArAdhI zakAya evo che. (125)
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ vA na AlihijjA na vilihijA na ghaTTijA na bhiMdijA annaM na AlihAvijA na vilihAvijA na ghaTTAvijA na bhiMdAvijA annaM AlihaMtaM vA vilihataM vA ghaTTataM vA bhidaMtaM vA na samaNujANejA jAvajIvAe tivihaM tiviheNaM, maNeNaM vAyAe kAeNaM na karemi na kAravemi karataMpi annaM na samaNujANAmi, tassa bhaMte ! paDikamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi 1 / / (sUtra-10) sa0 zAsananAM kAma vadhyAM... zAsananI ArAdhanA karavI e ja zAsananuM moTuM kAma che. zAsanane ApaNI jarUra nathI, ApaNane zAsananI jarUra che. gaNadhara bhagavaMto mahAprabhAvaka hatA chatAM bIjAM prabhAvanAnAM kAryo karavAnA badale vAcanA ApavAnuM kAma karatA hatA. jyAM bhagavAnanuM zAsana- bhagavAnanI AjJA - ja sacavAI na hoya tyAM zAsanaprabhAvanA kaI rIte thAya. lokonA haiyA sudhI bhagavAnanI AjJA pahoMcADavI tenuM nAma zAsanaprabhAvanA. ArAdhanAnA bhoge koI prabhAvanA karAya nahi. sa0 lAbhAlAbha joIne kAma karavAnuM. thoDA lAbha mATe ghaNo alAbha vahorI levo tene lAbhAlAbha na kahevAya. jemAM ochI mahenate ghaNI nirjarA thAya tyAM lAbhAlAbha kahevAya. jemAM bhagavAnanI AjJA na hoya temAM lAbhAlAbhano vicAra karavAno hoya ja nahi. tame paNa lAbhAlAbhano vicAra dhaMdhAmAM karo ke corImAM ? corImAM to alAbha ja che. jemAM gaNanApAtra lAbha thAya temAM alAbha nabhAvavo paDe te lAbhAlAbha. jyAM lAbhano saMbhava nizcita na hoya ane alAbha nizcita hoya tevI pravRttimAM hAtha na nAMkhavo. lokone prabhAvanAnA kAraNe lAbha thAya ke na thAya, ApaNe ArAdhanAnA bhoge prabhAvanA karI temAM ApaNane nukasAna cokkasa che. tethI ja dareka pravRttimAM bhagavAnanI AjJAno vicAra karIne ja AgaLa vadhavuM. tamArA gRhasthapaNAnA dharmathI puNyabaMdha thAya, paNa sAthe cAritramohanIyanI nirjarA na thAya to teno koI artha nathI. zrAvakane gRhasthapaNAnA dharmathI devaloka maLe eno AnaMda na hoya, sarvavirati na maLyAnuM du:kha hoya. karmanA yoge zrAvakane gRhasthapaNAmAM rahevuM paDe to paNa tene sAdhupaNAmAM lAbha dekhAya ne gRhasthapaNAmAM alAbha dekhAya. AthI ja karmayoge paLAtuM AvuM gRhasthapaNuM nabhAvAya, kAraNa ke temAM cAritramohanIyanI nirjarA thAya. jyAre icchA mujabanuM sAdhupaNuM na nabhAvAya, kAraNa ke temAM cAritramohanIya karma baMdhAya che. se bhikkhU vA bhikkhuNI vA saMjayavirayapaDihayapaccakkhAyapAvakamme diA vA rAo vA egao vA parisAgao vA sutte vA jAgaramANe vA se puDhaviM vA bhittiM vA silaM vA leluM vA sasarakkhaM vA kArya sasarakkhaM vA vatthaM hattheNa vA pAeNa vA kaTTeNa vA kiliMceNa vA aMguliyAe vA silAgAe vA silAgahattheNa hara 6) - je sattara prakAranA saMyamathI yukta hovAthI saMyata che, vividha (bAra) prakAranA tapamAM rata hovAthI virata che ane jeNe jJAnAvaraNIyAdi pApakarmone pratihata tathA pratyAkhyAta karyA che tevA bhikSu arthAt sAdhu ke bhikSukI arthAt sAdhvI divase ke rAtre, koI vAra kAraNasara ekalA hoya tyAre athavA to sAdhunI parSadA vacce rahelA hoya tyAre, rAtre sUtA ke divase jAgatA hoya tyAre DhephA-kAMkarArahita pRthvIne, (bhitti) nadInA kAMThA-taTane, paththaranI zilAne, mATInA DhephAne, araNyanI sacittarajathI kharaDAyelI kAyAne athavA vastrane (upalakSaNathI pAtra vagere koI paNa upakaraNane) hAtha vaDe, paga vaDe, kASTha vaDe, kSudra kASTha vaDe, AMgaLIthI ke saLIthI, aneka saLInA samudAya rUpa hAthA vaDe svayaM Alekhana kare nahi arthAt thoDuM athavA eka vAra kho-khotare nahi, tema ja vilekhana kare nahi arthAt vadhAre athavA vAraMvAra kho-khotare nahi, teno saMghaTTo na kare athadra tene halAve-calAve nahi, tene bhede nahi. te ja rIte bIjA pAse Alekhana, vilekhana, saMghaTTana ke bhedana karAve nahi tema ja koI potAnI jAte ja Alekhana, vilekhana, saMghaTTana ke bhedana karato hoya tene anumode nahi. jyAM sudhI jIvuM tyAM sudhI AvA prakAranA AlekhanAdine trividha trividha manathI vacanathI ke kAyAthI huM karIza nahi, karAvIrA nahi ane karatAne anumodIza paNa nahi. bhUtakALamAM meM je kAMI A rIte pRthvI vagerenuM AlekhanAdi karyuM hoya tenI AtmasAkSIe niMdA karuM chuM. ApanI samakSa gaha karuM chuM ane te pApathI yukta evA mArA AtmAne vosirAvuM chuM. A pramANe pRthvIkAyanI yatanA jaNAvI. ahIM sAdhubhagavaMtane bhikSa tarIke oLakhAvyA che. AraMbhano parityAga karavApUrvaka potAnI dharmakAya(dharma mATenI kAya)nA pAlana mATe yAcanA karavAnA svabhAvavALo je hoya tene bhikSa kahevAya. sAdhubhagavaMta koInI paNa pAse yAcanA kyAM vinA AhArAdi grahaNa na kare. bhikSa zabdano artha (17)
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'bhIkha mAMganAraAvo thAya che. paraMtu bhikhArI ane bhikSamAM pharaka che. jAte rAMdhavuM nahi paraMtu mAMgIne levuM - eTalA ja aMzamAM bemAM sAmya che, bAkI bhikhArI AraMbhano parityAga karanAro nathI ane tenI kAyA adharmamAM ja vaparAtI hovAthI te adharmakAyanA pAlana mATe mAMge che - tethI sAdhunuM bhikSapaNe bhikhArI karatAM juduM che. sAdhu bhagavaMta eka TaMkanuM bhojana lIdhA pachI bIjA TaMkanuM bheguM karIne rAkhI na mUke. je peTamAM paDyuM hoya te ja temanuM bhojana hoya, e sivAyanuM bIjuM pAse na hoya. zAstramAM sAdhune kukSisaMbala kahyA che. temanI kukSimAM je paDyuM hoya te ja temanuM saMbala (bhAthuM) kahevAya. potAnI jIvanajarUriyAta mATe eka paNa vastunuM utpAdana kare nahi, kharIdIne le nahi, kApIne le nahi : bhramarAnI jema aniyatapaNe gRhasthanA gharamAMthI thoDuM thoDuM yAcIne je maLe tenAthI ja nirvAha kare tenuM nAma bhikSa. sAdhubhagavaMtane ochuM AvyuM hoya to calAvI le ane vadhu AvyuM hoya to khapAvI de, paraThave nahi. vartamAnamAM sAmudAyika gocarIvyavahAra cAle che. paraMtu temAM paNa A niyamanuM pAlana thAya che. amArA AcAryabhagavaMta kahetA hatA ke mAMDalIno vadhArAno AhAra khapAvavAmAM-vAparavAmAM Ave to te naDe nahi ane icchA mujabanuM bhojana mAksaranuM hoya to ya naDyA vinA na rahe. dharma puruSapradhAna hovAthI ahIM bhikSunAM vizeSaNo AgaLa jaNAvyAM che, paraMtu te sAdhvI mATe paNa samajI levAM - te jaNAvavA mATe fmavara_off pada ApyuM che. AtmAnuM astitva svIkAryA pachI ane pRthvIkAyAdimAM paNa ApaNA jevuM ja jIvatva che - evuM mAnyA pachI virAdhanAthI bacavAno pariNAma jAgyA vinA na rahe tethI A yatanAno adhikAra zarU karyo che. du:kha koIne joItuM nathI ane du:kha koIne ApyA vinA rahI zakAtuM nathI mATe ja A saMsAramAMthI nIkaLI javuM che. avirata samakitIne saMsAramAM rahevuM paDe to ya te zakti na hoya tyAM sudhI ja rahe. jIvanA badhA bheda samaje, darekanuM astitva kyAM, kevA prakAranuM che e jANe te keTalo sAvadha ane keTalo vicArazIla bane ? agni kyAM keTalo vyApelo che - eno khyAla jene hoya te mANasa kevI rIte raheto hoya ? baLatA gharamAMthI jyAM sudhI nIkaLAya nahi tyAM sudhI paNa jhALa na lAgI jAya te mATe sAvaceta hoya ne ? virAdhanA anaMtadu:khane janmAvanArI bane che AthI te virAdhanAthI bacavA prayatnazIla rahevuM che. A yatanA kevA prakArano sAdhu karI zake te jaNAvavA mATe sAdhu-bhikSunAM traNa 28) - vizeSaNa jaNAvyAM che. temAM paheluM vizeSaNa che "saMyata'. saMyata eTale sattara prakAranA saMyamathI yukta. saMyamanA Ama to aneka prakAra che chatAM eka ja bheda yAda rAkhavo ke bhagavAnanI AjJA pALavI tenuM ja nAma saMyama. dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI bhagavAnanI AjJA pALavI tenuM nAma saMyama. zrI vItarAgaparamAtmAnI AjJAthI viruddha evAM dravyAdi sevavAM tenuM nAma asaMyama. bhagavAna je dravya levAnI nA pADe, je kSetramAM rahevAnI nA pADe, je kALamAM karavAnI nA pADe ane je bhAvamAM ramavAnI nA pADe tene je seve tenuM nAma asaMyata. mAtra 'jIvanI virAdhanA kare te asaMmata' evuM nathI. bhagavAnanI AjJAnI virAdhanA kare te asaMyata ane AjJAnI virAdhanA na kare te saMyata, A rIte sAdhubhagavaMta vartamAnakALanA pApathI virAma pAmelA hovAthI saMyata kahevAya che ane bhUtakALanAM pApano kSaya karavA mATe vividha - bAra prakAranA tapamAM rata hovAthI virata kahevAya che. tema ja bhaviSyamAM pApa na karavAnI pratijJA lIdhI hovAthI teo pratihApratyAkhyAtApakamAM kahevAya che. ahIM jaNAvyuM che ke jJAnAvaraNIyAdi pApakarmanI sthitino hrAsa thavAthI graMthideze AvI graMthine oLakhI graMthino bheda karavA dvArA e karmanI sthitine haNI nAMkhI hovAthI te karma pratihata gaNAya che ane have mithyAtvanI graMthisvarUpa hetunA abhAve pharI te karmasthiti vRddhi pAmavAnI na hovAthI te karma pratyAkhyAta gaNAya che. A rIte jeNe jJAnAvaraNIyAdi pApakarmone pratihata ane pratyAkhyAta karyo che, tene pratitapratyAkhyAtapApakamAM kahevAya che. je dIkSA le tenAM jJAnAvaraNIyAdi pApakarmo laghu thavA mAMDe, haNAvA mAMDe che - ema sAMbhaLI AnaMda thAya ne ? sava mApatuSamunine bAra varasa sudhI jJAnAvaraNIyakarmano udaya hato ne ? paraMtu bAra varasanA aMte jJAnAvaraNIya karma khapI gayuM - e yAda na rahyuM. je bhaNe tene jJAnAvaraNIyano udaya naDatararUpa lAge. je bhaNe ja nahi tene jJAnAvaraNIyano udaya hoya toya naDe kyAMthI ? temanI sthiti to bAra varasanI hatI, ApaNI to bhavobhavanI sthiti che ne ? karmasthiti laghu tene kahevAya ke je aMtanI najIka hoya. jeno aMta dUra hoya tene karmasthitinI laghutA na kahevAya. temanuM karma to e ja bhavamAM khapI gayuM. tamane evI khAtarI che ke A bhavamAM ja mAruM karma khape evuM che ? cAritramohanIyakarma ke mithyAtvamohanIyakarma A (129)
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavamAM khape evuM che ane tenA yoge kSayopazamabhAvanuM samyakatva tathA cAritra ahIM pAmI zakAya evuM che, to tenA mATe puruSArtha karavo che ? eka vAra cAritramohanIyano kSayapAma pedA karIe to pachI jJAnAvaraNIyakarma vagerenI dIrghasthiti nahi baMdhAya. ApaNe Dabala grejyueTa thayA hoIe chatAM ApaNuM jJAnAvaraNIyakarma bhAre che ane mApatuSamunine mA tuja bolatAM paNa AvaDatuM na hatuM chatAM temanuM karma ladhu hatuM. jJAnAvaraNIyano kSayopazama game teTalo sAro hoya paNa te mithyAtvamohanIyanA kSayopazamane lAvI na Ape, AgaLa vadhIne cAritramohanIyanA kSayopazamane lAvI na Ape to tenI koI kiMmata nathI. ahIM eTaluM yAda rAkhavuM ke 'pratihapratyAkhyAtapApakamAM' A vizeSaNamAM pApakarma tarIke jJAnAvaraNIyAdi ghAti karmo batAvyAM che; azAtAvedanIya, apayazanAmakarma, anAdeyanAmakarma, durbhAgyanAmakarma vagere aghAtIkarmone pApakarma tarIke nathI jaNAvyAM. kAraNa ke je AtmAnA guNono ghAta kare tene pApa kahevAya. azAtA vagere pApakarmo hovA chatAM te AtmAnA mULa guNono ghAta nathI karatAM. tethI azAtA game teTalI Ave to bhogavI levI che, tene kADhavA prayatna karavo nathI. je kAMI prayatna karavo che te jJAnAvaraNIyAdi ghAtikarmone kADhavA mATe ja karavo che. anaMtajJAnano dhaNI evo AtmA hovA chatAM karma batAve eTaluM ja jANavA maLe e prabhAva jJAnAvaraNIyakarmano che, tethI e karma toDavuM che; tenA mATe bhaNavuM che. caDhe ke na caDhe, bhaNyA vinA nathI rahevuM. bhaNavA chatAM na AvaDe e bane paNa karma to tUTe ja. azAtAne kADhavAnuM mana thAya to paNa teno upAya eka ja che ke AvelI azAtAne bhogavI levI, tene haDaselo na mAravo. du:kha bhogavatI vakhate paNa na chUTake dInatAthI bhogavIzuM to navuM du:kha UbhuM thavAnuM ja. tenA badale saMsAra kADhavAnI bhAvanAthI du:kha bhogavIe to azAtAnI sAthe bAkInAM jJAnAvaraNIyAdi karmo paNa nAza pAme che. AthI ja azAtA bhogavatI vakhate mAtra karmanirjarAno uddeza rAkhavo che. ghAtikarmanA kSayano uddeza na hoya tenuM anuSThAna saMmUrNima che - ema mAnavuM paDe. AvuM anuSThAna ananuSThAnamAM javAnuM. saMsAranA sukha mATe dharma karavo e viSAnuSThAna ane garAnuSThAna kahevAya : A to gaLathUthImAMthI AcAryabhagavaMte zIkhavyuM che. jyAre sarvavirati ghAtikarmanA ya mATe ja che - e ghUMTavAnuM bAkI che ne ? 130) = sa0 sAhebe tripadI paNa ghUMTAvI che. sAhebe tripadI ghUMTAvI kharI, paNa tame e tripadI tamane phAve e rIte ghUMTI. AcAryabhagavaMtanA Azayane anurUpa na ghUMTI. AcAryabhagavaMta to saMsAra choDIne mokSa meLavavA mATe dIkSA laIne beThA hatA. AthI tamane samajAvavA mATe kahyuM hatuM ke 'choDavA jevo saMsAra, levA jevuM saMyama ane meLavavA jevo mokSa." paraMtu tame paNa teozrInA vacanano anuvAda karIne UbhA thaI gayA. tamAre to AcAryabhagavaMtanA vacanano marma samajIne ema bolavAnuM hatuM ke - 'saMsAra choDavo che, saMyama levuM che ne mokSa meLavavo che.' AcAryabhagavaMte tamane yogya samajIne tripadI ApI, paraMtu tame enA marmane samajyA nahi. AthI ATalI spaSTatA karavI paDe che. bAkI emAM sudhAro-vadhAro karavA jevuM kazuM nathI. koI tamane kahe ke 'amuka vastu khAvA jevI che ke pIvA jevI che' to tame eno anuvAda karo ke 'khAvuM che, pIvuM che' ema kaho ? roga thayA pachI 'davA karavA jevI che' kaho ke 'davA karavI che' - ema kaho ? tyAM jevo pariNAma che - evo ahIM nathI jAgyo mATe ATaluM ghUMTAvavuM che ke mokSa meLavavA mATe saMsAra choDIne sAdhu thayuM che. uddezya vinA koI kAryanI siddhi thatI nathI. jyAM sudhI asaMgAnuSThAna na Ave tyAM sudhI ATalo udya keLavI levo che. sAdhupaNuM kevaLajJAna mATe levAnuM che. kevaLajJAna mATe ghAtikarmano ya karavo paDaze. ane ghAtinA kSaya mATe sAdhupaNAmAM pariSahuupasargo veThavA ja paDaze. AthI azAtAne bhogavI levAno Azaya keLavavo che. eka vAra ghAtika meM gayAM, pachI aghAtinI tAkAta nathI ke saMsAramAM rAkhe. eka vAra samyagdarzana pAmyA pachI ardhapudgalaparAvartathI vadhAre kALa saMsAramAM rahevuM paDatuM nathI, tema kevaLajJAna pAmyA pachI dezonapUrvakoTithI vadhu kALa saMsAramAM rahevuM paDatuM nathI. tethI sAdhupaNAnAM dareka anuSThAnamAM ghAtikarmanA kSayano Azaya keLavI levo che. enA vinAnuM sAdhupaNuM kAma nahi lAge. sa0 ArAya vagarano dharma nakAmo che to puNyAnubaMdhI puNyano Azaya rakhAya ? Azaya haMmezA sAdhyano rAkhavAno hoya che. pravRtti sAdhanamAM karavAnI bane, paraMtu lakSya to sAdhya pAmavAnuM ja hovuM joIe. tema ahIM paNa koI paNa dharma ghAtikarmanI nirjarAnA hetuthI ja karavAno che. mArgAnusAripaNAno dharma mithyAtva (131)
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyAM sudhI karma che tyAM sudhI karmanA saMcayane rikta karavA svarUpa cAritra kahevAya. karma gayA bAda to nijaNa sthiratA svarUpa cAritra hoya che. nizcayanayane AzrayIne nijaguNasthiratA e ja cAritra che. mohanIyanA kSayopazamane prApta karavA mATe karavAno che. samyakatva tathA dezaviratino dharma cAritramohanIyano yopazama pragaTAvavA mATe karavAno che. jyAre sarvaviratino dharma cAritramohanIyanA kSaya dvArA cAre ghAtikarmanA kSaya mATe karavAno che. puNyabaMdhanA AzayathI dharma karavAnuM kyAMya jaNAvyuM nathI. jyAM sudhI baMdha cAlu che tyAM sudhI anubaMdha bagaDe nahi te AzayathI kuzalAnubaMdhI banavAnI bhAvanA bhAvavAnuM jaNAvyuM che. paraMtu eno artha e nathI ke puNyAnubaMdhI puNya bAMdhavA mATe dharma karavo. nirjarAsAdhaka dharmanI ArAdhanA mATe je anukULa dharmasAmagrI joIe che e sAmagrI ApavAnuM kAma to niSkAmabhAve karelI dharmasAdhanA ja puNyAnubaMdhI puNyabaMdha dvArA kare che. tethI mokSanI icchAvALAe puNyAnubaMdhI puNyanA AzayathI dharma karavAno nathI. puNyAnubaMdhI puNya paNa puNya bAMdhavAnI icchAthI baMdhAtuM nathI. zrI zAlibhadrajIe niSkAmabhAve khIra vahorAvI tyAre puNyAnubaMdhI puNya baMdhAyuM hatuM ane tethI ja te puNyodayamAM paNa nirlepa rahI zakyA hatA. puNyAnubaMdhI puNyathI maLanArAM sukhomAM je nirlepabhAva jAge che te bhUtakALamAM niSkAmabhAvathI karelI ArAdhanAno prabhAva che. jema pApAnubaMdhI puNyanA udayamAM pApa karavAnuM cAlu hovA chatAM sukha maLe che te pApanA kAraNe nathI maLyuM, temAM bhUtakALanuM puNya kAma kare che tema puNyAnubaMdhI puNyanA udayamAM maLanArI nirlepatAmAM bhUtakALanI ArAdhanA ja kAma kare che. puNya audayikabhAvanuM che, ArAdhanA kSayapAmabhAvanI che. kSayopazamabhAva icchAno nirodha karavAnuM zIkhave che, audayikabhAva icchAne uttejita kare che. bhagavAnane janmathI ja puNyAnubaMdhI puNyano udaya hato chatAM te choDIne sAdhu thayA ne ? puNyAnubaMdhI puNya bhogavavAjevuM che mATe upAdeya che - evI vAta kyAMya karI nathI. enA udayamAM Asakti thatI nathI eTalApUratuM te naDatuM nathI - ema kahyuM che. bAkI te Asakti vagara paNa sukha bhogavavA jevuM nathI - evuM samajIne puNyAnubaMdhI puSyane paNa choDavA taiyAra thAya tene cAritramohanIyano kSayopazama prApta thAya. AthI nakkI che ke Azaya vagara dharma nathI karavo, saMsAranA sukhanA AzayathI dharma nathI karavo, puNyanA AzayathI paNa dharma nathI karavo, nirjarAnA hetuthI dharma karatA thavuM che. karmanA saMcayane (rikta) khAlI karavo tene cAritra kahevAya che. A cAritradharma sudhI pahoMcavA mATe karmanirjarAnA mAdhyamathI ja AgaLa vadhavuM paDaze. (132) = sava nija guNa kayA ? karmanA yoge je maLe te paraguNa, karmanA viyoge je maLe te nijaguNa. tethI kSayopazamabhAvanA badhA guNo sAmarthyayogamAM mUkavA paDe che. kSayopazamabhAva karmanA udaya vinA nathI hoto. karmanAM maMdarasanAM daLiyAM udayamAM hoya tene yopazama kahevAya che. AthI ja yopazamabhAva paNa chevaTe aupAdhika (karmarUpa upAdhinA kAraNe maLanAro) hovAthI tyAjyakoTino che. yopazamabhAvamAM AtmA para karma lAgelAM hoya che, kSAyikabhAvamAM AtmA uparathI kama chUTA paDI gayelAM hoya che. kSAyikabhAvamAM AtmAno ke karmano, bemAMthI koIno nAza nathI thato, mAtra te benA saMyogano nAza thAya che. karmanAM daLiyAM kAzmaNavargaNAnAM pudgalomAM bhaLI jAya che ane AtmA zuddha bane che. A avasthA sudhI pahoMcavA mATe ja kSayopazamabhAvanA cAritranI ArAdhanA che. jyAM sudhI karmo AtmA uparathI chUTAM na paDe tyAM sudhI e karmono rasa haNI nAMkhavo che ane sthiti ghaTADI nAMkhavI che. AthI ja sAdhune pratihatapratyAkhyAtApakamAM kahyA che. pratihata eTale jJAnAvaraNIyAdi karmonI sthiti vadhu karavI. eka vAra karmonI laghutA prApta karyA pachI navAM pApanuM paccakhkhANa karavAmAM na Ave to pAchI e sthiti dIrgha thayA vinA nahi rahevAnI. tethI karmabaMdhanA hetuonuM paccakhANa karavAnuM jaNAvavA mATe pratyAkhyAtapApakarmA vizeSaNa ApyuM che. karmanI laghutA maLyA pachI jo yogya puruSArtha karavAmAM na Ave to e ja laghutA karmanI sthitine vadhArI mUkavAnuM kAma kare che. eka vAra AcAryabhagavaMte kaheluM ke - durgatimAM javAno masAlo khUTI paDe tyAre te pUro karavA mATe ghaNAone manuSyapaNuM maLatuM hoya che, jainadharma maLato hoya che. kAraNa ke manuSyajanma pAmIne jaina kuLamAM AvIne jevI AzAtanA karI zakAya evI bIje na thaI zake. AvuM na bane ane A bhavamAM je laghutA laI AvyA te jALavI lIdhI che tevuM kahI zakAya tene pratyAkhyAtapApakarmA kahevAya. kameM je anukULatA karI ApI che teno upayoga karmanirjarA karavA mATe (13)
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ na karIe to pharI pAcho dIrdha sthitibaMdha thavAno che. tethI sAdhubhagavaMta kAyama mATe karmabaMdhanA hetuonuM varjana karavA prayatnazIla hoya che. AvA sAdhu divase ke rAtre sUtA ke jAgatA, ekalA ke samudAyamAM pRthvIkAyAdine haNe, haNAve ke anumode nahi. rAtre upayogapUrvaka vartavAnuM ane divase phAve tema vartavAnuM - evuM nathI. e ja rIte divase macchara vagere marI na jAya tenI kALajI rAkhe, paNa rAtre UMghamAM jIva mare to cAle - evuM ya nathI. koI jue tyAre jayaNA pALe ane jonAra na hoya to jema phAve tema kare - evuM ya nahi. gurnAdika jue ke na jue jyaNA ekasarakhI pALavAnI che. pRthvIkAyanA ATalA bheda eTalA mATe jaNAvyA che ke koI paNa prakAranA pRthvIkAyanI ajANapaNe paNa virAdhanA thaI na jAya. pRthvInI bhekhaDo vagere sacitta hoya, tyAMthI TUMko mArga-najIkano mArga jato hoya, topaNa sAdhu tyAMthI vihAra karIne na jAya. kAraNa ke enA kAraNe gAmamAM vahelAM pahoMcAya topaNa mokSamAM moDA pahoMcAze - eTaluM yAda rAkhavuM. ApaNe jAte javuM nahi, bIjAne e mArge javA kahevuM nahi ane koI e mArgethI vahelA pahoMcI jAya to 'ApaNe rahI gayA ne e pahoMcI gayA' evo anumodanAno bhAva vyakta karavo nahi. gAmanA upAzrayAdinI sAphasUphI zrAvako potAnI jAte kare toya temanI anumodanA na karavI. AvA vakhate zrAvakane vivekI kahevo e sAdhuno aviveka che : eTaluM yAda rAkhavuM. nAnAM sAdhusAdhvI mauna rahe, binajarUrI bolavAnuM TALe to anumodanAnA ghaNA pApathI bacI zake. vA AyAvaMtaM vA payAvaMtaM vA na samaNujANejA jAvajIvAe tivihaM tiviheNaM, maNeNaM vAyAe kAeNaM na karemi na kAravemi karataMpi annaM na samaNujANAmi, tassa bhaMte ! paDikamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi / / (sUtra-11) upara jaNAvyA pramANe saMyata, virata tema ja jemaNe jJAnAvaraNIyAdi pApakarmone pratihata tathA pratyAkhyAta karyA che evAM sAdhu ke sAdhvI divase ke rAtre, ekalA ke parSadAmAM, sUtA ke jAgatA, jamInamAMthI nIkaLanArAM jharaNAM kUvA vagerenA pANIne, ThAranA kAraNe paDanAra jhAkaLane, baraphane, dhummasane, karAne, bhUmi bhedIne lIlI vanaspati upara bAjhelA pANInA biMduone, varasAdanA zuddha pANIne tema ja AmAMnA koI paNa pANIthI bhInI-nItaratI kAyAne athavA e rIte bhInAnItaratA vastrane, nahi nItaratA chatAM bhInA evA zarIrane ke vastrane alpa athavA eka vAra sparza na kare, jorathI ke vAraMvAra sparza na kare; alpa ke ekavAra pIDa nahi, jorathI ke vAraMvAra pIDe nahi; alpa ke eka vAra sphoTana na kare, jhATake nahi, jorathI ke vAraMvAra jhATake nahi; alpa ke eka vAra tapAve nahi, ghaNuM ke ghaNI vAra tapAve nahi... AvA prakAranI aplAyanI virAdhanA jAte to kare ja nahi, bIjA pAse paNa A AThe prakAranI virAdhanA karAve nahi ane jeo AvI virAdhanA karatA hoya temane anumode nahi. tethI huM paNa jyAM sudhI jIvuM tyAM sudhI trividhetrividhe eTale ke manathI vacanathI ke kAyAthI AvA prakAranI virAdhanA karIza nahi, karAvIza nahi, karatAne anumodIza nahi. bhUtakALamAM AvuM je kAMI pApa karyuM che tenAthI he bhagavaMta ! huM pAcho pharuM chuM, AtmasAkSIe tenI niMdA karuM chuM, ApanI samakSa nahIM karuM chuM ane te pApathI yukta evA AtmAne vosirAvuM chuM. ahIM e yAda rAkhavuM ke keTalAka loko zuddhodakane ja zuddha pANI kahe che ane bIjA pANIne azuddha tarIke gaNAvI te pANI jinapUjAmAM na kalpe - evuM jaNAve che : te vyAjabI nathI. ahIM 'zuddha pada vyAvartaka nathI, arthAt bIjA jaLane azuddha jaNAvavA mATe nathI, nAmamAtrane jaNAvanAruM e pada . je anya bhedamAM samAtuM nathI, jenA peTAbheda nathI te varasAdanuM pANI koi peTAledavALuM nathI, kevaLa pANI che mATe tene zuddhodaka kahyuM. bAkI kUvA, samudra, sarovara, jharaNA vagerenA nirmaLa pANI paNa pUjA mATe khape che. A vAta to prAsaMgika thaI. bAkI (135) pRthvIkAya pachI akhAyanI jayaNA jaNAvI che. se bhikkhU vA bhikkhuNI vA saMjayavisyapaDihayapaccakkhAyapAvakamme diA vA rAo vA egao vA parisAgao vA sutte vA jAgaramANe vA se udagaM vA osaM vA himaM vA mahiyaM vA karagaM vA harataNugaM vA suddhodagaM vA udaullaM vA kAyaM udaulaM vA vatthaM sasiNiddhaM vA kArya sasiNiddhaM vA vatthaM na AmusijA na saMphusijjA na AvIlijA na pavIlijA na akkhoDijA na pakkhoDijjA na AyAvijA na payAvijA annaM na AmusAvijA na saMphusAvijA na AvIlAvijjA na pavIlAvijA na akkhoDAvijA na pakkhoDAvijjA na AyAvijA na payAvijA annaM AmusaMtaM vA saMphusaMtaM vA AvIlataM vA pavItaM vA akkhoDataM vA pakkhoDataM s34) =
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ yatanAno adhikAra kevI rIte samajAvavo ? Aje to dharma paNa upayoga vagara karavAnI Teva paDI gaI che tethI rojanA pratikramaNamAM paNa kAussagna bolavA paDe che, te avidhi thAya che. enA badale upayogapUrvaka pratikramaNa kare to kAussagna bolavA na paDe. jeo upayogavALA che teo paNa kAussagna bolIne avidhi kare che. jJAna ane darzana e AtmAnA guNo ja che, paraMtu e guNamAM upayoga hoya to e kAma lAge. Aje ApaNI pAse jJAna hovA chatAM upayoga na hovAthI saMmUrNimanI jema jIvI rahyA chIe ne ? dharma karavAnI lAyakAta keLavavI hoya to sauthI pahelAM upayogadazA keLavavA prayatna karavo che. ApaNe vAtAvaraNa sAthe meLa nathI jamAvavo, AjJA sAthe meLa jamAvavo che. mokSamAM javA mATe nIkaLyA chIe, tethI koI paNa jAtano vilaMba thAya - evuM nathI karavuM. mArgamAM jatAM jema vAtacIta karatA UbhA nathI rahetA tema ArAdhanA karatI vakhate vikathA karavA nathI besavuM. ekAgratApUrvaka kriyA karavAno abhyAsa pADavo che. sAdhubhagavaMta koI paNa prakAranA sacittapANIne koI paNa prakAre virAdhe nahi. varasAda vagerenA pANIthI bhIMjAyelAM kapaDAM taDakAmAM ke pavanamAM sUkave nahi. sa0 pAkA pANImAM dhoyelAM vastro to sukavAya ne ? acitta jaLamAM dhoyelAM vastromAM paNa jU paDI hoya to taDake na mukavAya. pavana ghaNo Avato hoya, vastro pavanamAM pharaphara thatAM hoya to tyAM na mukavAya. kAmaLIno kALa hoya, saMpAtima jIvo paDatA hoya topaNa khullAmAM na naMkhAya. jayaNA pALavA mATe upayoga rAkhavo - e jarUrI che. anupayogadazAmAM to badhAM kAryo sArAmAM sArI rIte pUrAM thaI jAya, upayogapUrvaka eka paNa kAma karavuM hoya to kaSTa paDe. AcAra e vItarAgaparamAtmAnA zAsanamAM paramakoTinuM sAdhana che. AcAranI sthiratA mATe A sUtra che. jyAM sudhI mokSa pratye bahumAna nahi jAge tyAM sudhI AcAramAM sthiratA nahi Ave. A yatanAno adhikAra paNa AcAranI sthiratA mATe zarU karyo che. ApaNA AtmAno guNa upayoga che jyAre Aje to anupayoga e ja ApaNo svabhAva banI gayo che : kevI vicitra dazA che ? je kriyAmAM vivakSita upayoga na hoya te kriyA sArAmAM sArI hovA chatAM te badhI ja dravyakriyA gaNAya che. ApaNA upayogano nAza karanAra koI hoya to te A saMsAranA sukhanI atyaMta Asakti ane du:kha uparano atyaMta dveSa che. upayogapUrvaka jIvavA mATe sukhanA rAga upara ane du:khanA dveSa upara kApa mUkyA vinA nahi cAle. Aje icchA mujaba UMghavA maLe che mATe UMgha sArI Ave che, bAkI vItarAgaparamAtmAnI AjJA mujaba sUvuM hoya to ATalI UMgha na Ave. zarIra saMthArAnI bahAra javuM na joIe. relavenA pATiyA upara kevI rIte UMgho ane beDarUmamAM kevI rIte UMdho ? bannemAM pharaka paDe ne ? sava tyAM to jAgatAM ja sUtA hoIe. jAgatAM sUtA rahevuM te upayogapUrvakanI nidrA. sAdhunI nidrA paNa upayogapUrvakanI hoya, sAdhu UMghamAM paDakhuM pherave to oghAthI pUMjIne pachI pherave. ApaNe to jAgatAM paNa anupayogadazAmAM ja jIvatA hoIe chIe ne ? AvAne sava mane amArA vaza nathI AvatuM, stavanamAM paNa kahyuM che ne ? tamAre manane vaza karavuM che kharuM ? karavuM hoya to upAya che. paraMtu karavuM nathI ne 'thatuM nathI'nI phariyAda karavI - e to mAyA che. tamArA hAthamAM AvAM stavano koNe ApyAM ? tamane to evAM stavana karAvavAnI jarUra che ke jemAM manane bAMdhIne vaza karavAnI vAta Ave. 'prabhuguNagaNa sAMkaLazuM bAMdhyuM. caMcaLa cittaDuM tANI re' AvuM paNa mahApuruSoe stavanamAM gAyuM che - e yAda nathI ne ? caMcaLa evA manane bAMdhavAnuM sAmarthya bhagavAnanA vacanamAM che. e vacana pratyenA bahumAnathI e vacananuM jeTaluM anusaMdhAna karIe eTaluM mana kAbUmAM rahe. AjJAnA cokaThAmAMthI bahAra nIkaLe nahi - tene koI jAtanI takalIpha nathI. Aje mana mokaLuM mUkyuM che - eTale ja aneka jAtanI takalIpho UbhI thAya che. manane vaza karavAnuM AlaMbana hovA chatAM te sevavuM na hoya to mana vazamAM kyAMthI Ave ? hAthI, ghoDA vagere paNa aMkuzathI vaza thAya che. tamAruM mana tamAre vaza na AvatuM hoya to bIjAne (gurune) soMpI do. mahApuruSo mahApuruSa thAya che te manane vaza karavAthI thAya che. zAlibhadrajInA jIve pUrvabhavamAM roIne mAMgIne meLavelI khIra paNa vahorAvI dIdhI ane vahorAvyA pachI koIne kahyuM nathI, sagI mAne paNa (137)
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahyuM nathI. manane kAbUmAM rAkhyA vinA A zakya che ? khAvAnI icchA utkaTa hovA chatAM badhI vahorAvI dIdhI - A supAtradAna mana mAryA vinA thaI zake kharuM ? A to pAcho vahorAvyA bAda mAne kaheto paNa nathI, uparathI thALa cATato beTho che. ApaNe to vagara pUchuye AjubAjunA lokone kahIe ne ke - 'amAruM ghara upAzrayathI najIkamAM che, taddana sAme ane grAunDaphlora upara ja rahIe chIe eTale kAyama sAdhusAdhvIno lAbha traNe TAima maLe...' ?! bharavADanA dIkarAmAM jeTalI akkala che eTalI vANiyAmAM nathI ne ? khAvAnI lAlaca chatAM vahorAve ane vahorAvavA chatAM na bole e nAnIsUnI lAyakAta nathI. tamane supAtradAnathI puNyAnubaMdhI puNya baMdhAyuM ne navvANuM peTIo maLI - e yAda rahyuM, paNa supAtradAna vakhate je udAtta ArAya hato tenA prabhAve cAritra sulabha banyuM ane nikaTamokSagAmI banyA - e yAda na rahyuM ne ? kAraNa ke tamane puNya bAMdhavAmAM rasa che - kharuM ne ? sava ratnAkara pacIsImAM meM puNya na karyuM - evuM Ave che ne ? tyAM 'puNya' zabda zubha-kAryo, zubha kriyAone jaNAvanAra che. puNya eTale pavitra kAryo. atyAra sudhI pApa baMdhAya evAM azubha kAryo ja karyo che, puNya baMdhAya evAM zubha kAryo karyA ja nathI - evA bhAvane jaNAvavAnI vAta che. temAM puNyabaMdhanA AzayathI dharma karavAnI vAta ja nathI. sava aSTakaprakaraNamAM puSya rtavyam kahyuM che ne ? tyAM paNa A ja artha jaNAvyo che. zubhanA anubaMdhavALuM puNya kAyama mATe karavuM joIe - ema jaNAvyA pachI tarata ja e puNyAnubaMdhI puNyabaMdha zenAthI baMdhAya che - e paNa jaNAvyuM che. sadA mATe AgamathI vizuddha evA citta- adhyavasAyanA kAraNe ja A puNyAnubaMdhI puNya baMdhAya che. jenuM cittaratna asaMkaliSTa hoya tene ja zubhano anubaMdha paDe. nirjarAno Azaya cittaratnane nirmaLa banAve che ane puNyabaMdhano Azaya cittane saMkaliSTa banAve che. saMkalisTa adhyavasAyavALAne pApAnubaMdhI puNya baMdhAya. tethI nakkI che ke aSTakaprakaraNakAre paNa puNyabaMdhanA AzayathI dharma karavAno upadeza Apyo ja nathI. AthI ja e aSTakanI chellI gAthAmAM vairAgya tathA vizuddha zIlavRtti vagere zubhabhAvapUrvakanI (38) = zubhakriyAone ja puNyAnubaMdhI puNya tarIke jaNAvI che. zAstranA adhakacarA artha karIne potAnI svakalpita mAnyatAne puSTa karavAnI vRtti sArI nathI. jyAM sudhI sukhanI lAlaca haze ke puNyabaMdhanI icchA paDI haze tyAM sudhI puNyAnubaMdhI puNya baMdhAvAnuM nathI. nirAzesa bhAva hoya ane karmanirjarAnuM lakSya hoya to ja puNyAnubaMdhI puNya baMdhAya. zAstramAM jyAM paNa puNyAnubaMdhI puNyanA upArjananI ke kartavyatAnI vAta karI hoya tyAM zAstrakAronuM tAtparya puNyabaMdhanA AzayathI dharma karAvavAnuM nathI paraMtu zubhAnubaMdhanA kAraNabhUta nirmaLa-asaMkliSTa adhyavasAyamAM ja sadA mATe ramavuM - e jaNAvavAnuM tAtparya che. dharma karma bAMdhavA mATe nathI karavAno, karma choDavA mATe karavAno che : e vAta kyAre paNa bhUlavI nahi. jema dharma karavAthI saMsAranuM sukha maLe chatAM paNa saMsAranA sukha mATe dharma na karAya; dharma to mokSanA AzayathI ja karavAno che tema dharma zubha AzayathI karavAmAM Ave to puNyAnubaMdhI puNya baMdhAya, paraMtu puNyAnubaMdhI puNya bAMdhavA mATe dharma nathI karavAno, dharma to nirjarAnA AzayathI ja karavAno che. jyAM sudhI puNyano baMdha cAlu che tyAM sudhI anubaMdha azubhano na paDe eTalA pUrato zubhAnubaMdha upAdeya che, ane e zubhAnubaMdha nirjarAnA adhyavasAyane AbhArI che. tethI sAdhakanuM lakSya nirjarAnuM hoya, zubha baMdha ke zubha anubaMdhanuM nahi. sava manuSyapaNAthI mokSa maLe to manuSyapaNuM icchAya ne ? tamane to manuSyapaNuM maLI gayuM che ! cAra durlabha aMgomAMthI eka maLI gayuM, have bAkInAM traNa : zuddha dharmanI kRti, zuddha dharmanI zraddhA ane saMyamamAM vIrya ja icchavAnAM ne ? manuSyapaNAnI icchA to devo kare, manuSya to sAdhupaNAne icche. sava A bhavamAM mokSa nathI maLavAno to AvatA bhavamAM manuSyapaNuM maLe - evuM maMgAya ne ? ahIMthI sIdhA manuSyapaNAmAM javA mATe samyatva gumAvavuM paDe che - evuM jANavA chatAM AvuM zA mATe pUcho cho ? manuSyapaNuM mAMgavAthI nathI maLatuM. sAcavavAthI maLe che ane manuSyapaNuM sAcavavA mATe sAdhupaNuM levuM paDe. mokSanI najIka javA (139)
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ na uMjejA na ghaTTejjA (na bhiMdejA) na ujjAlejA (na pajjAlejA) na nivvAvejA annaM na ujAvejA na ghaTTAvejjA (na bhiMdAvejjA) na ujjAlAvejjA (na pajAlAvejjA) na nivvAvejA annaM ujataM vA ghaTuMtaM vA (bhidaMtaM vA) ujjAlaMtaM vA (pajjAlataM vA) nivvAvaMtaM vA na samaNajANejA jAvajIvAe tivihaM tiviheNaM, maNeNaM vAyAe kAeNaM na karemi na kAravemi karataMpi annaM na samaNujANAmi, tassa bhaMte ! paDikkamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi / / (sUtra-12) mATe, karma khapAvavA mATe ahIM sAdhupaNuM le ane AjJA mujaba pALavA mATe prayatnazIla rahe tene tenI sAdhanAthI ja vagara mAMgye manuSyapaNuM maLI ja javAnuM che. tamAre manuSyapaNuM sAcavavuM nathI ne bhavAMtaramAM mAMgavuM che - kyAMthI maLe ? zAstronA padArthonAM rahasya samajavAnuM kAma saheluM nathI. suvihita gurubhagavaMta pAse zAstrono abhyAsa ke zravaNa karyuM hoya ane jijJAsA tathA zuzraSAbhAvathI zravaNa karyuM hoya to e gurabhagavaMtamAM eTalI kSamatA che ke AgamanAM rahasyo ApaNane samajAvI de. atyArano zrotAvarga ke adhyetA(bhaNanAro) varga pUche ja evI rIte ke na to jijJAsA dekhAya, na zuzruSA dekhAya. mAtra pUchavAnI utAvaLa hoya evuM lAge. vaktAnI vAta samajavAne badale vaktAnI bhUla kyAM thAya che - e joyA kare te jJAna na pAmI zake. zrotA jo jijJAsA-zuzruSAbhAve sAMbhaLato hoya to vidvAna vaktA samajAvatAM kaMTALe nahi. amArA paMDitajI amane samajAvatI vakhate jarA paNa kaMTALatA na hatA. ame paMDitajIne kazuM pUchatA na hatA. kAraNa ke pUchavA pahelAM samajavA mATe prayatna karavo paDe. samajavA mATe prayatna kare tene moTe bhAge zaMkA paDe nahi. traNa varasa sudhI ame amArA paMDitajI pAse A ja rIte bhaNyA hatA. zarUAtamAM amane samajAtuM na hatuM, paNa pachI samajAvA lAgyuM. paMDitajIne ema ke kazuM pUchatA nathI eTale Amane samajAtuM nahi hoya.' paraMtu temaNe pUchelA praznonA javAba jyAre Apyo tyAre temane saMtoSa thayo. ame AcArya bhagavaMta pAse paNa A rIte ja bhaNyA. teozrI je kAMI samajAve te dhyAnathI sAMbhaLIe, paNa kazuM pUchIe nahi. AcAryabhagavaMtanI bhaNAvavAnI paddhati ja evI hoya ke jijJAsAbhAve sAMbhaLanArane badhuM samajAI jAya ane kazuM pUchavAnuM rahe nahi. ApaNe jayaNAnI vAtamAMthI bIjI vAtamAM caDhI gayA, have pAchA mULa vAta para AvIe. pRthvIkAya ane aplAyanI jayaNA pachI teukAya ane vAyukAyanI jayaNA jaNAvI che : se bhikkhU vA bhikkhuNI vA saMjayavirayapaDihayapaccakkhAyapAvakamme diA vA rAo vA egao vA parisAgao vA sutte vA jAgaramANe vA se agaNi vA iMgAlaM vA mummuraM vA acci vA jAlaM vA alAyaM vA suddhAgaNi vA ukkaM vA H40) = pUrve jaNAvyA mujaba saMyata, virata tathA jeNe pApakarmone pratihata- pratyAkhyAta karyo che tevo bhikSa ke tevI bhikSaNI divase ke rAtre, ekalo ke parSadAmAM rahelo, sUtA ke jAgatA; tapAvelA lokhaMDamAM rahelA agnine, dhUma-jvALArahita aMgArAne, bharasADamAM rahelA jhINA agninA kaNiyAne, agnithI chUTI paDelI javALAne, agni sAthe saLagatI javALAne, uMbADiyAnA agnine, iMdhanarahita zuddha agnine, AkAzamAMthI paDatA ulkAnA agnine.. AmAMthI koI paNa prakAranA agnine jAte saLagAve nahi, tenuM saMghaTana kare nahi arthAt tene halAve nahi (tene bhede nahi), pavana nAMkhIne tene ujvAle nahi arvAda vadhAre nahi, vAraMvAra pradIpta na kare ke bujhAve nahi, e ja rIte bIjA pAse paNa uMjana, ghaTTana, bhedana, uvAlana, prajvAlana ke nirvApana karAve nahi tema ja potAnI meLe ujanAdinI virAdhanA karanArane anumode nahi. jyAM sudhI jIvuM tyAM sudhInI mArI A pratijJA che ke trividha trividha manathI, vacanathI, kAyAthI agnikAyanI virAdhanAne huM karIza nahi, karAvIza nahi, karatAne sArA paNa nahi mAnuM. he bhagavaMta ! bhUtakALamAM meM AvI je kAMI virAdhanA karI che tenAthI huM pAcho phare, AtmasAkSIe tenI niMdA karuM chuM, ApanI samakSa rAha karuM chuM ane e pApathI yukta evA mArA AtmAne vosirAvuM chuM. agnikAyanI jayaNA to Ame ya ApaNe moTe bhAge pALatA hoIe chIe, kAraNa ke te ApaNane bALe che. A jayaNA agni ApaNane bALe nahi eTalA mATe pALavAnI che - evuM nathI, ApaNe agnine naDIe nahi mATe pALavAnI che. ahIM paNa zuddhAgni eTale zuddha agni che ane bIjo agni azuddha che - evuM nathI. Aje ghaNA kahe che ke - chANano agni zuddha che temAM pApa ochuM che ane vIjaLInA agnimAM pApa vadhAre che ! (141)
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa0 e vAta to barAbara che ne ? pApanuM mApa pravRttinA AdhAre nathI nIkaLatuM, pariNAmanA AdhAre kaDhAya che. samakitI pApa ochuM kare che mATe tene alpabaMdha thAya che evuM nathI, samakitInA pariNAma nidhvaMsa nathI hotA tethI tene alpabaMdha thAya che ema kahyuM che. pravRttithI ja pApa lAgatuM hoya to taMduliyo matsya sAtamI narakamAM na jAya. chANano agni saLagAve ke vIjaLIno, jemAM pariNAma nidhvaMsa haze temAM pApa vadhAre lAgavAnuM ja che. sAdhubhagavaMta nadI Utare topaNa jayaNApUrvaka UtaratA hovAthI temane pApa na lAge ane tame pANI bharo to ya pApa lAge. pariNAme baMdha che eno artha e nathI ke pravRtti game tema karavI. jenA pariNAma kUNA hoya te pravRtti jayaNApUrvaka ja kare. sAdhupaNAmAM agninI virAdhanAno saMbhava nathI evuM nathI. vihArAdimAM pANInI utAvaLa hoya to cUlAnAM lAkaDAM khaseDavAnuM kahe ke gesa moTo karavAnuM kahe to agnikAyanI virAdhanAnuM pApa lAgavAnuM ja. tema ja koI jotuM na hoya to ekAMtamAM jAte karavAno vicAra paNa sAdhu na kare. Aje bhagavAnanA zAsananI chAyA paDI che tema ja vaDIlonI zarama naDe che tethI jAte to lagabhaga sAdhubhagavaMto AvuM pApa karatA nathI; karAvavAnA ke anumodavAnA pApathI bacavAnuM kAma kaparuM che. ApaNe kahevuM na paDe ane jAte ja gRhastho ApaNA nimitte agninI virAdhanA kare ane te vakhate gRhastho vivekI che evuM bolIe ke manathI mAnIe topaNa A virAdhanA lAgavAnI. jeTalI pravRtti ochI karIe ane jeTaluM bolavAnuM ochuM rAkhIe eTalAM pApathI bacAya. binajarUrI bolavAnA kAraNe ke pravRtti karavAnA kAraNe ghaNAM pApo baMdhAya che. have vAyukAyanI jayaNAmAM jaNAve che ke sebhikkhU vA bhikkhuNI vA saMjayavirayapaDihayapaccakkhAyapAvakamme di vA rAo vA egao vA parisAgao vA sutte vA jAgaramANe vA se sieNa vA vihuaNeNa vA tAliaMTeNa vA patteNa vA pattabhaMgeNa vA sAhAe vA sAhAbhaMgeNa vA pihuNeNa vA pihuNahattheNa vA celeNa vA celakaNNeNa vA hattheNa vA muvA p vA kArya bAhiraM vAvi puggalaM na phumejjA na vIejA annaM na phumAvejA na vIAvejA (42) - annaM mataM vA vItaM vA na samaNujANejA jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM, maNeNaM vAyAe kAraNaM na karemi na kAravemi karaMtaMpi annaM na samaNujANAmi, tassa bhaMte ! pakkimAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi / ( sUtra - 13 ) saMyata, virata ane pratitapratyAkhyAtapApakarmA evo te bhikSuka ke bhikSaNI divase ke rAtre, ekalo ke parSadAmAM, UMghatA ke jAgatA; cAmara vaDe, vIMjhaNA vaDe, tAlavRMta (madhyamAM chidrasahita be paDavALA paMkhA) vaDe, padminI vagerenA pAMdaDA vaDe, pAMdaDAnA TukaDA vaDe, zAkhA vaDe ke zAkhAnA TukaDA vaDe, mora vagerenA pIMchA vaDe ke pIMchAnA samUha vaDe, vastra vaDe ke vastranA cheDA vaDe, hAtha vaDe, mukha vaDe, potAnA zarIrane athavA bahAranA koI paNa padArthane (garama bhAta vagerene) pote phUMke nahi (phUMka mAre nahi) ke vIMjhe nahi (pavana nAMkhe nahi) bIjA dvArA phUMkAve nahi ke vIMjhAve nahi tathA potAnI jAte phUMkatA athavA vIMjhatA evA bIjAne sArA mAne nahi. tethI jyAM sudhI huM jIvuM tyAM sudhI trividhe trividhe eTale ke manathI vacanathI ane kAyAthI vAyukAyanI virAdhanAne karIza nahi, karAvIza nahi ane karatAne anumodIza nahi. bhUtakALamAM je kAMI meM vAyukAyanI virAdhanA karI che tenAthI he bhagavaMta ! huM pAcho pharuM chuM, AtmasAkSIe tenI niMdA karuM chuM, ApanI samakSa gA~ karuM chuM ane e pApathI yukta evA mArA AtmAne vosirAvuM chuM. zAstrIya paribhASAmAM yatanA e eka jAtano upayoga che. koI paNa jIvane pIDA na pahoMce tevA prakArano upayoga tenuM nAma catanA. bhAvapUrvakanI kriyAo AtmasAt karavA mATe A yatanAno adhikAra che. vAyukAyanI virAdhanA thAya che te samajavAnuM ane samajyA pachI tenAthI bacavAnuM kAma kaparuM che. ApaNane vAyu para prema ghaNo che ne ? divasa hoya ke rAta hoya, pavana na hoya to na game ne ? pANI ThaMDuM karavA paMkho calAvIe, cA ThaMDI karavA phUMka mArIe to vAyunI virAdhanA thAya. je kudaratI pavana vAya tenI rakSA na karI zakIe, paraMtu prayatnapUrvakanA vAyunI virAdhanAthI to bacAya ne? phUMka mAravI, paMkhA DhALavA, vastrathI paMkho nAMkhavo A to prayatnasAdhya che ne ? te virAdhanA TALavI che. vAyukAya daSTigocara nathI banato, mAtra sparza AdinA kAraNe tenuM anumAna karI zakAya che. jhADapAna hale, kapaDAM pharaphara thAya - tenA kAraNe vAyunuM astitva jANI (143)
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakAya che. vAyu acitta paNa hoI zake che enI nA nathI, paraMtu kayo vAyu acitta che tenI ApaNane khabara nathI tethI ApaNe to sacitta mAnIne jayaNA pALavI che. Ame ya acittavAyunA viSayamAM rAga-dveSane TALavAno prayatna karavAno ja che. ThaMDo pavana Ave to rAga thAya ane garama pavana Ave to dveSa thAya topaNa anumodanAdinA kAraNe virAdhanAnuM pApa lAgavAnuM ja che. bhagavAne vAyune sacitta kahyo che mATe tenI virAdhanAthI bacavuM che. ahIM jaNAve che ke garama bhAta vagere AvyA hoya to tene phUMka mArIne ThaMDA na paDAya - A sAdhupaNAno AcAra che. ame to pANI paNa pavana Avato hoya te dizAmAM ThArIe. koIe bIjI dizAmAM pANI ThAryuM hoya to tene kahIe ke 'ahIM pANI TharAtuM haze ? pavana Ave tyAM ThAravuM joie ne ?" AvuM kahetI vakhate vAyukAyanI virAdhanAno doSa lagabhaga yAda paNa na Ave. sa. to pANI kyAM ThAravAnuM ? nirvAta sthAnamAM ? pANI ThAravAnuM ja nathI to pachI kyAM ThAravuM enuM vidhAna kyAMthI maLe ? pANI ThAravAnuM ja nathI eTale 'pANI ThAravA mATe tAMbAnI parAta joIe, elyuminiyamanI parAta na cAle.' evuM paNa bolavAnuM rahetuM nathI. elyuminiyamanI parAtanuM pANI vAparavAthI sAdhusAdhvInAM jIvana bagaDyAM che evuM nathI, pANI ThAravAnA kAraNe ja jIvana bagaDayAM che. jeTaluM bacAya teTaluM bacavAnuM che e vAta sAcI, paNa te zarIranA Arogya mATe nahi, pApathI AghA rahevA mATe jeTaluM bacAya eTaluM bacavuM che. tAMbAnI parAta vAparavAnI pAchaLa Arogya sudhAravAno ja uddeza rahelo che ne ? jayaNAnI pradhAnatA pApathI bacavA mATe che, tenA mATe jeTalI pravRtti ochI thAya eTaluM sAruM. pAMca mahAvratomAM jema bIjuM mahAvrata pALavuM kaparuM che tema chajIvanikAyanI virAdhanAmAMthI vAyukAyanI virAdhanAthI bacavAnuM kAma kaparuM che. tenA mATe ghaNuM ja dhyAna rAkhavuM paDe evuM che. A virAdhanAthI bacavA mATe saMsAranA sukhano rAga kADhyA vinA ane zarIranuM mamatva mAryA vinA nahi cAle. ahIM dRSTAMta tarIke garama bhAtanI vAta karI che, kAraNa ke e vakhate cA na hatI. ema kahevAya che ke chellAM so varasamAM cA bhAratamAM AvI che. (144) sa0 e vakhate dUdha to hatuM ne ? dUdha hatuM to kharuM, paNa dUdha levAtuM na hatuM. dUdha vagere vigaIo vAparavI hoya to AcAryabhagavaMtanI rajA levI paDe. te rajA Ape to ja levAya. sa0 kalpasUtramAM to jyAM dUdhadahIM pUratA pramANamAM maLe tyAM comAsuM karavAnuM jaNAvyuM che ne ? e to Apadmasta avasthAmAM, glAnAdi koI nimitte vigaInI jarUra paDe to zodhavA na javuM paDe - eTalApUratI vAta hatI. bAkI utsargamArge sAdhu vigai vApare nahi. roTalI, dALa, bhAta, zAkathI ja nirvAha karI le. Aje to apavAda e utsarga banI gayo che ane utsargamArga e to jANe utkRSTa ArAdhanA gaNAya che. atyAre pAMce AMgaLA ghImAM boLelA che tethI jalasA karavA maLe che, dUdhadahIM majethI khAvA maLe che. paraMtu jyAre A jalasAnuM pariNAma bhogavavAno vakhata Avaze tyAre khabara paDaze. A anukULatA choDavA mATe taiyAra nahi thaIe tyAM sudhI pApa jIvanamAMthI nAbUda nahi thAya. anukULatA bhogavavAno pariNAmamAtra pApano pariNAma che ane pratikULatA bhogavI levAno pariNAma e dharmano pariNAma che. garamIthI khasavAnI icchA ane pavanamAM besavAnI icchA : A baMnne virAdhanAno pariNAma che. anukULatA maLatI hoya topaNa joItI nathI, meLavavA mATe puruSArtha nathI karavo, uparathI je maLe teno paNa tyAga ja karavo che : ATalo pariNAma pedA thAya to A badhI virAdhanAthI bacI zakIe. sa0 ATaluM sattva zemAMthI pedA thAya ! utkaTakoTinI tAlAvelImAMthI ! nAnA chokarAonI tAkAta che kharI ke upara zikAmAMthI vastu kADhI zake ? chatAM ya ekabIjAnA khabhA upara UbhA rahIne uparanA zikAmAMthI vastu kADhIne khAya ne ? AnuM nAma utkaTa tAlAvelI. dahIMhAMDI phoDanArA joyA che ? jIvasaTosaTIno khela hovA chatAM paNa upara caDhe ne ? uparathI pachaDAya chatAM UbhA thaIne caDhavA taiyAra thAya ne ? phaLanI utkaTa koTinI icchA jAge to sattva Aje Ave. zrI gajasukumAlamuni dIkSA letAMnI sAthe smazAnamAM kAussaggadhyAnamAM UbhA rahyA ne ? e sattva kayAMthI AvyuM ? dIkSA letI (145)
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ vakhate devakImAtAe tathA kRSNamahArAjAe temane kahyuM hatuM ke 'tArA vALa sonA jevA che ane kAyA sukomaLa che... tyAre gajasukumAlakumAre kahyuM hatuM ke kAyA game teTalI sArI hoya topaNa e viNasI javAnI che. temanA tAjA loca karelA mAthe sagaDI mukAI chatAM te zAMtithI sahana karI ne ? A to ApaNane pUchavA Ave ke mAthe aMgArA mukAyA to teukAyanI virAdhanA thAya ne ? ApaNe kahevuM paDe ke hale-UMcAnIcA thAya to virAdhanA thAya. bAkI jeNe kAyAne vosirAvI dIdhI hoya, kAyAnI mamatA mUkI dIdhI hoya tene kAyAthI thatI virAdhanAnuM pApa na lAge. dAjhI javAnA bhayanA kAraNe agnithI dUra rahevuM ane agninA saMghaTTAthI virAdhanA thAya che - evI vAta karavI, A to eka mAyA che. eka vAra duHkha veThavAnI taiyArI thAya to jayaNA pALavAnuM kAma saheluM che. jyAM sudhI duHkha TALavAno ane sukha bhogavavAno adhyavasAya paDyo haze tyAM sudhI eka nahi to bIjI rIte virAdhanA thavAnI. A to upAzrayanI paNa anumodanA ke niMdA karavA besI jAya ke - "A makAnamAM sAmasAme bArI che eTale havA sArI Ave che, pelA makAnamAM to sAmasAme bArI ja nathI. sAmasAme bArI rAkhavI joIe ke jethI vaccethI havA pasAra thaI jAya.' AvuM bolatI vakhate evo vicAra na Ave ke havAnI sAthe vaccethI saMyama paNa pasAra thaI jAya ! rAtre sUtA hoya tyAre paNa vAyukAyanI virAdhanAthI bacavAnuM kAma kaparuM che. 'rAtre bilakula pavana na hato paNa pAchaLathI ThaMDaka thai gaI hatI.' AvuM bole to anumodanAnuM pApa lAgyA vinA na rahe. game teTalI garamI paDe chatAM veThI levI che, vastranA cheDAthI paNa pavana nAMkhavo nathI. naraka-tiryaMcamAM to AnA karatAM kaMIkagaNI garamI veThI che, enA hisAbamAM A to kAMI nathI - ema vicArIne ApaNA sukha khAtara vAyunI virAdhanA nathI karavI. sa0 pavananI lahera Ave ane emAM AnaMda Ave, 'hArA !' thAya to pApa lAge ? eTale tamAre ema kahevuM che ke 'pavana khAvAmAM vAMdho nahi, mAtra AnaMda thAya to pApa lAge' - kharuM ne ? paraMtu evuM nathI. vAyunI zAtA bhogavI temAM aviratinuM pApa to che ja, jyAre emAM AnaMda thAya to ratinuM pApa navuM baMdhAya. (46) sukhano rAga e avirati che ane sukhamAM je majA Ave che te mithyAtva che. rAganA je kAraNe pravRtti thAya che jyAre ratinA kAraNe e pApa cIkaNuM thAya che. e ja rIte du:kha uparano dveSa te avirati. ane duHkha uparano je satata udvega te mithyAtva che. sukhamAM rita na hoya ane duHkhamAM arita na hoya to anubaMdhathI bacI zakAya paNa rAga ane dveSanA kAraNe baMdha to cAlu ja rahevAno che. ApaNe pApanA baMdhathI paNa bacavuM che. rAga e kAraNa che ane rati enuM kArya che. rAgathI pravRtti karavI nathI, kadAca pravRtti thaI jAya topaNa rita nathI karavI. rAga ane dveSa; rati ane arita dvArA A saMsAramAM rakhaDAve che mATe ApaNe sAvadha thai javuM che. ApaNe keTaluM sAruM karyuM che - e nathI jovuM, keTaluM naDe che - e jovuM che. dUdhapAka game teTalo sArAmAM sAro hoya paNa dUdhapAkanA tapelAmAMthI giroLI nIkaLe to e badho dUdhapAka pheMkI devo paDe ne ? tema ApaNe game teTaluM UMcAmAM UMcuM sAdhupaNuM pALIe paNa sukhanA rAganuM jhera paDyuM haze tyAM sudhI e sAdhanA nakAmI javAnI. jene mokSe javuM hoya teNe AcAranuM pAlana avazya karavuM ja paDaze. AcAranA pAlanane prAdhAnya ApyA vinA pariNAmanI paNa zuddhi thavAnI nathI. AcArapAlanamAM paNa mukhyatA yatanAnI che. A yatanA pramAdanA tyAga vagara nahi paLAya. jIva marI jAya te jeTaluM kharAba che tenA karatAM jIva na mare tevI bhAvanAno abhAva vadhu kharAba che. ApaNe jANIjoIne duHkha nathI ApatA - e barAbara che, paraMtu ApaNA nimitte pIDA na thAya tevo prayatna na karIe - e na cAle. pApa karavAno pariNAma nathI ema kadAca kahIe topaNa pApa thaI na jAya te mATenI kALajI na hoya tyAM sudhI pApa TALavAno pariNAma nathI - ema to mAnavuM ja paDe ne ? ApaNA kAraNe koI paNa jIvane thoDI paNa pIDA na thAya te mATe khUba upayogapUrvaka jIvavuM paDe, apramattapaNe dareka kriyAmAM vartavuM paDe, zrI vItarAgaparamAtmAnI AjJAnA cokaThAmAMthI bahAra nIkaLI na javAya te mATe satata sAvadhAnI rAkhavI paDe. apramattatAnI jarUra kriyA mATe nahi, kriyAmAM doSa lAgI na jAya e mATe che. ApaNane kriyA rahI na jAya tenI jeTalI ciMtA che teTalI doSa rahI na jAya tenI nathI ! dhaMdho karanArane paNa kamANI ochI thAya toya te pAlave, paNa mAla corAI na jAya e mATe apramatta rahevuM paDe ne ? kharIdI karavA AvanAra mAla le ke na le, paNa eke cIja jatI na rahe (147)
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenI kALajI vepArI je rIte rAkhe che tevI ahIM rAkhIe to nistAra thayA vinA na rahe. gAthA gokhatI vakhate gAthA yAda rahevI joie eno upayoga rAkhanArA eka paNa zabda khoTo bolAI na jAya tenI kALajI rAkhe kharA ? khoTo zabda bolavAthI jJAnAvaraNIyakarma baMdhAya che - eTaluM yAda che kharuM ? duniyAnA koI kSetramAM yatanA vinA cAle evuM nathI, ahIM ja mAtra yutanA vagara calAvavAnI taiyArI che ne ? binajarUrI pravRttino tyAga karyA vagara yatanAno pariNAma Ave e zakya nathI. tamAre tyAM jema kahevAya che ke jarUriyAta ghaTe to kharca ochA thAya tema amAre tyAM binajarUrI pravRttino tyAga karyA vinA yatanA AtmasAt thAya evI nathI. vAyukAya pachI vanaspatikAyanI yatanA jaNAvI che : se bhikkhU vA bhikkhuNI vA saMjayavirayapaDihayapaccakhApA diA vA rAo vA egao vA parisAgao vA sutte vA jAgaramANe vA se bIesu vA bIyapaTThesu vA rUDhesu vA rUDhapaiTThesu vA jAesu vA jAyapaiTThesu vA, hariesu vA hariyapaTThesu vA chinnesu vA chinnapaiTTesu vA sacittesu vA sacittakolapaDinissies vA na gacchejA na ciTThejA na nisIijA na tuaTTejjA annaM na gacchAvejA na ciTThAvejjA na nisIyAvejA na tuaTTAvijjA annaM gacchaMtaM vA ciTThataM vA nisIyaMta vA tuaTTataM vA na samaNujANejjA jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM, maNeNaM vAyAe kAeNaM na karemi na kAravemi karaMtaMpi annaM na samaNujANAmi, tassa bhaMte ! pakkimAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi / ( sUtra - 14) pUrve jaNAvyA mujaba saMyata, virata, pratihatapratyAkhyAtapApakarmA evo bhikSu ke bhikSaNI divase ke rAtre, ekalo ke parSadAmAM rahelo, sUtA ke jAgatA; sacitta evA bIja (anAjanA dANA) upara ke bIjanA DhagalA para mUkela zayanAdi sacitta ke acitta koI vastu upara, tarata UgelA aMkurA upara ke aMkurA para mUkelI vastuo upara, dhAnyAdinA choDavA upara ke choDavA para mUkelI vastu upara, dUrvA vagere lIlA ghAsa upara ke ghAsa para rahelI vastu upara, vRkSAdinA kapAyelAM zAkhApatra-puSpo ke phaLAdi upara athavA tenA upara rahelI vastu upara, sajIva, iMDA vagere upara ke ghaNa vagere kIDA jemAM Azraya karIne rahelA hoya tevA kASTAdi upara (148) svayaM cAle nahi, UbhA rahe nahi, bese nahi ane sUe paNa nahi. e ja rIte A badhI vanaspati upara bIjAne calAve nahi, UbhA rAkhe nahi, besADe nahi ke suvADe nahi tema ja bIjA koI enA para cAle, UbhA rahe, bese ke sUe to tene sArA mAne nahi. A pramANe bhagavAne kahyuM hovAthI jyAM sudhI huM jIvuM tyAM sudhI trividhe trividhe manathI vacanathI ke kAyAthI A rIte vanaspatikAyanI virAdhanA karIza nahi, karAvIza nahi ane karatAne sArA mAnIza nahi, A pramANenuM pApa meM je kAMI bhUtakALamAM karyuM che tenAthI he bhagavaMta huM pAcho pharuM chuM, AtmasAkSIe tenI niMdA karuM chuM, ApanI samakSa gahIM karuM chuM ane e pApathI yukta evA mArA AtmAne vosirAvuM chuM. na avihita pravRtti karavAnI ja nathI ane vihita pravRtti karatI vakhate paNa virAdhanA na thAya tenI yatanA rAkhavI. avihita pravRtti pote ja virAdhanA svarUpa che. kAraNa ke avihita pravRtti karatI vakhate jIvanI virAdhanA thAya ke na thAya, AjJAnI virAdhanA to thAya ja che. Aje yatanA vagara pravRtti karavA mAMDayA che eTale pravRttio chUTathI karAya che. yatanApUrvaka ja pravRtti karavAnI hoya to pravRtti upara kApa mukAyA vinA na rahe. bIjA jIvonA du:khane dUra karavA mATe yatanA nathI, koI paNa jIvane du:kha na ApavAnA pariNAmasvarUpa yatanA che. vanaspatikAyanI virAdhanAno prasaMga vihArAdimAM ghaNo Avato hoya che, te vakhate yatanApUrvaka pravRtti karavI. ame jAte kadAca virAdhanA na karIe, paNa sAthe mANasa ke DoLIvALA rAkhIe to tene pRthvIkAyathI mAMDIne vanaspatikAya ke trasakAya sudhInI badhI ja virAdhanA karAvavAno prasaMga Ave. ame khetaramAM na besIe paNa upAzrayAdimAM jagyA na hoya tyAre mANasone khetaramAM besavA mokalIe to karAvavAnuM pApa lAge ne ? AvA prasaMgo na Ave te mATe ja pUrvanA mahApuruSo jaMghAbaLa kSINa thayA pachI eka ja sthAne sthiravAsa karatA. paNa have muzkelI e che ke kadAca rahe topaNa gAmanA lokone na game, pachI zuM kare ? ane sthiravAsa rahelAM sAdhusAdhvI paNa gRhasthanI paMcAta karatA thaI jAya to temanuM saMyama sidAya. tethI bIjA apavAda sevIne paNa vihAra karatA rahevuM sAruM - ema kahevuM paDe. bAkI zrAvako thoDI udAratA keLavI le ane gharanA sabhyanI jema mAMdAM sAdhusAdhvInuM dhyAna rAkhe ane sAdhusAdhvI koI paNa jAtanI paMcAta karyA vinA jIve to sthiravAsano AcAra paNa pALI (149)
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakAya. tame sAdhusAdhvInI vaiyAvacca karo to temAM tamAre ekAMte lAbha che. kAraNa ke emAM tamArA cAritramohanIyakarmanI nirjarA thAya che. sAdhubhagavaMta jayaNA pALe ane tame jayaNA pALavAmAM anukULatA Apo to tamAre paNa nirjarA thAya ne ? eka vAra sAdhupaNA pratye prema thAya to jayaNA pratye prema thayA vinA na rahe. amAre tamane eTaluM kahevuM che ke zAsananI prabhAvanA karavA mATe gharamAM besI na rahetA, zAsananI ArAdhanA karavA sAdhupaNAmAM cAlyA Avajo. sa0 zrAvaka zAsanaprabhAvanA mATe upayogamAM na Ave ? zrAvaka sAdhu na thAya to teno upayoga prabhAvanAmAM karI levAno, paNa prabhAvanA karavA mATe zrAvakane gharamAM na rAkhavo. prabhAvanA karavA karatAM ArAdhanA karavA mATe nIkaLI javuM e kalyANakArI che. sa0 ArAdhanA karatAM prabhAvanA caDhiyAtI nahi ? nA. prabhAvanA karatAM ArAghanA caDhiyAtI. ArAdhanA karyA pachInI ArAdhanApUrvakanI prabhAvanA ArAdhanA karatAM caDhI jAya tenI nA nahi, paraMtu ArAdhanA vinAnI prabhAvanA caDhiyAtI gaNAtI nathI. saMprati mahArAje ghaNAM maMdiro baMdhAvyAM ane ghaNI prabhAvanA karI chatAM temane mahAprabhAvaka nathI kahyA, kAraNa ke temanI pAse cAritranI ArAdhanA na hatI. ArAdhanA pachInI prabhAvanA sAdhupaNAmAM maLe che. AthI sAdhubhagavaMto mahAprabhAvaka kahevAya che. sa0 sAdhubhagavaMtanuM puNyaprabhAvaka sAmrAjya kahevAya che ne ? te puNyaprabhAva kayo ? tamane puNya bhogavavA jevuM na lAge e ja sAdhuno puNyaprabhAva che. jene puNya bhogavavAjevuM na lAge tene ja puNya bhogavavAno adhikAra che. jene puNya bhogavavA jevuM lAge tenA mATe puNya ekAMte heya che. tIrthaMkaraparamAtmA anuttara-sarvazreSTha puNyanA svAmI hovA chatAM paNa janmathI ja virAgI hoya che, AgaLa vadhIne mAtAnI kukSimAM Ave tyArathI virAgI hoya che. AthI ja devatAo temanI stavanA garbhamAMthI karatA hoya che. eka vAra AcAryabhagavaMte jaNAveluM ke bhagavAnanAM vizeSaNomAM 'devendrothI vaMdAyelA', (50) 'devendrothI stavAyelA' Ama vAraMvAra devatAno ullekha eTalA mATe Ave che ke - stavanAnA kharA adhikArI e che. kAraNa ke jyAre mAtAnI kukSimAM bhagavAna Ave tyAre temanA zarIranI racanA paNa na thaI hoya te vakhate paNa bhagavAnanA e virAgabhAvane laIne devatAo temanI stavanA kare che. tenI pUrvenA devatAi bhavamAM paNa bhagavAnano vairAgya apratima hoya che. indrAdi devatAo pote pracaMDapuNyanA svAmI hovA chatAM potAnA puNyane heya mAnatA hoya che, AthI ja 'vizAlalocana'sUtramAM jaNAvyuM che ke - tRtti naLayanti naiva nAm (potAnA devalokane tRNanI tole paNa gaNatA nathI) ane paramAtmA paNa potAnA puNyanI pratye virAgI hovAthI e paramAtmAnI stavanA devo kare che. sa0 AjJA mujabanuM puNya hoya to ? topaNa temAMthI AjJA rAkhavI ane puNya kADhI nAMkhavuM. miThAinuM boksa maLyuM hoya topaNa temAMthI miThAi rAkho ane boksa kADhI nAMkho ne ? tame jAte kharIdIne lAvyA ho, boksanA paisA paNa bhegA ApyA ja hoya chatAM boksa kADhI nAMkho ne ? AjJA mujabanuM puNya hoya topaNa teno upayoga AjJA pALavAmAM karavo che. bhagavAnanI AjJA eka ja che ke puNyathI maLela paMcendriyapaNuM, nIrogI zarIra Adi sAmagrIno upayoga; puNyathI maLanArAM bhogasukhono tyAga karIne saMyama ane tapanI sAdhanAmAM karavo. ArAdhanA mATenuM puNya to maLI gayuM che ne ? have prabhAvanA mATenuM puNya icchavuM nathI. e puNya jo maLI gayuM to teno upayoga karI levo che, paNa prabhAvanAnuM puNya na maLe to bheguM karavA na besavuM. sAdhubhagavaMtonA puNyano prabhAva paNa tyAre paDe ke jyAre teo mAnasanmAnamAM lepAya nahi. je pote puNyaprabhAvathI nirapekSa hoya tenI khumArI ja prabhAva pADanArI hoya. Aje to puNyanI lAlacanA yoge ApaNI khumArI ja dabAI gaI che. nAma gajAvavAnuM mana hoya ane zAsanaprabhAvanAnuM oDhuM laIe - e vRtti AtmaghAtaka che. ApaNuM nAma na gAje, ApaNane koI oLakhe nahi - eTalAmAtrathI ApaNo mokSa aTakavAno nathI. ApaNuM nAma cAre dizAmAM gAjatuM thAya paNa karma ApaNA AtmA uparathI na khase - enA karatAM to ApaNAM karma cAre dizAmAM veravikhera thaI jAya pachI bhale ne ApaNane koI jANe nahi - na (151)
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ e sAruM ne ? ApaNe sAdhu thayA chIe te karma khapAvavA mATe thayA chIe - AvuM je mAne te ArAdhanAne cUkIne prabhAvanAne lakSya na banAve. aMte trasakAyanI jyaNAmAM jaNAve che ke - se bhikkhU vA bhikkhuNI vA saMjayavirayapaDihayapaccakkhAyapAvakamme diA vA rAo vA gAo vA parisAgao vA sutte vA jAgaramANe vA se kIDaM vA payaMga vA kuMthu vA pipIliyaM vA hatthaMsi vA pAyaMsi vA bAhaMsi vA Urusi vA udaraMsi vA sIsaMsi vA vatthaMsi vA paDiggahaMsi vA kaMbalaMsi vA pAyapucchaNaMsi vA rayaharaNaMsi vA gocchagaMsi vA uMDagaMsi vA daMDagaMsi vA pIDhagaMsi vA phalagaMsi vA sejaMsi vA saMthAragaMsi vA annayaraMsi vA tahappagAre uvagaraNajAe tao saMjayAmeva paDilehia paDilehia pamajia pamajia egaMtamavaNejA no NaM saMghAyamAvajejA / / (sUtra-15) upara jaNAvyA pramANe saMyata virata tema ja pApakarmone pratihA-pratyAkhyAta karanAro bhikSa ke bhikSaNI divase ke rAtre, ekalo ke samudAyamAM rahelo, sUtA ke jAgatA; koI kIDAne, pataMgiyAne, kuMthuAne ke kIDIne (upalakSaNathI sarva vikasendriya tathA paMcendriyane evA koI paNa trasa jIvane, jo te koI paNa vasa jIva hAtha upara, paga upara, bhujA upara, sAthaLa upara, peTa upara, mAthA upara, vastra upara, koI pAtra upara, kAMbaLa upara, daMDAsaNa upara, rajoharaNa(ghA) upara, gucchA(pAtrasthApana) upara, kuMDI upara ke jIva vinAnI zuddha caMDilabhUmimAM, dAMDA upara, pITha-pATalA upara, pATiyA upara, zayyAmAM arthAt upAzrayamAM tathA sUvA mATenA sADA traNa hAtha saMstAraka-saMthArA upara athavA to anya koI paNa tevA prakAranA saMyamamAM upakArI evAM upakaraNo upara AvI caDhayA hoya to tene tyAMthI samyam yatanApUrvaka athavA to prayatnapUrvaka arthAt temane paraspara pIDA na thAya, kilAmaNA na thAya, temano upaghAta na thAya te rIte punaH punaH (vAraMvAra) pratilekhanA karavA pUrvaka ekAMta sthAne mUke paNa teno saMghAta (Dhagalo) na kare. ahIM upalakSaNathI 'bIjA pAse paNa A rIte trasa jIvonI virAdhanA karAve nahi ane karatAne anumode nahi' : eTaluM samajI levuM. A pramANe bhagavAne kahyuM che - tethI huM paNa jIvuM tyAM sudhI vividha vividha manathI, vacanathI, kAyAthI trasakAyanI virAdhanA karIza nahi, karAvIza nahi, karatAne anumodIza nahi. bhUtakALamAM AvI je kAMI virAdhanA karI che tenAthI pAcho pharuM chuM, AtmasAkSIe tenI niMdA karuM chuM, ApanI samakSa gaha karuM chuM ane e pApathI yukta evA mArA AtmAne vosirAvI chuM... ityAdi paNa samajI levuM. pratilekhanA ane pramArjanA e sAdhupaNAno prANa che. tethI sAdhunuM 'pramArjanAzIla' vizeSaNa vaparAya che. sAdhubhagavaMta TApaTIpa na kare, paNa jIvajaMtu na thAya te mATe vannapAtra vagere barAbara vALIne, vIMTIne, goThavIne mUke. jyAM-tyAM rakhaDatuM mUkI rAkhe to tenA para jivAta caDhI jAya. eka vAra AcAryabhagavaMte kahyuM hatuM ke sAdhu melA hoya paNa ghelA na hoya, lagharavaghara na hoya. be vastra ahIM laTakatAM hoya, be tyAM paDyAM hoya. A sAdhupaNAnI zobhA nathI. jayaNA mATe vyavasthita goThavIne mUkavuM e TApaTIpa nathI. jayaNAnA upayoga vinAnA sAdhunI bhUlo paNa temane hAsyAspada banAve evI hoya. ghaDAmAM sAbu ke caravaLI mUkI hoya ane pUMjyApramAryA vinA garama pANI vahorI Ave to te pANInI ke caravALInI zI dazA thAya ? je pramArjanA sAdhuno guNa kahevAya te ja sAdhumAM na dekhAya to te sAdhu mATe kalaMkabhUta gaNAya ne ? A to pustako rAkhe, paNa jayaNA na pALe ! khulluM rAkhI mUke, jIvajaMtu caDhI jAya, vacce dabAI jAya - e rIte vApare to jayaNA kyAMthI sacavAya ? AthI ja sAdhubhagavaMtane pustako paNa apavAdapade rAkhavAnAM che. sava zrAvako to pustaka rAkhe ne ? zrAvaka pustaka rAkhe kharA paNa potAnI jAte na vAMce, guruno yoga maLe tyAM sudhI gurUmukhe ja sAMbhaLe, guruno yoga na maLe to jyAM guru hoya tyAM jAya ane jo jaI zakAya evuM na hoya to gurunI rajA laIne guru Adeza kare te ja pustaka vAMce. Aje pustakonI mAga vadhI eTale sAdhunI kiMmata ghaTavA mAMDI. vyAkhyAnamAM AvanAro ghaTyA. gurunI kiMmata ghaTADavA pustaka ne vAMcavA. gRhamaMdira banAvavA chatAM saMghamaMdiramAM javAnuM ne ? saMghamaMdiramAM na javA mATe gRhamaMdira na banAvAya ne ? tema vyAkhyAnamAM javuM na paDe mATe pustaka vAMco te barAbara nahi. sava eTale apavAdapade vAMcavA, utsargapade nahi ! chatAM Aje pustakonuM vAMcana e utsarga banI gayo che ane guru pAse bhaNavuM - e apavAda banI gayo che. sAdhubhagavaMta paNa pustako rAkhe to jeTalAnI (153)
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayaNA sacavAya eTalAM ja pustako rAkhe. je upakaraNonI pratilekhanA ke pramArjanA na karavAmAM Ave te upakaraNo saMyamamAM upakAraka banavAne badale apakAraka bane. mATe trasakAyanI yatanA sAcavavA mATe binajarUrI vastuono parigraha TALyA vinA nahi cAle. parimita upakaraNo hoya to jayaNA paNa sAcavI zakAya, DhagalAbaMdha vastu rAkhI hoya to jayaNA kaI rIte pALe ? A rIte jIvanikAyanI yatanAno adhikAra pUro thAya che. yatanAnA adhikAra pachI pAMcamo upadeza nAmano arthAdhikAra jaNAve che. pahelA adhikAramAM jIvAjIvanuM svarUpa jaNAvyuM. bIjA adhikArathI e vAjIvanA jJAnanA phaLarUpe jIvonI ahiMsA jaNAvI. trIjA kramamAM jIvonI ahiMsAnA pAlana mATe mahAvratorUpa cAritradharmano adhikAra jaNAvyo. tyAra bAda cothA adhikAramAM cAritradharmane pALatI vakhate yatanA kaI rIte pALavI te jaNAvyuM. have upadezaadhikAramAM je rIte AtmA karmathI levAya nahi te rIte vartavAno upadeza jaNAve che. temAM sauthI pahelAM karmabaMdhanuM kAraNa ayatanA che te jaNAve che : anartha varamALo sa (3), pAIpUruM hiMsa | baMdhaI pAvayaM kamma, taM se hoi kaDuaMphalaM // 1 // ajayaM ciTramANo a, pANabhUyAI hiMsar3a / baMdhaI pAvayaM kamma, taM se hoi kaDuaMphalaM / / 2 / / ajayaM AsamANo a, pANabhUyAI hiMsai / baMdhaI pAvayaM kamma, taM se hoi kaDuaMphalaM // 3 / / ajayaM sayamANo a, pANabhUyAI hiMsai / baMdhaI pAvayaM kamma, taM se hoi kaDuaMphalaM // 4 // ajayaM bhujamANo a, pANabhUyAI hiMsai / baMdhaI pAvayaM kamma, taM se hoi kaDuaMphalaM / / 5 / / ajayaM bhAsamANo a, pANabhUyAI hiMsai / baMdhaI pAvayaM kamma, taM se hoi kaDuaMphalaM / / 6 / / (54) = ayatanApUrvaka eTale ke gurunA upadeza vinA tathA zAstranI AjJA vinA je (sAdhu) cAle che arthAt iryAsamitinuM ullaMghana karIne cAle che te beindriyAdi prANIonI tathA ekendriyarUpa bhUtonI pramAda ane ajJAnamUlaka hiMsA kare che ane A rIte pramAda ke anAbhogathI hiMsA karato evo te vipAkamAM kaTuka evAM kliSTa jJAnAvaraNIyAdi karmane bAMdhe che. e ja rIte ayatanApUrvaka Ubho rahenAra arthAt hAtha-paga jematema rAkhIne Ubho rahenAra, ayatanApUrvaka arthAt aMgopAMga saMkocyA vinA tema ja bhUmi pUjyA vinA anupayogapUrvaka besanAra, ayatanApUrvaka arthAt zarIra saMkoryA vinA tema ja divase prakAmazathyAdi karavA vaDe sUnAra, ayatanApUrvaka arthAt niSkAraNa tathA kAgaDA ziyALa vagerenI jema praNIta bhojana lenAra tema ja ayatanApUrvaka arthAt gRhasthanI bhASAmAM bolanAra, nibura kaThora bhASAmAM bolanAra tema ja gurnAdikanI vAtamAM vacce bolanAra beIndriyAdi prANIonI tathA ekendriyajIvonI hiMsA kare che ane A rIte hiMsA karanAra vipAkamAM kaTuka evA kliSTa jJAnAvaraNIyAdi karmone bAMdhe che. yatanA-adhikAramAM 'yatanA karavI joIe' ema anvayathI jaNAvyuM, have 'ayatanA na karavI joIe' e pramANe vyatirekathI jaNAve che. anvayathI je vastu jaNAvI hoya te ja vastu vyatirekathI jaNAvavAmAM Ave to tenA upara bhAra Ave ane tenuM prAdhAnya paNa jaNAya. jyAM jyAM dhumADo hoya tyAM tyAM atri hoya, dA.ta. rasoDuM : Ane anvaya kahevAya. jyAM agni na hoya tyAM dhumADo paNa na hoya, dA.ta. sarovara : Ane vyatireka kahevAya. ahIM anvaya ane vyatirekathI jaNAvavAnA kAraNe eTaluM samajAya che ke agni vinA dhumADo hoya ja nahi. tema ahIM paNa anvaya-vyatirekathI ema samajAvyuM che ke - yatanA vinA cAritra hoya ja nahi. yatanAnA pariNAmanA kAraNe ja karmanI nirjarA thAya che, ayatanAnA pariNAmanA kAraNe karmabaMdha thAya che. ahIM TIkAmAM ayatanAno artha karatAM jaNAvyuM che ke jemAM guruno upadeza na hoya ane jemAM sUtra-zAstranI AjJA na hoya te badhuM ja ayatanAthI karAyeluM jANavuM. zAstranI AjJA pALavAnI hoya emAM ja gurunA upadezano vicAra karavAno che te jaNAvavA mATe 'sUtrAjJA' pada ApyuM che. jema ke gocarI javuM hoya, svAdhyAya karavo hoya, vaiyAvacca karavI hoya to gurune pUchIne javAnuM. je vikathAdi sUtravihita nathI te karavAnAM ja nathI (155)
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ tethI temAM gurune pUchavAno avasara AvavAno ja nathI. e ja rIte zAstranI AjJA paNa guranA upadeza anusAra mAnavAnI che. gurunA Adeza vinA kareluM kArya yatanApUrvaka karyuM hoya toya temAM ayatanAno doSa lAge che. jyAre saMyogavaza gurunA upadezathI ayatanAvALuM kArya karyuM hoya topaNa te yatanA che. tamAre paNa pratikramaNAdi sUtravihita kriyAo gunizrAe karavAnI che. sa0 pratikramaNa karavuM pharajiyAta ke gurunizrAe karavuM pharajiyAta ? davA levI pharajiyAta ke vaidyanI nizrAmAM levI pharajiyAta ? pahelAnA rAjAmahArAjAo tathA maMtrIzvaro, zreSThIo paNa gunizrAe pratikramaNa karavA dUra paNa jatA hatA. gurano yoga na hoya to sthApanAguru pAse pratikramaNa karavuM paDe - e judI vAta. bAkI bhAvagurano yoga maLavA chatAM temanI nizrAmAM pratikramaNa na kare to temAM yatanA sacavAI nathI - ema mAnavuM paDe. rAipratikramaNa guru samakSa karavAnuM, paNa gunizrAe arthAt gurunI sAthe nathI karavAnuM. jyAre devasipratikramaNa to sAdhu tathA zrAvakoe gurunizrAmAM karavAnuM che. rAi pratikramaNa gunizrAe karAtuM na hovAthI ja gura samakSa rAImapattinI kriyA karavAnuM vidhAna che. devasipratikramaNa sAthe kareluM hovAthI devasimuhapattI karAtI nathI. upadhAnamAM dareka kriyAo gunizrAe karavAnI che, zrAvikA baheno divasanuM ke rAtrinuM pratikramaNa upadhAna karAvanAra gurunI nizrAmAM karI na zakavAthI temane savAre rAImuhapattI ane sAMje devasimuhapattI karavAnuM vidhAna che : AnA uparathI paNa gunizrAnuM mahattva samajI zakAya che. sa0 gurune sAmAnya vAta na pUche, vizeSa vAta pUche to cAle ne ? nahi to Akho divasa AmAM jAya ! sAmAnya vAta na pUche - e na cAle. bhagavAnane sAmAnyavizeSano khyAla hato ja ne ? chatAM bhagavAne badhuM ja pUchavAnuM vidhAna kyuM che ! tevA vakhate gurue zuM karavuM - e gura vicAraze. Akho divasa AmAM jAya toya temAM bhagavAnanI AjJA pALavA-paLAvavAno lAbha ja che ne ? ane guthI vadhu nahi sacavAya to tevAne potAnA ziSya nahi banAve, bIjAne soMpaze. kAraNa ke jenI javAbadArI vahana karI na zakAya tenI javAbadArI mAthe levAya nahi. paraMtu tame gurunI ciMtA choDIne tamArA a56) = ziSyapaNAnI ciMtA karavA mAMDo. ApaNe eka paNa kAma gurune pUchyA vinA nathI karavuM. be kAma rahI jAya to vAMdho nahi, paNa pUchayA vinA eke kAma na karavuM. yatanApUrvaka pravRtti karavA mATe gunA upadezanI ane sUtranI AjJAnI jarUra che : evuM jANyA pachI pravRtti ghaTADavAnuM mana thayA vinA nahi rahe. pramAdane dUra karavA mATe ja mukhyatayA yatanAnA upadezano adhikAra che. vItarAgaparamAtmAnI AjJA mujaba jene jIvavuM hoya tenuM jIvana kevuM hovuM joIe te A gAthAothI jaNAvyuM che. sAdhunI je cha pravRtti ahIM batAvI che tenAthI atirikta pravRtti sAdhunI na hoya, je haze to te ayatanAmUlaka ja pravRtti haze. jatI vakhate pUchIne javuM te gurunA upadezathI thayelI pravRtti ane iryAsamitinuM pAlana karavApUrvaka javuM te sutranI AjJA pramANenI pravRtti. upara javuM hoya, nIce javuM hoya, vihArAdimAM AgaLa javuM hoya to te mATe gurune pUchavuM joIe. 'mane samajAya che tethI pUchavAnI jarUra nathI, mArI pAse jeTalI sujha che eTalI emanI pAse nathI.' AvA prakAranuM abhimAna AjJAMkita banavA detuM nathI. jJAnI tene kahevAya ke je potAnA jJAnano upayoga potAnuM dhAryuM karavAmAM na kare, paraMtu jJAnInuM-gurunuM kahyuM mAnavAmAM kare. sa0 gurunA vacane karavAnuM - e barAbara, paraMtu sUtranI AjJA paNa sAthe mUkI to sUtrAjJAno viveka ziSya jAte karavAno ? - gurue zAstronuM jJAna ApyuM hoya tethI teTalo viveka to ziSya jAte karI zake. gurue Adeza karyA pachI paNa pravRtti vakhate gurU hAjara na hoya tyAre sUtranI AjJAthI kAma karavuM. bhikSAcaryAe jatI vakhate gurane pUchIne javuM, paraMtu makAnamAMthI bahAra nIkaLyA bAda iyasamiti pALavAnI, gaveSaNA, grahaNaiSaNA vagerenA doSo TALavAnA... e badhuM sUtranI AjJA pramANe karavAnuM. gurunA Adezane karavA rUpa vinayane anusaravAthI sUtrojJAnuM jJAna paNa maLe che ane yatanA paNa jaLavAya che. sAdhupaNuM yatanAmAM che ane yatanA guruvinayathI Ave che. vi.saM. 2014nI sAlamAM ame AcAryabhagavaMta sAthe amadAvAda jJAnamaMdiramAM comAsA mATe rahelA. sAheba pote cothe mALe birAjamAna hatA. pU.A.bha.zrI. premasU. ma. Adi pAMcame mALe birAjamAna hatA. aMDila javAnuM cha mALe hatuM. ane gocarI- mAMDalI vaDIlonI nizrAmAM pAMcame mALe ja besatI hatI. te vakhate sAheba savAre aMDila jAya to (157)
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAchA cothe mALe Ave, vaLatAM pAMcame mALe vaMdana karatA AvIe - evuM nahi. ame to savAre sthaMDila jaIe tyAre vaLatAM vaMdana karI AvIe. jyAre teozrI cothe mALe AvIne pAchA vaMdana-rAimuhapattI karavA mATe pAMcame mALe caDhe. pAchuM ema paNa nahi ke navakArazI vakhate vAparavA mATe jaIzu tyAre vaMdana karI laIzuM. pAchA vAparIne nIce Ave ane vyAkhyAna mATe jatI vakhate gurune pUchIne javAnuM tethI vyAkhyAna pahelAM AjJA levA mATe pAchA upara caDhe. vAparIne UtaratI vakhate vyAkhyAnanI rajA letA UtaravuM - evuM ya nahi. je kriyA je kALe karavAnI hoya tyAre ja karavI ane te vinayapUrvaka karavI : e yatanA jALavavAno upAya che. Aje Avo vinaya jovA maLe ? mahApuruSanI mahApuruSatA pAchaLa A vinayanuM baLa kAma karatuM hoya che. mahApuruSo AkAzamAMthI nathI AvatA, temano janma vinayamAMthI thAya che. samartha jJAna, samartha puNya, samartha parivAra chatAM Avo vinaya sAcavavAnuM kAma saheluM nathI. teozrInA haiyAmAM zAsana ane guru pratyenuM bahumAna ThAMsI-ThAMsIne bhareluM hatuM. Aje yatanA ke ayatanAnuM jJAna nathI tethI ayatanAno tyAga ane yatanAnuM pAlana nathI thatuM - evuM nathI. jJAna to navvANuM TakA sAdhusAdhvIne che, paraMtu e jJAna pacyuM nahi, pariNAma pAmyuM nahi tethI ayatanA jIvanamAMthI nAbUda thatI nathI. gurunA upadezathI sUtrAjJAnusArI je zistabaddha jIvana jivAya che te ApaNA mATe AzIrvAdarUpa che. kAma badhuM ApaNe karavAnuM, paNa javAbadArI ApaNI eke nahi, ApaNe chUTAne chUTA. je gurunI AjJAthI baMdhAya tene mAthe koI jAtano bhAra rahe ja nahi tethI muktatAno anubhava thAya. gurune pUchIne, gurunA upadezathI karyuM hoya to badhI javAbadArI gurunI. ane ApaNI icchAthI karIe to badhI javAbadArI ApaNI potAnI ! AvI mUrkhAI koNa kare ? gurunI nizrAmAM rahevuM hoya to guruno tApa veThavo paNa paDe. gurunA nAmanuM ane zAsananA nAmanuM puNya badhuM pacAvI pADavuM ane guruno tApa veThavA taiyAra na thavuM - e cAle ? guruno upadeza ane sUtrAjJA A beno meLa jAme to ja jayaNA sacavAze, nahi to ajayaNA AvavAnI ja. je jema cAlavAnuM jayaNApUrvaka che tema UbhA rahevAnuM paNa jayaNApUrvaka karavAnuM che. pavana Ave tevI jagyAe, bArImAM tema ja lIlI vanaspati vagere upara UbhA na rahevAya. jo Ubho rahe to ayatanAnA kAraNe kliSTa karmano baMdha kare. (158) sa0 bArI pAse Ubho rahe, paNa pavanamAM zAtA na anubhave, adhyavasAya na bheLave to cAle ne ? adhyavasAyanI vAta tamane phAve tyAre levA mATe nathI. pravRttinuM nivAraNa koI paNa rIte zakya na bane tyAre AtmAne bacAvavA mATe adhyavasAya na bheLavavAnI vAta che. tamane pravRtti TALavI na paDe mATe adhyavasAyamAM cAlyA jAo e na cAle. jamADatI vakhate pravRtti ochI-vadhatI hoya paNa adhyavasAya sAro hoya to cAle ? roTalI bhAvathI pIrasI hoya paNa kaDaka hoya, dALa dAjhI gaI hoya, bhAta kAcA rahyA hoya to khAvuM phAve ne ? je divase AvuM khAvuM phAve tyAre adhyavasAyanI vAta karajo ! tyAM jema bhAva sAthe pravRttine meLa che tema ahIM paNa pravRtti ane bhAvano meLa jAme to vinaya AvyA vinA na rahe. tame vinaya karo e tamArA hita mATe che, bAkI amAre AvI koI apekSA nathI. jene sudharavuM che, tenA mATe vAta che; bAkInAnI to ame upekSA karIzuM. ayogya jIvo mATe upekSAjevuM eke auSadha nathI. yogyane kahevuM, ayogyane kAMI na kahevuM. eka vAra upekSA karIe to cAra divase, ATha divase ThekANuM paDe. thoDI paNa yogyatA paDI haze to tene gurunI upekSAthI akaLAmaNa thayA vinA nahi rahe. bAkI je upekSAne paNa pacAvI le tenA mATe koI auSadha nathI. ayogyane vAraMvAra TapAravAmAM koI lAbha nathI. kadAca temAM dekhItI rIte pravRtti sudharI hoya, saMbaMdha sudharyA hoya evuM lAge. paraMtu e to dravyaekatA che. kAraNa ke emAM haiyuM sudharatuM nathI. svArtha khAtara saMbaMdha sudhAravA e to dravyaekatA che; AjJA khAtara saMbaMdha na bagADavA e bhAvaekatA che, jene gurunI jarUra hoya tenA mATe A hitazikSA che. gurue tamane mokSe pahoMcADavA mATe dIkSA nathI lIdhI, tamAre mokSe javuM hoya to guru mArga batAvaze. gurubhagavaMta to dharmAstikAyanI jema sahAya kare. jene cAlavuM hoya tene dharmAstikAya sahAya kare, bAkI dharmAstikAyanA kAraNe tame cAlavA mAMDo - evuM nahi ne ? tema jene mokSe javuM hoya tene guru sahAya kare, jene mokSe javuM ja na hoya te gurunA kAraNe mokSe pahoMcI jAya : evuM to kyAre ya na bane. citramuninA jIve brahmadattacakravartInI upekSA kevI karI hatI ? pahelAM ghaNuM samajAvyuM. sAdhu na thavAya to zrAvakapaNAnAM, mArgAnusArIpaNAnAM kartavyo karavAnuM jaNAvyuM. paNa jyAre cakravartIe kahyuM ke 'nIra ane tIrathI ubhayathA bhraSTa thayelA kAdavamAM khUMcelA hAthI jevI mArI dazA che.' (159)
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAre munie kahyuM ke - "moda ko ttiH vippanAo' tArI sAthe ATalo vipralApa-vAttAMlApa meM vyartha karyo, nakAmo karyo ! sa0 Avo tiraskAra kema karyo ? yogyano avasare tiraskAra karyo hoya to tene lAgI Ave, tethI paNa bacavAnI taka UbhI rahe - te AzayathI mahApuruSo tiraskAra karatA hoya che. mahApuruSonI dareka pravRttimAM sAmAnI hitaciMtA samAyelI hoya che. teoe cakravartInA samyaktvanI prazaMsA karI hota to temAM ja rAjI thAta. tenA badale tiraskAra kare to thoDo pazcAttApa thAya ne ? niyANAnA phaLarUpe narakamAM javAnuM ja hatuM paNa pachI e anubaMdha tUTI jAya ane AgaLa na cAle tenA mATe A kSaNavArano pazcAttApa paNa kAma lAge ne ? tema tame paNa bAra vrata uccarIne jAo tyAre gurubhagavaMta moDhuM bagADe to lAyaka jIvane ema thAya ne ke 'bAra vrata lIdhAM e temane gamyuM lAgatuM nathI, tethI mAre dIkSA mATe taiyAra thavAnI jarUra hatI.' tame vratamAM saMtoSa mAnI na lo ane AgaLa vadho e mATe AcAryabhagavaMta nArAjI paNa batAve. tamane tamArA dharmamAM asaMtoSa thAya to tame AgaLa vadho ne ? sa0 bhagavAne AnaMda, kAmadeva vagerene zrAvakavrata ApyuM ne ? ApyuM, paNa samajAvyuM zuM ? sAdhu thavAnuM ja ne ? eka vAra AcAryabhagavaMte kaheluM ke - samavasaraNamAMthI pAchA vaLanArAne loko pUche ke - 'zuM karI AvyA ?' to pelA vrata lIdhAM hovA chatAM ema na kahe ke 'bAra vrata uccarIne Avyo.' e to kapALe hAtha mUkIne kahe ke 'huM kamanasIba, tethI pAcho Avyo, bAkI to tyAM ja besI javA jevuM hatuM. mArI sAme keTalAya AtmAo dIkSA grahaNa karIne besI gayA, huM laI na zakyo tethI pAcho Avyo'... tamane dharmamAM saMtoSa che paNa dhanamAM saMtoSa nathI ne ? tamArA karatAM bAjuvALo vadhAre kamAya to e khamAya ? sa0 bhAI vadhAre kamAya e ya khamAtuM nathI. bhAi vadhAre nathI kamAto, puNya vadhAre kamAya che. puNyathI vadhAre meLavAze paNa nahi ane bhogavAze paNa nahi : ATalI zraddhA keLavI rAkhavI. jenA nasIbamAM (60) - nathI hotuM tene bhagavAna varasIdAnamAM Ape to ya temAMthI devatAo pAchuM kheMcI letA hoya che. dIkSA to laI zakyA nathI paNa ATalI zraddhAthI paNa bhraSTa thavuM paDe eTalI hade nathI pahoMcavuM. bhagavAnanA zAsana upara, puNya-pApa upara vizvAsa nathI ! A to bhAInI sAme, sagAnI sAme paNa korTe caDhe ! AvAnI zraddhAnuM devALuM nIkaLI gayuM che ema mAnavuM paDe ne ? Aje niyama ApI dauM ke ahIM beselA artha-kAma mATe to koI kALe korTe caDhe ja nahi. sa0 nyAya mATe paNa nahi javAnuM ? ApaNane koI anyAya karatuM ja nathI, ApaNuM karma ja anyAya karAve che. ane e karma paNa ApaNe bIjA para anyAya karIne bAMdhyuM che. ApaNA karma vinA koi ApaNane anyAya karI na zake. ApaNe koInA paDAvI lIdhA hatA tethI ja teNe ApaNA paDAvyA che. ApaNe koIne ApavAnA bAkI hatA tethI teNe pAchA laI lIdhA. ApaNe ja ApaNI jAtane anyAya karyo hoya to bIjA pAse nyAya mAMgavAno zo artha ? bhagavAnanA zAsanamAM vagara gunAnI sajA hotI ja nathI. zrI mahAvIra paramAtmAne paNa du:kho AvyAM to teozrIe e pramANe jaNAvyuM hatuM ke trIjA bhavamAM meM A pramANe karma upArjeluM, soLamA bhave A pramANe karma upArjeluM. jyAre ApaNe 'bhAI duHkha Ape che, mitra duHkha Ape che, patnI du:kha Ape che, sahavartIo du:kha Ape che' - evuM mAnIe te cAle ? ApaNe koIno pratikAra karavo ja nathI. koI ugharANI na Ape toya mAMgavI nathI. sa to saMsAramAM beThA ja hota zA mATe ? have samajAyuM ke tamArAmAM sudhAro kema nathI thato ! amane to ema ke A loko saMsArathI chUTavA mATe dharma kare che. have khabara paDI ke A to saMsAramAM rahevAnI ja vAta kare che. jene saMsAramAM ja besavuM hoya te adharma choDe zA mATe ? zAstramAM kahyuM che ke adharma karavo e saMsArano mArga che, dharma karavo e mokSano mArga che : cena chuM tena zamyatAm (je rasto iSTa hoya te raste javuM.) jene saMsAramAM ja rahevuM hoya teNe dharma karavAnI jarUra nathI. A upadeza-adhikAramAM sAdhubhagavaMtanI caryA kevI hoya ane kevI na hoya te jaNAvyuM che. vItarAgaparamAtmAe batAvelA AcAronuM pAlana jeTaluM ApaNe (161)
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhika adhika karIzuM teTalI ApaNA kuLanI, ucca gotranI, ApaNA vaDIlonI zobhA vadhavAnI che. koI kahe tenI pahelAM ApaNe jAte sudharI javuM che. duniyAnA loko kaI rIte jIve che - e joyA kare te pratijJAnuM pAlana na karI zake. lokonI sAme jevuM nathI, zarIra sAme paNa jovuM nathI, mAtra AtmA sAme joIne cAlavuM che. jeo uttama kuLamAMthI AvelA che, uttama saMskAro laIne AvyA che, lokottara mArganA ArAdhaka che, chaThThA-sAtamA guNaThANAnA dhaNI che teone paNa cAlavAnuM, besavAnuM, UbhA rahevAnuM, khAvAnuM ke bolavAnuM niyaMtraNa batAve to temanA mATe lajjAspada gaNAya ne ? kulIna lokone A badhuM zIkhavavuM paDe - e temanA pratyenI avizvAsanI lAgaNIne sUcavanAra che ne ? paraMtu AmAM avizvAsanI lAgaNI nathI, ApaNI salAmatIno savAla che. gayelA doSo kyAre pAchA UbhA thAya te kahevAya nahi, tethI A niyaMtraNa jaNAvyuM che. cAritradhara pratye avizvAsa che evuM nathI, paraMtu sukhanI lAlace bhayaMkara che. sukhanI Asakti hallo kare ane tethI ApaNe pratijJAbhraSTa thaI jaIe, mArgathI khasI jaIe, unmArgagAmI banI jaIe : evuM na bane te mATe A upadeza che. tame paNa dIkaro bahAragAma jato hoya to tene kaho ne ke - 'bhAI saMbhALIne jaje.' A avizvAsanI lAgaNI che ke surakSAnI? tyAM 'saMbhALaje' kahenArA game ane ahIM jo gurubhagavaMta kahe ke 'Ama na besAya, Ama na bolAya...' to ema thAya ke 'amane eTalI ya khabara nahi paDatI hoya ?' dIkSA lIdhA pachI jema du:kha bhogavavAnAM nimitto maLe tema sukhazIlatAnuM poSaNa thAya evAM nimitto paNa joIe eTalAM maLe che, tethI ja ATalI sAvadhAnI rAkhavAnuM jaNAvyuM che. gRhasthapaNAmAM to kAma ja eTalAM hoya ke vikathA karavAno TAima na maLe jyAre ahIM to vikathA karavAno pUrato TAima maLe ! tyAM vigaIo parimita vAparatA, jyAre ahIM to vAparavI hoya to aparimita vigaIo vAparI zakAya ! tyAM to sUvAno samaya paNa maryAdita, jyAre ahIM to cha kalAkanI nidrA to sattAvAra le ane vyAkhyAna, vAcanA, pratikramaNa, svAdhyAya karatAM karatAM je jhokAM khAya te vadhArAmAM ! Ama to badhI bhegI karIne divasa-rAtanI cha kalAka nidrA gaNavAnI hatI, enA badale A to rAtanA cha kalAka gaNe, divasanI to gaNe ja nahi - e cAle ? sukha bhogavavAnuM mana thAya to ayatanA AvavAnI ja. tethI yatanAnuM pAlana karavuM hoya to sukha bhogavavAnI vRtti TALavI paDaze. jamatI vakhate paNa kAgaDA vagerenI jema na khAvuM. kAgaDo to ghaDIkamAM ahIM cAMca mAre to ghaDIkamAM tyAM cAMca mAre. eka vastu hAthamAM lIdhelI hoya te pUrI na kare, adhUrI rAkhIne bIjI hAthamAM le, evuM sAdhu na kare. ghaDIkamAM roTalI vApare to ghaDIkamAM zAka vApare, vacce caTaNI ke pApaDa vApare... A kAka-bhojana che. je vAparavA lIdhuM te pUruM karIne bIjuM hAthamAM levuM tene siMhabhojana kahevAya. roTalI vAparavAnI pUrI karIne pachI zAka vAparavAnuM, be bhegAM karIne na vAparavAM : e yatanApUrvakanuM bhojana kahevAya. bolatI vakhate paNa gRhasthanI bhASAmAM na bolavuM tema ja niSphara bhASAthI na bolavuM. vacanamAM kaThoratA na hovI joIe. koI vAra vacanamAM kaDakAI hoya topaNa haiyAnA bhAva kaThora na hovA joIe. sAmA pratyenA dveSathI je bhASA bolAya che te niSphara bhASA che. dveSapUrvaka bolAyelAM vacano komaLa hovA chatAM te niSpharabhASAne TapI jAya evAM hoya che, tethI evI bhASAmAM sAdhu na bole. sAdhu AjJApanI bhASAmAM na bole. 'A lo, A mUko, A lAvo, A Apo' AvuM na bolAya. nAnAne 'ATaluM karI Apazo ?' ema kahevuM. 'ATaluM letAM Avajo' na kahevuM, 'ATaluM letAM Avazo ?" ema namratAthI pUchavuM. ane vaDIlane to 'mArI upara kRpA karIne ATaluM karI Apazo' ema vinaMtinA svare kahevuM. sAdhupaNAnA pratyeka AcAramAM vinaya nItarato dekhAya. AvI bhASA vApare to koI jhaghaDATaMTA ke phlezakaMkAsa thAya nahi, paramazAMtinuM dhAma hoya evuM lAge. jonArane paNa sAdhupaNA pratye bahumAna jAge. A badhuM yogyane kahevAya. ayogyanI to upekSA karye ja chUTako. yogyane vagara gune dasa vAra phaTakArazo topaNa te vadhu yogya banaze. sonAne garama karIe to vadhu nirmaLa bane ne ? barapha tapAvIe to ogaLIne pANI thaIne UDI jAya. tema ayogyane phaTakArIe to vadhu ayogya bane, ayogyanI upekSA karavAnuM amane AcAryabhagavaMte zIkhaveluM. eka vAra vihAramAM doSita gocarI vAparavI na paDe tethI keTalAka sAdhuo vihAra karIne AgaLa javA taiyAra thayelA. te vakhate AcAryabhagavaMta pachInA je pravartaka mahAtmA hatA temaNe sAdhuone pUchayuM ke 'tame sAhebane pUchyuM ?' pelA sAdhuoe kahyuM, 'hA, pUchyuM.' pravartaka mahAtmAe AcAryabhagavaMtane AvIne pUchyuM ke A sAdhuo ApanI rajA laIne nIkaLyA che ?' tyAre AcAryabhagavaMte nA pADI. AthI (163)
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ pelA pravartaka mahAtmAe te sAdhuo sAthe 'A rIte javuM yogya nathI' ema samajAvavA mATe aDadho kalAka sudhI carcA karI. chevaTe AcAryabhagavaMte e pravartaka mahAtmAne kahyuM ke - 'e to ajJAnI che, tArAmAM to samaja che ne ? je yogya hoya tene aTakAvAya, ayogyane kazuM kahevAno artha nathI." ApaNe ApaNI yogyatA puravAra karI ApIe to koI vaDIla ApaNI upekSA na kare. sUvAnuM kAma paNa asamAhita manathI na karavuM. mananI svasthatA ane bhagavAnanI AjJA jaLavAI rahe e rIte sUvuM. mokSamAM cittanuM avasthAna rahe tenuM nAma samAdhi. cittane mokSamAM rAkhavA mATe sauthI pahelAM bhagavAnanI AjJAmAM cittane rAkhavuM jarUrI che. jenuM citta bhaTakyA kare tenI nidrA yatanApUrvakanI na hoya. sa0 citta sthAyI rahe kharuM ? to zuM bhagavAne azakya vastuno upadeza Apyo che ? citta sthAyI rahI zake evuM che tethI ja bhagavAne mokSamAM, mokSanA upAyamAM cittane sthAyI rAkhavAnuM kahyuM che. cittanI sthiratA to anubhavasiddha che. khAtI vakhate, vAto karatI vakhate, dhaMdhAmAM citta sthira hoya che ne ? mAtra pUjA karatAM, pratikramaNa karatAM, sAmAyika karatAM citta sthira rahetuM nathI ; kharuM ne ? cittanI sthiratA navI nathI keLavavAnI, mAtra eno viSaya badalavAno che. jeo mokSamAM javA nIkaLyA hoya, mokSe javAno adhyavasAya jemano pAko hoya teo sUtI vakhate paNa mokSamAM citta rAkhIne sUe. tamAre cAra vAgyAnI Treina pakaDavI hoya to kevI rIte UMdho ? te rIte sAdhu kAyama UMdhe. jAgatA jevo sUto hoya te apramattapaNe nidrA lenAro kahevAya. sAdhubhagavaMta divase nidrA le athavA to rAtre cha kalAkathI vadhu nidrA le to te ayatanAvALI nidrA kahevAya. sava cha kalAkanI nidrAmAM to vAMdho nahi ne ? nidrA levI e paNa eka prakAranI sukhazIlatA che. tethI sAdhubhagavaMta nidrAne icche nahi. UMdhyA vagara cAle evuM hoya to sUvuM ja nathI. gajasukumAlamuninA mAthe pahelI ja rAtre mAthe saghaDI mukAi, temaNe UMgha lIdhI ja nahi ne ? temaNe rAjakuLamAM na sUvAno, jAgatA rahevAno abhyAsa pADyo na hato. abhyAsa vinA paNa apramattapaNe jIvI zakAya. divase kadAca sUvuM paDe to gurubhagavaMtane pUchIne sUvuM. A to guru nA pADe to kahe ke atyAre nahi UMdhuM to vyAkhyAnamAM, vAcanAmAM, pratikramaNamAM UMgha Avaze !' sa0 kharekhara vyAkhyAnAdimAM UMgha AvatI hoya to zuM karavuM ? UbhA thaI javAnuM. khamAsamaNAM devAnAM, pradakSiNA devAnI eTale UMgha UDI jAya. UMgha na Ave e mATe pahelAM UMghI thoDuM javAya ? phaLanI icchA moLI paDe to UMgha Ave. phaLanI icchA utkaTa bane to nidrA UDI jAya. tame loko mArca eMDiMgamAM zuM karo ? ujAgarA karo ne ? jarUra paDe to cha kalAkanI nidrA levAnI, jarUra na paDe to nahi sUvAnuM, divase atyaMta mAMdagI vagere kAraNa sivAya sUvuM nahi. bhagavAnanI AjJA pALIe to lokonA haiyA upara sAdhupaNAnI chAyA paDe, bahumAnabhAva jAge. A ja prakAranI pravRttimAM svAdhyAya, AhAra, vihAra, nihAra, nidrA vagere dareka kriyAo samAI jAya. A badhI ja pravRtti yatanApUrvakanI hoya to karmanirjarAnuM kAraNa bane. bAkI ayatanApUrvakanI sAdhucaryA paNa lisTa karmanA baMdha dvArA durgatinuM kAraNa bane che. saha durgatinuM kAraNa bane ?! - IMjekazana ApatAM na AvaDe to gAMTha thAya ne ? maraNa paNa thAya ne ? sArAmAM sAruM auSadha paNa yogya rIte letAM na AvaDe to tenAthI roga vakare ne ? dharma karIne mokSamAM janArA karatAM dharma karIne durgatimAM janArAnI saMkhyA ochI nathI. tethI ja zAstrakAro vAraMvAra upadeza Ape che. A badhuM sAMbhaLIne ApaNA jevA hota to zuM kaheta ? 'ApaNAthI to A badhuM zakya nahi bane' ema kahIne gharabhegA thaI jAta ne ? A ziSya sAro che. tene cAritra pALIne mokSe javuM che tethI prazna pUche che ke jo ayatanApUrvaka cAlavA-UThavA-besavAthI pApakarma baMdhAya che to kaI rIte cAlavA vagerenI pravRtti karavI ? tenA nirAkaraNamAM AcAryabhagavaMta jaNAve che ke jayaNApUrvaka cAlavA vagerenI kriyA kare to pApakarma baMdhAtuM nathI... kahaM care kahaM ciDhe kahamAse kahaM sae / kahaM bhuMjato bhAsaMto pAvaM kammaM na baMdhar3a ? / / 7 / /
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayaM care jayaM ciTTe jayamAse jayaM sae / jayaM bhuMjaMto bhAsaMto pAvaM kammaM na baMdhar3a ||8|| kaI rIte cAle, kaI rIte Ubho rahe, kaI rIte bese, kaI rIte sUI jAya, kaI rIte AhAra kare ane kaI rIte bole to pApa-karma na baMdhAya ? AcAryabhagavaMta kahe che ke jayaNApUrvaka cAle, jayaNApUrvaka ubho rahe, jayaNApUrvaka bese, jayaNApUrvaka sUe, jayaNApUrvaka AhAra kare ane jayaNApUrvaka bole to pApakarma na baMdhAya. jayaNApUrvaka cAlavuM eTale sUtra-zAstramAM je upadeza Apyo hoya arthAt je kriyAo karavAnuM vidhAna zAstramAM karyuM hoya te kriyA mATe ja javuM ane jatI vakhate IryAsamitinuM pAlana karavApUrvaka javuM. je kriyA zAstravihita nathI tevI kriyA mATe iryAsamitinuM pAlana karavApUrvaka cAlavAmAM Ave topaNa yatanA sacavAtI nathI. ayatanAnuM phaLa jaNAvatAM A vAta jaNAvelI, chatAM yatanAnA pAlana vakhate A vAta pharI yAda karAvI che, kAraNa ke zAstravihita kriyAo karavI, enA para bhAra Apavo che. jJAna, darzana ke cAritranI ArAdhanA mATe javuM te sUtropadeza. te sivAyanA kArya mATe sAdhu na jAya. sa0 koIne samAdhi ApavA javAya ? javAya, paNa kyAre ? dardI bhAnamAM hoya - zuddhimAM hoya tyAre. AkhI jiMdagI jeNe samAdhimAM kADhI hoya tene maratAM samAdhi ApavI na paDe. eka vAra du:kha veThavAno adhyavasAya keLavI laIe to samAdhi ApoApa maLaze. davA lIdhA vinA samAdhi rahetI hoya to davA paNa levI nathI. davA cAritranI puSTi mATe nathI tema ja zarIranI puSTi mATe paNa nathI. asahiSNutAnA kAraNe davA levAno vakhata Ave che. AhAra jema saMyamanI puSTi mATe che tema davA saMyamanI puSTi mATe nathI. saMyamanI puSTi to roga sahana karavAthI thAya che. roga thayA pachI sauthI pahelAM AhAramAM pheraphAra karavo. hita-mita-pathya AhAra levA chatAM pharaka na paDe ane roga asahya bane to apavAdapade davA levI. apavAda saMyamane TakAvavA mATe che, saMyamanI puSTi mATe nahi : eTaluM yAda rAkhavuM. e ja rIte yatanApUrvaka UbhA rahevuM ke besavuM eTale hAthapaga vagere aMgopAMga saMkocIne upayogapUrvaka besavuM. yatanApUrvakanI nidrA eTale pratikramaNa karyA bAda svAdhyAya karIne pachI upayogapUrvaka sUvuM. yatanApUrvakanuM bhojana eTale cha kAraNa upasthita thAya tyAre ja vAparavuM, praNIta AhAra na levo, pramANopeta eTale ke puruSoe batrIsa koLiyA jeTalo ane strIoe aThyAvIsa koLiyAthI vadhu AhAra na levo. tema ja saMyojanA karyA vinA AhAra levo. dareka vastu ekalI vAparavI te siMhabhojana athavA badhI vastuno bhego piMDa karavo ke jethI saMyojanA karavAno vakhata ja na Ave. e ja rIte yatanApUrvakanI bhASA eTale avasare bolavuM, sAdhunI bhASAmAM bolavuM ane mRdutAthI bolavuM. kALajhAma eTale ayogya kALe na bolavuM. sAdhubhASAthI eTale ayogya rIte na bolavuM ane mRdu bolavuM eTale ayogya zabdano prayoga na karavo. bhagavAne ATalo sarasa mArga batAvyo che to ApaNe mUrakha chIe ke icchA mujaba jIvIne saMsAramAM bhaTakIe ? thoDo moha ocho karI nAMkhIe ane bhagavAnanI vAta kAne dharIe to ApaNuM kAma thaI jAya, vahelI take mokSe pahoMcI jaIe. roganuM nidAna thayuM hoya, DokaTara sArA maLI gayA hoya, akasIra davA ApI hoya ane tenuM sevana samayasara vidhi mujaba karIe to roga jatAM keTalI vAra lAge ? eka vAra zarUAta karI laIe pachI na calAya to vicAra karavAno. utsargamArge cAlI na zakAya tyAre apavAdano vicAra karavAno, zarUAta apavAdathI na karAya. samajavA beThA hoIe to uttama mArga ja samajI levo joIe. gharamAM javuM hoya to pAipa uparathI caDhIne bArImAMthI paNa javAya, paraMtu koI rasto pUche to dAdara ja batAvAya ne ? pAipa upara caDhIne javuM e mArga na kahevAya ne ? hajI to zarUAta hoya temAM apavAdanI vAta kare - e cAle ? pahADa caDhavAnI zarUAta kare e pahele ja pagathiye besI jAya to pahADa caDe kaI rIte ? pAMca meru jevAM pAMca mahAvratanA bhArane vahana karavo hoya to sattva ane dhairya keLavavuM joIe ne ? A rIte yatanApUrvaka cAlavA, UThavA, besavA vagerenI kriyA karanAra sAdhu vihita anuSThAna karavAmAM tatpara hovAthI Azrava vagarano hoya che ane A rIte nirAzrayI banelA sAdhubhagavaMta akuzalAnubaMdhI evAM jJAnAvaraNIyAdi karmone bAMdhatA nathI. have A yatanAno pariNAma kaI rIte Ave che te jaNAvavA dvArA nirAzrayapaNAno hetu batAve che : (167)
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ savvabhUyappabhUassa, sammaM bhUyAI pAsao / pihiAsavassa daMtassa, pAvaM kammaM na baMdhai / / 9 / / badhA AtmAone potAnA samAna gaNanAra sAdhu pRthyAdi jIvone samyam rIte arthAt vItarAgaparamAtmAe jevA jaNAvyA che tevA mAnato hovAthI indriya ane mananuM damana karavA dvArA prANAtipAtAdi pAMca Azravano nirodha karanAro bane che tethI tene kliSTa karmano baMdha thato nathI. 'badhA jIvo mArA jevA che, mane jema du:kha nathI gamatuM tema koIne du:kha nathI gamatuM. tethI mane pIDA thAya to bhale, mAre bIjAne pIDA nathI ApavI.'... AvI vicAraNA jenI hoya te pRthyAdine viSe ayatanApUrvaka vartI ja na zake. badhA jIvone jIva tarIke joto evo te sAdhu manathI vacanathI ke kAyAthI koIne pIDA karato na hovAthI tenAM AzrayasthAno DhaMkAyelAM hoya che. AzravathI rahita banyA pachI indriyo ane mananuM damana karatAM na AvaDe to Azravo pAchA AvyA vinA na rahe tethI sAdhunuM dAMta' vizeSaNa ApyuM. A rIte yatanAnuM pAlana karavA mATe sarva jIvone arthAt ekendriyathI mAMDIne badhA ja saMjJI paMcendriya jIvone potAnA AtmA samAna gaNavAnI ane indriyonuM damana karavAnI jarUra che. A pramANe pApakarmanA abaMdhanI vAta sAMbhaLIne ziSyane ema thAya ke - 'A mArga ja sAro che. badhA jIvone viSe yatanA-dayAbhAva rAkhavAmAM ja prayatnazIla banavuM, tethI have jJAnAbhyAsa vaDe saryuM. bhaNavAnI kaDAkUTa nahi, cAritra pALIne tarI jaIzuM...' Avo mativibhrama aparikarmitamativALAne thaI jAya to te vibhramane dUra karavA jaNAve che : paDhamaM nANaM tao dayA, evaM ciTThai savvasaMjae / annANI kiM kAhI, kiMvA nAhIi cheapAvagaM // 10 // svarUpanuM jJAna meLavavuM paDe, jIvonA saMrakSaNanA upAyanuM jJAna meLavavuM paDe tema ja jIvanA saMrakSaNanuM phaLa zuM che tenuM paNa jJAna meLavavuM jarUrI che. A rIte jIvanA viSayanuM jJAna meLave tene saMyama ja ekAMte upAdeya che evuM lAgyA vinA na rahe ane tethI saMyamanA pAlanamAM te bhAvapUrvaka pravartI zake che. AnA uparathI nakkI che ke jIvonuM jJAna meLavyA vinA ane e jJAna dvArA saMyamamAM ja mAtra upAdeyabuddhi pragaTyA vinA je cAritranuM pAlana thAya te dravyathI thAya che. evA cAritranuM pAlana karanAro saMyata kahevAto nathI. jene jIvonA svarUpanuM jJAna nathI, jIvanA saMrakSaNanA upAyanuM jJAna nathI ane e saMrakSaNanA phaLanuM jJAna nathI tevo ajJAnI cAritra levA chatAM Azravano nirodha, saMvarabhAvanI prApti ke karmanI nirjarA AvI koI ja pravRtti ke nivRtti karI zakato nathI. ajJAnIne ahIM aMdhatulya gaNyo che. jema AMdhaLA mANasa pAse pravRtti ke nivRttinA kAraNabhUta AMkho na hovAthI te koI paNa viSayamAM pravRtti ke nivRtti karI zakato nathI ane je kAMI pravRttinivRtti kare te phaLadAyI banatI nathI te ja rIte ajJAnInI cAritranI kriyA phaLadAyI banatI nathI, niSphaLa jAya che. kAraNa ke AMkha vinA jema sArAnarasAnuM jJAna nathI thatuM tema jJAna vinA hitAhitano, heyopAdeyano viveka karI zakAto nathI. AthI ja zAstramAM kahyuM che ke - jyAM sudhI jJAna na maLe tyAM sudhI gItArthanI nizrAmAM ja vihAra karavo. AMdhaLo mANasa jema dekhatAnI sahAya laIne cAle to ja anarthathI bacI zake tema ajJAnI jJAnInI nizrAmAM rahe to ja anarthathI bace. tethI cAritranI jema jJAna paNa pradhAnapaNe upAdeya che mATe jJAnAbhyAsa paNa karavo ja joIe. A rIte kalyANakAritAnuM ke pApakAritAnuM jJAna upAdeya che e jaNAvyA bAda have e jJAnaprAptinuM sAdhana gurubhagavaMta pAse dharmanuM zravaNa karavuM te ja che e jaNAve che : soccA jANai kallANaM, soccA jANai pAvagaM / ubhayapi jANai soccA jaM seyaM taM samAyare / / 11 / / hetu svarUpa ane anubaMdhathI jIvAdinuM svarUpa sAMbhaLIne kalyANakArI evA saMyamanuM jJAna thAya che ane pApakArI asaMyamanuM paNa jJAna thAya che. Ama saMyama (169) prathama jJAna pachI dayA-cAritra : A pramANe sarva prakAre saMyata rahe che. arthAt saMyatanuM saMyama dareka sthAne jJAnapUrvakanI kriyA vaDe ja Take che. je ajJAnI hoya te zuM karI zakavAno ? kalyANa ke akalyANane - hitAhitane kaI rIte jANI zakavAno ? jIvone viSe yatanAno pariNAma pedA karavA mATe sauthI pahelAM jIvanA (68) =
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane asaMyama : baMnenuM jJAna zAstranA zravaNathI ja thAya che, e sivAya baMnenA jJAnano koI upAya ja nathI : A pramANe jANIne je avasarocita zreyaskara hoya tenuM samAcaraNa karavuM joIe... A upadezano sAra che. kalya eTale mokSa ane tenuM aNana-prAmi jenAthI thAya tenuM nAma kalyANa : AvA prakAranI vyutpattine laIne kalyANa kaho ke dayA kaho ke saMyama kaho... badhuM eka ja che. A saMsAramAM saMyama sivAya bIjuM kAMI kalyANarUpa nathI, ane A saMsAramAM aviratijevuM bIjuM eka pApa nathI. AthI ja saMyamane kalyANasvarUpa kahyuM ane asaMyamane pAparUpa kahyuM. A saMyama ke asaMyamanA vAstavika svarUpanA jJAnanuM sAdhana ekamAtra jinavANIzravaNa che. A zravaNamAtrathI paNa nistAra thato nathI. jIvAdinA svarUpane jema jema jANatA jaIe tema tema heya ane upAdeyamAM pravRtti-nivRtti karavA mAMDIe to kAma thAya. sava jJAna to maLI jAya paNa mohanIyano kSayopazama na hoya to ? roganuM jJAna thayA pachI davA levAnuM mana thAya ne ? enA mATe kevo puraSArtha karo ? DokTara kahe to AI.sI.yu.mAM paNa dAkhala thAo ne ? dasa sthAne naLIo lagADe topaNa lagADavA do ne ? evo puruSArtha ahIM karyo kharo ? rastAmAM gADI aTakI paDI hoya to gADImAMthI UtarIne dhakkA mArIne paNa gADI cAlu karo ne ? evo puruSArtha ahIM karyo ? hospiTalamAM gayA pachI sAjA na thAo tyAM sudhI ghare na jAo ne ? tema dIkSAnA pariNAma na jAge tyAM sudhI ahIMthI khasavuM. nathI. sAdhupaNAjevuM suMdara tatva bIjuM eke nathI. A zrI dazavaikAlikasUtranI vAto sAMbhaLIne, samajIne sAdhupaNAnA mArga pratye AdarabhAva jAge, je A mArgane ArAdhe che tenA pratye bahumAna jAge to ApaNo vistAra cokkasa che. cAritranI upAdeyatA samajAve e ja pAyAnuM tattvajJAna che. roga naDe che - ema jANIne tenA para tUTI paDo ne ? tema karma naDe che - e samajAyA pachI karma para tUTI paDavuM che. A to kahe ke 'game che badhuM, paNa karma naDe che mATe mana nathI thatuM.' ApaNe kahevuM paDe ke rogane asAdhya jANyA pachI paNa TALavAno prayatna cAlu hoya ne ? chevaTe rAhata mATe paNa davA lo ne ? 70) = sava ahIM bahu kaparuM lAge che. kaparuM nathI, uparathI saheluM che. tyAM to saphaLatA maLe ke na ya maLe. jyAre ahIM to karma haLavAM banyA vinA nahi rahe. game tevA nikAcitakarmanA paNa anubaMdha to DhIlA paDe ja. meM ghaNAne kahyuM che ke 40 TakA paNa mana hoya to bAkInA 60 TakA huM pUrA karI ApIza. zarata mAtra eTalI ke mane pUchyA vinA AsanethI UbhA na thavuM. DokaTara paNa kahe ne ke mane pUchayA vinA paDakhuM paNa na pheravo to davA karuM ! eka vAra nakkI karo ke - saMsAramAM rakhaDavuM nathI - to saMyamanI sAdhanA sahelI che. jJAna ane saMyama sabhAnapaNe mokSasAdhaka hovA chatAM paNa bemAM jJAna pradhAna che. kAraNa ke saMyamanuM pAlana jIvAjIvanA jJAnamUlaka che te jaNAve che : jo jIvevi na yANer3a, ajIvevi na yANei / jIvAjIve ayANato, kahaM so nAhIi saMjamaM ? / / 12 / / jo jIvevi viyANer3a, ajIvevi viyANer3a / jIvAjIve viyANaMto, so hu nAhIi saMjamaM / / 13 / / je pRthvIkAyAdi aneka prakAranA jIvone jANato nathI tema ja saMyamamAM bAdhA karanAra madirApAna, suvarNAdine jANato nathI te jIvAjIvanA viSayamAM pravRttinivRtti svarUpa saMyamane kaI rIte jANI zake ? je jJAnanA viSaya che te ja cAritranA viSaya che. zAstramAM kahyuM che ke - je jIvAdi padArtho jJAnanA viSaya bane che te ja zraddhA-rucinA viSaya banavA dvArA cAritranA viSaya bane che. tethI ja spaSTa che ke - je pRthyAdi jIvone jANe che ane saMyamamAM upakAraka tathA bAdhAkAraka ajIvone paNa jANe che te ja nizca karIne saMyamane jANe che. A rIte upadezano adhikAra pUro thayo. have A adhyayanano aMtima phalAdhikAra bAra gAthAothI jaNAve che : jayA jIvamajIve a, do'vi ee viyANai / tayA gaI bahuvihaM, savvajIvANa jANai / / 14 / / (171)
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayA gaI bahuvihaM, savvajIvANa jANai / tayA puNNaM ca pAvaM ca, baMdhaM mukkhaM ca jANai / / 15 / / jayA puNNaM ca pAvaM ca, baMdhaM mukkhaM ca jANai / tayA niviMdae bhoe, je divve je a mANuse / / 16 / / jayA niviMdae bhoe, je divve je a mANuse / tayA cayai saMjogaM, sabhiMtarabAhiraM / / 17 / / jayA cayai saMjogaM, sabbhitarabAhiraM / tayA muMDe bhavittA NaM, pavvaie aNagAriyaM / / 18 / / jayA muMDe bhavittA NaM, pavvaie aNagAriyaM / tayA saMvaramukkiTTha, dhammaM phAse aNuttaraM / / 19 / / jayA saMvaramukkiTTha, dhammaM phAse aNuttaraM / tayA dhuNai kammarayaM, abohikalusaMkaDaM / / 20 / / jayA dhuNai kammarayaM, abohikalusaMkaDaM / tayA savvattagaM nANaM, saNaM cAbhigacchai / / 21 / / jayA savvattagaM nANaM, saNaM cAbhigacchar3a / tayA logamalogaM ca, jiNo jANai kevalI / / 22 / / jayA logamalogaM ca, jiNo jANai kevalI / tayA joge nilaMbhittA, selesiM paDivajar3a // 23 // jayA joge nilaMbhittA, selesiM paDivajar3a / tayA kammaM khavittA NaM, siddhiM gacchai nIrao / / 24 / / jayA kammaM khavittA NaM, siddhiM gacchar3a nIrao / tayA logamatthayattho, siddho havai sAsao // 25 / / jIva ane ajIvanA svarUpanuM jJAna saMyamanI prAti dvArA mokSanuM kAraNa je rIte bane che te uttarottara phaLanI prAptino krama A gAthAothI jaNAvyo che. temAM sauthI pahelAM jaNAve che ke jyAre jIva ane ajIvane yathArtha rIte jANe che tyAre sarva jIvonI aneka prakAranI narakAdi gatine jANe che. kAraNa ke jIvonuM astitva cAra gatimAMthI koIne koI gatimAM hoya che. narakAdigatinuM vAstavika jJAna jIva ane ajIvanA yathAvasthita jJAna vinA zakya nathI. jyAre jIvonI aneka prakAranI gatinuM jJAna thAya che tyAre te te gatinA kAraNabhUta puNya ane pApane paNa jANe che tema ja paryApAparUpa karmanA yogasvarUpa baMdhane tathA karmanA viyogasvarUpa mokSane paNa jANe che. A saMsAramAM cAre gatimAM javAnuM zubhAzubha karmanA yoge ja bane che. puNyakarmanA kAraNe deva ke manuSyagati maLe ane pApakarmanA kAraNe naraka ke tiryaMcagati maLe. ahIM zAstrakAroe puNyane paNa gatinA kAraNa tarIke varNavyuM che. game tevuM UMcAmAM UMcuM puNya paNa A saMsAramAM ja bhogavAya che. puNya sukhanuM kAraNa che ke gatinuM kAraNa ? puNyane sukhanuM kAraNa mAnanAro puNyano vAstavika jJAtA nathI. puNyane gatinuM kAraNa mAne te puNyano jJAtA che. te ja rIte baMdhanI vyAkhyA karatAM ahIM jaNAvyuM che ke jIva ane karmanA yogasvarUpa je du:kha che tenuM nAma baMdha. karmano baMdhamAtra duHkhasvarUpa che, pachI te pApabaMdha hoya ke puNyabaMdha ! zubhakarmanA baMdhane zAstrakAroe sukhasvarUpa ke sukhanuM kAraNa mAnyo nathI. puNya ke pApakarmanA viyogasvarUpa je mokSa che te ja sukha che. A ja vastu mahApuruSoe gujarAtIbhASAmAM zrISabhadevasvAmInA stavanamAM jaNAvI che ke : 'karmajanita sukha te du:kharUpa sukha te AtamajhAMkha...' - have jaNAve che ke jyAre puNya pApa ane baMdhamokSane yathArtharUpe jANe tyAre te AtmA devatAsaMbaMdhI ane manuSyasaMbaMdhI bhogonA viSayanuM ajJAna dUra thavAthI te bhogo samyaka rIte vicAre che arthAdu bhogone asArarUpe-du:kharUpe jANe che. Ane ja zAstrIya paribhASAmAM nirveda kahevAya che. bhoganI asAratAnuM ke du:kharUpatAnuM jJAna thAya tene bhogo pratye Asakti thAya ke nirveda jAge ? jIvaajIva, gati-Agati, puNya-pApa, baMdha- mokSanuM jJAna meLavavAnI vAta hatI tyAM sudhI tamAro samAveza thato hato. have AgaLanAM phaLonI vAta tamArA mATenI nathI, sAdhubhagavaMtanA kAmanI che. tamArI pAse mAtra navatatvanI jANakArI ja maLe ne ? navatatvano jANakAra kevo hoya ? saMsArano rasiyo ke saMsAra pratyenA nirvedavALo ? jene navatatvanuM jJAna thAya tene saMsArano nirveda avaya thAya (173)
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ ne ke emAM vikalpa che ! ekanA eka bhogo vAraMvAra bhogavavAnA Ave to kaMTALo na Ave ? puNya zuM navuM bAMdhavAnuM che ? anAdi evA A saMsAramAM puNya to ghaNI vAra bAMdhyuM che. navamA traiveyakamAM anaMtIvAra jaIne AvyA chIe, have AnAthI vadhAre kayuM puNya joIe che ? anuttaranAM sukho to Ame ya bhogavaTAmAM AvatAM nathI. A duniyAmAM eka paNa cIja evI nathI ke je ApaNe bhogavI na hoya ane eka paNa cIja evI nathI AvavAnI ke je bhogavaTAmAM AvI na hoya... A vAstavikatAno vicAra karIe to bhogo pratyenI kRtUhalavRtti zAMta thaI jAya ne ? ahIM devatAI ke mAnuSI bhogonuM grahaNa karyuM che. kAraNa ke bAkInA bhogo to bhoga gaNAtA ja nathI. tiryaMcagatimAM game teTalAM bhogasukho maLe topaNa game evuM che ? cakravartIno ghoDo ke hAthI thavAnuM game ? nahi ne ? tethI nakkI che ne ke A saMsAramAM eke sukha bhogavavAnuM bAkI nathI ! jIva-ajIvane jANavAnuM phaLa A ja che ke puddagala pratye paNa rAga na karavo ane cetana pratye paNa rAga na karavo. e rIte dareka prakAranA kAmabhogothI virAma pAmavuM. jyAre devatAI ke manuSyonA bhogonI asAratA jANI tenAthI nirveda pAme che tyAre atyaMtarasahita bAhya saMyogono tyAga kare che. krodhAdi kaSAyano saMyoga e atyaMtaraparigraha che ane hiraNya, suvarNAdi bAhyaparigraha che. jeo bhogone sArabhUta mAnIne tenI icchA kare che tene kaSAya karavAnI jarUra paDe ke dhanadhAnyAdinI jarUra paDe. jene bhogo duHkharUpa lAge te atyaMtara ke bAhya parigrahano tyAga karyA vinA na rahe. jeo parigrahano-saMyogono tyAga karavA taiyAra nathI thatA teo navatattvanA dravyathI ja jJAtA che, bhAvathI nahi. AjanA paMDitonI A ja dazA che. jenuM jJAna pariNata hoya tenI pAse bhaNavAthI jJAna pariNAma pAme. gRhastha pAse bhaNeluM pariNAma na pAme, sAdhubhagavaMta pote Acare che pachI bole che mATe temanuM vacana pariNAma pAme che. paMDito jJAna upara jevo bhAra Ape tevo bhAra cAritra para na ApI zake. jyAre cAritradhara; jJAnanI sArthakatA cAritranA kAraNe che, je viratimAM pariNAma na pAme te jJAna jJAna nathI... ityAdi bhArapUrvaka samajAvI zake che. tethI gRhastha pAse bhaNavuM tenA karatAM mahine ke varase be divasa sAdhu pAse bhaNavuM sAruM, jethI bhaNeluM pariName. zikhAu DokTarane roja batAve ==74) tenA karatAM niSNAta DokTaranI epoinTamenTa game tema karIne meLavI roganuM nidAna karI mULamAMthI roga kADhavo sAro ne ? jyAre atyaMtara-mithyAtvAdi ane bAhya dhanadhAnyAdi saMyogono tyAga kare che tyAre dravyathI ane bhAvathI muMDa thaine, jenA kAraNe mokSa tarapha jaladIthI javAya evA aNagArapaNAne arzad pravrajyAne svIkAre che. agAra eTale ghara. jenuM dravyathI potAnA makAna svarUpa ghara nathI ane bhAvathI viSayakaSAyasvarUpa ghara nathI tevA sAdhune aNagAra kahevAya che. A aNagAritAne pAmavA mATe dravyathI vALano loca karavo paDe ane bhAvathI kaSAyano loca karavo paDe. jyAre A rIte muMDa thaIne aNagArapaNAne svIkAre che tyAre utkRSTasaMvara svarUpa anuttara evA cAritradharmane sparze che. sarvathA prANAtipAtAdithI virAma pAmavA svarUpa cAritradharma e utkRSTa saMvara che, jemAM zubha ke azubha eke prakArano Azrava iSTa nathI. AvA cAritradharmanuM sArI rIte Asevana karavuM - e ja tenuM sparzana che. jyAre A utkRSTasaMvararUpa anuttaradharmane sparze che tyAre abodhinI kaluSatAthI upArjelI arthAr mithyAtvanA yoge bhegI karelI kama~rajane dUra kare che. mithyAtvanA kAraNe je karmonuM upArjana karIe chIe te karmo AtmAne raMge che mATe tene raja kahevAya che. A karmarajane dUra karavAnuM sAdhana anuttara - sauthI caDhiyAto evo cAritradharma che. mithyAtvamohanIya ane cAritramohanIya karmabaMdhanAM kAraNa che jyAre samyagdarzanapUrvakanuM cAritra karmanirjarAnuM sAdhana che. yathAkhyAtacAritranA yoge jyAre ghAtikarmorUpI rajane dUra kare che tyAre sarva padArthone jaNAvanAruM arthAt sakala jJeya padArthane viSaya banAvanAruM jJAna-kevaLajJAna ane sakaladazyapadArthone viSaya banAvanAruM kevaladarzana pAme che. jyAre sakala padArthonA viSayavALuM kevalajJAnadarzana pAme che tyAre te kevaLIbhagavaMta cauda rAjalokasvarUpa lokane ane anaMtA evA alokane jANe che. jyAre A rIte lokAlokane kevaLajJAna vaDe jANe, kevaladarzana vaDe jue che tyAre ucita samaye manavacanakAyAnA yogono nirodha karIne bhavopagrAhIkarmonA aMzano kSaya karavA mATe zailezI avasthAne pAme che. jyAre yogono nirodha karIne zailezI avasthAne pAme che tyAre bAkI rahelAM bhavopagrAhIaghAtI karmone paNa khapAvIne sakala karmarUpI rajathI sarvathA rahita evI lokanA agrabhAgarUpa siddhigatine pAme che. jyAre sakalakarmano kSaya karI nIraja-rajarahita (175)
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ banI siddhigatirUpa kSetrane pAme che tyAre te traNe lokanA mastakarUpI UrdhvabhAgamAM rahela zAzvata evA siddha thAya che. karmarUpI bIjano abhAva thavAthI pharI saMsAramAM utpanna thavAno svabhAva na rahevAthI te AtmA zAzvata eTale ke sadA kALa mATe siddha thAya che. A rIte chaThTho phalAdhikAra paNa pUrNa thayo. A cAritradharma ane enuM phaLa ATaluM uttama che to te cAritra levuM kaI rIte ane pALavuM kaI rIte ke jethI te sArI rIte vahelI take phalasAdhaka bane te have jaNAve che. A cAritradharma ane tenA lAdhikArane sAMbhaLIne koIne evI zaMkA thAya ke sAdhupaNuM ATaluM sarasa che to badhAM sAdhusAdhvI mokSe kema nathI jatAM ? jo badhAno mokSa na thato hoya to cokkasa mAnavuM rahyuM ke A dharmanuM pAlana ane tenuM phaLa durlabha che tethI A dharmanuM phaLa kone durlabha che ane kone sulabha che - te have jaNAve che. zAstrakAroe koInA cAritranI TIkA nathI karI. paraMtu kayuM cAritra TIkApAtra bane che ane kayuM cAritra prazaMsApAtra bane che e to jaNAvavuM joIe ne ? A uttama phaLa badhAne kema nathI maLatuM, temAM temanI kyAM bhUla thAya che ane e phaLane prApta karavA mATe kayA doSo TALavA joIe ane kayA guNo meLavavA joIe te jaNAvavA mATe AgaLanI gAthAo che : suhasAyagassa samaNassa sAyAulagassa nigAmasAissa / uccholaNApahoassa, dulahA sugaI tArisagassa ||26|| tavoguNapahANassa, ujjumai khaMtisaMjamarayassa / parIsahe jiNaMtassa, sulahA sugaI tArisagassa ||27|| pacchA vi te payAyA, khippaM gacchaMti amarabhavaNAI / jesiM pio tavo saMjamo a khaMtI a baMbhaceraM ca ||28|| je dravyathI pravrujita thayelo evo sAdhu sukhAsvAdaka che, zAtAmAM ja AkuLa che, nikAmazAyI che ane uccholanApradhAvI che tevA bhagavAnanI AjJAnA lopaka evA sAdhune siddhigatisvarUpa mokSa che aMtamAM jenA evI sugati durlabha che. je sAdhu taparUpa guNane pradhAna gaNIne Acare che, je Rjumati che arthAt jenI (176) mati mArgAnusArI che, je kSamApradhAna evA saMyamadharmanuM Asevana karavAnA svabhAvavALo che ane je kSudhAdi pariSahono parAbhava karavAmAM tatpara che tevA bhagavAnanI AjJAne pALanArA sAdhune siddhigati svarUpa sugati sulabha che. sukhAsvAdaka tene kahevAya ke je maLelAM sukhone atyaMta AsaktithI bhogave jarUriyAta hoya tethI levuM tene vAparyuM kahevAya, bhAve-phAve evuM levuM tene svAda kahevAya ane AsaktithI mANavuM tene AsvAda kahevAya. sAdhupaNAmAM prApta thanArAM AhAravastrapAtravasati vagerenAM sukhone je abhiSyaMgathI-atirAgathI bhogave che tene cAritranuM phaLa nathI maLatuM. puNyathI maLelAM sukhone svAdathI mANe tene sAdhupaNuM paNa durlabha che ane sAdhupaNAnuM phaLa paNa durlabha che. eka bAju sAdhune sukhAsvAdaka kahevA ane bIjI bAju zramaNa kahevA : e bemAM paraspara virodha Ave, tethI TIkAmAM 'zramaNa'no artha 'dravyasAdhu' karyo che. je sAdhune jJAnano rasa hoya teno sukhano rasa sukAyA vinA na rahe. samyagdarzana pAmyA pachI paNa sukhano rasa na sukAya tyAM sudhI cAritrapAlana duSkara che. zraddhA ane cAritra vaccenuM koI mAdhyama hoya to te jJAnano rasa che. A jJAnanA rasane sUkavI nAMkhe evo sukhano rasa che. tamAre tyAM paNa A ja hAlata che ne ? arthakAmano rasa jAge to jJAnano rasa sukAI jAya ne ? bhaNatAM bhaNatAM pArTaTAima joba karanArA joIe eTalA che, paNa joba karatI vakhate pArTaTAima bhaNanArA maLe ? sukhano rasa bhayaMkara che, tethI tene vahelI take sukavavo che. sukhanA rasiyA bhagavAnanI AjJAno lopa karyA vinA rahetA nathI. tyAra bAda jaNAve che ke - zAtAmAM AkuLa tene kahevAya ke jenuM citta bhaviSyamAM zAtA maLe evI vicAraNA, AyojanathI vyAkSisa hoya. maLelA sukhane bhogavI temAM tRpta thaI tene bAjue mUke tevAne haju nabhAvAya, paraMtu bhaviSyamAM zAtA bhogavavA maLe evI AzAthI jenuM citta AkuLavyAkuLa banyuM hoya te sAdhupaNuM kaI rIte pALI zake ? bhagavAne kahyuM che ke sukhano paDachAyo paNa nathI levo; sukha maLatuM hoya, zAtA maLatI hoya topaNa bhogavavI nathI enA badale zAtAnI prAptimAM ja jenuM citta coMTyuM hoya tenI zI dazA thAya ? sAdhubhagavaMtane sukhano paDachAyo levAnI nA pADI, tame sukhanA DhagalAmAM beso to cAle ne ? Aje sagA dIkarAne bhogasukhathI dUra rAkhanArA, niyaMtraNamAM rAkhanArA; potAnA AtmAne bhogasukhathI dUra rAkhavA mATe koI prayatna na kare - (177)
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ e cAle ? A to gharamAM cAra mANasa mAna Ape toya rAjI thaI jAya ane amane AvIne kahe ke gharamAM ApaNuM mAna kharuM ! ApaNe ene kahevuM paDe ke - bhAI ! A tAruM mAna che ke tArA paisAnuM mAna che - eTalo to vicAra kara ? je zAtA bhogavavAmAM Asakta hoya tene UMgha Ave ane UMghe eTale sUtrArthanI veLAnuM atikramaNa thAya, AthI nikAmazAyIno artha karyo che : sutrArthanA svAdhyAyanI veLAnuM paNa atikramaNa karIne UMghanAro. je svAdhyAyanI veLAnuM ullaMghana karIne UMdhe tene cAritranuM phaLa na maLe. ane je UMgha uDAvavA vagerenA bahAne tathA zuddhinA bahAne vAraMvAra ayatanApUrvaka pANIthI paga vagerene dhovAnuM kAma karyA kare tene paNa cAritranuM phaLa na maLe. AmAM anekAMta nathI lagADavAno. bhagavAnanI AjJA pALe tene ja cAritranuM phaLa maLe, bhagavAnanI AjJAno lopa kare tene cAritranuM phaLa na ja maLe. AjJApAlana ekAMte upAdeya che ane AjJAnuM ullaMghana ekAMte heya che. AmAM anekAnta nathI. chatAM tamAre anekAMta lagADavo hoya to lagADaje, paNa tenA yoge saMsAramAM rakhaDavA javuM na paDe - tenuM dhyAna rAkhajo. asahiSNutA, apavAda, anekAMta, vyavahAramArga A badhAnA nAme jeTalI anukULatA bhogavavI hoya teTalI bhogavo, paNa emAM nukasAna tamane che. amAre to phakta mArga batAvavAnuM kAma karavAnuM. mArga calAvavAnuM kAma amAruM nathI. ame mArgadarzana ApIzuM paNa koInuM kAMDuM nahi pakaDIe. mArge cAlavAnuM kAma tamAre jAte ja karavuM paDaze. rIte anusaranArI prajJA jenI hoya tene sugati sulabha che, tapa karanAro sAdhu saMyamanA AcAro na pALe athavA kSamAne gumAve to tenA mATe sugati durlabha ja che. AthI 'kSamApradhAnasaMyamanA AsevI' AvuM vizeSaNa jaNAvyuM. tapasvI kSamA na gumAve ane saMyamanA pAlanamAMthI bAkAta na thAya to ja tenA mATe sugati sulabha che. e ja rIte tapanuM du:kha veThe tene bIjA pariSahone TALavAno paravAno maLI nathI jato : e jaNAvavA mATe pariSahono abhibhava karanAra : AvuM vizeSaNa ApyuM. je mokSe javA nIkaLyo hoya te dareka jAtanAM du:khone vadhAvavA taiyAra hoya. samajaNapUrvaka jeTalAM du:kho vadhAre bhogavI levAya teTaluM mokSe jaladI javAya. A rIte zrI jinezvarabhagavaMtanI AjJA mujaba je varte tene ja sugati-mokSa sulabha che. pUchAva... ityAdi gAthA upara cUrNikAra tathA TIkAkArazrI haribhadrasUri mahArAje koI vivaraNa karyuM nathI. jeo pAchaLathI arthAt vRddhAvasthAmAM pravrajita thayA hoya athavA to cAritra virAdhIne pAchaLathI jeoe prAyazcitta aMgIkAra karyuM hoya tevA niraticAra cAritranuM pAlana AjJA mujaba karI na zake chatAM paNa jeone tapa, saMyama, kSamAdharma ane brahmacarya : A yatidharmo priya hoya teo zIdhrapaNe devalokane pAme che. aMte adhyayanArthano upasaMhAra karatAM jaNAve che ke : icceaM chajjIvaNi, sammaTTiI sayA jae / dullahaM lahittu sAmaNNaM, kammuNA na virAhijAsi / / 29 / / tibemi / / samyagdaSTi arthodu bhagavAne jaNAvelAM tattvonI zraddhAvALA ane sadA mATe yatanAmAM tatpara evA sAdhusAdhvI durlabha evA A zramaNapaNAne prApta karIne manavacanakAyAnI kriyA dvArA pramAdanA yoge paNa A adhyayanamAM jaNAvela chajIvanikAyane virAdhe nahi : ema huM kahuM chuM - A pramANe zrI sudharmAsvAmIjI zrI jaMbUsvAmIjIne kahe che. A adhyayananA arthane jaNAvyA bAda graMthakArazrI chelle eka ja vinaMti kare che ke atyaMta durlabha evA zramaNapaNAne pAmIne ene kyAre paNa virAdhazo nahi. A virAdhanAno saMbhava paNa moTe bhAge pramAdanA yoge ja che - ema ahIM jaNAvyuM che. apramAdInA hAthe koI vAra virAdhanA thaI (179) have bhagavAnanI AjJAne pALanArA kevA hoya che te mATe jaNAve che ke - chaTha- aThThama vagere tapane nirjarAnA hetuthI karanArane mokSaprApti sulabha che. ahIM tapanI zarUAta chaThathI karI che, kAraNa ke upavAsanA pAraNe upavAsa ane pAraNe ekAsaNuM to sAdhubhagavaMto karatA ja hoya che, sAdhubhagavaMta lAgalagATa be divasa vApare nahi. tethI have tapanI zarUAta chaThathI ja thAya ne ? zrI dhannA kAkaMdIe paNa chaThanA pAraNe chaTha karavAno abhigraha A ja AzayathI lIdho hato. tapa karanArA sAdhu paNa tapanA nAme AhAranuM ke mAnasanmAnanuM sukha meLavavAnI mAyA karanArA na hoya to ja mokSe jaI zake. tapa paNa jaDatApUrvaka ke kadAgrahapUrvaka nathI karavAno te jaNAvavA mATe 'Rjumati' vizeSaNa ApyuM che. mokSamArgane kudaratI ka78) =
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAya to paNa tenI ciMtA nathI, kAraNa ke te dravyavirAdhanA hovAthI vastutaH avirAdhanA ja che. dravyavirAdhanA ane bhAvavirAdhanAnI vAta eTalA mATe karI che ke jethI AjIvanikAyanI hiMsA vinA jIvavAnuM azakya che - ema mAnIne koI A mArganI upekSA ke avizvAsa na kare. jIva mare te virAdhanA nathI. pramAdanA yoge je kAMI vartana thAya te virAdhanAmAM gaNAya che. jIvane mAravAno pariNAma e hiMsA che athavA jIvane bacAvavAno pariNAma na hoya tenuM nAma hiMsA che. AvA prakAranA kathanathI; keTalAka darzanakAroe jainadarzana upara je AkSepa karelo ke - 'tamAre tyAM to pANImAM jIva che, pRthvImAM jIva che, pavanamAM jIva che, dareka ThekANe jIva che, to jIvathI vyAsa evA A lokamAM bhikSa ahiMsaka kaI rIte rahI zake ?' tenuM paNa nirAkaraNa thaI jAya che. ahiMsAdharma asaMgata che - evuM je kahe che te khoTuM che. kAraNa ke jIva na mare te ahiMsA nathI, jIva mare nahi - evI apramattapaNe karelI yatanA tenuM ja nAma ahiMsA che ane caudarAjalokamAM je ThAMsI-ThAMsIne jIvo bharelA che te sUma jIvonI tevA prakAranI virAdhanAno saMbhava nathI, tethI koI ja doSa nathI. ArAdhanA karatAM paNa avirAdhanA mahattvanI che. A virAdhanAthI bacavA mATe jIvAjIvanuM semyajJAna, tattva pratyenI rUci ane yatanA : A traNa guNo AtmasAt karavA jarUrI che. jJAna, ruci ane yatanAno pariNAma jAgyA pachI paNa pramAda jora kare to virAdhanAthI bacavAnuM zakya nathI. tethI samyagdarzana ane yatanAne pAmyA pachI paNa apramattadazA keLavavA mATe prayatnavizeSa karavAnI jarUra che. A adhyayanamAM je mArga batAvyo che tene AtmasAt karI laIe to ekabe bhavamAM mukti nizcita thaI jAya. A mArganI avirAdhanApUrvakanI ArAdhanA mATe ame prayatnazIla banI rahIe ane tame 'AvI avasthA kyAre pAmIe ?' evA bhAvamAM ramatA thAo ane yathAzakti te mATe prayatnazIla raho to tamAruM ane amAruM kalyANa thayA vinA na rahe. aMte ApaNe sau A mArgane anusaravA dvArA vahelI take paramapade pahoMcI jaIe - e ja eka zubhAbhilASA. (180)