________________
અર્થ એ છે કે, બાહા જગતમાં યા મેહના મેદાનમાં વસવું મૂકી દઈ આત્મસ્વરૂપની શુદ્ધ દશામાં વસવું. આમ વસવું એ પયુંષણા.”કેમકે “પરિ” અને “ઉષણ” એ બે શબ્દના સહગથી “પયુષણ” શબ્દ બનેલું છે. એમાં “ઉષણ ને અર્થ થાય છે વસવું; અને ઉપર કહ્યું તેમ વસવું એ અર્થ “પરિ બતાવે છે. આવા ઉચ્ચ અર્થવાહી પર્યુષણમાં પણ સ્થળે સ્થળે સંઘમાં કજીઆ-ટંટા ઉભા થાય છે, વર્ષદહાડાની તકરારે તે દિવસે ઉઠાવવામાં આવે છે અને કષાયવર્ધક પ્રસંગોને વધારે પિષણ આપવામાં આવે છે ! શું આ પર્યુષણ કહેવાય ! પર્યુષણની આરાધના બીજાઓને ખમવા-ખમાવવામાં છે. શુદ્ધ તપશ્ચર્યા કરવામાં છે અને ભગવાન અહંનના આધ્યાત્મિક જીવન પર મનન કરી પિતાના જીવનને વિકાસ સાધવામાં છે. તે પવિત્ર દિવસેમાં દરેક જાતની ખટપટને તિલાંજલિ આપી દેવાની હોય અને પ્રશમ-વૃત્તિ કેળવીને આત્મશુદ્ધિ કરવાની હોય. એ દિવસોમાં કેઈની સાથે કલહ-કંકાસ ન કરીએ, કેઈનું બુરું ન ચિન્તવીયે, કઈ પર દ્વેષ કે રોષ ન કરીએ, કઈ ગાળે આપે તે શાંતિ રાખીએ-ક્ષમાં ધારણ કરીએ. પયુષણ એ આધ્યાત્મિક પર્વ છે. એટલે એ આધ્યાત્મિક વિકાસ સાધવાનું ટાણું છે. તે દિવસે માં અમારિ–પટલ વગડાવવાનું વિધાન છે. પરંતુ સહુથી પહેલાં પોતાનાજ