________________
' અર્થાત–તત્વસિદ્ધિ મેળવવાનું સાધન ગજ છે. વેગથી તત્વસિદ્ધિ નિશ્ચિત થાય છે તેવી બીજાથી થતી નથી. એ માટે એમાંજ (ગમાંજ ) તે તે તત્ત્વને સ્યુટ પ્રતિભાસ મેળવવા સારૂ પ્રેક્ષાવાને પ્રયત્ન કરી જોઈએ. એને માટે વાદના ગ્રન્થ કારણું નથી. વાદ-પ્રતિવાદ નિશ્ચિત પ્રકારે કરતા મુમુક્ષુઓ પણ તત્ત્વસિદ્ધિ પામી શકતા નથી, જેવી રીતે ઘાંચીને બળદ.
આ ઉપરથી ગની લાઈન વગરનાએ તત્ત્વસિદ્ધિના લાભથી વિહીન હેઈ આસ્તિકતાની કઈ સ્થિતિ પર હેય, એ પણ વિચારવાની વાત થઈ પડે છે. આસ્તિતાની આ ઓછી ગહનતા !
પરતુ આને કેઈ એ અર્થ તે નજ કરે, કે ચર્ચાઓ કે વાદ-કથાઓ નકામી છે, અથવા સમાજને લાભકારી નથી. તાત્વિક ચર્ચાઓ એક પછી એક નિકળ્યા કરે એ સમાજની બૌદ્ધિક તન્દુરસ્તી અને જ્ઞાનગોષ્ઠીપ્રિયતાનું પ્રમાણ ગણાય. જિજ્ઞાસુવૃત્તિ અને ઉદાર આશયથી આરંભાતી મર્યાદાપુરસ્સર જ્ઞાનચર્ચાઓ ખરેખર સમાજના જ્ઞાન-ધનને સમૃદ્ધ બનાવે છે, અને મનુષ્યની વિચાર–ભૂમીપર એનાથી બહુ પ્રકાશ પી શકે છે. એમ છતાંય, તવનિર્ણયની
