Book Title: Abuwale Yogiraj ki Jivan Saurabh
Author(s): Chandanmal Nagori
Publisher: Chandanmal Nagori
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034723/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Gollhjlick to EEAsAhena, lAvanagara. phona : 0278-2425322 300484 che jaina graMthamALA sampAdaka puSpAMka 60 thAbUvAle pAgArANa kI jIvana saurabha dravya sahAyaka zrI sAgaramalajI samadaDiyA ( nAgaura nivAsI) naM 4 gAMdhI ror3a po0 mayArama (tenjora) sampAdaka caMdanamala nAgorI choTI sAdar3I | mevAr3a) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rrrrrrrrrrrrrrnal sampAdaka puSpAMka 60 bAbUvAle yogIrAja kI jIvana saurabha jisameM ra zrI vijayazAMtisUrizvarajI mahArAja kA saMkSipta jIvana zraddhAMjaliyAM, yoga prabhAva va vibhUtiyoM kA alpa varNana hai pAkisaya rrrrrrrrrrrr. dravya sahAyaka zrI sAgaramalajI samadaDiyA ( nAgaura nivAsI) naM 4 gAMdhI ror3a po0 mayArama (tenbora) sampAdaka caMdanamala nAgorI choTI sAdar3I ( mevAr3a) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka : caMdanamala nAgorI jaina pustakAlaya choTI sAdar3I (mevAr3a) prathamAvRtti 1000 vaisAkha saMvat 2020 atya--vAMcana mana cha mudraka : pratApasiMha lUNiyA jaoNba priTiMga presa, brahmapurI, ajamera 4-64 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : samarpaNa patrAH parama pUjya yogIrAja zrIvijayazAMtisUrijI mahArAja ke bhaktajana evaM hamAre gurubhAI bahina dharmarAgI svadharmI baMdhuoM kI sevA meM sAdara samarpita / prakAzaka, dravyadAtA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // yataH // binA mAtA bhrAtA priya sahacarI sUnu nivahaH, suhRt svAmI mAdyAt karibhaTarathAzva parikaranimajantaM jantu naraka kuhare rakSitumalaM gurodharmAdharma prakaTanaparAta ko'pi na para : . "yogadIpaka" bhAvArtha--saMsAra meM pitA mAtA bhAI priyAMganA-sahacarI putragaNa, snehI mitra ora svAmI, isake atirikta madonmata gajaratha azvasamUha ho tathApi narkake dvAra para jAte samaya kevala guru ke sivAya aura koI rakSaka nahIM hotA hai / isalie kahA hai kiguru kalpa vRkSo guru kAmadhenu, guru kAma kuMbhoguru deva ratnaM / guruzcitravanlI, guru kalpavallI, guru dakSiNA vRttazaMkhapunazca // "dharmadAsagaNi" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijJapti isa pustaka ke prakAzana meM "zAMti sandeza" nAma kI pustaka zrImatI maganakuMvarIjI dharmapatni zrIlaharacandajI seThiyA bIkAnera nivAsI kI saMkalitA meM se zraddhAMjaliyAM prakAzita kI haiM, etadartha unheM dhanyavAda hai| ____ maiM bIkAnera saMgha tapagaccha upAzraya meM zrIsiddhacakra mahApUjA kA vidhAna karAne gayA usa samaya seTha jinadAsajI sAhaba kocara aura inakI dharmapatti sUrajabAI ne yogIrAja kA jIvana vRttAnta prakAzita karAne kA Agraha kiyA ki : dravya sahAyaka sadgata seTha sAgaramalajI samadaDiyA ke suputra nAgaura nivAsI (hAla madarAsa ) nija pitA sadagata samaDiyAjI kI puNya smRtimeM prakAzana karAnA cAhate haiM-vaise zrImAna jinadAsajI sAhaba va inakI dharmapatni sUrajabAI ko gurudeva ke aneka prasaMga camatkAra ke smaraNa hai, aura bAdaramalajI sAhaba sUrajabAI ke pitA the / donoM ke dharma sneha adhika hone se prakAzana kArya karAne kI svIkRti dI, yathA sAdhya pUrva prakAzanAnusAra aura yogIrAja gurudeva ke anubhava meM Aye hue prasaMga kA varNana va yoga kI vibhUti Adi kA lekha likhane meM guru sevA kA saubhAgya prApta huaa| lekha likhane meM nirjarA bhI huI / ataH zrI jinadAsajI sAhaba va sUrajabAI ko dhanyavAda diyA jAtA hai sAtha hI dravyadAtA ko bhI dhanyavAda hai ki jinhoMne gurubhakti kA paricaya diyA hai| prastu nivedakacaMdanamala nAgorI choTI sAdar3I (mevAr3a) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat ___www.umaragyanbhandar.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImAn bAdaramalajI samadaDiyA nAgaura nivAsI kA saMkSipta jIvana caritra marudhara meM nAgaura prAcIna nagara hai, isa nagara meM mahAn tejasvI jainAcAryoM kA padArpaNa kaI bAra huvA hai, isa nagara ke nAma se nAgorI tapAgaccha zAkhA bhI prasiddhi meM AI thii| zAstroM ke likhane vAle yahA~ bahutAyata se the aura alpa saMkhyA meM isa samaya bhI haiM, nAgaura saMgha kI ora se cAturmAsa karAne ke lie vinaMtiyA~ likhI jAtI thii| vaha vizeSaNa, alaMkAra sahita dIrgha lekha baddha hotI thI, jinakA saMgraha isa samaya bhI bar3audA sTeTa ke prAcya bhavana purAtattva vibhAga meM surakSita hai| kaI bhAIyoM ne yahA~ dIkSA grahaNa kI aura nagara va deza ke nAma ko dipAyA thA, dIkSArthI to puNya bhUmi meM hI hote haiM, dIkSA kA apUrva sAdhana punyavAna ke udaya meM AtA hai, nala rAjA ke bhAI kUbara ko mAlUma ho gayA thA ki merA AyuSya kevala pAMca dina kA hI hai, jAnakara tatkAla dIkSA le lI aura sikha pada paayaa| isI taraha harivAhana rAjA ko nau dina kA AyuSya vidita hote hI dIkSA lI aura sarvArtha siddhi vimAna meM utpanna hue| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImAn sadgata bAdaramalajI samadar3iyA nAgaura vAle janma 1934 maMgasara sudI 4 svargavAsa 1666 maMgasara sudI 4 Shree Sudharmaswami Gvanbhandar-Umara Surat Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ isa punya bhUmi para hI nAgaura meM zrI bAdaramalajI samadaDiyA kA janma saMvat 1934 mRgazirSa kRSNA aSTamI ko huvA thA, bAla-kAla pUrNa hone bAda Apa gRhastha vyavasAya kI granthI meM Aye, ghara ke saMskAra aura jaina dharma kA pArAdhana vrata niyama kA pAlana yaha manuSya ko ucca kakSA para le jAtA hai| bhAvanA baDhane se Apane zrI parama pUjya vijaya lakSmaNasUrijI mahArAja kI sAnnidhyatA meM upadhAna tapa kiyA thA, aura taba se ho ApakI bhAvanA dIkSA lene ko thI kintu udaya meM nahIM AI, Apa nitya sAmAyika se adhyAtma pada Adi kA adhyayana-manana pUrvaka karate the| ekadA Apa parivAra sahita acalagar3ha yAtrArtha gaye vahAM yogIrAja ke darzana se saMtuSTa hue| bhakti dekha yogya prAtmA samajha yogIrAja ne kahA AnaMda meM ho, harSita ho kahA AnaMda hai, eka bAta cAhatA hU~ ki mere aMta samaya meM Apa mujhe sahAyatA deveM, svIkRti pAte hI vizeSa harSa meM A gae, vApasI para aMta samaya jAna cuke the, vahIM se zrI siddhigirijI yAtrA kA prayANa kuTumba sahita kiyA aura bAraMbAra kahate rahe yaha merI aMtima yAtrA hai| vizeSa bhAva bhakti se yAtrA kI, aura kahA ki aba ghara calo vahIM se hAtha jor3a vandana kiyA kareMge aura kucha dinoM meM hI ApakI laghu putrI sUraja bAI dharmapatni zrI jinadAsajI sAhaba kocara ko svapna meM zrI yogIrAja ne darzana dekara kahA ki tere pitAjI kA peMsaThavAM varSa lage bAda maMgasara sudI cotha ko dehAMta hogaa| yaha samAcAra patra dvArA nAgaura pahuMcAe gae, paraMtu thor3e dina bAda vismaraNa ho gaye / saMyoga se maMgasara vida bArasa ko Apako Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jvara AyA aura kuTumba parivAra meM khabara pahuMcane se sAre parivAra ke bhAI bahina A gae / Apa dharma dhyAna smaraNa meM dattacita rahate the| sudI 3 kI rAtri ko svapna meM yogIrAja ke darzana hue Apane kahA maiM A gayA hU~, taiyArI karanA prAtaH hI sArI kathA sunAI aura mRgazirSa zuklA caturthI ko ApakA dehAnta ho gayA / ataH yaha camatkAra kama nahIM huvA, bAdaramalajI ne nijaputra sAyaramalajI Adi ko kahA yogIrAja guru deva kA upakAra mata bhUlanA, isI AjJA ke pAlana meM yaha pustaka prakAzana karAI hai| astu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramopakArI gurudeva bhagavanna vijayazAMtisUrIzvarajI sAhaba kA hAra baMdha citra anwra sidh aai ashs crikes arsxxe milegistiane was wear Rashy com, GR KKR Get mayalay EGoa prAbUvAle Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogIrAja vijayazAMtisUrijI kA . samAdhI sthAna-mAMDolo yoganiSTa yogIrAja kA svargavAsa mahAsudI paMcamI ko huA thA, isa dina prativarSa yAtrI pAte haiM isa varSa bhI kaI gAMvoM se yAtrIgaNa Ae nagarajana sahita svAmI vAtsalya isa varSa nIlagirI vAloM kI ora se hvaa| yahAM eka dharmazAlA seTha zikharacandajI rAmapuriyA bIkAnera kI ora, se dUsarI zAntA bahina ahamadAbAda lAlamIlavAloM kI ora se banI hai, aspatAla bhI banarahA hai narsa kampAunDara DAkTara kAma kara rahe haiN| seTha kizanacandajI kI preraNA se udghATana zrImAn sukhADiyAjI se karAyA gyaa| gurumaMdira kA nirmANa kizanacandajI va rukmaNI bahina kI ora se huA hai, zrI kizanacandajI jaina gurubhakta hue yaha bAta unake dharmaguru ko mAlUma huI aura nArAja hokara gurudeva ko parAjita karane AbU Aye / mAlUma hote yogIrAja ne kizanacaMdajI ko kahAki AgaMtuka mahodaya ko gAjebAje se samAroha ke sAtha svAgata kara lAmo, vaisA hI kiyaa| Apane unako kursI para baiThAye aura saba prAsana lagA sAmane baiThe / gurujI ne saMskRta bhASA meM nija maMtavya jAhira kiyA usakA uttara dete rahe / Azcarya pA gurujI ne sabhAsada ko bAhara jAne ko kahA aura Apa donoM ke bIca vArtA zurU huii| carcA samApti ke bAda gurujI ne seTha kizanacandajI ko Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahA ki, tene guru kiyA vaha to bahuta ucca AtmA hai| maiM aisA nahIM jAnatA thA ki inhoMne itane ucca daraje kA yoga sAdhana kiyA hai| mere dekhane meM aise mahAtmA prathamabAra hI Aye haiN| eka samaya AbU meM kizanacandajI e.jI.jI. sAhaba ke pAsa gaye bAta karane ke bAda e. jI. jI. ne pharamAyA gurudeva se milanA hai, seTha ne Akara cha: baje kA samaya nirNata kara sUcanA de paae| e. jI. jI. sAhaba Aye aura nau baje taka bAteM kii| Apa itanI dera taka z2amIna para baiThe rahe kursI kA upayoga nahIM kiyaa| bAhara A kizanacandajI ko kahA mujhe sAkSAta Izvara mila gaye, isa taraha ke kaI camatkAra videza jAte jahAja meM, bimArI meM aura kaThinAiyoM meM gurudeva dvArA honekA varNana seTha kizanacandajI sAhaba aba taka karate haiN| caMdanamala nAgorI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogiyoM kA yoga mArga yogiyoM ko yoga sAdhya karane se pahale yogake pATha niyama kA adhyayana Avazyakiya hotA hai| yama, niyama,prANAyAma parihAra, dhAraNA dhyAna dhyeya aura samAdhI yaha yoga ke aMga haiN| bAda meM pATha dRSTi yoga kI hotI hai / yogakA mukhya aMga dhyAna mAnA gayA hai, dhyAna karane vAloMko, AkarSaNa, vazIkaraNa, stambhana, mohana, druti, niviSIkaraNa, zAMti vidveSa, uccATana nigraha Adi ke bheda jAnanA caahie| ina kA manana karane ke bAda pUraka kuMbhaka recaka dahana, plAvana, sakalIkaraNa, mudrA, maMtra maMDala dhAraNA dhyAna, dhyeya, samAdhI yaha saba uttarotara vRddhipAte raheM, taba yoga siddha hotA hai| dhyAna karanevAle ko mukhya dazasthAna mukha para va mastiSka para avalambita kara sthiratA karanA caahie| ina sabameM mana kI capalatA ko rokane kA prayatna na kiyA ho to siddhi nahIM hotI / mana hai kyA yaha samajhe bagaira isa para aMkuza kaise lge| indriyoM kA zarIra kA varNana viSaya vikAra prakAra kA varNana deha ke sAtha sambandhita hai, inakA rUpa bhI vaNita hai| mana kA koI rUpa nahIM hai, AtmA kA bhI rUpa nahIM hai, phira mana balavAna vega gativAlA kaise bana jAtA hai ? jaise jar3a vastu ke mizraNa se amuka zakti kA prAdurbhAva hotA hai, vaha dRSTi meM nahIM AtA, jala meM zItalatA kA guNa hai, parantu amuka prayoga mizraNa se Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakti kA prAdurbhAva hotA hai, vaha dRSTi meM nahIM pAtA, jala meM zItalatA kA guNa hai, parantu amuka prayoga mizraNa se vidyata utpanna hotI hai aura varAlakA bala aparampAra hotA hai, vastue~ pRthaka-pRthaka ho to zaktiyAM gauNa rahatI hai jo zakti bala mizraNa se paidA hotI hai vahI vegavAna hotI hai, isa nyAya se deha indriyoM ke yoga se mana hotA hai, aura yaha itanA vegavAna hotA hai ki pala vipala meM vizva ke kisI vibhAga para pahu~ca jAtA hai, mana para manonigraha karane ke liye, adhyAtma kalpadruma meM sahasrAvadhAnI zrI sundarasUrijI mahArAja ne varNana kiyA hai, aura kalyANamaMdira stotra ke kartA ne bhI kaha diyA ki "mana evaM manuSyANaM kAraNaM baMdha mokSayo" mana baMdha aura mokSakA kAraNa hotA hai| yoga ke corAsI prAsana batAye haiM, jinameM se jaisA jisako anukula-suvidhA janaka mAlUma ho usake dvArA siddhi prApta kareM, prAsana siddha kA artha yaha hai ki amuka samaya taka sukha pUrvaka dhyAnastha raha sake pataMjala rAjayoga" meM prANAyAma kA varNana karate kahA hai ki prANAyAma ke dvArA jisa mana kA maila dhula gayA ho vahI mana brahma meM sthira hotA hai, prANAyAma ke aneka bheda-bhedAnubheda haiN| prANAyAma karane se pahale nAr3I zuddhi karanI cAhie jisake bhI aneka bheda yoga "prayoga haiM, prANAyAma se zakti pAtI hai, aMguThe se dAhinA nasakorA (nAkakA) dabAkara bAMyI ora ke nasakore se dhIme dhIme yathAzakti vAyu saJcAra karo, aura bagaira vizrAma kiye bAMye nAsikA dabAkara dAhinI nAsikA se vAyu nikaalo| isa taraha se abhyAsa bar3hAte raho, isa taraha karate karate yadi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhamAna kriyA kare to adhika se adhika tIna mahine meM nADI zuddhi hotI hai| vaise vAMcana yA aneka zAstra zravaNa to varSoM taka karate raho kriyAnvita na ho vahAM taka lAbha nahIM hotaa| jahAM taka svayam anubhava na ho vahAM taka dhyAna kI zuddhi nahIM hotii| dhyAna sAdhanA meM bhI aneka vighna AnA saMbhava hai ataH vighnajaya kiye bagaira Age gati nahIM ho paatii| vighnoM meM sabase bar3A vighna hai saMdeha, jisakA saMdeha vilaya na ho vaha Age gati karane yogya nahIM hotA, aise saMdeha bahuta Age bar3he hue ko bhI honA saMbhava hai, vaha nirAkaraNa aura anubhava hone para hI miTatA hai, kathana zravaNa vAMcana manana se bhI sandeha kA naSTa honA kaThina hai, kintu anubhava se kSaNamAtra meM saMdeha vilaya ho jAtA hai| yoga sAdhana se svarajJAna-sUryasvara, candrasvara aura suSmanA kA jJAna hotA hai anya yogakI kriyAoM meM isakA mizraNa, tattva, pahicAna, gati vAyu ke raMga aura vAyuvahana kA pramANa jAna liyA to trikAla jJAnI ho skoge| bhUta bhaviSya kA varNana to mAmUlI bAta hai, parantu manobhAva bhI jAna sakoge itane daraje pahuMcane para vizrAma pAye to smaraNa rakhanA vaha virAma tumheM sthAna bhraSTa kara degA, aura Age gati na kara skoge| Apa pUchege.dhyAna kriyA meM prANAyAma kA kyA sambandha hai ? dhyAna manonigraha para AdhAra rakhatA hai| bAta ThIka hai, kriyA prakriyA jina nAr3I taMtuoM dvArA hotI hai unakI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhatA se kriyA zuddha banatI hai| zarIra meM sADe tIna karor3a romarAya hai, eka eka romarAya dvArA vAyu kA saMcAra hotA hai| yadi yaha dvAra rUMdha ho jAe to vAyu pramANa rUpa meM praveza nahIM hone se roga-vyAdhI utpanna hotI hai| ata: dhyAna deha dvArA mana kI cAbI se AtmA kI nizrA paMca-yoga kI sAnnidhyatA meM hotA hai, isaliye aMga aMtaraMga nADI Adi ke vhavahAra kriyA kI zuddhatA Avazyaka mAnI hai| __mAnavabhava uttamottama mAnA gayA hai, jaina sUtroM meM mAnavabhava se uttama bhava koI nahIM mAnA gayA, devabhava bAraha deva loka ke atirikta naugreyaka aura anuttaravimAna-anutara vimAna ko laghu mokSa bhI kaha sakate haiM / parantu ina deva sthAnoM se prAtmA sIdhA mokSa meM nahIM jA sktaa| mukti ke liye mAnavabhava kI AvazyakatA hai| devabhava meM vrata niyama dhyAna samAdhI udaya meM nahIM Ate yaha mAnyatA kaI sampradAya meM mAnya hai, aura manuSyabhava ko deva se bhI zreSTha hI nahIM zreSThatama mAnA hai, devatAmoM ko yama niyama vrata jJAna lAbha ke hetu mAnava deha lene kI AvazyakatA hotI hai| aura spaSTa kaheM to manuSya bhava ho jJAna prApta karane ke yogya hai| yahUdI aura isalAma dharma meM varNana hai ki, Izvara ne devatA aura anyAnya samUha sRSTi ke manuSya kI sRSTi karake devatAoM se kahA ki manuSya ko praNAma karane jAmo, sabane AjJA pAlana kI, kevala "iblisa" nahIM gayA, to iblisa ko abhizApa diyA jisase vaha zaitAna bana gayA yaha udAharaNa pAtAMjala "rAjayoga" anuvAda svAmI vivekAnaMdajI kRta meM hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnava deha kI vizeSatA uttamatA kA uparokta jvalaMta udAharaNa hai| mAnavabhava pAye AryakSetra uttama sahayoga pAkara bhI pazu jIvana vyatIta hotA ho to samatulanA karane se patA lagegA kI uttamattA ke lakSaNa kitane haiN| ajI sone-suvarNa kA nAma lene se AbhUSaNa pahinane kA . Ananda nahIM pAtA, miSThAna kA nAma lene se rasa svAda nahIM prAtA, auSadhiyoM ke nAma lene se roga mukta nahIM hote, Aga gAr3I, vAyuyAna kA nAma lene se icchita sthAna para nahIM pahuMcate / yaha saba kriyAnvita ho to lAbha hotA hai| tadanusAra yogIrAja kI jayaMti, guNagrAma, stavana, kIrtana melA, yAtrA Adi se AtmA ko jaba lAbha ho sakegA ki yoga mArga meM praveza karoge, yadi sacce bhakta kahalAte ho to isa tarapha dhyAna do, yoga viSaya kA pracAra karo, dhyAna baDhAne ko kriyA vidhAna kA sAhitya prakAzita karAmo aura yoga mahimA, yoga sAdhana sAmagrI sthAna ke nirmANa meM sahAyaka bano to Atmonnati hogii| gurudeva ke tIna pIDhI taka yogAbhyAsa yogIrAja ke dAdA guru se yaha calA AtA thA, vaha yogIrAja ke bAda nahIM rhaa| isa samaya pATAnupATa uttarottara vibhuti nahIM rahI isakA pUrNa kheda hai / astu saMgha sevakacaMdanamala nagorI choTI sAdar3I (mavAr3a) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSThAMka sy llh s sy ly s anukramaNikA aMka viSaya 1 prAbUvAle yogIrAja kA mahattvapUrNa prabhAva 2 zrI dharmatIrtha zAMti gurubhyo namaH 3 ahIra kula kA itihAsa 4 zrI vijaya kesarasUrijI dvArA zraddhAMjalI 5 tapasvI muni zrI mizrIlAlajI 6 misa mAIkela pIma ( nyUyArka ) 7 sara prabhAzaMkara paTTaNI ke udgAra 8 lAlA lAjapatarAya, lAhaura 6 mahArAjA lIbaDI sara daulatasiMhajI 10 jyorja jyuTajelara ( svITjaralaiMDa) 11. prarivrAjakAcArya sAutha keneDA 12 seTha maMgaladAsa, bhAta bAjAra, baMbaI 13 gujarAtI paMca 14 sTeTsamena, kalakattA 15 lIDara, ilAhabAda 16 samAdhi maraNa kI taiyArI 17 ja na bAlAzrama, umedapura 18 haidarAbAda buleTIna 16 mAiroDa TU iMDiyA 20 jaina dhvaja 21 je0 ema0 rAivIre 22 prAcArya deva kI stuti 39 m dri Man Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadagat jagata mAnya jainAcArya zrI vijayazAMtisUrIzvarajo sAhaba SURANER A AbUvAle Shree Sudharmaswamyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAbUvAle yogirAja kA mahattva pUrNa prabhAva yoga vibhUti sampAdana karanA sahaja bAta nahIM hai, jina puruSoM ne yoga mahimA ko samajhA hai, aura yoga vyAkhyA zravaNa kara anubhava prApta kiyA ho ve hI puruSa isa mahattva pUrNa viSaya ko samajha sakate haiM, yogiyoM kI kriyAeM adbhuta hotI haiM, aura vaha nija kA samaya vyartha nahIM khote, unake jIvana kAla kA kucha samaya to bahumUlya hotA hai, aura aksara giri kandarA vana pahAr3a parvatAdi ke suramya suhAvane sthAnoM para gaharI jhAr3iyoM meM jahA~ pakSI kA saMcAra-kalarava bhI na ho, nirjana sthAna ho manda manda vAyu saMcAra hotA ho, aise sthAna hI yogiyoM ko vizeSa priya hote haiM, kyoMki aise sthAnoM meM Atma jAgati dhyAna smaraNa Ananda ke sAtha hote haiM, aura dhIre dhIre vaha nijakA abhyAsa ucca kakSA taka pahuMcA sakate haiM, aura isIlie yoga vibhUti kA prabhAva unake mukha para camakatA hai aura vaha prabhAvazAlI dikhate haiM, unameM gurutvAkarSaNa A jAne se priya bana jAte haiM, aura prApta zaktiyAM va vibhUtiyoM kI ora tanika bhI Agraha nahIM hotA, Age gati karate rahate haiM, jina yogiyoM ko prApta zakti para moha hotA hai, aura vibhUti rakSA ke lie prayatna karate haiM, unake pAsa vibhUtiyAM nahIM ThaharatI, aura prApta zaktiyAMvibhUtiyAM bhI apane Apa vilaya ho jAtI hai, athavA prApta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaktiyoM ko jo bahumUlya samajhate hoM, unako vaha vibhUtiyAM nikRSTa sthAna para pahaMcA detI haiM, yogI mahAtmA nispohe hote haiM, isI kAraNa unake vacana para vizvAsa hotA hai, yogiyoM meM ATha prakAra kI siddhiyAM hotI haiM, aNimA, garimA Adi inake atirikta vAk siddhi bhI hotI haiM, jo ajapA jApa ke atirikta guMjArava jApa jo kaNTha ke bhAga se bhramara guMjAra kI taraha karate haiM unako vAk siddhi prApta hotI hai, jisake prabhAva se jisako jo bAta kahate haiM vaha prAyaH siddha ho jAtI hai, aura unakA vacana priyakArI hotA hai, jisa para jana samudAya ko zraddhA jama jAtI hai, aise yogiyoM kA hRdaya zuddhamAna aura antaHkaraNa nirmala hotA hai, unake kathana meM na to vAkya cAturyatA hotI hai, aura na alaMkArI bhASA cAhie, kevala sAdI bhASA thoDe vacana-bhAvArtha adhika ho aura vyakti kI samajha samayAnusAra kathana ho to vaha siddha hotI haiM, jo kAryakramasara zRkhalA baddha upadeza se siddha nahIM huA ho vaha alpa kathana sIdhI sAdI bhASA dvArA ho jAtA hai, isI ko vibhUti kahate haiN| ina siddhiyoM ke atirikta dRSTi siddhi bhI hotI hai, aura dRSTi siddhi prApta ho jAne para barAbara dRSTi se vaha milAna kara nahIM dekhate / nIcI dRSTi rakha kisI samaya ardha khulI dRSTi se dekhate haiM, aura vaisI dRSTi meM ati AkarSaNa hotA hai, jaba aisI dRSTi siddhi hotI hai to, hiMsaka thalacara Adi bhI dRSTi se dRSTi milate hI stabdha ho jAte haiM, hiMsA pravartI una para nahIM kara sakate aura sevaka bhAva se khar3e ho jAte Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haiM, aise udAharaNa prAcIna kAla ke zAstroM meM pratipAdita haiN| ___ yogirAja mahAtmA zrI zAntivijayajI sAhaba dhyAnI AtmArthI aura zuddha jIvana vyatIta karane vAle mahAyogI the, dhyAna aura Atma jJAna-pAtma darzana kI ora Apa kA pUrNa lakSya rahatA thaa| ApakA vizeSa samaya dhyAnastha avasthA meM hI jAtA thA / jaMgala pahAr3oM meM hI dhyAnastha rahate the aura Atma hita prAtma uddhAra ke lie ati mAtrA meM prayatna karate the, jaba kabhI Apa sAmAnya AtmA ko thor3A upadeza dete taba usakA prabhAva vizeSa rUpa se hotA thaa| jaina saMskAra ke kAraNa ahiMsA vrata jo mahAvrata meM aura aNuvrata meM prathama ginA hai, usakI sAdI vyAkhyA bhI Apa asara kAraka karate the, vaise to ahiMsA kA mArga atyuttama hai, jisake aneka bhedoM meM daza bheda mukhya batAye bhagavanta paramAtmA kA kathana ahiMsA kI vyAkhyA vizvavyApI thI, aura usakA prabhAva balavAna thA jinake upadeza se lagabhaga. ar3asaTha rAjA jaina dharma pAlate the aura nirvANa samaya meM aThArA rAjavI pAvApurI meM upasthita the jinameM se lagabhaga nau rAjavI to nirvANake samaya pauSadha vrata lie hue the aura pIche ke kAla meM bhI kaI varSoM taka jaina dharma rAjA prajA kA rahA, ahiMsA ke anuyAyI rAjavI hoM to prajA bhI unakA anukaraNa karatI hai| rAjadharma ho to pratyeka prakAra se unnati hotI hai, vaNika dharma ho dhana saMgraha kI ora lakSya rahatA hai| mahAmanA pUjyavara yogIvarya kI sevA meM deza deza ke rAjavI Ate the amAtya-pradhAna kA Agamana bhI kama nahIM thaa| kaI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjavI videza meM jAkara bhI vikaTa samaya meM tAra dvArA AzIrvAda mAMgate the / aura videza se vApasI para gurUdeva kI sevA meM Ate the / gurU pUrNimA ko laukika vyavahAra ke nAte kaI rAjaviyoM kI ora se mukhya saradAra caddara bheMTa karane pAyA karate the, videza ke kaI vidvAnoM ne ApakI bhUri bhUri prazaMsA kaI bAra kI aura vartamAna patra meM lekha bhI likhe| zrImAn progalvI sAhaba e0 jI0 jI0 AbU to Apako gurU mAnate the, rAjakoTa ke poleTIkala ejeMTa ajamera kamiznara va inakI dharmapatni Adi Apake pAsa kaI bAra Ate aura pUjya buddhi se dekhate the, mahArAjA bIkAnera, lImar3I, morabI bhAvanagara, kaI bAra darzanArtha Ae aura amAtya va seTha sAhUkAroM kA Agamana bhI kama nahIM thA, kaI saMpradAya ke dharmAcArya va prasiddha munivarya bhI aneka bAra Aye aura prazaMsA patra bhI likhe, matalaba yaha hai ki pratyeka prakAra se ApakA mAna pAna hotA thA, aisI sthiti meM Apane ahiMsA vrata ko vizeSa mahatva dene ke hetu vicAra kiyA ki, ahiMsA kA mArga bahuta bar3A vizAla hai, jisakA upadeza kaI taraha se milatA hai, dhyeya eka hote hue veza parivartita dekhe jAte haiM, parantu yaha to siddha hai ki dharmAcAryoM ne ahiMsA kI dhvajA khUba phaharAI hai| zrI paramAtmA mahAvIra svAmI kI ahiMsA ke zRgAra meM se eka veSa pazurakSA kA bhI amUlya samajha apane AgaMtuka mahodayoM ko upadeza denA jArI kiyA, ataH zrImAn lImar3I darabAra sara daulatasiMhajI sAhaba ke adhipatya meM sAdhAraNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sammelana huA thA jisameM Apane nija kI ora se eka gaUzAlA banavAne kA abhivacana diyA thA, isI taraha jodhapura ke rAya bahAdura cetanasiMhajI sAhaba ema0 e0 ela0 ela0 bI ne jo rAjapUta hitakAriNI sabhA va kAzI vizva vidyAlaya ke sadasya the, gurUdeva ke vacana para eka gaUzAlA nija kI ora se banavAne ko aura Apa dvArA upadeza se sthApita hone vAlI saMsthA ke sadasya rahane kA abhivacana diyA thaa| gurUdeva ne yaha kahAki pazurakSA arthAt gAya, bhaiMsa, ghor3e, gadhe, U~Ta, bakarI, gADare, Adi jo davA ke prabhAva se marate haiM una ke lie cikitsA kA prabaMdha vizeSa rUpa se honA cAhie, ataH isako kAryarUpa meM praNita karane ko prathama baiThaka AbU meM huI, rozana bhavana ke sthAna meM kaI rAjaviyoM kI upasthiti meM huI sarva sammati se prastAva svIkRta huA jisakA vRtAnta TAimsa oNpha iNDiyA bambaI ke vartamAna dainika patra meM prakAzita huA thaa| saMsthA kA adhyakSa pada zrImAn e0 jI0 jI0 sAhaba ne svIkAra kiyA kamiznara, poliTIkala ejenTa, pulisa kamiznara sAhaba Adi sadasya niyata hue, aura AbU se sakyUlara nikalA ki bImAra jAnavara ko golI se mAranA va jahara kI picakArI dene kI sakhta mumAniyata hai, bImAra jAnavara ko aspatAla meM lAyA jAya usakA muphta ilAja hogaa| ___yogirAja ke mana meM pazu cikitsAlaya sthApita karAne kI jo bhAvanA thI vaha nirmANa huI, aura saMsthA ke sthApita Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hote hI neka nAmadAra e0 jI0 jI0 sAhaba ne AjJA patra nikAlA ki mUka prANI koI golI se yA jahara kI picakArI se nahIM mAra sakegA, vizeSa meM auSadhAlaya banavAne ke lie acche sthAna para jamIna bheMTa svarUpa pradAna karadI, aura janatA. ke hitArtha va mUka prANiyoM kI dayA kara AzIrvAda liyA, aura isa auSadhAlaya ko nagara sudharAI saMsthA kI ora se tIna sau rupayA vArSika denA svIkAra kiyA, isa taraha, rAja AjJA, jamIna aura rupayA paisA to milanA kaThina bAta nahIM hai, parantu neka nAmadAra e0 jI0 jI0 sAhaba kA presIDenTa honA, rAjA mahArAjA aura ucca adhikArI varga kA sadasyatA meM nAma honA yaha to ati nahIM atyanta gaurava tulya mAnA jAyagA / ahiMsA pracAra kI saMsthA eka jainAcArya ke upadeza se sthApita ho aura prabhAvI puruSoM dvArA saMcAlana ho yaha to jaina samAja ke lie gaurava kA viSaya hai / ata: mAnanIya parama pUjya yogirAja ko dhanyavAda aura adhikArI adhyakSa Adi kA AbhAra mAnA gayA, sAtha hI kaI mahAna puruSoM kI ora se isa saMsthA ko cirasthAI rahane kI maMgala kAmanA ke sandeza Aye, aise mahAna puruSoM kA yoga jaina dharmAnuyAyI kI ora se sthApita saMsthA ko prApta hone kA yaha pahilA hI samaya thA, aise yoga kI sarAhanA kahAM taka kreN| hama to isa viSaya ko yoga sAdhana kI vibhUti mAnate haiM / yogirAja ke upadeza se grAmya janatA prabhAvita hotI thI ekadA "mAra kuNDezvara" ke mele para Apako le gae vahAM harijana maMDala va kaI jAtiyoM ke janagaNa ekatra hue, aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com 1 nAta hA Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Apako pATa para birAjane kI vinaMti kI Apane upadeza diyA zarAba nahIM pInA, mAMsa nahIM khAnA pAnI chAnanA Adi bAteM batAIM, jisake phalasvarUpa vahAM Aye hue, luhAra, gAchA, bhAMbI, mIne, yAdava, mahattara, balAI Adi jAti vAloM ne gurUdeva ke caraNa meM zIza namAkara svIkAra kara prastAva svIkRta kiyA ki, jo isase viparIta calegA usase kisI jAti ne gyAraha-kisIne paccIsa rupayA lene kI ghoSaNA kii| aura anumAna pacAsa mAIla taka ke gAMvoM meM isa ghoSaNA ke samAcAra bheja diye, itanA bar3A kAma eka dina ke upadeza se ho isIkA nAma yoga vibhUti hai| mArakuNDezvara ke mele para pADIva nivAsI cunnIlAlajI zaMkaralAlajI brAhmaNa jo bambaI koTa kasTama hAUsa roDa para rahate the usa samaya mArakuNDezvara meM pAThazAlA banavAne ko tIna hajAra rupayA dene kA abhivacana diyA thaa| yaha vRtAnta saMvat 1960 ke varSa kA hai / eka samaya kI bAta hai ki pAlItAnA meM deza viratIsamAja sammelana meM adhyakSa pada para rAjA vijayasiMhajI kA Agamana huA thA taba bAbU sAhaba navakumAra siMhajI, jayakura siMhajI sAhaba bhI the, Apake tAra pAlItAnA va ahamadAbAda se mujhe bulAne ke Ane se maiM AbU gyaa| bAtacIta kara dUsare dina parama pUjya gurudevakI sevA meM gaye to merA nAma lekara saMbodhana kiyA, vaise maiMne pahale kabhI darzana nahIM kiye the parantu nAma lene kI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAta ko maiMne mahatva nahIM diyA thA, java bAteM kara hama saba uThe to gurudeva ne mujhe kahA ki--mahAnubhAva tuma bhI jAte ho, maiM isa saMketa se punaH baiTha gayA aura eka AdamI daravAje ke pAsa baiThA thA usane kiMvADa baMda kara diye, Apane pharamAyA mahArANA sahAba se mila sakate ho, maiMne kahA arja karA sakatA hUM Apa ne kyoM pUchA? Apane kahA isa samaya dharma kA kArya karAne kA samaya hai, maiMne kahA dharma ke kArya kA samaya to jaba cAheM karAne kA hotA hai isa samaya hI kyoM ? Apane pharamAyA itanA nahIM pUchanA cAhie, maiMne kahA Apane pharamAyA to spaSTIkaraNa honA cAhie, uttara diyA ki bAta kisI ko kahane kI nahIM hai, maiMne kahA hamAre yahAM hAkima sAhaba zuganalAlajI sAhaba mehatA haiM, unake sivAya kisI ko nahIM kahUMgA to pharamAyA ki mahArANA sAhaba kA AyuSya najIka AgayA hai / (usa samaya mahArANAdhirAja zrI phatahasiMhajI vidyamAna the,) maiMne kahA najIka kI mayAda kyA Aja aura cha: mahinA to uttara diyA ki jyAdA se jyAdA ATha dina, maiM stabdha ho gayA, phira pUchA ki samAdhI maraNa hogA yA paMDita maraNa to Apa ne kahA kaSTa maya hogA, bahuta kSobha huA, udAsI AI, phira dhyAna viSaya kI carcA kara maiM dharmazAlA meM AgayA, jaba meM AbUror3a sTezana para pahu~co to mevADa kI aura se yAtrA mAhitI dene vAle karmacArI mile unako pUchane para patA lagA ki zrImAn mahArANA sAhaba udayapura birAjate haiN| jaba maiM ajamera pahuMcA to lAlAjI pyArelAlajI sAhaba se patA lagA ki jayasamudra birAjate haiM, cittaur3a pahu~ca ne para zrImAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAkIma sAhaba vizvanAthajI sTezana para the jina se patA lagA zrIjI hajUra vyAdhigrasta hone meM udayapura padhAre haiM, zAma ko sAdar3I pahuMcA sArI ghaTanA hAkima sahAba ko nivedana kI parantu unako vizvAsa nahIM humA / maiM dina gina rahA thA ki zAma ko hAkima sAhaba aura maiM hoz2a meM snAna kara rahe the itane meM nImaca se ghur3asavAra tAra lekara AyA, hAkima sAhaba ne par3hA to vahI bAta siddha huI maiMne kahA Aja kA chaThA dina hai uThe aura mAtama manAyA gyaa| yaha kathA Azcarya jaisI hai, isako maiM yoga vibhUti mAnatA huuN| ekadA zrImAn prAcArya mahArAja harisAgara sUrijI ziSyoM sahita prAbU padhAre aura yogirAja se mila nija utAre pA ziSyoM ko kahAki kucha DhoMga mAlUma hotA hai, jaba Apa dUsarI bAra gaye to jo bAteM ziSyoM ke sAtha kI thI sArI yogirAja ne kaha sunAI aura kahAki kisa bAta meM DhoMga mAlUma huA ? lajjita hue aura kSamA maaNgii| eka sunAra kA lar3akA ghara se calA gayA DhUMr3hane para na milA to vaha gurUdeva ke caraNoM meM Akara kahane lagA ki merA lar3akA batAo anazana kara baiTha gayA, logoM ne bahuta samajhAyA parantu vaha haThavAdI mAnA nahIM / tIsare dina sabere usako kahAki sTezana para jAkara dekhanA / sunAra tatkAla ravAnA ho sTezana para pahuMcA aura lar3akA gAr3I se utraa| sAtha le gurUdeva ke caraNoM meM prA namana kara ghara calA gayA / gurUdeva para kaI logoM ko apUrva zraddhA thI aura gurU kRpA se camatkAra bhI mAlUma hote the| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aja ke dharma ke kArya rAja sattA se sudharate haiM, jaise prayatna va vinaMtI aradAsa ne nahIM ho pAte, yogIrAja ke pAsa aneka rAjA mahArAjA navAba amAtya-pradhAna, dIvAna musAhaba musaddI kA padArpaNa hotA thaa| usa samaya samAja kA dhyAna isa tarapha AkarSita nahIM huA, yadi samaya ko mAna dekara prayatna kiyA jAtA to unnati meM sahAyatA milatI, rAjasattA to ajaba kAma karatI hai, rAjazAsana zAMti pUrvaka calatA ho rAjA dharma buddhi vAle, amAtya dharma bhAvanA vAle aura nagara loka dharma sevA vAle hoM-dharmArAdhana karane meM sAvadhAna hoM to pratyeka kArya kI sAdhane meM vilamya nahIM hotA, rAjA mahArAjAoM kA Ava jAva dekha ekadA zrI parama pUjya AcArya mahArAja vijaya vallabha sUrIzvarajI sAhaba ne vyAkhyAna meM kahA thA ki zrI hIravijayasUrijI mahArAja ke bAda jaina muniyoM ke pAsa AnA jAnA huprA ho to eka yogirAja zrI zAMtivijayajI hI haiN| vizeSa meM hamArA maMtavya hai ki jisa samaya jaina dharma rAjadharma thA taba unnati ke zikhara para pahu~ca gayA thA, jaba se vaNika dharma humA dravya sattA vyavasAyiyoM ke hAtha meM AI taba se dhana ekatra karane kI bhAvanA vRddhi pAtI rhii| dharma ke nAma kI peDhIyAM kArakhAne makAna AvAsa dukAna baMgalA nirmANa hue aura kirAye utpanna karane ko bhAr3etiyoM ke liye suvidhA ke lie artha ke hetu anarthakArI yojanAeM bhI kI gaIM" yahA~ taka kI makAnoM meM zaucAlaya Adi kA nirmANa bhI karAyA, pUrvakAla meM apAra dharma vyaya karane vAloM ne bhagavAna ke nAma para peDhiyA~ calAI ho aise udAharaNa milanA kaThina bAta hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavanta paramAtmA carama tIrthAdhipati ke samaya meM aneka dezAdhipati rAjA-mahArAjA jainadharmI the jaina dharma pAlate the aura zAsana sevA meM kaTibaddha rahate the jinakA varNana jainAgamasUtroM meM pratipAdita hai / (1) samrAT zreNika - bimbasAra yaha nAgavaMzIya mahArAjA prasannajIta ke putra the, magadha deza kI rAjadhAnI rAjagrahI nagarI inakI rAjadhAnI thii| Apa bauddha dharmopAsaka the, ApakI rAnI celanA jo mahArAjA ceTaka kI putrI thI, yaha dRr3ha jaina dharmopAsikA thI, rAjA bauddha rAnI jaina hone se dampati ke paraspara vivAda hotA thA, saMyoga se zreNika ko anAthI muni jo rAjapada chor3a dokSA pAye Apase bheMTa huI aura vArtAlApa se prabhAvita ho Apane jaina dharma svIkAra kiyA, Apa bhagavanta paramAtmA ke pUrNa bhakta the Apake dvArA jainadharma adhika unnata huA jisakA varNana bhagavatI sUtra va anyonya kaI granthoM meM pratipAdita hai / - 11 (2) mahArAjA koNika yaha mahArAjA zreNika ke uttarAdhikArI the, ApakI rAjadhAnI campAnagarI thI, jisakA varNana bauddha va jaina granthoM meM milatA hai / * ( 3 ) mahArAjA ceTaka ApakI rAjadhAnI vizAlA nagarI thI, Apa bahuta prabhAvika baladhArI the, ApakI zauryatA ke kAraNa kAzI kauzalya ke aThAraha rAjavI ApakI AjJA mAnate the, AdhInatA ke narezoM sahita ceTaka mahArAjA ne zrI mahAvIra bhagavAna ke nirvANa samaya meM pAMvApurI meM pauSadha vrata le rakhA thA jisakA varNana kalpasUtra meM hai / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 (4) mahArAjA udayana Apa sindhu sauvIra vItabhaya paTTana ke rAjavI the, Apa prabhAvika balavAna nareza the jisase ApakI prAjJA daza rAjavI mAnate the, dazapura ke itihAsa meM ApakA varNana hai, aura paryuSaNa ke aTThAI vyAkhyAna meM bhI ullekha hai, ApakI paTarAnI mahArAjA ceTaka kI ku~varI prabhAvatI thI, jinake AvAsa meM bhagavAna mahAvIra kI pratimA sthApita thI, Apane bhagavAna ke pAsa dIkSA grahaNa ko aura niraticAra cAritra pAlakara paramapada pAye jisakA varNana bhagavatI sUtra zataka teraha meM hai| (5) mahArAjA alakha Apa vArANasI nagarI ke rAjavI the, pApa dezanA zravaNa kara prabhAvita ho, bhagavAna ke kara kamaloM se dIkSita ho niraticAra cAritra pAlana kara mokSa pAye jinakA varNana aMtagaDa dazA sUtra meM pratipAdita hai| (6) mahArAjA samprati ApakI rAjadhAnI kapilapura thI, Apa eka dina mRgayA ko sidhAye, saMyoga se vana meM eka muni ko dhyAnastha avasthA meM dekhA, munijI ne dhyAna pUrAkara upadeza diyA aura Apa jaina bhakta bana gaye, aura bhagavanta paramAtmA ke kara kamaloM se dIkSita ho zuddha cAritra pAlakara mokSa pAye jisakA varNana uttarAdhyana sUtra ke aTThArahaveM uddeza meM hai| (7) mahArAjA dazArNabhadra Apa dazapura nagara ke rAjavI the, dazapura ke udyAna meM bhagavanta paramAtmA mahAvIra kA padArpaNa hunA taba Apa bhakti se vizeSa samAroha se darzanArtha padhAre / usa samaya ke anya narezoM kI apekSA yaha prathama samAroha thA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAroha ke kAraNa rAjA ko abhimAna AyA aura apane ApakI mana hI meM prazaMsA karane lage, taba avadhijJAna dvArA indra kI jAnakArI hone se hAthiyoM kA aisA anupama dRzya batAyA ki dekhate hI rAjA kA abhimAna vilaya ho gayA, aura vairAgya bhAvanA vRddhi pAne se tatkAla bhagavanta ke pAsa dIkSA grahaNa kI, dIkSita hone ke bAda indra mahArAja ne vandana kiyA aura zuddha cAritra pAla mokSa pAye jisakA varNana uttarAdhyayana sUtra ke aTThArahaveM uddezya meM hai| (8) mahArAjA caMDa pradyota Apa ayavantI (ujjaina) nagarI ke rAjavI the, ApakI paTTarAnI zivAdevI jaina dharmAnuyAyI thI jisakA jIvana caritra, suvarNagulikA, saMgrAma, dIkSA, aura sadgati pAne kA varNana uttarAdhyayana sUtra ke aThThArahaveM uddezya meM hai| (6) mahArAjA dadhivAhana, ApakI rAjadhAnI campAnagarI thI, ApakI putrI kA nAma candanabAlA thA jo bhagavanta mahAvIra ke zAsana meM prathama sAdhvI banI jisakA vistarita varNana kalpa sUtra meM pratipAdita hai| (10) mahArAjA yugabAhu, ApakI rAjadhAnI sudarzana nagarI thI, Apane va paTTarAnI aura putra ne dIkSA lI jisakA varNana uttarAdhyayana ke dazaveM uddezya meM pratipAdita hai| (11) mahArAjA balabhadra Apa sugrIva nagara ke rAjA the, Apa jainadharmAnuyAyI the, Apake eka putra mRgAMka kumAra ne dIkSA aMgIkAra ko aura sadgati pAye jisakA varNana uttarAdhyayana sUtra ke tIsaveM uddezya meM pratipAdita hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) mahArAjA vijayasena aApako rAjadhAnI polAsapura nagara thii| Apako paTTarAnI zrIdevI jinadharma kI upAsikA thI, aApake putra kA nAma aimattA kumAra thA, kumAra ne bAlavaya meM dIkSA grahaNa kI thI, jisakA varNana antagaDa dazA sUtra meM hai| (13) mahArAjA nandIvarddhana-pApa kSatrIyakuNDa nagara ke rAjA bhagavAna mahAvIra ke bhrAtA the, jaba bhagavAna dIkSA le vihAra karate hue "muNDa sthala" muMthalA padhAre taba dIkSA samaya se sAta varSa pazcAt Apa bhagavaMta ke darzanArtha muMthalA padhAre aura smarArtha yahAM eka jaina maMdira banavAyA jisakI pratiSTha kezI zramaNAcArya ne karAI jisakA zilAlekha bhI hai, aura kalpasUtra meM bhI varNana pAyA hai| (14) mahArAjA zatAnika-Apa kauzAmbika nagara ke rAjA the, ApakI mahArAnI kA nAma mRgAvatI thA, rAjavI kI bahina kA nAma jayantI thA rAjA ke uttarAdhikArI mahArAjA udAyo the, jo jina bhakta the jisakA varNana bhagavatI sUtra zataka bArahavAM prathama uddezya meM hai| (15) mahArAjA sena-pApa amarakaMkA nagara ke rAjA the, Apake nagara meM sUryAbhadeva bhagavanta ko vandana karane Aye the, aura bhakti vaza battIsa prakAra ke nATaka kiye the, jisakI kathA rAyapaseNI sUtra meM varNita hai / (16) mahArAjA paradezI-zvetAmbikA nagara ke rAjA the, svayaM nAstika-adharmI the ApakA pradhAna citrasArthI jaina thA jisake prayatna se zrIkezIgaNadhara, mahArAja ke upadeza Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 se bhagavAna mahAvIra paramAtmA ke bhakta bana gaye, aura rAja Aya meM se cauthA bhAga paropakAra meM vyaya karane kI pratijJA lI, Apa cha?-cha? kI tapasyA karane lage-tapa ke kAraNa Apa devagati meM sUryAbhadeva pada pAye jisakI kathA rAyapaseNI sUtra meM hai| (17) mahArAjA ziva-Apa hastinApura ke nareza the, Apane tApasa dIkSA lI thI, tapa kI vizeSatA se Apako vibhaMgajJAna utpanna ho gayA thA, jisake AdhAra para Apane udghoSaNA kI thI ki isa loka meM sAta dvIpa aura sAta samudra haiM, saMyoga se zrI mahAvIra bhagavanta se bheMTa huI, taba zivarAjarSi ko bhagavAna ne samajhAyA taba nija mAnyatA ko tyAga kara bhagavAn ke bhakta bane aura dIkSA grahaNa kI jisakA varNana bhagavatI sUtra meM hai| (18) mahArAjA vIrAga (16) vIrajasa jinakA varNana sthAnAMga sUtra meM hai, (20) mathurA nagara ke namirAja (21) kaliMga deza ke mahArAjA karakuNDa (22) pAcAla deza ke dumAI nareza (23) gAMdhAra deza ke nigghaI nareza yaha cAroM hI, pratibuddha nAma se prasiddhi pAye the, jinakA vistirita varNana uttarAdhyayana sUtra ke aTThArahaveM adhyAya meM hai, (24) nAgahastIpura ke mahArAjA ajIta zatru (25) riSabhapura ke nareza dhanabAhU, (26) vIrapura nagara ke mahArAjA kRSNa mitra (27) vijayapura ke mahArAjA vAsavadatta (28) saugaMdhika nagara ke rAjA aprAhata, (26) kanakapura ke rAjA priyacandra, (30) mahApura ke nareza rAjabala, (31) sughoSa nagara ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA arjuna, (32) campAnagara ke rAjA datta, (33) sAketapura ke mahArAjA mitrAnandI, ina dasa rAjAoM kI rAniyAM aura svayaM mahArAjA jaina dharmI the aura ina dasa rAjAoM ke putroM ne dIkSA le Atma kalyANa kiyA jinake nAma (1) subAhU (2) bhadranandI (3) sujAta (4) sulAsava (5) mahacandra (6) vaizramaNa (7) mahAbala (8) bhadranandI (6) mahIcanda aura (10) varadatta, jinakA vistirita varNana vipAka sUtra zruta skaMdha dUsarA adhyAya eka se dasa taka pratipAdita hai / (34) mahArAjA hastIpAla pAvApurI ke rAjA the, Apake Agraha se bhagavanta paramAtmA ne antima caturmAsa pAvApurI meM kiyA thA, bhagavanta kA isI nagarI meM nirvANa aura gaNadhara gautama svAmI ko kevala jJAna utpanna huA thaa| ina cauMtIsa rAjAoM meM mahArAjA ceTaka jinake sAmaMta aTThAraha aura udAyI nareza ke dasa milAne se bAsaTha kI saMkhyA hotI hai / isake atirikta kAzI kA zaMkharAjA, kampIlapura kA jayaketu bhI jaina the| uparokta TippaNa ke atirikta aneka amAtya pradhAna jaina hone ke pramANa milate haiN| jisa samAja meM dezAdhipati dharmAnuyAyI hoM, usa dharma kI unnati meM bAdhA nahIM AtI, vartamAna meM kisI dina koI nareza vyAkhyAna meM A jAya to vyAkhyAtA pratibodhaka pada se vibhUSita ho jAte haiN| mevADaM deza ke aneka mahArANAoM ne jaina dharmonnatI meM devAlaya nirmANa meM aura vyaya hetu jAgIra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 dene meM jo sahayoga diyA hai vaha bhUlA nahIM jAtA samAja ukta mahArANAoM kI cira RNI hai / itano bhUmikA batAkara hama yaha kahanA cAhate haiM, ki kaI rAjaviyoM ke Agamana va bhakti aura gurupada kI mAnyatA kI vibhUti kA lAbha samaya sUcakatA se jaina samAja nahIM le sakI, aura ApasI prema nahIM bar3hAyA / eka bAra ahamadAbAda ke mAnyavara sajjana puruSoM ne mujhe bammanavAr3a yogirAja ke pAsa bhejA thA taba maiM eka mahine taka ThaharA thA usa samaya mahArAjA bIkAnera kA padArpaNa huA thA, AjJA se maiMne Asana bichAyA, nareza mahodaya ne pAMva se alaga pheMka Apa nIce baiTha gaye yaha dRzya AMkhoM dekhA hai, janatA khabara pAte hI ekatra ho gaI thI, nareza prajJA se nAriyala kI prabhAvanA kI gaI phira Apa mandira meM darzanArtha padhAre yogya bheTa rakha bidA ho gaye / yoga vibhUti se ajaba kAma siddha hote haiM, yoga kA sAdhAraNa artha milAna hai, yoga aMka gaNita ke pariNAma ko kahate haiM, eka se dUsarA mile vaha bhI yoga kahA jAtA hai, inake bheda meM suyoga kuyoga saMyoga rAjayoga Adi bhI Ate haiN| yoga mahAtmya meM parama jyotirmaya parama zrAtmA ke sammilita hone kA bhAva ho, prayatna ho, preraNA ho usako bhI yoga kahate haiM / rAja-adhikAra kA nAma hai, rAja sampanna senA dhana amAtya prajAjana ko sva AjJA ke AdhIna rakhate haiM, usIkA nAma rAja kahA jAtA hai, yogI bhI AtmA kI senA AtmA kA amAtya mana indriyAM, vikAra icchA para aMkuza rakhane vAle hote haiM, 2 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 aura vaha iSTa aniSTa yoga utpanna hone para prasanna nahIM hote aura kheda nahI pAte kevala eka dhyeya Atma darzana kA rahatA hai / Atma darzana kI icchA nahIM rakhate / icchA yogiyoM ko viSa rUpa hotI hai, icchA ho to anecchA apane Apa A jAtI hai / yaha donoM parivAra vAlI hai, aura yogI aise parivAra se pare rahate haiM, to hI Atma darzana pAte haiM, isI kAraNa yogI nispRhatA ko svIkArate haiM, yogiyoM ko yoga bala se siddhiyAM labdhiyAM bhI utpanna hotI haiM, parantu ve prApta zaktiyoM kA abhimAna nahIM karate na prApta zaktiyoM ke bala para prAkarma batAte haiM, ve alpa bhASI aura vizeSa dhyAnI hote haiM, roga mukta hone kI zakti prApta hone para bhI ve zakti dvArA roga ko naSTa karane kA prayatna nahIM karate / isI kAraNa kevalI ke siddhasthAna para pahuMcane ke prathama sopAna ko svIkAra kara saMyogI-ayogI avasthA taka pahu~ca jAte haiM, yoga sampanna sAre hI siddhAvasthA meM pahuMca jAte hoM aisA niyama nahIM hai, dasaveM, gyArahaveM sopAna se girane ke udAharaNa bhI milate haiM, giratA kauna hai ? jisa para moha rAjA kA prabhAva ho jAya aura na kucha vastu para hI merApana A jAya to mahAna sattAdhArI moharAja tatkAla girAkara prArambhika sopAna para rakha dete haiM, girate vo hI haiM ki, jo nispRhatA kA tyAga kara moha-mAyA merApana apanAte haiM / ataH yoga pada pAkara sAvadhAna na raheM to Apatti hotI hai| indriyoM ke teisa viSaya aura do sau chappana vikAra se parAMgamukha rahakara jo yogI dhyAna samAdhI meM ratta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahatA hai, nija deha para mamatva nahIM rakhatA vahI yogI mana para aMkuza rakha sakatA hai| zruta jJAna ke pAraMgata vartamAna meM dRSTi gata nahIM hote tathApi alpa zrata jJAnI athavA yoga patha ke abhyAsI avalambI yogAbhyAsa ke adhikArI avazya hote haiM, jaise yathAkhyAna cAritra pAlanevAle vartamAna meM dRSTigata nahIM hote parantu cAritra pAlane vAle to vidyamAna haiM, sAdhaka kA abhAva hai, praraMca patha pradarzaka vidyamAna hai, isa nyAya se yoga sAdhana sampanna vAlI AtmA yogAbhyAsa ke yogya hotI hai| yoga ke ATha aMga, ATha dRSTi, ATha siddhi jinake bheda bhedAntara jAnane yogya haiM, jo mahAmanA yogIzvara kI sevA kara prApta karanA caahie| -nivedaka caMdanamala nAgaurI choTI sAdar3I (mevAr3a) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrI dharma tIrtha zAMti gurumyo namaH // ananya zaraNa ko dene vAle, nirantara smaraNIya svargIya zrI sadguru bhagavAn ko satata vandana / jaba-jaba duniyA meM dharma kA nAza hotA hai taba-taba mahApuruSa satya, dharma tathA zAnti kI sthApanA ke liye upadeza karate haiM isa marudhara deza ko dhanya hai / isa hIra jAti ko dhanya hai / puNyavatI mAtA vasudevI ko dhanya hai / puNyAtmA rAyakA zrI bhImatolA jI ko dhanya hai / samasta saMsAra meM jinake vizvaprema kA sandeza phaila rahA hai, vizva ke cAroM konoM meM jinake nAma se koI prajAna nahIM hai ve isa vizva kI mahAn se mahAn vibhUti-rUpa jagadrUpa zrAcAryadeva zrIvijayazAnti sUrIzvarajI bhagavAn haiM / Apa zrI ke guru kA nAma zrItIrthavijayajI thA aura unake bhI guru kA nAma mahAn yogIndra, trikAladarzI zrImad dharmavijayajI bhagavAna thaa| ina tInoM hI mahApuruSoM ne ahIra jAti meM janma dhAraNa kiyA thA / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImAn parama pUjya yogIrAja vijayazAMti sUrIzvarajI mahArAja prasiddhi-pAbUvAle Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 zrI dharmavijayajI bhagavAn kA jIvanacaritra adbhuta hai / usakA ati saMkSipta varNana yahA~ diyA jAtA hai- jodhapura ke pAsa jasavantapurA paragane meM mAMDolI nAmaka eka gA~va hai / vahA~ eka rAyakAjI darajojI karake rahate the / darajojI ke kolojI nAmaka eka ikalautA putra thA / kolojI kA janma saMvat 1848 kI prASAr3ha sudI 15 ke zubha dina huA thA / darajojI ke dehAvasAna ke pazcAt kuTumba - nirvAha kA bhAra kolojI ke sira AA par3A / bacapana se hI kolojI ko Izvara evaM bhagavadbhakti meM aTala zraddhA thI / unake jIvana - nirvAha kA sAdhana pazuoMoM ke pAlana-poSaNa para nirbhara thA / eka bAra mAravAr3a meM bar3A bhayaMkara duSkAla par3A / annapAnI aura pazuoM ke liye ghAsa milanA duSkara ho gayA / aise kaThina samaya meM ve kuTumba ko sAtha lekara dezATana ke liye nikala par3e / mArga meM bImArI phaila jAne se kitane hI pazu mara gaye / parivAra ke logoM meM se bhI kevala kolojI aura velajI nAmaka unakA eka Der3ha sAla kA bAlaka jIte rahe / ghUmate phirate ve pUnA ke samIpa coka nAmaka gA~va meM Aye / vahA~ mAravAr3a se Aye hue, thUla gA~va ke nivAsI jasAjI nAmaka eka jaina- gRhastha rahate the / kolojI ne apane putra ke sAtha unake yahA~ pazuoM kI sAra-saMbhAla ke liye naukarI kara lI / kolojI kI apUrva bhakti-bhAvanA dekhakara seTha ne unheM paMca parameSThI maMtra sikhAyA / kolojI adhika samaya dhyAna meM hI tallIna rahate the / eka bAra unake putra velajI ko jaMgala meM sarpa ne Dasa www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ liyaa| usa samaya kolojI Izvara ke dhyAna meM nimagna the / dhyAna se jaba jAge to unhoMne sarpadaMzita apane putra ko mRtyu kI zaraNa meM dekhaa| putra ko apanI goda meM lekara unhoMne yaha dRr3ha pratijJA kI-yadi merA yaha putra baca jAyagA to maiM anna jala grahaNa karU~gA; nahIM to parameSThI maMtra kA dhyAna karate karate yaha zarIra chor3a dUMgA seTha tathA anya logoM ne yaha pratijJA chor3a dene ke liye unheM bahuta samajhAyA parantu Izvara meM aDiga zraddhA rakhate hue ve apanI pratijJA para dRr3ha rahe / upavAsa ke tIsare dina zraddhA ke prabala pratApa se koI santa mahAtmA prA upasthita hue aura putra ko jIvita kiyA / turanta hI kolojI ne apane isa putra ko mahAtmAjI ke caraNoM meM rakha diyA aura kahA Apane isako jIvanadAna diyA isake liye maiM ApakA atizaya RNI huuN| mujhe aba apanA zeSa jIvana bhagavadbhakti meM bitAnA hai isaliye kRpayA Apa yaha batalAiye ki mujhe isa putra kI kyA vyavasthA karanI caahiye| uttara meM mahAtmAjI ne kahAisa putra ko tuma kisI sAdhu athavA yati ko baharA denA aura tuma bhI jaina dIkSA aMgIkAra kara lenaa| isase AtmajJAna sampAdana kara tuma eka mahApuruSa ke rUpa meM pUje jAnoge, yaha tumheM merA AzIrvAda hai| turanta hI mahAtmAjI adRzya ho gye| isake bAda kolojI ne tIna upavAsa kA pAraNA kiyaa| kucha mAsa bAda unhoMne apane putra velajI ko eka yati ko baharA diyA jo velajI yati ke nAma se maMDAra gA~va meM prasiddha hue| isake bAda kolojI ko maNivijayI nAmaka eka jaina-sAdhu mile| unake Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 pAsa unhoMne saMvat 1873 kI mAhAsudI 5 ke dina dIkSA grahaNa kii| tabhI se unakA nAma muni mahArAja zrIdharmavijayajo rakhA gyaa| khaMDAlA ke ghATa meM kucha samaya dhyAna meM vyatIta karane ke bAda zrI dharmavijayajI mahArAja zrI ko svabhAvataH sahaja hI AtmajJAna kI prApti huii| Apa itane bar3e zaktizAlI samartha puruSa the ki eka sthAna para virAjate hue bhI Apa usI samaya dUra-dUra dezoM meM aneka sthAnoM para apane bhaktoM ko darzana dete the eka samaya Apa rAmasINa gA~va se vihAra kara Age padhAra rahe the| usa samaya Apake sAtha bahuta se loga the| jeTha kA mhiinaathaa| garmI sakhta par3a rahI thii| sAtha ke logoM ko pyAsa satAne lgii| Asa-pAsa meM pAnI milane kA koI upAya na thaa| isaliye bahuta se loga ghabarA gye| ananta-dayAla zrIgurudeva bhagavAn ke pAsa apanI tarpaNI meM thor3A sA jala thaa| Apane usameM se thor3A sApAnI pRthvI meM eka gar3hA karA kara DAlA aura usake Upara eka kapar3A DhaMkavA diyaa| turanta hI labdhi ke prabhAva se usa gar3he meM pAnI umar3a paayaa| hara eka manuSya ne usameM se apanI pyAsa bujhaaii| eka samaya zrIdharmavijayajI bhagavAn rAmasINa meM virAjate the / caitra-sudI pUrNimA kA dina thaa| unhIM dinoM rAmasINa gA~va ke kaI eka zrAvaka pAlItANA yAtrA ke liye gaye hue the| ve pahAr3a ke Upara Adezvara dAdA ke darzana kara bAhara nikale to unhoMne vRkSa ke nIce guru zrI ko dekhA / vaMdanA ke pazcAt unhoMne prazna kiyA--bhagavan ! Apa kaba padhAre ? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 pratyutara meM 'oM zAnti' zabda sunAI diye| usI dina zrAvakoM ne pAlItANA se rAmasINa patra likhA ki Aja dina yahA~ pahAr3a Upara zrIdharmavijayajI mahArAja sAheba ke darzana hue haiM / kyA Apa zrI abhI rAmasINa meM haiM athavA vihAra kara gaye haiN| rAmasINa se isa prakAra uttara AyA ki caitra-sudI pUrNimA ke dina prAtaHkAla dasa baje guru zrI dhyAna karane ke liye jaMgala meM padhAra gaye the| zAma ko cAra baje ke bAda Apa vApisa lauTa Aye aura abhI yahIM virAjate haiN| isa prakAra Apa zrI apanI ananta Atmazakti dvArA eka hI samaya dUra-dUra dezoM meM aneka sthAnoM para apane bhaktoM ko darzana dete the| Apa zrI ke jIvana-caritra meM isa prakAra kI aneka adbhata aura alaukika bAteM haiM jinheM likhanA saMbhava nahIM hai| mRtyu kA samaya bhI eka mahIne pahile hI Apane apane bhaktoM ko batA diyA thA aura kahA thA ki jisa sthAna para mere mRta deha kA dAha-saMskAra karo vahA~ pAlakhI ke cAroM tarapha nIma ke cAra sUkhe khUTe lagA denA / agni lagAne kI AvazyakatA nahIM pdd'egii| nIma ke jo cAroM khUTe gAr3oge ve bhaviSya meM nIma ke cAra vRkSa hoNge| merI mRtyu ke bhaviSya meM jaba koI mahAn Adarza vyakti prakaTa hogA taba eka nImakA vRkSa adRzya ho jaaygaa| Apake kahe anusAra hI saMvat 1646 kI ASAr3ha badI 6 ko prAtaHkAla prApazrI kA dehAvasAna huaaa| hajAroM loga binA kisI jAti-bheda-bhAva ke prApazrI kI pAlakhI agnisaMskAra ke liye jaMgala meM le gye| cAra nIma ke khUTe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 gAr3akara bIca meM guru zrI kI pAlakhI rakhI gii| pAlakhI ke AsapAsa candana kI lakar3iyA~ cunI gaIM / indra mahArAja ne bhI usa samaya itanI adhika varSA kI ki jala kA koI pAra na rahA / Aga svataH ApazrI ke dAhine paira ke a~gUThe meM se prakaTa huii| zarIra ke Upara ke upakaraNa, dhvajA aura jamIna meM gAr3e hue cAra nIma ke khUTe vagairaha akhaMDa bane rahe, kevala zarIra hI jalakara bhasma huaa| upakaraNa tathA dhvajA ko loga prasAda rUpa se le gye| nIma ke cAroM sUkhe khUTe bhaviSya meM cAra nIma ke vRkSa e| mAMDolI meM dAha-saMskAra vAlI jagaha para guruzrI kI devalI bana gaI hai| devalI meM guruzrI kI caraNapAdukA padharAI gaI hai| jaba gurudeva kI tithi AtI hai taba vahA~ prati varSa bar3A melA bharatA hai / hajAroM darzanArthI ulaTa par3ate haiN| darzanArtha Ane vAle pratyeka manuSya ko mAMDolI meM prati varSa jimAyA jAtA hai| usa dina guru zrI ke caraNoM se prAtaHkAla khAsa samaya para dUdha tathA gaMgA jala bahatA hai| jagatguru AcAryadeva zrIvijayazAnti sUrIzvarajI bhagavAn usa dina jahA~ kahIM bhI hote haiM vahA~ se padhArakara dina meM kisI samaya kisI eka ko darzana dete haiN| __zrIdharmavijayajI bhagavAn devaloka padhArane ke bAda bhI kabhI-kabhI apane parabhaktoM ko darzana dete haiM / uparokta sArI vastusthiti abhI bhI mAMDolI meM vidyamAna hai| kevala nIma kA eka vRkSa abhI hAla meM adRzya ho gayA hai aura tIna vRkSa maujUda haiN| zrIdharmavijayajI bhagavAn ke ziSya mahAn tapasvI mahAtmA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 zrItIrthavijayajI bhagavAn hue| ApazrI bhI jAti ke ahIra the| ApakA janmasthAna maNAdara gAMva thaa| ApazrI ne sArA jIvana tapazcaryA meM pUrA kiyaa| saMvat 1984 kI phAguna sudI 8 ke dina mAravAr3a meM muDotrA gA~va meM ApazrI kA devalokavAsa huaa| jagataguru AcArya samrAT zrIvijayazAntisUrIzvarajI bhagavAn kA jIvana-caritra anubhava karane yogya hai| ApazrI kA jIvana-caritra atyanta adbhuta alaukika evaM agamya hai isaliye vANI dvArA yathArtha kaha sakane meM koI samartha nahIM hai to phira lekhanI dvArA likhakara usakA varNana kaise kiyA jA sakatA hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIra kula kA itihAsa parama pUjyapAda AcAryadeva kA janma ahIra (rabArI) jAti meM huaa| zikSA evaM saMgaThana ke abhAva se yaha jAti Ajakala avanatAvasthA meM hai isa jAti kI vartamAna hInaavasthA dekhakara ise sAmAnya pazu carAne vAlI jAti samajhanA isake sAtha anyAya karanA hai| isa jAti kA bhUta-kAla kA itihAsa samajjvala evaM sphUrtiprada hai| bhArata kI sarvasva-rUpA gojAti kI rakSaka hone ke nAte yaha jAti bhArata kI rakSA karane vAlI kahI jA sakatI hai| samaya-samaya para prANoM kI bAjI lagAkara isa jAti ne jo jAti kI rakSA kI hai| bhAratavAsiyoM ke lie isa jAti ne jo mahAna tyAga evaM balidAna kiyA hai usake lie bhArata kA baccA-baccA isa jAti kA kRtajJa rahA hai aura rhegaa| vAstava meM ye loga kSatriya haiN| prAcIna samaya meM kSatriya loga gau jAti kI rakSA karanA apanA mukhya kartavya samajhate the| maharSi vasiSTha ne gau jAti kI bar3I sevA kI thii| yaduvaMza meM mahArAja kRSNa ne gau jAti kI itanI sevA ko ki ve gopAla ke nAma se Aja taka prasiddha haiN| Ajakala rAjAoM kI "gau brAhmaNa-pratipAlaka" Adi se mahattvanA karate haiM aura yaha mAnanIka zabda hai / mahArAja dilIpa gau sevA ke khAtira kucha samaya ke lie rAjya chor3akara jaMgala meM saMnyAsI kI taraha rahe evaM prANoM kI bAjI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 lagAkara gaurakSA vrata kA pAlana kiyaa| yahI kAraNa hai ki Aja bhI kSatriya loga gau brAhmaNa-pratipAlaka kahe jAte haiM / Aja bhI isa jAti meM cAvar3A, paramAra, bhIma, solaMkI, rAThor3a, yAdava, makavANA Adi kSatriyoM kI aneka zAkhAe~ vidyamAna haiN| rAyakA, rabArI, desAI Adi nAmoM se yaha jAti prasiddha hai| ye nAma bhI isa jAti kA zAsaka kSatriya jAti honA siddha karate haiN| rAya kA artha rAjya hai| rAjya karane ke kAraNa ye loga rAyakA khlaaye| rabArI zabda darabArIkA apabhraMza rUpa hai| darabArI zabda kA 'da' ur3a gayA aura zeSa rabArI raha gyaa| isI taraha deza meM sarva prathama Ane ke kAraNa yaha jAti desAI nAma se mazahUra huii| isa jAti ke prAcAra-vicAra evaM rIti-rivAja bhI kSatriyoM se prAyaH milate-julate haiN| roTI-vyavahAra to Aja bhI usa jAti kA kSatriyoM ke sAtha hai / bhATa logoM ke pothe jinameM ki isa jAti kA itihAsa milatA hai, dekhane se mAlUma hotA hai ki prAcIna kAla meM kSatriyoM ke sAtha isa jAti kA beTo-vyavahAra bhI rahA hai| gItA meM kSatriyoM ke svAbhAvika guNa batalAte hue kahA hai-. zaurya tejo dhRti dakSyiM yuddhaM cApyapalAyanam dAnamIzvara bhAvAzca kSAtra karma svabhAvajam / / bhAvArtha-zUratA, teja, dhairya, dakSatA, yuddha se na bhAganA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aura aizvarya-ye kSatriyoM ke svAbhAvika guNa haiM / kSatriyoM ke ye svAbhAvika guNa isa jAti ke vyakti-vyakti meM Aja bhI pAye jAte haiM / brahmacarya pAlanA, lAla vastra dhAraNa karanA, daMDa rakhanA Adi kSatriyoM ke lie manu mahArAja kI kahI gaI bAteM Aja bhI isa jAti ke rahana-sahana aura AcAra-vicAra meM pAI jAtI haiN| isa jAti kA itihAsa yaha bhI batalAtA hai ki ina logoM ne gujarAta aura mAravAr3a meM aneka bastiyAM bsaaiiN| rASTra aura dharma kI rakSA ke lie bhI inhoMne kSatriyoM kI hI taraha vIratA ke sAtha apanA khUna bahAyA hai / gujarAta, saurASTra, mAravAr3a Adi ke itihAsa meM unakI vIratA kI asaMkhya amara AkhyAyikAeM mileNgii| jagadeva somor3a aura unakI rAyA aura harI kanyAoM kI dharmaparAyaNatA aura vIratA kI kahAnI se mAlUma hotA hai ki isa jAti meM padmAvatI aura pratApa kI taraha hI kSatriyoM kA khUna bahatA hai / jagadeva somor3a ke rAyA aura harInA nAma kI do kanyAe~ thiiN| unake rUpa aura guNa kI prazaMsA suna mug2ala samrATa ne unheM apane antaHpura meM rakhanA caahaa| samrAT kI burI niyata kA patA lagane para jagadeva ne apanI kanyAoM ko anyatra bheja diyaa| isa para mug2aloM ne go-badha prArambha kara diyaa| jagadeva kA khUna khaula utthaa| usane vizAla--mugala--senA kA vIratA ke sAtha sAmanA kiyA para usakI parimita zakti Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhika samaya taka mugala senA ke Age na Tika skii| jagadeva ke svargArohaNa ke bAda mugaloM ne donoM kanyAoM kA patA lgaayaa| unheM sAmrAjya kA pralobhana diyA gyaa| dharma ke Age tIna loka kI sampatti ko ThukarAne vAlI vIra bAlAoM ne pralobhana kA javAba talavAra se diyA / aneka mugala--sainikoM ke khUna se apanI talavAra kI pyAsa bujhAkara unhoMne bhI apane pitA kA anusaraNa kiyaa| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yoganiSTha yogIzvara zrIvijayazAMtisUrIzvarajI sAhaba grAbUvAle Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AcArya deva ke caraNoM meM samarpita zraddhAjaliyA~ svargIya zrI jagadguru AcAryadeva mahAn yogirAja zrI vijayazAnti sUrIzvarajI bhagavAn ke divya jIvana-caritra kI rUparekhA ko prakaTa karane vAlI kucha zraddhAMjaliyA~-- __ maiMne apane jIvanakAla meM yadi koI adbhuta vastu dekhI hai to ye yoganiSTha zrI zAntisUrIzvarajI mahArAja haiN| bAhara se ye kevala sAdhAraNa dikhate haiM, aura jaba ye vArtAlApa karate haiM taba bhI aisA pratIta hotA hai ki koI sAdhAraNa puruSa hI bola rahA hai| Apa zrI kA pradarzana bhI svabhAvata: aisA hai ki loga sahaja hI bhUla kara baiThe to koI bar3I bAta nhiiN| kintu mujhe to aisA pratIta huA ki ye koI uccakoTi ke mahAn AdhyAtmika jJAna ke bhaMDAra haiN| ina mahApuruSa ko hamaloga sahaja meM samajha nahIM sakate , kAraNa kI ye yoga meM aura isI taraha AdhyAtmika-jJAna meM isa kadara gahare utare haiM ki aThAraha mAsa taka unake samIpa rahakara bhI eka vidvAna inheM pUrI taraha samajha nahIM sktaa| vartamAna kAla ke itane sAdhutroM meM kevala ye hI yoga kriyA aura AdhyAtmika-jJAna ke viSaya meM agraNI haiN| aise mahAn yogIzvara ko samajhane ke lie mahAn zaktizAlI prAtmA, bahuta lambA samaya lekara hI inheM zAyada kucha samajha sakatA hai| yogazAstra Adi aneka AdhyAtmika parama kalyANamaMtra granthoM ke racayitA, yoganiSTha pustaka meM se Acarya bhagavAn zrI vijayakesara sUrIzvarajI mahArAja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ If ever in my life I have come across any wonder He is the Ascetic Shanti Surishwasji Maharaj. Outwardly He appears to be a man of ordinary calibre and even when He speaks it becomes evident that an ordinary man is speaking. His look is also so simple that people easily mistake about His greatness. But, I felt, He is a store-house of lofty spiritual ideas. We cannot easily understand this great personality as His. spiritual knowledge has reached such a depth in consequence of His Yogic practices that a certain learned scholar could not thoroughly realise His. greatness even after eighteen months' stay with Him. Of all the great saints of to-day He is assuredly the foremost ip respect of Yogic and spiritual matters. Should any powerful soul keep company with Him for a long time with a view to understanding this great King of Ascetics (Yogiraj) he might perhaps grasp a little of Him. Quoted from Param Kalyan Mantra (Sd). Acharya Bhagwan Shree Vijay Keshar Surishwarji Maharaj, Editor of Yoga-Shastra and other books or Spiritualism. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcArya deva pAbU meM virAjate the usa samaya Apane bambaI meM darzana diye pichale upavAsa kI rAta ko mujhe eka divya prakAza dikhAI diyaa| usameM AbU meM virAjate yogIrAja jagataguru AcArya bhagavAn zrIvijayazAntisUrIzvarajI mahArAja ke darzana hue| unhoMne Adeza diyA ki apanA haTha tyAga kara pAraNA kara lo| isase mujhe pUrNa zraddhA huI ki prAcArya kA jo Adeza hai usakA prakRti ke sAtha sambandha hai| pahale jaba AbU se tAra dvArA zrI kRpAlu prAcArya deva ne pAraNA karane kI AjJA dI thI, usa samaya mujhe una para vizvapremI mahApuruSa ke rUpa meM zraddhA na thii| jaba maiM unake pAsa rahA aura unake samparka meM AyA taba bhI mujhe una para pUrNa zraddhA na thI aura maiM yaha samajhatA thA ki unakA aura merA dharma judA hai| dUsarI aneka zaMkAoM ke sAtha kaI loga unake viruddha bolate the, isa kAraNa bhI mujhe una mahApuruSa kI yathArthatA para pUrI pUrI zraddhA na thii| lekina pichale upavAsa meM mujhe unakA bhAsa tathA prakAza milA aura isa kAraNa unake prati vizva ke mahAtmA puruSa ke rUpa meM merA vizvAsa sthApita huA / isIliye unake Adeza ko prakRti kI preraNA samajha kara maiMne pAraNA kara liyaa| sthAnakavAsI jainapatra tA0 11-1-1937 tapasvI muni zrI mizrIlAlajI ke Antarika udgAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 While residing at Abu Acharya-Deva made Himself manifest in Bombay. "'In the night of my last fast I perceived a hallow of Light in the midst of which I found the presence of Yogiraj Jagat-Guru Acharya Bhagwan Shree Vijay Shanti Surishwar Maharaj, then staying at Abu. His Holiness ordered me to terminate the fast and not insist on same any more. I had full confidence in the fact that his order of the Acharya-Deva bore some relation with Nature. "While at first this gracious Guru-Deva asked me by a telegraphic message to break the fast I had no faith in Him as a great personality of Universal Love and even when I came in contact with Him and kept His Holy Company I had no full confidence in Him and I thought that His religion was different from mine. Besides, the blasphemy of other people was added to my own misunderstanding of Him wherefore I had no full confidence in the reality of His greatness. "But during the period of my last fast I caught a glimpse of His Holy Light which led to the foundation of my faith in him as a great personality of the world. This is why I regarded His order as an inspiration from Nature and broke my fast." Date 11-1-1937 A sincere expression of Quoted from Tapaswi Muniji Sthapakwasi Jain Patra Misbrilalji Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maiMne duniyA ke hara eka deza kI yAtrA kI hai / maiM aneka mahApuruSoM se milI hUM / anta meM maiM gurudeva mahArAja zrI zAntisUrIzvarajI se bhI milii| hama pAzcAtya logoM meM itanA to ThIka hai ki hama kisI bAta ko barAbara samajha kara hI, mAnate haiN| hama apane mana se pUchate haiM ki pratyeka vastu meM kyA bAta hai ? misa meyo ne madara iMDiyA nAmaka jo pustaka likhI hai use likhate hue usane bar3I bhUla ko hai| kAraNa yaha hai ki hindustAna meM abhI taka aise devaratna vidyamAna haiM to phira usane kyA samajhakara pustaka likhI hogI? aba to maiM use barAbara javAba dUMgI, jisase ki usakI bhUla mAlUma ho jAyagI aura duniyA pUrI taraha sacAI ko samajha skegii| gurujI paramezvara hI haiM isameM koI bhI sandeha nahIM hai| dI pAvara praoNpha iMDiyA Adi pustakoM kI racayitrI parama kalyANamaMtra mahAna viduSI misa mAikela poma, pustaka meM se sampAdikA, TribyUna heralDa, nyUyaoNrka I had travelled in every country of the world and had come in touch with many great souls. At last I met Gurudev Shree Shanti Surishwarji. It is, of course, obvious for the Westerners that they accept a thing only upon rational understanding. We, Westerners must inquire into the reason of everything. Miss Mayo, the Author of Mother India must have committed a great blunder in writing that book. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ The reason is that while such a precious gem of a God (Deva-Ratna ) is existing in India still now what might impel her then to write such a book as that. Now indeed, I must deal out to her proper replies that she might be brought to her senses and that the world might understand the Truth in a perfect manner. Gurudev is indeed a re-incarnation of God and there cannot be any shadow of doubt about it............ ("Gurudev is a God no doubt"). MISS MICHAEL PIM Editor, Tribune Herald, New Quoted from York, Author of " The Param Kalyan Mantra Power of India", etc. and A Great Scholar. ye eka ucca koTi ke mahApuruSa haiN| phira bhI inakA hRdaya bAlaka kI taraha kharA aura nirdoSa hai| mahAtmAnoM ke lakSaNa zAstra meM kucha bhI likhe hoM para aisI buddhi aura hRdaya kA vicAra, bala tathA sarala bAlabhAva aura inakA aisA sundara samanvaya bhAgya se hI kahIM dekhane ko milatA hai| inake sAtha merA jo paricaya huA isase mujhe to yahI lagA ki yahI to mahAtmApana kA yathArtha svarUpa hai / jaba jaba maiM inake pAsa gayA hai tabhI inake sannidhya meM mere hRdaya evam mastika ke bhAvoM meM aisI ekatA pratIta huI hai ki kevala inakI aura dekhane aura inakA upadeza sunane ke sivA aura dUsarI koI bhI vRtti mana meM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utpanna hI nahIM hotii| pratyeka darzanArthI ko yahI bhAsa hotA hai, aisA maiMne dekhA hai| mahAtmApana kI vyAkhyA karane vAlI isase adhika aura kyA vastu ho sakatI hai ? lokaiSaNA kI icchA se Apa bahuta pare haiM / mujhe bahuta se mahApuruSoM ke paricaya meM Ane kA avasara milA hai parantu Apa zrI kA sAnnidhya mujhe apUrva pratIta huA hai| kaise aura kitane abhyAsa kA yaha pariNAma hogA ? yadi yaha samajha meM A jAya aura tadanusAra karanA zakya hai, aisI sugamatA mAlUma ho to sambhava hai vaisA karane kA mana ho jAya / parama kalyANamaMtra sara prabhAzaMkara paTTaNI pustaka meM se bhAvanagara "This is a great man of a very high order and yet His heart is as pure and simple as that of a child. Whatever might the Shastras say about the signs of greatness it is through sheer good fortune that one can find such a beautiful combination of head and heart with childlike simplicity. From my own acquaintance with Him I could only make out that He was an incarnation of real greatness. Whenever I drew near Him I could realise such a peculiar unity between intellection and feelings that I had no other desire but to look at Him and listen to His instructions. Similar was also the desire in every other visitor too, as I observed. What else can there be that is so much expressive of greatness. He is quite averse to popular fame. I had Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ occasions to come in touch with many great men but I felt His company extremely wonderful. How and with what endeavour could this greatness be achieved. If this were comprehensible and if it were possible to act up to this method with ease probably our mind would run after it." Quoted from Sir Prabha Shankar Pattani Param Kalyan Bhavnagar Mantra vizva ke Adarza puruSoM meM zrIzAntisUrIzvarajI zreSTha haiN| gurudeva zAntisUrIzvarajI ko sabhI kudaratI zaktiyA~ prApta hai| yadi koI manuSya vAstava meM gurupada kA dAvA kara sakatA hai to zrIzAntisUrIzvarajI hI haiN| 'urdU-vaMdemAtaram-patra' paMjAba kesarI parama kalyANa maMtra sva0 lAlA lAjapatarAya pustaka meM se lAhaura "Shree Shanti Surishwarji is really the greatest of all persons of the world. Gurudeva Shanti Surishwarji is possessed of all the divine powers. If any human soul can deserve to claim the dignity and position of being called Guru-Deva. He is undoubtedly Shree Shanti Surishwarji". Quoted from Lala Lajpat Rai Param Kalyan Mantra Lahore Urdu Bande Matram Patra Punjab-Keshari Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 yoganiSTha gurudeva bhagavAn zrIzAntisUrIzvarajI ke samAgama meM maiM pichale chaH sAta sAla se AyA huuN| isase maiM andAjA lagA sakA hU~ ki Apa zrI eka ucca koTi ke mahApuruSa haiN| Apa zrI ne yogAbhyAsa se prApta hone vAlI vizvadRSTi ko pAyA hai| Apa zrI sarala prakRti ke eka yogaparAyaNa santa puruSa haiN| maiM cAhatA hU~ ki adhikArI sajjana Apa zrI ke pavitra saMsarga meM Akara Apa zrI kI AdhyAtmika uccatA se lAbha utthaayeN| parama kalyANa maMtra ___ sara daulatasiMhajI mahArAjA pustaka meM se lIMbar3I "I have been in touch with the ascetic Bhagwan Shree Shanti Surishwarji for the last six or seven years. So I can now ascertain that He is a great man of a very high order. He has acquired the gift of omniscience through Yogic practices. I would like every aspiring man to come in contact with His Holiness and be benefitted by His spiritual elevation Quoted from Sir Daulat Singhji Param Kalyan Mantra Maharajab Limbri sabase pahale maiM hija holInesa jagataguru AcArya samrATa zrI vijayazAnti sUrIzvarajI bhagavAn ko, jo saMsAra meM zreSTha yogIrAja haiM, zraddhApUrvaka namaskAra karatA huuN| unake pavitra caraNoM meM maiM apane Apako Atmazuddhi ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 liye samarpita karatA huuN| rAjayoga athavA prAkRtika yoga saba yogoM meM zreSTha hai| sadguru bhagavAn para askhalita zraddhA evaM bhakti rakhane se, hRdaya meM prema rakha kara unakI AjJA sampUrNa rUpa se mAnane se, dhIre dhIre sadguru bhagavAn kI kRpA se mujhe mokSa-lAbha hogaa| he prabho! Apako samajhane ke liye lAkhoM janma kI AvazyakatA hai| yadi ApakI kRpA ho jAya to sahaja hI Apako samajhA jA sakatA hai| Apake vacanoM meM sabhI zAstroM kA samAveza ho jAtA hai| ApakA dhyeya vizvaprema hai / jAti dharma aura deza kA bhedabhAva na rakhate hue Apa sabhI ko apanAte haiN| __jo saMsAra meM zreSTha yogirAja haiM aise gurudeva bhagavAn ko, pAzcAtya vidvAn evaM tattvajJAnI Akara, sira jhukAte haiM, yaha maiMne svayaM dekhA hai| ataH maiM premapUrvaka pratyeka mitra tathA yAtrI kA dhyAna AkRSTa karatA hU~ ki yadi zrI sadguru bhagavAn kI bhakti aura unakI dayA prApta ho jAya to saMsAra kI yAtrA kA dhyeya pUrNa ho jAtA hai| jyorja jyuTajelara (svITjaralaiMDa) First of all my humble homage and salutation to His Holiness Jagatguru Acharya Samrat Shri Vijay Shanti Surishwarji Bhagwan, the greatest Yogiraj in the world to whose holy feet I present my soul for Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purification. Raj Yoga or natural Yoga is the highest Yoga of all the Yogas. By constant devotion or Bhakti to Sadguru Bhagwan, by obeying His orders, implicitly by loving Him with all your heart, then little by little the grace of Sadguru Bhagwan will be felt on us and the salvation will be realized, Oh ! Bhagwan, it takes millions of lives of a soul to know you. Through your kindness one can easily recognise you. Your words are the essence of all the Shastras. Universal love is your gospel. You welcome all irrespective of castes, creeds or nationality. I have personally seen the Philosophers and cultured men of the west coming to pay their respect at the holy feet of His Holiness the greatest Yogiraj in the world. I therefore gladly draw the attention of all my dear friends, travellers and explorers that by seeing with devotion and attaining the benevolence of Sadguru Bhagwan, all their motto of travelling around the world will be served at this place only. George Jutzelar (Switzerland) parama pUjya vizvavandanIya AcArya samrAT yogIndra cUr3AmaNi zrI zrI 1008 zrI zrI zrI vijayazAntisUrIzvarajI bhagavAn ke prati pUrva va pAzcimAtya dezoM ke prasiddha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 prAtmArAmajI mahArAja parivrAjakAcArya, darzananidhi, ema0 e0, vidyAvAridhi, vyAkhyAna vAcaspati evaM prasiddha hisToriyana (itihAsajJa)sAutha keneDA kA likhA huA eka Adarza citra he sadguru bhagavAn ! Apa pavitra se bhI pavitra ho isaliye he bhagavan ! ApakA milanA jagata bhara ke saba pavitra padArthoM ke milana se bhI vizeSa hai| __ Apa eka ho, Apa ananta ho, prabho! Apa ziva ho, Apa zakti ho, Apa kRSNa ho, Apa Izvara ho, Apa nirguNa ho aura Apa saguNa ho, aura ina donoM se pare ho--prApa pavitra aura satya se bhI Age ho--Apa bahuta hI bar3e ho, Apa sarvazaktimAn ho, Apa sarvasva ho aura sabase bhI pare ho| Apako puNya aura pApa bhI sparza nahIM kara sakate haiM kyoMki Apa ina donoM se pare ho|| Apako pahacAnane ke liye prayAsa kareM to lAkhoM janma kI AvazyakatA hai| kintu ApakI kRpA ho jAya to alpa samaya meM Apako pahacAnA jA sakatA hai| Apa jagat ke kalyANa ke liye adRzya rUpa se vizva ke cAroM ora divya sandeza pahu~cA rahe ho| he prabho ! he bhagavan ! Apa sarvopari aura devAdhideva ho| (jainadhvaja akhabAra, ajamera, tA. 1-2-1937) A brief note of the illustrious writings from renouned Sanatan Dharmacharya (monk) Shri Atmaramji Maharaj Paribrajakacharya, M. A., Scholor of Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra religious (Darshannidhi), Vidya-Varidhi and well known Historian etc. from South Canada towards Gurudev Vishva-Vandaniya Acharya Samrat YogiodraChudamani Shree 1008 Shanti Surishwarji Maharaj Sahib. Jain Dhwaja, Ajmer Ist. January 1937 "O Lord, you are the purest and hence to see you is better than to meet all the pure things of the world combined. You are one and numerous as well. You are the Shiva and the Shakti. You are the Krishna, you are the truth and purest of the pures and beyond these also. You are higher than the highest. Almighty and All you are. Sins can never beseige you and virtues as well, as you are beyond. the limit of these. It takes millions of lives of a soul to know you if one, tries this, but through your kindness, one can easily recognise you. Your words. are the essence of all the Shashtras (scriptures)." For the welfare of the all living beings you aresending your blessings through wireless around the world. O Lord, you are Highest of the Highers and God of the Gods. zrI AcArya bhagavAn mAunTa AbU meM virAjate the usI samaya Apane bambaI meM darzana diye| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bambaI ke suprasiddha seTha maMgaladAsa kI dharmapatnI bahina zrI sundara bahina (kaccha-bhujapura-nivAsI-seTha devajI TokarazI kampanI, bhAta bAjAra, bambaI naM0 3) tathA kaccha durgApura nivAsI, bambaI ke suprasiddha seTha hIrajI bhAI ghelA bhAI kI suputrI ko jagataguru prAcArya bhagavAn zrI vijayazAnti sUrIzvarajI mahArAja sAheba dvArA diye gaye darzana bahina zrI sundara bahina ne apane dharmapati tathA kuTumba se kahA ki zrI prAcArya bhagavAn pAbUjI se mujhe darzana dekara kaha gaye haiM isaliye maiM sabhI ko jatalAtI hUM ki ravivAra kI rAta ko maiM gurudeva bhagavAn ke caraNoM meM jaauuNgii| usI dina rAta ko bahina zrI ne prAtmajAgRti pUrvaka dhyAnastha avasthA meM deha tyAga kiyA thaa| bar3e bar3e paNDita aura zAstrakAra bhI samAdhI maraNa nahIM pAte, vaha maraNa isa bahina zrI ne prApta kiyA thaa| yadi mRtyu kI aMtima ghar3I meM zAnti aura samAdhi ho jAya to avazya samAdhi maraNa hotA hai / 'samAhImaraNaM ca bohIlAbho' ( Avazyaka sUtra )--samAdhi maraNa ho aura bodhi bIja kI prApti ho| jisake bhava kA anta pAne vAlA hotA hai usako hI samAdhi maraNa hotA hai para vaha samAdhi maraNa zrI sadguru kI kRpA binA prApta nahIM hotA / jisakI AtmA zuddha aura pavitra hotI hai usako yaha prApta hotA hai| 'bhAvanA bhavanAzanI' isaliye marate samaya zuddha bhAva AjAtA hai, usake bhava kA anta ho jAtA hai| bahina zrI kA AtmA zuddha aura pavitra thaa| 'sohIujjuyabhUyassa, dhammosuddhassaciTThaI' ( utarAdhyayana-tIsarA adhyayana ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 he gautama ! jisakA prAtmA zuddha aura pavitra hotA hai-- usI meM merA dharma rahatA hai| gItAjI meM bhI kahA hai-yadi maraNa samaya thor3I bhI zAnti prApta ho jAya to samAdhi maraNa - hotA hai| jaise koI dina bhara ghara yA dUkAna kA kAma karatA rahe para relagAr3I chUTane ke ThIka samaya para hAjira ho jAya to vaha gAr3I meM baiTha jAtA hai para yadi koI dina bhara sTezana para hAjira rahe para gAr3I chUTane ke samaya bAhara calA jAya to vaha gAr3I cUka jAtA hai| isI prakAra yadi mRtyu ke anta samaya zAnti samAdhi prApta ho jAya to avazya samAdhimaraNa hotA hai| kaccha-bhujapura lI0 seTha maMgaladAsa c/o seTha devajI TokarazI kI kaM0, bhAta bAjAra, bambaI naM. 3 saMsAra kI mahAn vibhUti jagadguru mahAn yogIndra vijayazAnti sUrizvara mahArAja abhI mAravAr3a meM sarasvatI araNya meM virAjate haiN| vahAM eka dina eka gRhastha ne eka hajAra manuSyoM ko AmaMtrita kiyA thaa| kintu vahAM pA~ca hajAra manuSyoM ke ekatrita ho jAne se bhojana banAne vAle cintita hone lge| yogirAja ne unheM vizvAsa dilAyA ki taiyAra kiyA huA bhojana, jitane pAveMge una sabhI ke liye paryApta hogaa| isa prakAra pA~ca hajAra manuSyoM ke bhojana kara lene ke bAda bhI aura pAMca sau AdamI dhApa kara khAyaM itanA sAmAna bar3hA / (saptAhika, gujarAtI paMca ahamadAbAda, tA0 6-1-1926) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 A MODERN MIRACLE-WORKER His Holiness Yogiraj Jagatguru Acharya Samrat Shree Shanti Vijaysurishwarji Maharaj is at present at Saraswati Aranya, in Marwar, once a lonely little village of the beaten track, but now almost a township, thronged with people of all creeds who have come to pay their humble respects to the Saint. His Holiness is said to have performed many miracles. On one occasion, it is said, a rich merchant who came for Gurudeo's Darshan invited about 1000 people to a feast, but on that day unexpectedly, about 5000 pleople gathered to obtain the saint's blessings and the post was in a quantary as and how to provide them with food. But His Holiness bade him not to be purturbed and when the time came to distribute food, it was found that there was not only enough for all but also enough to feed 500 more was left over. Statesman Calcutta Tuesday, January 7. 1936 saMvat 1961 ko sAla meM vaizAkha mahIne sAraNapurA (mAravAr3a) ke samIpa vIsalapura gAMva meM pratiSThA mahotsava thaa| AsapAsa ke gAMvoM ke milAkara cAlIsa hajAra se Upara loga ikaTThe hue the| jagataguru AcArya bhagavAn usa samaya vIsalapura padhAre hue the| cAlIsa hajAra se adhika saMkhyA vAle isa janasamUha ke liye Avazyaka jala kA prabandha karane kA koI sAdhana na thaa| mAravAr3a jaise pradeza aura garmI ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dinoM meM pAnI kA kaise prabandha kiyA jAya ? isa sambandha meM gAMva ke loga bahuta cintita the| parantu jagadguru AcArya bhagavAn kI adbhata Atmazakti aura labdhi ke pratApa se pAnI ke prAkRtika jharane phUTa par3e aura jala dhArA baha niklii| ____ ATha dina taka anagInate haz2AroM AdamI ikaTThe hue| parantu bhojana va pAnI kI kisI bhI dina kamI na pdd'ii| jagadguru AcArya bhagavAn kI labdhi ke pratApa se khUba Ananda maMgala rhaa| pratiSThA mahotsava ke zubha divasa ekatrita hue mAravAr3a ke zrI saMgha, kaoNnpharensa tathA deza-paradeza se Aye hue pratiSThita vyaktiyoM ne milakara jagadguru AcArya bhagavAn ko 'yugapradhAna' padavI se vibhUSita kiyaa| inameM kalakattA ke suprasiddha jamodAra dAnavIra, seTha jagatasiMhajI, jinake kuTumba meM varSoM se jagata seTha kI padavI calI AtI hai, apane parivAra ke sAtha isa zubha avasara para padhAre the| inake sivA kitaneka rAjakumAra tathA jodhapura sTeTa ke agragaNya aphasaroM ke sAtha asaMkhya jana-samudAya ulaTa par3A thaa| usa samaya kA dRzya bar3A Alaukika thA usakI divyatA kI kalpanA vahI kara sakatA hai, jisane use AMkhoM dekhA hai| (ilAhAbAda lIDara patra, tA0 15-7-1935 kA aMgrejI anuvAda) We have received the following for publication from a correspondent. Mysterious supply of food and water. It was a remarkable event in the history of Jainism Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ when several thousand Jains and non-Jains, including some recognised leaders of the Jain community attended religious ceremonies held at Bisbalpur, Marwar, Erinpura Road, B.B. & C.I. Rly., under the august guidance of His Holiness Vishwopkari the Blessed Yogiraj Acharya Samrat Jagatguru Yogindra Chudamani Shree Shanti Vijaysurishwarji Maharaj of Mount Abu fame. There is scarcity of water every year during the summer season in the small village of Bishalpur and on the eve of the ceremony the people of Bishalpur naturally felt anxious as they could not see any means by which the problem of supplying water to such a vast gathering could be solved and in their anxious moments they approached Shree Gurudeoji Bhagwan. His Holiness assured them that they should not worry about the matter. In fact, when His Holiness arrived at Bishalpur, the water trouble completely vanished and an inexhaustible supply of water suddenly appeared even in those places where there was no chance of getting water. Plentiful supply of water was available at Bishalpur till the ceremony lasted. Further, on several occasions the supply of cooked food, which was considered to be insufficient for the needs of a large number of visitors who arrived unexpectedly, was found to be more than sufficient, Everyone had to believe that the supply was increased by unseen hands. Before the Jagatguru left Bishalpur, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ the entire assembly, headed by the Jagat-Seth from Murshidabad, conferred on him the Highest religious honour of Jainism, the great title of "Yuga Pradhan." ___Allahabad Leader, Monday July 15, 1935 zrI AcArya bhagavAn prAbU meM virAjate the usa samaya Apane ahamadAbAda meM darzana diye / samAdhi maraNa kI taiyArI prAcArya zrI vijayakezarasUrIzvarajI mahArAja ko sAvaNa sudI 15 ko dopahara bAda bistara (zayyA) meM dasta hone lage aura tIna dina bAda khUna ke dasta zurU ho gye| isase sabhI nirAza ho gye| prAtmazAnti ke liye pratyAkhyAna vrata lekara upavAsa jApa vagairaha karane lge| ApakI yaha prabala icchA thI ki kisI ke sAtha vaira-virodha na raha jAya, ataH Apa bAra bAra saMgha ko khamAne lge| paMcamI ke dina dasta banda ho gye| isaliye subaha ke pahara AcArya zrI ne batalAyA ki Aja mere cAroM AhAra kA pratyAkhyAna hai| pAbUjI se yogIrAja zrI vijayazAntisUrIzvarajI mahArAja mujhe kaha gaye haiM ? maho0 zrI devavijayajI ne pUchA ki kyA Apa batAyeMge ki ve kyA kaha gaye haiM ? pratyuttara meM Apane batalAyA ki jo kaha gaye haiM vaha maiM jAnatA huuN| mujhe yogIrAja AbU se sUcanA kara gaye haiM isaliye maiM mAja taiyAra hokara baiThA huuN| aba maiM yahAM thoDe ghaMToM kA hI mehamAna huuN| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ isaliye aba tuma taiyArI kro| samaya pUrA hone mAyA hai / aise hRdaya-vidAraka zabda sunakara paMDita zrI lAbhavijayajI ne phira pUchA--svAmin ! sabhI taiyAra hI hai| prAcArya zrI ne punaH batalAyA ki jaba maiM mAravADa meM thA taba maiMne yogIrAja zrI vijayazAntisUrIzvarajI mahArAja se kahA thA ki antima samaya meM merI khabara lenA / usI ke anusAra ve mujhe sAvadhAna kara gaye haiM / isa samaya unakI A~kheM aura ceharA khUba lAla ho gaye aura teja kama hotA huA mAlUma hone lgaa| sIdhe baiThakara bAteM karate the so banda kara mastaka jhukAkara baiThane lge| isa anta samaya meM prAcArya zrIvijayane misUrIzvarajI, AcArya zrI vijayodayasUri tathA AcArya zrI sAgarAnanda sUri vagairaha antima milApa ke liye A phuNce| isake bAda AcArya zrIvijayasiddhisUri tathA seTha sArAbhAI DAhyAbhAI aura kastUrabhAI lAlabhAI Aye taba punaH sahaja hI mastaka uThAkara sAmane dekhA aura hAtha jodd'e| AjakA dRzya sabhI ko judA hI pratIta humA / isalie AcArya zrI kA sakala parivAra maho0 zrI devavijayajI, prakhara paMDita zrI lAbhavijayajI vagairaha pacAsa sAdhu sAdhvI hAjira the aura bAra bAra namaskAra maMtra kA smaraNa karAte the| isI taraha do do ghaMToM ke bIca bIca meM anazana karAyA jAtA thaa| anta samaya kI apUrva zAnti thii| lagabhaga chaH baje anta samaya kA mRtyukAlIna zvAsa zurU huaa| sabhI ko aisA pratIta humA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ki aba zvAsa badalA hai| yaha prAtmA thor3e samaya meM hI isa deha rUpa piMjare se svatantra hone vAlA hai| zrAvakoM meM se nagaraseTha vimalabhAI mayAbhAI, sArAbhAI mayAbhAI tathA unakI mAtu zrI muktAbahina bhI bAra bAra khabara lene ke lie Ane lge| zrAvaNavadI paMcamI kI sandhyA ko ThIka cha: bajakara paitIsa miniTa para gardana U~cI kara sIdhe dhyAnAvasthA meM baiThe aura paune sAta baje antima zvAsa kI do hicakI lI aura tIsarI hicakI ke sAtha unakI ajara amara AtmA, haz2AroM logoM ko zoka grasta kara, yaha deha piMjara chor3a gyaa| Akhira yaha tejasvI tArA khira gyaa| duniyA meM vyakti kI AvazyakatA usake hote hue zAyada kama bhI mAlUma ho para usake abhAva meM usakI kImata kA pUrA andAz2A lagatA hai| usakI kamI kabhI pUrI nahIM hotii| isa zAsanastambha ke cale jAne para usakI kamI ko pUrNa karanA kaThina thaa| hajAroM bhavyAtmAoM ko upadeza dekara dharma mArga meM prerita karane vAle aise prAcArya zrI kI yaha mRtyu jaina-samAja ke liye mahA duHkharUpa thii| (uparokta lekha-bRhat jIvana prabhA tathA Atmonnati vacanAmRta nAmaka pustaka meM se liyA gayA hai| pRSTha 352 / lekhaka-devavinoda Adi aneka graMthoM ke kartA (prAcArya deva zrI vijayazAnti sUrIzvarajI mahArAja) pustaka kA prApti sthAna-zA0 sadubhAI talakacanda, ratanapola meM vAghaNapola, ahamadAbAda / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI umedapura nagara meM aMjanazalAkA va pratiSThA mahotsava nimitta 'zrI saMgha AmaMtraNa patrikA meM se liye hue udgAra vIra saMvat 2464 vikrama saMvat 1965 magasira vadI 7 somavAra tA0 14-11-1938 hamAre sadbhAgya se tIna iMca U~cI zrI amIjharA umeda pUraNa pArzvanAtha bhagavAn ke sahasraphaNA aura ati AkarSaka bimba kI aMjanazalAkA vikrama saM1961 kI mAgha sudI paMcamI ke dina pUjyapAda prAtaHsmaraNIya, jagatavandanIya, jagataguru, anantajIva pratipAla, rAjarAjezvara, yoga labdhisampanna, yogIndra cUr3AmaNi AcArya bhagavAn zrI zrI zrI 1008 zrI zrI vijayazAntisUrIzvarajI mahAn yogirAja ke pavitra kara kamaloM se zrI bAmaNavAr3ajI tIrtha meM huI thii| usa samaya Apa zrI ke AzIrvAda ke anusAra zyAma pratimAjI ke sthAna-sthAna para, aMjanazalAkA ke pUrva jo chIMTe the, ve miTa gaye aura netroM se amI jharatI huI dekhane meM AI hai| aise mahApratApI jina bimba ko nUtana zrI jina caitya meM siMhAsana para virAjamAna karane kI tathA nUtana zrI jina bimboM ke aMjanazalAkA kI mahattvazAlI kriyAe~ inhIM paramapUjya mahAn yogirAja ke pavitra kara kamaloM se hogii| lo0 48 gAmoM ke paMcoM ko sahI, mu0 zrI umedapura jaina bAlAzrama, umedapura, vAyA-eranapura AbU meM virAjate hue jagataguru AcArya samrATa zrI 1008, zrI vinayazAntisUrIzvarajI mahArAja ne haidarAbAda sindha meM apane eka bhakta ko agnidAha se bcaayaa| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 saM0 1963 bhAdrapada kRSNa 5 ko svargIya yoganiSTha mahAtmA AcArya zrIvijayakesarasUrIzvarajI mahArAja kI jayaMti haidrAbAda (siMdha) ke prasiddha dhanakubera suvikhyAta pahumala bradarsa nAmI pharma ke mAlika seTha kizanacandajI pahamala kI adhyakSatA meM bar3e samAroha ke sAtha manAI gii| Apane apane bhASaNa meM anubhava kA eka udAharaNa diyA aura kahA ki maiM apane nivAsa sthAna para ArAma se so rahA thaa| rAtri ko acAnaka ilekTrika vAyarIMga meM Aga laga gii| maiM gambhIra nidrA meM magna thA, mujhe Aga lagane kI bAta kucha bhI mAlUma nahIM par3I thI, ekAeka AcArya bhagavAn ne darzana dete hue mujhako citAyA ki uTho tumhAre ghara meM Aga laga gaI hai yaha sandeza sunA to maiM ghabarA kara uThA, Aga lagatI huI dekhii| gurudeva bhagavAn kI kRpA se mere tathA anya bahuta se nara nAriyoM aura baccoM ke prANa baca gye| maiMne zrI gurudeva bhagavAn se kahA ki Apane jIvanadAna diyaa| zrI gurudeva bole tuma ananya bhakta ho| pazcAt seTha sAheba ne kahA ki jisako samAdhi maraNa hotA hai vaha avazyameva ucca gati ko prApta hotA hai| isa bAta kA pratyakSa pramANa hamane "zrI bRhat jIvana prabhA" ke pRSTa 352-353 meM pAyA hai| eka samaya kesaravijayajI ne gurudeva bhagavAn ko faramAyA ki yaha jIva to anAdi kAla se phira rahA hai| agara samAdhi maraNa ho jAya to kalyANa ho jAya, isaliye antima samaya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meM Apa hamArI khabara z2arUra lIjiyegA kyoMki jisakA anta sudharA usakA bhava kA pherA miTa jAtA hai| AbU meM virAjate hue hamAre pUjyavara zrI gurudeva bhagavAn ne ahamadAbAda meM virAjate hue yoganiSTha mahAtmA zrI vijayakesarasUrijI mahArAja ko unake dehAvasAna kI sUcanA dI ki ApakA antima samaya AgayA hai, samAdhi maMDita maraNa karo prAcArya zrI ne isa sandeza ke prApta hone ke sAtha apane antima samaya kI taiyArI kI aura dhyAnastha avasthA meM deha tyAga kiyaa| (Upara kA lekha zrI haidarAbAda buleTIna tA0 10-10-1936 ke aMgrejI akhabAra meM se liyA gayA hai| Thi0 sikandarAbAda, dakSiNa) How His Holiness Jagat Guru Acharya Samrat 1008, Shree Bijay Shanti Surishwarji Bhagwan while staying at Abu had saved one of His disciples from burning by fire at Hyderabad (Sindh). "On the fifth day afet the Full Moon in the month of Bhadrapada in Sambat 1993 tbe anniver. sary Jubilee of the late Yogi Mahatma Acharya Shree Bijay-Keshar surishwarji Maharaj was celebrated with great pomp under the aegis of Seth Kishanchandji Pohumal, proprietor of the reputed well-established firm under the style of Messrs. Pohumal Bros. Citing an example of his own experience he said in course of his speech, "I was sleeping comfortably in my own Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ home. At nignt the electric wire suddenly caught fire while I was fast asleep fully unaware of the electric conflagration. All of a sudden Shree Acharya Bhagwan made His appearance before me and roused me up from my sleep saying, "Get up, your house is on fire.' At this I rose up in confusion and saw the fire. Through the grace of Guru-Deva Bhagwan the lives of myself and many other men, women and children were saved. I said to Bhagwan Gurudeva, *You have given me my iife,' at which He replied, You are my steadfast disciple'." Later on Seth Sahib had said, "He who dies in a reverie must have attained spiritual greatness. I have had glowing examples of this in Shree Brihat Jiwan Prava at pages 352-353." Once Keshar Bijayji had said to Gurudeva, "This created being is in existence since the beginning of creation. If death in a reverie is attained it would mean a great blessing. So at the time of my death do please inquire about me since it is a fact that whosoever is chastened at the end must escape from the cycles of birth and re-birth." "While staying at Abu our Pujya Shree Gurudeva Bhagwan had intimated to Yogi Mahatma Shree Bijay Keshar Suriji at Ahmedabad the previous indication of the latter's demise and informed him that his last day had drawn near and so asked him to prepare for Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 death in a reverie. Immediately on receipt of this information Acharya Shreeji made a preparation for his last moment and breathed his last even while he was in a reverie." gurudeva guru bhagavAn haiM / AdhyAtmika guru haiM / (nIlA kAma kUka, lI faramena, inka, nyUyorka, dvArA likhita My Road to India nAmaka pustaka ke 170 pRSTha para) My Road to India By : Nilla Cram Cook On Page 170 Lee Furman, Inc. New York. "Gurudeo is Guru God. Divine Guru." Illustrated weekly Adi kaI aMgrejI patroM meM zrI gurudeva bhagavAn mahAyogirAja jagadguru prAcArya samrAT mahArAja sAheba ke phoTo ke sAtha, purtagAla nivAsI dArzanika evaM anveSaka DA0 josa roDrigesa dvArA likhita, yaha lekha prakAzita huA / yahI lekha dubArA dainika navayuga (hindI), dillI ke tA0 12 julAI 1935 ke aMka meM prakAzita huA-mahAn yogirAja zrI AcArya samrATa jagadguru zrI vijayazAnti sUrIzvarajI mahArAja yoga saMskRti ke tAttvika vidvAnoM meM se eka haiM / yoga ke anuyAyI prAkRtika niyamoM dvArA adbhuta vastueM utpanna kara sakate haiM jinheM sAdhAraNa loga jAdU Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajhate haiN| kintu vAstava meM ve jAdU se utpanna nahIM hotiiN| yoga kI zakti dvArA asambhava bAteM sambhava kI jA sakatI haiM / Age calakara purtagAla nivAsI mahAzaya likhate haiM :___ ataeva meM prasannatA pUrvaka apane sabhI priya yAtrI mitroM evaM anveSakoM kA dhyAna isa ora AkRSTa karatA hU~ ki zrI yogirAja ke bhaktipUrvaka darzana karane evaM unakA anugraha prApta karane se vizva meM sarvatra yAtrA karane ke unake sahI uddezya kevala isI eka sthAna para siddha ho jaayNge| 'janadhvajA', ajamera 16-12-36 In certain English Newspapers such as the illustrated weekly with a photo of Shree Gurudeo Bhagwan Greatest Yogiraj Jagatguru Acharya Samrat Maharaj Sahib as written by Dr. Jose Rodrigues, the Portugese Philosopher and explorer. This was again Published in Daily Nava Yug (Hindi) of Delhi, dated 12th July, 1935. "Greatest Yogiraj Shree Acharya Samrat Jagatguru Shree Vijay Shanti Surishwarji Maharaj is one of the true scholars of Yoga Culture. Followers of Yoga can produce, by natural laws, phenomena which the initiated people believe to be magic, but actually these are not by magic. Impossible things can be made possible by the Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 powers of Yoga. Further the Portugese Gentleman says: "I therefore gladly draw the attention of all my dear friend-travellers and explorers that by secing with devotion and attaining the benevolence of Shree Yogiraj, all their motto of travelling around the world will be served at this place only." Jain Dhwaja, Ajmer 16-12-36 "Tantrik Yoga" (Hindu & Tibatan) By J. Marques-Riviere, Member of the Asiatic Society Publisher : Rider & Co. Paternoster House, Paternoster Row. London, E. C. 4. To My Guru, "I wish to dedicate this first volume of the "Asia" series to Guru Shree Vijay Shanti Surishwarji Maharaj whom I met in India and who gave me peace. Defination of self realization, In most obedient respect, April, 1940 J. M. Riviere hindU aura tibbata yAntrika yoga, lekhaka-jo mArakvesa rAivIre, sadasya eziyATika sosAiTI, prakAzaka-rAiDara enDa kampanI, peTaranosTara hAusa, peTara nosTara ro, landana I0 sI0 4 kA samarpaNapatra / mere guru kI sevA meM / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "eziyA granthamAlA ke isa prathama bhAga ko maiM guru zrI vijayazAnti sUrIzvarajI mahArAja ko samarpita karanA cAhatA huuN| bhArata meM maiMne Apake darzana kiye aura mujhe Apase zAnti prApta huii| AtmajJAna kI vyaakhyaa| atyadhika vinamrabhAva se sammAna ke sAtha eprila 1940 je0 ema0 rAivIre Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya deva kI stuti (racayitrI-parama viduSI, prakhara paMDitA zrI hIrAkuMvara bahina, nyAyatIrtha, vyAkaraNatIrtha, vedAntatIrtha, sAMkhyatIrtha, kalakattA) troTakavRttam samatArasa dhAma ! guro ! samatAM, vidadhAtu sadA mama cittakaje / tama saMzaya nAzanabhAnusamaH,guruzAnti munIza! jayo'stu sdaa||2|| artha samatA rasa ke dhAma he gurudeva ! mere citta rUpI kamala meM samatA bhAva utpanna kriye| he gurudeva ! zAnti munIzvara ! Apa saMzaya rUpa andhakAra ko haTAne meM sUrya sadRza haiM / he bhagavan ! ApakI sadA jaya ho| samazAntasudhArasa bhAvamayaM, jagatApa vinAzana megha samam / jana duHkhaharaM madhuraM sukhadaM, jaga pUjita deva! tavo'sti vacaH / / 2 / / artha-vizvapUjya he gurudeva ! samabhAva evaM zAntipradhAna ApakA vacana sudhArasa rUpa hai evaM bhAvamaya hai| jagata ke tApa ko zAnta karane meM vaha megha ke samAna hai| vaha manuSyoM ke duHkha dUra karane vAlA hai, madhura hai aura sukha kA dene vAlA hai / bhavarogalayaM zivazAntikaraM, bhayazokazamaM yazaharSapradam / bhuvanArtiharaM janakAmabharaM, jagapUjya sadA tava bhakti rasam // 3 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizva vikhyAta sadgata yogizvara zrIvijayazAMtisUrIzvarajI sAhaba AbuvAle Shree Sudharmaswaliandamela m ayabhandar.com Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-jagat ke pUjya he guru bhagavan ! ApakA bhaktirasa saMsAra rUpa roga kA nAza karane vAlA aura zAnti evaM kalyANa kA dene vAlA hai| isake prabhAva se bhaya aura zoka kA zamana ho jAtA hai evaM yaza tathA harSa kI prApti hotI hai| yaha saMsAra ke duHkha kA haraNa karane vAlA hai evaM bhakta kI kAmanA ko pUrI karatA hai| jagatAraka ! tApitazAntikara ! zaraNAgatapAlaka ! zAntiguro / kamalopama komala pAdayuge sakalArpitabhaktajanAH pramudA // 4 // artha--vizvatAraka, saMtapta prANiyoM ko zAnti dene vAlA, zaraNAgata kI rakSA karane vAle, he zAnti gurudeva ! Apake kamala jaise sukomala caraNoM meM bhakta loga AnandapUrvaka apanA sarvasva arpaNa karate haiN| vasaMtatilakAvRttama ajJAnatAmasamapAkaraNe pradIpa ! saMsArapArakaraNe mama potatulyaH / bhaktepsitapradadane suravRkSa ! naumi sUrIza ! zAntigurudeva, tavAMghina // 5 // artha-ajJAnAndhakAra ko dUra karane meM dIpaka svarUpa he gurudeva ! saMsAra se mujhe pAra pahuMcAne ke liye Apa jahAz2a samAna haiN| bhaktoM kI manokAmanA pUrNa karane meM kalpa vRkSa rUpa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he sUrIzvara ! he zAnti guruvara ! maiM Apake caraNa kamaloM meM namaskAra karatI huuN| zikhariNI vRttam sadA vizvapremI vitarati mudA premasupayaH / janAnAM taptAnAM zamayati gurustApadahanam / / supuryyA mAMDolyAM caraNayugale bhaktisahitam / prabhoH samrATa zAnterbhavatu zatazaH hIrakanatiH // 6 // artha--he gurudeva ! Apa vizvapremI haiN| sadA AnandapUrvaka premAmRta kA vitaraNa karate haiN| trividha tApa se jalate hue logoM ke tAparUpa agni ko Apa zAnta kara dete haiM / he sUri samrAT ! zAnti gurudeva ! supurI mAMDolI ke madhya, Apake pAvana caraNa kamaloM meM hIrA bahina bhakti pUrvaka zatazaH namaskAra karatI hai| guru stutiH guruvamA mururviSNuH gurudevo mahezvaraH / guruH sAkSAt parabrahma tasmai zrIgurave namaH // 1 // artha--guru brahmA haiM, guru viSNu haiM aura guru hI mahAdeva haiM / sAkSAt parabrahma bhI gurudeva hI haiN| aise zrI gurudeva ko namaskAra ho| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajJAnatimirAMdhasya jJAnAMjanazalAkayA / cakSarunmIlitaM yena tasmai zrIgurave namaH // 2 // artha--jJAna rUpI aMjana kI zalAkA dvArA jisane ajJAna tama se andhe bane hue kI A~kha khola do aise zrI sadguru ko namaskAra ho| sthAvaraM jaMgama vyAptaM yatkiMcit sacarAcaram / tvaM padaM darzitaM yena tasmai zrI gurave namaH // artha--sthAvara aura jaMgama jIvoM se vyApta jo yaha carAcara jagat hai usako jisane tvaM pada arthAt AtmA rUpa se dikhalAyA aise zrI guru bhagavAn ko namaskAra ho / akhaMDamaMDalAkAraM vyAptaM yena carAcarama / tatpadaM darzitaM yena tasmai zrI gurave nmH|| artha--jo jJAna rUpa se prakhaNDa maNDalAkAra carAcara jagat meM vyApta hai usake (paramezvara ke) sthAna ko arthAt mukti pada ko jisane batalAyA aise zrI gurudeva ko namaskAra ho| cinmayaM vyApitaM sarve trailokyaM sacarAcarama / asi padaM darzitaM yena tasmai zrI gurave namaH / / artha-sacarAcara akhila trilokI meM jo jJAna rUpa se vyApta haiM aise 'asi pada' rUpa paramAtmasvarUpa kA jisane darzana karAyA aise zrI sadguru ko namaskAra ho| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirguNaM nirmalaM zAntaM jaGgamaM sthirameva c| vyAptaM yena jagatsarva tasmai zrI gurave namaH // artha--nirguNa, nirmala, zAnti svarUpa paramAtma tatva ko, jisase sArA sthAvara aura jaMgama jagata vyApta hai, dikhalAne vAle zrI gurudeva ko namaskAra ho / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thazo alcooble saMpAdaka kI 61 pustakoM meM se upalaba pustakoM kI sUcI nAma zrI navakAra mahAmaMtra kalpa RSi maMDala stotra sArtha kalpa yaMtra-maMtra kalpa saMgraha * namaskAra maMtra mahAtmya 2 ghaMTAkarNa kalpa yaMtroM sahita RSi maMDala paTa ArTa pepara para * RSi maMDala paTa kapar3e para navapada pUjA sArtha mAnava dharma vidhAna pustakeM bhejane kA DAka vyaya alaga lgegaa| patA: caMdanamala nAgorI, jaina pustakAlaya choTI sAdar3I (mevAr3a) jaoNba priMTiMga presa, brahmapUrI, ajamera meM chpii| mudraka-pratApasiMha lUNiyA / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com