Book Title: Aushtrikmatotsutra Pradipika Sanuwad
Author(s): Dharmsagar Gani, Narendrasagarsuri, Mahabhadrasagar
Publisher: Shasankantakoddharsuri Jain Gyanmandir
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022061/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che che ? javA tIrthAdhirAjarAjezvara zrI zatruMjayagirivarAya namaH zAsanakaMTakoddhArakasUri graMthamAlA- graMthAka-95 jinAgopaniSadvedi-mahopAdhyAya zrI dharmasAgarajI gaNivara viracitA 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 dily tiriri8-pradIpiHI , mALavAda miiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii 2 anuvAdaka : zrI vijayadevasUratapAgaccha sAmAcArI saMrakSaka-vAdimadabhaMjaka zAsanaprabhAvaka zAsanakaMTakoddhAraka pUjaya AcArya zrI haMsasAgarasUrIzvarajI ma.nA paTTAlaMkAra aneka graMthonA racayitA pUjya AcArya zrI narendrasAgarasUrijI ma. che . T E bhASAMtara lekhaka : pU. munizrI mahAbhadrasAgarajI ma. ASEME 0 0 0 0 0 0 prakAzakaH zrI zAsanakaMTakoddhArakasUrijI jaina jJAnamaMdira vya. zA. jItendrakumAra laheracaMda jI. bhAvanagara- vAyA talAjA- mu. ThaLIyA-364145 "AN SBN :3R Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthAdhirAjarAjezvara zrI zatruMjayagirivarAyanamaH zAsanakaMTakoddhArakasUri graMthamAlA- graMthAka-95 jinAgamopaniSadvedi-mahopAdhyAya zrI dharmasAgarajI gaNivara viracitA zrI auSTrika matomUtra-pradIpikA mAnuvAda. anuvAdaka : zrIvijayadevasUratapAgaccha sAmAcArI saMrakSaka-vAdimadabhaMjaka zAsanaprabhAvaka zAsanakaMTakoddhAraka pU. A. zrI haMsasAgarasUrIzvarajI ma.nA paTTAlaMkAra aneka graMthonA racayitA pUjya AcArya zrI narendrasAgarasUrijI ma. bhASAMtara lekhaka : pU. munizrI mahAbhadrasAgarajI ma. prakAzaka : zrI zAsanakaMTakoddhArakasUrijI jaina jJAnamaMdira vya. zA. jItendrakumAra laheracaMda jI. bhAvanagara- vAyA tArA nAmamAyA zrI vijaya maLa sthAnaH dAna zALA sAiTa savA 145 Thhimn Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrI auSTi mata mUtra pradIpikA sAnuvAda vIra saM. 2529 prathamavRtti vi. saM. 2059 14 nakala 500 sane. 2003 kiM. rUA. 50-00 prAptisthAna : zrI zAsanakaMTakoddhArakasUrijI jainajJAnazALA, girirAja sosAyaTI, mu. pAlItANA-364270. mudrakaH ) bharata grAphiksa nyu mArkeTa, pAMjarApoLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380 001. , phona : 2134176, 2124723 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thayo che. lo vila) loladl. (lAla) C (C) 0)) oooo 0 % la, lali, Ila) (u) lo lilay vala lAla lAla lalala lIvI lo CCC TI SS @S & lhAla 9) lAla Tla .) (G) 6) C ) @ @ lId al G) IG IG) ratI hatI uM lAla lAla lava & Fra TlI u) lI) laI @ @ / \ / | () IG ke (lAla)nala) @0 @ ) / che) la. G, lAla, ) ) C ( GT (lAla, lIlA vorA vAva tAra) () ) D (2) ) ) 1 )) ) ) )( S) S (O)T' ) S & O A graMthanI racanA karI rahyA che. pU. mahAmahopAdhyAya zrI dharmasAgarajI gaNi (lI) | Tla lo laI lo laI IC) GO TO GO TO Tlo. lo, hIla ja che) va ) vAva vAva che paNa RTG) G) @ @ @ la) (0) che (1) lola ( ) C ( 6 ) GAIC IG ) (lAla) () GUTe lAla ) (0) lIla) lo che ke jo che che (G) thayo , ( ) . () ) ) G Hd This ) () is a G) (0) le che ) ho ho che (lIlI lIlI Gadi | DJ hakakajahAja najara & ScoodHlle dj) GST - 2 (G) Id TGSTRATG TlAvI che. 9 lI ST () GST A Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja vikramanI teramI - A prakrI caudamI zatAbdimAM M. TO P utpanna thayelA dasa kumatavAdIoe potAnA paribaLanA jUthe karIne potapotAnA kumatone cagAvavAmAM jarAya pAchI pAnI karI na hatI. tevAmAM vikramanI 17 mI zatAbdimAM jainazAsananA tathA tapAgacchanA - puNyaprAgubhArane laine tapagacchamAM anekAneka prakAMDapaMDito ane munio thayA. teomAM paNa zAsananA kamabhAgya ane kIrtilAlasAnA kAraNe te tapagacchanA prakAMDa paMDita munio, upAdhyAya Adie paNa potAnI buddhino sadbhaya karavApUrvaka te te kumatavAdIone parAbhavita karIne jaina tapagacchano vijayadhvaja pharakAvavAne badale te te kumatavAdI evA kharatara-pUnamIyA-AMcalIyA- traNa thoyA- digaMbarasAIpUnamIyA-kaDavAmatI-vIjAmatI-lokAgacchIya sAdhu ane zrAvako AdinI sAthe mitrAcArIthI vartavAnuM rAkhela hatuM. ane svasamudAyamAM bAMyo caDAvavApUrvaka ekabIjAne yenakena prakAreNa pAchA pADavAnI paddhati apanAvavAmAM durupayoga bahudhA karyo hato tema jaNAya che. che tevAmAM bhagavAna mahAvIradeva sthApita tIrtha, 21000 varSa yAvat duSyasabhAcArya sudhI avicchinna cAlavAnuM ja che." e TaMkazAlI vacanane satya karI batAvavA mATe ja avataryA na hoya tema te vikramanI 16 mI zatAbdimAM jaina zAsana prAsAdanA majabUta staMbha samAna evA pUjaya mahAmahopAdhyAya zrI dharmasAgarajI mahArAja thayA ! ke- jeonA romeromamAM jainazAsana, tapagacchanI avicchinna sAmAcArInuM rakSaNa karavAnuM ja prasareluM hatuM. teoe te vakhatanA kharatara-pUnamIyA-AMcalIA-traNa thoyA ane loMkA A pAMcanA pracaMDa tAMDavanI sAme ekalA hAthe maraNIyA banIne laData ApI hatI ! te vakhate te pAMceya kumatavAdIonA paribaLamAM 'kuhADImAM hAthA" nI jema mAna-kIrti bhUkhyA evA tapagacchanA sAdhuoe paNa sUra pUrAvavAmAM ane mahAmahopAdhyAyane beijjata karavA mATe koi kamInA rAkhI nathI !! ema 17-18 mI zatAbdino itihAsa Aje paNa sAkSI pUrI rahela che.... Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ auSTrika matosUtra-pradIpikA : prastAvanA A zAsanaprANa, samarthatArkika mahopAdhyAyazrIe "pravacana parIkSA saTIka, iryApathikISatrizikA, sarvajJazataka, vyAkhyAnavidhizataka, paryuSaNA dazazataka, auSTrikamatAsUtra pradIpikA, tattvataraMgiNI, auSTrikamatosUtrodghATana kulaka, tapagacchapaTTAvalI Adi viThThalmogya ane jainazAsananA satyanAdane sajIvana rAkhavA ane tapagacchanI avicchinna sAmAcArInuM saMrakSaNa karavApUrvaka sopajJavRtti sahitanA graMtho banAvIne te te kupAkSikonA mukhe sIla mArI dIdhela ! ane tapagacchane tathA temanA gacchAdhipatione paNa "jainazAsana tathA tenI sAmAcArI ja satya che. bAkI badhA khoTA che e pramANenuM jJAna paNa pIrasI dIdhuM hatuM ! A vAtanI pratIti, pravacanaparIkSAnA baMne bhAgo ane sarvajJAzataka graMtha AdinA mananapUrvakanA parizIlanathI vAcakone Aje paNa thAya ja che. A dazeya kumatavAdIoe jainasiddhAtomAMnA potAnA matane anukULa Ave tevA sUtrano eka bhAga pakaDIne ane teno paNa potAne anukULa artha karIne mugdhajanone potAnA matamAM siddhAMtanA nAme AkarSIne jUtha vadhAravA mAMDela hatuM. tevI ja rIte Avazyaka cUrNimAnA "pachI phariyAvahiMgANa paDamaDuM e pada pakaDIne te kALe tapagacchamAM pravartato 'prathama IriyAvahI karI, muhapatti paDilehI ane pachI karemi bhaMte uccaravAno je vidhi hato, te vidhine chinnabhinna karI nAkhavA mATe pahelA muhapatti, pachI jemimate uccaryA pachI iriyAvahI karavAnuM' kharatara, pUnamIyA, AMcaliyA, sArdhapUnamIA tathA traNathIyAoe zarU karyuM ane Avazyaka cUrNinA nAme lokone bhramita karavAnuM kArya pUrajozamAM upADela hatuM ! A kArya keTaluM khataranAka ane bIna pAyAdAra tathA atAttvika che te pU. mahAmahopAdhyAya zrI dharmasAgarajI mahArAje A pathiTSatriziT-svopajJavRtti sahitano graMtha banAvIne siddha karI batAvela che. tevI ja rIte A auSTrika matosUtrapradIpikAmAM kharataronI vitathaprarUpaNAno ghaTasphoTa graMthakArazrIe suMdara rIte karela che. jenA mananapUrvakanA vAMcanathI sujJone "kharataro, jainazAsanamAM kharA ninTava che ane jainazAsananA pratispardhi hoI saMga karavAne paNa yogya nathI, tevuM sacoTa jJAna thaze. vi. saM. 2059 kA.zu.15 pAlItANA -narendrasAgarasUri Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahAyakonI zubha nAmAvalI rUA. 2000=00 pU.A. zrI jinacaMdrasAgarasUrijI ma.nA upadezathI jaina saMgha- mATuMgA rUA. 2000=00 pU. A. zrI hemacaMdrasAgarasUrijI ma. ne upadezathI pannArUpA cAturmAsa ArAdhaka samiti- pAlItANA rUA. 1000=00 pU. munizrI nayacaMdrasAgarajI ma.nA upadezathI copATI jaina saMgha- muMbaI pU. sAdhvIjI zrIvidhAzrIjI ma. nA upadezathI rUA. 2000=00 zrI aMjanAzrIjI ArAdhanA bhavananI ArAdhaka baheno pAlItANA rUA. 1000=00 zrI sAMkaLIbAI upAzrayanI ArAdhaka baheno- rANapura rU. 1000=00 zrI coTIlA zrAvikA upAzrayanI ArAdhaka baheno- coTIlA rU. 2000=00 pU.sA.zrI. karUNAzrIjI ma.nA upadezathI bhaktagaNa taraphathI muMbaI pU. sA. zrIhitajJAzrIjI ma. nA upadezathI rU. 1000=00 zAhapura revAdAsanI poLanA upAzrayanI baheno amadAvAda rUA. 1000=00 bahAI senTara, khAnapuranI ArAdhaka baheno- amadAvAda rUA. 1000=00 pU. sA. zrI vinItayazAzrIjI ma. nA upadezathI zrI kailAsanagaranI ArAdhaka baheno- surata rUA. 1000=00 pU. sA. zrI prazamadharAzrIjI ma. nA upadezathI zrI dAdAsAheba upAzrayanI ArAdhaka bleno- bhAvanagara A rUA. 1000=00 pU. sA. zrI amitAzrIjI ma. nA upadezathI mahAvIranagaranI ArAdhaka baheno- navasArI ( rUA. 1000=00 pU. sA. zrI nayapUrNAzrIjI ma. nA upadezathI / aThavAlAInsanI ArAdhaka baheno- surata 1 ) Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zAsanakaMTakoddhAraka sUrijI graMthamALAnA nUtana prakAzano 1. zrI pravacana parIkSAnuvAda bhAga 1lo 2. zrI pravacana parIkSAnuvAda bhAga rajo 3. zrI saMvatsarI-zatAbdI-mahAgraMtha 4. bhrAmaka vidhAnonuM zAstrIya khaMDana bhAga 1 thI 7 5. zrI tattvataraMgiNI graMthano anuvAda 6. zAsana surakSA zreNI mahAgraMtha 7. sAgarasamAlocanA saMgraha 8. zrI paryuSaNAtithivinizcaya sAnuvAda 9. zrI iryApathikI SatrizikA sAnuvAda 10. zrI auSTrike matotsatra dIpikA sAnuvAda 11. vividha praznottara zuddhiprakAza bhAga-1-2 12. kalyANa samAdhAna-zuddhi prakAza 13. hIra praznottara TIppanIkA 14. tIrthakararAzi melApakacakra 15. anubhava siddha auSadhIo rU. 250-00 rUA. 250-00 rUA. 100-00 rU. 130-00 rUA. 40-00 rU. 25-00 rU. 25-00 rU. 30-00 rUA. 50-00 rU. 50-00 15-00 1pa-00 rUA. 1pa-00 1pa-00 rUA. 50-00 : prAptisthAna : zrI zAsanakaMTakoddhAraka sUrijI jaina jJAnAzALA The. girirAja sosAyaTI, taLeTI roDa, mu. pAlItANA-364 200. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM namo jinAya AgamoddhAraka-AcAryapravarazrIAnandasAgarasUrIzvarebhyo namaH mahopAdhyAyazrIdharmasAgaragaNipravaraviracitA auSTrikamatotsUtrapradIpikA // ... * * * [erda0 / zrIvijayadAnasUribhyonamaH / ] svastizrImantamAnanda-jJAnAmRtapayonidhiM / natvA samprati tIrthezaM, zrImatIrajinezvaram // 1 // durmanaskamRgatrAsa-mRgAriM munipuGgavaM / zrImadvijayadAnADaM natvA sUrIzvaraM punaH // 2 // kadAgrahavimuktAnAM, matsarAgrastacetasAm / alpazrutavatAM kiJcidupakAraparAyaNAm // 3 // cAmuNDikamatotsUtra-dIpikA bodhahetave / yathAguruvacaHprIti, prakurve mRdubhASayA // 4 // . caturbhiH kalApakam // atra auSTrikamatotsUtrapradIpikAyAM catvAro'dhikArAH / tatra prathamAdhikAre auSTrikamatanAmavyavasthApanA / dvitIyAdhikAre auSTrikamatotsUtramuddhATyA''gamasAkSikaM tattiraskaraNam / tRtIyAdhikAre durjanavacanAni zrutvA'haMdAdihIlanayA parityaktasamyaktvA''ropaNopAyaH / caturthA'dhikAre auSTrikasya trINi naamaani| tathAhi-auSTrikazcAmuNDikaH kharatarazceti / tatra kharataramatA''karSako jinadattAcAryaH saGghoktibhItyA uSTramAhya pattananagarAjjAvAlapure Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ auSTrikamatotsUtranaMSTvA gatasta [tra] ta auSTrika iti sArtha lokadattaM nAma / uktaM cotsUtrakandakuddAle paJcamavizrAme - jinadattakriyAkozacchedo'yaM yatkRtastataH / saGghoktibhItitaste'bhU-dAruhyoSTraM palAyana // 1 // miti / . tathA svamatapravRddhaye jinadattena cAmuNDikA''rAdhitA, tatazcAmuNDika ityapi sArthakaM lokadattaM nAma / uktaM ca utsUtra0 paJcamavizrAme'sUryAbhanATyavat te kiM, narttakyo na jinAGgaNe / caityAnA''yatanaM yattadyuktaM cAmuNDikasya ca' // 2 // iti tathA tRtIyaM 'kharatara' iti nAma yAdRcchikam / pRcchatAM lokAnAM purastAt jinadattena svayamevA''viSkRtam / yathA 'Jcalikena vidhipakSa iti, tristutikena Agamika iti ca nAma lokadattanAmnA lajjayA svayameva nirhetukam arthazUnyaM ca prakaTIkRtam, tathaitadapi, na punaridamauSTrikacAmuNDikanAmadvayavat atizayena kharaH kharatara iti tanmatAbhiprAyeNa lokadattaM sArthakaM [vA] ca / kvApyutsUtrakandakuddAlAdAvetannAmnaH sahetukasArthakatAyA adarzanAt / ___ nanu yAdRcchikanAmnaH ko'rtha ? iti cet / zrRNu, nirhetukaM svamatikalpitaM saGketarUpaM nAma yAdRcchikamucyate / yathA adevadattasyApi devadatta iti tRtIyaM yAdRcchikanAma / __atha kazcittanmatamavalambya vadati-bho vicakSaNa ! auSTrikapaTTAvalyAM auSTrikakRtaSaSTizatakavRttyAdau ca kharataranAmnaH sahetukasArthakatA kathitA'sti, tadA taM prati vAcyaM-bho devAnupriya ! nahi ko'pi vipazcit samyag dhiyA cAmuNDikazAstramavalokya satyatayA zraddadhAti, yatra auSTrikakRtA''dhunikagrantheSu kvaciccaturazItimaThapatIn jitvA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA // durlabharAjasamakSaM zrIjinezvarasUribhiH saM.1024 varSe, kvacit 1080 varSe kharatarabirudamavAptamiti likhitamasti / taccAsatyaM, yatastadAnIM durlabharAjA'pi durlabha evA'sti [ sIt ] / sa ca saM. 1066 pattane rAjyaM prApya saM. 1077 varSe paralokaM prApta iti kumArapAlaprabandhAdau / kiJca-tatpUrvajo'pi gaNadharasArddhazatakavRttikartA yattatpralapannapi kharatarabisdaM kvApi na likhitavAnityapi vicAryam / kiJca-sarvasammataprabhAvakacaritrAdau rAjJaH uparodhena maThapatInAmAjJApUrvakaM zrIjinezvarasUribuddhisAgarAcAryoM pattane sthiti kRtavantAvityetAvanmAnaM likhitamasti, paraM maThapatibhiH saha vAdastadanu ca kharatarabisdamityAdivA gandho'pi nAsti, tathAhi uparodhena no yUya-mamISAM vasanaM pure / anumanyadhvamevaM ca, zrutvA tatra tadAdadhu' // 1 // riti zrIprabhAvakacaritre / tasmAdauSTrikagranthavizvAso na vidheyaH / kiJca-auSTrikagrantheSu nihnavakRtatvenA'pi samyagdRzAM vizvAso na yuktaH / tadvizvAse ca durlabhabodhitA syAt, uktaM ca mahAnizIthe- 'je bhikkhU vA bhikkhUNI vA sAvao vA sAviA vA parapAsaMDINaM pasaMsaM karejjA, je Avi nihnagANaM pasaMsaM karejjA, je Avi nihnagANaM aNukUlaM bhAsejjA, je Avi nihnagANaM AyayaNaM pavisijjA, gaMthasatthapayakkharaM vA paravejjA, je Avi nihnagANaM saMtie kAyakilesAie tavei vA saMjamei vA nANei vA viNNANei vA sue vA paMDiccei vA avibuhamuddhaparisAmajjhagae silAhejjA, se vi a NaM paramAhammiesu uvavajjejjA, jahA sumatI' iti / nihnavatvaM ca cAmuNDikasyotsUtrakandakuddAlaprathamavizrAme sphuTameva, tathAhi Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 auSTrikamatotsUtra 'anavasthitakotsUtraM, yathAcchandatvameSu na / tadavasthitakotsUtraM, nihnavatvamupasthitam // 1 // ete svakarmaNA bAhyAH, paJcotsUtraprarUpakAH / abhUvan duHSamAkAla- bhramodbhrAmitacetasaH ' // 2 // iti / tathA saptamavizrAme'pi 'rAkoSTrikau bahiH saGghAt, sArddharAkAJcalau bahiH / rAkAyAzcAMcalAccA'si, pUjye pUjA na te tataH ' // 1 // etatsAkSikagranthAstu asyAmeva auSTrikamatotsUtrapradIpikAyAM tRtIyA'dhikAre darzayiSyante iti / kiJca yadi jinezvarasUreH kharatarabirudaM jAtamabhaviSyat, tarhi utsUtrakandakuddAlakarttA utsUtrakandakuddAle prathamapaJcamavizrAmayormahatA prabandhena kharatarasya nihnavatvaM vyavasthApya tatraiva granthe saptamavizrAme svopajJavRttau zrIjinezvarasUriziSyazrIabhayadevasUrirnavAGgIvRttikarttA jinazAsanaprabhAvaka iti kathamakathayiSyat, nihnavasya pravacanopaghAtitvena prabhAvakatvA'sambhavAt / kintu kharataragacchAjjinadattAcArya auSTrikamatA''karSako jAta ityakathayiSyat, tacca na kathitaM, kintu kharataramatA''karSako jinadattAcArya iti kathitam / tathA ca jinezvarasUreH kharatarabirudaM dUrata evA'pAstam / nahi ko'pi lumpAkamatI mahApAtakIti kathayitvA tanmate'mukanAmA RSirjinazAsanaprabhAvaka iti kathayatIti / etena navAGgIvRttikarttA zrIabhayadevasUriH kharatara ityasatyapravAdo'pi nirastaH / yato navAGgIvRttikarttA vikrama saM. 1920 varSe sthAnAGgavRtti kRtavAn, uktaM ca sthAnAGgavRttiprAnte 'zrIvikramAdityanarendrakAlA-cchatena viMzatyadhikena yukte / samAsahastre'tigate vidRbdhA, sthAnAGgaTIkA'lpadhiyo'pi gamye 'ti // Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA // kharataramatotpattistu vikrama saM. 1204 varSe jinadattAcAryAdeva jAtA, uktaM ca utsUtrakandakuddAle huM naMdendriyarudrakAla 1159 janitaH pakSo'sti rAkAGkito, vedAbhrAsNakAla 1204 auSTrikabhavo vizvArkakAle' 1213 nyclH| __ SaTvyarkeSu 1236 ca sArddhapaurNima iti vyomendriyArke 1250 punaH, kAle tristutiko matadvayamayaH paJcApi pakSA amI // 1 // atra kazcidvadati-bho ! bhavatAM grantheSu saM. 1204 varSe yA kharataropattilikhitA, sA rudrapallIyakharatarotpattilikhitA bhaviSyati, tadA taM pratyevaM vAcyaM-bho ! devAnupriya ! rudrapallIyamatotpattistu kharatarapaTTAvalyAM tAvatsaM. 1205 varSe jinazekharato likhitA'sti, kharataramatotpattistu asmadgranthe saM. 1204 varSe jinadattAcAryAdeva likhitA'to na kima'pyanupapannam / kiJca-kharatarapaTTAvalyAM jinazekharato rudrapallIyamatotpattiH saM.1205 varSe likhitA, sA'pi rudrapallIyagranthaiH saha viruddhatvAdasatyA'vasAtavyA / yatastadIyagranthe jinazekharapaTTe padmacandrastatpaTTe vijayacandraH tatpaTTe abhayadevasUristasmAt rudrapallIyamatotpattiH / uktaM ca rudrapallIyasaGghatilakasUrikRtAyAM samyaktvasaptatikAvRttau'paTTe tadIye'bhayadevasUri-rAsId dvitIyo'pi guNAdvitIyaH / jAto yato'yaM jayatIharudra-pallIyagacchaH sutraamtucchH||1||iti / evaM tanmatakRtadAnopadezamAlAvRttAvapIti / atha yadi kazcidavipazcidevaM vadati-bhavatu 1204 varSe jinadattAdeva kharatarotpattistathApyayaM navAGgIvRttikartA tatpUrvajo bhavatyeva, tadIyapaTTAvalyAmeva likhitatvAt, tadA taM prati vAcyaM-bho devAnupriya ! pUrva malayagiri Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ auSTrikamatotsUtraprabhRtayo bhUrayaH sUrayaH keSAJcida'pi paTTeSvavidyamAnA adya yAvaddIrghasantAnarahitAzca divaM gatAH tAn samprati ko'pyutsUtrabhASI svamatikalpitapaTTAvalyAM likhati, na tAvataiva te tatpUrvajA bhavanti, kintu 'yaduktamArgAnuyAyino ye, te tatpUrvajA' iti nyAyAt utsUtrabhASiNAM pUrvajAstu utsUtrabhASiNa eva bhavanti, yathA'dhunAtanakharatarANAM jinacandrajinapatiprabhRtayaH pUrvajAsteSAM tu jinadattAcAryaH pUrvajaH, jinadattAcAryasya tu pUrvajo nA'styeva, tIrthakRtAmiva gurupAratantryAbhAvenaiva strIjinA niSedhAdispasya mArgasya pravarttakatvAt / anyathA likhitAnusAreNa pUrvajakalpanAyAmAdigambarapAzacandrAntAnAmapi sarveSAM sudharmAdyAH pUrvajA bhaveyuH / tacca na sambhavati / nahi parasparaspaddhinAM nAnAmArgANAmekaH sudharmasvAmI praNetA sambhavati, anaapttvprskteH| tasmAdyo yatpraNItamArgAnulagnaH sa tatpUrvaja iti vicAre kriyamANe pravacanoktaparamparAgatasAmAcArIsamAzritAnAM pravacanoktAH sudharmAdyAH pUrvajAH, zeSANAM tu pravacanaparamparAparAGmukhANAM 'asmanmArgapraNetAraH sudharmAdyA' iti vikalpavatAM sudharmAdyAH kalpanArUDhAH pravacanoktebhyo bhinnA evaa'vsaatvyaaH| RSabhAdyAstIrthakRto'pi pravacanadveSiNAM asanmArgaprakAzakatvena kalpanArUDhA bhinnA eva / ata evotsUtrakandakuddAle 'nihnavAnAM kalpanArUDhAstIrthakRto'pyutsUtrabhASiNa' ityuktaM / tasmAt kvacillikhito'pi pUrvajo na bhavati tadA''jJAvairiNAM, kvacidalikhito'pi pUrvajo bhavati tadA''jJArasikANAmityAdi caturbhaGgI vicAryA / kiJca-nA'yaM kharatarANAmapi paTTAvalyAM paTTadharo vartate, kintu pArzvavartI AcAryaH / yatastadIyapaTTAvalyAmapi kvacit navAGgIvRttikartA zrIabhayadevasUrina paTTadhara; kintu AcAryaH sa ca prabhAvakatayA paTTe likhita iti likhitamasti / yathA ca pArzvavarti Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA // sUritayA chatrAulAgacchapaTTAvalyAmapi varttate, tathAhi-zrIvarddhamAnasUristacchiSyau zrIjinezvarasUribuddhisAgarAcAryo, tayormadhye jinezvarasUreH zrIjinacandrasUrinavAGgIvRttikArakazrIabhayadevasUrizrIjinabhadrasUrinAmAnastrayaH ziSyAH / tatra trayANAM madhye jinacandrasUriH paTTadharaH, tatpaTTe zrIprasannacandrasUriH, tatpaTTe zrIdevabhadrasUriH, tatpaTTe zrIdevAnandasUriH, tatpaTTe zrIdevaprabhasUriH, tatpaTTe zrIvibudhaprabhasUriH, tatpaTTe zrIpadmaprabhasUrirityAdi' uktaM ca zrIabhayadevasUrisantAne zrIpadmaprabhasUriviracitamunisuvratacaritre [pUrvaM caMdrakule babhUva vipule shriivrdhmaanprbhuH| sUrirmaMgalabhAjanaM sumanasAmAsevyazrIvRttAspadaM / ziSyastasya jinezvara: samajani syAdvAdinAmagraNIbaMdhustasya ca buddhisAgara iti traivaidyapAraMgamaH // 1 // sUrizrIjinacaMdro'bhayadevagururnavAMgavRttikaraH / zrIjinabhadramunIMdro jinezvaravibhostrayaH ziSyAH // 2 // cakre zrIjinacaMdrasUrigurubhidhuMyaH prasannAbhidhastena graMthacatuSTayI sphuTamatiH zrIdevabhadraprabhuH / devAnandamunIzvaro bhavadatazcAritriNAmagraNIH, saMsArAMbudhipAragAmIjanatAkAmeSu kAmaM sakhA // 3 // * ] yanmukhA''vAsavAstavyA, vyavasyati sarasvatI / gantuM nA'nyatra sa nyAyyaH, zrImAn devaprabhaprabhuH // 4 // mukuratulAmaMkurayati vastu pratibimbavizadamativRttaM / zrIvibudhaprabhacittaM na vidhatte vaiparItyaM tu // 5 // tatpadapadmabhramarazcake padmaprabhazcaritametat / vikramato'tikrAnte vedagraharavi 1294 mite samaye // 6 // iti / atha kazcidvadati-bho ! prAguktA paTTAvalI chatrAulAgacchasambandhinI kathaM jJAtA ?, tadA taM prati vAcyaM-bho suhRt ! saM. 1298 varSe pattananagare sarvairAcAryaiH sambhUya zAsanamaryAdAkRte matakaM kRtaM / tatra navAGgIvRttikArazrIabhayadevasUrisantAne chatrAulAzrIdevaprabhasUriziSya Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ auSTrikamatotsUtrazrIpadmaprabhasUririti likhitamasti, tato jJAtaM [tathArbudAcalazrIneminAthaprAsAdapazcimadizi zrIzAMtinAthadevagRhikAyAM prazastau saM. 1293 varSe vizAkha zu. 15 zanau / ityAdi yAvat zrIzAMtinAthabiMbaM kAritaM pratiSThitaM ca navAMgavRttikAraka zrIabhayadevasUrisaMtAnIyaiH zrIdharmaghoSasUribhirityAdi / tatra vicArya / kharatarapaTTAvalyAM dharmaghoSasUristatsaMtAne likhito nAsti tatki kAraNamityAdi / kiMca tatra zrAvakAstapApakSIyA likhitAH saMti / tapovadbhizca kharatarAdibhiH saha vaMdanAdivyavahAropi niSiddhosti / atastatpratiSThAyA-mauSTrikasya pravezo kathaM saMbhavatyAdi jJeyaM / paMkti 3* ] miti / atha ko'pyativAcATo vadati-bho ! iyaM paTTAvalI kharatarabhedavizesya bhaviSyati, tadA taM prati vAcyaM-bho ! vAkpaTo ! samastakharatarapaTTAvalISu kharataramatAkarSakajinadattAcAryasya guruH zrIjinavallabhasUrilikhito'sti / nahi kApi cAmuNDikapaTTAvalI jinavallabhanAmarahitA vartate / iyaM ca paTTAvalI jinavallabhanAmarahitA, ato na khAratarIti jaaniihi| atha ko'pi zaGkitaH zaGkate-aho ! etAvadazuddhaM kathaM paTTAvalyAdiSu likhituM zakyate ?, tadA taM prati vAcyaM-bho ! utsUtrabhASakANAM mRSAbhASaNe zajhaiva na bhavati, kathamanyathA''cArAGgadIpikAkAraH zrIudyotanasUrimapi kharataranAmnA kalaGkitavAn / uktaM cAcArAGgadIpikAprazastau zrIvIrazAsane kleza-nAzane jayini kSitau / sudharmasvAmyapatyAni, gaNAH santi sahasrazaH // 1 // gacchaH kharatarasteSu, samasti svastibhAjanaM / . yatrAbhUvan guNajuSo, guravo gatakalmaSAH // 2 // zrImAnudyotanaH sUri-rvarddhamAno jinezvaraH / jinacandro'bhayadevo, navAGgavRttikArakaH // 3 // Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA // - iti / kathaM vA zrIAvazyakaniryuktisthavirAvalIlikhitanAgArjunagovindAcAryAdIn anyAnapi zrIharibhadrasUriprabhRtIMzcA''dAya zrIkalpasUtrasthavirAvalIvirodhinIM paTTAvalIM racayatIti svayamevA''locyaM / atha kazcitsuhRdbhAvena pRcchatiahozcidbhavadIyagranthAnusAreNa zrIjinezvarasUreH kharatarabirudaM na jAtamityarthAdAgate'pi yathA auSTrikagrantheSu tasya kharatarabirudaM jAtamiti spaSTaM likhitaM, tathA yuSmAkaM grantheSu tasya tadvirudaM na jAtamiti spaSTaM kvApi kuto na likhitamiti ? / tadA taM prati vAcyaM bho ! suhRt ! tAdRzalikhanaM tu vipratipatyA vivAde sati sambhavati, taccAdyayAvadvipratipatterevAbhAvAt kutastallikhanaM ?, vivAde jAte tu tallikhanaM bhavatyeva / yathedAnIM mayA likhitaM, auSTrikasya tu tAdRk likhinaM yAdRcchikanAmnaH sahetukatAkaraNArthaM bhavatyeva, paraM likhanamAtreNa tuSTirna kAryA, kintu vicArakSodakSame'rthAdAgate'pi tuSTiH kAryA / yathA dugdhAbhilASiNAM laghustanA'pi payasvinIM dugdhadAtRtvena tuSTiheturna tathA bRhadvRSaNo'pi vRSabha iti / aneke dRSTAntAsvayamabhyUhyAH / tasmAt kharatarapaTTAvalyAdyanusAreNa zrIjinezvarasUre: kharataranAma na zraddheyaM, kintu jinadattAcAryeNa pRcchatAM purastAdAtmano yAdRcchakaM nAma prakaTIkRtamiti tAtparyyam // iti zrImattapAgaNanabho'GgaNanabhomaNizrIvijayadAnasUrIzvaraziSyopAdhyAyazrIdharmasAgaragaNiviracitAyAmauSTrikamatotsUtrapradIpikAyAmauSTrika - nAmavyavasthApanAlakSaNa: prathamo'dhikAraH // 1 // 15 atha dvitIyAdhikAre auSTrikamatotsUtramudghATyA''gamasAkSikaM tattiraskriyate / tatrotsUtraM caturdhA sambhavati, tathAhi - nyUnakriyAprarUpaNarUpam 1 adhikakriyAprarUpaNarUpam 2 ayathAsthAnakriyAprarUpaNarUpam 3 vastuvitathaprarUpaNarUpam 4 ceti / tatra kasyacit Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 auSTrikamatotsUtra kazcit kacit kecit bhaGgAH sambhavanti, auSTrikasya tu caturbhyaH kaSAyebhyo'pyanantaduHkhadAzcatvAro'pi prakArAH sambhavanti, tathAhistrIjinArvvAniSedhaH 1, jinagRhe narttakInRtyaniSedha: 2, catuSpava vinA poSadhaniSedha: 3, mAsakalpavicchedaH 4, SaSThASTamAditapasaH saMlagnoccAraniSedhaH 5, gRhasthAnAM 'pANasse' tyAkAroccAraniSedhaH 6, zrAvakazrAvikANAM pratimAtapasaH samprati niSedhaH 7, poSadhikAnAM madhyAhnaM vinA devavandanakaniSedhaH 8, AcAryaM vinA pratiSThAniSedhaH 9, dravyadvayAtiriktadravyagrahaNenA''cAmAmlaniSedhaH 10, asamarthAnAmekAzanAditapazcikIrSUNAM poSadhaniSedhaH 11, zcetyAdi nyUnakriyAnirUpaNamutsUtram 1 | rAtripoSadhikAnAM rAtripazcimaprahare sAmAyikakaraNam 1, sAmAyikaM poSadhaM ca kurvatAM zrAddhAnAM namaskAratrayapUrvakaM vAstrayaM sAmAyika [ kAdi* ]daNDakoccAraH 2, sAdhUnAmapi gRhasyoktavidhinopadhAnodvahana 3 mityAdi adhikakriyAprarUpaNarUpamutsUtram 2 / sAmAyikadaNDakoccArA'nantaramIryApathikIpratikramaNam 1, caturdazyA: pAte pAkSikapratikramaNabhUmikAyAM trayodazIsaMyuktacaturdazyAM daivasikapratikramaNaM, daivasikapratikramaNabhUmikAyAM ca paJcadazyAM pAkSikapratikramaNam 2, tathA caturdazyA vRddhau pAkSikapratikramaNabhUmikAyAM dvitIyacaturdazyAM daivasikapratikramaNaM, daivasikapratikramaNabhUmikAyAM prathamacaturdazyAM pAkSikapratikramaNaM 3, zrAvaNavRddhau paryuSaNAbhUmikAyAM bhAdrapadasitacaturthyAmaparyuSaNAkaraNaM, paryuSaNA'narhAyAM dvitIya- zrAvaNasitacaturthyAM paryuSaNAkaraNaM 4, bhAdrapadavRddhau paryuSaNAyAM dvitIya-bhAdrapadazuklacaturthyAmaparyuSaNAkaraNaM, paryuSaNAnarhAyAM prathamabhAdrapadasitacaturthyAM paryuSaNAkaraNaM 5, cetyayathAsthAnakriyAprarUpaNa - rUpamutsUtram 3 / zrImahAvIrasya garbhApahAraH SaSThaM kalyANakaM bhavati 1, ihalokArthaM Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 pradIpikA // tIrthakarabhogAdimAnane lokottaramithyAtvaM na bhavati 2, ihalokArtha[the* ] cAmuNDikAkSetrapAlAdyArAdhanaM paJcanadyAdisAdhanaM ca laukikamithyAtvaM na bhavati 3, sAMgarikabubbUlAdi dvidalaM bhavati 4, paryuSitadvidalapUpikAdigrahaNaM doSAya na bhavati 5, sasAdhvIsAdhuvihAro yukto na bhavati 6, ceti vitatha-vastuprarUpaNArUpamutsUtram 4 / ___atra yadyapyAdyAstrayo'pi prakArAzcaturthe'ntarbhavanti, sarveSAmapi vitathavastuprarUpaNArUpatvAt, tathApi kriyAdhikye tAvanna kazciddoSaH pratyutA'pramattateti kasyacit mugdhasya vyAmoho bhavati, tadvyudAsAtha bhedakathanaM / tathA ca nyUnAdhikakriyayorutsUtramAzritya tulyatvamiti bhAvaH / ityutsUtrodghATanam / athA''gamasAkSikaM tattiraskaraNaM / yathAstrINAM jinapUjAniSedho jJAtAdharmakathAGgottarAdhyayanAdizAstraiH saha viruddhaH / yatastatra draupadIprabhAvatyAdistrIkRtA jinapUjA sakalajanapratItaiva / kiJca bhagavatpUjAvairiNA jinadattAcAryeNa yathArhatpUjA niSiddhA strINAmapAvitryahetunA tathA tatsaMskRtAnnabhakSaNaM svAtmanaH kriyamANamodakAdidAnaM ca kathaM na niSiddhamityAdipratibandIrUpA doSAH svayameva bodhyA: / evamagre'pi prAyaH kiJcetyAdivAkyena pratibandI bodhyA / jinagRhe nartakInRtyaniSedhaH zrIrAjapraznIyopAGgAdiviruddhaH / yatastatra sUryAbhadevaH svayaM kumArakumArIrvikuLa nATyaM kRtavAniti / kiJca-jinadattena vItarAgabhavane strInRtyaM yathA niSiddhaM, tathA sarAgiNaH svasyA''laye strIpravezo'pi kathaM na niSiddhaH ? / catuSparvI vinA poSadhaniSedhaH tattvArthabhASyavRttivipAkazrutAGgAdinA saha viruddhaH / yatastattvArthabhASyavRttau 'pratipadAdiSvaniyamena kArya' iti likhitamasti, vipAkazrute ca subAhvAdayaH poSadhatrayaM kRtavantaH / kiJca catuSpA niyamena kriyamANasya Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 auSTrikamatotsUtrasaMvararUpasya poSadhasya prAyazcittarUpapratikramaNadvayadRSTAntena zeSatithiSu niSedhaM kurvan aSTamIcaturdazyAdiSveva tithiSu niyamena kriyamANasya caturthAditapasaH zeSatithiSu niSedhaM kurvANaH kiM kAkena vAritaH ? tathA ca catuSparvavyatiriktatithiSu svAtmanaH kriyamANo'tithisaMvibhAgo'pi kathaM na niSiddhaH ? na ca niSiddha eveti vAcyam / aparvarUpAsu navamyAditithiSu yatheSTaM kAryamANatvAtpratyakSasyApalApasya kartumazakyatvAt / ___ mAsakalpAdivyucchedaH zrIsthAnAGgAdibhiH saha viruddhaH / yatastatra 'paMcavihe uvaghAe paM. taM. uggamovaghAe uppAyaNovaghAe esaNovaghAe parikammovaghAe pariharaNovaghAe'tti / tatra pariharaNovaghAe 'tti padavRttau 'vasatirapi mAsacaturmAsayoruparikAlAtikrAnte'ti, tathA ca mAsadvayaM caturmAsadvayaM cA'varjayitvA punastatraiva vasatAmupasthAneti / tatra vicArya-yadi mAsakalpo vyucchinno'bhaviSyat, tarhi vRttikartA kiJcidviziSyAlikhiSyat, tacca na likhitaM / kintu mAsopari sthitau ca vasatirupahanyata iti likhitaM / kiJca-nityavAsalampaTena jinadattAcAryeNa yathA mAsakalpo vyucchinnaH proktastathA zItalajalAdiparibhogasAtAgAravalAmpaTyAt samprati cAritramapyucchinnamityuktvA bho ! lokA ! nAhaM cAritrItyevaM kathaM noktavAn ? // 4 // __SaSThoSTamAditapasaH saMlagnoccAraniSedhaH zrIkalpasUtrAdibhiH saha viruddhaH / yataH saMlagnoccArAbhAve SaSThASTamAditaponimittaM gurvAjJAmArgaNaM vyarthamApadyeta, pratyahamekaikopavAsasyaivAjJAyAH sAphalyAt / tathA cAyaM sAdhuH SaSThika ASTamika iti prathamAdidivase vyavahAro na syAt, kintu pratyahaM pRthagupavAsakaraNena upavAsyeveti vyavahAraH zreyAn / tathA ca caturmAsakapratikramaNe chaTeNa' miti guruvacane sati ziSyeNa kadAcidapi 'pravezitaM tapa'iti vaktavyaM na syAt, kintu tathetyeva / Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA // taccAnuktamiti svayaM vicAryam / yadi ca kazcidevaM vadati-saMlagnoccAre pratyahaM SaDAvazyakAni satyApayituM na zakyante, pratyAkhyAnasya prathamadina eva kRtatvAt / tadA taM prati vAcyaM-bho devAnupriya ! tarhi caturvidhAhAropavAsopi prAtaH karttavyo na syAt, pratyAkhyAnasya prAtareva kRtatvena saMdhyAyAM SaDAvazyakasatyApanAyA asambhavAt / tasmAt kiM karttavyamiti cet, suhRdbhAvena zRNu-kRtyasya kRtatvena kRte pratyAkhyAne SaDAvazyakasatyApanA jAtaiveti / kiJca svasya zaktyazaktisandehAt saMlagnoccArAbhAve mahAvratoccAre'pyevamevAcaraNIyaM / tathA ca jinadattasya pratyahaM pravrajyAmahotsave vo* ] siddhaM mahaccAturyamiti 5 // gRhiNAM 'pANasse'tyAkAroccAraniSedhaH pratyAkhyAnarUpAvazyakasUtreNa saha viruddhaH / gRhiNAM pratyAkhyAnavidhebhinnasya kvApyadarzanAt pratyuta pAriSThApanikAkAre niSiddhe'pi gRhiNAM pAThoccArastu svIkRto dRSTo, yathA sAdhUnAM prAtaH pratikramaNe gocaryAlApakapAThaH / kiMca-kevalakasellakapAnIyagrAhiNo jinadattasyaiva tanniSedho yujyate iti bodhyam 6 // zrAvakapratimAtaponiSedhastu pravacanasAroddhArAdibhiH saha viruddhaH / yatastatra zrAddhapratimAtapovidhiruktaH, paraM zrAddhapratimAtapovyucchinnamiti kvApi na dRSTam / kiJca-yadi paJcamaguNasthAnasthitAnAM zrAddhAnAM tapovidhirucchinnastarhi saMhananAdisAmagyAstulyatve satyapi SaSThasaptamaguNasthAnavartinamAtmAnaM manyamAnasya tava sarvaviratyAcAraH kathaM na vyucchinnaH ? yato'gretanaguNasthAnahetusaMhananAdivyucchede satyeva kevalA'rvAgguNasthAnavatividhirucchidyate, yathA kevalajJAnasya sAmagrIvyucchede satyeva kSAyikasamyaktvasAmagrIvyuccheda iti // 7 // poSadhikAnAM madhyAhna vinA devavandananiSedhastu zrAvakAcAraprakAzakasarvagranthaiH saha viruddhaH / yato jaghanyAdizrAddhAnAM niyatakarttavyatAyAM trisandhyaM jinArcA caityavandanAyuktaM, yaduktaM mahAnizIthe Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ auSTrikamatotsUtratRtIyAdhyayane_ 'ajjappabhiI jAvajjIvaM tikAliaM aNudiNaM aNuttAvalegaggacitteNaM ceie vaMdiavvo, iNameva so maNuattAo asUiasAsayakhaNabhaMgurAo sAraMti / tattha puvvaNhe tAva udagapANaM na kAyavyaM jAva ceie sAhUe na vaMdie, tahA majjhaNhe tAva asaNakiriyaM na kAyavvaM jAva ceie na vaMdie, tahA avarahe ceva tahA kAyavvaM jahA avaMdiehiM ceiehiM no saMjjhAkAlaM aikkamejja evaM ca abhiggahabandhaM kAUNa jAvajjIvAe tAhe a goamA ! eyAe ceva vijjAe abhimaMtiAo sattaTThagandhamuTThie tassuttamaMge nitthAragapArago bhavejjAsitti uccAremANeNaM guruNA ghettavvAu tti' taccAgamAvirodhena pauSadhikAnAmapi yuktameva / yacca caityavandanAnAM saptasaGkhyAniyamabhaGgabhItyA ubhayasandhyadevavandanatyAjanaM, taccAnupAsitagurukulavAsAnAM cihnam / yatastat kuvikalpanaM bhojanacikIrvRNAmeva pauSadhikAnAM sambhavati, natvitareSAM trividhacaturvidhAhAropavAsinAM / yatasteSAmevaM kuvikalpa SaNNAM paJcAnAM vA caityavandanAnAM bhavanAt svagalapAdukA sampadyate / yattu sAdhucaityavandanA'nusAreNa pauSadhikAnAM pravRttiM vadanti / tacca na yuktaM, sAdhvapekSayA bhinnaprakAreNaiva teSAmuktatvAt / tathAhi'paDikkamaNe ceIa jimaNa carima paDikkamaNa suaNa pddibohe| ceivaMdaNa ia jaiNo satta u velA ahoratte' ||1||iti sAdhUnAM maryAdA / zrAddhAnAM tAvat 'paDikkamau gihiNovi hu sagavelA paMcavela iarassa / pUAsu tisaMjjhAsu a hoi tivelaM jahaNNeNaM' // 1 // itynukrmH| tatrAyaM bhedaH-sAdhUnAM bhojanasambandhicaityavandanadvayamuktaM, tacca Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA // zrAddhAnAM jaghanyAdiSu triSvapi bhaGgeSu noktaM / yacca zrAddhAnAmubhayasandhyaM caityapurastAccaityavandanadvayamuktaM tacca sAdhUnAM noktam / tasmAt zrAddhaiH caityavandanAdhikAre sAdhvAcAro nAnusaraNIyaH / sAdhvanukRtiH tatraiva bhavati, yatra nAmagrAheNa bhinnavidhi!kto bhavati / tathA cobhayasandhyaM devavandanaM tyajan jaghanyazrAvakAcAro'pyArAdhito na syAt, kutastyamutkRSTAcArArAdhanaM ? / yataH pravacanAvirodhena jaghanyAcAramArAdhayannevotkRSTAcArArAdhako bhavati, yathotkRSTaH zrAddho jaghanyazrAvakasvakhyaM jinoktatattvArthazraddhAnarUpamanullaGghayanneva, nA'nyathA / auSTrikeNa tu pauSadhikAnAM jaghanyA''cAro'pi tyAjita iti mahatsAhasaM / kiJca-yaH sAdhUnAM saptasaGkhyAniyamaH kathitaH, so'pi pratyahaM sAmAnyaprayojanamAzrityA'vasAtavyaH, prayojanavizeSe tu nyUnAdhikatve'pi na doSaH / caturvidhA''hAropavAsakAriSu yAvaccaityAlayacaityavandanakAriSu ca tathaiva darzanAt / yAvaccaityAlayacaityavandanAni bhUyAMsyapyekameva gaNyante, gaNyatAM tarhi trisandhyaM trINyapi caityavandanAnyekamevetyAdipraznottaravidhAnaM svayameva kAryamiti / tatazca gaNabhRdAdyA''cAryaparamparA[ rayA yadyathA* ]gataM tattathaivAcaratAM zreya iti vicintya svamatikalpanayA nAtmA klezanIya iti 8 // AcArya vinA pratiSThAniSedhaH pratiSThAkalpAdinaiva viruddhaH / tatropAdhyAyAdInAmapyanujJAtatvAt / zrIzatruJjayamAhAtmye sAmAnyasAdhubhirapi kRteti 9 // ___ gRhiNAmAcAmAmle dravyadvayAtiriktadravyaniSedhastu sAdhvapekSayA bhinnaprakAreNa kvApyanupalambhAt sarvAgamaviruddhaH 10 // pauSadhikAnAM bhojananiSedhastu zrIAvazyakacUAdinA viruddhaH / yatastatra poSadhikAnAM bhojanavidhiruktA'sti 11||atr yaH kazcidevaM Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ auSTrikamatotsUtracintayati - Ahozcit AcAmlakAriNAM dravyadvayAtiriktadravyaniSedhe poSadhikAnAM bhojananiSedhe ca kriyAyA nyUnatvaM kathaM ? pratyutogatvameva pratIyate iti / sa cA'jJAnizekharo'vasAtavyaH / yatastatra spaSTanyUnatve ugratvaM jAnAti, tathAhi-dravyadvayenaivAcAmlaM karttavyaM nAdhikenetyukte tricaturAdi yAvatkalpyadravyabhedabhinnAnyanekavidhAnyAcAmlAni niSiddhAni / tathA poSadhikAnAM bhojananiSedhe ca ekAzanAdibhedabhinnA aneke poSadhA niSiddhAstathA cA'nekeSAmA''cAmlAnAmanekeSAM poSadhAnAM ca madhyAdekaikabhedamA''dAya zeSabhedAMstiraskurvANaH kathaM na nyUnakiyAprarUpakaH ? anyathA trividhacaturvidhAhAropavAsayomadhyAdekameva caturvidhA''hAropavAsalakSaNaM bhedaM svIkurvANo'pyugrakriyAprarupakaH syAt / tathA cAminavastIrthakaraH syAditi nyUnakriyAprarupaNarUpotsUtrasya nirAkaraNamuktam / / athA'dhikakriyAprarUpaNarUpotsUtrasya nirAkaraNamucyate-tatra rAtripoSadhikAnAM rAtricaramayAme sAmAyikakaraNaM sAmAyikasUtreNApi saha viruddham / yatastatra 'jAva posahaM pajjuvAsAmI' tyuccAraNa poSadhAvadhikaM sAmAyikamuccaritaM, tacca poSadhAsamAptAveva punastaduccaraNaM tenaiva sUtreNa viruddhaM, anyathA'vadhikaraNavaiyarthyaprasaGgena 'jAva pacchimarattiM pajjuvAsAmI 'ti pAThoccAraprasaGgaH syAt / kiJcapoSadhAvadhikaM kRtamapi sAmAyikaM poSadhasamApterAgapi samAptamiti buddhyA navInaM sAmAyikaM kArayatA jinadattA''cAryeNa yAvajjIvA'vadhikacAritramapi kiJcitkAlA'vadhinA aAgeva vAraM vAraM kathaM nopAdade ? iti / 1 / ___sAmAyikaM poSadhaM ca kurvANAnAM zrAddhAnAM namaskAratrayapUrvakaM trirdaNDakoccAraH zrIAvazyakacUryAdinA viruddhaH / tatraivaMvidhoccArAdarzanAt / kiJca-dvAdazavratamahAvratoccAradRSTAntena triruccAraNe Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 pradIpikA // zobhanamuhUrtAdyavalokanapurassaraM nandikaraNavAsakSepAdeH ziromuNDanAdezca prasaGgaH syAt / kiJcoccAramAtreNa zrAddhAnAM kriyaugyaM prakAzayatA jinadattenA''vazyakAdau sAmAyikadaNDakAH svayameva kathaM na triruccaritAH ? / mahAvratoccAradRSTAntasyAtrA'pi sambhavAt // 2 // __sAdhUnAmupadhAnodvahanamAvazyakayogena viruddham / yataH SaDAvazyakA''rAdhanArthamevopadhAnodvahanaM kriyate, taccA''vazyakayogenaiva siddhaM / atastadudvahanamadhikameva / kiJca-gRhitapovidhinA'pyAvazyakamArAdhayatA jinadattena catuHpaLapi poSadhagrahaNavidhinA kathaM nA''rAdhitA? // 3 // ityAdyanekakriyAprarUpaNarUpotsUtrasya nirAkaraNamuktam / athA'yathAsthAnakriyAprarUpaNatyotsUtrasya nirAkaraNamucyate-tatra sAmAyikoccArA'nantaramIryApathikIpratikramaNaM zrImahAnizIthAdinA viruddhaM / yataH sUtra tatra* - ___'goyamA ! apaDikaMtAe iriyAvahiAe na kappai caiva kiMcivi ceiavaMdaNasajjhAyajjhANAiaM kAumiti likhitamasti / tasmAt sAmAyikoccArAtpUrvasamaya IryApathikIsthAnaM / tacca sthAnaM parityajya sAmAyikoccArAnantaraM vyavasthApanamityayathAsthAnakriyeti / idaM ca mahApAtakamiti / nahi ko'pi bhuktvA dantadhAvanaM karoti, navoptabIjAGkaritapRthivIM halenollikhatItyAdiviparItadRSTAntAH svayaM jJeyAH / atha kazcidalpamatiH kRte sAmAyike rAjAdyuparodhenA'pyanyatra gantuM zaknoti, ityataH prathamameva taduccAro yuktaH, iti kuyuktimudbhAvayati / sa ca pauSadhacAritroccArAdiSvapyevameva karttavyaM, tatrApyevaMvidhakAraNasya sambhAvitatvAdityAdipratibandIdoSeNaiva tiraskAryaH / ye ca pazcAdIryApratikrAntAvA''vazyakacUryAdikaM darzayanti, te tu zrIAvazyakacUNryaiva tiraskAryAH / yatastatra 'jAva Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 auSTrikamatotsUtrasAhU pajjuvAsAmi'tti kAUNa jai ceiAI atthi to paDhamaM vandatI'tyAdyAlApake sAmAyikakRtA'nantaraM caityagamanamuktaM, tata AgatyeryApratikramaNaM, tacca sAmAyikasambandhi na bhavatIti jJeyam / atra baDhyo yuktayo matkRtatattvataraGgiNIgatasabhyAzaGkAnirAkaraNavAdato'vasAtavyAH / 1 / caturdazyAH pAte pUrNimAsvIkAro, vRddhau ca prathamacaturdazIsvIkAraH paramparAgatazrIumAsvAtivAcakaprabhRtivacasA saha viruddhaH / tadvacanaM tvidaM.. -'kSaye pUrvA tithiH kAryA, vRddhau kAryA tathottarA / zrImadvIrasya nirvANaM, jJeyaM lokAnusArataH // iti // samastajyotiHzAstraiH saha viruddhazca / yuktayazcAtra granthAntarA-ttattvataraGgiNIto vA'vasAtavyAH 3 / ___ mAsavRddhau tu prathamamAsapramANatvena svIkAro nizIthacUrNidazavaikAlika-vRttyAdinA saha viruddhH| yatastatra bhAdrapadacaturthyAmeva paryuSaNAkRtyamuktaM, vRddhasya kAlacUlAtvaM ceti / atrA'pi yuktayo baDhyo granthagauravabhayAnna pratanyante'to granthAntarAdavasAtavyAH / kiyatyazca tattvataraGgiNyAM mayApyuktA iti bodhyam // 5 // ityayathAsthAnakriyAprarUpaNarUpotsUtrasya nirAkaraNamuktam // atha vitathavastusvarUpaprarUpaNArUpotsUtrasya nirAkaraNamucyate tatra zrImahAvIrasya SaTkalyANakaprarUpaNA zrIharibhadrasUripraNItapaJcAzakAdibhiH saha viruddhA / yatastatra zrIvIrasya paJcaiva kalyANakAni prajJaptAni, zrIabhayadevasUribhizca tathaiva vivRtAni / AsADhasuddhachaTThI cette taha suddhaterasI ceva / maggasirakiNhadasamI vaisAhe suddhadasamI ya // 1 // Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 pradIpikA // kattiyakaNhe carimA gabbhAidiNA jahakkama ete| hatthuttarajoeNaM cauro taha sAtiNA caramo // 2 // . iti zrIharibhadrasUrikRte yAtrAvidhipaJcAzake / etaccotsUtraM jinadattasya gurugA prakAzitamiti auSTrikakRtagaNadharasArddhazatakavRttyAdyanusAreNa jJaptiH // uktaM ca gaNadharasArddhazatake asahAeNAvi vihI pasAhio jo na sesasUrINaM / loaNapahevi vaccai vuccai puNa jiNamayannUhi // 122 // vyA0-yeneti jeNa tau pAsatthAI ityataH sambadhyate / tato yena bhagavatA asahAyenA'pi-ekAkinApi parakIyasahAyakanirapekSaM, apiH vismaye / atIvAzcaryametat / vidhirAgamoktaH SaSThakalyANakarUpazcetyAdiviSayaH pUrvadarzitazca prakAraH prakarSeNedamitthameva bhavati yo'trArthe'sahiSNuH sa vAvadItviti skandhA''sphAlanapUrvakaM sAdhitaHsakalalokapratyakSaM prakAzitaH, yo na zeSasUrINAM-aparAcAryANAM ajJAtasiddhAntarahasyAnAmityarthaH, locanapathe'pi dRSTimArge'pi, AstAM zrutipathe, vrajati-yAti, ucyate punarjinamatajJairbhagavatpravacanavedibhiritigAthArthaH // gaNadharasArddhazatakavRttipatre 159 / ata etadutsUtramAzritya sa jinadattasya pUrvajo jJeyaH, tasya ca pUrvajo nAsti, tena gurUpadezaM vinaiva prakAzitatvAt / evaM yadyadutsUtramAzritya yo yaH prathamatayA prakAzakaH, sa sa tattadutsUtramAzritya pUrvajarahitastadanujAnAM ca sa eva pUrvaja iti svayameva bodhyam // 1 // ____ laukakalokottaramithyAtvarUpaM ca prAyaH pravacanavidAM pratItameveti neha pratanyate // 2 // sAMgarikAdi dvidalamiti prarUpaNA tu'jaMmi u pIlijjaMte neho na hu hoi biMti taM vidalaM / Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 auSTrikamatotsUtravidale vi hu uppaNNaM nehajuaM hoi no vidalaM // 3 // ityAdiparamparAgatasarvasammatA''cAryavacasA viruddhA / / paryuSitadvidalapUpikAdigrahaNaM tu zrAddhavidhibRhatkalpavRttyAdinA viruddham / yatastatra paryuSitaM dvidalapUpikAdi kevalarAddhakUrAdi tathA'nyadapi sarvaM kvathitAnnaM puSpitaudanapakvAnnAdi cA'bhakSyatvena varjanIyamiti zrAddhavidhau / tathAmicchattamasaMcaie virAhaNA sa[ tattha ]ttu paannjaaiio| saMmucchaNA ya takkaNa dave a dosA ime huMti // 1 // iti bRhatkalpavRttau patra 640 [gA. 6005] / etadgAthAvRttau paryuSitapUpikAyAM lAlAdisammUrcchanA kathitA'sti / atastadgrahaNe saMyamavirAdhanA tatrokteti jJeyam / kiJca-dRzyamAnacalatrasajIveSvapyanukampArahito jinadattAcAryaH kasellakapAnIyagrahaNaM kurvANa: sajIvapAnIyaM gRhiNAM samarpayaMzca paryuSitadvidalapUpikAdikaM gRhNAti, tatra kimAzcaryamiti // 4 // sasAdhusAdhvIvihAraniSedhaH sthAnAGgAdibhiH saha viruddhaH / yatastatra nadyAdAvApadi gatAM sAdhvI hastAdinA'valambamAnaH sAdhu jJAmatikramatItyuktamasti / na cATavyAdhuttaraNAdau kAraNavizeSe'yaM vidhiriti vAcyam / kAraNAkAraNavicAraNAyAM tu mArgAdau gamanavidherbhedasyoktatvAt / uktaM ca bRhatkalpabhASye 'paDilehiaMca qhittaM saMjaivaggassa ANaNA hoii| nikAraNami maggato kAraNe samagaM va purato vA' 11 // [gA. 2069] asyA vRttiH-paraM( evaM) vasativicArabhUmyAdividhinA pratyupekSitaM ca saMyatIprAyogyaM kSetraM, tataH saMyatIvargasyA''nayanaM tatra kSetre bhavati, Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA // 27 kathaM ? ityAha-niSkAraNe-nirbhaye nirAbAdhe vA sati, sAdhavaH purataH sthitAH saMyatyastu mArgataH-pRSThato gacchanti, kAraNe tu samakaM vA sAdhUnAM pArzvataH, purato vA-sAdhUnAmagrataH sthitAH saMyatyo gacchantIti // 5 // iti vitathavastuprarUpaNArUpamutsUtramuktaM, tadukte ca caturddhA'pyutsUtramuktamiti / evamanyAnyapi gocaryAdau paTalakAdigrahaNaniSedhAdinyUnakriyAprarUpaNAdInyutsUtrANi zrIoghaniryuktyAdibhiH saha virUddhAni svayameva bodhyAnIti / itizrImattapAgaNanabho'GgaNanabhomaNizrIvijayadAnasUrIzvaraziSyopAdhyAyazrIdharmasAgaragaNiviracitAyAmauSTrikamatotsUtrapradIpikAyAmauSTrikamatosUtrodghATanapUrvakamAgamasAkSikaM tattiraskaraNalakSaNo dvitIyo'dhikAraH // 2 // atha durjanavacanAni zrutvA'haMdAdihIlanayA parityaktasamyaktvAnAM punaH samyaktvAropaNaprakAraH kathyate-tatra tAvat samyaktvaparityAgaM bhedata Aha / samyaktvaparityAgastu dvidhA-AzAtanAjanyaH kaSAyAdyudayajanyazca / tatra yadyapi kaSAyAdyudaye satyevA''zAtanAsambhavAdeka eva prakAro yuktastathApi gauNamukhyabhedena bhedasya kathanAt / yataH kecidA''zAtanAM puraskRtya samyaktvaM kecicca kaSAyAdyudayamiti / AzAtanA cAhaMdAdInAmavarNavAdAdirUpA, sA ca arhadAdibhedenAnekadhA bodhidurlabhatAhetuzca / uktaM ca sthAnAGge___ 'paMcahi ThANehiM jIvA dulhabohitAe kammaM pakaraMti, taM. arihaMtANaM avaNNaM vadamANe, arihaMtapaNNattassa dhammassa avaNNaM vadamANe, AyariyauvajjhAyANaM avaNNaM vadamANe, cAuvaNNassa saMghassa avaNNaM vadamANe, vivikkatavabaMbhacerANaM devANaM avaNNaM vadamANe'tti / ____ atra yadyapi ekasminnAzAtite sarve'pyAzAtitA bhavanti, tathApi gauNamukhyabhedena bhedo'vagantavyaH / tatra kazcitkasyacidAzAtako Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 auSTrikamatotsUtra bhavati, kazcidatyantA'zubhakarmodayAt samudAyena sarveSAmapyAzAtako bhavati / tatra prathamaH chatratrayAdisamRddhiM bhuJjAno'pyarhan vItarAgaH kathamucyate ?, ityullapanna'vagantavyaH / dvitIyastu sarveSAM samudAyena hIlakaH, svapakSasthApakAH parapakSotthApakAzca ye te rAgadveSavantaH tyAjyA ityAdi pralapannavasAtavyAH / yataH sarve'pi tIrthakaragaNadharAdayaH svapakSasthApakAH parapakSotthApakAzca bhavanti / uktaM caupapAtike 'iNameva niggaMthe pAvayaNe sacce aNuttare kevalie 'ti / asya vRttiH - 'navaramidameva pratyakSaM 'niggaMthe pAvayaNe' nairgranthapravacanaM - jainazAsanaM, 'sacce' sadbhyo hitaM 'aNuttare' netaH pradhAnataramanyadastItyarthaH 'kevalie'tti advitIyaM kevalipraNItaM cetyAdi / atra kazcidAha - bho ! AgamavyavahAribhireva svapakSasthApanaparapakSotthApane vidheye, teSAM jJAnasya nizcayAtmakatvAt itarajanasya vizvAsA''spadatvAcca / natvitaraiH, tadvaiparItyAt / tadA taM prati vAcyaM bho ! sarveSAmapi samyagdRzAM jainapravacanameva satyaM, netaradityAdirUpeNa tu jJAnaM nizcayAtmakameva bhavati / uktaM ca bhagavatyAM tuGgikAnagarI zrAvakavarNane 'ayamAuso ! niggaMthe pAvayaNe aTThe ayaM paramaTThe sese aNaTThe 'ti / asya sUtralezasya vRttiH - ' ayamAuso' ityAdi, ayamiti prAkRtatvAdidaM 'Auso 'tti | AyuSmanniti putrAderAmantraNaM, 'sese 'tti zeSaM nirgranthapravacanavyatiriktaM dhanadhAnyaputrakalatramitrakupravacanAdikamiti / anyathA kupravacanAdivivekAbhAvena mithyAdRSTitvameva syAt / kiJcAdhunikaiH sAdhvAdibhirjenapravacanavyavasthApanaM prakarttavyaM na syAt / saMzayitArthAnAM praznIkRtAnAM samyagnirNayAbhAvena Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA // pratyuttarayitumazakyatvAt / zakyatve ca siddhA AgamavyavahArivyatiriktasyA'pi svapakSasthApanA parapakSotthApanA ca nirdoSavatI, tathA ca siddhaM taddhetubhUtaM jJAnamapi nizcayAtmakameveti / nanu jainapravacanaM satyaM, netaraditi jJAnaM tu zrutavyavahAriNAmAgamavyavahArivaco'nuyAyinAM bhavatyeva, tadanusAreNa jainapakSasthApanataditarotthApanAbhyAM pravarttamAno'pi rAgadveSarahita eveti cet, he suhRt ! dAtavyA te vardhApanikA, yenA''yAto'si svayamevA'smaduktamArgeNa, vayamapyevameva vadAmaH / yadAgamavyavahAriNAM vacAMsyAcArAGgAdIni zAstrANi tadanusAreNa ca svapakSasthApanaM parapakSotthApanaM ca kurvatAM na rAgadveSazvapAkasparzo'pi / ata eva svapakSasthApanaparapakSotthApanAtmakagranthakartA rAgadveSodayIti sAmAnyavacasA''gamavyavahArivaco'nuyAyinamutsUtrakandakuddAlAdigranthakartAraM hIlayanto jainAbhAsAH kumatayo'rhadAdInAmA''zAtanayA parityaktasamyaktvA iti vayaM vadAmaH / ityAzAtanAjanyasamyaktvaparityAga uktH| kaSAyodayajanyasamyaktvaparityAgastu prakRte'tyantopayogAbhAvena neha pratanyate iti samyaktvaparityAgasvarUpamuktam / atha yadyapi samyaktvaparityAgaM kathayatyeva mayi nipuNAnAM punaH samyaktvAropaNaM jAtameva, tathApi mugdhAnAM durvidagdhAnAM ca tadAropaNaM duHsAdhyamiti prakArAntareNa tadAropaNamucyate, tathAhi - tatra sa eva tAvaditthaM pRSTavyaH- bho ! vidagdha ! svapakSasthApanaparapakSotthApanAtmakatvenotsUtrakandakuddAlAdayo na pramANaM, tAstAM tAvad gaNadhararacitA dvAdazAGgI, tvadIyA api granthAH kathaM tava pramANaM bhaveyuH ?, yataste'pi svapakSasthApanaparapakSotthApanAtmakA eva dRzyante, tathAhi-tvattIrthakRjjinadattAcAryastAvadutsUtrapadodghATanakulAdikaM kurvan yattatpralApenA''tmavyatiriktaM dUSayannevA''sIttathA Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ auSTrikamatotsUtra'muddhANAyayaNagayA cukkA maggAo jAyasaMdehA / bahujaNapiTThivilaggA duhiNo huA samAhUA' // 1 // iti gaNadharasArddhazatakamadhye / etasyA auSTrikakRtA vRttistvevaM yena samAhUtA:AkArayAJcakrire, ke ? ityAha-mugdhAH-ajJA RjavaH, kIdRzAH santaH ? anAyatanagatA:-anAyatanaprAptAH, anAyatanasvarUpaM cA'grata eva vakSyAmaH, kimityanAyatanagatAH, yato 'cukka'tti bhraSTAH, kasmAt ? mArgAt-satpathAt, tasmAdapi kasmAd bhraMzaH ? tatrAha yato jAtasandehAH, jAta:-samutpannaH, kimayaM nityavAsavasatinirAsasvagacchapAzabandhanaprakAzasvarUpazcaityavAsinAM mArga utazcit paJcAmRtasnAtrayatipratiSThAsarvabimbasnA[ nasto niSedhabrahmazAntyAdivaiyAvRttyakarapUjApraNAmapratiSedhagRhItapUjopakaraNazrAddhasAdhuvandanadevAgrataHsthApanAcAryasthApaneryApathapratikramaNasvarUpaH paurNimAsikAnAmAhozcit candanakarpUrakSepaviratirUpaH sArddhapaurNimAsikAnAM, kiMvA sicayAJcalavandanakadApanAdirUpaH saicayikAnAM, athavA malamalinagAtradaurgandhyapAtrAvazrAvaNatanduladhAvanAdigrAhiNAmekAkivihAriNAM gurukulavAsatyAginAM tapasvinAM ityAdiH saMdehaH-saMzayo yeSAM te jAtasaMdehAH, ata eva ca bahujanapRSThalagnA:-bahu[ janasya* ]caityavAsi-rAkApakSIyasaicayikAdipracuralokasya pRSThe lagnAH pazcAdbhAge saktA mugdhadhArmikatvAnmalaklinasvinnatatputAghrAyiNa ityarthaH / evaM caikekasminnA''thAkarmopabhogagurukulavAsatyAgasUtakapiNDagrahaNAdidUSaNAvekSaNenaikatra mAnasasannivezavaikalyAhuHkhinaH saMtaptagAtrIbhUtAH santaH samAhUtAH, yaduta-bho ! zraddhAlavo janAH ! yUyaM kimityevamudvignacittA: paribhrAmyatha ? zrRNuta madvacanamiti / vIro'pi hi mugdhAn saJjAtadigmohAn janAn anAyatanagatAn asthAnaprAptAn mArgAd Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA // 31 bhraSTAn kimayaM ApAcyaH prAtIcya udIcyo vA panthAH ? ityevaM jAtasandehAn kazcidanaghaM mArgaM darzayiSyatItyaparAparapRSThalagnAn, ata eva duHkhinaH kaSTabhAgino bhUtAn samAhvayatIti gAthArthaH 105 // gAthApatra 155 // atra vRttau paurNimikAdyAH sarve'pyunmArgaprakAzakA iti kathayitvA bho lokA ! ahameva zuddhamArgaprakAzaka iti janA''hvAnapUrvakaM jJApitavAn tathA 'vRddhau lokadizA nabhasyanabhasoH satyAM zrutoktaM dinaM, paJcAzaM parihRtya hI zucibhavAt pazcAccaturmAsakAt / tatrA'zItitame kathaM vidadhate mUDhA mahaM vArSikaM, kugrAhAdvigaNayya jainavacaso bAdhAM munivyaMsakAH // 1 // iti saGghapaTTakavRttau / tatra zrAvaNavRddhau bhAdrapade, bhAdrapadavRddhau ca dvitIyabhAdrapade ye paryuSaNAM kurvanti, te munivyaMsakA uktAH / etAvatA paurNamikAdyAH nAmagrAheNa zeSAzcAsadevAcAravaiparItyamudbhAvya dUSitAH / tathA ca auSTrika eva 'zIlagAGgeyo jAta:' ityAgataM / tacca tavApyaniSTamityajAkRpANInyAyastaveti svayameva vicAraya / atha kazcidatijAlmo 'mRtvA mArayiSyAmIti' kubuddhayA vadati - bho ! janAstAdRzA AsmAkInA apyasmAkaM na pramANaM / tadA taM prati vAcyaM - bho ! tava kIdRzA granthAH pramANaM ?, yadi vadati AtmanindApUrvakaM paraprazaMsA yatra granthe bhavati, ubhayorapi vA yatra prazaMsA bhavati, sa eva grantho'smAkaM pramANaM nirabhimAnikRtatvAt, tadA taM pratyevaM vAcyam - bho devAnAMpriya ! tAdRzagranthasya kvApyadarzanAttava zUnyavAda eva zreyAniti / kiJca tavAbhiprAyeNa vacanamapi tasyaiva pramANaM yaH svanindApUrvakaM paraprazaMsako bhavati, tathA ca tvayA hyutsUtrakandakuddAlAdayo na pramANamiti vaktavyaM na syAt, , Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ auSTrikamatotsUtrakintUtsUtrakandakuddAlAdayaH pramANameva, paraM mayoktaM yadutsUtrakandakuddAlAdi na pramANaM, tadasatyamiti vaktavyaM syAt / tathA ca tava galapAdukA, siddhaM cAsmAkaM samIhitaM, tvayApyutsUtrakandakuddAlAdeH pramANatAyAH kathanAt / yaccoktamubhayorapi yatra prazaMsA, so'smAkaM mAnyo grantha iti / tadapyasaGgatam / yata ubhayorapItyatra ubhayoraviruddhayoviruddhayorvA ? prathame tAvadiSTApattireva, caturviMzatijinapravacanAnAmivAviruddhAnAmanekeSAmapyabhedabuddhayA prazaMsAyAH svIkArAt / dvitIye mArgonmArgagAmitvena viruddhayoH svaparayoH prazaMsA lokapratItyApi bAdhitA, na hi loke'pi ko'pi mUrkhamukhyo'pi viruddhayorvastunostulyatAM jAnAti vakti vA, viSAmRtayostulyajJAne viSasyApi bhakSaNaprasaGgAt / kiJcaivamapyutsUtrakandakuddAlAdestAvatpramANatA svIkarttavyaiva, ekAsyA'pi nindAyAstvayaiva nirAkaraNAditi tavobhayathApi pAza iti rahasyam / atha kazcitsuhRdbhAvena pRcchatinanu bho ! svapakSasthApanaparapakSotthApanAbhyAM sarveSAM tulyatve'yaM mArgaH satyo'yaM cAsatya iti kathaM nirNetuM zakyaH ? tadA taM prati vAcyaMbho ! suhRt ! tvaM laukikavyavahAramapi kiM na jAnAsi ?, nahi loke'pi ko'pi vastuparIkSaNaM vikretRvaco'dhInamanumanyate, kintu nipuNagrAhakapuruSAdhInam / anyathA kRtrimAkRtrimavastuvikretrostulyamUlyopAditsayostulyavacasorvizvAse vastuparIkSaNaM dattAJjalIva bhavet / evaM granthaparIkSaNamapi na granthakartRvaco'dhInaM, kintu zuddhamArgagrAhakanipuNapuruSAdhInamiti bodhyaM / nanu tatparIkSaNaM kathaM bhavatIti cet, zrRNu, granthakartA tAvad dvividhaH, samyagdRSTimithyAdRSTizca / tatra samyagaviparItA yathArthavastugrAhiNI dRSTiH darzanaM jJAnaM ca yasyeti vyutpattyA samyagdRSTiH mArgamunmArgaM ca yathArthaM bhASamANaH 'jJAnadarzanacAritrANi mokSamArga' iti vacanAt jJAnadarzanacAritrAtmakaM Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA // jainapravacanaM mAgaM mArgatayA kathayati, tadviparItaM ca nihnavAdi kupravacanaM narakAdihetutvAdunmArgamunmArgatayA kathayati / na caitAvatA rAgadveSodayaH sambhAvanIyaH / nahi loke'pi ko'pi mArgonmArgajJo mArgaprasthitaH parAn prati svayaM gamyamAnaM mArga mArgatayA, caurasiMhAdibhayA''kulamunmArgamunmArgatayA kathayan rAgadveSIti vyapadezaM labhate, na vA ko'pi svakIyaM suvarNaM suvarNatayA kathayantaM parakIyaM ca pittalaM pittalatayA kathayantaM rAgadveSodayinaM vadati, pratyuta yathArthabhASitvAd vizvAsasthAnaM bhavati / tasmAtsamyagdRSTaH mArgonmArga yathAvadvibhaNiSayA granthacikIrSan anantaravakSyamANa-caturbhaGgagyAH prathama eva bhaGge vartamAno bodhyaH / caturbhaGgI-yathA mArgonmArgayoryathArthabhASI 1, mArgasya yathArthabhASI unmArgasyA'yathArthabhASI 2, mArgasyA'yathArthabhASI unmArgasya yathArthabhASI 3, mArgonmArgayorayathArthabhASI 4 / ceti / tatra prathamabhane samyagdRSTireva / dvitIyatRtIyabhaGgAvasambhavinau, tayoH kasyApyavidyamAnatvAt / caturthe nihnavAdimArgAsakto jainapravacanaparAGmukho'vasAtavyaH / nanu yaduktaM dvitIyatRtIyabhaGgAvasambhavinau, tadasatyam / dvitIye tAvanmArgonmArgoM satyAveveti vadan mizraguNasthAnavartI, tRtIye mArgonmArgAvubhAvapyasatyAviti vadan zUnyavAdI ceti cet / satyaM, vyavahArato vidyamAnAvapi nizcayataH caturthabhaGga evAntarbhAvanIyau, viSAmRtayostulyatvena bhASamANAvivobhayatrA'pyupamayA vitathabhASiNAveva / upamayeti kathamiti cet, zrRNu-tatra dvitIye tAvat jainadharmaH satyaH, kiMvad iti pRSTe bauddhAdidharmavat, bauddhAdidharmaH satyaH, kiMvad iti pRSTe jainadharmavacceti brUte / evaM tRtIye'pi paramasatyatayopamayatIti tAtparyam / ata eva nihnavaH pravacanaikadezamapalapannapi sarvathA'palApItyucyate ityatra bahu vaktavyaM granthagauravabhayAnocyate iti / na ca nihnavazcaturthabhaGgenA Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ auSTrikamatotsUtra'ntarbhAvanIyaH, kintu jainapravacanasparzitvAt jainamArge iti vAcyam / tasya bauddhAdivatpravacanabAhyatvAt / uktaM ca sthAnAGgavRttau___ 'samuddhAtAdikaM jinAbhihitaM vastvanyathA prarUpayan pravacanabAhyo bhavati, yathA nihnavA' iti / na caivaM jainapravacanabAhyaM nihnavAdi kupravacana[ munmArga* ]munmArgatayA bruvANaH paraparivAdI bhaviSyatIti zaGkanIyaM, tIrthakarAdInAmapi tathaiva prasaGgAt / pratyutonmArga mArgatayA bruvANo mRSAbhASitvena paraparivAdI syAt / uktaM ca bhagavatyAM 'paraparivAe'tti / etatpadalezasya vRttiriyaM-'pareSAM viprakIrNaguNadoSavacanaM paraparivAda' iti / etenAtmIyamArganindako nirabhimAnitvAnmAnyastaduktamArgazcAGgIkArArha iti kazcitpralapati, so'pi nirastaH / yataH svayamupAttaM mArgamunmArgatayA prakAzya hIlayan tanmArgA''zritAnAM sarveSAmapi hIlako bhavati / tathA ca mArgabahirbhUtaH san yo mArgahIlakastadapekSayA mArgAntarbhUtaH san mArgahIlako mArgA''saktAnAmapi sandehotpAdakatvena pravacanopaghAtitvAnmahApAtakI svagRhakUpapAtanyAyena svasminnevotsUtrabhASitvAnmithyAtvamApannaH samyaktvaprANarahito bhavati / evamunmArgamAzritaH san ya unmArga mArgatayA kathayati, tadapekSayA mArgAzritaH sannunmArga mArgatayA kathayan mahApAtakI, paragRhakUpapAtanyAyena parasminnevosUtrabhASitvAt mithyAtvamApannaH samyaktvaprANarahito'vasAtavyaH / etena gambhIrAcAryadhAryAn gambhIrArthAn chedagranthAn puraskRtya mUrkhaparSadi pravacanaikahIlanaparAyaNo mUrkhacakravartI yattatpralApI pAzacandra iva yaH kazcitsaMpratyAbAlagopAGganAnAmapi pratItiviSayIbhUtajJAnAdiratnaratnAkarazrImattapAgaNahIlanA'bhiprAyeNotsUtrakandakuddAlaM puraskRtyAtmano mUrkhacakravartitvamAviSkurvan mUrkhaparSadi pUtkurute ahozcidutsUtrakandakuddAle'STamavizrAme Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 pradIpikA // _ 'svA'vadhi tacca kSetre'trAgrato'pyebhyo bhaviSyati / - stokeSvapyeSu cAritraM, vajraduHprasahAdivat // 1 // taccAritraM svAvadhi-nijAvadhiM yAvadatrAsmin kSetre gurjarAvaniprabhRtike'pyebhyastapovadbhyo bhaviSyati ya eva ebhistapovadbhirdIkSitAsta evaM cAritriNa ityarthaH, iti balAdApannaM / eSu tapovatsu stokeSvapi cAritramasti / nacA'tredamAzaGkanIyaM-yadaparaM sarvamapyacAritram' ekasminnevAsmin gacche cAritramiti kathaM ghaTate ? 'vaje' tyAdi / yathA prabhuzrIvayarasvAmiziSye vajre-vajrasene ekasminnapi cAritramabhUt, tathA yathA duHprasahAcArye'lpaparivAre'pi cAritraM bhaviSyati, tathaiSveva stokeSvapi cAritraM' 'siddhamiti' iti svasminneva gacche cAritravyavasthApanAn mahadasaGgatamiti so'pi tiraskRtaH, svAzritagacche satazcAritrasyA'palApe paratra vA'satazcAritrasya pralApe mahotsUtrabhASitvena mahApAtakitvApatteriti siddho'yaM granthakartA caturbhar3ayAM prathamabhane vartamAnaH samyagdRSTireva zuddhamArgAzritaH / zuddhamArgAzritatvaM caitadgranthakartuH pravacanA'viruddhazuddhaparamparAgatasAmAcArIsamAcariSNutapAgacchanizrAkAritvena supratItameva / kiJca-atIkAle sAmpratInakAlasvakhyaM yathopadiSTaM tathaiva darzanAt yathoktArthaprApakatvena kRtadivyapuruSasyevAsya granthasya pratyAyakatvAt sAtizayikajJAnavatA'yaM granthazcakre iti matsarabhAvaM vihAya zraddheyamiti / yaccoktamAtmIyamArga nindatA kathitomArgaHsvIkArya iti, tadapyatyantAsAraM lokaviruddhatvAt / nahi loko'pi ko'pi tathA ceSTate / anyathA cANDAlAde rAjJA rAjyaM deyaM syAt, yataH bho cANDAla ? tvadIyaM kulAcAraM yathAvad vada, yena tvaduktamahamaGgIkaromItyudIrite rAjJA cANDAlaH svakulAcAraM nindan rAjyaM prArthayatyeva, na ca taduktaM rAjA karoti, tasmAdyatkiJcidetat / etenAtmIyamArga nindan mahAnubhAvaH sa pUjya Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ auSTrikamatotsUtraityAdi kutsitaM bruvANo'pyapAstaH, cANDAlAderapi mahAnubhAvatvapUjyatvAdyApatteH / yato bahavazcANDAlAdayaH svakulAcAraM nindanto dRzyanta iti / tasmAdutsUtrakandakuddAlagranthakartuH svAGgIkRtaM zuddhaM mArga prazaMsayato'paraM cAzuddhaM mArgamazuddhatayA bruvANasya na kiJcid dUSaNaM, pratyuta mahAguNa iti pratIhi / evaM satyapi yadi tavA'nAsthA, tarhi hastakaGkaNAvalokane kimAdarzana prayojanamiti lokA''bhANakaM satyApayan nidarzaya karagrAheNA'yaM cAritrIti, yena vayaM pratIma iti / tasmAddharmavatA kenApi svapakSasthApanaparapakSotthApanAyA'saddoSodbhAvanena granthakarttAro na hIlanIyAH, bodhinAzaprasaGgAt kintu pravacanaviruddhabhASaNena hIlanIyAstaccotsUtrakandakuddAlAdau lezato'pi na dRzyate / ato'yaM granthakartA pramANIkRtya stutyo, yenAgninA dagdhasyAgnireva sadauSadhamiti nyAyAt / etadgranthakarturkIlanadvArA hIlitA arhadAdayaH, samyaktvanAzahetavo'pi tatstutidvAraiva stutAH samyaktvahetavo bhavantIti parityaktasamyaktvAnAM punaH samyaktvAropaNavidhiH / __atha prasaGgAd bhAvizaGkotthAnaparAcikIrSayA zaGkAnutthAnavidhimAha-atha yadi kazcidvadati-bho ! asmin granthe kharataramatAkarSakajinadattAcAryasyauSTrika iti nAma, tasya nihnavatvaM, ca tapovatsveva cAritraM cetyAdhuktaM, taccA'nyatra granthAntare kvApi na dRzyate / ataH sAkSikagranthA'bhAvenA'yamutsUtrakandakuddAlanAmA grantho nAsmAkaM vizvAsasthAnaM, tadA taM prati vAcyam-bho ! bahavaH sAkSiNo granthAstathAhi huM nandendriyarudrakAla 1159 janitaH pakSo'sti rAkAGkito, vedA'bhrAruNakAla 1204 auSTrikabhavo vizvALakAle 1213 'JcalaH / SaTvyarkeSu 1236 ca sArddhapaurNima iti vyomendriyArke Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 pradIpikA // 1250 punaH kAle tristutikaH kalau jinamate jAtAH svakIyAgrahAt // 1 // iti somasundarasUriSu rAjamAneSu zrImunisundarasUriziSya paM. harSabhUSaNakRte zrAddhavidhivinizcaye etasmin kAvye 'tristutika' ityantena samadhikapAdatrayeNa paJcakasyA'pyutpattikAlaH sUcitaH / 'kalau jinamate jAtAH svakIyAgrahA 'diti kiJcinnyUnacaturthapAdena paJcAnAmapi nihnavatvaM sUcitam / tathA ca kharatarasya auSTrika iti nAma nihnavatvaM ca sAkSAduktaM / kharataramatAkarSako jinadattA''cAryastu utpattikAlasUcanena arthAdAgatastasmin kAle tanmatikalpitAcAryasyA'bhAvAt jinadattAcAryasya tu sadbhAvAdeva / evamavidhiviSauSadhyAmapyetadeva kAvyaM / tathA zrImunisundarasUrirA[ jo jye'pi saM. 1466 varSe vijJaptitridazataraGgiNyAM nihnavatvaM darzitavantaH / tathAhi - AjJAbhaGgAntarAyotthA-'nantasaMsAranirbhayaiH / sAmAcAryo'pi pAzcAtyaiH, prAyaH svairaM pravartitAH // 1 // upadhAnapratikrAnti-jinA diniSedhataH / nyUnitA duHSamAdoSAt pramattajanatApriyAH // 2 // atra jinArcA-strIjinArcA, tasyA niSedhako'nantasaMsAranirbhaya ityanena nihnavaH kathitaH / tathA tapovatsveva cAritraM zrImunisundarasUribhirapyuktaM tatraiva tathAhi yA zrIvIrasudharmAdyaiH, praNItA svAgamAnugA / AcIrNA sthaviraiH kAlAnurUpayatanAzritA // 1 // sAmAcArI gaNe'smiMstu, zuddhA saivA'styakhaNDitA / paramparAgatA sarvagaNAntaragatAdhikA // 2 // yugmam // Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ auSTrikamatotsUtra evaM zrIsomasundarasUrikRte'dhikamAsamAzritya paryuSaNAvyavasthApanavAdasthale auSTrikasya nihnavatvaM sUcitamavasAtavyam / atra kazcidAha - bho ! ete granthAstapApakSIyAstapovatAmeva pramANaM, nAsmAdRzAM tadA taM prati vAcyaM bho ! tava na pramANaM kutaH ?, pravacanaviruddhatvAduta tvAdRzamatotsUtrocchedakatvenAniSTatvAdvA / na tAvadAdyo'sambhavAt / dvitIyo tvAdRkkadAgrahijanasyA''smAkInA granthAH pramANaM mA bhavantu, na caitAvatA'smAkaM kAcit kSatiH / kauzika kulasyAniSTasyApi tapanasya tadatiriktAnAM sulocanAnAM tamaH stomavidhvaMsakatvasyaiva vipazcitAM tasya pramANatvasyA'napAyAt / na vA tava dUSaNamapi kiJcijjAnImaH pratyuta tava svarUpaM yathAvadvidmaH / yato nahi ko'pi kadAgrahI svamatocchedakagranthaM pramANIkaroti / Avazyakaniryukti boTika iva, na vA tavA'niSTatvenotsUtrakandaku ddAlasyApi kiJciddUSaNaM tasya granthasya tAdRzasvabhAvatvAt / anyathA utsUtrakandakuddAlatvasvarUpasyaiva vyAghAtaH / yasminnudite kauzikakulaM pramodate sa ravireva na bhavatIti nyAyAt / atha punarapi kazcidAha - bho ! anyapakSIyo grantha etAdRzArthAvabodhakaH syAttarhi asmAkamapi pramANameva, tadA taM prati vAcyam - bho ! etAdRzamAlambanaM bAlaceSTitameva / yataH SaNNAM darzanAnAM madhye jainapravacanasya dvAdazAGgIrUpasya tadvicArabodhakatvenAnyat kamapi kApileyAdi zAstraM nAsti / nahyetAvatA jainapravacanasyA'pramANatA bhavet / atyAgrahe tu karNamarvvAk kRtvA zrRNu - tava gotrIyaH zatapadIkAra eva sAkSika ityavehiM / parametadanyatra bADhasvareNa mA vAdI: / yatastava gotra eva kalaho bhaviSyati / svagotrakalahastu na zreyase iti maduktaM cetasi dhAryamityalaM prapacena / atha punaH kazcidvadati - bho ! kvacidyuSmadIyaireva kharataragacche zrIabhayadevasUriH zrIjinavallabhasUrityAdi " 38 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA // 39 likhitaM bhavettASmAkaM pramANamapramANaM vA ? tadA taM prati vAcyaM bho ! tadapramANameva, asmanmAnyapUrvAcAryavacoviruddhatvAt, sudharmAdivacoviruddhatvadvacanamiva / tasmAdasmAkaM mAnyA AcAryAH zrIsudharmasvAmyAdhAcAryavaco'nuyAyinaH zrIjagaccandrasUrizrIdevendrasUri-zrIsomasundarasUri-zrImunisundarasUri-zrIAnandavimalasUriprabhRtayaH taduktavaco'nuyAyino ye'nye'pi tapAgacchIyAsteSAM vacaH pramANaM, na punastapovannAmamAtradhArakANAM zrIjagaccandrasUriprabhRtiparAGmukhAnAM taduktavacanAnAbhogavatAM anupayoginAM vA vacaH pramANam / anyathA digambarANAM purastAt zvetAmbaranAmadhAriNastavApi vacaH pramANIkartavyaM syAt, taccAsmAkamaniSTaM / evaM sAGkhyAdInAM purastAttavApi jainanAmadhAriNo digambarANAM vacaH pramANIkarttavyaM syAt, tacca tavApyaniSTamityalaM vistareNeti / evamutsUtrakandakuddAle yat saGghabAhyatvamauSTrikasyoktaM tatsAkSikagranthapRcchAyAM tu saGghapaTTakavRttireva darzanIyA / yatastatra 'saGghatrAkRtacaityakUTapatitasyAntastarAM tAmyatastanmudrAdRDhapAzabandhanavataH zaktazca na spanditum / muktyai kalpitadAnazIlatapaso'pyetatkramasthAyinaH, saGghavyAghravazasya jantuhariNavAtasya mokSaH kutaH? // 1 // iti trayastriMzattamakAvyavRttau-'aidaMyugInasaGghapravRttiparihAreNa saGghabAhyatvapratipAdanamamISAM bhUSaNaM, na tu dUSaNamiti svAsyenaiva saGghabAhyApatyatvamAtmano jJApitamiti / kiJcaitatkAvyamapi svakartAraM saGghabAhyaM saGghadveSiNaM ca jJApayati, anyathA vyAghropamayA saGghasya varNanaM na syAditi bhAvizaGkotthAnanirodhopAyaH / atha mithyAdRSTigranthakartA caturthe bhane vartamAno'pi nihnavetarabhedAd dvividhaH / tatra dvAvapi mithyA-viparItA yathArthavastvagrAhiNI, dRSTidarzanaM Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ auSTrikamatotsUtrayayoriti vyutpattyA jinapravacanaviparItameva bhASete, unmArgagAmitvAt / tatra nihnavo vacomAtreNa jinapraNItamArgamaGgIkRtya viparItaM bhASate, dRSTeviparyAsAt / yathotsUtrapadodghATanakulAdikaM kurvANo jinadattAcAryAdiriti / itarastu vacomAtreNApi jinapravacanamanaGgIkRtya viparItaM prakAzate / yathA sAGkhyAdiriti mithyAdRSTigranthakartA darzitastathA ca darzitaH samyagdRSTizceti dvidhA'pi granthakartA / evaM ca sati yadi guNeSu matsaraM syAttarhi bhavatu tathApi vijane gatvA netre nimIlya vicAraNIyaM / yataH samyagmArgAvagamaH syAt / uktaM ca zrIhemAcAryapAdai:'guNeSvasUyAM dadhataH pare'mI, mA zizriyannAma bhavantamIzam / tathApi sammIlya vilocanAni, vicArayantAM nayavartma satyam // 1 // itizrImattapAgaNanabhoGgaNanabhomaNizrIvijayadAnasUrIzvaraziSyopAdhyAyazrIdharmasAgaragaNiviracitAyAmauSTrikamatotsUtrapradIpikAyAmarhadAdihIlanayA parityaktasamyaktvAnAM punaH samyaktvAropaNaprakAralakSaNastRtIyo'dhikAraH // 3 // __ atha caturthAdhikAre auSTrikasyauSTrikamukhenaivotsUtravyavasthApanAprakAraH kathyate-tatra tAvajjinadattena strINAM jinArcA pratiSiddhA / tatkAraNaM tAvadutsUtrakandakuddAlAdyanusAreNa jinAlaye jinadattena rudhiraM patitaM dRSTamiti, cAmuNDikakiMvadantyA tu strIdharmAgatAyAH kasyAzcistriyAH sparzena pratimAvinAzo jAtaH, kazcicca pratimAM pUjayantI strI strIdharmamAgateti / tatra trayaM vicAryajinadattasvayaM strIsvarUpaM jinapratimAsvarUpaM ceti / teSu tAvajjinadattazcarcyate-bho ! cAmuNDikApatya ! jinArcA niSedhayan jinadattaH kimAgamavyavahArI zrutavyavahArI vA ? tatra na tAvadAgamavyavahArIti tu tvamapi jAnAsi, dazAdipUrvadharAvadhimanaHparyavakevalajJAninAmanyatarasyaivAgamavyavahAritvAt / nApi zrutavyavahArIti, 'akRte'vidhikRte vA'vazyadharmakartavye mUlatastatkartRjAtIyAnAM Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA // 41 bahuzrutairniSedhaH karttavyaH' iti kvApi zrute'nupalambhAt / pratyutAkRtAnAmavidhikRtAnAM cA'vazyadharmakRtyAnAM prAyazcittaM pratipadya punastatra pravarttitavyamityanujJAyA darzanAt / anyathA'nAbhogavazAt tvadAzAtakaistadbhaktairapi tvaM dUratastyAjyaH iti mahatsaGkaTe patanaM tavaiveti / nanvitthaM strINAM prAyazcittameva jinadattena dattamiti cet, aho ! zrutAgamavyavahArazUnyasya cAmuNDikasya tAdRzaprAyazcittadAnaM yuktameva / yadyetAdRzaprAyazcittaM nA'dAsyat kathamajJAsyattasyA'jJacakravarttitvam ? / mukkho tAva mahagdho moNaM kAUNa sayalamajjhami / jAva na [ khasara ]pphasa[ bappasaSaksa ]basarakhasapphasakhasaphasaM kui // 1 // iti vacanAt / evaMvidhaprAyazcittadAnasya hRdayazUnyajinadattamantareNa kasyApyasambhavAt / na hi pravacane kvApyetAdRzaprAyazcittaM dRzyate, anyathA pramAdAdivazAt pratimAvinAzAdilakSaNA''zAtanAyAH puruSANAmapi dRzyamAnatvena tathAvidhaprAyazcittadAne manuSyamAtreNApi pratimAsparzaH karttavyo na syAt / tathA ca brahmavratacAritrAdibhaGge tajjAtIyAnAM tanniSedhaprasaGgena tIrthamAtrasyA'pyuccheda ityabhinavastIrthakRttvadgururyena svagalapAzo'pi nA'jJAyIti / nacA'yaM kevalaM zAstrA'nabhijJa evAsIt, kintu lokavyavahAramapi na jJAtavAn / na hi lokepi kopi vAtAdirogavizeSeNa pathi skhalitaM naraM dRSTvA tatra mArge tajjAtimAtragamanaM niSedhati, kintu upakArI kazcit taM puruSaM praguNIkRtya yathAzaktividhinA tasminmArge pravarttayati / navA kopi bhAvimAlinyAdizaGkayA jinadattamantareNa strIpuruSAn vastrANi tyAjayati / kiJca zrutavyavahArI paramparAgatamanyathA pravarttayan zrutamanasRtya tatkAlInabahuzrutasammatameva pravarttayati, yathA paJcamyAzcaturthyAM paryuSaNAparva pravarttayan AryazrIkAlikAcArya iti / Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ auSTrikamatotsUtra 42 tasya tathA'nusaraNaM sAmAnyavizeSAbhyAmapi / tathAhi 'aMtarAvi a se kappai no se kappar3a taM syaNi uvAyaNAvittae 'tti sAmAnyazrutAnusaraNaM, 'vAyaNaMtare puNa ayaM navasayateNaUehiM kAle gacchati ii dIsai 'tti vizeSazrutAnusaraNaM ceti tatkAlInabahuzrutasammatatvaM ca 'savvasaMghehiM aNumanniaM 'ti vacanAt / jinadattasya tu tathA na kimapyAsIt / nahi kvApi zrute pratimAdivinAze vinAzakarttRjAtIyAnAM tatsparzo na yuktimiti sAmAnyavacanaM dRSTaM zrutaM vA, kintu pratimApustakavinAze navInavidhApane zuddhiriti dRSTaM na vA'mukakAlAjjinadattato jinArcAniSedho bhaviSyatItivizeSavacanaM ca, tathA tatkAlInabahuzrutasammatatvamapi nA'bhUt, pratyuta pUrNimApravarttakacandraprabheNa caturdazyAM pAkSikaniSedha iva jinadattena bahuzruteSu nivArayatsveva strINAM jinArcAniSedho vidadhe / na ca nivAraNaM nA'bhUtkathamanyathA USTramAruhya cAmuNDikaH palAyanaM cakAra ? / na ca tadAnIM bahuzruta eva kazcinnAsIt, tatkAle kalikAlasarvajJazrIhemAcArya vAdIndra zrIdevasUriprabhRtInAM prabalabahuzrutAnAmapi zrUyamANatvAt / tato na zrutavyavahArI jinadatta iti siddham / atha vaidyakacatuSTayadRSTAntena tvAdRkmUrkhasyA'pyetat pratItiviSayIbhavati, tathA pradarzyate-tatrotpannavyAdhiH kazciccaturo vaidyAnAhUya pRcchati-bho devAnupriya ! mama vyAdhirutpannastairuktam- kuto vyAdhistenoktamavidhikRta bhojanAdeva / tatrAdyo vaidyaH brUte yadi bhojanAd vyAdhirutpannastarhi tvajjAtIyAnAM tAvadbhojanaM karttuM na yujyate, atastvayA tvajjAtIyaizcAdyaprabhRti na bhoktavyaM, kadAcidavidhisambhave rogotpatteH sambhAvitatvAt / dvitIyastasyaiva bhojanaM niSedhati na tu tajjAtIyAnAmapi 2, tRtIyaH kaTukAdyoSadhaprayogeNa praguNIkaroti, na punaH punaranutpattyupAyaM zikSayati 3 caturthastu vaidyakazAstrakanizritamatiH kenApi vidhinA tathaiva bhojayati, yena prAgutpanno Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 pradIpikA // , vyAdhirupazAmyati navInazca yAvajjIvaM notpadyate 4 iti / tatra kadAgrahaM vimucya vicAryaM caturNAM madhye kiM vaidyakalpo jinadattAcArya iti ? | parizeSAt prathamavaidyakalpastarhi tvanmukhenaiva tvattIrthakRtazcAmuNDikasyAgItArthacakravarttitvaM siddhamiti / etena strIjinArcAniSedho na dUSyo, gacchasAmAcArItvAdityapi nirastaM pravacanopaghAtinyAH pravRtteravazyaM tiraskAryatvAt / yA ca gacchAntarIyA sAmAcArI na dUSyA sA pravacanA'virodhinI mantavyA na tu pravacanopaghAtinI / uktaM ca bhagavatyAm- 'atthi NaM bhaMte ! samaNA niggaMthA kaMkhAmohaNijjaM kammaM vedeti' ityAlApake 'pAvayaNaMtarehitti padalezasya vRttaupravacanamadhIte vetti vA prAvacanaH - kAlApekSayA bahvAgamaH puruSaH tatraikaH prAvacanika evaM kurute'nyastvevamiti, kimatra tattvamiti ? / samAdhizceha cAritramohanIya-kSayopazamavizeSeNotsargApavAdAdibhAvitatvena ca prAvacanikAnAM vicitrA pravRttiriti nAsau sarvathA'pramANamAgamAviruddhapravRttereva pramANatvAditi / anyathA lumpAkapAzacandrAdInAmapi svamatikalpitasAmAcArINAM prAmANyaM syAt / tacca tavA'pyaniSTaM / kiJca kevalaM na jinadattasya strIjinArcAniSedhotthameva pAtakaM, kintu tIrthakaragaNadharAdInAmapyutsUtrabhASitvakalaGkadAnena mahApAtakitvamapi / yato jinadattena svayameva utsUtrapadodghATane 'pUei mUlapaDimaMpi sAviA ceivAsi sammattaM / gabbhApahArakallANagaMpi na hu hoi vIrassa' // 1 // tti gAthayA strIjinArcAprakAzakA utsUtrabhASiNa uktAH / tIrthaGkaragaNadharAdayazca strIjinArcAprakAzakAH / atasteSAmapyutsUtrabhASitvakalaGkadAnena svayamevotsUtrabhASI jAta iti mahaccAturyaM cAmuNDikapRSThavilagnAnAmeveti / kiJca somacandrAparanAmA jinadattastAvadetAdRza utsUtrabhASako bhavati tadyuktameva / yato bAlyAvasthAyAM pravrajyAdina eva divyAnubhAvAdiva svakIyaM svarUpaM svamukhenaivA'yaM Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 auSTrikamatotsUtrajJApitavAn / paraM mohavazena tadguruNA samyag nAvagataM, pravacanasya bhAvibAdhAyA avazyambhAvAt / tathAhi-prathamavratadina eva somacandramunirnIto'sti bahirbhUmau sarvadevagaNinA, ajJAnatvAd udgatakSetrANi tena troTitAni, tataH zikSAnimittaM rajoharaNaM mukhavastrikA ca gRhItA sarvadevagaNinA, bhaNitazca-vrate gRhIte kiM kSetrANi troTayante tad gaccha svagRhaM, tatastadaivotpannapratibhena tenoktaM-yuktaM kRtaM gaNinA paraM mama coTikA AsIttAM dApaya, yena gacchAmi ityukte gaNerAzcaryamabhUt / aho ! laghorapi kIdRg saduttaratvametasya ? kiM samprati prativacanaM dIyate ? ityAdijinadattavarNanaM sArddhazatakavRttAviti / tatra udgatakSetradezasya troTanenAhaM dharmabIjAkaritasya saGghakSetrasya dezena troTako bhaviSyAmIti jJApitaM, rajoharaNamukhastrikoddAlane yuktaM kRtamiti bhASamANeneyaM- pravrajyA pravacanasya mama ca na zreyase bhaviSyatIti jJApitaM, paraM mama coTikA AsIttAM dApaya yena gacchAmItyanena mama gRhavAsa evaM zreyAniti sUcitamityevaM vicArasthAne saduttaradAteti prazaMsitaM / na ca bAlaceSTatvAnna doSa iti zaGkanIyaM, bAlyAvasthAceSTayaiva vRddhAvasthAceSTAyA anumAnAt ! uktaM ca 'pIUNa pANi saravarANa piTTi na diti siMhiDiMbhA / hohI jANa kalAvo tANaM cia erisA buddhI // 1 // ata eva zrImahAvIraziSyeNAtimuktakena vahamAnanibaddhajale jalapAtraM muktvA bho lokA ! madIyAM [ nAvaM] tarantIM pazyaMtviti ceSTayA''tmanastadbhava eva saMsArottaraNaM sUcitaM / yA ca ceSTA na doSasUcikA na ca guNasUcikA, sA sarvabAlasAdhAraNI bodhyA / na caivamatimuktakasyApIyaM sAdhAraNI ceSTA bhaviSyatIti zaGkanIyaM, pravrajitabAlAnAmasAdhAraNyAdeva tasmAtpravrajitabAlAkAnAM madhye doSasUcikA jinadattasyAsAdhAraNI ceSTA bodhyeti jinadattaH carcitaH / Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cikaM vA sAmAyikagrahaNAcakaM tu pUvidhaprasaGgena pradIpikA // atha strIsvarUpaM carcyate - bho ! cAmuNDika ! mAnuSI strI jinapratipratimApUjA'rhA na vA?, prathame tAvadutsUtrapadodghATanakulaM kurvan jinadattaH pItamadira AsIt, yena strIjinA prarUpakA utsUtrabhASiNa iti kathitavAn / dvitIye, kuto na yogyA ?, apAvitryAditi cettarhi tasyAstadapAvitryaM sArvadikaM kAdAcitkaM vA ?, Adye, jJAnAdhyayanAdhyApananamaskAragaNanapratikramaNakaraNapauSadhasAmAyikagrahaNasAdhudAnAdi sarvamapi dharmakRtyaM strINAmucche[cchi* yeta / kAdAcitkaM tu puruSANAmapi tathAvidhA'pAvitryasambhavena audArikazarIrimAtrasya niSedhaprasaGgena tavApi kathaM dharmopadezakatvamityatyantamAsamaJjasyamiti strIsvarUpaM carcitam // bho ! jinadattApatya ! strIpUjitAH pratimA apUjyA avandanIyAzca bhavanti uta tAsAM vinAzo bhavaMti ?, prathame, tAvattanizritArhadA''laye pravacanaparamArthAnabhijJAstvatsamudAyavyatiriktAbhirmugdhastrIbhiH kriyamANA jinapUjA kathaM na niSidhyate ? na ca niSidhyata eva, pratyakSabAdhAt / kiJca-asmatpratiSThitacaityAlayeSu caityavandanArthaM tava pravezo na yuktaH / tatra yatheSTaM strIbhiH pUjAyAH kriyamANatvAt / nanu yuSmAdRgbhItyA tatrA''gamyata iti cet, aho ! devAnupriya ! asmaccaityAlayA''gamanamAzrityAsmAbhistava nAmApi na smariSyate / etadviSaye'smAkaM zapatha evetyavehi / na caitadviSaye'smAkaM dodUyApi, pratyuta tvayyanukampAparAyaNAnAmasmAkaM prItireva / nanu kathamanukampeti cet, zrRNu-tatrA'smadupadezaviditapravacanaparamArthAbhirdakSastrIbhiH kriyamANAmahatpUjAM dRSTvA tannindAparAyaNasya bhagavatpUjAvairiNastatrA''gatasya tava narakAdihetustIvrakarmabandho bhavati, taddhetunivArakAzca vayaM tvayyanukampAvanta eveti tAtparyam / dvitIye, tAvat pratyakSabAdhaH / na hi strIbhiH pUjitAnAM pratimAnAM vinAzo dRzyate, kintu prAgukta Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ auSTrikamatotsUtraprapaJcena svamatikalpitamArgasyaiva vinAza iti carcitaM pratimAsvarUpam // evaM catuSpavartI vinA pauSadhaniSedho'pi ubhayasandhyapratikramaNavat prAyazcitarUpa uta saMvararUpo vA pauSadha iti vikalpya auSTrikamukhenaiva tiraskAryaH / evamanyadapyutsUtrakadambakaM pravacanaikabhaktirasikairetatpravacanamAsmAkInamiti dhiyA tiraskAryaM, na tUpekSaNIyamiti / atha kiJcidauSTrikApatyaM jinadattamastake etatpAtakamiti kubuddhayA dhAyamAlambate, tadayuktaM jinadattApekSayA jinadattaprakAzitotsUtrapravartakasya mahApAtakamiti / evamanyadapi tadasaduktamAkarNya sakarNaiH paropakArarasikaiH saduttaradhiyA bhAvyamiti / zrIvijayadAnasUrInApRcchyApRcchya zAstrasammatyA / auSTrikamata utsUtroddhatAndhakArapraNAzaparA // 1 // zrIvIrazAsanasnehasiktA hyAzAsanasthitiH / jIyAd durvAgvacovAtairakSobhyA dakSahastagA // 2 // munInduSaTkSamAvarSe (1617) harSAt zobhAlaye puure| dharmasAgarasajJena, nirmitA''zu pradIpikA // 3 // tribhirvizeSakam // itizrImattapogaNanabho'GgaNanabhomaNizrIvijayadAnasUrIzvaraziSyopAdhyAyazrIdharmasAgaragaNiviracitAyAmauSTrikamatotsUtrapradIpikAyAmauSTrika matotsUtrasyauSTrikamukhenaiva vyavasthApanAlakSaNaH caturtho'dhikAraH // iti auSTrikamatotsUtrapradIpikA // zrIzubhaM bhavatu // Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU. mahopAdhyAya dharmasAgaragaNipravara viracitA auSTikmatosUtrapradIpikA svastizrImantamAnanda-jJAnAmRtapayonidhiM / natvA samprati tIrthezaM, zrImadvIrajinezvaram // 1 // durmanaskamRgatrAsa - mRgAriM munipuGgavaM / zrImadvijayadAnAhvaM natvA sUrIzvaraM punaH // 2 // kadAgrahavimuktAnAM, matsaragrastacetasAm / alpazrutavatAM kiJcidupakAraparAyaNAm // 3 // cAmuNDakamatotsUtra - dIpikAM bodhahetave / yathAvuruvara:prIti, prarve mRdubhASavA // 4 // caturbhiH kalApakam // svasti ane zrIyukta AnaMda-jJAnarUpI je amRta tenA je samudra evA sAMpratakAle zrIvIrajina nAmanA tIrthanAthane namaskAra karIne 7 durmanaska evA je haraNIyAo tene trAsa pamADanAra siMha samAna ane munione vize zreSTha evA vijayadAnasUrIzvarane namaskAra karIne * kadAgrahathI vimukta evA ane matsarathI jenuM citta grasita thayuM nathI tevA-alpadyutavAlA-jJAnavALA AtmAone kAMIka upakAra parAyaNa evI cAmuMDika-mata utsUtra dIpikA nAmanI A vRtti jevI rIte guruvacanane prIti karanArI thAya evI mRdu bhASA vaDe bodha mATe huM karuM chuM. (cAra zloka sAthe) A auSTrikamatoutsUtra dIpikAmAM cAra adhikAro Ave che. temAM pahelAM adhikAramAM aukTrika mata nAmanI sthApanA, bIjA adhikAramAM aukTrika matanA utsUtrane ughADA karIne AgamasAkSIe tenuM nirAkaraNa, tiraskAra, trIjA adhikAramAM durjananA vacanone sAMbhaLIne arihaMta AdionI avahelanA karavA vaDe karIne samyaktvano tyAga jemaNe karelo che tevA AtmAone Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ X2 auSTikamatotsatrapAchA samyakta pamADavAno upAya batAvAze. cothA adhikAramAM auSTrikamata usUtranuM auSTrikanA mukhethI ja bolAvavAno upAya jaNAvAze. temAM pahelAM adhikAramAM auSTrikanA traNa nAmo che, te A pramANe : auSTrika, cAmuMDika ane kharatara, temAM kharatara matano AkarSaka jinadatta AcArya, saMghanI uktithI bhaya pAmelo UMTa upara besIne pATaNathI jAvAlapura pahoMcyo, tethI karIne lokoe sArthaka evuM auSTika nAma ApyuM, ane usUtra kaMdakuddAMla nAmanA graMthanA pAMcamAM vizrAmamAM kahyuM che jinadattakriyAkozacchedo'yaM ytkRtsttH| saGghoktibhItitaste'bhU-dAruhyoSTraM palAyanam // 1 // jinadatta vaDe kriyA samudAyano je cheda karAyo tethI karIne saMghanI uktithI bhaya pAmelAM evA tenuM UMTa upara AruDha thaIne palAyana karavAnuM thayuM. tevI ja rIte potAnA matanI vRddhine mATe cAmuMDikA devInuM jinadatta vaDe ArAdhana karAyuM, ane tethI karIne loko vaDe karIne je cAmuMDika nAma devAyuM che te sArthaka che. ane usUtra kaMdakuMdAla nAmanA graMthanA pAMcamA vizrAmamAM kaheluM che ke - 'sUryAbhanATyavat te kiM, nartakyo na jinAGgaNe / caityA''nAyatanaM yattadyuktaM cAmuNDikasya te' // 2 // . sUryAbha devanA nATakanI jema jinezvara bhagavAnanA maMdiramAM tAre nartakIo kema nathI? tethI karIne cAmuMDika evA tArA caityanuM anAyatanapaNuM je che te yukta che. tathA trIjuM kharatara nAma yAdacchika che, eTale pUchatA evA lokonI sAme jinadatte pote ja pragaTa kareluM che. jevI rIte AMcalike potAnA pakSanuM vidhipakSa nAma rAkhyuM, tristutike Agamika e pramANe ApyuM, lokoe ApelA nAmathI lajjA pAmatA evA teoe potAnI jAte ja nihetuka ane arthazUnya nAma pragaTa karyA che tevI rIte A paNa che. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA 4saM paraMtu A aukTrika ane cAmuMDika nAmanI jema 'atizaya khara=kaThora te kharatara' e pramANe tenA matanA abhiprAya vaDe karIne kharatara e pramANe lokoe ApeluM nAma sArthaka che. koIpaNa ThekANe utsUtrakaMdakuMdAla AdimAM A nAmanuM sahetuka ke sArthakapaNAnuM darzana nahi thatuM hovAthI. have vAdI prazna kare che ke yAdaicchika e nAmano artha zuM ? e pramANe pUchato ho to sAMbhaLa. je hetuzUnya hoya, potAnI matikalpanAe kalpeluM hoya ane saMketarUpa hoya tene yAdacchika kahevAya che, jevI rIte devano dIdhelo na hoya to paNa devadatta nAma kahe te yAdaicchika nAma kahevAya che. have koIka loko tenA matanuM AlaMbana laIne bole che ke he vicakSaNa ! auSTrika paTTAvalImAM ane auSTrike banAvela SaSThIzataka AdinI vRttimAM kharataranA nAmanI sahetukatA ane sArthakatA kahelI che. tyAre tevuM kahenAranI sAme javAba Apavo ke : he devAnupriya ! koI paNa buddhimAna sabhyaddhi vaDe karIne cAmuMDika zAstranuM avalokana karyA pachI tenI satyapaNe zraddhA karato nathI. jethI karIne auSTrikamatavALAe banAvela Adhunika graMthone vize koIka-ThekANe coryAzI maThapatione jItIne durlabharAjAnI sabhA samakSa zrI jinezvara sUri vaDe karIne saMvata-1024mA varSe ane koIka ThekANe 1080mA varSe kharatara biruda meLavAyuM che tema lakhAyuM che. ane te taddana khoTuM che. kAraNa ke te kAle durlabha rAjAnuM ja durlabhapaNuM hatuM, arthAt astitva nahotuM. kAraNa ke durlabharAjA 1066-varSe pATaNamAM rAjya para Avyo ane 1077 varSe paraloka sIdhAvyo. e pramANe kumArapAla pratibodha AdimAM kahyuM che. vaLI tenA kharatara pUrvaja paNa gaNadhara sArdhazatakanI vRtti karatAM jevo tevo pralApa karavA chatAM paNa koIpaNa ThekANe kharatara biruda lakhyuM nathI. te vAta paNa sAthe sAthe vicAravI. vaLI sarvasaMmata evA prabhAvaka caritrane vize ane buddhisAgara sUrijIe rAjAnA upa2odha vaDe karIne maThapationI AjJA vaDe zrI jinezvarasUrie pattana-pATaNane viSe sthiti karI, eTaluM ja mAtra lakhyuM che. paraMtu maThapationI sAthe vAda karyo ane tyAra pachI kharatara biruda maLyuM ityAdi vAtanI gaMdha paNa nathI, te A pramANe : Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ auSTrikamatotsatrauprodhen no yUya-mamISAM vasanaM pure / anumanyadhvamevaM ca, zrutvA tatra tadAdadhu' // 1 // riti zrIprabhAvakacaritre / athavA uparodha vaDe karIne A lokone nagaramAM rahevAnuM tame mAnya rAkho te pramANe sAMbhaLIne teoe (kharataroe) te svIkAryuM ! tethI karIne auSTrikoe banAvelA graMthamAM vizvAsa na karavo. vaLI auSTrika graMthone viSe ninyavakRtapaNA vaDe karIne paNa samyagadRSTioe vizvAsa karavo yogya nathI. ane teno vizvAsa karavAmAM durlabhabodhitA thAya che, mahAnizIthamAM kahyuM che ke - 'je bhikkhU vA bhikkhUNI vA sAvao vA sAviA vA parapAsaMDINaM - pasaMsaM karejjA, je Avi nihnagANaM pasaMsaM karejjA, je Avi nihnagANaM aNukUlaM bhAsejjA, je Avi nihnagANaM AyayaNaM pavisijjA, gaMthasatthapayakkharaM vA parUvejjA, je Avi nihnagANaM saMtie kAyakilesAie tavei vA saMjamei vA nANei vA viNNANei vA sue vA paMDiccei vA avibuhamuddhaparisAmajjhagae silAhejjA, sevi a NaM paramAhammiesu uvavajjejjA, jahA sumatI' iti / artha je sAdhu athavA sAdhvI, zrAvaka athavA zrAvikA, parapAkhaMDIonI prazaMsA kare che, athavA nicvonI prazaMsA kare che, athavA teo nitavone anukULa bole che, athavA jeo nihnavonA Ayatana-maMdiromAM pese che, athavA teonI pAse kAyakleza Adi tapa kare che, athavA saMyama pALe che, athavA jJAna meLave, athavA zruta meLave athavA mugdha lokonI sabhAmAM nitavonI prazaMsA kare te paramAdhAmIne viSe utpanna thAya che. jema ke sumatiH ane cAmuMDikanuM nihnavapaNuM "usUtra kaMdakuMdAla' graMthanA pahelA vizrAmamAM pragaTa jaNAveluM che. te A pramANe - 'anavasthitakotsUtraM, yathAcchandatvameSu na / tadavasthitakotsUtraM, nihnavatvamupasthitam // 1 // Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA ete svakarmaNA bAhyAH, paJcotsUtraprarUpakAH / abhUvan duHSamAkAla-bhramojhAmitacetasaH' ||2||iti / anavasthita usUtra bolavuM, ke yathANaMdapaNuM A lokomAM nathI, tethI karIne teonuM avasthita usUtra ane nilavapaNuM prApta thAya che. A pAMce usUtra prarUpako duSamAkAlanA bhramathI bhramita cittavALA thayA chatAM potAnA kAryo dvArA tIrthabAhya thayA che, tevI ja rIte sAtamA vizrAmamAM paNa rAkauSTikI pUnamIA kharatara saMghathI bahAra che. sAI pUnamIyA ane AMcalika enAthI bAhya che, ane teM to pUnamIyA ane AMcaliyAthI paNa bahAra che, jethI karIne pUjyane viSe tAre pUjA na hoya e barobara che. A badhAnA sAkSI graMtho to A ja auSTrikamatosUtra pradIpikAnA trIjA adhikAramAM dekhADAze. vaLI bIjI vAta jinezvarasUrijIne jo kharatara biruda maLyuM hota to usUtra kaMdakuddAlanA kartAe te graMthanA pahelAM vizrAmanI svopajJavRttimAM jinezvarasUrinA ziSya navAMgI vRttinA kartA zrI abhayadevasUri mane "jinazAsana prabhAvaka' ema kahe kharA ? kAraNa ke nihnavanuM pravacana upaghAtIpaNuM hovA vaDe karIne prabhAvakapaNAno asaMbhava hovAthI. paraMtu kharatara gacchamAMthI jinadattAcArya auSTrikamatano AkarSaka thayo, e pramANe kahyuM hota e pramANe paNa kahyuM nathI, paraMtu kharatara matano AkarSaka jinadattAcArya che e pramANe jaNAvela che. ane tethI ja jinezvarasUrinuM kharatara biruda dUrathI ja pheMkI dIdheluM jANavuM. evo koI paNa nathI ke loMkAmatI mahApApI ema kahIne tenA matamAM amuka nAmanA RSi jinazAsana prabhAvaka hatA ema kahe. A kahevA dvArAe navAMgI TIkAkAra zrI abhayadevasUrijI ma. kharatara hatAM, e pramANeno je asatya pravAda cAle che te paNa dUra karyo jANavo. jethI karIne navAMgIvRttinI TIkAnA aMte pachI vikramAditya-vikrama mahArAjAnA kAlathI 1120 varSe alpabuddhivALAne gamya evI sthAnAMgasUtravRtti banAvI, ane kharatara matanI utpatti to vi. saM. 1204-mAM jinadattAcAryathI ja thaI che, ane usUtrakaMdakuMdAlamAM huM naMdriyaagIyAraso ogaNasAThanI Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para auSTrikamatotsatrasAlamAM (1159) pUrNimA mata nIkaLyo. 1204mAM kharatara mata nIkalyo, 1213mAM AMcalIyA mata nIkaLyo, 1236mAM sAI pUnamIyA nIkaLyo ane 1250mAM be matavALo traNa thoyano mata nIkaLyo, A pAMceya kupAkSika pakSo jANI levA. - have ahIMyA koI kahe che ke tamArA graMthone vize je 1204mAM kharataranI utpatti lakhAI che te rudrapallIya kharatara matanI utpatti lakhelI haze? tyAre tene kahevuM ke he devAnupriya ! rudrapallIya kharatara matanI utpatti to kharataranI paTTAvalImAM 1205 varSe jinazakharathI thayelI lakhI che, ane amArA graMthane vize kharatara matanI utpatti 1204mAM jinadattAcAryathI ja lakhelI che tethI temAM koI zaMkAnuM kAraNa nathI. vaLI kharatara paTTAvalImAM jinazekharasUrithI rudrapallIya matanI utpatti vi.saM. 1205mAM lakhI te paNa rudrapallIya graMthonI sAthe virodhavALI hovAthI asatya jANavI. kAraNa ke tenA ja graMthane viSe jinazekharasUrinI pATe padmacaMdra ane tenI pATe vijayacaMdra ane tenI pATe abhayadeva sUri, te abhayadevasUrithI rudrapallIya matanI utpatti lakhelI che, ane rudrapallIya saMghatilakasUrikRta-samyakta saptatikAnI TIkAmAM kahevuM che ke paTTe temanI pATe abhayadevasUri, guNo vaDe karIne advitIya thayA, ane jenAthI atuccha evo rudrapallIya gaccha thayo che te jayavaMto varte che. A pramANe te rudrapallIya matavALAnI dAnopadezamAlAnI vRttimAM paNa kaheluM che. - have koIka apaMDita A pramANe bole che, 1204 varSe kharataranI utpatti, jinadattathI thaI te vAta tema ho, to paNa A navAMgIvRttikAra kharataranA pUrvaja to hatA ja, tenI paTTAvalImAM A pramANe lakheluM hovAthI. tyAre evuM bolavAvALAne Ama kahevuM ke he devAnupriya ! pUrve malayagirisUri Adi ghaNAM AcAryo, koInI keTalAkonI pATane viSe paNa vidyamAna nahi hovAthI ane bahoLA ziSya parivArathI rahita hovAthI devalokamAM gayA che, teone vartamAnakALe koIka usUtrabhASI potAnI matie kalpelI paTTAvalImAM lakhI nAkhe teTalA mAtrathI te tenA pUrvajo thaI jatAM nathI. paraMtu, je kahelo mArga tene anusaravAvALA hoya tenA te pUrvaja thAya. evo nyAya hovAthI. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA 53 utsUtrabhASIonA pUrvajo utsUtrabhASIo ja hoya che. jevI rIte sAMpratakAlanA je jinacaMdra, jinapati-Adi je pUrvaja khataro che, te kharataronA pUrvaja jinadattAcArya che, ane jinadattAcAryano to koI pUrvaja nathI, jethI tIrthaMkaro guru pArataMtryanA abhAvavALA che. tema jinadattasUri gurupArataMtryanA abhAva vaDe karIne ja strIjina pUjAno niSedhaka Adi svarUpa mArganA pravartana mATe hovAthI. jo Ama na hoya to lakhyAnA anusAre pUrvajanI kalpanA karavAmAM digaMbara-pAzacaMdra Adi badhAnA pUrvajo sudharmAsvAmI Adi thaze. ane te saMbhavatuM nathI, kAraNa ke paraspara pratispardhI evA mArgonA vividha mArgonA praNetA sudharmA svAmI saMbhave to anASTapaNAno prasaMga thAya. tethI karIne je jenA batAvelA mArgane anusaravAvALo hoya te teno pUrvaja kahevAya, e pramANeno vicAra karavAmAM pravacanamAM kahelI paraMparAgata je sAmAcArI enuM AcaraNa karanArA pravacanamAM kahelAM sudharmA svAmI Adi puruSo ja pUrvajo che, bAkInA je pravacana ane paraMparAthI parAmukhI thayelA AtmAone, amArA mArganA praNetA sudharmA svAmI Adi che, e pramANenA vikalpavALAonA sudharmAsvAmI AdithI bhinna jANavA. pravacana dveSIonA RSabha svAmI Adi tIrthaMkaro paNa amArA mArganA prakAzaka karavA vaDe karIne kalpelAM bhinna ja jANavA. ane tethI ja karIne utsUtrakaMdakuddAla graMthamAM nihnavonA kalpAyelA tIrthaMkaro utsUtrabhASI ja jANavA, e pramANe kahela che. tethI karIne koIpaNa ThekANe tevuM lakheluM hoya to paNa tenI AjJAnA vairIono te pUrvaja thato nathI, ane koI ThekANe na lakhelo hoya to paNa tenI AjJAnA rasIka AtmAono pUrvaja thAya che, e pramANe pUrvajanI caturvAMgI jANI levI. vaLI bIjI vAta kharatonI paTTAvalImAM paNa zrIabhayadevasUri paTTadhara tarIke lakhela nathI. paraMtu 'pArzvavarti AcArya' tarIke jaNAvela che, jethI karIne te kharataranI paTTAvalImAM paNa koIka ThekANe 'navAMgIvRttinA kartA zrI abhayadevasUri paTTadhara nathI, paraMtu AcArya che ane te prabhAvaka tarIke hovAthI temane paTTAvalImAM lakhela che' e pramANe lakhyuM che, jevI rIte chatrAulAgacchanI paTTAvalImAM paNa 'pArzvavarnisUri'paNA vaDe karIne lakhelA che te A pramANe - Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 auSTrikamatotsatra"zrI vardhamAnasUri tenA be ziSya jinezvarasUri ane buddhisAgarasUri, temAM jinezvara sUrinA jinacaMdrasUri ane navAMgIvRttikArazrI abhayadeva sUri, ane zrI jinabhadra sUri nAmanA traNa ziSyo hatA, te traNanI aMdara jinacaMdra sUri paTTadhara, tenI pATe prasannacaMdra sUri, tenI pATe devabhadrasUri tenI pATe devAnaMda sUri, tenI pATe devaprabhasUri, tenI pATe vibuddhaprabha sUri, tenI pATe zrI padmaprabha sUri ityAdi. ane abhayadevasUri saMtAnIyA zrI padmaprabhasUri viracita zrI munisuvrata svAmI caritramAM kaheluM che ke - yanmukhA''vAsavAstavyA, vyavasyati sarasvatI / gantuM nA'nyatra sa nyAyyaH zrImAn devaprabhaprabhuH // 4 // mukuratulAmaMkurayati vastu pratibimbavizadamativRttaM / zrIvibudhaprabhacittaM na vidhatte vaiparItyaM tu // 5 // tatpadapadmabhramarazcake padmaprabhazcaritametat / / vikramato'tikrAnte vedagraharavi 1294 mite samaye // 6 // * jemanA mukharUpI makAnamAM rahenArI sarasvatI vyavasAya kare che, ane bIje jaI zakatI nathI te nyAyanI vAta che, evA zrImAna devaprabhasUri hatAM. * jemanA vizada mativALA vartananuM pratibiMba dukUratulAne aMkurita kare che, te vibuddhaprabhasUrinuM citta vaiparItyatAne bhajatuM nathI. * temanA padarUpI je kamala tenA bhramara samAna evA padmaprabhe A caritra vi. saM. 1294mAM banAvyuM. have ahIM koIka ema bole che, tame pUrve kahelI paTTAvalI chatrAliA gaccha saMbaMdhInI che te kevI rIte jANI ? to tene e rIte javAba devo ke he mitra ! saM. 1299nI sAlamAM pATaNa nagaramAM badhA AcAryoe bhegA thaIne zAsana maryAdAne mATe eka matapatraka banAvyuMtemAM navAMgIvRttikAra zrI abhayadevasUrinA saMtAna chatrAlelA zrI devaprabhasUri ziSya zrI padmaprabhasUri e pramANe lakheluM che, tethI karIne jANyuM. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA papa have koIka ati vAcAla ema bole che ke A paTTAvalI kharatarabheda vizeSanI haze ! tyAre tene A pramANe kahevuM ke vAkapaTu ! samasta kharatara paTTAvalIone vize kharatara matAkarSaka jinadattAcAryanA guru zrI jinavallabhasUri lakhelA che, koI cAmuMDika paTTAvalI jinavallabhanA nAmathI rahita nathI, ane A paTTAvalI jinavallabhanA nAmathI rahita che, AthI te kharatara paTTAvalI nathI tema tuM jANa. have koIka zaMkAzIla AtmA zaMkA kare che ke aho ! ATaluM badhuM azuddha paTTAvalI Adine vize kema lakhI zakAya? tyAre tene kahevuM ke he bhAgyazALI ! utsutra bhASakone khoTuM bolavAmAM zaMkA hotI ja nathI. jo ema na hoya to AcArAMga dIpikAkAre udyotanasUrine paNa kharataranA nAmathI kalaMkita karelA che, e kema bane ? AcArAMga dIpikAnI prazastimAM lakheluM che ke - zrIvIrazAsane kleza-nAzane jayini kSitau / sudharmasvAmyapatyAni, gaNAH santi sahasrazaH // 1 // gacchaH kharatarasteSu, samasti svastibhAjanaM / yatramUvad guguNo, guravo rAtabhaSa: --nArA ' zrImAnudyotanaH sUri-varddhamAno jinezvaraH / / jinacandro'bhayadevo, navAGgavRttikArakaH // 3 // klezanAzaka evA ane pRthvIne viSe jayavaMtA vartatA evA zrI vIra zAsanamAM sudharmAsvAmInA apatyarUpa hajAro gaNa che, te gaNone viSe svastinA bhAjanarUpa kharatara nAmano gaccha che, ke je gacchane viSe guNothI yukta ane niSpApa evA guruo che. je gacchamAM zrImAnuM udyotanasUri, vardhamAnasUri, jinezvarasUri, jinacaMdrasUri, navAMgIvRttikAra zrI abhayadevasUri, ane Avazyaka niryuktimAM kahela virAvalInI aMdara lakhela nAgArjuna-goviMdAcArya Adione ane bIjA zrI haribhadrasUri Adine svIkArIne zrI kalpasUtranI je sthavirAvalI enI virodhInI evI paTTAvalI kema race ? e tamAre ja vicArI levuM. have koIka mitratAnA dAve pUche che ke are ! AzcaryanI vAta che ke Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ auSTikamatotsUtra 56 tamArA graMthonA anusAre zrI jinezvarasUrithI 'kharatara biruda' thayuM nathI, ema arthathI prApta thatuM hovA chatAM paNa jevI rIte kharataronA graMthone viSe aukTrika graMthone viSe tenuM-jinezvarasUrinuM kharatara biruda thayuM. e pramANe spaSTa lakhyuM che, to tamArA graMthone viSe jinezvarasUrinuM tevuM 'kharatara biruda' nathI, evuM koIpaNa ThekANe kema lakhyuM nathI ? tyAre tene kahevuM ke he mitra ! tevA prakAranuM lakhavuM tyAre thAya ke vipratipatti vaDe karIne vivAda Ubho thaye chate Ama lakhavAnuM saMbhave ane te Aja sudhI tevA prakAranI vipratipattino abhAva ja hovAthI tevuM lakhavAnuM kyAMthI hoya ? ane vivAda utpanna thaye chate to lakhavAnuM thAya ja, jema atyAre mArA vaDe lakhAyuM ! aukTrikane to tevA prakAranuM lakhavuM yAdaicchika evA potAnA nAmanI sahetukatA karavAne mATe hoya ja, paraMtu lakhANa mAtra vaDe karIne saMtoSa na karavo, paraMtu vicAra karavAmAM samartha evA arthanI prApti thaye chate saMtoSa karavo. jevI rIte dUdhanA abhilASI AtmAoe nAnA stanavALI evI dUdha denArI gAya puSTi mATe thAya che, tevI rIte moTA vRSaNavALo baLadiyo thato nathI. ityAdi aneka dRSTAMto svayaM jANI levA. tethI karIne kharatara paTTAvalI Adine anusAre zrI jinezvarasUrinuM kharatara biruda zraddhA karavA lAyaka nathI, paraMtu pUchatAM evA AtmAonI pAse zrI jinadattAcArya vaDe karIne ja yAdaicchika nAma pragaTa karAyuM che, ema tAtparya jANavuM, e pramANe zrImat tapAgaccharUpI je AkAzanA cogAnamAM sUrya samAna zrI vijayadAnasUrijInA ziSya upAdhyAyazrI dharmasAgaragaNi viracita auSTrikamatotsUtra pradIpikAmAM aukTrika nAma vyavasthApanA lakSaNa nAmano pahelo adhikAra pUrNa thayo. have bIjA adhikAramAM aukTrika matanA utsUtrane ughADA karIne Agama sAkSIe teno tiraskAra karAya che. temAM utsUtra cAra prakAre saMbhave che. te A pramANe (1) nyUna kriyA prarUpaNarUpa, (2) adhika kriyA prarUpaNarUpa, (3) ayathAsthAna prarUpaNarUpa ane (4) vastuvitatha prarUpaNarUpa. A cAramAM kokanuM-koIka-koIkamAM ane keTalAMka bhAMgAo saMbhave che, auSTrikamAM to cAreya prakAranA kaSAyothI paNa anaMta duHkha denArA evA cAreya bhAMgAo saMbhave che. te A pramANe : Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA 57 (1) strIjinapUjAniSedha, (2) jinagRhamAM nartakI nRtya niSedha, (3) catuSkarvI sivAya pauSadha niSedha, (4) mAsakalpa viccheda, (5) chaThTha aThThama Adi taponA saLaMga uccArano niSedha, (6) gRhasthone paNa "pANassa'nA AgArano uccAra niSedha, (7) sAMpratakAle zrAvaka-zrAvikAone pratimA tapano niSedha, (8) pauSadhikone madhyAhnakALa sivAya devavaMdanano niSedha, (9) AcArya sivAya pratiSThAno niSedha, (10) be dravyathI vadhAre dravya grahaNa karIne AyaMbila karavAno niSedha, ekAsaNuM Adi tapa karavAvALAM asamartha AtmAone pauSadhano niSedha. A vagere nyUna kriyA nirUpaNarUpa paheluM usUtra jANavuM. - rAtripauSadhikone rAtrinA chellAM prahare sAmAyika karavuM. 1, sAmAyika ane pauSadha karatAM zrAvakone traNa navakAra gaNavA pUrvaka traNa vakhata sAmAyika daMDakano uccAra, 2, sAdhune paNa gRhasthone kahelI vidhi pramANe upadhAnanuM vahana karAvavuM, 3. e adhika kriyA prarUpaNarUpa-bIjuM utsutra jANavuM. 1. have sAmAyika daMDaka uccaryA pachI turata ja iriyAvahiyaM paDikkamavI, 2. caudazanA kSaye pAkSika pratikramaNanI bhUmikA svarUpa-e trayodazIthI yukta evI -je caudaza che temAM daivasika pratikramaNa karavuM, ane daivasika pratikramaNanI bhUmikArUpa evI pUnamamAM pAkSika pratikramaNa karavuM, 3. tevI rIte caudazanI vRddhimAM pAkSika pratikramaNanI bhUmikA svarUpa je bIjI caudaza temAM daivasika pratikramaNa karavuM, ane daivasika pratikramaNa svarUpa pahelI caudazamAM pAkSika pratikramaNa karavuM, 4. zrAvaNa mAsanI vRddhimAM paryuSaNAnI bhUmikA svarUpabhAdaravA suda cothanI aparyuSaNA karavI, ane paryuSaNAne ayogya evA bIjA zrAvaNa suda cothanI paryuSaNA karavI, 5. bhAdaravA mAsanI vRddhimAM paryuSaNAne yogya evA bIjA bhAdaravA suda cothanI paryuSaNA nahi karavI, ane paryuSaNAne ayogya evI pahelAM bhAdaravA suda cothane divase paryuSaNA karavI, A ayathAsthAna kriyAprarUpaNarUpa trIjuM utsutra jANavuM have, 1. mahAvIra svAmInA garbhApahArane chaThuM kalyANaka kahevuM, 2. A lokanA kArya mATe tIrthakarane bhoga Adi dharavA te mAnavuM ke lokottara mithyAtva thatuM nathI, 3. A lokane mATe cAmuMDikA-kSetrapAla AdinuM ArAdhana karavuM, paMca nadI AdinuM sAdhana te laukika mithyAtva nathI thatuM, 4. sAMgarika Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 auSTrikamatotsatraane bubbala Adi vidala thAya che, 5. vAsI-vidala ane pUrI AdinuM grahaNa karavuM te doSa mATe nathI, 6. sAdhu-sAdhvIo sAthe vihAra yukta nathI. e pramANe vitathavastuprarUpaNarUpa cothuM usUtra jANavuM strIone jinapUjAno niSedha, jJAtAdharmakathAga tathA uttarAdhyayana AdinI sAthe viruddha che. jethI karIne tyAM draupadI ane prabhAvatI Adi strIoe karelI jinapUjA sakala jana prasiddha ja che, vaLI bhagavAnanI pUjAnA vairI evA zrI jinadatta AcArye strIonI apAvitratAnA kAraNe jevI rIte jinezvara bhagavAnanI pUjA niSedhI che, tevI rIte te strIonA hAthe saMskAra pAmeluM potAnuM anna bhakSaNa ane karAtuM odana AdinuM dAna e kema na niSedhyuM? ItyAdi pratibaMdIrUpa doSo pote ja jANI levA. e pramANe AgaLa paNa prAyaH ghaNuM karIne kiMca' ityAdi vAkya vaDe karIne pratibaMdI doSa jANI levA. jinegRhane viSe nartakI nRtyano niSedha, zrI rAjaprazrIya upAMga AdithI viruddha che. kAraNa ke tyAM sUryAbhadeve pote ja kumAra kumArIo vidurvAne nATaka kareluM che ! vaLI jinadatta vaDe karIne vItarAganA bhavanamAM strInRtyano jevI rIte niSedha karAyo tevI rIte sarAgI=rAgayukta evA potAnA sthAnamAM strIpravezano paNa niSedha kema na karAyo ? catu:pardhI vinA pauSadhano niSedha, tattvArthabhASyavRtti ane vipAka zruta AdinI sAthe viruddhavALo che. kAraNa ke tattvArthabhASyavRtti viSe paDavA Adi aparva tithine viSe aniyame pauSadha karavA e pramANe lakheluM che, ane vipAka zrutanI aMdara subAhu kumAra Adie paNa traNa pauSadha karelAM che. vaLI catuSkarvInI aMdara niyama karatAM saMvarasvarUpa pauSadhanA prAyazcittarUpa be pratikramaNanA dRSTAMta vaDe karIne zeSa atithione viSe pauSadhano niSedha karatAM AThama-caudaza Adi tithione viSe ja nizcayapUrvaka karatAM upavAsa Adi tapano zeSatithine viSe eTale ke aparvatithine viSe potAno karAto je atithi saMvibhAga e paNa kema na niSedhyo ane teno niSedha karelo ja nathI, tathA aparvarUpI evI noma Adi tithine viSe spaSTa rIte atithi saMvibhAga karAto hovAthI teno pratyakSa apalopa karavAnuM azakyapaNuM hovAthI. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA pa9 mAsakalpa AdinA vicchedanI vAta, zrI sthAnAMgasUtra AdinI viruddhatAvALI vAta che, tethI karIne te sthAnAMgasUtramAM : paMcavihe uvaghAe paM. ttaM. uggamovaghAe, upyAyaNaovaghAe, esaNovaghAe, parikammovaghAe pariharaNovaghAetti / pAMca prakArano upaghAta kahelo che, te A pramANe : 1. ugama upaghAta, 2. utpAdanA upaghAta, 3. eSaNA upaghAta, 4. parikama upaghAta ane 5. pariharaNopaghAta. temAM pariharaNopaghAta padanI vRttimAM "vasati paNa mAsacAra mAsa upara kAlAtikrAMta' e pramANe kaheluM che. ane tevI ja rIte be mahinA, be comAsA nahi choDIne pharI te sthAne rahevAmAM upasthAna thAya che. temAM vicAravAnuM e che ke jo mAsakalpa vicchinna thayelo hota to vRttikAre kAMIka vizeSa lakhyuM hota, paraMtu tevuM lakhyuM nathI, paraMtu mAsathI vadhArenI sthitimAM vasati haNAya che ema lakhyuM che ! vaLI nityavAsanA laMpaTI evA jinadatta AcArya vaDe karIne jema mAsakalpa viccheda thayo che ema je kahevAyuM tevI rIte zItala jala AdinA paribhogavaDe karIne zAtAgAravAnI lapaTyatA hovAthI vartamAna cAritra paNa vicchinna che ema kahIne te loko ! "huM cAritrI nathI ema kema na kahyuM? IjhA cha8-aThama Adi tapano saLaMga uccArano niSedha kare che te kalpasUtra AdinI sAthe viruddhatAvALo che, kAraNa ke saMlagna uccAranA abhAve cha8 aThThama Adi tapa nimitte gurunI AjJA mAMgavAnuM vyarthatA pAme che. haMmezA eka upavAsanI AjJAnuM saphaLapaNuM hovAthI. tevI ja rIte "A sAdhu chatapavALo che, A sAdhu aThThama tapavALo che ityAdino vyavahAra pahelAM divase na thAya, paraMtu haMmezA judo judo upavAsa karavAthI "A upavAsI che' evo vyavahAra karavo te zreSTha che, ane tevI rIte comAsI pratikramaNamAM chaTreNaM, e pramANe guru mahArAjanuM vacana hovAthI, ziSya vaDe karIne kyAre paNa "tapa karyo che evuM kahevAnuM nahi thAya, paraMtu tahatti e pramANe kahevAnuM thaze, ane te ayukta che. e pramANe pote vicArI levuM. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 auSTikamatotsatraane jo koIka A pramANe prazna kare ke : saMlagna uccAra karavAmAM haMmezA je cha Avazyako karavAnAM che, ene satya karI batAvAtA nathI, kAraNa ke paccakhkhANa prathama divase ja kareluM hovAthI. tyAre tene A pramANe kahevuM ke he devAnupriya ! jo ema che to covIhAro upavAsa paNa savAre karavAnuM nahi thaI zake, paccakhkhANanuM savAramAM ja karavApaNA vaDe karIne sAMjanA TAIme che AvazyakanuM satyApana karavAno asaMbhava hovAthI, tethI karIne have zuM karavuM ? ema jo pUchato hoya to mitra bhAve sAMbhaLa, kRtyanuM karelApaNA vaDe karIne karelA paccakhkhANamAM paNa cha AvazyakanI sthApanA thaI jAya che. vaLI potAnI zakti-azaktinA saMdehathI saMlagna uccAranA abhAvamAM mahAvratanA uccAramAM paNa te pramANe ja AcaraNa karavuM joIe, ane tevI rIte jinadattano haMmezA pravajyA mahotsava siddha thAya che, e moTuM Azcarya che...... gRhasthIone "pANassa'no AgAra uccarAvavAno je niSedha kare che te pratyAkhyAnarUpa AvazyakasUtranI sAthe viruddhatAvALuM che. gRhasthone bhinna evI pratyAkhyAnavidhinuM koIpaNa ThekANe darzana thatuM nahi hovAthI; paraMtu pAriSTApanika AgAranA niSedhamAM paNa gRhasthone pAThanA uccArano svIkAra karelo dekhAya che. jevI rIte sAdhuone savAranA pratikramaNamAM gocarI AlovavAno pATha ! vaLI kevala kaselanA pANInuM grahaNa karanArA jinadattane ja teno niSedha yogya che. dA zrAvakanI pratimA tapano niSedha to pravacana sAroddhAra Adi graMthonI sAthe viruddha che. kAraNa ke te graMthomAM zrAvaka paDimA tapano vidhi kahelI che, paraMtu zrAvaka pratimA tapa vicchinna thayo che evuM koIpaNa ThekANe dekhyuM nathI. vaLI jo pAMcamA guNasthAnakavarti evA zrAvakone pratimA tapanI vidhi vicchinna thaI gayo che to saMhanana=saMghayaNa Adi sAmagrInI tulyatA hoya chate paNa chaThThA-sAtamA guNasthAnakavarti evA potAnA AtmAne mAnatA evA tArA mATe sarvaviratino AcAra kema vicchinna na thayo ? kAraNake AgaLanA je guNasthAnakanA kAraNarUpa evA saMghayaNa Adino Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA 61 viccheda thate chate ja kevala AgaLanA guNasthAnavarti je vidhi che te uccheda thAya, jevI rIte kevalajJAnanI sAmagrIno viccheda thaye chate ja kSAyika samyaktvanI sAmagrIno viccheda thAya che. mA pauSadhikone madhyAhna kALa sivAya devavaMdanano niSedha to zrAvakanA AcAranA prakAzaka evA sarvagraMthonI sAthe viruddha che. jethI karIne jadhanyAdi zrAvakonI niyata kartavyatAmAM traNeya saMdhyAe jinapUjA ane caityavaMdana Adi kaheluM che, mahAnizIthanA trIjA adhyayanamAM jaNAvela che 'ajjappabhiI jAvajjIvaM tikAliaM aNudiNaM aNuttAvalegaggacitteNaM ceie vaMdiavvA, iNameva so maNuattAo asUiasAsayakhaNabhaMgurAo sAraMti / tattha puvvaNhe tAva udagapANaM na kAyavvaM jAva ceie sAhUe na vaMdie, tahA majjhahe tAva asaNakiriyaM na kAyavvaM jAva ceie na vaMdie, tahA avaraNhe ceva tahA kAyavvaM jahA avaMdiehiM ceiehiM no saMjjhAkAlaM aikkamejja ! evaM ca abhiggahabandhaM kAUNa jAvajjIvAe tAhe a goamA ! eyAe ceva vijjAe abhimaMtiAo sattaTThagandhamuTThio tassuttamaMge nitthAragapArago bhavejjAsitti uccAremANeNaM guruNA ghettavvAutti' artha : AjathI mAMDIne jAvajajIvaparyaMta haMmezane mATe traNa kAla dhIrajathI ane ekAgracitte caityane vAMdavA, A ja azuci-azAzvata-kSaNabhaMgUra evA manuSya janmano sAra che, temAM pUrvAhna kAle-jyAM sudhI caityane ane sAdhune na vaMdAya tyAM sudhI pANI paNa pIvuM na pe, tevI rIte madhyAhnakAle jyAM sudhI caitya ane sAdhune na vaMdAya tyAM sudhI azana kriyA nahi karavAnI, evI ja rIte aparAhnakAle-caityane vAMghA sivAya-saMdhyA na atikramavI. ane e pramANe jAvajajIvane mATe abhigraha baMdha-uccarIne tyAra pachI he gautama ! A ja vidyAthI abhimaMtrita evI sAta-ATha gaMdhamukhIo enA uttamAMge 'nityAraga pArago bhava' e pramANe bolavApUrvaka nAMkhavI, ane te vAta AgamanA avirodha karIne pauSadhikone paNa yukta ja che. ane je caityavaMdanonI sAta saMkhyAnA bhaMganI bhItie karIne ubhaya saMdhyAkAlanA devavaMdanane choDI Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 auSTikamatotsUtra , devA, te anupAsita gurukulavAsanA pariNAmanI nizAnI che. kAraNa ke te kuvikalpana=kharAba vicAravuM te ane je bhojana karavAnI icchAvALA je che te paudhikone ja saMbhave che, te sivAyanA tivihAra-cauvihAra upavAsavALAne nahi, kAraNa ke te pramANenA kuvikalpamAM cha athavA pAMca caityavaMdano thatAM hovAthI potAnA gaLAmAM ja mojaDI AvavAno saMbhava che. ane je sAdhu caityavaMdananA anusAre pauSadhikonI pravRtti kahe che te paNa yukta nathI, sAdhunI apekSAe karIne bhinna prakAre ja teonuM jaNAvela hovAthI, te A pramANe : 'paDikkamaNe ceIa jimaNa carima paDikkamaNa suaNa paDibohe / ceivaMdaNa ia jaiNo satta u velA ahorate' // 1 // pratikramaNamAM-caityavaMdanamAM, jamavAmAM, chelluM paDikkamaNuM ne sUtI vakhatanuM ane savAre jAgatAnuM e pramANe sAdhune sAta caityavaMdana ahorAtramAM hoya che. A sAdhunI maryAdA kahelI che, ane zrAvakone to - 'paDikkamau gihiNo vi hu sagavelA paMcavela iarassa / pUAsu tisaMjjhAsu a hoi tivelaM jahaNNeNaM' // 1 // gRhasthIone paNa sAtavelA ane bIjAne pAMcavelA ane traNa saMdhyAnI pUjAvelAe jaghanyathI traNa caityavaMdana temAM A bheda che : sAdhuone bhojana saMbaMdhI be caityavaMdana kahelA che, ane te zrAvakone jaghanya AdimAM traNe bhedomAM koIpaNa ThekANe kaheluM nathI, ane je zrAvakone ubhaya saMdhyAe caityanI sanmukha be caityavaMdano kahelA che, te sAdhune mATe kahelAM nathI, tethI karIne zrAvako vaDe karIne caityavaMdananA adhikAramAM sAdhunA AcArone anusaravAnuM nathI. sAdhunuM anukaraNa tyAM ja karavAnuM che ke jyAM nAma grahaNa karavApUrvaka bhinna vidhi jaNAvelo na hoya tyAM. tevI ja rIte ubhaya saMdhyAnA devavaMdanAno tyAga karato evA jaghanya zrAvakanA AcArane paNa ArAdhyo na kahevAya ! pachI utkRSTa AcAra ArAdhavAnI to vAta ja kyAM ? kAraNa ke pravacananA avirodha vaDe karIne jaghanya AcAranuM ArAdhana karato ja utkRSTa AcArano ArAdhaka thAya che, jevI rIte utkRSTa evo zrAvaka, Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA jaghanya evuM zrAvakasvarUpane ja jinezvara bhagavaMte kahela tattva ane arthanI zraddhAne nahi oLaMgato ja, anyathA nahi. auSTrikoe to pauSadhikono jaghanya AcAra paNa choDAvI dIdho che, te moTuM sAhasa che. vaLI sAdhuone je sAta saMkhyAno niyama kahelo che te paNa haMmezane mATe sAmAnya prayojanane AzrIne jANavo, ane prayojana vizeSe to nyUnAdhikapaNAmAM doSa nathI. cAre prakAranA AhArano tyAga karavApUrvakanA upavAsavALAone yAvat caityAlayamAM caityavaMdano karanArAone viSe tevA prakAranuM darzana thatuM hovAthI yAvat caityAlayamAM caityavaMdano ghaNAM thatA hoya to paNa eka ja gaNAya che, to traNa saMdhyAnA traNe caityavaMdanane eka gaNo ityAdi praznottaranuM vidhAna svayameva karI levuM ane tethI karIne gaNadhara bhagavaMto Adi AcAryanI paraMparAmAM AveluM je che te te rIte ja AcaravuM temAM zreya che, ema vicArIne potAnI matikalpanA vaDe AtmAne kheda pamADavo nahi. ITA AcArya sivAya pratiSThAno je niSedha che te pratiSThAkalpa AdinI viruddha che, temAM=ne kalpamAM upAdhyAya Adine paNa anujJAta hovAthI-zrI zatruMjaya mAhAbhyane viSe sAmAnya sAdhu vaDe paNa pratiSThA karAI che. llI gRhasthIone AyaMbIlamAM be dravyathI atirikta dravyono niSedha to sAdhunI apekSAe bhinna prakAre karIne koIpaNa sthAne thato nahi hovAthI sarva AgamathI viruddha che. 1nA pauSadhikone bhojana niSedha to zrI AvazyakacUrNi Adine viSe viruddha che kAraNa ke te AvazyakacUrNimAM pauSadhikone bhojana vidhi kahelo che. 11 ahIM je koI A pramANe vicAre che ke "AzcaryanI vAta che ke AyaMbila karanArAone be dravyathI atirikta dravyanA niSedhamAM ane pauSadhikonA bhojana niSedhamAM kriyAnuM nyUnatva kevI rIte ? arthAt ugratva ja jaNAya che ema kahenAro ajJAnazekhara jANavo, kAraNa ke tyAM nyUnapaNuM hovA chatAM paNa ugrapaNuM jANe che te A pramANe :. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ auSTikamatotsUtra be dravyo vaDe ja AyaMbIla karavuM adhika nahi, e pramANe kahe chate traNa cAra Adi yAvat khapatAM dravyonA bhedathI bhinna bhinna evA je aneka AyaMbIlonA vidhAno che teno niSedha karyo ! pauSadhikonA bhojana niSedhamAM ekAsaNAdi bheda bhinna evA aneka pauSadhono niSedha karyo, ane aneka AyaMbIla ane aneka prakAranA pauSadhomAMthI eka eka bheda svIkArIne bIjA bhinna bhinna bhedono tiraskAra karanAro nyUnakriyA prarUpaka kema na thAya ? 64 jo Ama na hoya to tivihAra ane covihAra upavAsa, e baMnemAMthI eka covihArA upavAsanA bhedane svIkAra karanAro paNa ugrakriyA prarUpaka thaze, ane tevI rIte to te abhinava tIrthaMkara thAya che. eTale karIne nyUna kriyA prarUpaNarUpa utsUtranuM nirAkaraNa karyuM che. have adhika kriyA prarUpaNarUpa utsUtranuM nirAkaraNa kahevAya che. temAM rAtri poSAtIone rAtrinA chellA pahore sAmAyika karAya, te sAmAyikasUtranI sAthe paNa virodhavALuM che. kAraNa ke temAM 'jAva posahaM pannuvAsAmi' e pramANenA uccAraNa vaDe karIne pauSadhanI avidha sudhInuM sAmAyika uccaryuM, ane te pauSadhanI asamAptimAM ja pharI te sAmAyikanuM uccaravuM te sUtranI sAthe eTale ke 'nAva osaduMnI sAthe viruddha che. jo Ama na hoya to maryAdA bAMdhavAnI vyarthatA thAya che ane 'jAva posahaMnA badale 'pacchimaratti pannuvAsAmi' e pramANenA pATha uccArano prasaMga Ubho thAya che, vaLI pauSadhanI avidha sudhInuM kareluM-uccareluM sAmAyika paNa pauSadhanI samApti pahelAM paNa samApta thaI gayuM, e pramANenI buddhi vaDe karIne navIna sAmAyika karAvatAM evA jinadatta AcArya vaDe karIne jAvajajIvanI avidhavALuM=cAritra paNa 'keTalAka kAla'nI avidha vaDe karIne jAvajIvanI pahelAM vAraMvAra kema uccarAtuM nathI ? // 1 // sAmAyika ane pauSadha karatAM evA zrAvakone traNa navakAra gaNavApUrvaka sAmAyika daMDaka ane pauSadha daMDakano pATha traNavAra uccarAvavo te Avazyaka cUrNi AdinI sAthe viruddhavALo che. kAraNa ke tyAM evA prakAranuM uccAraNanuM darzana nahi thatuM hovAthI. vaLI bAra vrata ane mahAvrata uccarAvavAnA dRSTAMta vaDe karIne traNa Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA 65 traNa vakhata uccarAvavAmAM zobhana muhUrta jovA pUrvaka naMdIkaraNa, vAsakSepa Adi ane ziromUMDana Adino prasaMga hoya che. vaLI uccAra mAtra vaDe karIne zrAvakone kriyAnI ugratA prakAzatA evA jinadattavaDe karIne AvazyakAdinI aMdara sAmAyika daMDaka pote ja kema traNa vakhata nathI uccarato? mahAvratanA daSTAMtano ahIMyA paNa saMbhava hovAthI. |rA. sAdhuone upadhAna vahevA te Avazyaka yoganI sAthe viruddha che. kAraNake cha Avazyaka ArAdhavAne mATe ja upadhAna udvahana karAya che, ane te AvazyakanA yoga vaDe karIne ja siddha thaI jAya che. tethI karIne te upadhAnanuM udvahana karavuM adhika ja che. vaLI gRhasthanA tapavidhi vaDe karIne paNa AvazyakanuM ArAdhana karatAM evA jinadatta vaDe karIne pauSadhagrahaNa vidhi vaDe karIne catuSkarvI paNa kema nathI ArAdhAtI? 3. ityAdi adhika kriyA prarUpaNarUpa usUtranuM nirAkaraNa karyuM. have ayathAsthAna kriyA prarUpaNarUpa usUtranuM nirAkaraNa kahevAya che, temAM sAmAyikoccAra = sAmAyika uccaryA pachI turata ja IriyAvahiyaM karavA te mahAnizItha AdinI sAthe viruddha che. jethI karIne sUtramAM kahyuM che ke : 'goyamA ! apaDikkaMtAe iriyAvahiAe na kappai ceva kiMcivi ceiavaMdaNasajjhAyajjhANAiaM kAu'miti // he gautama ! iriyAvahiyaM paDikamyA sivAya-caityavaMdana-svAdhyAya Adi kAMI paNa karavuM kalpatuM nathI, ema lakheluM che, tethI karIne sAmAyika uccaryA pahelAM iriyAvahiyaMnuM sthAna che, ane te sthAna choDI daIne sAmAyika uccaryA pachI turata ja iriyAvahiyaMnuM sthApana karavuM te ayathAsthAna sthApana che, ane te mahApApa che. koIpaNa evo AtmA nathI ke khAdhA pachI dAMtaNa karato hoya, athavA navA aMkUrA phUTI gayA pachI haLavaDe karIne khetara kheDato hoya !! ityAdi viparIta daSTAMto svayaM jANI levA. have koIka alpamati, "sAmAyika karyo chate rAjA AdinA uparodha vaDe karIne paNa bIje javAne zaktimAna na thaI zakato hoya, tethI karIne pahelAM Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ auSTrikamatotsatraja sAmAyikano uccAra karavo yukta che" e pramANe kuyukti udbhavAve che, ane tema kahenAre pauSadha-cAritra AdinA uccAramAM paNa e pramANe karavuM ja joIe, kAraNake temAM paNa evA prakAranA kAraNono saMbhava hovAthI. ItyAdi pratibaMdI doSa vaDe karIne ja teno tiraskAra karI nAMkhavo, ane je pachI iriyAvahiyaM paDikkamavAmAM Avazyaka cUrNi AdinuM darzana karAve che teo te AvazyacUrNi vaDe karIne ja tiraskAra karavAlAyaka che. kAraNa ke tyAM jAva saMdUpayvAlAmi' e pramANe karIne gapha phArUM malthi to paDhamaM vati | eTale ke yAvat sAdhunI paryApAsanA karuM chuM. e pramANe karIne jo caitya Adi hoya to pahelAM vaMdana kare, e pramANenA AlAvAmAM sAmAyika uccaryA pachI turata ja caityagamana kahyuM che, ane tyAMthI AvIne iriyAvahiya paDikkamavI, ane te iriyAvahiyaM sAmAyika saMbaMdhInI thatI nathI te jANI levuM. ahIM ghaNI uktio mArI banAvelI tattvataraMgiNImAMnA sabhyAzaMkAnirAkaraNavAdathI jANI levI. 1 caudazanA kSaye pUnamano svIkAra karavo ane caudazanI vRddhi hoya tyAre pahelI caudazano svIkAra karavo, te paraMparAgata evA umAsvAti vAcaka mahArAja AdinA vacanonI sAthe viruddha che. umAsvAti vAcaka mahArAjanuM vacana A pramANe che : 'kSaye pUrvA tithiH kAryA, vRddhau kAryA tathottarA / zrImadvIrasya nirvANaM, jJeyaM lokAnusArataH // 1 // ane samasta jyotiSa zAstranI sAthe paNa viruddha che. ahIMyA uktio graMthAMtarathI athavA to tattvataraMgiNIthI jANI levI. /ra-all have mahinAnI vRddhimAM pahelo mAsa pramANa tarIke svIkAravAnI vAta nizIthacUrNi-dazavaikAlika vRtti AdinI sAthe viruddha che. kAraNa ke temAM=ne graMthomAM bhAdaravA suda cothane divase ja paryuSaNAkRtya kaheluM che, ane vadhelo mAsa kAlacUlA tarIke kahela che, ahIMyA paNa ghaNI uktio, graMtha gauravanA bhayathI lakhato nathI, ethI karIne graMthAMtarathI jANI levI ane keTalIka to tattvataraMgiNImAM mArA vaDe kahevAyela che, e pramANe jANavuM. pA Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA e pramANe ayathAsthAnakriyA prarUpaNarUpa usUtranuM nirAkaraNa jaNAvyuM. have vitatha vastu svarUpa prarUpaNarUpa usUtranuM nirAkaraNa kahe che, temAM zrI mahAvIra paramAtmAnA cha kalyANakanI prarUpaNA je che te zrI haribhadrasUrijI praNIta paMcAzakAdinI viruddha che, kAraNa ke te graMthamAM mahAvIra devanA pAMca ja kalyANako kahelAM che, ane abhayadevasUri mahArAje tevI ja rIte vivecana karelAM che : AsADhasuddhachaTThI cette taha suddhaterasI ceva / / maggasirakiNhadasamI vaisAhe suddhadasamI ya // 1 // kattiyakaNhe carimA gabbhAidiNA jahakkama ete / hatthuttarajoeNaM cauro taha sAtiNA caramo // 2 // citravidhipazcAzA te A pramANe aSADha suda-6, caitra suda-13, mAgazara vada-10, vaizAkha suda-10 ane kArtika vadI amAvAsyA, chellA tIrthaMkara bhagavAnanA garbhAdi divaso yathAkrame jANI levA, temAM hastottaranA uttarA phAlyunInA yoge 4 ane svAti nakSatranA yoge chello divasa' e pramANe zrI haribhadrasUrikRta yAtrAvidhi paMcAzakamAM kahyuM che, ane A garbhApahAranuM usUtra jinadattanA guru vaDe karIne prakAzAyuM che, ema auSTrikoe karela gaNadhara sArdhazatakanI vRttinA anusAre jaNAya che ane gaNadhara sArdhazatakamAM kaheluM che ke - asahAeNAvi vihI pasAhio jo na sesasUrINaM / loaNapahevi vaccai vuccai puNa jiNamayannUhi // 122 // vyAkhyA A pramANe bane ta2 pAsasthArU =jenA vaDe karIne te vakhate je pAsatthA Adie pUrva vAtanI sAthe saMbaMdha che tethI karIne je bhagavAna vaDe karIne asahAya evA pArakAnI sahAya vinA hovA chatAM paNa eTale pArakAnI sahAyathI nirapekSa evA ekalAe paNa AgamamAM kahelI chaThThA kalyANakarUpa ane pUrvadarzIta prakAra, prakarSe karIne "A pramANe ja thAya", e pramANe vidhi prakAzyo te atyaMta Azcarya che. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 auSTrikamatotsatraane A arthamAM garbhApahAra kalyANakanI vidhinI vAtamAM je koI asahiSNu hoya te bolo, e pramANe skaMdha aphaLAvavA pUrvaka-khaMbho uchALavApUrvaka sakala loka pratyakSa prakAzita karela ! ke je vidhi bAkInA ajJAta siddhAMtarahasyovALA bIjA AcAryonI daSTimArgamAM to nahi paNa zravaNapathamAM paNa nahotuM AvyuM, te jinamatane jANanArA evA arthAt bhagavAnanA pravacananA vedI vaDe kahevAyuM ! ema gaNadhara sArdhazatakanA 159mA pAne kahevAyuM che. jethI karIne A utsutrane AzrIne te jinadattano koI pUrvaja nathI, kAraNake guru upadeza sivAya je teNe prakAzana kareluM hovAthI, e pramANe je je usUtro prarUpAya tene AzrIne je je utsutranA pahelA prakAzaka che te usUtrane AzrIne te usUtrano prakAza pUrvajarahita che, ema jANavuM ane tenA je ziSyo hoya teno te usUtra prakAzaka ja "pUrvaja thAya che. te svayaM jANI levuM. tenA * laukika ane lokottara mithyAtva svarUpa, prAyaH karIne pravacananA jANakArone pratIta ja che, mATe ahIMyA eno vistAra karatAM nathI. /rA have sAMgarIka AdinuM vidalapaNuM che evI prarUpaNA to'jNmi u pIlijjaMte neho na hu hoi biMti taM vidalaM / vidale vi hu uppaNNaM nehajuaM hoi no vidalaM // 3 // jene pIlatAM tela na nIkaLe ane be dala hoya (phADacAM) tene vidala jANavuM. vidalamAM paNa utpanna thayuM hoya paNa snehayukta hoya to te vidala nathI." e pramANenI paraMparAgata sarvasaMmata evA AcAryanA vacanathI viruddha che. paSita=vAsI, vidala, kaThoLa ane pUrI AdinuM grahaNa karavuM te zrAddhavidhi-bRhata kalpasUtravRtti sAthe viruddhatAvALI vAta che, kAraNa ke graMthomAM vAsI evo vidala-pUrI Adi ane kevala rAMdhelA cokhA Adi ane tevI rItanuM bIjuM paNa kvathita=kahovAI gayeluM anna Adi ane vighArelo bhAta Adi temaja bagaDela pakvAnna Adi abhakSyapaNA vaDe karIne varjanIya che. e pramANe zrAddhavidhimAM kahyuM che tevI rIte - -jUrI Adi ane ujavatAvALI vAtonuM grahaNa Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA micchattamasaMcaie virAhaNA sattu paannjaaiio| saMmucchaNA ya takkaNa dave a dosA ime huMti // 1 // (bRhatkalpavRtti- pAnuM 640-gAthA-6005) A gAthAnI vRttimAM vAsI pUrI AdimAM lAlA Adi saMmUchima jIvo kahelAM che, ane tethI tyAM tenA grahaNamAM saMyama virAdhanA jaNAvelI che, vaLI dekhAtAM hAlatAM cAlatAM evA trasa jIvone viSe paNa anukaMpA rahitano evo te nirdaya jinadattAcArya, kaselanuM pANI grahaNa karato ane jIva sahitanuM pANI gRhasthone Apato vAsI-vidala ane pUrI AdinuM grahaNa kare che temAM zuM Azcarya che ? sAdhu-sAdhvIno je sAthe vihAra che teno niSedha je kare che te sthAnAMga sUtranI sAthe viruddha che. kAraNa ke te graMthone vize "nadI AdimAM, ApattimAM AvelI sAdhvIne hAtha AdinuM AlaMbana deto sAdhu, AjJAne oLaMgato nathI." e pramANe kaheluM che, ane sAdhvI Adine nadI-aTavI Adi utaravAmAM "kAraNa vizeSa A vidhi che ema na bolavuM. kAraNa ke kAraNaakAraNa AdinI vicAraNAmAM to mArga Adine vize gamana vidhinA bhedanuM kaheluM hovAthI ane bRhatkalpanA bhASyamAM kaheluM che ke 'paDilehiaM ca khittaM saMjaivaggassa ANaNA hoI / nikkAraNaMmi maggato kAraNe samagaM ca purato vA' // 1 // (gAthA-2069) - A gAthAnI vRtti A pramANe : paraMtu e pramANe vasati vicAramAM ane bhUmi AdinI vidhi vaDe karIne paDileheluM (tapAseluM) ane sAdhvIne yogya evuM kSetra, tyArabAda te kSetrane viSe sAdhvI varganuM lAvavuM thAya che. kevI rIte? te jaNAve che. niSkAraNa eTale nirbhaya hoye chate athavA to nirAbAdha hoye chate sAdhuo AgaLa ane pAchaLa cAlatI sAdhvIo ane kAraNa upasthita thAya to sAdhuonI sAthe athavA to paDakhe, athavA to kAla upasthita thaye sAdhunI AgaLa saMyatIo jAya che. /pA e pramANe vitatha vastuprarUpaNarUpa utsutra jaNAvyuM. ane te kahe chate cAre prakAranA usUtra jaNAvyA tema jANI levuM, e pramANe bIjA paNa "gocarI AdimAM pallA Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 auSTikamatotsatraAdinuM je grahaNa karavuM teno je niSedha karavo Adi nyUna kriyA prarUpaNa Adi utsutro oghaniyukti Adi graMthonI sAthe viruddha che. e pramANe potAnI buddhithI jANI levAM. e pramANe tapAgaccharUpI AkAzamAM sUrya samAna vijayadAnasUrIzvarajInA ziSya u. dharmasAgaragaNi viracita auSTrika matotsutra pradIpikAmAM auSTrika utsutrone AgamasAkSIe khullA karavApUrvaka te utsutrono tiraskAra rUpa bIjo adhikAra pUrNa thayo. have trIjo adhikAra have durjanonA vacanone sAMbhaLIne arihaMta AdinI hIlanA vaDe karIne jemaNe samyaktane choDI dIdheluM che, teone pharI samyaktanA AropaNano prakAra jaNAvIe chIe. temAM pahelAM samyaktanA parityAgane bhedathI jaNAve che, samyaktano parityAga be prakAre che. AzAtanAjanya ane bIjo kaSAya AdinA udayajanya, temAM paNa jo ke kaSAya Adino udaya hoye chate ja AzAtanAno saMbhava hovAthI, samyakta parityAgano eka ja prakAra yukta che. to paNa gauNa ane mukhyanA bhede kathana hovAthI be bheda jaNAvyA che. kAraNake keTalAko AzAtanAne AgaLa karIne samyaktane vamatAM hoya che, ane keTalAko kaSAya AdinA udayathI samyaktane vamatAM hoya che, ane AzAtanA te arihaMta AdinA bhede karIne aneka prakAranI che temaja bodhidurlabhatAnA hetubhUta che, sthAnAMgasUtramAM kahyuM che ke - 'paMcahi ThANehi jIvA dulahabohittAe kammaM pakaraMti, taM. arihaMtANaM avaNNaM vadamANe, arihaMtapaNNattassa dhammassa avaNNaM vadamANe, AyariyauvajjhAyANaM avaNNaM vadamANe, cAuvaNNassa saMghassa avaNNaM vadamANe, vivikkatavabaMbhacerANaM devANaM avaNNaM vadamANe 'tti / pAMca sthAnane vize jIvo bodhidurlabhatA karmane upArjana kare che. te A pramANe che : 3o che. * Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 pradIpikA (1) arihaMta bhagavaMtono avarNavAda bolatAM, (2) arihaMta bhagavaMte prarUpelA dharmano avarNavAda bolatAM, (3) AcArya-upAdhyAya Adino avarNavAda bolatAM, (4) caturvidha saMghano avarNavAda bolatAM, - () utkRSTa tapa ane brahmacarya vaDe utpanna thayelA devono avarNavAda bolatAM. - jo ke ahIM ekanI AzAtanA kare chate badhAnI AzAtanA karelI thAya che, to paNa gauNa ane mukhyanA bhede karIne bheda jANavA. temAM koIka koIkanI AzAtanA karanAro thAya che, ane koIka atyaMta azubha karmanA udayathI sAmudAyika badhAnI AzAtanA karanAro bane che. temAM paheluM "chatratraya AdinI samRddhine bhogavatAM hovA chatAM paNa arihaMta vItarAga kema kahevAya ? e pramANe bolatAM AzAtanA jANavI, bIjuM to samudAya vaDe karIne badhAnI avahelanA karanAro hoya che, jevI rIte "svapakSane sthApanArAo ane parapakSane utthApanArA je che te badhA rAgadvaiSavALA hovAthI tyAjya che ItyAdi bolanArA jANavA. kAraNa ke badhA ja paNa tIrthakara ane gaNadhara Adio potAnA pakSane sthApanArA ane pArakAnA pakSane utthApanArA hoya che. aupapAtikasUtramAM kahyuM che ke 'iNameva niggaMthe pAvayaNe sacce aNuttare kevalie'tti / A sUtranI vRttino artha e che ke "phakta A ja pratyakSa-naigraMtha-pravacana eTale ke jinazAsana, te sajjanone hita karanAra ane pradhAnatara che, advitIya evuM ane kevalI praNIta che, bIjuM koI nathI, ityAdi. have ahIM koIka pUche che ke he bhAgyazALI ! AgamavyavahArio vaDe karIne ja svapakSasthApana ane parapakSautthApana karI zakAya. kAraNa ke teonA jJAnanuM nizcayAtmakapaNuM hovAthI ane bIjA janone mATe vizvAsanuM sthAna hovAthI. bAkInA bIjAonuM nahi, kAraNa ke tenuM viparItapaNuM hovAthI. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 . auSTrikamatotsatraAma kahenArAne jaNAvavuM ke he bhAgyazALI ! badhA ja samyaktavALAone jaina pravacana e ja satya che, bAkInuM nahi, ItyAdi rUpe karIne to nizcayAtmaka ja jJAna che. bhagavatI sUtranI aMdara tuMgiyA nagaranA zrAvakanA varNanamAM kaheluM che ke - 'ayamAuso ! niggaMthe pAvayaNe aTe ayaM paramadve sese ann?'tti| he AyuSyamAna ! A ja nigraMtha pravacana, artha tAttvika che, paramArtha che, bAkInuM badhuM anartharUpa che." A sUtranI sAmAnyavRtti A pramANe che, he AyuSyamAn ! nigraMtha pravacana sivAyanuM dhana-dhAnya-putra-kalatra-mitra kupravacana Adi badhA ja anartha che, jo Ama na hoya to kupravacana AdinA vivekanA abhAva vaDe karIne mithyAdaSTipaNuM ja che. vaLI Adhunika evA sAdhuo Adi vaDe karIne jaina pravacananI vyavasthA karavAnuM nahi banI zake, kAraNa ke sAMzayika je artho athavA to prazna karelA padArtho tenA samyam nirNayanA abhAva vaDe karIne pratyuttara ApavAnuM azakya hovAthI, ane "zakya che e pramANe hoye chate siddha thAya che ke Agama vyavahArIthI judA evA AtmAne paNa svapakSa-sthApananA ane parapakSanI utthApanA doSa rahitanI che, ane te vAta siddha thaye chate tenA hetubhUta evuM je jJAna te paNa nizcayAtmaka ja che. vAdI prazna kare che ke kharekhara "jaina pravacana satya che bIjuM nahi, e prakAranuM jJAna to AgamavyavahArinA vacanane anusaratA evA zruta vyavahArione hoya ja, ane tene anusAra karIne jaina pakSanI sthApanA ane parapakSanI utthApanAmAM pravartatA hovA chatAM paNa rAgadveSa rahita ja che, e pramANe jo kaheto hoya to te mitra ! tane vadhAmaNI ApavAmAM Ave che ke je kAraNe karIne amArA kahelAM mArga vaDe karIne tuM svayaM AvI gayo che. ame paNa A pramANe ja kahIe chIe ke, "je Agama vyavahArIonA vacano AcArAMgAdi zAstro che, tenA anusAre svapakSa sthApana ane parapakSa utthApana karanArane rAgadveSarUpI caMDAlano sparza paNa nathI." ane tethI ja karIne svapakSa sthApana ane parapakSa utthApanAtmaka evA Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA 73 graMthanA karanArA mahAtmA "rAgadveSanA udayI che e pramANenA sAmAnya vacana vaDe karIne Agama vyavahArInA vacanane anusaratA evA usUtrakaMkuddAla graMthanA kartAnI hIlanA karanArA AtmAo "jenAbhAso che, mumatIo che, ane arihaMta AdinI AzAtanA vaDe karIne parityakta samyaktavALA che ema ame kahIe chIe, e pramANe AzAtanAjanya samyakta parityAga kahyo. kaSAya udaya janya je samyakta parityAga che te to cAlu adhikAramAM atyaMta upayoganA abhAva vaDe karIne ahIMyA vistAratA nathI. e pramANe samyakta parityAganuM svarUpa kahyuM. have jo ke samyakta parityAganuM svarUpa jaNAvatAM mArA vaDe nipuNaAtmAone viSe pharI samyaktanuM AropaNa paNa thaI ja gayuM che, to paNa keTalAka mugdha AtmAo ane durvidagdha AtmAone samyakta AropaNa karavuM te duHsAdhya che ema vicArIne prakArAntare samyaktanuM AropaNa jaNAvAya che. te A pramANe : te samyaktanA AropaNane mATe pahelAM tene ja A pramANe pUchavuM ke he vidagdha ! svapakSanuM sthApana karanArA ane parapakSanuM utthApana karanArA hovA vaDe karIne usUtrakaMdakuMdAla tamane pramANa nathI to gaNadhara bhagavaMte racelI evI dvAdazAMgInI vAta to dUra raho; paraMtu tamArA banAvelA graMtho tamone ja pramANabhUta zI rIte thaze? kAraNa ke te graMtho paNa svapakSa sthApana ane parapakSa utthApanAtmaka dekhAya che. te A pramANe : tamArA tIrthakara je jinadattAcArya che temaNe je utsutrapadodghATana kulAdika banAvatAM jevA tevA pralApa karavA dvArAe potAnI sivAyanAne dUSita kahelA ja che. te A pramANe : 'muddhANAyayaNagayA cukkA maggAo jAyasaMdehA / bahujaNapiTThivilaggA duhiNo huA samAhUA' // 1 // (gaNadhara sArdhazataka maLe) A gaNadhara sArdhazatakanI auSTrikoe banAvelI vRtti A pramANe che : jenA vaDe bolAvAyA che te koNa ? anAyatanane pAmelA, A anAyatananuM svarUpa ame AgaLa kahIzuM. te anAyatanane kema pAmyA? bhraSTa thayA hovAthI, zenAthI bhraSTa thayA? satpathathI= sanmArgathI. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 auSTrikamatotsavate sanmArgathI bhraSTa kevI rIte thayA? to kahe che ke utpanna saMdehavALA thayelA hovAthI, saMdeha kema utpanna thayo? A nityavAsa vasatinuM nirAsa ane svagacchapAza rUpe je prakAranuM baMdhana che tenuM prakAza karanAro evo caityavAsIno mArga sAro che ? athavA paMcAmRtasnAtra-yatipratiSThA, sarvabiMbanA snAtrano niSedha, brahmazAMti Adi je vaiyAvRtya karanArA evA devo tenI pUjA ane tene praNAmano pratiSedha (niSedha) ane pUjAnA upakaraNo grahaNa karelA che jeNe evo zrAvaka. sAdhuvaMdana ane devanI AgaLa sthApanAcAryanI sthApanA karavApUrvaka IryApathikI karanArA, evA pUnamIyAono mata sAro ?, athavA caMdana-kapUra AdinI pUjA nahi karavAvALA evA sAI pUnamIyAono mata sAro ? athavA to vastranA cheDA vaDe karIne vaMdana devaDAvavA rUpa je aMcala gacchavALA che teno mata sAro che? athavA malathI malina gAtranI durgadhavALA, pAtranuM je avazrAvaNa dhovaNa-taMduladhAvana Adine grahaNa karavAvALA evA ekAkI vihArI ane gurukulavAsanA tyAgI evA tapasvIno mArga sAro che?' ityAdi prakArano saMzaya jene utpanna thayelo che te jAta saMzaya kahevAya. evA jAta saMdehavALA mugdha AtmAo ane ethI ja karIne ghaNAM caityavAsI, rAkApalIya=pUnamIyA ane saicayika=AMcalIyA Adi malathI klinna ane bhejavALA tenA pUtane suMghatA evA pracuraloka, mugdha dhArmikapaNA vaDe karIne pAchaLa lAgelA loko, e pramANe AdhAkarma upabhoga-gurukulavAsa tyAga, sUtakanA piMDanuM grahaNa Adi eka eka doSone joIne eka manavALA ane eka sthAnanI vikalatA vaDe karIne dUSita thayelA, sArI rIte jenA gAtro tapI gayA che evA je mugdha loko che tene bolAvAyA ke he zraddhALu loko ! tame A pramANe kema udvigna cittavALA thaIne pharo cho? mAruM eka vacana sAMbhaLo. mahAvIradeva paNa saMjAta utpanna thayo che digmoha jene evA prANIone anAyatanamAM gayelAne, sthAnabhraSTa thayelAne arthAta mArgabhraSTa thayelA mugdha je AtmAo te AtmAone zuM A pUrve mArga? zuM A pazcima mArga? ke A , uttara mArga zreya che? evA prakArano saMdeha utpanna thayo che jene evA, ane koIka niSpApa mArga batAvaze !" ema ekabIjAnI pAchaLa lAgelA che Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA 75 ethI ja karIne dukhI ane kaSTane bhogavavAvALA AtmAone mahAvIra deva paNa bolAve che gAthArtha-105 (gAthA patra-155) have A vRttimAM "pIrNamayaka Adi badhA ja unmArgaprakAzako che," he loko ! huM ja zuddhamArga prakAzaka chuM. e pramANe lokone AhmAnapUrvaka jaNAvAyuM che, tevI ja rIte saMghapaTTaka nAmanA graMthanI aMdara - 'vRddhau lokadizA nabhasyanabhasoH satyAM zrutoktaM dinaM, paJcAzaM parihatya hI zucibhavAt pazcAccaturmAsakAt / tatrA'zItitame kathaM vidadhate mUDhA mahaM vArSikaM, kugrAhAdvigaNayya jainavacaso bAdhAM munivyaMsakAH // 1 // e pramANe A zlokanI vRttimAM jaNAvAyuM che temAM zrAvaNa mahinAnI vRddhi hoya tyAre bhAdaravAmAM, ane jyAre bhAdaravAnI vRddhi hoya tyAre bIjA bhAdaravAmAM, je sAdhu paryuSaNA kare che teone munibaMsaka-duSTamuni tarIke kahelA che. A pramANe paurNamayaka Adio je che tenA nAma grahaNa karavA pUrvaka khoTI rIte AcAranuM viparItapaNuM udbhavAvIne dUSita karelAM che, tethI ja karIne A je "auSTika-kharatara e ja eka ja zIlagAMgeya che', e pramANeno nizcaya thAya ane A vAta tane paNa aniSTa che, ethI ja karIne ajAkUpANI=bakarIne gaLe talavArano nyAya tane ja lAguM thaze, mATe tArI jAte ja tuM vicAra kara. have koIka atyaMta dhUtAro thaIne "huM marIne paNa tane mArIza'. e pramANenI kubuddhi vaDe karIne A pramANe bole che ke "he loko ! tevA prakAranA amArA hoya to paNa amane pramANa nathI, tyAre tevuM bolavAvALAne Ama pUchavuM ke "he bhAgyazALI ! tane kevA prakAranA graMtho pramANa che? te kahe. Ama pUche chate jo te ema bole ke potAnI niMdApUrvaka bIjAnI prazaMsA je graMthamAM thatI hoya te, athavA to baMnenI prazaMsA jemAM thatI hoya te ja graMtha nirabhimAnIe karelo amane pramANa che." ema kahe tyAre tene kahevuM ke he mUrkha ziromaNi ! jevA prakAranuM tuM kahe che tevA prakAranA graMthanuM koIpaNa Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 auSTikamatotsUtra ThekANe darzana thatuM na hovAthI tArA mATe zUnyavAda e ja zreyaskara che. vaLI tArA abhiprAya vaDe karIne tenuM ja vacana pramANa thAya che ke je potAnI niMdApUrvaka pArakAnI prazaMsA karanAro hoya'. enuM je vacana te tane pramANa thAya, e pramANe hoye chate tArA vaDe karIne ja utsUtra kaMdakuMdAlAdi graMtho pramANa nathI evuM bolavuM na joIe, paraMtu utsUtrakaMdakuddAla graMtha pramANa ja che, paraMtu 'mArA vaDe karIne utsUtrakaMdakuMdAla pramANa nathI ema je bolAyuM che te asatya che', ema kahevuM joIe, ane ema jo tuM kahe to tArA gaLe ja mojaDI lAge tema che. ane tArA vaDe karIne paNa utsUtrakaMdakuddAla pramANa tarIke kahevA vaDe karIne amAruM samIhita=iccheluM siddha thAya che. have tArA vaDe karIne je bIjuM kahevAyuM che ke je graMthanI aMdara baMnenI paNa prazaMsA hoya te graMtha amone mAnya che,' te vAta paNa asaMgata che, je baMnenI paNa prazaMsA, te baMne je che te 'aviruddha ke viruddha ?' ema tuM nakkI kara. temAM pahelAmAM to iSTa Apatti ja che. kAraNa ke covIze tIrthaMkara bhagavaMtonAM pravacanonI jema aviruddha che evA aneka AtmAonI paNa abheda buddhie karIne prazaMsAno svIkAra karelo hovAthI. have bIjo prakAra je 'viruddha che' temAM eka mArgagAmI, ane bIjo unmArgagAmI hovA vaDe karIne paraspara baMne viruddha hovAthI te baMnenI prazaMsA karavI te loka prasiddhi vaDe karIne paNa bAdhaka che. lokane vize paNa koI evo mUrkhamukhya nathI ke je paraspara viruddha hoya evI vastunI tulyatAne jANato hoya ke bolato hoya ! viSa ane amRta baMne tulya che, ema mAne chate viSa bhakSaNano prasaMga Avaze. vaLI A pramANe utsUtrakaMdakuddAla Adi je che tenI pramANatA svIkArya ja che, ekanI paNa niMdAnuM tArA vaDe karIne nirAkaraNa karAyeluM hovAthI. baMne bAju tane phAMsalo Avaze, e rahasya jANavuM. have koIka mitrabhAve pUche che ke he bhAgyazALI ! kharekhara potAnA pakSanuM sthApana ane parapakSanuM utthApana e vaDe karIne badhAone mATe sarakhuM hoye chate A mArga satya che ke A mArga satya che ? eno nirNaya kevI rIte karI zakAya ? jyAre Ama pUche tyAre tene kahevuM ke he mitra ! tuM lokavyavahArane paNa jANato nathI, lokane vize paNa koIpaNa vastunuM parIkSaNa vecanAranI Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 pradIpikA buddhine AdhIna nathI, paraMtu nipuNa evA grAhakanI buddhine AdhIna che. jo Ama na hoya to asala vastu ane nakalI vastu vecanArAne tulya mUlya upArjana karavAnI IcchA hovAthI baMnene mATe tulya vacana bolaze, tene vakhate tenA vacana para vizvAsa rAkhavAmAM Ave to vastunI parIkSA karavI e vAtane jalAMjali ApavA jevuM ja thAya. - e pramANe graMthaparIkSaNa paNa graMthakartAnA vacanane AdhIna nathI, paraMtu zuddha mArgane grahaNa karanAra evA buddhimAna puruSane AdhIna che, ema jANavuM. tyAre vAdI pUche che ke parIkSA kevI rIte thaI zake ? ema jo pUchato hoya to sAMbhaLa, graMthakartA be prakAranA hoya che, eka samyagadRSTi ane bIjo mithyAdaSTi. temAM je samyagadaSTi eTale aviparIta evI arthAt yathArtha vastune grahaNa karavAvALI je dRSTi jJAna jenuM che te samyagdaSTi. mArga ane unmArgane yathArtha=te te rUpe bolato evo AtmA sam jJAnavarzana rAtri mokSamA e vacana hovAthI jJAna-darzana cAritrAtmaka jaina pravacana-tene mArga tarIke jANe che, ane tenAthI viparIta nibaMdha AdinuM je kupravacana, naraka AdinuM kAraNa hovAthI tene unmArga tarIke kahe che. ane te pramANe kahevAthI rAgadveSano udaya che. evI saMbhAvanA na karavI. lokane vize paNa koIka mArga ane unmArgane jANanAro AtmA, mArge cAlato hovA chatAM paNa pArakAone pote je gamyamAna mArga che tene mArgapaNAvaDe karIne ane cora-siMha-vyApada AdinA bhayathI vyApta evA mArgane unmArga tarIke jaNAvato "rAgadveSanA udayavALo che" evA vyapadezane bhajato nathI. tevI ja rIte potAnA sonAne sonArUpe ane pArakAnA pittalane pittalarUpe kahenAro AtmA, rAgadveSanA udayavALo kahevAto nathI, paraMtu yathArthabhASIpaNuM hovAthI vizvAsanuM sthAna bane che. tethI karIne samyadRSTi AtmA mArga ane unmArgane samyapha jaNAvavAnI icchA vaDe karIne kahevAtI caturbhagInI aMdara pahelAM bhAMgAmAM ja vartato jANavo. te caturbhagI A pramANe 1. mArga ane unmArgano yathArtha bhASI, 2. mArgano yathArtha bhASI ane unmArgano ayathArtha bhASI, 3. mArgano ayathArtha bhASI ane unmArgano yathArtha bhASI ane 4. mArga ane unmArgano ayathArtha bhASI. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ auSTikamatotsatra- temAM pahelA bhAMgAmAM samyagudRSTi che bIjA ane trIjA bhAMgAmAM koInuM paNa vidyamAnapaNuM na hovAthI asaMbhavita che, ane cothA bhAMgAmAM nihnava Adi. mArgamAM Asakta hoya ane jainamArgathI parAkSukha hoya te cothA bhAMgAmAM jANavA. have vAdI prazna kare che ke tame je bIjo-trIjo bhAMgo asaMbhavita jaNAvyo che te asatya che, bIjA bhAMgAnI aMdara mArga-unmArga hoya chate baMnene satya bolato mizraguNasthAnavarti che. ane trIjA bhAMgAmAM mArga ane unmArga e baMnene asatya kahenAro zUnyavAdI che. ema jo kahetA hova to tamArI vAta svIkArya che. vyavahArathI baMne bhAMgA hovA chatAM nizcayathI to baMne bhAMgA cothA bhAMgAnI aMdara aMtargata thaI jAya che. viSa ane amRtanuM tulyapaNuM kahenAro baMne ThekANe paNa upamA vaDe karIne jUThuM bolanAro che. upamA vaDe karIne kema ? ema ja kaheto ho to sAMbhaLa. temAM bIjA bhAMgAnI aMdara "jainadharma satya che' konI jema ? ema pUche chate bole "bauddha Adi dharmanI jema satya che ! bauddha Adi dharma satya che' konI jema ? to "jainadharmanI jema !" ane trIjA bhAMgAmAM paNa utkRSTa asatya upamA vaDe karIne kahenAro hoya che, e pramANe tAtparya jANavuM. ane ethI ja karIne nitava pravacananA ekadeza bhAgano apalApa karato hovA chatAM paNa sarvathA apalApI kahevAya che ! A viSayamAM ghaNuM kahevA jevuM che, paraMtu graMthanA gauravanA bhayathI kahetAM nathI. ane nidbhava je che te cothA bhAMgAmAM aMtarbhata na karAya, paraMtu jaina pravacanano sparza karanArA hovAthI "jaina mArgamAM che ema paNa na kahevuM. kAraNake bauddha AdinI jema tenA pravacananuM bAhyapaNuM hovAthI. sthAnAMgasUtranI vRttimAM kahyuM che ke- "samuddhAtAvi vinAhita vartanyathA prarUpayana vanavAho mavati, yathA nivA' rUti | samudyAta Adi je jinezvara bhagavaMte kahelI vastu tenuM anyathA rIte prarUpaNa karanAro AtmA, pravacana bAhya thAya che. jemake nidvavo." e pramANe kaheluM che. ane evI zaMkA nahi karavI ke jaina pravacana bAhya nidvavAdi, kupravacananA unmArgane unmArgapaNA vaDe karIne bolato hovAthI, paraparivAdI thaze, tIrthaMkara Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA 79 Adione paNa tevo prasaMga Avato hovAthI. balke unmArgane mArgarUpe bolato mRSAbhASIpaNuM hovAthI paraparivAdI thAya che. bhagavatI sUtramAM kahyuM che ke'paraparivAnti' A padanA eka bhAganI vRtti A pramANe che : pArakAnA chUTAchavAyA guNa ane doSanuM bolavuM te paraparivAda che e pramANe. A kahevA vaDe karIne potAnA mArgano niMdaka ane nirabhimAnIpaNAvALo hovAthI mAnya che, ane teNe kahelo mArga aMgIkAra karavA yogya che, ema koIka bole che tene paNa dUra karyo jANavo, kAraNa ke pote svIkArelA mArgane unmArga jaNAvavA vaDe karIne=jAhera karIne hIlanA karato chato te mArgane Azraya karanArA badhA AtmAnI hIlanA karanAro thAya che, ane tevI rIte mArgathI bahirbhUta thayo chato je mArganI hIlanA karanAro che tenI apekSAe mArganI aMdara rahIne mArganI hIlanA karanAro bIjA je mArgamAM paDelAM AtmAo che te AtmAone saMdeha utpanna karavA vaDe karIne pravacananuM upaghAtIpaNuM hovAthI mahApAtakI che. potAnA gharanA kUvAmAM paDavAnA nyAye karIne potAnAmAM ja utsUtrabhASIpaNAvaDe karIne mithyAtvane pAmelo ane samyaktva prANarahita te AtmA hoya che. e pramANe unmArgano Azraya lIdhelo hovA chatAM paNa je AtmA unmArgane mArga tarIke jaNAve che tenI apekSAe karIne mArgano Azraya karyo hovA chatAM paNa unmArgane mArga tarIke kahenAro mahApAtakI che. pArakAnA gharanA kUvAmAM paDavAnA nyAye karIne, pArakAmAM ja utsUtra bhASIpaNAvaDe karIne mithyAtvane pAmelo ane samyaktvaprANa rahita jANavo. A kahevA vaDe karIne gaMbhIra evA AcAryone dhAraNa karI zakavAne yogya ane gaMbhIra arthavALA evA je chedagraMtho che, tene AgaLa karIne mUrkhaparSadAnI aMdara pravacananI ja hIlanA karavAmAM parAyaNa evA je te pralApI, mUrkhacakravarti pAzacaMdranI jema je koIka sAMpratakALe AbAlagopAMganAne paNa pratIti=khAtarInA viSayabhUta evo jJAnAdi ratnonA ratnAkara sarakhA evA zrImat tapAgacchanI hIlanA karavAnA abhiprAye karIne utsUtrakaMdakuddAlane AgaLa karavA pUrvaka potAnuM mUrkhacakravartipaNuM pragaTa karato chato mUrkhanI parSadAnI aMdara pokAra kare che ke juo ! juo ! utsUtrakuMdakuMdAla graMthanA AThamA vizrAmamAM Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 auSTikamatotsUtra Da 'svA'vadhiM tacca kSetre ' trAgrato ' pyebhyo bhaviSyati / cAritraM, vajraduHprasahAdivat stokeSvapyeSu un artha : te cAritra potAnI avadhi sudhI A kSetrane viSe=eTale gujarAta Adine viSe ane enAthI paNa AgaLa thoDA evA tapasvIomAM vajasvAmI duHprasahAcAryAdinI jema cAritra thaze. 'A tapasvIo vaDe karIne dIkSita je che te, cAritrIo che', A pramANe baLAtkAre prApta thayuM, ane A thoDA tapasvIone viSe paNa cAritra che.' evI ahIMyA zaMkA na karavI ke bIje badhe paNa acAritra che. A eka ja gacchanI aMdara cAritra kevI rIte ghaTe vattetyAdi' jevI rIte prabhu zrI vayara svAmInA ziSya zrI vajasena te ekamAM paNa jema cAritra hatuM tevI rIte. jema alpaparivAravALA duSprasahAcAryane viSe paNa cAritra thaze. tethI karIne 'A thoDAne viSe paNa cAritra che, e siddha che.' e pramANe kahIne potAnA ja gacchanI aMdara cAritranI sthApanA karanArAonuM A moTuM asaMgata vacana che, ane tethI teno utsUtrakaMdakuddAlano tiraskAra karyo jANavo. pote Azraya karyo che te gacchanI aMdara cAritra hoye chate teno apalApa ka2vo, ane pArakAnI aMdara cAritra na hovA chatAM pralApa karavAmAM mahAutsUtrabhASIpaNA vaDe karIne mahApAtakIpaNAnI Apatti AvatI hovAthI. ane AthI siddha thAya che ke A graMthanA kartA caturbhUgImAMnA pahelA bhAMgAmAM vartatA chatAM, zuddhamArgano Azraya karelo hovAthI samyagdaSTi ja che, ane A graMthakAranuM zuddha mArgAzritapaNuM pravacanane aviruddha evI zuddha paraMparAmAM AvelI sAmAcArIne AcaranArA tapAgacchanI nizrA svIkAryapaNuM hovAthI supratIta ja che. vaLI atIta kAlane vize sAMpratakAlanuM svarUpa jevuM batAvyuM tevuM ja pratyakSa dekhAtuM hovAthI, yathokta arthane pAmavA vaDe karIne divya puruSa vaDe karIne A graMtha karAyelo hoya evI rIte A graMthanuM khAtarIpaNuM hovAthI, sAtizayika=atizayapUrvakanA jJAnavALA mahAtmAe A graMtha banAvyo che, ema zraddhA karavI joIe. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA 81 vaLI je "potAnA mArgane niMdavA vaDe karIne kahevAyelo mArga svIkArya che e pramANe je kahevuM te loka viruddha hovAthI atyaMta asAra che, lokane viSe paNa koI AtmA tevA prakAranI ceSTA karato nathI, jo Ama na hoya to rAjA vaDe karIne "he caMDAla ! tuM tArA kulano AcAra jevo che tevo kahe, jethI karIne tAruM kaheluM huM aMgIkAra karuM." e pramANe rAjA vaDe preraNA karAyelo caMDAla, potAnA kulAcAranI niMdA karato rAjyanI prArthanA kare ja, ane tenuM kaheluM rAjA na kare. tethI karIne A vAta je che te A pramANe potAnA mArganI niMdA karato evo AtmA mahAnubhAva che ane pUjya che', e pramANe kutsita bolatAM evA AtmAne dUra karyo jANavo. kAraNake cAMDAla AdinuM paNa mahAnubhAvatva ane pUjyatva AdinI Apatti AvatI hovAthI. - tethI karIne ghaNAM cAMDAla Adio potAnA kulAcAranI niMdA karatA dekhAya che, ane tethI karIne usUtrakaMdakuMdAla graMthakartAe aMgIkAra karelo je zuddha mArga tenI prazaMsA karato, ane je azuddha mArga che tene azuddha rUpe bolanArA AtmAne koIpaNa dUSaNa nathI; paraMtu mahAguNa che ema tuM pratIti kara. e pramANe hovA chatAM paNa jo tane AsthA na thatI hoya to hAthamAM rahelAM kaMkaNane jovA mATe ArIsAnuM zuM prayojana ? e pramANenI loka kahevAtane sAcI karI batAvato evo tuM hAtha thobhI thobhIne "A cAritrI che' ema amane batAva, jethI karIne ame pratIti karIe ! tethI karIne koI paNa dharmI AtmAoe potAnA pakSanuM sthApana ane pArakAnA pakSanuM utthApana karavAno asat doSa udbhavAvIne graMthakartAnI hIlanA karavI na joIe. bodhinAzano prasaMga hovAthI, "paraMtu pravacananI viruddha bhASaNa karanAranI hIlanA karavI na joIe." ane tevuM usUtrakaMdakaMdAlamAM lezathI paNa dekhAtuM nathI. ethI karIne A graMthakartAne pramANamAnya karIne stavavo joIe, je agnivaDe karIne baLyo, tene agni ja auSadha che, ema nyAya hovAthI. A graMthakartAnI hIlanA dvArA samyanA nAzanA heturUpa arihaMta AdinI hIlanA karI che, ane tenI stuti dvArAe ja arihaMta Adione stavyA che, ane Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ auSTrikamatosUtra te samyattvanuM kAraNa thAya che, e pramANe parityakta samyaktavALAone pharI samyatvano AropaNavidhi batAvyo che. have prasaMga hovAthI bhAvi zaMkA UbhI karavAnI pArakAnI je icchA tenA vaDe karIne zaMkA UbhI na thAya, te mATeno vidhi batAve che. have koIka ema kahe che ke A graMthamAM kharatara matanA AkarSaka evA jinadattAcAryanuM auSTika nAma ApyuM che, ane tenuM nihnavapaNuM jaNAvyuM che, ane tapagacchavAlAmAM ja cAritra che, ItyAdi jaNAvyuM che, tevI rItanuM bIjA koI graMthAMtaramAM dekhAtuM nathI, ethI karIne sAkSAgraMthanA abhAva vaDe karIne A utsutra kaMdamuddAla graMtha amone vizvAsanuM sthAna nathI, tyAre tene ema jaNAvavuM ke he bhAgyazALI ! ghaNAM sAkSIgraMtho che, te A pramANe : huM nandendriyarudrakAla janitaH pakSo'sti rAkAGkito, vedA'bhrAruNakAla 1204 auSTrikabhavo vizvALakAle 'JcalaH / SaTvyarkeSu 1236 ca sArddhapaurNima iti vyomendriyArke punaH, kAle tristutikaH kalau jinamate jAtAH svakIyAgrahAt // 1 // 1159nI sAlamAM pUnamIyo, 1204mAM kharatara-auSTika, 1213mAM AMcalIyA matanI, 1236mAM sArdha pUnamIyo mata ane 1250 tristutika mata nIkaLyo. eka bIjA mato potapotAnA AgrahathI jinezvara bhagavaMtanA matathI A kupAkSiko nIkaLyA, e pramANe somasuMdarasUri mahArAjanA rAjyamAM munisuMdarasUrijI ma. nA ziSya harSabhUSaNa gaNie karelA zrAddhavidhi vinizcaya nAmanA graMthamAMnA A kAvyamAM tristutika aMtavALA ane e pUrvanA traNa pada-traNa caraNa tenA vaDe karIne pAMceya kupAkSikono utpattikALa sUcavyo, ane tenI nimaNe gAtAra svadIyAhAt e kAMIka nyUna evA cothA pada vaDe A pAMceyanuM nidvavapaNuM jaNAvyuM che. ane tevI rIte kharataranuM auSTrika evuM nAma ane nivapaNuM sAkSAt jaNAvyuM che. utpattikALa sUcavavA vaDe karIne kharatara matanA AkarSaka evA jinadattAcAryano arthathI Avyo chato te kALe te matanA kalpita AcAryano abhAva hovAthI ane jinadattAcAryano sadbhAva hovAthI tenA nAme ja kaheluM che. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA 83 e pramANe saMdehaviSaSadhImAM paNa A ja kAvya che, tevI ja rIte muni suMdarasUrijInA rAjyamAM paNa saM. 1466 varSa banAvela "vijJakSitridazataMragiNI' graMthamAM A badhAyanuM nitavapaNuM jaNAvyuM che te A pramANe : AjJAbhaGgAntarAyotthA-5 nantasaMsAranirbhayaiH / sAmAryofpa pAzcAtye , prAya: svaraM pravartatI zA upadhAnapratikrAnti-jinA dinissedhtH| nyUnitA duHSamAdoSAt pramattajanatApriyAH // 2 // AjJAbhaMga, aMtarAya AdithI utpanna thayelo je anaMta saMsAra ane te anaMta saMsArathI bhaya vagaranA evA pachInA kALanA puruSoe prAyaH karIne sAmAcArIo paNa potAnI icchA mujaba pravartAvI che. duHSamA kALanA doSathI pramAdI janatAne priya thaI paDe evI upadhAna, pratikramaNa, strIo vaDe thatI jinezvara bhagavAnanI pUjA Adino niSedha dvArAe karIne sAmAcArI dhUna paNa karAI che." A kAvyamAM "jinezvaranI jinArca=strI dvArA thatI pUjA-teno niSedha karanAro anaMta saMsArathI nirbhIka che." e pramANenA pada vaDe te kharatarane nilava kahelo che, tevI ja rIte "tapovaava=eTale tapAgacchane viSe ja cAritra che e pramANe munisuMdarasUrie kaheluM, ane te ja vijJakSitridaza taraMgiNImAM paNa kaheluM che te A pramANe : . yA zrIvIrasudharmAdyaiH, praNItA svAgamAnugA / AcIrNA sthaviraiH kAlAnurUpayatanAzritA // 1 // sAmAcArI gaNe'smistu, zuddhA saivA'styakhaNDitA / paramparAgatA sarvagaNAntaragatAdhikA // 2 // je mahAvIradeva ane sudharmA svAmI Adi vaDe karIne Agamane anusaratI evI je samAcArI pravartAvI, ane te samAcArI kevI ? kALane anurUpa yatanA=jayaNAno Azraya karavAvALI, ane sthavira mahApuruSo vaDe AcarAyelI evI zuddha, akhaMDita ane paraMparAgata ane sarvagacchomAM rahelI je sAmAcArI Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 auSTrikamatotsavatenAthI paNa adhika sAmAcArI A tapAgacchamAM ja che." e pramANe somasuMdarasUrijIe adhika mAsane AzrIne banAvela "paryuSaNA vyavasthApana vAdasthalamAM kharataranuM nidvavapaNuM sUcaveluM jANI levuM. have ahIMyA koIka kahe che ke "he bhAgyazALIo ! A badhA graMtho tapAgacchanA pakSanA che, ane tethI karIne tapAgacchIone ja pramANa che, amane pramANa nathI.' tyAre tene A pramANe kahevuM ke-he bhAgyazALI ! tane te graMtha pramANa kema nathI ? zuM temAM pravacana viruddhapaNuM che ? athavA to tamArA jevAnA matanA utsutrono uccheda karanArA hovA vaDe karIne aniSTa che ? pahelo je pravacana viruddhano bhAMgo che teno to asaMbhava hovAthIH ane bIjA vikalpamAM tamArA jevA kadAgrahI AtmAone amArA graMtho pramANa na thAva, ethI karIne amane koI jAtanI kSati nathI." ghUvaDanA kuLavALA je pakSIo hoya tene sUryanuM UgavuM te aniSTapaNA rUpa hoya, to paNa te sivAyanA sulocanAvALA paMDita AtmAone aMdhakAranA samUhano nAza karavApaNA vaDe karIne te sUryanuM pramANapaNuM dUra karI zakAya tema nathI. athavA to tAruM dUSaNa paNa ame nathI jANatA ema nahi; paraMtu tAruM svarUpa yathArtha jANIe chIe. jo ke koI paNa kadAgrahI potAnA matane uccheda karanAra graMthane pramANa karato nathI. jevI rIte bauTika digaMbara, Avazyaka niryuktine apramANa kahe che, ane tevI rIte tane aniSTa hovA vaDe karIne duSita karyo chate paNa usUtrakaMkuddAla koI dUSita thaI javAno nathI, kAraNa ke graMthano tevA prakArano svabhAva hovAthI. jo ema na hoya to usUtrarUpI je kaMda che enA uparano kuhADo e nAmane vyAghAta pahoMce che ! je sUrya Uge chate ghUvaDanA kuLane AnaMda thAya, e sUrya, sUrya ja nathI, e nyAya hovAthI. have pharI paNa koIka kahe che ke "he bhAgyazALI ! tame kaho cho evA arthano bodhaka anya pakSano koI graMtha hoya to amone paNa pramANa ja che." tyAre evuM bolanArane A pramANe kahevuM ke AvA prakAranuM AlaMbana levuM e to bAlaceSTA ja che. jethI karIne chae darzanonI aMdara dvAdazAMgIrUpa evuM jaina pravacana, tenA vicAronA bodhakapaNA vaDe karIne che. bIjuM koI paNa Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA 85 kApileya Adi zAstro nathI, ane ethI karIne jaina pravacananI apramANatA nahi thAya ! Ama chatAM ati Agraha hoya to kAnane AgaLa karIne-dhyAna daIne sAMbhaLa. "tAro ja gotrIya zatapadIkAra, e ja sAkSI che. emAM samaja; paraMtu A vAta bIje koI paNa ThekANe gADha svare bolIza nahi, kAraNa ke "ema karavAthI tArA ja gotramAM klaha Ubho thaze, ane potAnA gotramAM Ubho thayelo kalaha te zreyane mATe nathI." e pramANe mAruM kaheluM vacana cittamAM dhArI rAkha, lAMbA vistArathI saryuM. tyAre bIjo koI ema kahe che ke he bhAgyazALI ! koI ThekANe tamArA tapAgacchIo vaDe karIne ja "kharatara gacchane viSe zrI abhayadevasUri, zrI jinavallabhasUri ema lakheluM che, te vAta tamAre pramANa che ke apramANa che? tyAre tene A pramANe kahevuM ke he bhAgyazALI! te vAta amane apramANa ja che, kAraNake amane mAnya evA pUrvAcAryonA vacanathI viruddha hovAthI temaja sudharmA AdinA vacanathI viruddha evA vacananI jema. amane evA pUrvAcAryonA vacanathI viruddha hovAthI "tethI karIne amone mAnya AcAryo zrI sudharmAsvAmI Adi AcAryonA vacanane anusaranArA evA jagazcaMdrasUri, zrI devendrasUri, zrI somasuMdarasUri, zrI munisuMdarasUri, zrI ANaMdavimalasUri Adi ane temanA kahelA vacanane anusaravAvALA bIjA je koI paNa tapAgacchIo che, teonuM vacana pramANa che, paraMtu "tapAgacchanuM nAma mAtra dhAraNa karanArA ane zrI jagacaMdrasUri vagerethI parAbhukha evA athavA tenA kahelA vacananA anupayogI evA anAbhogavALA evA AtmAnuM vacana amone pramANa nathI ja." jo Ama na hoya to digaMbaronI AgaLa zvetAMbara nAmadhArI evA tAruM paNa vacana pramANa karavApaNuM thaze, ane te amone aniSTa che. e pramANe sAMkhya AdinI AgaLa tAre paNa jainanAmadhArI evA digaMbaronA vacanane pramANa karavApaNuM thaze, ane e vAta tAre paNa aniSTa che. mATe vadhAre vistArathI saryuM, e pramANe usUtrakaMdakuddAla graMthanI aMdara auSTrikanuM je saMghabAhyapaNuM kahyuM che tenA sAkSI graMthonI pRcchAmAM to saMghapaTTakanI vRtti batAvavI joIe, jethI karIne te graMthanI aMdara Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 auSTrikamatotsatra'sngghnaakRtcaitykuuttptitsyaantstraaN tAmyatastanmudrAdRDhapAzabandhanavataH zaktazca na spanditum / muktyai kalpitadAnazIlatapaso'pyetatkramasthAyinaH, saGghavyAghravazasya jantuhariNavAtasya mokSaH kutaH? // 1 // artha: saMghe banAvelA caityarUpI je pAza tenI aMdara tArI mudrAnA daDha pAzanA baMdhanavALA evA ane tenI aMdara atyaMta pIDAtA ane pharakI zakavAne paNa samartha nathI evAnI mukti mATe kalpita evA dAna-zIla-tapa AdinA kramamAM rahelA saMgharUpI vAghanA vazamAM paDelA haraNIyAonA ToLAono mokSa kevI rIte thAya ? lo. e pramANe A 33mAM kAvyanI vRttimAM AjanA (vartamAnakAlIna) saMghanI pravRttinA parihAravaDe karIne potAnuM je saMghabAhyapaNAnuM pratipAdana karyuM, te e lokone bhUSaNa che, nahi ke dUSaNa? ema vicArIne potAnA moDhe ja pote potAnuM saMghabAhyapaNe jaNAvyuM che. vaLI A kAvya paNa tenA kartAne saMghabAhya ane saMghaSI jaNAve che. ane jo ema na hoya to saMghane vAghanI upamA vaDe karIne varNana karavAnuM na thAta. A pramANe bhAvi zaMkAne UbhI thavAnA nirodhanA upAyane batAvyo. have mithyAdaSTi graMthano kartA = banAvanAro AtmA, cothA bhAMgAmAM vartato chatAM paNa be prakArano hoya che. nilava ane e sivAyano. te baMne paNa mithyA=viparIta eTale ke yathArtha vastune nahi grahaNa karavAnI dRSTi che jenI evI vyutpattivaDe karIne te baMne paNa unmArgagAmIpaNAvALA hovAthI jinapravacanathI viparIta ja bole che. temAM je nilava che te vacana mAtra karIne dRSTino viparyAsa hovAthI "jinapraNIta mArgane svIkArIne tenAthI viparIta bole che. jevI rIte utsutrapadoddaghATanakulaka Adi banAvatAM jinadattAcAryanI jema. ane bIjo je mithyASTi che te vacanamAtre karIne jina pravacanane svIkAryA sivAya ja viparIta bole che. jevI rIte sAMkhyAdi. Ama mithyAdi graMthakartA ane samyagudRSTi graMthakta batAvyo, ema baMne daSTinA graMthakartA batAvyA. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA ane Ama hovA chatAM paNa tane guNone viSe matsara=irSyAbhAva hoya to ho; paraMtu khAnagImAM jaIne AMkho baMdha karIne vicAra karaje, ke jethI karIne samyagmArganuM jJAna thAya. pUjyazrI hemacaMdrAcArya mahArAje kaheluM che ke'gunnessvsuuyaaN dadhataH pare'mI, mA zizriyannAma bhavantamIzam / tathApi sammIlya vilocanAni, vicArayantAM nayavartma satyam // 1 // 87 artha : guNone viSe irSyAbhAvane dhAraNa karatAM evA A anyadarzanA AtmAo he bhagavaMta ! ApanA nAmano Azraya na kare to paNa AMkho mIMcIne satya evA nayamArgano vicAra kare. e pramANe zrImad tapAgaccharUpI AkAzane viSe sUrya samAna AcArya zrI vijayadAnasUrijInA ziSya upAdhyAya zrI dharmasAgarajI gaNi viracita auSTikamatotsUtradIpikAmAM arihaMta AdinI hIlanA vaDe karIne jene samyaktva choDI dIdhuM che te AtmAone pharI samyaktvanuM AropaNa karavA rUpa A trIjo adhikAra pUrNa thayo. have cothA adhikAramAM aukTrikanA mukhe karIne ja aukTrikanA utsUtra vyavasthApanano prakAra kahIe chIe. temAM pahelAM jinadattavaDe karIne strIone pratimA pUjAno niSedha karAyo che, tenuM kAraNa usUtra kaMdakuMdAla graMthanA anusAre jinezvara bhagavAnanA maMdiramAM jinadatta vaDe karIne rudhira paDeluM jovAyuM. 1, cAmuMDikanI kiMvadaMtI pramANe strIdharmamAM AvelI koIka strInA sparza vaDe karIne pratimAno vinAza thayo. 2, ane koIka ema kahe che ke pratimAnI pUjA karatI evI strIne RtudharmanI prApti thaI. 3. A traNa vAtamAM traNa vAta vicAravAnI che. 1. jinadattanuM svarUpa, 2. strInuM svarUpa, 3. pratimAnuM svarUpa. temAM pahelAM to jinadattanI vicAraNA karAya che. he cAmuMDikanA chokarA ! jinArcano niSedha karato evo tAro jinadatta, zuM AgamavyavahArI hato ? ke zrutavyavahArI hato ? temAM te jinadatta, Agama vyavahArI nathI te to tuM paNa jANe che, kAraNa ke daza Adi pUrvone dhAraNa karanAra, avadhijJAnI, mana:paryavajJAnI, kevalajJAnI A badhAmAM ja AgamavyavahArIpaNuM hoya che. tevI ja rIte tenAmAM zrutavyavahArIpaNuM paNa Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 auSTrikamatotsatranathI, "nahi karelA athavA avidhie karelA evA avazya karavA lAyaka je dharmakartavyo tene viSe te dharma karanAra jAtino mULathI ja bahuzrutadharoe niSedha karavo joIe', evuM koI paNa zrutamAM lakhANa maLatuM na hovAthI, paraMtu dharmakRtyonuM prAyazcitta svIkArIne pharI e ja dharmanI aMdara pravartAvavA' evI anujJAnA darzana thatAM hovAthI. jo Ama na hoya to anAbhoge karIne tArI AzAtanA karanArA evA bhakto vaDe karIne tuM dUrathI ja choDI devAne lAyaka thaIza, e pramANe mahAsaMkaTamAM paDavAnuM tAre ja thaze ! vAdI kahe che kejinadattAcArya vaDe "strIone prAyazcitta ja apAyeluM che', ema kaheto hoya to AzcaryanI vAta che ke "zruta ane Agama vyavahArathI zUnya evA cAmuMDikane evA prakAranA prAyazcittanuM dAna ApavuM e yukta ja che, ane jo evuM prAyazcitta na Ape to tevA ajJa-mUrkhanuM mUrkhacakravartipaNe kevI rIte jaNAya? kahyuM che ke-!! mukkho tAva mahagdho moNaM kAUNa sayalamajjhami / jAva na khapphasa basara khasapphaphasasakhasaphasaM kuNai // 1 // mUrNa tyAM sudhI ja mahArNa=pUjanIya thAya che ke badhAnI aMdara mauna karIne besI rahe tyAM sudhI. paNa jo khausa-basara-khasapTa-phasa-khasa-pasa. evuM na bole to !" e pramANenuM vacana hovAthI. e pramANe prAyazcitta devAnuM hRdayazUnya jinadatta sivAya koIne paNa mATe asaMbhavita che. pravacanane viSe koI paNa ThekANe AvA prakAranuM prAyazcitta devAnuM dekhAtuM nathI. jo Ama hoya na hoya to pramAda AdinA vaza karIne pratimA Adino vinAza thavAnA svarUpavALI AzAtanA, puruSone paNa dekhAtI hovAthI jinadatte ApelA prAyazcittanI jema prAyazcitta devAmAM "manuSyamAtre paNa pratimAno sparza nahi karavo" evuM thaze, ane tevI rIte brahmavrata=cAritra AdinA ekanA bhaMganA kAraNe tenI jAtinA badhAne tenA niSedhanA prasaMga vaDe tIrthamAtrano paNa uccheda thaze, e pramANe abhinava tIrthaMkararUpa evo tAro guru, teNe pote potAnA gaLAmAM phAMsalo Ave che te paNa na jANuM. ane A jinadatta kevala "zAstrano ajJAnI ja che evuM nahi; paNa loka vyavahArane paNa jANato nathI. lokane viSe paNa koIka vAta (vAyu) Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA 89 Adi roga vizeSanA kAraNe rastAmAM alanA pAmatAM puruSane joIne te mArgane viSe tenI jAtimAtrane e mArge gamana karavAno niSedha kare che evuM banatuM nathI, paraMtu koIka upakArI puruSa, smalana pAmatAM te puruSane taiyAra=AgaLa karIne yathAzakti vIrya vaDe tene mArgamAM pravartAve che. tevI ja rIte koI paNa bhaviSyakALamAM melAM thaze, phATI jaze, saDI jaze. ityAdi zaMkA vaDe karIne jinadatta sivAya evo bIjo koI nathI ke te strI-puruSanA vastrono tyAga karAve ! vaLI je zrutavyavahArI che te paraMparAgata je vastuo che tene zrutane anusarIne judI rIte pravartAve ane te tatkAlIna bahuzrutane saMmata hoya evuM pravartAve che. jevI rIte pAMcamamAMthI cothanuM paryuSaNa parva kAlikAcArye pravartAvyuM. tenuM tevI rItanuM anukaraNa sAmAnya ane vizeSa ema be rIte hoya che. jemake : "aMtaravi . te kharU no te kappai taM rayaNi uvAyaNAvittae'tti artha : eTale paryuSaNAparva, vacce paNa karavuM kahyuM; paNa pAMcamanI rAtrine oLaMgavAnI nahi e je vacana che te sAmAnya zrutanuM anusaraNa che. 'vAyaNaMtare puNa ayaM navasayateNaUehi kAle gacchati ii. dIsai'tti vaLI vAcanAMtare A-993muM varSa jAya che ema dekhAya. e vizeSarUpanuM anusaraNa che, ane tatkAlIna bahuzrutasaMmatapaNuM to "sabyasaMghafE anumanniti=e vacanathI che. jinadattane to temAMnuM kAMI paNa nahotuM. koI paNa zrutanI aMdara "pratimA Adino vinAza thaye chate vinAza karanAranI jAtinA manuSyone pratimAno sparza karavo yukta nathI evuM sAmAnya vacana joyuM ke sAMbhaLyuM nathI, paraMtu pratimA ke pustakanA nAzamAM navIna banAvavAthI zuddhi thAya che', e pramANe joyuM che. tevI ja rIte "amukakAle jinadattathI jinezvara prabhunI pUjAno niSedha thaze', evuM vizeSa vacana paNa sAMbhaLyuM ke joyuM nathI. temaja tatkAlIna bahuzrutadharone saMmatapaNuM thayuM evuM paNa nathI, paraMtu pUrNimAnI pAkhInA pravartaka evA caMdraprabhasUri vaDe caudazamAM pANIno niSedha karAyo tenI jema, bahuzrutadharoe nivArAyelA chatAM paNa jinadattavaDe karIne strIone jinArcano niSedha karAyo che ! ane tenuM nivAraNa Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 auSTikamatotsatranathI thayuM ema nahi, jo evuM na hoya to "UMTa para besIne jinadattane kema palAyana thavuM paDyuM ? ema paNa na kahevuM ke te kAle koI bahuzrutadhara nahotA. evuM paNa nathI, te kAle kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya, zrI vAdIdevasUri Adi prakhara zratadharo hatA, tema saMbhaLAya che. tethI karIne jinadatta, zrata vyavahArI paNa nathI, e vAta siddha thaI. have cAra vaidyanA dRSTAMta karIne tArA jevA mUkhane paNa A vAta zraddhAgamya pratItino viSaya thAya che, te batAve che, temAM jene vyAdhi utpanna thayo che tevo catura AtmA, vaidyane bolAvIne pUche che ke he devAnupriya ! vaidya ! mane vyAdhi utpanna thayo che, tyAre te vaidya kahyuM ke kyAMthI utpanna thayo? tyAre tene kahyuM ke avidhikRta bhojana karavAthI ja thayo che. tyAre pahelo vaidya bole che ke tane bhojanathI vyAdhi utpanna thayo hoya to tamArI jAtinA jeTalA badhA (manuSyo) che, teone bhojana karavuM yogya nathI, ethI karIne tArA vaDe tArI jAtinA sarve manuSyoe bhojana khAvuM nahi, kyAreka avidhie khAvAthI roganI utpatti thavAno saMbhava hovAthI. tyAre bIjA vaidya kahyuM ke jene bhojana karyuM hatuM tene ja niSedha karavo, nahi ke tenI jAtinA badhA bIjAone paNa. tyAre trIjA vaidhe kaDavA Adi auSadhovaDe tene sAjo kare che, ane pharI pharI A vyAdhi utpanna na thAya teno upAya zIkhavADato nathI. ane cotho vaidya jenI vaidaka zAstranI aMdara eka nizcitamati che, teNe koI evI vidhi vaDe karIne tene evI rIte khavaDAve che ke jethI karIne pUrve utpanna thayelo vyAdhi zAMta thAya che, ane navo vyAdhi jIvanaparyata thato nathI. have A cAra vaidyo che temAM tuM kadAgraha choDIne vicAra karatAM kaheje ke "kayA vaidyanA jevo jinadattAcArya che ? jo pahelAM vaidyanI jevo che to tArA mukhe ja karIne tArA tIrthakararUpa je cAmuMDika che tenuM agItArthacakravartipaNuM siddha thayuM. A kahevA vaDe karIne strI jinArcanA niSedhano tene doSa ApavA jevo nathI, gacchasAmAcArI hovAthI, e vAtano paNa nirAsa karyo. pravacanane upaghAta karanArI pravRttinuM avazya tiraskAryapaNuM hovAthI, ane je gacchAntarIya sAmAcArI che te pravacanane avirodhI hoya to dUSita Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA 91 nathI, ema jANavuM, paraMtu pravacananI upaghAtinI hoya to te avazya tiraskArane pAtra che. have bhagavatI sUtranI aMdara kaheluM che ke : 'asthi N bhaMte ! samaLA niggaMthA kaMkhAmohaNijjaM kammaM vedeMti' ityAlApake 'pAvayaNaMtarehitti mA padanA lezanI vRtti A pramANe che, pravacanane zIkhato hoya athavA pravacanane jANato hoya to te prAvacanika, eTle ke kAlAdinI apekSAe ghaNAM Agamone jANavAvALo puruSa prAvacanika che. temAM 'eka prAvacanika A pramANe kahe ane bIjo prAvacanika A pramANe kahe, temAM tattva zuM ?, evI zaMkAnA samAdhAnamAM kahe che ke cAritra mohanIya karmanA kSayopazama vizeSe karIne ane utsarga tathA apavAdanA bhAvitapaNAvaDe karIne prAvacanikonI vicitra pravRtti hoya che. tethI karIne 'A sarvathA pramANa che' ema nahi, paraMtu Agama aviruddha pravRttinuM ja pramANapaNuM hovAthI. jo Ama na hoya to loMkA-pAzacaMdra AdinI paNa potAnI matikalpita evI je sAmAcArIo che tenuM paNa prAmANyapaNuM thaI jAya. ane te tane paNa aniSTa che. vaLI A strI jinArcanA niSedhathI UbhuM thayeluM phakta pAtaka je nathI, paraMtu tIrthaMkara, gaNadhara Adione paNa utsUtrabhASIpaNAnA kalaMkadAnavaDe karIne mahApAtakIpaNuM che. jethI karIne jinadatte pote ja utsUtrapadodghATanamAM kahyuM che. 'pUei mUlapaDimaMpi sAviA ceivAsi sammattaM / gabbhApahArakallANagaMpi na hu hoi vIrassa' // 1 // caityavAsI zrAvikA, mUla pratimAne paNa pUje che, ane caityavAsImAM samyaktva che, ane mahAvIradevanuM garbhApahAra kalyANaka paNa nathI.' A gAthA vaDe karIne 'strI jinArcanA prakAzako, usUtra bhASIo che.' ema dhvanita karavA dvArA tIrthaMkara ane gaNadhara Adio strI jinArcA prakAzako che, ane ethI karIne teone paNa utsUtrabhASIpaNAnA kalaMkadAna karavA vaDe karIne pote ja utsatrabhASI thayo, te cAmuMDikanI pAchaLa lAgelAonuM cAturya ja che, vaLI somacaMdra-aparanAma jinadatta to AvA prakArano utsUtra bhASaka thAya te yukta ja che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ auSTikamatotsUtra jethI karIne bAlyAvasthAmAM pravrajyAnA divase ja divyAnubhAve je na hoya tema potAnuM svarUpa potAnA mukhe ja ANe--jinadatte jaNAvyuM hatuM. paraMtu mohavaza evA tenA gurue samyag svarUpa jANyuM nahi ! pravacananI bhAvi bAdhAnuM avazya bhAvipaNuM hovAthI. te A pramANe : 92 pravrajyAsvIkAranA pahele divase ja sarvadevagaNivaDe karIne somacaMdramuni (jinadatta) bahirbhUmi laI javAyo hato, ajJAnapaNuM hovAthI te somacaMdre ugelA ghAsanA choDavAone toDyA, tyAre tenI zikSA nimitte somacaMdranuM rajoharaNa ane mukhavastikAne sarvadevagaNie 'laI lIdhAM, ane kahyuM ke 'tuM vrata grahaNa karye chate A ropAo kema toDe che ? tethI karIne tuM tArA ghera jA.' tyAre te vakhate ja utpanna thaI che buddhi jene evA somacaMdre kahyuM ke 'gaNivaDe yukta karAyuM che. paraMtu mArI je coTalI hatI te apAvo, jethI karIne huM ghare jAuM.' e pramANe kahe chate gaNine Azcarya thayuM, 'are ! nAno hovA chatAM paNa tenuM satya uttaradevApaNuM kevuM che ? ane Ane javAba zuM Apavo ?' ityAdi jinadattanuM vacana sArdhazataka vRttimAM kaheluM che, temAM ugelA kSetranA dezabhAganuM toDavA vaDe karIne 'huM dharmabIjathI aMkurita thayelA evA saMgharUpI kSetranuM dezabhAge toDanAro thaIza.' ema jaNAvyuM ane rajoharaNa ane mukhavastikA kheMcI levAmAM je 'yukti yukta sAruM karyuM' e pramANenuM bolavAvaDe karIne 'A pravrajyA mane ane pravacanane zreyaHkArI nahi thAya' e pramANe jaNAvyuM. paraMtu 'mArI coTalI hatI te apAvo, jethI karIne huM ghare jAuM' e vacanavaDe karIne 'mAre gharavAsa ja zreya che' ema sUcavyuM, AvI vicAraNA karavAne badale te 'sAro uttara denAro thayo' evI prazaMsA karI !'bAlaceSTA hovAthI doSa nathI' evI zaMkA na karavI. bAlyAvasthAnI ceSTAvaDe karIne ja vRddhAvasthAnI ceSTAnuM anumAna thatuM hovAthI, ane kaheluM che ke : 'pIUNa pANiaM saravarANa piTThi na diMti siMhiDiMbhA / hohI jANa kalAvo tANaM cia erisA buddhI // 1 // sarovaranuM pANI pIdhA pachI siMhanA bAlako sarovarane pITha ApatAM nathI, jenAmAM Avo jJAnakalApa-caturAI hoya che tene AvI buddhi hoya che.' ane ethI ja karIne zrI mahAvIra prabhunA ziSya atimuktakamuni vaDe Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA cAlatuM ane bAMdhelA evA pANImAM pAtrane mUkIne "he loko ! mArI nAvaDI tare che juo', e ceSTA vaDe karIne potAnA AtmAne te ja bhave saMsArasAgarane pAra utaravAnuM sUcavyuM, ane "je ceSTA doSa sUcaka nathI ane guNasUcaka nathI te badhI ceSTA bAla sAdhAraNa jANavI. ema zaMkA nahi karavI ke "atimuktaka kumArane paNa A ceSTA sAdhAraNa thaze." pravrajita evA bAlakonuM asAdhAraNapaNuM hovAthI tenI ceSTA asAdhAraNIya hoya ane tethI karIne pravrajita bAlakonI aMdara jinadattanI doSa sUcavanArI A asAdhAraNIya ceSTA che, ema jANavuM, e pramANe jinadattanI carcA pUrI thaI. have strI svarUpanI carcA karAya che. he ! cAmuMDikanA chokarA ! manuSya strI je che te, jinapratimAnI pUjAne mATe yogya che ke nahi? jo pahelo vikalpa kaheto hoya to usUtra padodghATana kulakane banAvatA evo jinadatta zuM madirA pIdhelo hato? ke jethI karIne "strI jinArcA prarUpakone usUtra bhASIo che? pramANe kahyuM. - have bIjo vikalpa yogya nathI, bIjA vikalpamAM kema yogya nathI ? apAvityapaNuM hovAthI, ema jo kaheto hoya to te strIonuM apAvityapaNuM sArvatrika che ke kadAcita che?" jo "sArvatrika che e pramANe kaheto hoya to jJAna bhaNavuM-jJAna bhaNAvavuM, navakAramaMtra gaNavA, pratikramaNa : karavuM, pauSadhaAdinuM grahaNa karavuM ane sAdhu Adine dAna devuM Adi sarva dharmakRtya strIone mATe ucchedita thaI jaze. have bIjA-kadAcit vikalpa'mAM to puruSone paNa tevA prakAranA apavitrano saMbhava hovAthI, audArika zarIradhArI mAtrane niSedhano prasaMga upasthita thato hovAthI: tAruM paNa dharma upadezakapaNe kevI rIte saMbhave ? Ama atyaMta aghaTitapaNuM thAya che, e pramANe strI svarUpanI carcA thaI. have pratimAnuM svarUpa carce che. he jinadattanA chokarA ! strIe pUjelI pratimAo zuM apUjya che ane avaMdanIya bane che ? athavA to te pratimAno vinAza thAya che? "pratimA apUjya ane avaMdanIya bane che e pahelAM vikalpanI aMdara tArI nizrAnA Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 auSTrikamatotsatraje jinacaityo che tene pravacananA paramArthane nahi jANanArA evA tArA samudAya sivAyanI je bhoLI strIo, jina pratimAnI pUjA kare che tene kema niSedha nathI karato ? ane pratyakSa bAdha hovAthI niSedha thaI zake ema ja nathI. vaLI bIjI vAta e che ke-amArA pratiSThita karelA-caityanI aMdara caityavaMdana mATe tAre praveza karavo yogya nathI. kAraNa ke amArA maMdiromAM strIovaDe yatheSTa pUjA karAtI hovAthI. ema jo kaheto hoya ke-"tamArA bhayathI karIne tyAM AvIe chIe to he devAnupriya ! amArA caityanI aMdara AvavAne AzrIne amArA vaDe tAruM nAma paNa smaraNa karAtuM nathI, ane A khAtrImAM tuM kahe tevA sogaMda levA taiyAra chIe, ane A viSayanI aMdara IrSyA paNa nathI; paraMtu tArA pratyenI anukaMpAparAyaNa evA amone prIti ja che. "mArA para anukaMpA parAyaNa" ema kema kaho che ? ema jo kaheto hoya to sAMbhaLa ! tyAM te jinamaMdiranI aMdara amArA upadezathI jANelo che pravacanano paramArtha jeNe evI zANI strIo vaDe karIne karAtI evI tIrthakara bhagavaMtanI pUjAne joIne te jinapUjAnI niMdAmAM tatpara evA ane bhagavaMtanI pUjAnA vairI evA tAruM te caityamAM AvavuM te narakanA heturUpa evo tane tIvrakarma baMdhano anubaMdha thAya che. tethI karIne te kAraNane nivAravAvALA evA tArA viSe ame anukaMpAvALA ja chIe e tAtparya jANavuM. have bIjA vikalpamAM-strIo vaDe pUjAyelI pratimAono vinAza thato dekhAto nathI, paraMtu pUrve kahelA vistAravaDe tArI kalpelI matie kalpelA tArA mArgano vinAza thAya che, e pramANe pratimAnuM svarUpa caNyuM. - have e pramANe catuSkarvI sivAyanA anya divase je pauSadhano niSedha, te paNa Ubhaya saMdhyAe karAtAM pratikramaNanI jema pauSadha prAyazcittarUpa che ke saMvararUpa che ?" e pramANenA vikalpamAM UbhayarIte auSTikanA mukhe ja auSTrikano tiraskAra karavo. e pramANe bIjA vikalpamAM utsutrano samUha, pravacanane viSe bhakti rasika evA AtmAoe "A pravacana=jinazAsana amArA pitAnuM) bApanuM che e pramANe kahIne tiraskAra karavo paraMtu upekSA karavI nahi. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA 95 have koIka auSTikamatano chokaro 'AnuM pApa jinadattane mAthe' evI kubuddhie karIne piThThAInuM AlaMbana kare che te ayukta che, jinadattanI apekSAe karIne jinadatte prakAzelA utsUtronA pravartakane mahApApa che, e pramANe bIjuM paNa tenuM asatya kaheluM vacana sAMbhaLIne paropakAramAM tatpara evA buddhimAno vaDe karIne sArA uttaranI buddhie teno vicAra karavo. zrIvijayadAnasUrInApRcchyApRcchya zAstrasammatyA / auSTrikamata utsUtroddhatAndhakArapraNAzaparA // 1 // zrIvIrazAsanasnehasiktA hyAzAsanasthitiH / jIyAd durvAgvacovAtairakSobhyA dakSahastagA // 2 // munInduSaTkSamAvarSe (1617) harSAt zobhAlaye pUre / dharmasAgarasajJena, nirmitA''zu pradIpikA // 3 // tribhirvizeSakam // zrI vijayadAnasUrijI ma.ne pUchI pUchIne, zAstranI saMmatie karIne auSTikamatanuM je utsUtra tenAthI utpanna thayelo ja aMdhakAra teno nAza karavAmAM tattpara evA zrI mahAvIra devanA zAsananA sneha=telathI sIMcAyelI ane AzAsananI sthiti sudhI rahevAvALI, durjanonI vANIrUpI je vAyaro tenA vaDe karIne paNa akSobhya evI paMDitanA hAthamAM rahelI A dIpikA-cirakAla jayavaMtI varto. 1617nI sAlamAM harSathI zobhApuramAM athavA zobhAnA sthAnarUpa evA harSapura nagaramAM dharmasAgara nAmanA upAdhyAye A pradIpikA jaldI banAvI. e pramANe zrImat tapAgaccharUpI AkAzamAM sUrya jevA zrI vijayadAnasUrIzvarajInA ziSya upAdhyAya zrI dharmasAgara gaNie banAvela 'auSTrikamatotsUtra pradIpikA'mAM aukTrika matanA utsUtranuM aukTrikanA mukhe ja vyavasthApanA lakSaNa cotho adhikAra pUrNa thayo. anuvAdakanI prazasti : paramapUjya prAtaHsmaraNIya sugRhItanAmaya AgamamaMdironA sthApaka-AgamoddhAraka-AgamavAcanA dAtA-zailAnAnareza pratibodhaka-jinazAsanasamrATa-dhyAnasthasvargata zrI zrI zrI zrI zrI 1008 zrI AnaMdasAgarasUrIzvara paTTadivAkara-vardhamAnAcAmla taponiSNAta-vairAgyavAridhi Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ auSTikamatotsatramAlavadezoddhAraka pU. AcAryazrI caMdrasAgarasUri paTTAlaMkAra-nUtanatithipathobhUlaka-devasUratapagaccha sAmAcArI saMrakSaka-vAdivijetA-zAsanakaMTakoddhAraka pUjaya guruvarya zrI haMsasAgarasUri pAdapadmasevI narendrasAgarasUrie vikrama saMvata 2058nA zrAvaNa zudi paMcamInA divase paramapUjaya prAtaHsmaraNIyajinazAsana saudhastaMbhAyamAna pU. mahAmahopAdhyAya zrI dharmasAgarajI gaNi pravara viracitA "auSTrikamatotsutrapradIpikA' graMthano anuvAda pUrNa karyo che ane A anuvAdanI kopI, presakopI, saMzodhana kopIo karavAmAM gacchAdhipati svargata pU. A. zrI hemasAgarasUrijI ma. nA ziSya munirAjazrI mahAbhadrasAgarajIe je jahemata uThAvI che te cirasmaraNIya raheze. A anuvAdamAM chadmastha sulabhatAdi kAraNe graMthakAranA Azaya viruddha kAMI lakhAI javA pAmyuM jaNAya to sujJa vAcako te tarapha mAruM dhyAna avazya dore evI abhyarthanA. | iti auSTikamatosUtrapradIpikA TIkAno gUrjara anuvAda samApta che Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahopAdhyAyazrIdharmasAgaragaNyupajJam auSTrikamatotsUtropradIpikAkulakam paNamiya vIrajiNiMdaM suriMdapUiapayAraviMdajuaM / uTThiyamayaussuttaM daMsemi gurUvaeseNaM // 1 // taM ussuttaM cauhA parUvaNAbheao bhave eva / nUNA 1 'hiA 2 'jahaTThANa 3 kiriamajahatthakaraNaM ca // 2 // tatthAimaM ca itthIjiNapUanisehaNaM ca 1 jinnbhvnne| naTTainaccaniseho 2 mAsakappassa vuccheo 3 // 3 // mottUNaM caupavviM posahapaDisehaNaM ca tassa mae 4 / chaTThAitavuccaraNaM paDhamadiNe teNa paDisiddhaM 5 // 4 // gihiNo pANAgAroccAraniseho a tammae bhaNio 6 / sAvayapaDimAdhammo vucchinno'tthi tti tavvayaNaM 7 // 5 // aMbilapaccakkhANe davvaduga'hiANa gahaNapariharaNaM8 / posahi-agilANANaM bhoaNapaDisehaNaM ca kayaM 9 // 6 // posahiasAvayANaM jiNabhaNia tikaaldevvNdnnyN| tattha ubhayaM caittA majjhaNhe ceva devavaMdaNayaM 10 // 7 // AyariyaM mottUNaM na jujjai paiTThapamuhamahakiccaM 11 / iccAi nUNakiriyA ussuttaM tammae NeyaM(1) ||8||ah bIyamahiakiriyaM rayaNIposahia rattiavasANe / sAmaiyaM kAyavvaM1 ia bhaNi teNa mUDheNa // 9 // sAmAiaM kuNaMtassati anamukkAra tidaMDauccaraNaM 2 / uvahANuvvahaNaM puNa jaiNo gihiNo vva ihamahiaM 3 (2) // 10 // aha ajahaThANakiriyA taiaM ussuttamatthi dutthamae / kAUNaM sAmaiaM iriAvahi-ApaDikkamaNaM ||11||pkkhiypddnne puNNima pakkhiapaDikamaNamajahaThANammi 2 / vuDDIe paDhamatihi pakkhiameassa kuvigappo 3 ||12||saavnnvuddddiie puNa pajosavaNaMpi sAvaNe tss4| bhaddavayavuDDi paDhame bhaddavae teNa taM vuttaM 5 (3) ||13||ah vatthuvitahabhaNaNaM cautthamussuttameva tassa Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 auSTrikamatotsUtra mae / gabbhApahArarUvaM chaTuM kallANagaM vIre1 // 14 // ihalogassa nimittaM jiNavarabhogAimANaNaM atthi / louttaramicchattaM na hoi tassevamuvaeso 2 // 15 // evaM cAmuMDAIArAhaNamatthi natthi kira doso / balibakkulAivihiNA paMcanaIsAhaNaM ca puNo 3 // 16 // pajjusiavidalamAIgahaNammi na tassa dosapaDivattI4 / dosassavi paDivattI sasamaNasamaNI vihArammi 5 // 17 // evaM cAmuMDi - amayaussuttaM daMsiaM mae cauhA / lahiUNaM guruvayaNaM turiyaM niabohaTThA // 18 // ityauSTri kamatotsUtrodghATanakulakaM sampUrNam / mahopAdhyAyazrI6 dharmasAgaragaNikRtaM // zrIH // Shi Shi Shi : // auSTrikamatotsUtrodghATanakulakAvacUriH // OM namaH / surendraiH pUjitaM padAraviMdayugaM yasya sa tamevaMvidhaM vIrajinendraM praNamya 'auSTrikamatotsUtraM ' kharataramatotsUtraM gurUpadezena darzayAmIti // 1 // tadetadutsUtraM prarUpaNAbhedatazcaturddhA bhavet, 'dvandvAnte zrUyamANaM padaM pratyekamabhisambadhyata' iti nyAyAt kriyAzabdasya pratyekamabhisambandha:, 'nUNAhia 'tti nyUnakriyA 1 adhikakriyA2 ayathAsthAnakriyA3 ceti trayam, caturthaM cAyathArthakathanaM vastuna 4, iti gamyaM, caH samuccaye // 2 // tatrAdimaM ca nyUnakriyArUpamutsUtraM strIjinapUjAniSedhaH 1 jinabhavane narttakInRtyaniSedhaH 2 makArasyAlAkSaNikatvAt 'mAsaM kappassa vuccheu 'tti mAsakalpasya vyucchedaH 3 // 3 // tasya mate catuSpava vinA pauSadhapratiSedhanaM4 prathamadine SaSThAditapauccaraNaM pratiSiddhaM5 AdizabdAdaSTamadazamAdi-parigrahaH 6 // 6 // gRhiNaH 'pANasse' tyAkAroccAra Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradIpikA nissedhH6|| tanmate bhaNitaH, zrAvakapratimAdharmo vyucchinno'stIti tadvacanaM cAmuNDivacanaM7 // 4 // AcAmAmlapratyAkhyAne, gRhiNa iti gamyaM, dravyadvayAdhikAnAmarthAd dravyANAM grahaNapariharaNaM8, 'poSadhikaglAnAnAM' poSadhikAnAM madhye glAnAasamarthAH kSudhaM soDhumazaktA iti yAvat teSAM bhojanapratiSedhanaM ca kRtaM1, pauSadhikazrAvakANAM 'jinena' tIrthakRtA bhaNitaM trikAladevavandanakamasti, tatra prAtaH sandhyAyAM cetyubhayaM tyaktvA, caiva evakArArthe, madhyAhne eva devavandanakaM10 // 7 // AcArya muktvA na yujyate pratiSThApramukhaM mahaHkRtyaM mahotsavakRtyaM11, AdizabdAnmAlAkopaNAdiparigraha12 ityAdi nyUnakriyArUpamutsUtraM jJeyam, AdizabdAdgocaryAdau paTalakagrahaNaniSedhAdikaM13 mantavyaM // 8 // athAdhikakriyArUpamutsUtraM, tathAhi-rayaNIposahiatti vibhaktilopAdrajanIpoSadhikena rAtripazcimaprahare sAmAyikaM karttavyamiti tena mUDhena bhaNitaM1 // 9 // sAmAyikamupalakSaNAtpoSadhaM ca kurvataH zrAddhasya namaskAratrayapUrvakaM daNDakoccaraNamarthAt trivAramiti // 2, yateH gRhiNa ivopadhAnodvahanamihAdhikaM 3, upalakSaNAtpratidivasaM vizeSata: pAkSikacAturmAsAdiparvadivaseSu ca jalacchaTAkSepAdinA zaucAcAradyapi bodhyam4 // 10 // athAyathAsthAnakriyArUpamutsUtraM duHsthamatevarAkamate varttata iti gamyaM, tathAhi-sAmAyikaM kRtvA IryApathikIpratikramaNaM1, ayathAsthAnatvaM ca svasthAnaparAvRttyA bhavati, tathAhi-'IryAyAH sthAnaM sAmAyikakaraNAtpUrvasamayaH, sAmAyikasya ca sthAnamIryApratikrAntyanantaraH samayaH, tayorviparyayatvaM1 // 11 // pAkSikapAte pUrNimAyAM pAkSikapratikramaNaM, ayathAsthAne jJeyamiti gamyaM2, vRddhau ca prathamatithi: pAkSikamityetasya kharatarasya kuvikalpa:3 // 12 // zrAvaNamAsavRddhau zrAvaNamAsa eva 'pajjusavaNaM'ti paryuSaNAparva4 'api:' evArthe Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 auSTrikamatotsUtra draSTavyaH, bhAdrapadavRddhau prathamabhAdrapade tena auSTrikena 'tat' paryuSaNAparva uktaM 5 // 13 // atha 'vastuvitathabhaNanaM' vastusvarUpasya viparItabhASaNaM caturthamutsUtraM, 'evaM' vakSyamANaprakAreNa etasya-cAmuNDikasya 'tatra' vIre garbhApahArarUpaM SaSThaM kalyANaM1 // 14 // 'ihalokasya nimittaM' ihalokArthaM jinavarabhogAdimAnanamasti, paraM lokottaramithyAtvaM na bhavati, evametasyopadezaH2 // 15 // 'evaM' amunA prAkareNa cAmuNDAdyArAdhanamasti, AdizabdAt kSetrapAlAdyapi, nAsti kila doSaH, tathA balibakkulAdividhinA paJcanadIsAdhanaM3, ca punaH // 16 // paryuSitadvidalAdigrahaNe tasya doSapratipattiH-doSAGgIkAro nAsti, AdizabdAt paryuSitapUpikAdigrahaNaM 4, 'api' punardoSasya pratipattiraGgIkAro'pi, kka?-sazramaNazramaNIvihAre sasAdhusAdhvIvihAra ityartha 5 // evamupalakSaNAt sAMgarikabubbUlAdInAM dvidalatvenopadezo'pi vastuvitathabhaNanaM jnyeymiti6| atra yadyapi prAguktAstrayo'pi prakArAzcaturthe'ntarbhavanti, sarveSAmapi vitathavastuprarUpaNArUpatvAt , tathApi kriyAyA Adhikye tAvanna kazciddoSaH pratyutApramatteti kasyacinmugdhasya vyAmoho bhavati tadvyudAsArthaM bhedakathanaM, tathA ca nyUnAdhikakriyayorutsUtratvamAzritya tulyateti bhAvaH // 17 // evaM-prAgukta prakAreNa 'cAmuNDika matotsUtraM' 'guruvacanaM' zrIvijayadAnasUrIzvaravacanaM 'labdhvA' avApya 'mayA' dharmasAgareNa darzitaM, kimarthaM ? 'tvaritaM' zIghraM 'nijabodhanArtham' AtmajJAnArthamiti // 18 // ityauSTrakamatosUtrodghATanakulakasya zabdArthamAtrAvacUriH / likhi gaNizrI saubhAgyeNa // shriirstu|| ||aussttrikmtotsuutrodghaattnkulkaavcuuri:smaaptaa // Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharata grAphiksa nyumArkeTa, pAMjarApoLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380 001. phona : 2134106, 2124023